Leefstijlinterventies met stip op 1!

Transcriptie

1 Leefstijlinterventies met stip op 1! The Epidemiological Evidence Edith Feskens,

2 Inhoud Waarom is rol voor leefstijl lang onderbelicht geweest? Voeding en Bloeddruk Preventie van type 2 diabetes Voeding en Serumlipiden Ent tot slot: Wint voeding het van medicatie?

3 Over de zgn. Preventieparadox Er komen absoluut gezien meer ziektegevallen voort uit de groep met matige drinkers dan uit de groep met sterke drinkers! met sterke drinkers! Opgemerkt door Sir Geoffrey Rose (UK) Maar de sterke drinker heeft zelf het meeste baat bij interventie! = de Preventie-paradox

4 Voorbeeld van de PP: het effect van bloeddrukverlaging op sterfte

5 Bloeddruk Risicofactor voor hartinfarct en CVA Veel verschillende medicatie, werkt maar ook bijwerkingen Rol voor voeding/leefstijl bij preventie en behandeling?

6 Dietary Treatment of Hypertension NEJM June 2010

7 Dietary Treatment of Hypertension NEJM June 2010

8 Resultaten DASH trial (NEJM 1997, 2001)

9 Results Omniheart study (JAMA, 2005) Eiwitten en onverzadigde vetzuren verlagen BP wat meer dan koolhydraten

10 Bloeddrukeffecten van voeding Gewicht (ca.10 kg verlies): 5-20 mmhg DASH voedingspatroon (zonder zoutreductie): 6-10 mmhg Zout: Beweging: Alcohol: Overige (vezel, K, Ca, visolie, polyfenolen ): TOTAAL: 2-8 mmhg 4-9 mmhg 2-4 mmhg 1-5 mmhg >20mmHg Bron: Geleijnse JM

11 En wat betekent dit voor sterfte in de bevolking?

12 Vetzuren en plasma cholesterol: al zo n oud verhaal en nog steeds discussie Ancel Keys ( )

13 FIGURE 4. Predicted changes ({Delta}) in the ratio of serum total to HDL cholesterol when mixed fat constituting 10% of energy in the "average" US diet is replaced isoenergetically with a particular fat or with carbohydrates Mensink, R. P et al. Am J Clin Nutr 2003;77: Copyright 2003 The American Society for Nutrition

14 Voeding, statines en plasma cholesterol Statines reduceren het LDL cholesterol met 30-40% Voeding (vetzuren, phytosterolen, pectine, fytoestrogenen) met ~ 20%

15 Vergelijking effecten vetzuren op CHZ -9% -10% -13% Mozaffarian, 2010

16 Effect van statines op CHZ: -30% Brugts BMJ 2009

17 Voeding, statines en CHZ Statines verlagen latere CHZ met ~30% Het vervangen van 5 energie-% VV door dezelfde hoeveelheid MOV verlaagt CHZ met ~ 10%

18 Stages and risk factors in development of Type 2 diabetes mellitus

19 Cumulative incidence (%) Percent developing diabetes Incidence of Diabetes in DPP Placebo (n=1082) All participants Metformin (n=1073, p<0.001 vs. Placebo) Lifestyle (n=1079, p<0.001 vs. Met, p<0.001 vs. Plac ) Lifestyle Metformin (n=1079, (n=1073, p<0.001 vs. vs. Plac) Metformin, Placebo (n=1082) p<0.001 vs. Placebo) Risk reduction 31% by metformin 58% by lifestyle Years from randomization The DPP Research Group, NEJM 346: , 2002

20 Results Diabetes Prevention Program Follow-up Lancet 2009

21 Study on Lifestyle Intervention IGT Maastricht SLIM (PI Ellen Blaak, Edith Feskens) N=147 Randomized, design DPS IGT subjects Control treatment: leaflets Intervention approach: dietician, sports + advice (Richtlijnen Goede Voeding, Nederlandse Norm Bewegen) 4-6 yr Intervention Annual examinations Publications: M Mensink / E Corpeleijn/ C Roumen

22 SLIM - Leefstijlinterventie Healthy diet according to general health recommendations Carbohydrates Fat Saturated fatty acids Proteins Cholesterol Dietary Fibre 55 En% En% <10 En% En% < 33 mg/mj > 3 g/mj Gewichtsverlies 5-10% Voedingsadvies van ervaren dietiste elke 3 maanden 2x/week gratis sporten olv ervaren trainer with permission

23 SLIM: de resultaten Diabetes: - 31%

24 Van SLIM tot SLIMMER Werkt SLIM-aanpak ook in de praktijk? Wordt in getest in Amersfoort (en Doetinchem) i.s.m. huisartsen (POH), dietisten en fysiotherepeuten; 150 personen in interventiegroep, 150 als controle Effecten van 1 jaar interventie, daarna nog 6 maanden meting om te zien of effect beklijft PLUS: aanpassing voor mensen met lage opleiding, en Turkse/Marokkaanse afkomst in Arnhem/Eindhoven

25 Voeding/Leefstijl versus medicatie? Niet veel onderzoeken vergelijken voeding/leefstijl met medicatie head to head ; Vetzuren, phytosterolen verlagen LDL-cholesterol DASH / zoutreductie en gewichtsverlies hebben indrukwekkende resultaten op bloeddruk Richtlijnen Gezonde Voeding en Nederlandse Norm Bewegen voorkomen type 2 diabetes (SLIM); en in VS onderzoek blijken deze leefstijlinterventies effectiever te zijn dan medicatie (DPP) (Overgewicht: Laag-vet dieet met orlistat geeft niet veel betere resultaten dan specifiek dieet)

26 Dus? Er is bewijs dat gezonde voeding/leefstijl bijdraagt aan de preventie en behandeling van CVD en type 2 diabetes. Dat is fijn, want medicatie heeft ook bijwerkingen, en Dat is fijn, want medicatie heeft ook bijwerkingen, en met gezonde leefstijl vang je veel vliegen in 1 klap tegelijk..

27 Maar? Is de consument/patiënt zich dit voldoende bewust (en doen ze er wat aan)? Zijn de behandelaars zich dit voldoende bewust.? Zijn de beleidsmakers zich dit voldoende bewust? Zo nee wat te doen?