De rol van kalium op de bloeddruk. Wilko Spiering, internist-vasculair geneeskundige Afd. Vasculaire Geneeskunde

Transcriptie

1 De rol van kalium op de bloeddruk Wilko Spiering, internist-vasculair geneeskundige Afd. Vasculaire Geneeskunde

2 Disclosure belangen spreker - dr. W. Spiering Nationaal Hypertensie Congres 7 februari 2014 (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Sponsors Takeda Nederland B.V. Medtronic Trading Nederland B.V. Astellas Pharma B.V. Servier Nederland Farma B.V. Wave Medical Esaote Benelux BV Cemex B.V. Julius Clinical Daiichi Sankyo Nederland B.V. - Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk: - - -

3 Indeling presentatie Kalium in ons dieet Effect van kalium op bloeddruk en cardiovasculair risico Effecten van kaliumverhoging Adviezen t.a.v. kaliuminname Conclusies

4 Hypertensie: (sluip)moordenaar Ezzati, N Engl J Med 2013

5 Nieren en natrium-kaliumbalans Reabsorptie Na + Excretie K +

6

7 Natrium versus kalium Eten Natrium (mmol) Kalium (mmol) 2 plakken ham 32 4 Kippensoep 48 1,4 Sinaasappel 0 6 (Gekookte) erwten 0,3 9,8 Paleolithische mens Natrium (mmol/dag) Kalium (mmol/dag) Kalium:natriumratio > Westerse mens <0,4

8 INTERSALT-studie Natrium (mmol/24u) Kalium (mmol/24u) Na:K-ratio urine Prevalentie hypertensie (%) Yanomamo 0,2 58 0,01 1 Papoea-Nieuw- Guinea ,5 1 Nederland ,1 24 VS ,8 34 Noord-China , mmol afname kalium => RR 3,4/1,9 mmhg hoger 50 mmol toename natrium => RR 5,0/3,0 mmhg hoger Intersalt Cooperative Research Group, BMJ 1988

9 Polikliniek gecompliceerde hypertensie Bijdragende factoren hypertensie Groente <200 gr/dag 68% Zout >6 gr/dag 65% Fysieke inactiviteit 64% Kalium <3,5 gr/dag 64% Positieve familieanamnese 59% Fruit <2 stuks/dag 42% Dropzoetstof 18% Alcohol >2-3E/dag 10% Orale anticonceptiepil 9% Onjuist gebruik antihypertensiva 7% Interfererende medicatie/drugs 6%

10 Rice Diet Program Walter Kempner

11

12

13 Kalium en cardiovasculair risico Associatie tussen urine-na + - en -K + -excretie en CV ziekte? Manifest vaatlijden of diabetes Gerandomiseerd, dubbelblind (n=28880): ONTARGET (n=25620): telmisartan vs. ramipril TRANSCEND (n=5926): telmisartan vs. placebo Geschatte 24-uurs excretie Na + en K + o.b.v. portie ochtendurine (Kawasaki-formule) Uitkomstmaten: CV mortaliteit, myocardinfarct, beroerte en hospitalisatie voor hartfalen O Donnell, JAMA 2011

14 Kalium en cardiovasculair risico O Donnell, JAMA 2011

15 Risico op beroerte O Donnell, JAMA 2011

16 Interactie kalium- en natriuminname O Donnell, JAMA 2011

17 DASH dieet

18 Dietary Approaches to Stop Hypertension Sacks, N Engl J Med 2001

19 Dietary Approaches to Stop Hypertension Sacks, N Engl J Med 2001

20 Dietary Approaches to Stop Hypertension Sacks, N Engl J Med 2001

21 Effecten van K + -suppletie Effecten van K + -suppletie op endotheelfunctie, CV risicofactoren en botmetabolisme? Milde hypertensie zonder medicatie (n=42) Gerandomiseerd, dubbelblind, placebogecontroleerd, crossover 12 weken Placebo vs. KCl (64 mmol) vs. KHCO 3 (64 mmol) He, Hypertension 2010

22 He, Hypertension 2010 Effecten van K + -suppletie

23 He, Hypertension 2010 Effecten van K + -suppletie

24 He, Hypertension 2010 Effecten van K + -suppletie

25 Aburto, BMJ 2013 Meta-analyse rol van kalium

26 Aburto, BMJ 2013 Meta-analyse rol van kalium

27 Aburto, BMJ 2013 Meta-analyse rol van kalium

28 Aburto, BMJ 2013 Meta-analyse rol van kalium

29 Even rekenen Natrium (u = 23) 1 mmol = 23 mg Na + => 58,5 mg NaCl 1 gr = 1000 mg = 43,5 mmol Na + => 2500 mg zout (NaCl) Kalium (u = 39) 1 mmol = 39 mg K + 1 gr = 1000 mg = 25,6 mmol K + Kaliuminname = [K + ] 24-uurs urine x 1,3

30 Nieuw advies WHO 2013 Natrium <2000 mg/dag = <5000 mg/dag zout (NaCl) ~90 mmol Na + in 24-uurs urine Kalium >3510 mg/dag = >90 mmol/dag ~120 mmol K + in 24-uurs urine

31 Belangrijkste bronnen van kalium Eten Kalium per 100 gr (% ADH) Gebruikelijke eenheid Kalium per eenheid (% ADH) Gedroogde abrikozen 1162 mg (33%) ½ kop (65 gr) 755 mg (22%) Zalm 628 mg (18%) 1 filet (85 gr) 534 mg (15%) Witte bonen 561 mg (16%) 1 kop gekookt (179 gr) 1004 mg (29%) Spinazie 558 mg (16%) 1 kop gekookt (180 gr) 839 mg (24%) Gebakken aardappels met schil 535 mg (15%) 3 aardappelen (173 gr) 926 mg (26%) Avocado 485 mg (14%) 1 stuk (201 gr) 975 mg (28%) Banaan 358 mg (10%) 1 stuk (118 gr) 422 mg (12%)

32 Conclusies Kalium verlaagt de bloeddruk, vooral bij: aanwezigheid hypertensie (~5/3 mmhg) natriuminname >4 gr/dag (~7/3 mmhg) Hogere kaliuminname verlaagt het risico op beroerte Hogere kaliuminname heeft geen nadelige effecten (bij normale nierfunctie) Advies om dagelijks >90 mmol (>3510 mg) kalium te gebruiken

33