Datum 25 mei Meerjaren Begroting

Transcriptie

1 Datum 25 mei 2012 Meerjaren Begroting

2 Inhoudsopgave Inleiding 2 Beleidsontwikkelingen 4 Personeel 8 Doelen en activiteiten 12 Begroting Inleiding 17 - Balans incl. toelichting 20 - Staat van baten en lasten incl. toelichting 23 - Treasurybeleid 33 1

3 Inleiding De Haagse Scholen (DHS) is een stichting voor primair en speciaal openbaar onderwijs in Den Haag. Met circa leerlingen, medewerkers en 54 scholen is de stichting één van de grootste openbare schoolbesturen in Nederland. De uitgangspositie voor DHS medio 2012 ziet er goed uit. Het leerlingenaantal is stabiel, de financiële positie is goed en de structuuraanpassingen, samenhangend met de verzelfstandiging zijn afgerond. Er is brede consensus over de verdeling van de financiële middelen tussen scholen onderling en tussen scholen en het bovenschoolse deel. Beleidsmatig zijn op een aantal terreinen belangrijke stappen gezet: er is beleid geformuleerd voor onderwijskwaliteit, personeelsbeleid en marketing. De komende jaren staan in het teken van de implementatie en nadere uitwerking van dit beleid. Visie Wij werken aan de toekomst vanuit een binnen de organisatie breed gedragen visie op het openbaar onderwijs in Den Haag. In deze visie voeren wij een actief beleid op onze algemene toegankelijkheid en bieden wij kinderen in Den Haag onderwijs dat hen een stevige basis geeft. Dat doen wij onder meer door kinderen vertrouwen te geven en hen te leren zelf verantwoordelijkheid te nemen. Wij willen er voor zorgen dat kinderen goed worden onderwezen en ook blij en gelukkig zijn in onze scholen, zodat zij later met goede herinneringen aan hun school terugdenken. Natuurlijk is de kwaliteit van ons onderwijs te meten in cijfers en resultaten over kennis en vaardigheden, maar ook in tevreden ouders en blije kinderen. De mogelijkheden en behoeften van het kind staat bij ons centraal. Ieder kind heeft zijn eigen talenten. Wij helpen om die talenten te ontdekken en te ontwikkelen. Of het nu om taal, rekenen, sport of muziek gaat. Wij weten uit ervaring dat een kind dat heeft ontdekt waar het goed in is, zelfvertrouwen ontwikkelt en op een effectieve en prettige manier leert. DHS werkt samen met partners in de wijk. Met de voor-, tussen- en naschoolse opvang, met sportverenigingen en culturele instellingen, met buurthuizen en consultatiebureaus proberen wij een veilige en inspirerende omgeving te creëren. We zijn ervan overtuigd dat we op deze manier meer kunnen betekenen voor de kinderen. Beeld van de komende jaren De voorgenomen bezuinigingen op het Passend Onderwijs zijn uiteindelijk niet tot uitvoering gekomen en dat betekent dat, in vergelijking met de vorige meerjarenbegroting, er 4,2 mln. minder hoeft te worden bezuinigd. Tegenover deze meevaller staat een negatieve ontwikkeling bij het aantal bekostigde achterstandsleerlingen. Binnen de rijksbegroting is de mate van achterstand primair afhankelijk van het opleidingsniveau van beide ouders en (in ieder geval voor de Bekostiging Impulsgebieden) de postcode waar de leerlingen les krijgen. De afgelopen twee jaar is het aantal bekostigde achterstandsleerlingen telkens met 6% afgenomen en voor de komende begrotingsperiode wordt gerekend met een afname van 4% per jaar. Ook hebben wij helaas moeten constateren dat de indexering van de rijksbekostiging voor stijgende loonkosten (vooral als gevolg van sociale lasten en pensioenpremie) en prijzen (inflatie en verhoging Btw-tarief) in toenemende mate achterblijft bij de werkelijke loon- en prijsontwikkeling. In deze meerjarenbegroting wordt er vanuit gegaan dat er ook in de komende jaren sprake zal zijn van een onvoldoende compensatie van de loon- en prijsontwikkeling. Het gevolg van deze ontwikkelingen is dat de bestedingsruimte van DHS in het begrotingsjaar 2016 ten opzichte van de realisatie 2011 daalt met: 2

4 - afname totaal baten 8,9 mln. - ongedekte stijging loonkosten 3,0 mln. - ongedekte Btw-verhoging en inflatie 1,1 mln. In totaliteit heeft DHS in de begroting 2016 dus 13,0 mln. minder bestedingsruimte beschikbaar. In deze meerjarenbegroting zal DHS aangeven en toelichten welke keuzes zij maakt om desondanks toch haar ambities en doelstellingen te realiseren. Door de relatief geringe beïnvloedingsmogelijkheden van onze materiële kosten moet deze vermindering van de bestedingsruimte hoofdzakelijk worden opgevangen binnen onze personele uitgaven. In de komende jaren zal de personeelsformatie dan ook moeten afnemen met circa 195 fte, door een gerichte inzet van een deel van onze algemene reserve kan deze reductie geheel worden gerealiseerd door natuurlijk verloop. DHS heeft in de afgelopen jaren een sterke vermogenspositie weten op te bouwen. Onze reserves stellen ons in staat de vermindering van de bestedingsruimte op een verantwoorde wijze op te vangen en tevens een impuls te geven aan onze onderwijskwaliteit. We zullen een deel van onze reserves dan ook inzetten in de komende jaren en een aantal jaren met een bewust gekozen negatieve rentabiliteit werken. Onze kapitalisatiegraad zal de komende jaren hierdoor licht dalen en beneden de maximum signaleringsgrens van de commissie Don uitkomen. Inzet eigen vermogen In het bestuursverslag/jaarrekening 2011 is conform de richtlijnen van de PO-raad en commissie Don het vrij besteedbaar eigen vermogen vastgesteld op 7,4 mln. DHS kiest er in deze meerjarenbegroting voor een deel van dit vrij besteedbaar eigen vermogen (= algemene reserve) in de komende jaren in te zetten voor enerzijds de verdere versterking van de onderwijskwaliteit en anderzijds voor een gefaseerde afbouw van de personeelsformatie. In het verlengde van de goedgekeurde meerjarenbegroting gaat het daarbij om de volgende maatregelen: Maatregelen voor een verantwoorde opvang van de inkomstendaling 0,7 mln. voor mobiliteitsbevorderende maatregelen voor ons personeel (bijvoorbeeld herscholing, sollicitatieverlof en stimuleringspremies) periode ,4 mln. voor een gefaseerde afbouw van onze personeelssterkte. Hierdoor kunnen onze scholen op een geleidelijke wijze toegroeien naar een situatie met minder inkomsten, periode Maatregelen voor versterking van de onderwijskwaliteit ( 2,4 mln.) 0,5 mln. innovatie van onderwijsconcepten ( ) 0,2 mln. ontwikkeling van Integrale Kindcentra ( ) 0,9 mln. coaching van beginnende leerkrachten en schooldirecteuren ( ) 0,3 mln. impulsgeld voor opleidingen ( ) 0,4 mln. digitale leermiddelen ( ) 0,1 mln. versterking van onderwijs in de Engelse taal ( ) Wij denken dat we met bovenstaande maatregelen erin zullen slagen onze organisatie over vier jaar sterker te laten zijn dan nu het geval is en tegelijkertijd ons personeel op een verantwoorde wijze te begeleiden naar de nieuwe omstandigheden. 3

5 Beleidsontwikkelingen Algemeen In 2010 en 2011 heeft DHS gewerkt aan het in beeld brengen van de opgave voor de komende jaren. Deze verkenning vindt zijn neerslag in het Ambitiestatement Het bestuur van DHS heeft hierin vastgelegd dat we in de komende jaren zullen werken aan de volgende hoofdthema s: Verbetering van de leerresultaten van onze leerlingen Verbreding en verdieping van ons (onderwijs) aanbod Verdere uitbouw van het concept van de brede school Vergroting van de professionaliteit van onze medewerkers Versteviging van de externe positionering van DHS Versterking van de reputatie van DHS Groei van het leerlingenaantal Parallel aan het vormgeven van deze thema s zullen de komende jaren voor DHS vooral in het teken staan van een goede implementatie van personeelsbeleid en onderwijsbeleid en de begeleiding van scholen bij de effectieve toepassing van dit beleid in de school. We willen bereiken dat al onze scholen in 2013 een basisarrangement van de Inspectie hebben en dat ons personeel door middel van een goede gesprekkencyclus in school en goede opleidingsvoorwaarden wordt toegerust op de hoge eisen die een goede onderwijskwaliteit stelt. Binnen DHS wordt gewerkt met een systeem van resultaatgerichte sturing. In dit verband zijn vijf resultaatgebieden benoemd: onderwijsopbrengsten, oudertevredenheid, medewerkertevredenheid, leerlingenaantallen en financiële soliditeit. Deze resultaatgebieden worden frequent gemeten en geijkt, met als doel het inzicht te verkrijgen waar we staan en waar we aan moeten werken. Per 1 augustus 2010 is de wet Goed Onderwijs, Goed Bestuur in werking getreden. Op grond van deze wet is een scheiding tussen de functies van bestuur en intern toezicht gerealiseerd. Per 1 augustus 2011 is overgegaan tot de vorming van een Raad van Toezicht bestaande uit vijf personen en een College van Bestuur bestaande uit twee personen. Daarnaast geldt voor DHS, als lid van de PO-Raad, de Code Goed bestuur in het Primair Onderwijs. Onderwijs en Zorg In is er binnen DHS een verdiepende bezinning geweest op onderwijskwaliteit. Dat heeft geresulteerd in een discussienota, een afspraak over geprioriteerde thema s en als afsluiting van de bezinning een Kwaliteitskader Onderwijs. Dat kader is het centrale document in de zorg voor de kwaliteit van het onderwijs binnen DHS. In 2011 en 2012 is het op een flink aantal onderdelen tot implementatie gekomen. Kernpunten zijn de focus op taal en rekenen, onderwijskundig leiderschap en kwaliteit van de leraren. Ondersteuning van scholen, leren van elkaar en van experts en toezicht op het nakomen van afspraken zijn de gekozen middelen om de gewenste kwaliteit van onze kernopdracht te realiseren. DHS heeft de ambitie in 2013 op alle scholen een basis toezichtarrangement van de rijksinspectie te hebben gerealiseerd. Sturen op kwaliteit vereist ook (meer) inzicht op school- en bovenschools managementniveau. Het bestaande DHS managementinformatiesysteem (PROMIS) is daarom uitgebreid met een eerste aanzet voort een module onderwijskwaliteit. Deze module zal in de komende jaren verder worden uitgebreid. Ook zal met de invoering van ESIS-B webbased, inclusief in 2012 te maken afspraken met het scholenveld over een basisset aan (opbrengst)gegevens gebaseerd op CITO-resultaten, de versterkte behoefte aan inzicht worden ondersteund. 4

6 Vanaf 1 augustus 2010 zijn de referentieniveaus taal en rekenen van kracht geworden en hebben deze een functie in het beleid van het bevoegd gezag en de scholen. De aandacht zal zich daarom ook richten op de manier waarop we de referentieniveaus taal en rekenen in de inhoud en kwaliteitszorg van de scholen vormgeven. In 2012 zijn er twee bestuursakkoorden overeengekomen die het werk van het scholenveld en bestuur de komende jaren sterk gaan bepalen. In het convenant dat de gemeente Den Haag sloot met de minister ligt de nadruk op de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie en de verlenging van de leertijd. In het convenant dat de PO-Raad sloot met de minister ligt de nadruk op professionalisering van leraren en schoolleiders, het onderwijs op de gebieden rekenen en taal, wetenschap en techniek, het onderwijs aan hoogbegaafde kinderen. Ook heeft dit convenant afspraken vastgelegd over de invoering van toetsing en leerlingvolgsystemen in het (V)SO en een verbetering van het onderwijs in rekenen en taal, alsmede de daarbij behorende professionalisering. De invoering van Passend Onderwijs zal de komende jaren een stempel drukken op de keuzes en de inrichting van de onderwijsondersteuning, de vormgeving van de samenwerkingsverbanden en de taakverschuivingen die tussen speciaal onderwijs en samenwerkingsverband gaan optreden op het punt van de ambulante begeleiding. De wettelijk geregelde zorgplicht voor schoolbesturen sluit aan bij de kenmerken van het openbaar onderwijs en de visie van DHS dat de algemene toegankelijkheid van onze scholen moet worden gegarandeerd. Om duidelijkheid te krijgen over wat een school wel en niet kan bieden wordt een ondersteuningsprofiel op elke school vervaardigd. De landelijke ontwikkelingen met betrekking tot Passend Onderwijs zullen vooralsnog geen aanleiding geven om te komen tot uitbreiding van het onderwijsaanbod. DHS beschikt immers al over een breed aanbod, waarin praktisch iedere onderwijsvraag kan worden opgevangen en rekent het tot haar taak te zorgen voor een dekkend continuüm van onderwijsondersteuning. In de regionale verbanden beschikt DHS over nog veel meer mogelijkheden tot gespecialiseerde hulp en ondersteuning aan kinderen en hun ouders. De verwachting is wel dat de beleidsontwikkeling Passend Onderwijs ertoe gaat leiden dat meer kinderen in het reguliere basisonderwijs zullen worden opgevangen. Dit veronderstelt in veel gevallen een versterking van het pedagogisch en didactisch klimaat in de basisschool. De Brede School is zowel in het gemeentelijk beleid als in het beleid van De Haagse Scholen een wezenlijk instrument in de maatschappelijke positionering van het openbaar onderwijs en de openbare school en de ontwikkeling van kinderen. Omdat scholen en schoolomgevingen verschillend zijn, is er sprake van een diversiteit aan inrichting en intensiteit van brede school ontwikkelingen. Dat is het gevolg van schoolspecifieke ontwikkelingen, maar ook het gevolg van keuzes die door schoolbestuur of gemeente worden gemaakt, zoals bij de BBS+ scholen. Twee onderwerpen die daarbij specifiek de aandacht krijgen zijn: - de optimalisering van de brede functie van scholen met aandacht voor schooltijden, de koppeling van kinderopvang en vroegschoolse ontwikkeling aan het onderwijs - een specifiek onderzoek naar de inrichting van integrale kindcentra DHS heeft de ambitie de komende jaren op een aantal plaatsen het aanbod verder te verbreden en te verdiepen om nog beter aan te sluiten bij de behoeften van ouders en kinderen en haar positie als vernieuwende organisatie te versterken. Daartoe zijn in 2012 projecten opgestart. Onder andere door in het basisonderwijs op minimaal 1 school en bij voorkeur meerdere scholen een grootschalige innovatie te realiseren, welke in dienst staat van het verhogen van de onderwijsopbrengsten van de school. Daarnaast wordt een aantal basisscholen ontwikkeld tot aanbieder en expertcentrum voor hoogbegaafde kinderen en wordt het aanbod onderwijs in de Engelse taal voor alle groepen tot het wettelijk toegestane maximum op minimaal 10 scholen gerealiseerd. 5

7 Als voor deze projecten onvoldoende rijks- en gemeentelijke bekostigingen beschikbaar komen zal voor deze ontwikkelingen getracht worden externe financiering te vinden. In het segment speciaal basisonderwijs wordt verdere specialisatie van het bestaande aanbod gerealiseerd en in het segment speciaal onderwijs is in de afgelopen periode een nieuwe VSOafdeling ingericht in cluster 2 en zijn er plannen om te komen tot een nieuwe VSO-afdeling op De Strandwacht. Personeel en Organisatie Het eerder geformuleerde Integraal personeelsbeleid krijgt binnen DHS de komende jaren verder vorm. Taakbeleid, een nieuw functiebouwhuis (op schoolniveau en bovenschools), de functiemix, leiderschap, scholing, leeftijdsfasebewust personeelsbeleid en ontwikkeling en functioneren en beoordelen zijn belangrijke gemeenschappelijke thema s voor de komende jaren. De beleidsuitgangspunten en strategieën zijn daarvoor uitgezet. In 2011 en 2012 is een start gemaakt met de implementatie. De invoering van het ondersteunende personeelsmanagementsysteem van Bardo, de uitwerking van de rollen van de leraar en de onderwijskundig leider, de BIO-competenties en de ontwikkeling daarvan, en het bekwaamheidsdossier zijn onderwerpen die in de organisatie de komende jaren op personeelgebied centraal staan. Daarnaast is beleid gemaakt voor stages en opleiden in de school en verdient het (dreigende) tekort aan leraren en directeuren als gevolg van de vergrijzing de nodige aandacht. Het intern opleiden en scholen van medewerkers door middel van het High Potentialtraject en DHSopleiden, is verder uitgebreid met o.a. een opleiding Strategisch management, gericht op leidinggevenden met bovenschoolse ambities en mogelijkheden. De coaching van startende leraren zal in de komende planperiode volop aandacht krijgen, alsmede een breed Management Development programma voor zittende directeuren. Belangrijke input voor het personeelsbeleid van DHS vormen de uitkomsten van de tweejaarlijks uit te voeren medewerkertevredenheid onderzoeken, die zowel op schoolniveau als op het niveau van het bestuurskantoor worden afgenomen. Het met de Universiteit Utrecht en Hogeschool Utrecht gesloten convenant met betrekking tot het opleiden van academisch geschoolde leraren vormt een goede basis voor het versterken van het conceptueel en beleidsvormend vermogen in de school. Communicatie en marketing Een van de uitkomsten van de in 2009 en 2011 onder alle medewerkers gehouden tevredenheidonderzoeken is dat de (interne) communicatie beter kan en moet. Daarom wordt geïnvesteerd in herinrichting van het bestaande Intranet (Sharepoint 2010), dat veel meer een hoogwaardig (technisch) platform voor kennisdeling en informatie-uitwisseling moet worden. De voorbereidingen hiervoor zijn inmiddels afgerond en in de periode mei zomer 2012 zal het nieuwe Intranet stapsgewijs worden ingevoerd. In het invoeringstraject krijgt scholing van medewerkers veel aandacht. We hopen hiermee te bereiken dat medewerkers zowel informatie als elkaar beter weten te vinden. In 2010 is de marketingstrategie van DHS door het bestuur vastgesteld. Deze strategie is bedoeld om De Haagse scholen als aantrekkelijk merk bij het publiek bekend te maken. De uitvoering heeft zich in eerste instantie gericht op drie aspecten, de zogenaamde merkkoppeling, het ontsluiten van marketing informatie en het vormgeven van een concern marketing- en communicatiestrategie. DHS handelt voor wat betreft werving en adverteren conform de afspraken die binnen de gemeente Den Haag met de gezamenlijke schoolbesturen gelden. 6

8 We hebben geconstateerd dat het DHS op schoolniveau en bovenschools niveau ontbrak aan valide, betrouwbare marketinginformatie. In 2010 is daarom gestart met het ontwerpen en inrichten van een Marketing Informatie Systeem (MIS) als onderdeel van het managementinformatiesysteem PROMIS. Dit proces heeft in maart 2011 geleid tot voorlopige marktprofielen per school die jaarlijks worden bijgesteld. De komende jaren worden deze profielen verder uitgebreid. DHS beschikt hiermee, samen met een uitvoerige analyse van de leerling-populaties van de scholen en hun positie in de wijk over bruikbaar inzicht in demografische en beleidsmatige ontwikkelingen (kansen en bedreigingen). Het eind 2010 gestarte project rondom een corporate communicatieplan om DHS kansrijker te positioneren en (nieuwe) communicatiemiddelen verder te ontwikkelen heeft eind 2011 geresulteerd in een kernboodschap (Zin in leren) en een passende en uitvoerbare communicatiestrategie. De verwachting is dat deze in 2012 en in het lustrumjaar 2013 als leidraad kan dienen. Huisvesting en ICT Huisvesting van de school is van wezenlijk belang voor de kwantiteit en kwaliteit van de werkzaamheden van de school. In 2012 heeft een nieuwe ijking van de onderhoudsstaat van onze gebouwen plaatsgevonden. Hiermee wordt ons meerjaren-onderhoudsplan geactualiseerd en deels bijgesteld. Door een goede uitvoering van het planmatig onderhoud verzekeren wij onze schoolgebouwen van een lange levensduur en blijvende functionaliteit. In 2011, 2012 en 2013 wordt op grote schaal meubilair vervangen in onze scholen. Voor de levering van meubilair is in 2011 een Europese aanbesteding succesvol afgerond. In 2011 is via de zogenaamde EBA-regeling in circa 30 scholen het binnenklimaat wezenlijk verbeterd. Dit project zal in 2012 en mogelijk ook 2013 een vervolg krijgen in de andere scholen. In 2013 zal een aanvang worden gemaakt met het implementeren van een nieuw ICT-beleid voor DHS, dat in 2012 wordt ontwikkeld. Ambitie van dit plan is onder meer om een aantal scholen koploper te laten worden op het gebied van ICT-toepassing in het onderwijs. DHS participeert actief in de zogenaamde krachtwijken aanpak. In Moerwijk en Vrederust is DHS betrokken bij het realiseren van een zogenaamde Brede Buurtschool Plus (BBS+), waarbij onderwijs, woningbouw en kinderopvang samenwerken. Zaken als spelen, leren, ontwikkelen, sporten en ontdekken voor kinderen, ouders en buurtbewoners vormen de geïntegreerde kern van deze BBS+. Diverse andere nieuwbouwprojecten, waarvan enkele in combinatie met een voorziening voor kinderopvang, zijn in uitvoering en worden de komende periode opgeleverd. Leerlingenaantal DHS heeft de ambitie om het aantal leerlingen licht te laten groeien. Niet als doel op zich, maar als voorwaarde om de kwaliteit van ons aanbod op peil te houden en omdat we van mening zijn dat ons aanbod de moeite waard is voor ieder kind en ouder. DHS heeft de afgelopen jaren met succes extra middelen ingezet en de neerwaartse trend in de leerlingaantallen, die zich tot 2007 manifesteerde, gekeerd. De telling van het aantal leerlingen per 1 oktober 2011 gaf een stabiliserend beeld. Voor de berekening van de rijksinkomsten in de periode , die nagenoeg geheel gebaseerd zijn is op het aantal leerlingen, wordt voorzichtigheidshalve uitgegaan van een stabilisering van het aantal leerlingen op het niveau 1 oktober

9 Personeel Actieplan leerkracht Wij zien gemotiveerde en goed opgeleide medewerkers als een belangrijke factor voor goed onderwijs. De Haagse Scholen ondersteunen dan ook van harte de voorgenomen maatregelen uit het Convenant Actieplan Leerkracht, dat tot doel heeft om het vak van leerkracht aantrekkelijker en hoogwaardiger te maken en de school met beter opgeleid personeel te versterken. Vanaf 1 augustus 2010 is het onderdeel functiemix van het Convenant Actieplan Leerkracht van start gegaan. Dit deel van het actieplan beoogt in de komende jaren een aanzienlijke toename van het aantal LB/LC-leerkrachten in het primair onderwijs. Om voor de functiemix en daarmee een hoger salaris in aanmerking te komen te komen moet een leerkracht voldoen aan opleidingseisen (HBO+) en ook dient hij/zij minimaal 50% voor de klas te staan. In de onderstaande tabellen zijn de doelstellingen, resultaten en prognoses van de invoering van de functiemix weergegeven. Doelstelling Actieplan Leerkracht, basisonderwijs: Doelstelling Realisatie/prognose Jaar % LB % LC % LB % LC % 5,3% 0,11% % 6,9% 0,11% % 10% 0,5% % 12% 1,0% % 2% 15% 1,5% % 2% 18% 2,0% % 2% 21% 2,0% Doelstelling Actieplan Leerkracht, SBO en WEC: Doelstelling Realisatie/prognose Jaar % LC %LC % 1,54% % 2% % 6% % 8% % 10% % 12% % 14% De ambitie van DHS is en blijft om de kwantitatieve en kwalitatieve doelstellingen van de functiemix volledig te realiseren. Mede daarom heeft DHS heeft voor de jaren extra opleidingsmiddelen gereserveerd om de leerkrachten te stimuleren en in staat te stellen (extra) opleidingen te volgen. Daarnaast wordt door DHS ook de EVC-procedure ingezet om vast te stellen of medewerkers aan de kwalitatieve voorwaarden voldoen om voor een bevordering naar LB of LC in aanmerking te komen. Om op schoolniveau geen financiële drempel op te werpen worden de kosten van deze EVC-procedure bovenschools bekostigd. Als laatste stimuleringsinstrument stelt DHS een gratificatie in het vooruitzicht aan medewerkers die een master-opleiding voltooien. Ook deze kosten worden bovenschools bekostigd. 8

10 Op landelijk niveau is voor de bekostiging van opleidingen ook nog de Lerarenbeurs beschikbaar. Leerkrachten kunnen daar eenmaal in hun loopbaan een beroep op doen voor de bekostiging van een opleiding, de beurs heeft echter een beperkt budget en wordt op individuele basis toegekend aan de leerkracht (en dus niet aan DHS). Toekenning geschiedt op basis van de volgorde van inschrijving en daarom kan van te voren niet goed worden berekend hoeveel middelen uit deze beurs voor DHS-leerkrachten beschikbaar komen. Om de opleiding van onze medewerkers en daarmee de realisatie van de doelstellingen uit de functiemix niet alleen afhankelijk te laten zijn van Lerarenbeurs heeft DHS dus zelf ook opleidingsmiddelen gereserveerd. Ondanks de inzet van de bovengenoemde extra middelen ter stimulering van de functiemix en regelmatige communicatie met directies en leerkrachten over de mogelijkheden van de functiemix moeten we, medio mei 2012, helaas constateren dat met name in het regulier basisonderwijs de doelstellingen niet in het gewenste tempo worden gerealiseerd. In deze meerjarenbegroting wordt er op basis, van het huidig beleid, vanuit gegaan dat in het regulier basisonderwijs eind 2016 een percentage van 21% LB-leerkachten realistisch en haalbaar is. Om deze prognose naar boven om te buigen zullen we in de tweede helft van 2012 opnieuw bezien of aanpassing van ons beleid noodzakelijk is. Personeelsaantallen In deze begrotingsperiode wordt DHS geconfronteerd met een teruglopende financiële bestedingsruimte als gevolg van o.a. de dalende aantallen bekostigde achterstandsleerlingen en de achterblijvende compensatie van de rijksbekostiging voor stijgende loonkosten. Beide oorzaken zijn in de meerjarenbegroting en het bestuursverslag/jaarrekening 2011 al eerder gemeld. Ook de verhoging van het hoge Btw-tarief met 2% heeft een kostenverhogend effect waarvan het onzeker is of dat door een indexering van de rijksbekostiging zal worden gecompenseerd. Omdat ongeveer 80% van de totale lasten van DHS bestaan uit personele lasten en het is dan ook onvermijdelijk dat een forse afname van de financiële bestedingsruimte ook een afname van de formatie tot gevolg heeft. De ontwikkeling van de personeelsformatie in deze meerjarenbegroting is als volgt: FTE Realisatie Begroting Prognose natuurlijk natuurlijk aantal start verloop verloop FTE aantallen in gemiddelde fte situatie pensioen * overig ** werving begroting Begroting Begroting Begroting Begroting * Dit betreft alle vormen van leeftijdsontslag ** Op basis van 1% per jaar en betreft o.a. vrijwillig vertrek vanwege verhuizing/nieuwe baan e.d. 9

11 De gemiddelde formatie neemt in de periode 2011 t/m begroting 2016 af met in totaal 195 fte hiervan is in de prognose 2012 al 32 fte (1.610-/-1.578) gerealiseerd. Door de inzet van 1,4 mln. uit het eigen vermogen kan deze reductie geheel langs natuurlijk verloop worden gerealiseerd. Met name in de begrotingsjaren 2013 en 2014 en in mindere mate 2015 is het natuurlijk verloop onvoldoende om de dalende inkomsten volledig te compenseren en in die jaren zal DHS dan ook negatieve resultaten behalen (zie ook staat van baten en lasten). In het begrotingsjaar 2016 kan er weer sprake zijn van werving van personeel en een sluitende exploitatie. Gezien het natuurlijk verloop in 2017 (62fte) en 2018 (75 fte) zal ook in de jaren daarna sprake zijn van werving van personeel. De in de onderstaande tabel opgenomen verdeling van de personeelssterkte per functiecategorie is dan ook een eerste indicatie van deze ontwikkeling. Onderwijzend personeel Schooldirecties Onderwijs Ondersteunend personeel Boven- Schools* Totaal Realisatie Begroting Prognose Begroting Begroting Begroting Begroting * Incl. circa 3 fte s Weer samen Naar School De aanwezigheid en inzet van medewerkers met een tijdelijk dienstverband verhoogt de flexibiliteit van de organisatie om snel in te spelen op veranderende omstandigheden. Het percentage tijdelijke medewerkers bij DHS heeft zich als volgt ontwikkeld: Jaar % ,2% ,6% ,1% ,8% ,0% 2012 prognose 9,0% Ook in de komende jaren verwacht DHS circa 8-9% tijdelijk personeel in dienst te hebben en op die wijze goed in te kunnen spelen op de ontwikkelingen van de baten en lasten 10

12 Ziekteverzuim De ontwikkeling van het ziekteverzuim in de periode en de ambities voor zijn als volgt: Onderwijzend personeel Schooldirecties Onderwijs Ondersteunend personeel Boven- Schools Totaal Realisatie ,6% 5,3% 9,4% 3,3% 6,9% Realisatie ,7% 6,3% 9,7% 2,6% 7,1% Begroting ,2% 4,0% 6,9% 2,0% 6,2% Prognose ,0% 5,3% 8,7% 1,6% 6,7% Begroting ,8% 5,1% 8,5% 1,6% 6,5% Begroting ,6% 4,9% 8,3% 1,6% 6,3% Begroting ,4% 4,7% 8,1% 1,6% 6,1% Begroting ,2% 4,5% 7,9% 1,6% 5,9% Na een aantal jaren van stijgend ziekteverzuim is er sinds augustus 2011 sprake van een dalende trend die ook tot uiting komt in een prognose voor 2012 van 6,7%. Voor de periode heeft DHS de ambitie om het ziekteverzuim geleidelijk te verminderen tot uiteindelijk 5,9% in Om deze ambitie waar te maken zal DHS in deze periode ondermeer per jaar extra inzetten voor de uitbreiding en verbetering van de dienstverlening van de ARBO-dienst. Daarnaast zullen het consequent voeren van verzuimgesprekken, de voltooiing van de gesprekkencyclus voor alle medewerkers en de invoering van het eigen risicodragerschap voor ziekteverzuim korter dan één jaar, waarbij een laag ziekteverzuim tot een financieel voordeel bij de scholen leidt, bijdragen aan de realisatie van deze doelstelling. Gezien de positie van DHS als een openbaar onderwijsbestuur in een grote stad en de daarbij behorende complexiteit en problematiek is dit een ambitieuze doelstelling. Medewerkertevredenheid Met ingang van 2009 is de medewerkertevredenheid een standaard onderdeel van onze Planning en Controlcyclus geworden en is het één van de resultaatgebieden waarop scholen worden beoordeeld. De meting wordt tweejaarlijks uitgevoerd op alle scholen en het bestuurskantoor. De tevredenheid onder de schoolmedewerkers is heel licht gestegen van 7,1 in 2009 naar 7,2 in De tevredenheid onder de medewerkers van het bestuurskantoor is licht gedaald van 7,6 in 2009 naar 7,3 in De ambitie voor de metingen in 2013 en 2015 is om op een gemiddelde van 7,5 uit te komen. Oudertevredenheid Zowel in 2009 als 2011 is de tevredenheid van de ouders gemeten en in beide gevallen kwam die uit op een waarderingscijfer van 7,5. Voor 2013 en 2015 is het streven er op gericht om dit cijfer minimaal te evenaren. 11

13 DOELEN EN ACTIVITEITEN In het ambitiestatement van DHS liggen de hoofddoelen van de organisatie vast voor de middellange termijn. Dit beleidskader is dan ook leidend voor de activiteiten waar DHS zich op bovenschools niveau op richt in de komende jaren. Leidend, maar uiteraard niet uitputtend. Veel van wat we doen valt in de categorie reguliere activiteiten ( going concern ). DHS is een organisatie die opereert in een omgeving (rijk en gemeente) met veel invloed op de inhoud en richting van de organisatie. De beleidsomgeving is de afgelopen periode uiterst turbulent geweest, met name vanuit de rijksoverheid. Dat zal vermoedelijk de komende jaren (een nieuw kabinet met een grote bezuinigingsopdracht) niet veranderen. Dit betekent niet dat de in deze paragraaf van onze begroting beschreven doelen en activiteiten niet richtinggevend zullen zijn. Het betekent wel dat er waarschijnlijk in deze begrotingsperiode veel nieuwe beleidsvragen, die nu nog geen plek hebben gekregen, op ons af zullen komen. Het ambitiestatement beschrijft de volgende hoofddoelen voor DHS op middellange termijn: - het verbeteren van de leerresultaten van alle leerlingen - het verbreden en verdiepen van het aanbod - het verder uitbouwen van het concept van de brede (buurt) school - het verhogen van de professionaliteit met aandacht voor de talentontwikkeling van medewerkers - het verstevigen van de externe positionering van DHS - het verbeteren van de beeldvorming over het openbaar onderwijs in de stad - het vergroten van het leerlingenaantal van DHS De doelen en activiteiten die voortvloeien uit het concernbeleid zijn hieronder zo specifiek mogelijk beschreven voor het begrotingsjaar Voor de jaren 2014, 2015 en 2016 wordt de richting aangegeven. De realisering van deze doelen en het uitvoeren van de daarbij behorende activiteiten zal worden bekostigd uit: - de reguliere bekostiging op school- en bovenschools niveau - de (nieuwe) bekostiging Prestatiebox - de (extra) inzet van de middelen versterking onderwijskwaliteit uit de algemene reserve 1. Het verbeteren van de leerresultaten van alle leerlingen en het verhogen van de professionaliteit van de medewerkers. Specifieke doelen 2013: o Op 31 december 2013 hebben alle scholen van DHS een basisarrangement. o De Cito-eindscore van alle DHS-scholen ligt in 2013 hoger dan de score van o Alle schooldirecteuren nemen deel aan een professionele leergemeenschap en een centraal programma voor Management Development. o Leerkrachten van alle scholen nemen deel aan een centraal opleidingsprogramma voor taal en rekenen. o Introductie van een meetbaar gemaakt onderwijsdomein voor sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Doelen voor de periode : o In een periode van 12 aangesloten maanden maximaal 2 scholen met aangepast toezicht. o Een gemiddelde Cito-eindscore die zich in deze periode blijft verbeteren. 12

14 Specifieke bovenschoolse activiteiten 2013: o o o o o Begeleiding en uitvoering van een integraal programma voor Management Development van schooldirecteuren gericht op onderwijskundig leiderschap. Grootschalige voortzetting van professionele leergemeenschappen voor schooldirecties en schoolteams. Organiseren van een kwalitatief hoogwaardig centraal opleidingsaanbod voor leerkrachten op de domeinen taal en rekenen, aanvullend op de schoolopleidingsplannen. Organiseren van een begeleidingstraject voor beginnende leerkrachten, gericht op een vlotte aanpassing aan het werk en binding aan DHS. Alert toezicht door bestuur en bovenschoolse directie op de resultaten, kwaliteitszorg en kwaliteitsontwikkeling van scholen. Bovenschoolse activiteiten voor de periode : o Alle bovengenoemde activiteiten zijn meerjarig. 2. Het verbreden en verdiepen van het aanbod en het verder uitbouwen van de brede school Specifieke doelen 2013: o Op minimaal 10 scholen van DHS wordt een kwalitatief goed aanbod van onderwijs in de Engelse taal verzorgd. o Op 3 scholen van DHS is sprake van een integraal dagarrangement voor leerlingen onder 1 aansturing en verantwoordelijkheid (IKC). o Op minimaal 1 school is sprake van een grootschalige innovatie van het aanbod ten dienste van de kwaliteit van het onderwijs en de tevredenheid van ouders. o Kwaliteitsverhoging van het voorschoolse en vroegschoolse aanbod door een effectieve inzet van een HBO-medewerker en verbetering van de aansluiting tussen de vroegschool en de school. o Verbeteren van de aansluiting van het primair en voortgezet onderwijs o Grootschalige vernieuwing van ICT-materiaal en toepassing van ICT in de scholen ten gunste van de leerresultaten van leerlingen, werklastverlichting voor docenten en communicatie met ouders Doelen voor de periode : o Structureel verbeteren van het zorgsysteem rondom de leerling. o Vergroting van het aantal scholen met een integraal dagarrangement onder 1 aansturing en verantwoordelijkheid. o Vergroting van het aantal scholen dat onderwijs in de Engelse taal aanbiedt. o Verhoging van de kwaliteit van het voorschoolse en vroegschoolse aanbod. Specifieke bovenschoolse activiteiten voor 2013: o Begeleiden van scholen bij de vormgeving van het aanbod in de Engelse taal. o Zoveel mogelijk wegnemen van belemmeringen voor integrale aansturing van het dagarrangement. o Vertalen van toekomstgerichte onderwijsvragen naar het hedendaagse aanbod. o Begeleiding van scholen bij een effectieve verandering van het voorschoolse en vroegschoolse aanbod o Uitbreiden van het aantal overgangsprogramma s voor de groepen 8. Dit zijn wekelijkse kortdurende lesprogramma s voor groep 8 leerlingen, op het niveau van het voortgezet onderwijs, verzorgd door docenten van het voortgezet 13

15 o onderwijs gericht op een betere voorbereiding van kinderen op het voortgezet onderwijs. Implementatie van het in 2012 ontwikkelde concernbeleid voor ICT-toepassing. Bovenschoolse activiteiten voor de periode : o Alle bovengenoemde activiteiten zijn meerjarig. o Formaliseren en standaardiseren van de samenwerking met de zorginstellingen en het CJG. o Volgen van (op nationale en internationale schaal) effectieve veranderingen in de samenstelling van dagarrangementen. 3. Versteviging van de externe positionering van De Haagse Scholen. Op deze doelstelling is in de afgelopen jaren veel bereikt: o Op lokaal niveau heeft DHS een sleutelpositie bij het ontwikkelen van lokaal onderwijsbeleid, o Op nationaal niveau wordt (regelmatig op verzoek) deelgenomen aan vele adviesorganen, conferenties en discussiegroepen. o Op nationaal niveau is via kennismakingsgesprekken en inhoudelijke gesprekken gebouwd aan contacten met leden van de tweede kamer. o Op nationaal niveau is een driejaarlijks bilateraal overleg tot stand gebracht tussen de voorzitter college van bestuur en de directeur primair onderwijs van het ministerie van OCW. Doelen voor de periode : o Handhaven actieve participatie DHS in invloedrijke groepen en continueren van de netwerken. Een kans voor versterking van de landelijke positie ligt in de mogelijke vorming van een algemeen bestuur van de PO-raad. Dit algemeen bestuur wordt toegankelijk voor leden. DHS zal een kandidaatstelling overwegen. 4. Verbetering van de beeldvorming over het openbaar onderwijs in de stad Specifiek doel 2013: o Inzicht verkrijgen (via nulmeting) in de huidige beeldvorming over De Haagse Scholen c.q. het openbaar onderwijs in de stad. Doelen voor de periode : o Periodieke meting beeldvorming over De Haagse Scholen. o Verbeteren kwetsbare punten binnen de beeldvorming. Specifieke bovenschoolse activiteiten 2013: o Verrichten nulmeting beeldvorming De Haagse Scholen c.q. het openbaar onderwijs o Ontwikkelen van een monitor voor het regelmatig meten van de beeldvorming. o Opstellen verbeterplan. Bovenschoolse activiteiten voor de periode : o Uitvoering verbeterplan. o Voorbereiden tweede meting beeldvorming in

16 5. Het vergroten van het leerlingenaantal van DHS. Specifiek doel 2013: o Groei van het leerlingenaantal met minimaal 50 leerlingen (ten opzichte van 2012). Doelen voor de periode : o Jaarlijks een groei met minimaal 50 leerlingen. Specifieke bovenschoolse activiteiten 2013: o Vergroten opnamecapaciteit populaire scholen door vergroting groepsgrootte o Begeleiding bij sterkere profilering van kwetsbare scholen o Begeleiding bij verhoging van de onderwijskwaliteit van alle scholen over de gehele linie Bovenschoolse activiteiten voor de periode : o Verkrijgen van het recht op nieuwbouw in het uitbreidingsgebied Vroondaal en mogelijke andere uitbreidingsgebieden. 15

17 BEGROTING

18 Inleiding De meerjarenbegroting is opgesteld in een periode waarin er grote onzekerheid bestond over de toekomstige financiering van het primair onderwijs. Lange tijd zag het er naar uit dat DHS in het kader van de bezuinigingen passend onderwijs in de jaren een bedrag van 4,2 zou moeten inleveren. Maar in het laatste begrotingsakkoord 2013 dat recent in de 2 e Kamer is goedgekeurd is de gehele bezuiniging van Passend Onderwijs ( 300 mln. landelijk) geschrapt en dat heeft een positief effect op de meerjarenbegroting van DHS. Tegelijkertijd moet worden geconstateerd dat de negatieve effecten van de dalende aantallen bekostigde gewichtenleerlingen en de achterblijvende compensatie van de rijksbekostiging voor stijgende loonkosten, zoals eerder gemeld in de meerjarenbegroting en het bestuursverslag/jaarrekening 2011, zich onverminderd doorzetten. Daarnaast heeft ook de verhoging van het hoge Btw-tarief met 2% een kostenverhogend effect waarvan het onzeker is of die door een indexering van de rijksbekostiging zal worden gecompenseerd. Bovendien is, conform wet- en regelgeving en gemaakte afspraken, 2012 het laatste jaar van de bruidsschatregeling en zijn er extra inkomsten als gevolg van de Bekostiging Prestatiebox. Het gevolg van al deze ontwikkelingen is dat de bestedingsruimte van DHS in het begrotingsjaar 2016 ten opzichte van de realisatie 2011 daalt met: - afname totaal baten 8,9 mln. - ongedekte stijging loonkosten 3,0 mln. - ongedekte Btw-verhoging en inflatie 1,1 mln. In totaliteit heeft DHS in de begroting 2016 dus 13,0 mln. minder bestedingsruimte beschikbaar. In deze meerjarenbegroting zal DHS aangeven en toelichten welke keuzes zij maakt om desondanks toch haar ambities en doelstellingen te realiseren. De afname van de financiële bestedingsruimte met 13,0 mln. zal in deze begrotingsperiode op hoofdlijnen worden gecompenseerd door: - de inzet van een deel van het eigen vermogen van DHS - een reductie van de personeelsformatie Inzet eigen vermogen In het bestuursverslag/jaarrekening 2011 is conform de richtlijnen van de PO-raad en commissie Don het vrij besteedbaar eigen vermogen vastgesteld op 7,4 mln. DHS kiest er in deze meerjarenbegroting voor dit vrij besteedbaar eigen vermogen in de komende jaren in te zetten voor enerzijds de verdere versterking van de onderwijskwaliteit en anderzijds voor een gefaseerde afbouw van de personeelsformatie. In het verlengde van de goedgekeurde meerjarenbegroting gaat het daarbij om de volgende maatregelen: Maatregelen voor een verantwoorde opvang van de inkomstendaling 0,7 mln. voor mobiliteitsbevorderende maatregelen voor ons personeel (bijvoorbeeld herscholing, sollicitatieverlof en stimuleringspremies) periode ,4 mln. voor een gefaseerde afbouw van onze personeelssterkte. Hierdoor kunnen onze scholen op een geleidelijke wijze toegroeien naar een situatie met minder inkomsten, periode

19 Maatregelen voor versterking van de onderwijskwaliteit 0,5 mln. voor innovatie van onderwijsconcepten ( ) 0,2 mln. voor ontwikkeling van Integrale Kindcentra ( ) 0,9 mln. voor coaching van beginnende leerkrachten en schooldirecteuren ( ) 0,3 mln. voor impulsgeld voor opleidingen ( ) 0,4 mln. voor digitale leermiddelen ( ) 0,1 mln. voor versterking van onderwijs in de Engelse taal ( ) Wij denken dat we met bovenstaande maatregelen erin zullen slagen onze organisatie over vier jaar sterker te laten zijn dan nu het geval is en tegelijkertijd ons personeel op een verantwoorde wijze te begeleiden naar de nieuwe omstandigheden. Reductie personeelsformatie Ongeveer 80% van de totale lasten van DHS bestaan uit personele lasten en het is dan ook onvermijdelijk dat een forse afname van de financiële ruimte een afname van de formatie tot gevolg heeft De ontwikkeling van de personeelsformatie in deze meerjarenbegroting is als volgt: FTE Realisatie Begroting Prognose natuurlijk natuurlijk aantal start verloop verloop FTE aantallen in gemiddelde fte situatie pensioen * overig ** werving begroting Begroting Begroting Begroting Begroting * Dit betreft alle vormen van leeftijdsontslag ** Dit betreft o.a. het vrijwillig vertrek vanwege verhuizing/nieuwe baan e.d. De gemiddelde formatie neemt in de periode 2011 t/m begroting 2016 af met in totaal 195 fte, hiervan is in de prognose 2012 al 32 fte (1.610-/-1.578) gerealiseerd. Door de inzet van 1,4 mln. uit het eigen vermogen kan deze reductie geheel langs natuurlijk verloop worden gerealiseerd. Met name in de begrotingsjaren 2013 en 2014 en in mindere mate 2015 is het natuurlijk verloop onvoldoende om de dalende inkomsten volledig te compenseren en in die jaren zal DHS dan ook negatieve resultaten behalen (zie ook staat van baten en lasten). In het begrotingsjaar 2016 kan er weer sprake zijn van werving van personeel. Gezien het natuurlijk verloop in 2017 (62fte) en 2018 (75 fte) zal ook in de jaren daarna sprake zijn van werving van personeel. 18

20 Financiële samenvatting Op basis van de inzet eigen vermogen en de voorgenomen reductie van de personeelsformatie worden de volgende financiële resultaten behaald. Periode Reguliere exploitatie Nieuw beleid Totaal resultaat Realisatie /- 0,7 mln. -/- 0,7 mln. Begroting ,3 mln. 0,3 mln. Prognose ,6 mln. -/- 0,6 mln. 1,0 mln. Begroting /- 1,7 mln. -/- 0,7 mln. -/- 2,4 mln. Begroting /- 0,8 mln. -/- 0,5 mln. -/- 1,3 mln. Begroting /- 0,1 mln. -/- 0,4 mln. -/- 0,5 mln. Begroting ,5 mln. -/- 0,2 mln. 0,3 mln. De inzet van het eigen vermogen ten behoeve van de versterking van de onderwijskwaliteit is voor een totaalbedrag van 2,2 mln. opgenomen in de kolom nieuw beleid. De resultaten op de reguliere exploitatie bedragen in totaal -/- 2,1 mln. en dit bedrag vertegenwoordigd de inzet van het eigen vermogen ten behoeve van de gefaseerde afbouw van de formatie voor 1,4 mln. en de mobiliteitsbevorderende maatregelen van 0,7 mln. De financiële resultaten zoals in bovenstaande tabel weergegeven hebben ook hun invloed op de financiële kengetallen zoals kapitalisatiegraad, liquiditeit en solvabiliteit. In de toelichting op de balans wordt daar nader op ingegaan maar wel kan de conclusie getrokken worden dat bij de bovenstaande resultaten deze kengetallen ruim binnen de signaleringsgrenzen blijven en dat er bij DHS ook op basis van deze begroting sprake is van een gezonde financiële situatie. 19

21 Balans Balans per 31 december Realisatie begroting Prognose begroting begroting begroting begroting Bedragen x materiele vaste activa vorderingen liquide middelen Totaal activa eigen vermogen voorzieningen kortlopende schulden totaal passiva Ontwikkeling van de balans aan de hand van de kengetallen: De PO-raad heeft op basis van de aanbevelingen van de commissie Don een verantwoordingsmethodiek ontworpen waarmee het financieel beleid van onderwijsinstellingen op basis van een aantal kengetallen met signaleringsgrenzen kan worden getoetst en toegelicht. Met behulp van deze kengetallen en hun ontwikkeling in de tijd kunnen alle belanghebbende binnen en buiten DHS waaronder de afdeling rekenschap van de Onderwijsinspectie het financieel beleid van DHS volgen en toetsen. Kapitalisatiefactor Definitie: De kapitalisatiefactor = het balanstotaal gedeeld door de totale baten van de resultatenrekening (incl. de financiële baten). Kapitalisatiefactor Uitkomst Realisatie ,7% Begroting ,6% Prognose % Begroting ,6% Begroting ,8% Begroting ,6% Begroting ,8% Signaleringgrens grote besturen > 35% De kapitalisatiegraad van DHS neemt in de prognose 2012 nog iets toe tot net boven de signaleringsgrens van 35%. Deze lichte stijging is het gevolg van het geraamde positieve resultaat 2012 en een daling van de totale baten. In de periode daalt de kapitalisatiegraad licht. Enerzijds neemt het balanstotaal als gevolg van de geraamde tekorten af maar anderzijds dalen ook de totale baten (zie staat van baten en lasten). Doordat teller en noemer dus beide dalen is de afname van de kapitalisatiegraad kleiner dan op basis van de inzet en dus afname van het eigen vermogen verwacht zou mogen worden. In 2016 neemt de kapitalisatiegraad weer iets toe en dat is vooral het gevolg van de dalende inkomsten in dat jaar. 20

22 Liquiditeit Definitie: De verhouding tussen de vlottende activa (som van liquide middelen en vorderingen) en de kortlopende schulden. Liquiditeit Uitkomst Realisatie ,6 Begroting ,4 Prognose ,5 Begroting ,3 Begroting ,2 Begroting ,1 Begroting ,1 Signaleringsgrens > 1 1,5 De liquiditeit geeft aan in hoeverre een instelling op korte termijn aan haar verplichtingen kan voldoen. De PO-raad heeft aangegeven dat een liquiditeit van boven de 1,5 als ruim kan worden beschreven. Ondanks extra investeringen in schoolmeubilair in 2011 en 2012, de teruglopende inkomsten van het rijk en de investeringen in de onderwijskwaliteit van de komende jaren blijft de liquiditeit van DHS in de gehele begrotingsperiode ruim voldoende. Om haar liquiditeitspositie continu te bewaken maakt DHS maandelijks een voortschrijdende liquiditeitsplanning over een periode van 12 maanden (zie hoofdstuk treasury). Solvabiliteit Definitie: Eigen vermogen en voorzieningen gedeeld door het totale vermogen (balanstotaal). Solvabiliteit Uitkomst Realisatie % Begroting % Prognose % Begroting % Begroting % Begroting % Begroting % Signaleringsgrens < 20% De solvabiliteitsratio van DHS ligt gedurende de gehele begrotingsperiode ruim boven de ondergrens van 20%. Dat is te verklaren uit het feit dat er bij DHS, nagenoeg alle schoolbesturen in het primair onderwijs, alleen sprake is van kort vreemd vermogen (schulden aan leveranciers, belastingdienst en pensioenfonds) en niet van lang vreemd vermogen (bijv. leningen bij een financiële instelling). Het bedrag aan vreemd vermogen is dan ook relatief laag en de solvabiliteit dus relatief hoog. Rentabiliteit Definitie: Exploitatieresultaat gedeeld door de totale baten. rentabiliteit Uitkomst Realisatie ,6% Begroting ,3% Prognose ,9% Begroting /- 2,1% Begroting /- 1,2% Begroting /- 0,5% Begroting ,3% 21

23 Signaleringsgrens 0-5% en meerjarig gemiddeld 3% De negatieve rentabiliteit over de periode is het gevolg van het afnemen van de beschikbare bestedingsruimte (afname baten en stijgende lasten) en de inzet van (extra) middelen uit het eigen vermogen ten behoeve van verbetering onderwijskwaliteit, mobiliteitsbevorderende maatregelen en de gefaseerde afbouw van de formatie. In 2016 verwacht DHS weer een klein positief resultaat te behalen en de huidige verwachting is dat dit ook de jaren daarna het geval zal zijn. 22