Meerjaren Begroting

Transcriptie

1 Meerjaren Begroting

2 Inhoudsopgave Inleiding 2 Beleidsontwikkelingen 6 Doelen en activiteiten 9 Personeel 15 Begroting Inleiding 22 - Balans incl. toelichting 29 - Staat van baten en lasten incl. toelichting 33 - Treasurybeleid 45 Bijlagen - Meerjareninvestering materiële vaste activa (MIP) - Meerjarenonderhoudsplan (MOP) 1

3 Inleiding In voorgaande jaren hebben we de toekomst als een voor de organisatie spannende periode aangemerkt. Dat doen we nu weer, immers we staan voor nieuwe uitdagingen, zowel inhoudelijk als qua bedrijfsvoering. Deze meerjarenbegroting is opgesteld in de periode april juni 2014 met de wetenschap dat er wordt onderhandeld over een nieuwe cao primair onderwijs en dat er nog geen zekerheid is over de meerjarige inzet van de middelen uit het begrotingsakkoord Indien de totstandkoming van een nieuwe cao PO en/of definitieve invulling van de afspraken uit het begrotingsakkoord leiden tot substantiële afwijkingen van deze meerjarenbegroting dan zal dit direct worden gerapporteerd en indien noodzakelijk zal een herziene meerjarenbegroting worden opgesteld. DHS gaat voor de komende jaren nieuwe ambities formuleren. En net als voorheen creativiteit, inventiviteit en aanpassingsvermogen aanspreken om ervoor te zorgen dat de organisatie haar opdracht goed kan blijven vervullen. Goed en aansprekend onderwijs voor de leerlingen, gedegen en uitdagend werkgeverschap voor de medewerkers, adequate bedrijfsvoering voor de organisatie als geheel. Het is goed gegaan de laatste jaren. DHS heeft successen geboekt in brede zin met de kwaliteit van haar onderwijs en de stabiliteit van de bedrijfsvoering. Maar DHS heeft ook successen geboekt in specifieke zin, met een succesvol en inspirerend lustrum, met de Van Ostadeschool als een excellente school, met zeer goede cito-uitslagen op bijvoorbeeld de Archipelschool, met de leerkracht van het jaar op de Valkenbosschool, met de uitverkiezing van sportiefste school van Nederland, en met meerdere erkenningen van kwaliteit en inzet voor sportieve en culturele prestaties van onze scholen. De toekomst van het onderwijs en onderwijsondersteuning Goed onderwijs, hogere onderwijsprestaties van de leerlingen en professionalisering van de leraar zijn de kerndoelstellingen van ons beleid. Dat was zo in de afgelopen jaren en dat blijft zo in de komende jaren. De aandacht gaat zich echter verleggen: van voldoende onderwijsprestaties naar goede en excellente onderwijsprestaties, van goede onderwijsondersteuning en leerlingzorg naar preventie van leer- en gedragsproblemen, van het oplossen van conflicten en pestgedrag naar het voorkomen van conflicten door betere communicatie en het aanleren van een respectvolle benadering van iedereen door iedereen die bij de school betrokken is. Van het bieden van onderwijs aan de leerling van 4 20 (in het VSO) naar het bieden van onderwijs en de opvang vanaf de leeftijd van 2,5 jaar. Met een eigentijds en toekomstgericht perspectief. Een nieuwe visie op ICT in het onderwijs, een eigen visie op brede vorming, sociaal-emotionele en talentontwikkeling van de leerlingen. Kortom, de lat gaat omhoog en het bereik wordt uitgebreid. De toekomst van de medewerker Sleutelwoord voor de toekomst van onze medewerkers is professionalisering die zich richt op alle activiteiten die tot doel hebben kennis en vaardigheden van alle medewerkers te verbeteren en te ontwikkelen. Dit in een cultuur waarin reflectie op eigen handelen, verbinding zoeken en het beste uit jezelf halen centraal staat en binnen een systeem van doel- en resultaatgericht werken. De lat gaat omhoog, we willen onze medewerkers nog beter maken, en de condities voor het werken bij DHS nog aantrekkelijker. 2

4 De komende jaren zal er verder worden gewerkt aan de implementatie van het bovenstaand beleid waarbij de externe factoren (o.a. financiën) mede bepalend zullen zijn voor het te behalen succes. Financieel beeld van de komende jaren Ook in deze meerjarenbegroting ontkomen wij er niet aan om uitgebreid stil te staan bij de financiële ontwikkelingen voor DHS als organisatie maar ook voor het primair onderwijs als geheel. In de vorige meerjarenbegroting is al vastgesteld dat er met betrekking tot de omvang van de bekostiging en de loonkostenontwikkeling in het primair onderwijs sprake is van turbulente tijden. Helaas moeten wij in deze meerjarenbegroting vaststellen dat de onzekerheid over de toekomstige bekostiging en loonkostenontwikkeling eigenlijk alleen maar is toegenomen. Bij de toelichting op de begroting wordt uitgebreid ingegaan op de verschillende ontwikkelingen en hun invloed op het resultaat van DHS. Samenvattend is de financiële ontwikkeling vanaf de realisatie 2013 tot en met de begroting 2018 als volgt: - Afname totale baten -/- 2,0 mln. - Loonkostenstijging -/- 5,8 mln. - Inflatie -/- 0,5 mln. - Overige kostentoename -/- 0,5 mln. In totaliteit bedraagt de begrote afname van de financiële ruimte in de periode dus circa 8,8 mln. Vooral de ongedekte loonkostenstijgingen en afname van het aantal bekostigde achterstandsleerlingen blijven zwaar drukken op de financiële mogelijkheden van DHS. DHS kiest in deze meerjarenbegroting voor een voortzetting van het in voorgaande meerjarenbegrotingen al toegepaste voorzichtige maar evenwichtige financiële scenario. De omvang van de gemiddelde personeelsformatie moet op basis van het huidige scenario in deze begrotingsperiode afnemen van fte in de prognose 2014 naar fte in het begrotingsjaar Een afname van in totaal 162 fte waarvan 55 fte het gevolg is van het vertrek van de Cor Emousschool naar de cluster 2 instelling Viertaal. Op basis van de op- en vastgestelde meerjarenbegrotingen van de individuele scholen is de afgelopen twee jaar zichtbaar geworden dat de scholen de noodzakelijke reductie van hun formatie vooral zoeken in de categorie Onderwijs Ondersteunend Personeel en meer specifiek de onderwijsassistenten op de basisscholen. Deze keuze wordt o.a. ingegeven door de terugloop van de bekostiging voor achterstandsleerlingen, de scholen met traditioneel veel achterstandsleerlingen hebben in het verleden, mede op basis van politieke wensen en besluitvorming, relatief veel onderwijsassistenten aangesteld. Met het teruglopen van de beschikbare middelen wordt ook in 1e instantie hier de formatie reductie gezocht. Dit wordt nog versterkt door de wens om de onderwijskwaliteit van de school en de professionalisering van medewerkers te verhogen waardoor scholen steeds vaker kiezen voor gekwalificeerde handen voor de klas. 3

5 Het natuurlijk verloop op basis van pensioen/overig is bij deze groep medewerkers gering en daardoor is er bovenformativiteit bij deze groep medewerkers ontstaan. De omvang van die bovenformativiteit bedraagt voor het komend schooljaar circa 22 fte. DHS zal er alles aan zal doen om deze groep medewerkers te begeleiden naar nieuw werk binnen of buiten DHS en in deze meerjarenbegroting wordt er vanuit gegaan dat deze 22 fte per de organisatie zal of heeft verlaten. Dit vraagt om een zorgvuldige aanpak. Daarom kiezen we er bewust voor te investeren in deze medewerkers zodat zij voldoende toegerust zijn om elders een baan te kunnen vinden. Daarbij zal de medewerker voldoende gefaciliteerd worden in tijd, opleiding en eventuele coaching. DHS wil met deze groep medewerkers komen tot overeenstemming om op vrijwillige basis afscheid te kunnen nemen van de organisatie. We zullen de medewerkers hierbij ondersteunen door hen gepaste loopbaanbegeleiding te bieden op individueel niveau en/of groepsniveau. Het doel: de medewerkers de kans geven zich te oriënteren op hun eigen profiel en begeleiding te geven op de weg naar een andere functie c.q. een andere baan bij andere werkgevers. Ook zal bekeken worden welke groep kan worden omgeschoold naar leerkracht of PSZ-leid(st)er i.v.m. de eventueel uitbreiding van PSZ binnen de nevenstichting. Mochten bovenstaande interventies niet leiden tot vrijwillig vertrek of herplaatsing dan zullen, op basis van een vaststellingsovereenkomsten met wederzijds goedvinden, afspraken worden over ontslag. Per saldo zal de formatie van de overige functies op de scholen en bestuurskantoor in deze periode dan nog met 85 fte (-/- 5%) moeten afnemen. In periode sinds 2010 is de formatie van DHS al met 121 fte afgenomen en daarmee is er vooral bij de ondersteunende functies op de scholen al een reductie gerealiseerd. Bij de verwachte stabilisatie van het aantal leerlingen zal de toekomstige formatiereductie minimaal dan ook voor een deel moeten worden gevonden in het vergroten van de groepen/klassen Het College van bestuur van DHS zal dan ook alles in het werk stellen om, individueel dan wel in samenwerking met de PO-raad, er voor te zorgen dat dit begrotingsscenario niet bewaarheid wordt en de uiteindelijke afname van de financiële ruimte wordt beperkt. Maar vanuit een goed en verantwoord financieel beheer is het onvermijdelijk dat wij in deze meer jarenbegroting met dit scenario rekening houden. Inzet eigen vermogen In het bestuursverslag 2013 is op basis van de in 2013 uitgevoerde risicoanalyse vastgesteld dat de bufferliquiditeit van DHS in de komende jaren kan fluctueren tussen een ondergrens van 5% en een bovengrens van 10% met een meerjarig gemiddelde van 7,5%. Tevens is in dat bestuursverslag vastgesteld dat DHS bij een gemiddelde bufferliquiditeit van 7,5% in deze meerjarenbegroting een vrij besteedbaar eigen vermogen heeft van 6,8 mln. Dit beschikbare vrij besteedbare eigen vermogen kan maar eenmalig worden ingezet en daarom moet DHS op termijn (in deze meerjarenbegroting in 2017) weer een sluitende begroting realiseren. Vergelijkbaar met de voorgaande meerjarenbegrotingen wordt het vrij besteedbare vermogen ingezet voor de versterking van de onderwijskwaliteit en een gefaseerde realisatie van de noodzakelijke reductie van de personele formatie. 4

6 Inzet eigen vermogen voor een verantwoorde opvang van de inkomstendaling: , in 2015 voor mobiliteit bevorderende maatregelen voor ons personeel voor o.a. herscholing, sollicitatieverlof en stimuleringspremies. In 2014 is ook een bedrag van beschikbaar voor mobiliteit bevorderende maatregelen voor een gefaseerde afbouw van onze personeelssterkte in Na het jaar 2015 is op basis van de huidige meerjarenbegroting geen sprake meer van bovenformativiteit. In 2014 zal er conform de begroting 2014 een bedrag van minimaal 1,3 mln. moeten worden ingezet voor de dekking van de kosten van bovenformativiteit. Door de inzet van deze middelen kunnen onze scholen op een geleidelijke wijze toegroeien naar een situatie met minder inkomsten. Door (tijdelijk) een deel van het eigen vermogen in te zetten voor dekking van de loonkosten van bovenformatieve medewerkers op de scholen kan DHS geleidelijk en op basis van natuurlijk verloop toegroeien naar de situatie van een noodzakelijk lagere formatieve personeelssterkte. Maatregelen voor de versterking van de onderwijskwaliteit: DHS heeft er ook in deze meerjarenbegroting voor gekozen om een deel van het eigen vermogen in te zetten voor de professionalisering van onze medewerkers en de innovatie van het onderwijs. Het gaat in deze meerjarenbegroting om de volgende bedragen voor innovatie van het onderwijs, dit is jaarlijks een bedrag van dat t/m 2018 wordt ingezet voor coaching van beginnende leerkrachten en directeuren, dit is een jaarlijks bedrag van dat tot 2018 wordt ingezet voor impulsgeld voor opleidingen van zittend personeel, dit is een bedrag van per jaar dat wordt ingezet tot en met voor digitale leermiddelen conform de voorgaande begroting worden deze middelen in 2015 en 2016 begroot voor versterking van onderwijs in de Engelse taal, ook deze post wordt t/m 2018 ingezet. Voor de ontwikkeling van het IKC concept worden na 2014 ( ) geen middelen meer gereserveerd. 5

7 Samenvattend: Inzet eigen vermogen voor versterking onderwijskwaliteit Innovatie onderwijs Coaching beginnende leerkrachten en directeuren Opleiding zittend personeel Digitale leermiddelen Engelse Taal Totaal De geel gearceerde bedragen zijn de bedragen die in vergelijking met de vorige meerjarenbegroting nu extra worden ingezet. In totaliteit gaat het een extra bedrag van 1 mln.. Wij zijn er van overtuigd dat we met bovenstaande maatregelen erin zullen slagen onze organisatie over vier jaar sterker te laten zijn dan nu het geval is en tegelijkertijd ons personeel op een verantwoorde wijze te begeleiden naar de nieuwe omstandigheden. Het beschikbare eigen vermogen kan maar éénmalig worden ingezet en daarom zal DHS vanaf het begrotingsjaar 2017 weer in een situatie moeten komen waarbij de exploitatieresultaten gemiddeld over meerdere jaren op nul uitkomen. Bij de toelichting op de balans en de staat van baten en lasten wordt middels de analyse van de financiële kengetallen en de opbouw van onze kapitalisatiegraad zichtbaar dat deze inzet van het eigen vermogen mogelijk is zonder dat DHS daarmee in de financiële problemen komt. Beleidsontwikkelingen DHS gaat voor de komende jaren nieuwe ambities formuleren en daarbij komen de volgende aandachtsgebieden aan de orde. Onderwijsresultaten staan als vanzelfsprekend in het centrum van de belangstelling. De specifieke aandacht voor taal en rekenen blijft, maar er vindt verdieping plaats naar bredere vorming, sociaal-emotionele en talentontwikkeling, de rol van de leerling zelf. Er is behoefte aan een verdieping op thema, zoals het onderwijs aan Het Jonge Kind ende toepassing van ICT in het onderwijs. De doelstellingen op het gebied van opbrengstgericht werken, de leerkrachtvaardigheden in differentiatie van instructie, werkwijzen en ondersteuning worden opnieuw bekeken en inhoudelijk verdiept. We willen immers een stap verder zetten naar goed en excellent onderwijs. Het rijk heeft plannen met de voorschoolse educatie, daar geven wij invulling aan. We stimuleren de ontwikkeling van intensieve relaties met partners in integrale kindcentra en we gaan ons begeven op het pad van de peuteropvang in het kader van de voorschool. We zijn ervan overtuigd dat we een meerwaarde hebben in de ontwikkeling en de zorg voor zeer jonge kinderen. De ambitie is dan ook om het aantal peuterspeelzalen binnen DHS te doen groeien. En het onderwijs aan het jonge kind te ontwikkelen. 6

8 Het nieuwe samenwerkingsverband Passend Onderwijs Haaglanden is van start gegaan, de niveaus van ondersteuning zijn vastgesteld, procedures aangepast, inhouden en overlegstructuren veranderd alsmede de uitvoerders. Scholen zullen in deze planperiode moeten gaan wennen aan nieuwe afspraken, protocollen en verbanden, nieuwe werkwijzen voor ouders en leraren, andere geldstromen en vooral ook andere bestuurlijke eenheden en relaties, ook met de gemeente via de decentralisatie Jeugdzorg. Het cluster 2 onderwijs wordt opnieuw ingericht waarbij de Cor Emousschool onze organisatie per 1 augustus 2015 noodgedwongen zal verlaten. We realiseren ons dat dit een forse inspanning van de scholen gaat vragen en dat het in ons belang is om samen met de Samenwerkingsverbanden PO en VO goede afspraken te maken met betrekking tot communicatie met ouders en afstemming van werkzaamheden en de gevolgen die dit heeft voor de medewerkers. Het rijk is voornemens aanpassingen te doen aan de bekostiging van het onderwijs. Het financiële perspectief is dalend vanuit de reguliere bekostiging, en onvoorspelbaar waar het gaat om incidentele bekostiging. Ook de daling van het aandeel gewichtenleerlingen heeft effect op het middelenperspectief. Dit heeft gevolgen voor de scholen en het bovenschoolse bestuurskantoor. Medewerkers zullen, vanuit de wens om op organisatieniveau werkgelegenheid te behouden, zich meer dan voorheen flexibel moeten gaan opstellen ten aanzien van taakvervulling en plaats in een organisatieonderdeel. Op het gebied van huisvesting zijn de ambities gericht op het vormgeven aan een eigen beleidsinvulling, gestoeld op door DHS gekozen kwaliteitscriteria en inhoudelijke wensen. Minder bouwen op basis van verordeningen, meer bouwen op basis van optimale waarde creatie. De decentralisatie van buitenonderhoud van scholen per 1 januari 2015 gaat veel betekenen voor de organisatie, daar zullen we scholen en het bestuurskantoor voor toerusten. Vanzelfsprekend verliezen we het vraagstuk van efficiëntie en zorgvuldigheid niet uit het oog. Daarom zullen aanbestedingsprocedures opnieuw worden bekeken en gezamenlijke inkoopprocedures worden ontwikkeld. In de voorgaande meerjarenbegroting hebben we al uitdrukking gegeven aan onze zorg met betrekking tot de relatie tot de samenleving. Die is mondig en kritisch en daar kunnen we met een goede dialoog ons voordeel mee doen. Maar de samenleving is ook wel eens te kritisch of te ongenuanceerd en dan hebben we te maken met een omgeving die iets vraagt dat we niet kunnen bieden. Ouders willen terecht precies weten wat er met hun kind gebeurt en hoe de school bijdraagt aan een optimaal leer- en ondersteuningsklimaat. Dat kan niet zonder een basis van vertrouwen en dat is hard werken. Onze communicatieve vaardigheden moeten we daarom verbeteren. Leerlingen willen uitgedaagd worden met kennis en met nieuwe manieren om zich die kennis eigen te maken. Leraren willen kennis delen, samen onderwijs ontwikkelen, zich door collega s gesteund voelen. Nieuwe vormen van communicatie zullen we gaan gebruiken. We zullen onze communicatie naar buiten verbeteren, om redenen van marketing en om redenen van verantwoording. De Vensters PO zijn daar een goed voorbeeld van. De gewenste deelname aan een pilot zelfevaluatie van de Onderwijsinspectie ook en de plannen met betrekking tot de horizontale verantwoording eveneens. We hebben in onze scholen een wezenlijke rol in de ontwikkeling van het kind in een ingewikkelde en bewegende samenleving. Daarom willen we er, samen met de ouders en de omgeving, ertoe bijdragen dat de leerling zich zo goed mogelijk kan ontwikkelen. 7

9 Dit alles betekent dat op de beleidsagenda voor de komende planperiode in ieder geval staan: Onderwijskwaliteit: we dragen zorg voor borging van kwaliteit en innovatie, in de basisvaardigheden rekenen en taal, maar ook in cultuureducatie, wetenschap en techniek en het talenonderwijs; we stimuleren medewerkers om structureel en in gezamenlijkheid onderwijs te verbeteren, op basis van kennisontwikkeling en het onderzoeken van de eigen praktijk en de resultaten; we gaan voor excellent onderwijs Sociaal-emotionele ontwikkeling: we geven planmatige en structurele aandacht voor het sociaal- en emotioneel leren van kinderen in het lesprogramma; we stellen doelen, volgen de leerling en acteren bij voorkeur preventief en op maat Onderwijsinnovatie: de onderwijskundige toepassingen van ICT en de praktische infrastructuur daarvoor krijgen volop de aandacht; we dagen medewerkers uit zich kennis en vaardigheden op dit gebied eigen te maken en tot vernieuwing te komen; we geven leerlingen de mogelijkheid om te werken met moderne toepassingen en programma s; we maken middelen vrij om investeringen in scholen mogelijk te maken Onderwijsondersteuning: we streven naar Passend Onderwijs voor alle leerlingen, toegesneden op onderwijs- of ondersteuningsbehoefte, zoveel als verantwoord mogelijk is thuisnabij en op maat; dat vraagt om leraren en onderwijsondersteunende medewerkers die dat kunnen en om begeleiders die de gevraagde en benodigde ondersteuning kunnen bieden Ouderbetrokkenheid: een herijking van het nu bestaande ouderbeleid is op zijn plaats, we zullen tot gerichter aandacht en effectievere methodieken van ouderbetrokkenheid en oudereducatie moeten komen Onderwijskundig leiderschap en een professionele houding: directie en onderwijsgevenden maken zich actuele kennis en vaardigheden eigen en onderzoeken de noodzaak en wenselijkheid van opbrengstgericht werken, onderwijskundige kwaliteitsimpulsen en innovatie; we hechten waarde aan verdiepende studie, ook academisch, voor leraren en schoolleiders Begeleiding starters: jonge onderwijsgevenden, nieuwe directeuren en andere starters verdienen veel aandacht en ondersteuning; daarvoor wordt een taak in de organisatie ingericht; we verwachten veel van de versterking van de samenwerking met de Pabo en Librijn Begeleiding zittende medewerkers: voor personeelsleden die langer aan het werk blijven vanwege de verschraling van voorzieningen voor vervroegde uittreding en de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd, is een toegesneden personeelsbeleid in voorbereiding; een startnotitie is gemaakt Leerlingaantallen: we werken de wachtlijsten daar waar mogelijk weg, iedereen in de organisatie spant zich in om kinderen een plek te geven in een van onze scholen; er is een plan gemaakt voor gestage uitbreiding/aanpassing van ruimte Samenwerking en dienstverlening in de scholen: samenwerking met organisaties in de wijk en de stad is gericht op een beter en afgestemd aanbod aan zorg, opvang en 8

10 ontspanning; de IKC pilot wordt afgesloten in 2014, conclusies geven de basis voor verdere ontwikkelingen; we breiden ons dienstenpakket uit naar peuteropvang via onze nieuw opgerichte stichting Huisvesting: we geven nieuwe impulsen aan de flexibiliteit en kwaliteit van schoolgebouwen, qua voorzieningen, qua klimaat en qua toerusting voor het onderwijs Communicatie: we geven vorm aan duidelijke, doelgerichte en klantvriendelijke communicatie; we willen ervoor zorgen dat ouders ons kunnen vinden, zien waar we voor staan en een goed en passend antwoord krijgen op vragen; we bepalen ook onze grenzen in communicatie en bejegening van de omgeving wanneer die onvriendelijk of bedreigend is Ondersteuning van scholen: we hebben vanwege het wisselende middelenperspectief de opdracht vanuit het bestuurskantoor betere diensten te verlenen met minder mensen; dat betekent dat we nieuwe vormen van kwaliteit en efficiency gaan bewerkstelligen 9

11 Doelen en activiteiten Het Ambitiestatement van DHS loopt tot Deze meerjarenbegroting bestrijkt dus een deel van het bestaande en een deel van het nieuwe Ambitiestatement. Aangezien het nieuwe er nog niet is zal de eerste periode concreter zijn dan de daaropvolgende. De hoofddoelen van de organisatie liggen vast voor de middellange termijn. Deze vormen dan ook, samen met de impulsen en opdrachten die vanuit rijks- of gemeentelijke overheid aangereikt worden, de leidraad voor de activiteiten waar DHS zich de komende jaren op richt. Het beleid van de organisatie wordt zelf vormgegeven, maar ook extern beïnvloed: vanuit nieuwe regelgeving van rijk en gemeente, de nieuwe Haagse Educatieve Agenda, vanuit nieuwe beleidsimpulsen door ontwikkelingen in de maatschappij, vanuit de noodzaak om zelf in te grijpen in richtingen die we ofwel moeten ofwel willen inzetten. Wat we nu vastleggen, zal zonder twijfel in de loop van deze periode van de meerjarenbegroting meermalen en op verschillende wijze worden beïnvloed. De keuzes die we nu maken geven echter wel richting aan de wijze waarop zaken zullen worden aangepakt. In het hiernavolgende zullen we de onderwerpen op de beleidsagenda concretiseren met behulp van doelen, activiteiten en met behulp van het erbij passen van de benodigde middelen uit de daartoe geëigende bekostigingsonderdelen. 1. Het verbeteren van de resultaten van alle leerlingen, het bijdragen aan een brede ontwikkeling en de borging van de kwaliteitsimpulsen die in de afgelopen jaren aan de scholen en leraren zijn gegeven. Doelen 2015: DHS streeft blijvend naar het behalen voor alle scholen van een basisarrangement van de inspectie. De cito-eindscore van alle DHS scholen ligt in 2015 hoger dan de score voor DHS heeft voor alle scholen nieuwe schoolplannen gerealiseerd, afgestemd met het nieuwe Ambitiestatement; in de schoolplannen zijn opleidingsplannen vervat met een beschrijving van de ontwikkeling en professionalisering van alle medewerkers en schoolleiders; alle schooldirecteuren participeren in een professionele leergemeenschap; in scholen wordt door schooldirecties gewerkt aan de succesvolle inrichting van leergemeenschappen; bovenschools zijn leerkringen actief op het gebied van in ieder geval hoogbegaafdheid en het jonge kind Alle schooldirecteuren en meer dan een derde van de leraren heeft zich aangemeld bij het schoolleidersregister, resp. het lerarenregister Het aantal deelnemers aan universitaire bachelor- of masteropleidingen is substantieel vergroot. Op de weg naar de realisatie van de doelen functiemix voor 2017 (27% LB) zijn we op schema. Alle scholen hebben een werkwijze ingericht die de basis vormt voor systematische kwaliteitszorg, het opbrengstgericht werken, de instructie en het werken met groepsplannen. De systematiek van opbrengstgericht werken op het niveau van de klas, de school en het schoolbestuur is op elkaar afgestemd. De organisatie beschikt over beleidsdoelen en beleidsinstrumenten gericht op een passend leeftijdsfasebewust personeelsbeleid, met het oog op een langdurige en flexibele taakvervulling van tevreden en goed functionerende medewerkers. 10

12 De doelen voor de langere termijn : In een periode van 12 aaneengesloten maanden maximaal 2 scholen met een aangepast arrangement Een gemiddelde cito-eindscore die voldoende is en op zijn minst stabiel blijft De realisatie van het predicaat excellent voor meer dan 1 school De activiteiten die daarvoor in de begrotingsperiode bovenschools worden ondernomen zijn: Begeleiding en uitvoering van een integraal programma gericht op professionalisering van schooldirecteuren met thema s als onderwijskundig leiderschap, het managen van veranderingen en het ontwikkelen van academische vaardigheden. Professionalisering in algemene zin is uitgewerkt in doelen, inhoud en vorm en alle medewerkers hebben toegang tot de informatie hierover, alsmede de informatie over de scholings- en opleidingsmogelijkheden, gescreend op doelgerichtheid en kwaliteit Brede inzet van professionele leergemeenschappen als onderdeel van de strategie Leren en ontwikkelen van elkaar; facilitering van leergemeenschappen en leerkringen Uitvoeren van een begeleidingstraject voor beginnende leerkrachten, gericht op een vlotte aanpassing aan het werk, kennis- en vaardighedenuitbreiding en binding aan DHS; inrichting van een scholingsprogramma voor startende leraren samen met de Pabo HHS en Librijn. Implementatie van het leeftijdsfasebewust personeelsbeleid. DHS heeft de Stichting Peuterspeelzalen DHS ingericht en een programma van uitbreiding vastgesteld. DHS heeft het onderzoek naar de wenselijkheid en de bruikbaarheid van een leerlingtevredenheidsonderzoek afgerond en conclusies getrokken met betrekking tot het vervolg. De realisatie van een opleidingsprogramma voor startende leraren in samenwerking met de Pabo HHS en Librijn openbaar onderwijs Alle schoolleiders en 90% alle leraren hebben zich laten registreren in het schoolleiders, resp. lerarenregister Formulering van en ondersteuning van de uitvoering van een innovatietraject gericht op de toepassing van ICT en nieuwe media in het onderwijs. DHS start met de uitvoering van een programma voor ICT-ondersteund onderwijs in een aantal scholen en heeft de beschikking over een set van basisvaardigheden voor alle onderwijsgevenden en schooldirecties op het gebied van praktische vaardigheden in ICT en nieuwe media. Intensief toezicht en ondersteuning door bestuur en bovenschoolse directie op de resultaten, kwaliteitsontwikkeling en kwaliteitsborging van scholen. De middelen die hiervoor worden ingezet zijn afkomstig uit: a) de reguliere bekostiging op school- en bovenschools niveau b) de bekostiging Prestatiebox c) de (extra) inzet van de middelen versterking onderwijskwaliteit uit de algemene reserve d) indien beschikbaar, gemeentelijke subsidiegelden (HEA) 2. Het verbreden en verdiepen van het aanbod en het verder uitbouwen van de brede school 11

13 Doelen 2015: Alle scholen bieden het basispakket aan onderwijsondersteuning (zoals vastgesteld in het Ondersteuningsplan van het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Haaglanden). Scholen met een specifiek verdiepend aanbod aan onderwijsondersteuning hebben dit geformuleerd en ingericht. Alle scholen hebben de structuur en inhoud van hun onderwijsondersteuningsysteem geïmplementeerd en de daarvoor benodigde functies geschoold. Ook het schoolbestuur heeft de structuur en inhoud van het onderwijsondersteuningsysteem geïmplementeerd, de benodigde afspraken met het Samenwerkingsverband en de zorgpartners vastgelegd, de daarvoor benodigde deskundigheid beschikbaar en de bekostiging daarvan vastgelegd. Op minimaal 10 scholen van DHS wordt in de onder- en middenbouw een kwalitatief goed aanbod van onderwijs in de Engelse taal verzorgd. De scholen met een voorschool hebben een kwaliteitsverhoging van het voor- en vroegschoolse aanbod gerealiseerd en behalen de met de gemeente afgesproken en door de inspectie te toetsen tussendoelen met betrekking tot de resultaten van vve. Alle scholen hebben de beschikking over een leerplan techniek en cultuureducatie met een doorgaande lijn. Een relevant deel van de scholen heeft een beleidsplan excellentie opgesteld dat de basis vormt voor het uitvoering geven aan voor deze leerlingen passend onderwijs. De helft van de scholen neemt deel aan projecten die gericht zijn op het verbeteren van de aansluiting van het po aan het vo. Van de scholen met een voorschool biedt minimaal een kwart een aanvullend onderwijsaanbod in verlengde leertijd, in het kader van het leerkansenprofiel, zaterdagof zomerschool. Het schoolbestuur beschikt over een beleidsnotitie die richting geeft aan de doelen en werkwijzen met betrekking tot ouderbeleid, ouderparticipatie en oudereducatie. De doelen voor de langere termijn : Een structurele verbetering van de onderwijsondersteuning voor de leerling. Verdere verhoging van de kwaliteit van het voorschoolse en vroegschoolse aanbod. Scholen hebben de beschikking over een helder kwaliteitskader met betrekking tot de inhoud en vorm van het onderwijs aan het jonge kind. Brede implementatie van het ouderbeleid en verknoping met het gemeentelijke beleid op dit gebied. Een verdere verscherping van het beleid gericht op ouders en de kwaliteit van de communicatie tussen ouders en school. Verhoging van de kwaliteit en de aansluiting op het onderwijsaanbod van activiteiten op het gebied van excellentie, techniek en cultuureducatie, waar mogelijk in samenhang met het aanbod aan naschoolse activiteiten. De activiteiten die daarvoor in de begrotingsperiode bovenschools worden ondernomen zijn: Stimulering, begeleiding en medefinanciering van de innovatie van onderwijs in de scholen gericht op het onderwijs in de Engelse taal, het onderwijs aan hoogbegaafde kinderen, onderwijstoepassingen van ICT, het onderwijs in wetenschap, techniek en cultuureducatie. Er is vorm gegeven aan een vernieuwing van ICT-materiaal en toepassing van ICT ten gunste van de onderwijskwaliteit, een werklastverlichting van docenten en communicatie met ouders en andere stakeholders. 12

14 Sturing op de inrichting van de basis voor het werken in het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Haaglanden, met inbegrip van het formaliseren en standaardiseren van de samenwerking met zorginstellingen en het CJG. Participatie in de pilot zelfevaluatie van het Onderwijsinspectie. Begeleiding van scholen bij een effectieve verandering van het voorschoolse en vroegschoolse aanbod en het onderwijs aan het jonge kind Waar nodig ondersteunen van de inrichting van overgangsprogramma s voor de groepen 8 met het oog op een soepele overgang naar het vo en de inrichting van weekend- en zomerscholen. Implementatie van het in 2014 ontwikkelde concernbeleid voor ICT-toepassing in het onderwijs. De middelen die hiervoor worden ingezet zijn afkomstig uit: a) de reguliere bekostiging op school- en bovenschools niveau b) de bekostiging Prestatiebox c) de (extra) inzet van de middelen versterking onderwijskwaliteit uit de algemene reserve d) indien beschikbaar, gemeentelijke subsidiegelden (HEA) 3. Het verhogen van het leerlingaantal van DHS Doelen 2015: Het realiseren van een stabilisering van het leerlingenaantal. Het realiseren op elke school van een Jaarlijks Activiteitenplan Leerlingenaantal. De doelen voor de langere termijn : Vergroting van het marktaandeel openbaar onderwijs in de stad, ten opzichte van het marktaandeel in De activiteiten die daarvoor in de begrotingsperiode bovenschools worden ondernomen zijn: Vergroten opnamecapaciteit populaire scholen door daar waar mogelijk aanpassing groepsgrootte en inrichting van additionele onderwijsplaatsen. Begeleiding bij sterke profilering van kwetsbare scholen Het doen van aanpassingen aan gebouwen, respectievelijk het inbouwen van voorzieningen die een impuls geven aan de kwaliteit van onze schoolgebouwen en schoolpleinen, qua voorzieningen, klimaat en toerusting voor modern onderwijs. Realiseren van additionele huisvesting voor scholen met een wachtlijst en de tweetalige school. Inzet van een hulpmiddel met betrekking tot leerlingwerving. Deze Schatkist (Schoolactieplan Toename Kinderen is Structureel) bevat een aantal vaste items, zoals concreet doel, welke activiteiten, wie verantwoordelijk, betrokkenheid ouders en teamleden, financiën. Intensief toezicht en ondersteuning door bestuur en bovenschoolse directie op de ontwikkeling van de leerlingenaantallen op alle scholen De middelen die hiervoor worden ingezet zijn afkomstig uit: a) de reguliere bekostiging op school- en bovenschools niveau b) indien beschikbaar, gemeentelijke subsidiegelden (HEA) 13

15 4. Verbetering van de beeldvorming over het openbaar onderwijs in het algemeen en DHS in het bijzonder Doelen 2015: Verdere versterking van de kwaliteit van de communicatie van scholen aan (potentiële) ouders via de Scholenwijzer, de websites en andere communicatiemiddelen van de scholen en het toekomstige Vensters PO, alsmede via het uitvoeren van een organisatiebreed communicatieplan Realiseren van een structurele dialoog met stakeholders in relatie tot beleidsvoornemens en resultaten (horizontale verantwoording) De activiteiten die daarvoor in de begrotingsperiode bovenschools worden ondernomen zijn: De vormgeving en communicatie van de in het kader van het nieuwe Ambitiestatement geformuleerde kernwaarden en normen voor alle scholen van DHS, gericht op de kenmerken van het openbaar onderwijs in het algemeen en de kenmerken van DHS als organisatie in het bijzonder. Het vervaardigen en uitvoeren van een methodiek voor de horizontale verantwoording, alsmede de verbetering van de informatie over de organisatie in diverse media en digitale systemen De vervaardiging van een publieksgerichte versie van Ambitiestatement en Jaarverslag De middelen die hiervoor worden ingezet zijn afkomstig uit: a) de reguliere bekostiging op bovenschools niveau b) de (extra) inzet van de middelen versterking onderwijskwaliteit uit de algemene reserve 5. Versteviging van de externe positionering van De Haagse Scholen De positie van De Haagse Scholen lokaal en landelijk is stevig. Het doel voor de komende periode is deze positie te consolideren. 14

16 Personeel De hoofdlijnen van het personeelsbeleid van DHS zijn neergelegd in het meerjarenplan HRM. Dat geeft voor de beleidsperiode de voorgestane ontwikkelingen weer. Dominante thema s zijn professionalisering, mobiliteit, medewerkerstevredenheid, gezondheidsbeleid en een leeftijdsfasebewust personeelsbeleid. De activiteiten uit dit meerjarenplan richtten zich voor de planperiode op de hiernavolgende thema s; Professionalisering; Onze medewerkers doen ertoe, iedereen heeft, ieder vanuit zijn eigen expertise en plaats in de organisatie een wezenlijke functie in het onderwijs en de organisatie in de scholen. Na de leraar is ook de schooldirecteur een cruciale factor in de kwaliteit en de aantrekkelijkheid van wat DHS te bieden heeft. Professionalisering binnen DHS richt zich op alle activiteiten die tot doel hebben kennis en vaardigheden van alle medewerkers te verbeteren en te ontwikkelen. In een cultuur waarin reflectie op eigen handelen, verbinding zoeken en het beste uit jezelf halen centraal staat. Daarom heeft DHS zich als doel gesteld om de professionalisering te sturen naar een DHS organisatie die gericht is op de ontwikkeling van iedere medewerker, met als hoofddoel de leerling het beste te kunnen ondersteunen. Het leren doen we dan ook samen: als individu, als team, als school en als DHS als geheel. Binnen scholen en op bestuursniveau vinden veel activiteiten gericht op leren en ontwikkelen plaats. Toch denken wij dat we hier nog meer focus en verbinding in kunnen krijgen. Daartoe sluiten we aan bij bestaande initiatieven en innoveren waar mogelijk. Huidige initiatieven richten zich op het genereren van het totaal inzicht in opleidingen en trainingen binnen DHS. Het ontwikkelen van een gerichte aanpak bij het maken van meerjarige opleidingsplannen in relatie tot de schoolplannen. Een gericht aanbod m.b.t. opleiden van de schoolleiders. Het ontwikkelen van een website waarop ontwikkelingen transparant worden gepresenteerd; een platform waar men van elkaar kan leren en elkaar kan inspireren. Voorbeelden: Functiemix: De Haagse Scholen ondersteunt de maatregelen uit het Convenant Actieplan Leerkracht; met als instrument de functiemix, dat tot doel heeft om het vak van leerkracht aantrekkelijker en hoogwaardiger te maken en de school met beter opgeleid personeel te versterken. Om voor de functiemix en daarmee een hoger salaris in aanmerking te komen te komen moet een leerkracht voldoen aan opleidingseisen (HBO+) en ook dient hij/zij minimaal 50% voor de klas te staan. In de volgende tabel zijn de doelstellingen, resultaten en prognoses van de invoering van de functiemix weergegeven. realisatie begroting 30-apr ambitie ambitie ambitie ambitie ambitie Doel stelling BAO 16,6% 19,5% 17,4% 23,0% 26,0% 29,0% 32,0% 35,0% 40,0% SBO 16,0% 12,0% 16,0% 16,0% 16,0% 16,0% 16,0% 16,0% 16,0% (V)SO 8,1% 12,0% 8,1% 14,0% 14,0% 14,0% 14,0% 16,0% 16,0% 15

17 Bij het BAO betreft de doelstelling dat 40% van de leerkrachten op het niveau van schaal LB en/of LC acteert en wordt betaald. Bij het SB) en (V)SO gaat het om het percentage LCleerkrachten. In de bovenstaande percentages gaat het om het totaal aan leerkrachten met een vaste of tijdelijke aanstelling. De ambitie van DHS is en blijft om de kwantitatieve en kwalitatieve doelstellingen van de functiemix volledig te realiseren. Mede daarom heeft DHS ook voor de jaren extra opleidingsmiddelen gereserveerd om de leerkrachten te stimuleren en in staat te stellen (extra) opleidingen te volgen. Voorbeelden hiervan zijn de mogelijkheden tot het financieel ondersteund - volgen van een academische masteropleiding voor leerkrachten gericht op onderzoek en innovatie (MEBIT), of HBO-studies als de master Special Educational Needs, gericht op begeleidingsspecialisatie of gedragsspecialisatie. Alle genoemde mogelijkheden passen in de functiedifferentiatie en het ontwikkelperspectief voor leraren LA, LB en LC. Daarnaast wordt door DHS ook de EVC-procedure ingezet om vast te stellen of medewerkers aan de kwalitatieve voorwaarden voldoen om voor een bevordering naar LB of LC in aanmerking te komen. Om op schoolniveau geen financiële drempel op te werpen worden de kosten van deze EVC-procedure bovenschools bekostigd. Als laatste stimuleringsinstrument stelt DHS een gratificatie in het vooruitzicht aan medewerkers die een master-opleiding voltooien. Ook deze kosten worden bovenschools gedragen. Op landelijk niveau is voor de bekostiging van opleidingen ook nog de Lerarenbeurs beschikbaar. Leerkrachten kunnen daar eenmaal in hun loopbaan een beroep op doen voor de bekostiging van een opleiding, de beurs heeft echter een beperkt budget en wordt op individuele basis toegekend aan de leerkracht (en dus niet aan DHS). Toekenning geschiedt op basis van de volgorde van inschrijving en daarom kan van te voren niet goed worden berekend hoeveel middelen uit deze beurs voor DHS-leerkrachten beschikbaar komen. Om de opleiding van onze medewerkers en daarmee de realisatie van de doelstellingen uit de functiemix niet alleen afhankelijk te laten zijn van Lerarenbeurs heeft DHS dus zelf ook opleidingsmiddelen gereserveerd. Versterking lerarenopleiding DHS, Librijn en de Pabo van de Haagse Hogeschool hebben zich verenigd in een project dat beoogt de samenwerking tussen de opleiding tot leraar basisonderwijs aan de Pabo van de Haagse Hogeschool en de opleidingsscholen waar de studenten hun stage lopen te verbeteren. Het project is gericht op de samenwerking tussen opleidingen en opleidingsscholen, de samenwerking rondom de begeleiding van beginnende leerkrachten, de aansluiting tussen het initiële pabo-programma en de professionalisering van de(beginnende) leraar. Thema s richten zich voor beleidsperiode op: opbrengstgericht werken, ouderbetrokkenheid, sociaal- emotionele ontwikkeling/pesten, wetenschap en techniek en het onderwijs aan het jonge kind. Met ondersteuning van een in 2013 toegekende rijkssubsidie, kunnen we de komende jaren extra aandacht besteden aan de kwaliteit van stages, de inhoud van de opleiding tot leraar basisonderwijs, en de verbetering van de begeleiding en de nascholing van de startende leraar. Het project heeft een doorlooptijd van drie jaar en gaat is in maart 2014 van start gegaan. De werkzaamheden binnen DHS op het gebied van opleiden in de school en de coaching van startende leraren worden in het project ingebracht. 16

18 Gesprekkencyclus Het op orde hebben van een systeem dat bijdraagt aan het inzicht van de kwaliteit, kennis en kunde van medewerkers is van groot belang om te komen tot een gerichte aanpak voor leren en ontwikkelen. Het afbakenen van het deskundigheidsdomein per medewerker is een belangrijk onderdeel van professionalisering; anders blijft onduidelijk waarop de professionalisering nu betrekking op heeft. De implementatie van de regeling gesprekkencyclus draagt hiertoe bij en heeft van de organisatie inmiddels veel aandacht gevraagd, met name op het punt van de begeleiding van de schoolleiders. Wezenlijk onderdeel van de gesprekkencyclus is een actueel ingericht bekwaamheidsdossier voor elke medewerker. Dat dossier vormt een belangrijke basis voor het voeren van ontwikkel-, functionerings- en beoordelingsgesprekken met de medewerkers. Los van de wettelijke verplichting, is het ook inhoudelijk van belang om eisen te stellen aan het bereiken van een 100% score van deze te voeren gesprekken. Het College van Bestuur geeft daarom een krachtig signaal af waaruit blijkt dat het werken aan professionele ontwikkeling op basis van o.a. zelfreflectie geen vrijblijvendheid meer kan zijn. De te behalen resultaten met betrekking tot de gesprekkencyclus zijn per school aangescherpt en formeel in besluit vastgelegd met als doel dat er eind 2014 met elke medewerker minimaal één gesprek heeft plaatsgevonden in het kader van de gesprekkencyclus. 17

19 Personeelsaantallen Ook in deze begrotingsperiode wordt DHS geconfronteerd met een teruglopende financiële bestedingsruimte als gevolg van o.a. dalende aantallen achterstandsleerlingen en de achterblijvende compensatie van de rijksbekostiging voor stijgende loonkosten. Daar staan na 2015 extra inkomsten tegenover vanuit het begrotingsakkoord maar deze zijn onvoldoende om de afnemende financiële ruimte compenseren. Deze ontwikkeling van de financiële ruimte en het effect op de personele formatie is in de afgelopen meerjarenbegrotingen en bestuursverslagen al uitgebreid beschreven en toegelicht. Omdat ongeveer 80% van de totale lasten van DHS bestaat uit personele lasten is het ook in deze meerjarenbegroting onvermijdelijk dat een afname van de financiële bestedingsruimte ook een afname van de formatie tot gevolg heeft. De ontwikkeling van de personeelsformatie in deze meerjarenbegroting is als volgt: Realisatie Realisatie Realisatie Realisatie begroting Raming 2014 (gemiddeld) Raming Start situatie Natuurlijk verloop pensioen Natuurlijk verloop overig Cor Emous Werving Aantal fte begroting Begroting Begroting Begroting Begroting Het natuurlijk verloop pensioen betreft alle vormen van leeftijdsontslag - Het natuurlijk verloop overig betreft o.a. het vrijwillig vertrek vanwege verhuizing/nieuwe baan e.d. De omvang van de gemiddelde personeelsformatie moet op basis van het gekozen scenario in deze begrotingsperiode afnemen van fte in de prognose 2014 naar fte in het begrotingsjaar Een afname van in totaal 162 fte ten opzichte van de prognose 2014 waarvan 55 fte het gevolg is van het vertrek van de Cor Emousschool naar de nieuw te vormen cluster 2 instelling, maar dat betekent nog altijd dat formatie van de overige scholen en bestuurskantoor per saldo met 107 fte moet afnemen. 18

20 Onderverdeeld naar functiecategorie is deze afname van de formatie omvang als volgt: Onderwijzend - personeel Schooldirecties Onderwijs ondersteunen d personeel Bovenschools * Totaal Realisatie Realisatie Realisatie Begroting Prognose Begroting Begroting Begroting Begroting * Incl. circa 3 fte s Weer samen Naar School respectievelijk staf SPPOH De aanwezigheid en inzet van medewerkers met een tijdelijk dienstverband verhoogt de flexibiliteit van de organisatie om snel in te spelen op veranderende omstandigheden. Het percentage tijdelijke medewerkers bij DHS heeft zich als volgt ontwikkeld: Jaar % ,2% ,6% ,1% ,8% ,0% ,4% ,9% Deze schil van tijdelijk personeel stelt ons in staat om, indien noodzakelijk, snel te kunnen reageren op de ontwikkelingen van de baten en lasten. Een aandeel tijdelijke medewerkers geeft de organisatie dus flexibiliteit in tijden van financiële onzekerheid. Tegelijkertijd moet er voor worden gewaakt dat een te groot aandeel tijdelijke medewerkers niet ten koste gaat van de kwaliteit en de continuïteit van de werkzaamheden. Daarom kiest DHS er voor om in deze meer jarenperiode circa 10% tijdelijk personeel in dienst te houden. 19