Bloedtest voor amyloid Drs. Inge Verberk

Transcriptie

1 Alzheimer Centrum Amsterdam De Alzheimer biomarkers Bloedtest voor amyloid Drs. Inge Verberk Dementie Update 21 maart 2019 tangle plaque Tau Amyloid beta Veranderingen van de Alzheimer biomarkers Lange preklinische fase bij Alzheimer Gezond Geen symptomen Dementie Jack et al, Lancet Neurology jaar Biologische diagnose relevant voor medicijnstudies Hersenvocht (CSF) In direct contact met het brein Veilig te verkrijgen Relatief goedkoop om te analyseren Potentieel behandel window Maar: Invasieve procedure herhaalde afname gelimiteerd Getraind personeel nodig Bloed biomarkers!

2 Amyloid in bloed is moeilijk nauwkeurig te meten Technologische vooruitgang maakt mogelijk! Meta analyse uit 2016: Amyloid niet verschillend in AD vs controles Amyloid waarden in CSF en bloed correleren (Janelidze et al, 2016) Plasma amyloid kan een positieve en negatieve PET scan onderscheiden, met hoge accuraatheid (Ovod et al, 2017, Nakamura et al, 2018) Olsson et al, Lancet Neurol 2016 Onze eerste bloed amyloid resultaten De onderzoekspopulatie Onderzoeksdoel: Diagnostische en voorspellende waarde van een bloed amyloid meting in een cognitief normale, geheugenpoli populatie 248 individuen uit het SCIENCe project en Amsterdam Dementia Cohort met: Subjective Cognitieve Decline (SCD) Zelf-gerapporteerde cognitieve achteruitgang Máár alle test scores vallen binnen de norm Slot et al, 2018 Van der Flier et al, 2014, 2018 De studie populatie Plasma amyloid hangt samen met CSF-amyloid Total group All n=248 CSF-based amyloid status Normal n=191 (77%) Abnormal n=57 (23%) Age, y 61 (9) 59 (9) 67 (8) ** Female gender 103 (42%) 71 (37%) 32 (56%) * MMSE 28.3 (1.5) 28.4 (1.5) 28.0 (1.6) * APOE ε4 carrier 89 (38%) 55 (31%) 34 (62%) ** Follow up duration, y 3 (2) 3 (2) 3 (2) Clinical progression 35 (14%) 14 (7%) 21 (37%) ** Time to progression, y 3 (2) 3 (3) 2 (2) CSF Abeta42, pg/ml 1024 (256) 1128 (187) 676 (101) ** CSF ttau, pg/ml 325 (237) 267 (133) 518 (373) ** CSF ptau181, pg/ml 50 (25) 44 (18) 70 (35) ** Plasma Abeta42/Abeta40 ratio CSF Abeta42 (pg/ml) Pearsons s r = 0.38 p < 0.001

3 Plasma amyloid voorspelt CSF amyloid status Plasma amyloid als pre-screener voor medicijnstudies Plasma Abeat42/Abeta40 + leeftijd + APOE: AUC = 83% (95% CI: 77 89%) Plasma Abeta42/Abeta40: AUC = 77% (95% CI: 69 84%) Number needed to screen: prevalentie Number needed to screen: in twee-staps diagnostiek Youden s cut-off of plasma Abeta42/Abeta40 ratio: Sensitivity: 76% Specificity: 75% 51% Relatie plasma amyloid met cognitieve achteruitgang Abeta42/Abeta40 ~MMSE (globale cognitie) Abeta42/Abeta40 ~ Stroop (domein: aandacht) Risico op klinische ziekteprogressie naar MCI of AD Abeta42/Abeta40 ~ 15-woorden taak (domein: geheugen) Abeta42/Abeta40 ~ VAT (domein: geheugen) Ongecorrigeerd HR = 2.31 (95%CI: ) Age, sex, APOE ε4 gecorrigeerd HR = 1.85 (95% CI: ) Verberk et al, in preparation Conclusie dusver Plasma amyloid heeft potentie als pre-screener van een abnormaal CSF amyloid profiel in cognitief normale mensen. Volgende stap Verhogen van de sensitiviteit en specificiteit van de amyloid test Laag plasma amyloid is geasssocieerd met een hoger risico op klinische achteruigang, en ook met een snellere klinische achteruigang. In samenwerking met

4 Nieuwe test in diagnose: AD vs controles Correlaties Abeta 42/40 ratio in plasma en CSF p=0.036 Pilot: n=20 AD, n=20 controles Thijssen et al, AAIC 2018 Thijssen et al, AAIC 2018 Volgende stap Bevestiging resultaten in onafhankelijke cohorten Alzheimer Centrum Amsterdam RT-QuIC test voor CJD Drs. Inge Verberk Dementie Update 21 maart 2019 Dr. D. Galasko Dr. Colin Masters Creutzfeldt-Jakob Disease (CJD) De RT-QuIC test voor CJD CJD: vacuolar spongiosis Gezond weefsel RT-QuIC = Real Time Quaking Induced Conversion Test opgezet in UMC Utrecht Sample: brein / CSF Eiwit Signaal Tijd (u) JM. Rozemuller, V. Gupta. A Horstman, C Teunissen

5 De RT-QuIC test voor CJD RT-QuIC test aanvragen? Signaal (fluorescentie) Tijd (uren) CJD CJD AD patiënt Negatieve controle Google: prionlab Dan krijg je: Ziekenhuis/ Professionals/Diagnostiekaanvragen/Pathologie/ Prionlab-Creutzfeldt- Jakob-en-andereprionziekte 95.8% sensitiviteit en 100% specificiteit voor CJD diagnose JM. Rozemuller, V. Gupta. A Horstman, C Teunissen Acknowledgements VUmc Neurochemisch lab Prof. Charlotte Teunissen Simoa team Vandana Gupta Adx Neurosciences Hugo Vanderstichele Erik Stoops Jeroen Vanbrabant Alzheimer centrum Amsterdam Prof. Wiesje van der Flier Prof. Philip Scheltens SCIENCe team UMC Utrecht Anja Rozemuller