Index - Onderzoek en Verantwoording

Transcriptie

1 BROEKLANDEN Onderzoek & verantwoording VAN HET ARNHEMSE BROEK JANUARI 2009

2 Index - Onderzoek en Verantwoording A. Sociaal Wijkbeeld van het Arnhemse Broek 4 1. Typering van het Arnhemse Broek 5 a. Typering volgens de bewoners: een gemengde buurt waar men elkaar de ruimte geeft 5 b. Gemengde wijk met goede ligging 5 2. De bewoners van het Arnhemse Broek 6 a. Leeftijdsopbouw: veel jongeren, weinig ouderen 6 b. De leeftijdsopbouw in het Arnhemse Broek is iets veranderd 7 c. Huishoudensamenstelling: veel alleenstaanden 8 d. Etnische groepen: veel allochtonen van Turkse afkomst 8 e. Besteedbaar inkomen: Lager dan Arnhems gemiddelde, daarnaast veel werkloosheid 9 f. Arnhemse Broek gezien vanuit de hulpverlening Leefbaarheid 11 a. Binding aan de wijk: het gevoel van de bewoners is verdeeld 11 b. Rapportcijfer voor het samenleven in de wijk 13 c. Meningen verdeeld over de vooruitgang of achteruitgang van de wijk 13 d. Rapportcijfer voor de woonomgeving 13 e. Bewoners voelen zich veilig in de wijk 13 f. Rapportcijfer voor de veiligheid 14 g. Overlast: de meeste mensen hebben last van zwerfvuil, jongeren en verkeer 15 h. Leefregels in het Arnhemse Broek 15 i. Toekomstwens: meer groen en de overlast aanpakken Wonen in het Arnhemse Broek 16 a. Woningvoorraad: veel woningen in het bezit van corporaties 16 b. Woningcorporaties: Volkshuisvesting, Vivare, Portaal en Openbaar Belang De Drie Gasthuizen 17 Volkshuisvesting 17 Vivare 18 Portaal 18 Openbaar Belang De Drie Gasthuizen 18 c. Type woningen: veel boven- en benedenwoningen 18 d. Gemiddelde woningwaarde ligt relatief laag 19 e. De bewoners over het wonen in de wijk: 19 f. Mensen komen in het Arnhemse Broek wonen vanwege de beschikbare woningen 19 g. Rapportcijfer voor de woning 20 h. Verhuisplannen: vaak wil men naar een koopwoning 20 i. Wie hebben veel of juist weinig binding met de wijk? 21 j. Verhuizingen van en naar het broek 21 k. Toekomstwens: kwaliteitsverbetering woningen 21 2

3 5. Werken en voorzieningen in het Arnhemse Broek 22 a. Welke voorzieningen zijn er in het Arnhemse Broek? 22 b. Basisschoolbezoek kinderen Arnhemse Broek 23 Uit welke buurt komen de kinderen? 24 Speciaal onderwijs 24 Verzuim en schooluitval 24 Voorzieningen: te weinig voorzieningen voor jongeren 24 c. De Symfonie: Veel mensen hebben geen behoefte om er naartoe te gaan 25 d. Rapportcijfer voorzieningen: gemiddeld een 6,9 25 e. Toekomstwensen voorzieningen: meer winkels en meer voorzieningen voor jongeren 25 B. PROCES - FYSIEK WIJKBEELD (Ruimtelijke inventarisatie) Gevarieerd wijkbeeld Beknopte historische ontwikkeling Wonen 30 Van Verschuerwijk 30 Het Statenkwartier 31 Het Broek Verkeer en infrastructuur 33 Verbindingen en barrières 33 Herinrichting Johan de Wittlaan 34 Doorgaande fietsroute 34 Parkeren 34 Groen en water Winkelvoorzieningen en bedrijvigheid 35 Winkels en voorzieningen 35 Bedrijvigheid Relevante beleidsstukken 36 Tussenrapportage Structuurplan Arnhem Bestemmingsplan Arnhems Broek 36 Structureringsprogramma duurzame bedrijventerreinen Arnhem 36 Arnhemse Woonvisie Welstandsnota Gemeente Arnhem 37 Ontwikkelingsvisie het Oostelijk Centrumgebied 37 Parkeernota , Conclusies RUIMTELIJKE SITUATIE 38 De wijk is ruimtelijk over het algemeen van goede kwaliteit. 38 C. SOCIALE SWOT- Analyse: STERK, ZWAK, KANS en BEDReiGING 39 D. SOCIALE SWOT- Analyse: STERK, ZWAK, KANS en BEDReiGING 40 E. COLOFON 43 3

4 A. Sociaal Wijkbeeld van het Arnhemse Broek In de wijkvisie geven we aan waar we met de wijk naartoe willen in de toekomst en wat er voor nodig is om deze doelen te bereiken. Voor we bepalen waar het met de wijk in de toekomst naar toe zou moeten gaan, hebben we eerst een goed beeld van de wijk nodig, zoals deze er nu uitziet. Een belangrijke eerste stap in het proces naar de wijkvisie was dan ook het opstellen van een wijkbeeld van het Arnhemse Broek nu.. Hierbij hebben we gebruik gemaakt van een aantal bronnen: Statistische informatie die we hebben gekregen van de gemeente, de woningbouwcorporaties en het centraal bureau voor de statistiek (CBS). De resultaten van een telefonische enquête die is gehouden onder circa 300 bewoners in de wijk. De resultaten van consultatiegesprekken met professionals en diverse bewonersgroepen in de wijk. In de groene kaders zijn enkele uitkomsten van deze gesprekken terug te vinden. Het beeld van de wijk beschrijven we aan de hand van een vijftal thema s: 1. Typering van het Arnhemse Broek 2. Bewoners van het Arnhemse Broek 3. Leefbaarheid in Arnhemse Broek 4. Wonen in het Arnhems Broek 5. Voorzieningen in het Arnhemse Broek 4

5 1. Typering van het Arnhemse Broek Onderzoek & Verantwoording a. Typering volgens de bewoners: een gemengde buurt waar men elkaar de ruimte geeft Aan de bewoners van de wijk is in de enquête gevraagd hoe zij hun buurt zouden typeren. Onderstaande figuur toont de resultaten. Figuur 1.1: Het Arnhemse Broek. Typering van de buurt door bewoners. In mijn buurt kent iedereen elkaar en is er een grote samenhorigheid Ik woon in een levendige stadsbuurt waar altijd iets te doen is Ik woon in een gemengde buurt waar mensen elkaar de ruimte geven Het Broek Statenkwartier Van Verschuerwijk Geen van allen Bron: Bewonersenquête Companen, % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Ruim de helft van de bewoners vindt de typering ik woon in een gemengde buurt waar mensen elkaar de ruimte geven het meest van toepassing. In het Statenkwartier en de Van Verschuerwijk liggen deze percentages nog een stuk hoger. Bij deze typering is het van belang om te realiseren dat de ruimte die men elkaar geeft ook een negatieve uitwerking kan hebben. Men laat elkaar als het ware zijn gang gaan, ook bij illegale of criminele activiteiten. In Het Broek vindt ook een behoorlijk deel van de bewoners dat men in een levendige stadsbuurt woont waar altijd iets te doen is. Mensen die niet konden kiezen uit de voorgelegde typeringen, geven vaak aan dat men elkaar niet kent en alleen met zichzelf bezig is. Daarnaast wordt ook gezegd men elkaar niet, respecteert. In het Broek worden deze meningen het meest geuit. b. Gemengde wijk met goede ligging Sterke punten van de wijk zijn volgens bewoners de centrale ligging, waardoor veel voorzieningen dichtbij zijn en de wijk ook goed bereikbaar. Een ander sterk punt is dat met vindt dat Arnhemse Broek een gemengde wijk is, zowel qua leeftijden als culturen. Opvallend is wel dat 21% geen sterk punt kan noemen of vindt dat de wijk geen sterke punten heeft. 5

6 2. De bewoners van het Arnhemse Broek Onderzoek & Verantwoording Hoe is de bevolking samengesteld in het Arnhemse Broek? Welke leeftijdsopbouw zien we? Welke ontwikkelingen hebben zich de afgelopen tijd voorgedaan en wat kunnen we voor de toekomst verwachten? In deze paragraaf brengen we de bevolkingssamenstelling van de wijk in beeld. a. Leeftijdsopbouw: veel jongeren, weinig ouderen In het Arnhemse Broek wonen in totaal mensen (peildatum: 1 januari 2007). Daarvan wonen er in Het Broek, in het Statenkwartier en 422 in de Van Verschuerwijk. Als we kijken naar de leeftijdsopbouw van de buurten ten opzichte van de hele gemeente Arnhem, vallen de volgende dingen op (zie tabel 2.1): Tabel 2.1: Het Arnhemse Broek. Bevolkingsopbouw naar leeftijd (%), Het Broek, Statenkwartier, Van Verschuerwijk, gemeente Arnhem, Leeftijds-klassen: Het Broek Staten-kwartier Van Verschuerwijk Gemeente Arnhem 0-17 jr. 23% 19% 17% 19% jr. 13% 12% 6% 10% jr. 35% 32% 40% 26% jr. 14% 14% 18% 15% jr. 10% 14% 13% 17% 65+ 6% 8% 7% 13% Bron: Gemeente Arnhem 2007 Kinderen en jeugd. In de buurt Het Broek wonen in verhouding tot de andere buurten en de gemeente Arnhem veel kinderen tot 18 jaar. De jeugd van 18 tot 25 jaar is in vergelijking met de andere buurten en de gehele gemeente ondervertegenwoordigd in de Van Verschuerwijk. Veel jonge huishoudens. Relatief veel bewoners van Het Arnhemse Broek hebben een leeftijd tussen de 25 en 39 jaar. Dit geldt voor alle buurten in de wijk het Arnhemse Broek, maar het sterkst voor de Van Verschuerwijk. Weinig ouderen. Relatief weinig mensen in de wijk zijn ouder dan 65 jaar. Ook de leeftijdsgroep tussen de 50 en 64 jaar is relatief kleiner dan in de gemeente Arnhem. 6

7 b. De leeftijdsopbouw in het Arnhemse Broek is iets veranderd In figuur 2.1 geven we aan hoe de leeftijdsopbouw in de buurten en in Arnhem als geheel de afgelopen tien jaar is veranderd. Figuur 2.1: Het Arnhemse Broek. Ontwikkeling leeftijdsopbouw, Statenkwartier, Het Broek, Van Verschuerwijk en gemeente Arnhem Het Broek Statenkwartier 50% 40% 30% 20% 10% 0% 0-17 jr jr jr jr jr % 40% 30% 20% 10% 0% 0-17 jr jr jr jr jr Van Verschuerwijk Gemeente Arnhem 50% 40% 30% 20% 10% 0% 0-17 jr jr jr jr jr % 40% 30% 20% 10% 0% 0-17 jr jr jr jr jr. 65+ Bron: Gemeente Arnhem, De leeftijdsopbouw van de buurt Het Broek is de afgelopen tien jaar niet sterkt veranderd. De groep jarigen is wat afgenomen (3%) en de groep jarigen is met 4% toegenomen. Hoewel de toename van deze laatste groep in alle buurten van de wijk het Arnhemse Broek zichtbaar is, is deze niet terug te zien in de gemeente Arnhem als geheel. Ook in het Statenkwartier is de leeftijdsopbouw van de bevolking nagenoeg gelijk gebleven. Ook hier is de groep jarigen iets toegenomen (2%). Daarnaast is het aandeel 65-plussers, een groep die relatief al weinig vertegenwoordigd is binnen alle buurten van de wijk, met 3% afgenomen. In de Van Verschuerwijk is de leeftijdsopbouw van de bevolking het meest gewijzigd van alle buurten. De groep tot en met 17 jaar is iets afgenomen (3%), net als het aandeel jarigen (4%). Het aandeel 40 tot 50 jarigen is echter juist sterk toegenomen (8%). Bewoners van het Industrieterrein: veel jonge huishoudens In het gebied Industrieterrein wonen 281 mensen, daarvan wonen ongeveer 150 mensen in Rijnwijk. De meeste mensen zijn tussen de 25 en 40 jaar en tussen de 50 en 64 jaar (ieder 22%). Het aantal 40 tot 65 jarigen is hoger dan in de rest van het Arnhemse Broek. De groep jonger dan 25 jaar omvat 30% van de bevolking. Net als in de rest van de wijk is de groep van 65 jaar en ouder klein (6%). In de periode tussen 1997 en 2007 is het aantal 25 tot 40 jarigen sterk afgenomen. De leeftijdsgroepen en zijn juist in omvang toegenomen. 7

8 c. Huishoudensamenstelling: veel alleenstaanden Qua huishoudensamenstelling vertonen de drie buurten gelijkenissen, maar ook verschillen (zie figuur 2.2). In alle buurten wonen vooral alleenstaanden, procentueel is deze groep ook overal groter dan in de gemeente Arnhem. Gezinnen met kinderen wonen juist veel minder in de wijk. Enkel Het Broek wijkt hierin af, daar is het percentage gezinnen met kinderen juist iets hoger dan in de gemeente Arnhem. Gezinnen zonder kinderen zijn in Het Broek juist minder vertegenwoordigd. Figuur 2.2: Het Arnhemse Broek. Huishoudensamenstelling, Het Broek, Statenkwartier, Van Verschuerwijk, Gemeente Arnhem. Het Broek Statenkwartier Van Verschuerwijk Gemeente Arnhem 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Gezin zonder kinderen Gezin met kinderen Eenoudergezin Alleenstaande Bron: Gemeente Arnhem, Huishoudensamenstelling op het Industrieterrein: vergelijkbaar met Het Broek Qua huishoudensamenstelling verschilt het Industrieterrein niet veel van de buurt Het Broek. Ook in deze buurt wonen veel gezinnen met kinderen. Een verschil is dat er op het Industrieterrein daarnaast ook veel tweepersoonshuishoudens zonder kinderen wonen. d. Etnische groepen: veel allochtonen van Turkse afkomst In figuur 2.3 is per buurt de afkomst van de bevolking weergegeven. Helemaal rechts is het aandeel Nederlanders weergegeven en links is het aandeel allochtonen naar afkomst uitgesplitst. Figuur 2.3: Het Arnhemse Broek. Bevolking naar afkomst, Het Broek, Statenkwartier, Van Verschuerwijk, Gemeente Arnhem. 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Het Broek Statenkwartier Van Verschuerwijk Gemeente Arnhem Turken Marokkanen Surinamers Antillianen Overig nietwesters Overig Westers 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Nederlands Bron: Gemeente Arnhem,

9 De groep allochtone bewoners is groot binnen de wijk het Arnhemse Broek. In Het Broek is de helft van de inwoners niet van Nederlandse komaf. In het Statenkwartier en de Van Verschuerwijk zijn deze aandelen respectievelijk 36% en 41%. De groep allochtonen in de wijk is met name van Turkse afkomst. In Het Broek is 28% van de inwoners Turk, ten opzichte van tien jaar geleden is dit een forse toename, in 1997 was dit percentage 18. Met betrekking tot de andere etnische groepen is er de afgelopen jaren weinig veranderd. Etnische groepen op het Industrieterrein: weinig allochtonen In het gebied Industrieterrein wonen veel mensen van Nederlandse afkomst. 86% van de mensen is hier autochtoon. De meeste allochtonen komen uit westerse landen (11%). Het CBS rekent personen tot de allochtonen als ten minste één ouder in het buitenland is geboren. Daarnaast is op basis van geboorteland een onderscheid gemaakt tussen Westerse en niet-westerse allochtonen. Tot de categorie nietwesters behoren allochtonen uit Turkije, Afrika, Latijns-Amerika en Azië met uitzondering van Indonesië en Japan. Tot de categorie overig Westers behoren allochtonen uit Europa, Noord-Amerika, Oceanië, Indonesië en Japan. e. Besteedbaar inkomen: Lager dan Arnhems gemiddelde, daarnaast veel werkloosheid Het gemiddeld inkomen per inkomensontvanger ligt in het Arnhemse Broek aanzienlijk lager dan in de gemeente Arnhem. Binnen het Arnhemse Broek liggen het Statenkwartier en Het Broek op ongeveer hetzelfde gemiddeld inkomensniveau, ruim In de Van Verschuerwijk ligt het gemiddeld inkomensniveau nog wat lager, zo n (zie tabel 2.2). Tabel 2.2: Het Arnhemse Broek. Gemiddeld besteedbaar inkomen per jaar (2004) en niet-werkende werkzoekenden als percentage van de potentiële beroepsbevolking (2007), Het Broek, Statenkwartier, Van Verschuerwijk, Gemeente Arnhem. Het Broek Statenkwartier Van Verschuerwijk Gemeente Arnhem Gemiddeld inkomen Niet-werkende werkzoekenden 12% 12% 19% 8% Bron: Gemeente Arnhem 2007 Alle buurten van het Arnhemse Broek kennen een hoger percentage werklozen dan de gemeente Arnhem. Daarbij ligt het percentage werklozen dat op zoek is naar een baan, in de Van Verschuerwijk aanzienlijk hoger dan in het Statenkwartier en Het Broek. Verder is het aandeel werkzame personen onder de niet-westerse allochtone bevolking relatief laag. (ca. 40%) in verhouding tot de autochtone bevolking (ca. 70%) en de westers allochtonen (ca. 60%). Daarnaast moet worden opgemerkt dat in de wijk ook veel verborgen werkloosheid aanwezig is. Schoolverlaters bijvoorbeeld, die zich niet als werkzoekend hebben aangemeld. In de cijfers kan alleen de geregistreerde werkloosheid in beeld worden gebracht. Inkomen en werkloosheid op het Industrieterrein: hoger inkomen en werkloosheid gedaald In gemiddeld inkomen ligt in het Industrieterrein met bijna gelijk aan het gemiddelde van de gemeente Arnhem. De werkloosheid in deze buurt is met 12% gelijk aan het Statenkwartier en Het Broek. Wel moet worden opgemerkt dat de werkloosheid hier de afgelopen jaren met 10% is gedaald. 9

10 f. Arnhemse Broek gezien vanuit de hulpverlening Arnhemse Broek is ook een aandachtswijk voor de hulpverlening. Enerzijds kunnen bewoners, net als overal in de stad, bij de hulpverlening aankloppen als ze ondersteuning nodig hebben bij het aanpakken van hun problemen, die op velerlei gebied kunnen liggen. Anderzijds heeft de gemeente, maar ook bijvoorbeeld de woningcorporatie Volkshuisvesting, bijzondere projecten opgezet om de problematiek van individuele huishoudens te leren kennen en deze huishoudens te begeleiden bij de aanpak van hun problemen. De gemeentelijke projecten passen in de aanpak van de sociale herovering met behulp van Pechtoldgelden. Onder andere Rijnstad, organisatie van welzijn en hulpverlening in Arnhem, voeren deze projecten uit. Ervaringen van Rijnstad leren dat Arnhemse Broek naar aantal hulpvragen een gewone achterstandswijk is. Rijnstad heeft gedurende een kalenderjaar met een op de acht gezinnen contact voor kleine tot grote hulpvragen. 6,3% van de dossiers van Rijnstad, maatschappelijk werk en sociaal raadsliedenwerk, komen uit Arnhemse Broek, terwijl in deze wijk 3,7% van de Arnhemse bevolking woont. De thema s die de sociale raadslieden behandelen, hebben bijna allemaal te maken met schulden en andere problemen die met een laag inkomen te maken hebben. Bij het maatschappelijk werk gaat het ook vaak om schuldenproblematiek. Daarnaast vaak problemen in de sfeer van relaties (tussen partners, tussen ouders en kinderen, tussen buren), echtscheidingen, psychische en psychiatrische problematieken, verslavingsproblematiek. 10

11 3. Leefbaarheid Contact tussen bewoners, woonomgeving, overlast, veiligheid; allemaal zaken die de leefbaarheid van een buurt beïnvloeden. Hoe staat het met de leefbaarheid in Het Broek, het Statenkwartier en de Van Verschuerwijk? Wat zeggen de bewoners hier zelf over? a. Binding aan de wijk: het gevoel van de bewoners is verdeeld In de bewonersenquête hebben we de binding van bewoners gemeten aan de hand van diverse vragen. Zo is gevraagd in hoeverre men gehecht is aan zijn buurt (zie figuur 3.1) en de mate waarin men sociale contacten met medebewoners onderhoudt (zie figuur 3.2). Ook hebben we een stelling voorgelegd over hoe men de omgang met elkaar ervaart. Figuur 3.1: Het Arnhemse Broek. Gehechtheid van bewoners aan de buurt, Het Broek, Statenkwartier en Van Verschuerwijk. Het Broek Statenkwartier Van Verschuerwijk Bron: Bewonersenquête Companen, % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Zeer gehecht Gehecht Niet gehecht Helemaal niet gehecht Ongeveer de helft van de bewoners geeft in de bewonersenquête aan gehecht of zeer gehecht zijn aan de buurt. De andere helft zegt juist niet gehecht of helemaal niet gehecht te zijn. Binnen de buurten zijn er verschillen in gehechtheid. Zo valt op dat binnen Het Broek de mensen minder gehecht zijn aan de buurt dan in de andere buurten. Bijna 65% is hier niet of helemaal niet gehecht. In het Statenkwartier en de Van Verschuerwijk is juist ruim 60% gehecht of zeer gehecht aan de buurt. Figuur 3.2: Arnhemse Broek. Contacten met medebewoners, Het Broek, Statenkwartier en Van Verschuerwijk Vraag: Hoe vaak hebt u sociale contacten met medebewoners in uw wijk? 50% 40% 30% 20% 10% 0% Het Broek Statenkwartier Van verschuerwijk Vaak Regelmatig Zelden Nooit Bron: Bewonersenquête Companen,

12 54% van de bewoners heeft regelmatig of vaak contact met de buurtbewoners. Daarnaast zien we dat een grote groep mensen (42%) zelden sociale contacten heeft met buurtbewoners. 5% van de bewoners geeft aan nooit sociale contacten met wijkbewoners te hebben. Als we dit op buurtniveau bekijken, valt op dat in het Broek de kleinste groep vaak of regelmatig contact heeft. En dat de onderlinge contacten in het Statenkwartier het sterkst zijn. Van de mensen die zelden of nooit sociale contacten hebben met buurtbewoners, is 50% alleenstaand. Ontmoetingsplekken in het Arnhemse Broek: Op straat en in de Symfonie De belangrijkste plaatsen in de wijk waar mensen elkaar ontmoeten zijn op straat (29%), in het wijkcentrum de Symfonie (23%) en in winkels (16%). De Symfonie is voor de bewoners van de buurten Het Broek en het Statenkwartier een ongeveer even belangrijke ontmoetingsplek. Voor de bewoners van de Van Verschuerwijk is de Symfonie geen belangrijke ontmoetingsplek, zij ontmoeten elkaar juist vaker in de Paperclip. Slechts een klein deel van de bewoners heeft behoefte aan meer ontmoetingsmogelijkheden in de wijk. Ruim de helft van de bewoners in het Arnhemse Broek geeft aan dat de mensen in de wijk op een prettige manier met elkaar omgaan. Als we kijken naar de verschillende buurten, valt op dat slechts 46% van de bewoners van Het Broek het eens is met deze stelling. In het Statenkwartier en de Van Verschuerwijk is ongeveer 65% van de bewoners het eens met de stelling. Concluderend kunnen we zeggen dat de helft van de bewoners in het Arnhemse Broek gehecht is aan de eigen buurt. Ook heeft de helft van de respondenten regelmatig tot vaak sociale contacten met medebewoners. Op de stelling dat men in de wijk op een prettige manier met elkaar omgaat, antwoordt de helft bevestigend. Wel zijn er verschillen per buurt waarneembaar. Zo is men in het Broek duidelijk minder gehecht aan de wijk. Ook heeft men minder sociale contacten met medebewoners en vindt men minder vaak dat men prettig met elkaar omgaat. Een kwart van de respondenten beantwoordt alle drie de vragen positief. Over hen kunnen we zeggen dat zij een sterke binding met de wijk voelen. 12

13 b. Rapportcijfer voor het samenleven in de wijk Voor het samenleven in de wijk geven de bewoners een gemiddeld rapportcijfer van 6,3. Voor Het Broek valt het gemiddelde met een 6,0 iets lager uit dan in de andere buurten. Mensen die een hoog cijfer geven, zeggen vaak dat men goed met elkaar om gaat. Mensen die een laag cijfer geven, doen dit vaak omdat zij vinden dat er onderling weinig contacten zijn en mensen niet sociaal met elkaar omgaan. c. Meningen verdeeld over de vooruitgang of achteruitgang van de wijk De bewoners hebben in de bewonersenquête kunnen aangeven of ze vinden dat de wijk vooruit of achteruit is gegaan. Zoals figuur 3.3 weergeeft, liggen de antwoorden sterk uiteen. Figuur 3.3: Het Arnhemse Broek. Vooruitgang/achteruitgang van de wijk, Het Broek, Statenkwartier en Van Verschuerwijk. 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Het Broek Statenkwartier Van Verschuerwijk vooruit gelijk gebleven achteruit weet niet Bron: Bewonersenquête Companen, De meeste mensen vinden de wijk niet voor- of achteruit gegaan, maar gelijk gebleven (37%). In Het Broek is men duidelijk positiever over de vooruitgang van de wijk dan in de andere twee buurten. Redenen die vaak worden genoemd als oorzaak van de vooruitgang is de verbetering van de woningen en beter onderhoud van de woonomgeving. Opvallend is dat de mensen die vinden dat de wijk achteruit is gegaan (28%) juist vaak zeggen dat de woonomgeving en tuinen slecht zijn onderhouden. d. Rapportcijfer voor de woonomgeving Voor de kwaliteit van de woonomgeving geven de bewoners een gemiddeld rapportcijfer van 6,5. De bewoners van het Statenkwartier geven met een 6,8 het hoogste cijfer. Het Broek scoort met een 6,3 het laagst. Voor de woonomgeving geeft men vaak een laag cijfer, omdat men overlast heeft van verkeer of vindt dat er te weinig groen in de wijk is. e. Bewoners voelen zich veilig in de wijk De bewoners van het Arnhemse Broek voelen zicht over het algemeen veilig in hun wijk. 13

14 Tabel 3.1: Het Arnhemse Broek. (On)veiligheidsgevoel en rapportcijfer veiligheid, Het Broek, Statenkwartier, Van Verschuerwijk, Gemeente Arnhem. Arnhemse Broek Spijkerkwartier Presikhaaf-West Gemeente Arnhem Onveiligheidsgevoelens in de buurt 35%/17% 53%/43% 37%/39% 30%/29% Rapportcijfer veiligheid 6 5,7 6,2 6,6 Bron: Gemeente Arnhem 2005/2007 Cijfers van de gemeente (zie tabel 3.1) tonen aan dat het onveiligheidsgevoel in de wijk Arnhemse Broek flink toeneemt t.o.v. de gemeente Arnhem als geheel. Uit de cijfers blijkt dat 35% van de bewoners zich wel eens onveilig voelt in eigen buurt. Uit de bewonersenquête blijkt dat de meeste mensen zich nooit onveilig voelen in de wijk (67%). In Het Broek voelt men zich het meest onveilig (39%) en in het Statenkwartier het minst (25%). Als het gevoel van onveiligheid wordt bekeken voor verschillende leeftijdsgroepen kan niet worden geconcludeerd dat de ouderen zich onveiliger voelen in de wijk, deze groep heeft juist het minst vaak een onveilig gevoel (26%). De groep 30 tot 50 jarigen voelt zich het meest onveilig in de wijk (37%). Ouderen voelen zich veilig in de wijk Ook tijdens de buurtconsultatie gaven ouderen aan dat zij zich veilig voelen in hun wijk. Ook s avonds hebben zij geen onveilig gevoel. Wel werd gezegd dat naar hun gevoel de veiligheid de afgelopen 2 tot 3 jaar is verbeterd. Er zijn weinig concrete plekken waar men zich onveilig voelt. Uit de bewonersenquête blijkt meer een gevoel van onveiligheid in bepaalde situaties. Voor de meeste bewoners die zich onveilig voelen, is dit overal het geval (14%). Daarnaast krijgen mensen een onveilig gevoel in en om de eigen flat (12%), doordat het donker of slecht verlicht is (10%) of door groepjes (hang)jongeren (8%). f. Rapportcijfer voor de veiligheid Voor de veiligheid in de wijk geven de bewoners een gemiddeld rapportcijfer van 6,4. Dit cijfer valt iets hoger uit dan door de gemeente is gemeten (zie tabel 2.3). In Het Broek wordt gemiddeld het laagste cijfer gegeven, namelijk een 6,1. Het Statenkwartier en de Van Verschuerwijk scoren met respectievelijk gemiddeld een 6,7 en 6,6 wat hoger. Mensen die een laag cijfer geven, zeggen vaak dat zij zich onveilig voelen door drugsoverlast en overlast van jongeren. Weinig meldingen en aangiftes De melding- en aangiftebereidheid in het Arnhemse Broek is laag. De politie geeft aan dat de wijk op basis van de cijfers de meest veilige wijk van Arnhem lijkt. Echter vermoedt men dat het aantal meldingen laag is doordat bewoners bang zijn om overtredingen te melden. 14

15 g. Overlast: de meeste mensen hebben last van zwerfvuil, jongeren en verkeer We hebben de bewoners een aantal mogelijke veroorzakers van overlast voorgelegd. De meest voorkomende vorm van overlast is zwerfvuil. 60% van de bewoners ervaart overlast door zwerfvuil. Daarnaast hebben we voor een aantal onderdelen gevraagd of men daar last van heeft (zie figuur 3.4) Figuur 3.4: Het Arnhemse Broek. Overlastveroorzakers Verkeer Jongeren Drugsgebruik / drugs dealen Buren Bron: Bewonersenquête Companen, % 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Vaak Soms (Bijna) nooit Men ervaart verschillende vormen van overlast. Overlast van verkeer en jongeren komen, naast overlast van zwerfvuil, het meest voor. De overlast die men door het verkeer ondervindt, bestaat uit te hard rijden en geluidsoverlast. Van drugsgebruikers of dealers ervaart men minder overlast. En van buren lijkt men bijna nooit last te hebben. Mensen die wel overlast van buren hebben, geven aan dat dit met name betrekking heeft op geluidsoverlast. h. Leefregels in het Arnhemse Broek Maar liefst 66% van de bewoners vindt het nodig dat mensen gewezen worden op bepaalde leefregels in de wijk. Dat geeft men aan in de bewonersenquête. i. Toekomstwens: meer groen en de overlast aanpakken 22% van de bewoners van het Arnhemse Broek zou graag in de toekomst meer groen in de wijk hebben. Met name in de buurt Het Broek is dit een belangrijke wens (29%). In de Van Verschuerwijk zou men ook graag meer parkeergelegenheid in de buurt hebben (33%). In de Van Verschuerwijk is nu erg veel overlast van centrumbezoekers en werknemers van de kantoorgebouwen die hun auto in de wijk parkeren. Tot op heden wordt er geen parkeerbeleid gevoerd in de wijk. Op het gebied van overlast en veiligheid, komen de eerder besproken thema s terug. De bewoners in het Arnhemse Broek zouden graag zien dat in de toekomst verkeersoverlast door te hard en agressief rijden wordt aangepakt (27%). Als we dit voor de verschillende buurten bekijken, dan komt naar voren dat men in de Van Verschuerwijk veel overlast heeft van verkeer (37%) en parkeren (24%). Daarnaast zien we dat de bewoners van Het Broek graag zouden zien dat de rondhangende jongeren worden aangepakt (20%) en in Het Broek en de Van Verschuerwijk drugsoverlast door dealen en gebruik worden aangepakt (Het Broek17%, Van Verschuerwijk 24%). 15

16 4. Wonen in het Arnhemse Broek Onderzoek & Verantwoording Wat voor woningen staan er in de buurten van het Arnhemse Broek? Verschillen de drie buurten hierin van elkaar? En hoe beleven de bewoners het wonen in de buurt? Wat vinden zij goed gaan en wat minder? In deze paragraaf schetsen we een beeld van het wonen in het Statenkwartier, Het Broek en de Van Verschuerwijk. a. Woningvoorraad: veel woningen in het bezit van corporaties In het Statenkwartier staan woningen, in Het Broek en in de Van Verschuerwijk 247. In alle buurten is een groot deel van de woningen corporatiebezit (zie figuur 4.1). Figuur 4.1: Het Arnhemse Broek. Eigendomsverhouding, Het Broek, Statenkwartier, Van Verschuerwijk, Gemeente Arnhem. Statenkwartier Van Verschuerwijk Gemeente Arnhem 56% 29% 40% 41% 15% 100% 19% Bron: Gemeente Arnhem 2007 Koop Particuliere huur Corporatie bezit In vergelijking met de gemeente Arnhem als geheel ligt het aandeel sociale huurwoningen in het Arnhemse Broek erg hoog en het aandeel koopwoningen en particuliere huurwoningen juist laag. Tussen de buurten Statenkwartier en Het Broek zijn wat betreft eigendomsverhouding geen grote verschillen waar te nemen. In beide buurten is ongeveer tweederde van de woningvoorraad huurwoning. Daarvan is het merendeel corporatiebezit. In de Van Verschuerwijk zijn nagenoeg alle woningen corporatiebezit. De corporatie Volkshuisvesting bezit in deze buurt veel woningen. 16

17 b. Woningcorporaties: Volkshuisvesting, Vivare, Portaal en Openbaar Belang De Drie Gasthuizen In het Arnhemse Broek zijn vier corporaties actief (zie figuur 4.2). Volkshuisvesting en Vivare hebben het meeste bezit in de wijk. Figuur 4.2: Het Arnhemse Broek. Corporatiebezit in het Arnhemse Broek. Bron: Gemeente Arnhem 2007 Volkshuisvesting Woningcorporatie Volkshuisvesting heeft veel bezit in de buurten Het Broek (550 woningen) en de Van Verschuerwijk (246 woningen). Daarnaast bezit zij ook woningen in Rijnwijk (58 woningen). De woningen van Volkshuisvesting zijn veelal (portiek)flats en eengezinswoningen. Volkshuisvesting heeft geen specifieke seniorenwoningen, maar heeft de nieuwbouw in Broekhoven en Rietlanden wel aanpasbaar gebouwd. De oudste woningen van Volkshuisvesting dateren uit 1936 en staan in de Stadhoudersstraat. Ook bezit de corporatie woningen van eind jaren 40 tot eind jaren 50. Daarnaast staan woningen uit 1998 aan Van Diemenhof en Le Mairehof (Broekhoven). Onlangs herbouwde woningen (2003) staan aan de Rietlanden. De huurprijzen van de oudere portiekflats variëren van 249 tot 263 per maand. De huurprijs voor een nieuwere portiekflat bedraagt 371 per maand. De huurprijzen van de oudere eengezinswoningen in Het Broek liggen rond de 370 per maand. De nieuwere eengezinswoningen kennen iets hogere huren, deze woningen kosten per maand respectievelijk 430 en 530. De mutatiegraad van de woningen ligt tussen de 12% en 16%. Enkel aan de Stadhoudersstraat, Van Linschotenstraat en de Rietlanden ligt de mutatiegraad, met ruim 5%, een stuk lager. Bij de Stadhoudersstraat en Van Linschotenstraat is dan ook te zien dat bij de reactie op de woningen in het woonruimteverdeelsysteem de gemiddelde meettijd een stuk hoger ligt. 17

18 Vivare Onderzoek & Verantwoording Deze corporatie heeft veel bezit in Het Broek (145) en in het Statenkwartier (380). Het totaal aantal woningen in het Arnhemse Broek bedraagt 525. Vivare bezit grotendeels eengezinswoningen. Daarnaast bezit zij ook appartementen bij de Symfonie en seniorenappartementen aan de Heinsiushof. De meeste huurprijzen in Het Broek liggen tussen de 350 en 450. De meeste appartementen voor senioren kennen huren onder de 400. De mutatiegraad van de woningen van Vivare ligt tussen de 2% en 12%. Starters hebben gemiddeld een meettijd van 4,5 jaar voor zij in het Arnhemse Broek een woning van Vivare betrekken. De meettijd van doorstromers is gemiddeld iets langer dan 7 jaar. Portaal Deze corporatie is met 136 woningen minder vertegenwoordigd in het Arnhemse Broek. Alle woningen zijn gelegen in de buurt Het Broek. Het bezit van Portaal in het Arnhemse Broek bestaat uit eengezinswoningen (13%), benedenwoningen (30%) en bovenwoningen (57%). De meeste woningen van Portaal dateren uit 1934 (71%). Het andere deel van de woningen dateert uit Het grootste deel van de woningen kent een huur tussen de 250 en 300. Een klein deel van de woningen kent een huur tussen de 300 en 420. Van een aantal woningen bedraagt de huur minder dan 250. De mutatiegraad van de woningen van Portaal in het Arnhemse Broek ligt voor 2005 gemiddeld lager dan het gemiddelde voor woningen van Portaal in heel Arnhem (Arnhemse Broek 9%, Arnhem 10%). Wel moet worden opgemerkt dat dit percentage de voorgaande jaren in het Arnhemse Broek juist hoger lag dan in heel Arnhem (2003: Arnhemse Broek 13%, Arnhem 9%). Openbaar Belang De Drie Gasthuizen Deze corporatie bezit rond het Sint Peters Gasthuis 58 woningen voor senioren. Het zijn echter geen nultredenwoningen. Volgens de huidige normen zijn de woningen dan ook niet speciaal geschikt voor senioren. De woningen zijn gebouwd in 1938 en in 1999 heeft er renovatie plaatsgevonden. De huren van de woningen liggen tussen de 280 en 384. De mutatiegraad van de woningen van Openbaar Belang rond het Sint Peters Gasthuis is 9%. Wanneer er een woning vrij komt reageren er gemiddeld zo n 20 mensen, daarvan weigeren gemiddeld de eerste vier belangstellenden de woning en wordt hij uiteindelijk toegewezen aan de vijfde persoon op de wachtlijst. c. Type woningen: veel boven- en benedenwoningen Figuur 4.3 geeft voor de totale woningvoorraad per buurt weer hoe deze is opgebouwd uit diverse woningtypen. Figuur 4.3: Het Arnhemse Broek. Woningtype, Het Broek, Statenkwartier, Van Verschuerwijk, Gemeente Arnhem. Het Broek Statenkwartier Van Verschuerwijk Gemeente Arnhem 24% 52% 33% 43% 24% 3% 35% 53% 24% 24% 73% eengezins boven/benedenwoning Flatwoning/appartement 12% Bron: Gemeente Arnhem

19 In de Van Verschuerwijk lijken de huidige gegevens niet te kloppen. Volkshuisvesting typeert de woningen in tegenstelling tot de gemeente Arnhem niet als appartementen maar als boven/benedenwoningen. In de gehele wijk zijn in vergelijking met de gemeente Arnhem weinig appartementen te vinden. In deze buurten is het percentage boven / benedenwoningen juist weer hoger dan in de gemeente Arnhem. M.u.v. de Heinsiushof zijn er geen specifiek voor ouderen geschikte woningen in het Arnhemse Broek. Openbaar Belang / de Drie Gasthuizen bezit verouderde seniorenwoningen die niet voldoen aan het keurmerk seniorenwoning. De nieuwbouwwoningen in Broekhoven en Rietlanden zijn aanpasbaar gebouwd. Meer gelijkvloerse woningen gewenst Tijdens de buurtconsultatie vertelden de ouderen dat gelijkvloerse woningen in de wijk zeer gewenst zijn. d. Gemiddelde woningwaarde ligt relatief laag De gemiddelde WOZ-waarde ligt in alle buurten van het Arnhemse Broek een stuk lager dan in de gemeente Arnhem (zie tabel 4.1). Tussen de verschillende buurten van het Arnhemse Broek zijn wel verschillen zichtbaar. De woningen in het Statenkwartier en de Van Verschuerwijk kennen ongeveer dezelfde gemiddelde woningwaarde. In Het Broek ligt de gemiddelde woningwaarde met juist wat hoger dan in de andere twee buurten. Tabel 4.1: Het Arnhemse Broek. gemiddelde WOZ-waarde, Het Broek, Statenkwartier, Van Verschuerwijk, Gemeente Arnhem. Gemiddelde WOZ-waarde Gemiddelde WOZ-waarde Het Broek Geitenkamp Statenkwartier Klarendal Van Verschuerwijk Malburgen (West en Oost) tot Het Arnhemse Broek* Presikhaaf (West en Oost) tot Gemeente Arnhem * WOZ-waarde exclusief het Industrieterrein en Bij de John Frostbrug. WOZ-waarde van de gehele wijk is Bron: Gemeente Arnhem 2007 De WOZ-waarde is de waarde van de woning volgens de Wet Waardering Onroerende Zaken (WOZ) en wordt door de gemeente ieder jaar opnieuw vastgesteld. e. De bewoners over het wonen in de wijk: In de bewonersenquête hebben we een aantal vragen opgenomen over het wonen in de wijk. Hoe lang woont men er al? Waarom is men er komen wonen? En nog belangrijker, heeft men het naar de zin in de woning? f. Mensen komen in het Arnhemse Broek wonen vanwege de beschikbare woningen De meeste mensen (34%) wonen 2 tot 5 jaar in de wijk (zie figuur 4.4). Daarnaast woont bijna 15% van de bewoners al langer dan 30 jaar in de wijk. Wel is het mogelijk dat deze mensen binnen de wijk zijn verhuisd. De meeste mensen (51%) zijn in het Arnhemse Broek komen wonen, omdat ze hier een woning naar de zin konden krijgen. Daarvan woont 69% in een huurwoning en 31% in een koopwoning. Daarnaast woont bijna 20% van de mensen in de wijk, omdat zij nergens een andere woning konden krijgen. Van deze mensen woont 92% in een huurwoning. 19

20 Figuur 4.4: Het Arnhemse Broek: Woonduur in de wijk, Het Broek, Statenkwartier, Van Verschuerwijk. Langer dan 30 jaar jaar jaar 5-10 jaar 2-5 jaar 1-2 jaar minder dan 1 jaar Bron: Bewonersenquête Companen, % 10% 20% 30% 40% 50% Het Broek Statenkwartier Van Verschuerwijk g. Rapportcijfer voor de woning Voor de kwaliteit van de woning geven de bewoners een gemiddeld rapportcijfer van 6,9. Als we het gemiddelde cijfer voor koopen huurwoningen naast elkaar zetten, zien we dat de koopwoningen aanzienlijk hoger gewaardeerd worden. De kwaliteit van de koopwoning wordt gemiddeld gewaardeerd met een 7,9 en de huurwoning met een 6,4. De mensen die een laag cijfer geven voor de kwaliteit van hun woning, doen dit vaak omdat zij vinden dat hun woning slecht is onderhouden. Ook op buurtniveau zijn er verschillen waar te nemen. Zo waardeert men de kwaliteit van de woning in het Statenkwartier met gemiddeld een 7,3 en in Het Broek met gemiddeld een 6,7. In de Van Verschuerwijk ligt het cijfer voor de kwaliteit van de woning met een 6,0 gemiddeld nog een stukje lager. h. Verhuisplannen: vaak wil men naar een koopwoning 51% van de bewoners van het Arnhemse Broek heeft plannen om binnen 5 jaar uit de wijk te verhuizen. De meeste mensen die willen verhuizen wonen nog niet lang in de wijk. 68% van de mensen die 1 tot 2 jaar in de wijk wonen, 76% van de mensen die 2 tot 5 jaar in de wijk wonen en 56% van de mensen die 5 tot 10 jaar in de wijk wonen heeft verhuisplannen. Het gaat vaak ook om jonge mensen tot 30 jaar. Van hen is 74% verhuisgeneigd. Van de mensen die in een huurwoning wonen heeft 56% plannen om binnen 5 jaar uit de wijk te verhuizen. Van de mensen in een koopwoning heeft 38% deze plannen. Verder blijkt dat van de mensen die zelden of nooit sociale contacten met medebewoners hebben, 71% verhuisplannen heeft. Ruim één derde van de mensen die willen verhuizen heeft deze plannen omdat hij/zij een woning wil gaan kopen. Ongeveer één op de vijf mensen met verhuisplannen noemt de wijk als reden om te willen verhuizen. 20

21 i. Wie hebben veel of juist weinig binding met de wijk? Als we kijken naar de mensen die minder dan 5 jaar in de wijk wonen, zelden of nooit sociale contacten hebben en ook binnen 5 jaar weer willen verhuizen, zien we dat deze groep voor een groot deel bestaat uit alleenstaanden (59%), dat men vaak jonger is dan 30 jaar (56%) en dat deze groep met name van Nederlandse afkomst is (83%). Kijken we naar de mensen die langer dan 20 jaar in de wijk wonen en vaak of regelmatig sociale contacten hebben, zien we dat deze mensen vooral in Het Broek (46%) en het Statenkwartier (44%) wonen. Deze groep bestaat voornamelijk uit alleenstaanden (41%) en tweepersoonshuishoudens zonder kinderen (40%), het grootste deel kent een leeftijd tussen de 50 en 65 jaar (50%), is van Nederlandse komaf (87%) en is gehecht (40%) tot zeer gehecht (44%) aan de wijk. j. Verhuizingen van en naar het broek In 2006 hebben er ruim verhuisbewegingen plaatsgevonden vanuit het Arnhemse Broek. 56% van deze mensen is na verhuizing binnen de gemeente Arnhem blijven wonen. Ruim één op de drie personen verhuist naar een Nederlandse woonplaats buiten Arnhem en zo n 10% vertrekt naar het buitenland. Deze verdeling van verhuisbestemmingen is vrijwel gelijk aan de verdeling binnen de gemeente Arnhem als geheel. Van de mensen die binnen Arnhem verhuizen vindt circa 19% een woning in de huidige woonwijk het Arnhemse Broek. Dit aandeel ligt een stuk hoger dan het gemiddelde vestigingspercentage in het Arnhemse Broek vanuit de overige Arnhemse wijken (5%). Maar ook dit is een vergelijkbaar beeld ten opzichte van de andere wijken in Arnhem. Bij een verhuizing richten relatief veel mensen zich op de huidige woonwijk.. De herkomst van vestigers in het Arnhemse Broek komt voor een groot gedeelte overeen met de bestemming van de vertrekkers, 59% komt uit Arnhem, 32% komt uit een Nederlandse gemeente buiten Arnhem en 9% uit het buitenland. Wederom vergelijkbaar met het Arnhemse gemiddelde. De vestigers die vanuit Arnhem komen, komen voor het grootste gedeelte uit het Arnhemse Broek zelf. Daarnaast trekt het Arnhemse Broek ook vanuit het Spijkerkwartier en Presikhaaf-West relatief veel bewoners aan. k. Toekomstwens: kwaliteitsverbetering woningen 34% van de bewoners wenst dat in de toekomst de kwaliteit van de woningen verbetert. Voor de Van Verschuerwijk en Het Broek is dit percentage een stuk hoger dan voor het Statenkwartier. 51% van de bewoners van de Van Verschuerwijk zegt dat de kwaliteit van de woningen in de toekomst moet verbeteren, 39% in Het Broek en 22% in het Statenkwartier. 21

22 5. Onderzoek & Verantwoording Werken en voorzieningen in het Arnhemse Broek a. Welke voorzieningen zijn er in het Arnhemse Broek? In figuur 5.1 zijn de verschillende voorzieningen in het Arnhemse Broek ingetekend. Er bevinden zich twee basisscholen in de wijk. De Hugo de Grootschool ligt aan de rand van het Statenkwartier. De Sint Paulusschool ligt in Het Broek. De Sint Paulusschool valt binnen het M.F.C. De Symfonie (Multi Cultureel Centrum). In dit M.F.C. zijn naast de Sint Paulusschool, het wijkcentrum, een peuterspeelzaal (Stichting Rijnstad) en een gymnastieklokaal (Sportbedrijf Arnhem) samengebracht. In de wijk zijn twee buurtcentra te vinden. In Rijnwijk ligt buurtcentrum Rijnwijk en in de Van Verschuerwijk buurthuis De Paperclip. Daarnaast is er nog de Blokhut, een speelhonk voor kinderen, waarnaast ook een Playground gelegen is. Stichting Welzijn Ouderen Arnhem (SWOA) heeft zich gevestigd in het Sint Peters Gasthuis aan de Stadhoudersstraat. Commerciële voorzieningen (winkels) zijn vooral aan de Johan de Wittlaan te vinden. Ook de supermarkt ligt aan deze straat. In de supermarkt bevindt zich een pinautomaat. Dit is de enige pinautomaat in de wijk. De overige wijkvoorzieningen die zijn aangegeven in de figuur bestaan uit kinderopvang Kakelbond, het Sint Peters Gasthuis en de wijkwinkel van het Arnhemse Broek. 22

23 Figuur 5.1: Het Arnhemse Broek: Woonduur in de wijk, Het Broek, Statenkwartier, Van Verschuerwijk. Bron: Bewonersenquête Companen, 2007 b. Basisschoolbezoek kinderen Arnhemse Broek De 499 schoolgaande kinderen uit het Arnhemse Broek gaan niet allemaal in hun eigen wijk naar school. In tabel 5.1 is te zien naar welke basisscholen de meeste kinderen uit de wijk gaan. Tabel 5.1: Het Arnhemse Broek. Leerlingenstromen van basisscholieren in het Arnhemse Broek. Basisschool Wijk (ligging) Leerlingen uit het Arnhemse Broek Hugo de Grootschool Het Arnhemse Broek Paulusschool Het Arnhemse Broek Totaal basisscholieren op een school in de eigen wijk Het Arnhemse Broek De Arcade Centrum De Arcade Spijkerkwartier IBN-I-SINA Klarendal Totaal basisscholieren op een school in Arnhem Binnen Arnhem Totaal basisscholieren op een school buiten Arnhem Buiten Arnhem Totaal basisscholieren in het Arnhemse Broek Binnen en buiten Arnhem Bron: Gemeente Arnhem

24 De helft van de kinderen uit het Arnhemse Broek zitten op school in eigen wijk (48%). Hiervan zitten de meeste kinderen op de Hugo de Grootschool. De Arcade, zowel in het centrum als Spijkerkwartier, wordt ook vaak bezocht door kinderen uit het Arnhemse Broek. De IBN-I-SINA is een islamitische school in de wijk Klarendal waar ook veel leerlingen uit het Arnhemse Broek naar toe gaan. Uit welke buurt komen de kinderen? Op de Hugo de Grootschool zitten kinderen uit (het oosten van) Het Broek en Statenkwartier. De kinderen die basisonderwijs volgen op de Paulusschool zijn veelal afkomstig uit Het Broek. De kinderen die op de Arcade in het Centrum zitten komen overal uit de wijk vandaan. Op de Arcade in het Spijkerkwartier komen juist veel kinderen uit (het westen van) het Statenkwartier en de Van Verschuerwijk. Op de IBN-I-SINA zitten veelal kinderen uit Het Broek, daarnaast zit ook een aantal kinderen uit het Statenkwartier op deze school. Speciaal onderwijs Als we kijken naar het speciaal basisonderwijs, dan zien we dat daar 37 kinderen naar toe gaan. De meeste kinderen gaan naar de Arnhemse Buitenschool in Monnikenhuizen. Verzuim en schooluitval Uit de statistieken van Leerplichtzaken Arnhem blijkt dat 230 van de 1000 meldingen van schoolverzuim betrekking heeft op de leerplichtige jeugd uit het Arnhemse Broek. Schoolverzuim komt niet alleen voor bij jongeren op de middelbare school maar ook al bij kinderen die naar de basisschool gaan. Voorzieningen: te weinig voorzieningen voor jongeren 31% van de bewoners van het Arnhemse Broek vindt dat er onvoldoende parkeerplaatsen in hun directe woonomgeving aanwezig zijn. Een groot deel van de bewoners van het Arnhemse Broek (72%) is tevreden met het openbaar groen in hun directe woonomgeving. 35% van de bewoners zegt dat er te weinig speelmogelijkheden in hun woonomgeving zijn voor kinderen tot 12 jaar. Een groot deel van de bewoners (74%) zegt dat er te weinig voorzieningen voor jongeren in hun woonomgeving aanwezig is. Slechts 23% is van mening dat er een voorziening mist in de wijk. Deze bewoners zeggen vaak dat zij winkels in de wijk missen. Een overgrote meerderheid (89%) is tevreden over de kwaliteit van de voorzieningen in de wijk. Een plek voor jongeren De meeste activiteiten in wijkcentrum de Symfonie zijn voor de jeugd tot en met 14 jaar. De Symfonie mag wat de jongeren betreft vaker geopend zijn. Voor jongeren vanaf jaar is er weinig te doen in de wijk. Deze groep zorgt wel eens voor overlast. Voor deze groep zou een eigen hangplek in de wijk moeten komen. Sport Opvallend is dat er in de wijk geen sportverenigingen zitten. Tijdens de buurtconsultatie bleek dat dit ook niet past in de wijk, omdat mensen andere (financiële) prioriteiten stellen. Tijdens deze gesprekken bleek ook dat men in de wijk erg blij is met het Krajicekveldje (Richard Krajicek Playground) dat bij de Blokhut is aangelegd. Dit veldje kan worden gebruikt voor tennis, maar ook voor basketbal, voetbal, slagbal of hockey. 24

25 c. De Symfonie: Veel mensen hebben geen behoefte om er naartoe te gaan Figuur 5.2: Hoe belangrijk vinden de bewoners het wijkcentrum? Hoe belangrijk vindt u het dat er een wijkcentrum in de wijk is? zeer belangrijk belangrijk noch belangrijk / noch onbelangrijk onbelangrijk zeer onbelangrijk 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Bron: Bewonersenquête Companen, 2007 Slechts 17% komt wel eens in wijkcentrum de Symfonie. Van de mensen die er komen bezoeken de meesten dit wijkcentrum minder dan één keer per maand (52%). Toch bezoekt ook 7% de Symfonie dagelijks. De mensen die het wijkcentrum bezoeken komen hier vaak om te vergaderen of om te werken (als vrijwilliger). Mensen die niet in de Symfonie komen hebben hier veelal ook geen behoefte aan (76%). Van de andere redenen die worden gegeven, komt vaak naar voren dat men het niet kent of de activiteiten onbekend zijn. Op de vraag wat er zou moeten veranderen antwoordt nog 62% dat hij/zij er geen behoefte aan heeft. Voor 14% zou het uitmaken als er meer activiteiten voor volwassenen zouden zijn. Ondanks dat een groot deel niet in het wijkcentrum de Symfonie komt, vindt 82% toch dat een wijkcentrum in de wijk belangrijk of zeer belangrijk is (zie figuur 2.15). Van de mensen die niet naar het wijkcentrum de Symfonie gaat, bezoekt slechts 4% andere ontmoetingsplekken zoals de Paperclip en het Sint Peters Gasthuis. d. Rapportcijfer voorzieningen: gemiddeld een 6,9 Voor de voorzieningen in de wijk geven de bewoners een gemiddeld rapportcijfer van 6,9. Bewoners uit de Van Verschuerwijk geven hiervoor een opvallend lager cijfer dan bewoners van de andere twee buurten, namelijk een 5,9. Bewoners van Het Broek en het Statenkwartier geven respectievelijk een 6,9 en 7,1 voor de voorzieningen in de wijk. Mensen die een hoog cijfer geven doen dit vaak omdat ze vinden dat alles in de buurt is. De mensen die een laag cijfer geven vinden juist dat er te weinig winkels zijn. e. Toekomstwensen voorzieningen: meer winkels en meer voorzieningen voor jongeren Opvallend is dat 50% van de bewoners weet niet antwoordde op de vraag welke toekomstwensen hij/zij heeft op het gebied van voorzieningen. De bewoners die het wel wisten antwoordden vaak dat zij meer winkelvoorzieningen willen (13%). Als we dit uitsplitsen per buurt zien we dat dit in de Van Verschuerwijk de grootste wens is (31%). In Het Broek en het Statenkwartier zijn deze percentages respectievelijk 12% en 10%. Dit verschil tussen de buurten is te verklaren uit het feit dat de bewoners in de Van Verschuerwijk verder van de winkelvoorzieningen in de Spijkerbuurt en de Albert Heijn in Het Broek wonen dan de bewoners uit de andere buurten. Voor de gehele wijk zien we daarnaast dat men graag zou zien dat er meer voorzieningen voor jongeren komen (12%). 25

26 B. PROCES FYSIEK WIJKBEELD (Ruimtelijke inventarisatie) Onderzoek & Verantwoording 26

27 1. Gevarieerd wijkbeeld Onderzoek & Verantwoording Het Arnhemse Broek is een omvangrijk stadsdeel van Arnhem. Het bestaat uit een mix van verschillende woonwijken en werkgebieden. Het is moeilijk als één gebied te benaderen door de grote verschillen in sfeer, gebruik en kwaliteit. Het Arnhemse Broek bestaat uit de volgende gebieden (van noord naar zuid): Statenkwartier Woonbuurt Het Broek Van Verschuerwijk Rijnwijk Industrieterrein t Broek (inclusief Rijnwijk en buurtje Bij de John Frostbrug ) Industrieterrein De Kleefse Waard Wijkindeling 27