PLAN-MER. i.k.v. ex-ante evaluatie Interreg V-programma Grensregio Vlaanderen-Nederland Eindrapport

Transcriptie

1 PLAN-MER i.k.v. ex-ante evaluatie Interreg V-prgramma Grensregi Vlaanderen-Nederland Eindrapprt

2 COLOFON Opdracht: Plan MER i.k.v. ex-ante evaluatie Interreg V-prgramma Vlaanderen-Nederland Eindrapprt Opdrachtgever: Beheersautriteit Interreg Grensregi Vlaanderen-Nederland Albert Building Belpairestraat 20 b Antwerpen Opdrachthuder: Antea Belgium nv Rderveldlaan Berchem (Antwerpen) T : +32(0) F : +32 (0) BTW: BE RPR Antwerpen IBAN: BE BIC: KREDBEBB Antea Grup is gecertificeerd vlgens ISO9001 Identificatienummer: Datum: September 2013 status / revisie: definitief Vrijgave: Jan Parys, Cntract Manager Cntrle: Paul Arts, Mer-cördinatr Medewerkers Liesbeth van Kempen (Oranjewud, NL)

3

4 INHOUD 1 INLEIDING AANLEIDING VOOR HET PROGRAMMA EN HET PLAN-MER TOETSING AAN DE MER-PLICHT EN AAN DE MER-FILOSOFIE PROCEDURE PLAN-MER EN VERDERE BESLUITVORMING Vlaamse plan-mer-prcedure Cnfrmiteit met de Nederlandse plan-mer-wetgeving TOTSTANDKOMING VAN HET RAPPORT BESCHRIJVING VAN HET PROGRAMMA WERKINGSGEBIED EN VERTREKBASIS BESCHRIJVING VAN HET ONTWERPPROGRAMMA INTERREG V GRENSREGIO VLAANDEREN-NEDERLAND Thematische delstelling 1: Versterking van nderzek, technlgische ntwikkeling en innvatie Thematische delstelling 2: Steun vr de vergang naar een klstfarme ecnmie binnen alle bedrijfstakken Thematische delstelling 3: Bescherming van het milieu en bevrdering van efficiënte mgang met hulpbrnnen Thematische delstelling 4: Bevrdering van werkgelegenheid en ndersteuning van arbeidsmbiliteit Indicatieve allcatie van de financiële middelen Cntinuïteit Interreg-prgramma Grensregi Vlaanderen-Nederland ALTERNATIEVEN EN ONTWIKKELINGSSCENARIO S Alternatieven Ontwikkelingsscenari s JURIDISCH, ADMINISTRATIEF EN BELEIDSMATIG TOETSINGSKADER OVERZICHT JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE CONTEXT VLAAMS BELEIDSKADER Milieubeleidsplan (MINA 4) Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen Beleidsplan Ruimte Vlaanderen NEDERLANDS BELEIDSKADER Natinaal Milieubeleidsplan Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte AANPAK VAN DE MILIEUEFFECTBEOORDELING OPBOUW EN UITGANGSPUNTEN VAN DE EFFECTBEOORDELING OVERZICHT VAN DE MOGELIJKE MILIEUEFFECTEN PER DISCIPLINE Relevante disciplines per delstelling GEWESTGRENSOVERSCHRIJDENDE EFFECTEN MILIEUBEOORDELING VAN HET INTERREG V-PROGRAMMA VLAANDEREN-NEDERLAND BEOORDELING VAN DE RELEVANTIE EN CONSISTENTIE VAN HET PROGRAMMA T.A.V. HET VLAAMS EN NEDERLANDS BELEID INZAKE MILIEU EN RUIMTELIJKE ORDENING INSCHATTING VAN DE POTENTIËLE MILIEUEFFECTEN VAN HET INTERREG-PROGRAMMA VLAANDEREN-NEDERLAND Thematische delstelling 1: Versterking van nderzek, technlgische ntwikkeling en innvatie Thematische delstelling 2: Steun vr de vergang naar een klstfarme ecnmie binnen alle bedrijfstakken Thematische delstelling 3: Bescherming van het milieu en bevrdering van efficiënte mgang met hulpbrnnen...42 Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 4 van 53

5 5.2.4 Thematische delstelling 4: Bevrderen van werkgelegenheid en ntsteuning van arbeidsmbiliteit SYNTHESE EN CONCLUSIES NIET-TECHNISCHE SAMENVATTING BIJLAGEN ELEMENTEN VOOR HET UITVOEREN VAN DE WATERTOETS ELEMENTEN VOOR HET UITVOEREN VAN DE NATUURTOETS VERKLARENDE WOORDENLIJST EN AFKORTINGEN...52 Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 5 van 53

6 1 Inleiding 1.1 Aanleiding vr het prgramma en het plan-mer De Grensregi Vlaanderen-Nederland is centraal gelegen in het hart van Nrdwest-Eurpa. De regi kent veel variatie in de ecnmie, in gegrafische kenmerken en in sciale aspecten. De actuele mstandigheden stellen de regi vr uitdagingen. Als gevlg van de hge welvaart is cncurreren p kstprijs van arbeid niet ged mgelijk. Tenemende cncurrentie uit binnen- en buitenland stelt daarm een grte uitdaging vr de Grensregi. De sterke vertegenwrdiging van hgwaardige technlgische bedrijven maakt de regi relatief cnjunctuurgevelig. In deze tijden van ecnmische crisis is daarbij de investeringsbereidheid en investeringsvermgen van ndernemers (en hun financiers) minder dan in tijden van vrsped. De aanwezigheid van kennisinstellingen verschilt sterk binnen de grensregi, evenals de ecnmische specialisatie en de aanwezigheid van trekkende, grte bedrijven. Het versterken van de cncurrentiekracht is de eerst aangewezen rute m deze uitdaging aan te pakken. De uitgangspsitie vr het drzetten van innvatie in de Grensregi is ged. Op het gebied van menselijk kapitaal behren Vlamingen tt de hgst geschlde arbeidskrachten in Eurpa, terwijl k in Zuid-Nederland het basisniveau ged is en daar veel wrdt gewerkt aan permanente vrming van werknemers die actief zijn in het arbeidsprces. Op diverse terreinen telt de Grensregi daarbij (wereldwijd) vrplpende bedrijven en de kennisinfrastructuur (zwel publiek als privaat) is daarbij ged ntwikkeld. Deze uitdaging biedt dus grte kansen vr ndernemers in de Grensregi. Dr succesvl (beter dan de cncurrentie) in te spelen p tenemende beheften (bijvrbeeld aan zrg en duurzaamheid, zie hierna) ntstaan enrme marktmgelijkheden, k (en misschien juist vral) buiten de regi zelf. Vr een dergelijk succesvl ndernemerschap vrmt innvatie de basis, het realiseren van creatieve plssingen vr de beheften van markt en maatschappij. MKB/KMO s spelen een belangrijke rl: deze vrmen meer dan 99,7% van het bedrijvenbestand en bieden een baan aan ruim 65% van de arbeidsbevlking. Het belang van grte bedrijven mag echter k niet nderschat wrden. Ondernemersklimaat en vestigingsklimaat zijn fundamenten vr innvatie in de regi. Een tweede uitdaging ligt p het gebied van duurzaamheid. De Grensregi behrt tt de meest dichtbevlkte gebieden in de wereld. Gecmbineerd met een sterke industrialisatie en een zeer intensieve landbuw leidt dit tt zware milieubelasting en druk p de bidiversiteit. Zwel in België als in Nederland resteert ng 10% tt 20% van de rsprnkelijk aanwezige srten 1 Ok is de verkeersintensiteit hg. Het energiegebruik en de daaraan gerelateerde CO 2 -emissie en andere breikasgassen zijn hg, evenals de prductie van afval. Diverse milieumaatregelen en (technlgische) innvaties hebben de milieubelasting (per eenheid prduct, maar k p veel terreinen absluut) de afgelpen jaren al enigszins teruggebracht, maar verdere ntkppeling tussen ecnmische grei en energieverbruik en afvalprductie, dr middel van duurzamer technieken en methdes, is ndzakelijk m internatinaal afgesprken emissiedelstellingen te halen en het leefklimaat te verbeteren. Dit is in lijn met de bidiversiteitsstrategie 2020 van de Eurpese Cmmissie 2. Met name dr het herstellen van natuur en dr het handhaven / herstellen van ecsystemen en ecsysteemdiensten, verbetert de balans tussen eclgie en ecnmische vitaliteit in de Grensregi. Ten derde det zich de uitdaging vr aanbd en vraag p de arbeidsmarkt beter p elkaar af te stemmen. De vraagzijde verandert.a. dr nieuwe ecnmische ntwikkelingen, waarbij vraag naar nieuwe functies, nieuwe cmpetenties, nieuwe pleidingen ntstaat. De aanbdzijde verandert nder andere dr vergrijzing, waardr het ecnmisch actieve gedeelte van de berepsbevlking afneemt. De werklsheid in de gehele regi is relatief laag, maar in het stedelijke Antwerpen duidelijk hger dan elders (cijfers 2011). De relatief hge cnjunctuurgeveligheid uit zich echter k in plpende werklsheidscijfers aan weerszijden van de grens. De kmende jaren zullen vacatures in vele sectren vrijvallen, met als pgave te zrgen vr vldende 1 De zgenaamde MAS-index, mean species abundance (CBS / PBL, Bidiversiteit in Eurpa reginaal vergeleken, 2012) 2 De bidiversiteitsstrategie van de EU vr de peride tt 2020, Eurpese Unie (COM(2011) 244) Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 6 van 53

7 passend pgeleid persneel en te investeren in arbeidsbesparende technieken m de prductiecapaciteit p peil te huden. De invulling van vacatures in de technische berepen en in de zrg vrmt hierbij de grtste uitdaging. De grens is zelfs na ruim twintig jaar vrij verkeer van persnen en gederen en ndanks het feit dat sprake is van één taalgebied ng een echte grens: de grensverschrijdende infrastructuur is duidelijk vr verbetering vatbaar en, minder fysiek, de arbeidsmarkt is in grte mate ng natinaal bepaald, met slechts zeer geringe instrumenten f mechanismen tt afstemming van de arbeidsmarkt. Uit de analyse van de situatie van het prgrammagebied kmt duidelijk naar vren dat de uitdagingen vr de grensregi in de eerste plaats liggen p cncurrentiekracht, flexibiliteit van de arbeidsmarkt en duurzaamheid. Innvatie wrdt dan k als een belangrijk middel gezien m aan deze uitdagingen het hfd te bieden. De uitgangspsitie vr het drzetten van innvatie in de grensregi is ged. Op de gebieden (duurzame) lgistiek, life sciences en gezndheid, (duurzame) chemie en materialen en nan- en micr-elektrnica heeft de regi een gede uitgangspsitie vr verder versterking van het cncurrentievermgen. Deze nderwerpen spelen bvendien p meerdere plekken in de grensregi, bieden ruim marktptentieel en sluiten aan bij de maatschappelijke uitdagingen. Op basis van de kansen en beheften hebben de prgrammapartners in de Grensregi Vlaanderen-Nederland vier thematische delstellingen geselecteerd, met daarnder investeringspririteiten (zie hfdstuk 2). De keuze is breed gedragen dr de deelnemende deelgebieden en beide lidstaten. Daarnaast is nadrukkelijk gekzen vr een erg breed en p vrhand glbaal prgramma. Binnen de brede selectie kan aldus wrden ingezmd p specifieke grensverschrijdende cmpnenten van de negen investeringspririteiten. Met een glbaal prgramma wensen de partnerregi s ptimale flexibiliteit te behuden vr keuzes per penstelling gedurende de uitveringsperide van het prgramma. Diverse actren (lkale verheden, nderzeksinstellingen, private ndernemingen, ) kunnen prjectvrstellen indienen die kunnen gecfinancierd wrden vanuit het prgrammabudget, vr zver zij passen binnen de delstellingen en investeringspririteiten van het prgramma. Overeenkmstig art. 48 van de algemene verrdening, dient een ex ante-evaluatie van het prgramma te wrden verricht dr een nafhankelijke instantie. Onderhavige strategische milieuberdeling (plan-mer) maakt een inherent deel uit van deze ex ante-evaluatie. Omdat Vlaanderen de verantwrdelijke lidstaat is van het Interreg V-prgramma Vlaanderen-Nederland, gebeurt de milieuberdeling vlgens de Vlaamse plan-mer-prcedure. Daarbij wrdt er echter p tegezien dat k vldaan wrdt aan de Nederlandse plan-mer-wetgeving. 1.2 Tetsing aan de MER-plicht en aan de MER-filsfie De berdeling van plannen en prgramma s p hun gevlgen vr het milieu wrdt geregeld dr het decreet van 27 april 2007 en het besluit van de Vlaamse regering van 12 ktber De bepaling f een plan f (in dit geval) een prgramma nder de plan-mer-plicht valt, gebeurt in drie stappen: Stap 1: Valt het prgramma nder de definitie van een plan f prgramma zals gedefinieerd in het Decreet hudende Algemene Bepalingen inzake Milieubeleid (DABM)? >> hiervr meten drie vrwaarden gelijktijdig vervuld zijn: Decretale f bestuursrechterlijke bepalingen meten vrschrijven dat een plan f prgramma wrdt pgesteld en/f vastgesteld; Het met gaan m een plan f prgramma dat dr een instantie p reginaal, prvinciaal f lkaal niveau is pgesteld; Het plan f prgramma met via een instantie p reginaal, prvinciaal f lkaal niveau wrden vastgesteld. De pmaak van het peratineel prgramma wrdt pgelegd vanuit de Eurpese GSK-verrdening ( Gemeenschappelijk Strategisch Kader ) ter verantwrding van de Eurpese steun aan Vlaanderen en Nederland i.k.v. het Eurpees Fnds vr Reginale Ontwikkeling. Het Interreg V-prgramma Vlaanderen-Nederland wrdt Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 7 van 53

8 vastgesteld dr zwel de Vlaamse als de Nederlandse regering. Het prgramma valt dus nder de definitie van een plan f prgramma. Stap 2: valt het prgramma nder het tepassingsgebied van het DABM? >> dit is het geval indien: Het prgramma het kader vrmt vr de tekenning van een vergunning (stedenbuwkundige, milieu-, natuur-, kap-, ) aan een prject; Het prgramma mgelijk betekenisvlle effecten heeft p speciale beschermingsznes waardr een passende berdeling vereist is. Het Interreg V-prgramma Vlaanderen-Nederland vrmt in principe geen directe basis vr het tekennen van vergunningen, maar verleent wel financiële steun aan bepaalde vergunningsplichtige prjecten en activiteiten. Via de tegekende financiële steun kan het mgelijks k betekenisvlle effecten hebben p speciale beschermingsznes. In die zin kan gesteld wrden dat het prgramma nder het tepassingsgebied van het DABM valt. Stap 3: valt het prgramma nder de plan-mer-plicht? >> Hierbij wrdt een nderscheid gemaakt tussen: Plannen f prgramma s die van rechtswege plan-mer-plichtig zijn (geen vrafgaande screening vereist): Plannen f prgramma s die het kader vrmen vr prjecten uit bijlage I f II van het BVR van 10 december 2004 (prject-mer-plicht) én niet het gebruik regelen van een klein gebied p lkaal niveau nch een kleine wijziging inhuden én betrekking hebben p landbuw, bsbuw, visserij, energie, industrie, verver, afvalstffenbeheer, waterbeheer, telecmmunicatie, terisme en ruimtelijke rdening; Plannen f prgramma s waarvr een passende berdeling vereist is én niet het gebruik regelen van een klein gebied p lkaal niveau nch een kleine wijziging inhuden.; Plannen f prgramma s die niet nder de vrige categrie vallen en waarvr geval per geval met gerdeeld wrden f ze aanzienlijke milieueffecten kunnen hebben >> screeningplicht Plannen f prgramma s vr ndsituaties (niet plan-mer-plichtig, hier niet relevant). De lijst van MER-plichtige activiteiten is pgenmen in het Besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 (BS 17/02/2005). In dit besluit wrden de prjecten pgedeeld in Bijlage I-prjecten (MER altijd vereist) en Bijlage II-prjecten (ntheffing van MER-plicht mgelijk na gemtiveerd verzek). Op 1 maart 2013 werd het Besluit van de Vlaamse Regering inzake de nadere regels van de prject-m.e.r.- screening gedgekeurd. Dit besluit bevat een Bijlage III bij het BVR van 10 december 2004, met name de categrieën van prjecten waarvr vereenkmstig artikel 4.3.2, 2bis en 3bis, van het decreet een prject- MER f een prject-m.e.r.-screeningsnta met wrden pgesteld. Of de prjecten/activiteiten die dr het prgramma financieel ndersteund wrden nder de Bijlage I- f IIprjecten vallen, is in dit stadium ng niet gekend. Indien dit niet geval is, zullen ze mgelijkerwijs nder Bijlage III vallen en dus prject-mer-screeningsplichting zijn. En mdat het swies m talrijke prjecten gaat, verspreid ver een grt deel van Vlaanderen en Zuid-Nederland, kunnen de cumulatieve (indirecte) milieueffecten van het prgramma wel aanzienlijk zijn. Vanuit het zrgvuldigheidsprincipe wrdt er daarm vr gepteerd m het prgramma te nderwerpen aan een vlwaardige plan-mer-berdeling. Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 8 van 53

9 1.3 Prcedure plan-mer en verdere besluitvrming Vlaamse plan-mer-prcedure M.b.t. de te vlgen prcedure vr de pmaak van het plan-mer is het plan-mer-decreet van 27/04/2007 (BS 20/06/2007) 3 en het Besluit van de Vlaamse Regering van 12/10/2007 van tepassing. Er wrdt gepteerd vr de vlgende prcedure: Opmaak van een gecmbineerde kennisgeving en ntwerp-mer dr de MER-cördinatr en MERdeskundigen; Vlledigverklaring van de kennisgeving (+ ntwerprapprt) dr de Dienst Mer p 3 juli 2013; Bekendmaking van de vlledig verklaarde kennisgeving (+ ntwerprapprt): aankndiging in ten minste één krant met melding dat dit dcument kan geraadpleegd wrden p de websites van de Dienst Mer ( en de initiatiefnemer van het prgramma ( vermaken van het dcument aan de bevegde Vlaamse adviesinstanties de terinzagelegging liep van 8 juli t.e.m. 6 augustus 2013 Bundeling dr de Dienst Mer van eventuele vragen en pmerkingen p de kennisgeving/ntwerp- MER, gefrmuleerd dr de bevegde instanties en eventueel dr het publiek; Opmaak van de MER-richtlijnen dr de Dienst Mer, betekend p 22 augustus 2013; Aanpassen van het ntwerprapprt aan de pmerkingen en MER-richtlijnen; Gedkeuringsnderzek van het definitief plan-mer dr de Dienst Mer; Gedkeuring van het plan-mer dr de Dienst Mer, eventueel na bijkmende aanpassingen. Pas na de gedkeuring van het plan-mer vindt de vaststelling en terinzagelegging (penbaar nderzek) van het ntwerpprgramma plaats. Rekening hudend met de binnengekmen adviezen en pmerkingen wrdt vervlgens het definitief prgramma pgesteld en ter vaststelling vrgelegd aan de Vlaamse regering. Gelet p de aard en het schaalniveau van het prgramma met algemene delstellingen p Vlaams niveau en ng geen cncrete acties f prjecten wrden enkel adviesinstanties p Vlaams niveau actief betrkken bij de plan-mer-prcedure. Via de aankndiging in minstens één krant en via publicatie p de websites van de dienst Mer en de initiatiefnemer van het prgramma (zie hierbven) werden de lagere besturen (prvincies en gemeenten) en de bevlking wel in de gelegenheid gesteld m een inspraakreactie ver te maken. Een tweede mtief naast het realiseren van tijdswinst m te kiezen vr een gecmbineerde kennisgeving/ ntwerp-mer is de hge abstractiegraad van het prgramma, waardr een vrafgaande advisering m.b.t. scpe en aanpak niet evident zu zijn. Dr inspraak te vrzien p het ntwerp-mer, in cmbinatie met het ntwerpprgramma zelf, zijn gerichte en cncrete inspraakreacties mgelijk, die k betrekking kunnen hebben p de inhud van het prgramma zelf Cnfrmiteit met de Nederlandse plan-mer-wetgeving De MER-plicht en prcedure wrdt in Nederland geregeld dr het Besluit m.e.r.. Dit is een AmvB (Algemene Maatregel van Bestuur) m te bepalen f bij de vrbereiding van een plan f een besluit een milieuberdelingsprcedure met wrden drlpen. Dat de m.e.r.-plicht vr een belangrijk deel is geregeld in het Besluit m.e.r. vlgt uit artikel 7.2. van de Wet Milieubeheer. Via de bvenstaande Vlaamse prcedure wrdt k vldaan aan de Nederlandse plan-mer-wetgeving: De Nederlandse MER-prcedure vangt aan met een startntitie f ntitie reikwijdte en detailniveau. De kennisgeving vlgens de Vlaamse prcedure kan hieraan gelijkgesteld wrden. De aankndiging van de terinzagelegging van de startntitie dient in Nederland te gebeuren via publicatie in de Nederlandse Staatscurant, aangezien het m een besluit van de centrale verheid 3 Decreet van 27/04/2007 (BS 20/06/2007) hudende wijziging van titel IV van het decreet van 5 april 1995 hudende algemene bepalingen inzake milieubeleid en van artikel 36ter van het decreet van 21 ktber 1997 betreffende het natuurbehud en het natuurlijk milieu Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 9 van 53

10 gaat. Deze aankndiging gebeurde parallel aan de aankndiging van de kennisgeving in één f meerdere Vlaamse kranten. In Nederland bestaat geen wettelijke duur van de terinzagelegging, maar een peride van 4 tt 6 weken is gebruikelijk. De wettelijke Vlaamse termijn van 30 dagen valt binnen deze marges. De terinzagelegging in Nederland liep van 24 juli t.e.m. 23 augustus Er werd in Nederland advies p het ntwerp-mer gevraagd bij de equivalenten van de bevraagde instanties in Vlaanderen (rijksadministratie en betrkken prvincies). In Nederland wrden geen frmele richtlijnen gegeven vr de pmaak van een MER, maar het is gebruikelijk dat aan het MER een bijlage wrdt gevegd (pgesteld dr de auteur van het MER zelf) waarin wrdt aangegeven he met de binnengekmen adviezen is mgegaan. De Vlaamse richtlijnen, pgesteld dr de Dienst Mer, waarin.a. wrdt aangegeven he met de adviezen met mgegaan wrden, kunnen gelijkgesteld wrden aan deze bijlage. 1.4 Ttstandkming van het rapprt In het plan-mer kmen vlgende MER-disciplines aan bd: bdem en grndwater; ppervlaktewater; geluid en trillingen; lucht; fauna en flra; landschap, buwkundig erfged en archelgie; mens ruimtelijke en sciale aspecten, incl. gezndheid. Omwille van het strategisch (kwalitatief) niveau en de cnsistentie van de effectberdeling wrden alle disciplines behandeld dr de MER-cördinatr, maar met nazicht dr erkende MER-deskundigen vr de betreffende disciplines. Aan het rapprt werken vlgende deskundigen mee: Interne deskundigen De interne deskundigen zijn verantwrdelijk vr f betrkken bij de pmaak van het in het MER besprken peratineel prgramma. De interne deskundigen zijn de leden van de Begeleidingsgrep van het Interreg V- prgramma (leden van het gemeenschappelijk secretariaat en van de beheersautriteit). Externe deskundigen De in Vlaanderen erkende MER-deskundigen die ptreden vr dit plan-mer zijn: Deskundige Discipline Erkenningsnummer Erkend tt Paul Arts Cördinatr Mens ruimtelijke aspecten Landschap, buwkundig erfged en archelgie MB/MER/EDA/664-V1 MB/MER/EDA/664-B Onbepaalde duur Onbepaalde duur Jan Parys Mens verkeer MB/MER/EDA/438-V3 28/02/2014 Nnie Van Elst Bdem, deeldiscipline pedlgie MB/MER/EDA/647-V1 30/08/2015 Kristf Gemaere Water; Fauna en Flra MB/MER/EDA /01/2016 Dirk Dermaux Lucht MB/MER/EDA-645-V1 27/09/2015 Guy Putzeys Geluid en Trillingen MB/MER/EDA/393-V4 Onbepaalde duur Het Vlaamse team van MER-deskundigen wrdt ndersteund dr de Nederlandse MER-deskundige Lex Runia van Oranjewud (Nederlandse dchterfirma van Antea Grup en zusterfirma van Antea Belgium). Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 10 van 53

11 2 Beschrijving van het prgramma 2.1 Werkingsgebied en vertrekbasis Het werkingsgebied van het Interreg V-prgramma Grensregi Vlaanderen-Nederland mvat het grtste deel van Vlaanderen en zuidelijk Nederland: Vlaanderen: Nederland: Prvincie Antwerpen: heel de prvincie (arrndissementen Antwerpen, Mechelen en Turnhut) Prvincie Limburg: heel de prvincie (arrndissementen Hasselt, Maaseik en Tngeren) Prvincie Ost-Vlaanderen: heel de prvincie (arrndissementen Aalst, Dendermnde, Eekl, Gent, Oudenaarde en Sint-Niklaas Prvincie Vlaams-Brabant: arrndissement Leuven Prvincie West-Vlaanderen: arrndissementen Brugge, Diksmuide, Krtrijk, Ostende, Reselare en Tielt Prvincie Limburg: heel de prvincie (COROP-regi s Midden-Limburg, Nrd-Limburg en Zuid-Limburg) Prvincie Nrd-Brabant: heel de prvincie (COROP-regi s Midden-Nrd-Brabant, Nrdst-Nrd-Brabant, West-Nrd-Brabant en Zuidst-Nrd-Brabant Prvincie Zeeland: heel de prvincie (COROP-regi s Zeeuws-Vlaanderen en Overig Zeeland) Bij de pmaak van de delstellingen en investeringspririteiten werd vertrkken van vlgende SWOT-analyse van het grensgebied Vlaanderen-Nederland: STERKTES Centrale ligging in Nrdwest- Eurpa Gemeenschappelijke taal Hg pleidingsniveau van de bevlking in gedeelte regi Sterk ntwikkelde havenactiviteiten als centrum vr multimdale infrastructuur Sterke ecnmie met hg BRP per ZWAKTES Gebrekkige aansluiting van nderwijs bij vraag bedrijfsleven (met name tekrt aan technisch geschld persneel) Beperkte arbeidsmbiliteit binnen en tussen Nederland en Vlaanderen Grensverschrijdende infrastructuur (wegen, rail) subptimaal; wegen Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 11 van 53

12 KANSEN inwner en lage werklsheid Sterke industriële sectr, met relatieve specialisatie in (petr-)chemie, hightech industrie (micr-elektrnica) en textiel Gede publieke kennispsitie (micrelektrnica, life sciences), met name p hightech gebied aansluitend bij industrie en hg aantal banen in O&I Aansluitende beleidsvisies in Vlaanderen en Nederland (Verdere) verhging pleidingsniveau Uitbuw van de havenpsities Innvatie, bijvrbeeld dr: Cmbinatie van sterktes uit Nederland en Vlaanderen (.a. lgistiek, micr/ nan-electrnica, chemie/materialen) en crss-vers tussen sectren aanwenden vr innvatie Cmbinatie sterktes met maatschappelijke uitdagingen (milieu, healthy ageing): bijvrbeeld bibased ecnmy, duurzame energie, healthcare cngestiegevelig Hg ln(ksten)niveau Relatief kleine dienstensectr (financiële diensten en ICT) Hge energie-intensiteit Hge milieudruk Beperkte samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen p bedrijfs- en beleidsniveau BEDREIGINGEN Vergrijzing en ntgrening van de bevlking Ecnmische crisis en wegvallen investeringscpaciteit brn: Gebiedsanalyse grensregi Vlaanderen-Nederland (Technplis, juni 2013) Opkmst regi s buiten Eurpa en p peil huden cncurrentiekracht Afhankelijkheid van fssiele grndstffen en niet-hernieuwbare energiebrnnen Verdere verslechtering milieusituatie 2.2 Beschrijving van het ntwerp van peratineel prgramma Interreg V Grensregi Vlaanderen-Nederland Zals gezegd hebben de prgrammapartners in de Grensregi Vlaanderen-Nederland vier thematische delstellingen geselecteerd: 1. Versterking van nderzek, technlgische ntwikkeling en innvatie 2. Ondersteuning van de mschakeling naar een klstfarme ecnmie binnen alle sectren 3. Bescherming van het milieu en bevrdering van een efficiënte mgang met hulpbrnnen 4. Bevrdering van werkgelegenheid en arbeidsmbiliteit Deze delstellingen kmen vereen met vier priritaire assen vr de budgetbesteding van het prgramma: 1. slimme grei: delstelling 1 2. duurzame grei energie: delstelling 2 3. duurzame grei milieu en hulpbrnnen: delstelling 3 4. inclusieve grei: delstelling 4 Een vijfde priritaire as, technische bijstand, is niet gekppeld aan een inhudelijke delstelling, maar luter aan de praktische uitvering van het prgramma. O.a. de ex ante-evaluatie met nderhavige plan-mer vallen nder het budget van de as technische bijstand. Dr de keuze vr die investeringspririteiten, die enerzijds passen binnen de inhudelijke kaders zals gefrmuleerd p Eurpees en natinaal niveau en anderzijds direct relevant zijn vr de Grensregi Vlaanderen-Nederland, dragen de resultaten van alle te selecteren prjecten bij aan de realisatie van de Eurpa 2020-strategie, zals de Eurpese uitdagingen zich in de Grensregi manifesteren. Binnen de (budgettaire) capaciteiten van het prgramma kiest de Grensregi niet vr grtschalige uitrl f het wegwerken van knelpunten p het vlak van multimdale ntsluitingsinfrastructuur, maar wrdt ingezet p het initiëren en stimu- Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 12 van 53

13 leren m ntwikkeling in de gewenste richtingen aan te wakkeren. Met de fcus p specifieke grensverschrijdende cmpnenten van de geselecteerde investeringspririteiten is het prgramma in beginsel cmplementair aan andere Eurpese prgramma s, in het bijznder de (reginale) peratinele prgramma s nder het Gemeenschappelijk Strategisch Kader. Hierna wrdt een beknpt verzicht gegeven van de thematische delstellingen, investeringspririteiten en specifieke delstellingen. Per pririteit wrden een aantal vrbeelden gegeven van mgelijke prjecttypes die in aanmerking kmen vr c-financiering vanuit Interreg V Grensregi Vlaanderen-Nederland.. Vr nadere telichting verwijzen we naar het ntwerp-prgramma zelf Thematische delstelling 1: Versterking van nderzek, technlgische ntwikkeling en innvatie Investeringspririteit 1.1: Verbetering van infrastructuur vr nderzek en innvatie (O&I) en de capaciteiten vr de ntwikkeling van tpprestaties p dit gebied en bevrdering van kenniscentra, met name die van Eurpees belang Specifieke delstelling: Stimulering van industrieel nderzek en experimentele ntwikkeling dr uitbreiding van de nderzeksinfrastructuur bij private en publieke kennisinstellingen en dr het leggen van verbindingen tussen kennisinstellingen Vrbeelden van prjectcategrieën die binnen deze thematische delstelling kunnen wrden ndersteund zijn: vraaggerichte samenwerking tussen technlgische centra aan beide zijden van de grens buwen en expliteren van gedeelde nderzeksinfrastructuur preftuinen / living labs grensverschrijdende kennisnetwerken en kennisplatfrms dr samenwerking van kennisinstellingen nderling Investeringspririteit 1.2: Bevrderen van bedrijfsinvesteringen in O&I en het ntwikkelen van verbanden en synergieën tussen bedrijven, O&I-centra en hger nderwijs, in het bijznder de ntwikkeling van prducten en diensten, de verdracht van technlgie, sciale innvatie en tepassingen vr verheidsdiensten, de stimulering van de vraag, het pzetten van netwerken, clusters en pen innvatie dr middel van slimme specialisatie, nversteuning van technlgisch en tegepast nderzek, prefpstellingen, maatregelen vr snelle prductvalidatie, geavanceerde prductiecapaciteit en eerste prductie in sleuteltechnlgieën en verspreiding van universeel inzetbare technlgieën Specifieke delstelling: Innvatie van prducten/diensten/tepassingen/prcessen, in de vrm van industrieel nderzek en experimentele ntwikkeling, dr samenwerking tussen bedrijven nderling en van bedrijven met O&I-centra en kennisinstellingen. Vrbeelden van prjectcategrieën die binnen deze thematische delstelling kunnen wrden ndersteund zijn: kennisvuchers waarmee ndernemers kennis inkpen bij kennisinstellingen marktgerichte samenwerking in innvatietrajecten / ntwikkeling van nieuwe prducten/diensten/ tepassingen/prcessen verkenningen naar haalbaarheid en nieuwe prduct-markt-cmbinaties bij samenwerkende MKB/ KMO s pzet van vraaggerichte innvatieclusters, bestaande uit samenwerking van bedrijfsleven, kennisinstellingen en (semi-)verheid Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 13 van 53

14 2.2.2 Thematische delstelling 2: Steun vr de vergang naar een klstfarme ecnmie binnen alle bedrijfstakken Investeringspririteit 2.1: Bevrderen van energie-efficiëntie en het gebruik van hernieuwbare energie in bedrijven Specifieke delstelling: Bevrderen van energie-efficiëntie en gebruik van hernieuwbare energie in bedrijven, dr demnstratie van tepassingsmgelijkheden van innvatieve maatregelen en technieken Vrbeelden van prjectcategrieën die binnen deze thematische delstelling kunnen wrden ndersteund zijn: Investeringen vr kleinschalige demnstraties, piltprjecten van tepassing van energie-efficiënte en/f hernieuwbare energietechnlgieën in bedrijven Stimuleren van energieclustering, ftewel alle vrmen van samenwerking tussen bedrijven m de uitwisseling van energie en reststrmen te stimuleren Inzicht bieden aan ndernemers in de mgelijkheden vr de uitvering van energiebesparende maatregelen en het bieden van begeleiding bij implementatie van aanpassingen Kennismakingstrajecten met nieuwe technlgieën vr MKB/KMO Haalbaarheidsnderzeken vr MKB/KMO inzake mschakeling naar het gebruik van hernieuwbare energiebrnnen Investeringspririteit 2.2: Bevrderen van energie-efficiëntie en het gebruik van hernieuwbare energie in penbare infrastructuur, waarnder penbare gebuwen en in de wningbuwsectr Specifieke delstelling: Bevrderen van energie-efficiëntie en het gebruik van hernieuwbare energie in penbare infrastructuur en wningbuwsectr, dr demnstratie van tepassingsmgelijkheden van innvatieve maatregelen en technieken. Vrbeelden van prjectcategrieën die binnen deze thematische delstelling kunnen wrden ndersteund zijn: Investeringen vr kleinschalige demnstraties, piltprjecten van tepassing van energie-efficiënte en/f hernieuwbare energietechnlgieën in penbare infrastructuur Inzicht bieden aan eigenaren in de mgelijkheden vr de uitvering van energiebesparende maatregelen en het bieden van begeleiding bij implementatie van aanpassingen Kennismakingstrajecten met nieuwe technlgieën vr eigenaren en/f gebruikers Haalbaarheidsnderzeken inzake mschakeling naar het gebruik van hernieuwbare energiebrnnen in penbare infrastructuur pleidingstrajecten vr MKB/KMO uit de wningbuwsectr rnd energie-efficiënt buwen en verbuwen met nieuwe technieken en materialen Investeringspririteit 2.3: Bevrderen van nderzek, innvatie en adptie van CO2-arme technlgieën Specifieke delstelling: Innvatie van klstfarme prducten/diensten/tepassingen/prcessen, dr industrieel nderzek en experimentele ntwikkeling, dr samenwerking tussen bedrijven nderling en van bedrijven met O&I-centra en kennisinstellingen en dr vrege implementatie van innvatieve klstfarme technlgieën Vrbeelden van prjectcategrieën die binnen deze thematische delstelling kunnen wrden ndersteund zijn: Marktgerichte samenwerking in innvatietrajecten / ntwikkeling van nieuwe prducten diensten tepassingen prcessen gericht p klstfarme technlgieën Onderzeken naar de haalbaarheid en tepassingsmgelijkheden van innvatieve technlgieën die bijdragen aan vermindering van de CO2-uitstt (nder meer dr verhging van energie-efficiëntie, hernieuwbare energie en CO2-afvang en -pslag) Inventarisatie van effectieve tepassing van energiebesparende technieken en uitwisseling van leereffecten Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 14 van 53

15 Onderzeken naar haalbaarheid en mgelijkheden van emissiearme binnenstedelijke distributie en mbiliteit Verkenningen naar haalbaarheid en nieuwe prduct-markt-cmbinaties vr klstfarme technlgieën bij samenwerkende MKB/KMO s Opzet van vraaggerichte innvatieclusters vr klstfarme technlgieën, bestaande uit samenwerking van bedrijfsleven, kennisinstellingen en (semi-)verheid Thematische delstelling 3: Bescherming van het milieu en bevrdering van efficiënte mgang met hulpbrnnen Investeringspririteit 3.1: Het beschermen en herstellen van de bidiversiteit, bdembescherming en herstel en het bevrderen van ecsysteemdiensten (met inbegrip van Natura 2000 en grene infrastructuur) Specifieke delstelling: Beschermen en herstellen van de bidiversiteit, bdembescherming en herstel en het bevrderen van ecsysteemdiensten, dr gezamenlijke aanpak van milieuprblematieken in de ecnmisch intensief benutte grensregi Vrbeelden van prjectcategrieën die binnen deze thematische delstelling kunnen wrden ndersteund zijn: herstel van grene infrastructuur herstel van aangetaste ecsystemen tename van bidiversiteit, dan wel preventie van bidiversiteitsverlies grensverschrijdend beheer van terreinen, water- en bdemkwaliteit piltprjecten inzake nieuwe mdellen van publiek-private samenwerking in natuurbeheer Investeringspririteit 3.2: Bevrderen van innvatieve technlgieën vr het verbeteren van milieubescherming en het efficiënt mgaan met hulpbrnnen in de afvalsectr, de watersectr, bdembescherming f m luchtverntreiniging te verminderen Specifieke delstelling: Innvatie van prducten / diensten / tepassingen / prcessen vr het verbeteren van milieubescherming en het efficiënt mgaan met hulpbrnnen, dr industrieel nderzek en experimentele ntwikkeling, dr samenwerking tussen bedrijven nderling en van bedrijven met O&I-centra en kennisinstellingen Vrbeelden van prjectcategrieën die binnen deze thematische delstelling kunnen wrden ndersteund zijn: marktgerichte samenwerking in innvatietrajecten / ntwikkeling van nieuwe prducten diensten tepassingen prcessen gericht p meer efficiënte mgang met hulpbrnnen nderzeken naar haalbaarheid en tepassingsmgelijkheden (demnstratie) van innvatieve technlgieën die bijdragen aan meer efficiënte mgang met hulpbrnnen inventarisatie van effectieve tepassing van technieken vr een meer efficiënte mgang met hulpbrnnen en uitwisselen van leereffecten (bijvrbeeld valrisatie van reststrmen) verkenningen naar haalbaarheid en nieuwe prduct-markt-cmbinaties vr hulpbrn-efficiënte technlgieën bij samenwerkende MKB/KMO s inzichtelijk maken (nderzek, advies) van mgelijkheden tt verbetering in resurce-efficiëntie bij bedrijven pzet van vraaggerichte innvatieclusters vr meer efficiënte mgang met hulpbrnnen, bestaande uit samenwerking van bedrijfsleven, kennisinstellingen en (semi-)verheid Investeringspririteit 3.3 Ondersteunen van de industriële transitie naar een hulpbrnefficiënte ecnmie en het bevrderen van grene grei Specifieke delstelling: Het bevrderen van efficiënte mgang met hulpbrnnen in het (industriële) bedrijfsleven dr het stimuleren van aanpassing van bedrijfsprcessen Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 15 van 53

16 Vrbeelden van prjectcategrieën die binnen deze thematische delstelling kunnen wrden ndersteund zijn: investeringen vr kleinschalige demnstraties, piltprjecten van hulpbrnefficiënte technlgieën in bedrijven inzicht bieden aan ndernemers in de mgelijkheden en haalbaarheid vr de uitvering van maatregelen ter bevrdering van efficiënte mgang met hulpbrnnen en het bieden van begeleiding bij implementatie van aanpassingen kennismakingstrajecten met nieuwe technlgieën vr MKB/KMO Thematische delstelling 4: Bevrdering van werkgelegenheid en ndersteuning van arbeidsmbiliteit Investeringspririteit 4.1: Integratie van grensverschrijdende arbeidsmarkten, met inbegrip van grensverschrijdende arbeidsmbiliteit, gezamenlijke lkale werkgelegenheidsinitiatieven en gezamenlijke pleiding Specifieke delstelling: Verbetering van de aansluiting tussen vraag en aanbd p de arbeidsmarkt in de grensregi, m z het arbeidsptentieel beter te benutten Vrbeelden van prjectcategrieën die binnen deze thematische delstelling kunnen wrden ndersteund zijn: samenwerking tussen bemiddelende instanties, nder meer gericht p betere grensverschrijdende ntsluiting van infrmatie ver vacatures, gezamenlijke arbeidspls, vacaturelketten en prmten pprtuniteiten verhgen van in- en uitstrm van technische pleidingen/berepen prjecten gericht p grensverschrijdend wederzijdse erkenning van kwalificaties creëren van samenwerking tussen nderwijsinstellingen/nderwijsfaciliteiten gericht p verbinding van het (bereps)nderwijs met de arbeidsmarkt stimuleren van kennisuitwisseling dr alle betrkken partijen (verheden, pleiders, brancherganisaties, werkgevers) ntwikkeling van grensverschrijdende prgramma s (curricula) en faciliteiten vr pleidingen passend bij nieuwe ecnmische richtingen Indicatieve allcatie van de financiële middelen In het ntwerp-prgramma (versie 2/9/2013) wrdt vrzien m het ttaalbudget van het prgramma p hfdlijnen als vlgt te verdelen ver de 5 thematische delstellingen/investeringspririteiten: 1. Versterking van nderzek, technlgische ntwikkeling en innvatie: 30-40% 2. Steun vr de vergang naar een klstfarme ecnmie in alle bedrijfstakken 20-30% 3. Bescherming van het milieu en bevrdering van efficiënte mgang met hulpbrnnen: 20-30% 4. Bevrdering van werkgelegenheid en ndersteuning van arbeidsmbiliteit: 10% 5. Technische bijstand: 6% Deze verdeling is tt stand gekmen p basis van de vlgende elementen: de duiding van nden en kansen in de gebiedsanalyse evenwichtige benadering van innvatie en duurzaamheid in aansluiting p de psitin papers van de Eurpese Cmmissie vr België en Nederland de investeringspririteiten nder thematische delstellingen 2 en 3 kennen een sterke innvatiegerichte inhud, waarmee het aandeel vr innvatie beduidend grter is dan enkel de financiële allcatie naar thematische delstelling 1 relatief geringere ruimte vr milieu/natuur, echter wel fysieke prjecten die gemiddeld een grtere mvang zullen hebben Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 16 van 53

17 gering budget vr arbeidsmarktmaatregelen m beperkt en additineel plaats te bieden aan initiatieven die versterking bieden vr de arbeidsmarkt, technische bijstand cnfrm maximum uit de regelgeving Cntinuïteit Interreg-prgramma Grensregi Vlaanderen-Nederland Het Interreg V-prgramma Grensregi Vlaanderen-Nederland buwt vrt p het vrgaand Interreg IV-prgramma Delstelling Eurpese territriale samenwerking Vlaanderen-Nederland Dit prgramma werd nderwrpen aan een strategische milieuberdeling (Rambll Management i..v. Prvincie Antwerpen, januari 2007). Deze strategische milieuberdeling signaleerde een aantal zwakten in de rsprnkelijke strategie ((te) weinig fcus p ec-efficiëntie e.d.), waaraan in het definitief prgramma gedeeltelijk werd tegemet gekmen. In vergelijking met het vrgaand prgramma ligt de fcus in het huidig ntwerp-prgramma beduidend meer p milieuaspecten, duurzaamheid en het ntkppelen van ecnmisch grei en energieverbruik. Thematische delstellingen 2 en 3, waaraan indicatief 40-60% van het budget werd tegewezen, zijn specifiek milieugericht. De aanbevelingen van de vrgaande milieuberdeling hebben dus (bewust f nbewust) drgewerkt bij de pstelling van het huidig prgramma. 2.3 Alternatieven en ntwikkelingsscenari s Alternatieven Alternatieven kunnen beschuwd wrden p verschillende niveaus: Beleidsalternatieven: het nut f de ndzaak van het prgramma >> Dit prgramma geeft p het Vlaams en Nederlands grndgebied uitvering aan de delstellingen van het Eurpees Fnds vr Reginale Ontwikkeling vr de peride Beleidsalternatieven in casu het nulalternatief (niets den) is dan k niet aan de rde. Lcatiealternatieven >> Het Interreg V-prgramma zelf is niet aan (een) cncrete lcatie(s) gebnden. Dat gebeurt pas p het niveau van de individuele acties en prjecten, en kan desgewenst enigszins gestuurd wrden via het pleggen van ruimtelijke randvrwaarden. De evaluatie van dit aspect maakt inherent deel uit van de plan-mer-berdeling. Uitveringsalternatieven >> Vr elke delstelling zal het prgramma een target en uitveringsmdaliteiten krijgen (aan welke eisen meten de prjectvrstellen vlden? heveel steun krijgt men?). De evaluatie van deze mdaliteiten maakt vr zver mgelijk eveneens inherent deel uit van de plan-mer-berdeling Ontwikkelingsscenari s Ontwikkelingsscenari s zijn stedenbuwkundige, infrastructurele en beleidsmatige ntwikkelingen die zich in de nabije tekmst nafhankelijk van het prgramma zullen vrden, maar wel impact hebben p het prgrammagebied en/f de ptentiële effecten van het prgramma. Het prgrammagebied mvat grte delen van Vlaanderen en Zuid-Nederland, waardr er duizenden ntwikkelingen zijn die van invled kunnen zijn p dit gebied. Aangezien de acties in het kader van het Interrreg V-prgramma ng niet lcaliseerbaar zijn, en hetzelfde geldt vr de meeste ntwikkelingsscenari s, is het nmgelijk m zinnige uitspraken te den ver de cumulatieve effecten tussen het prgramma en de ntwikkelingsscenari s. Zals aangegeven in 4.1 zal echter wel een tetsing gebeuren van het peratineel prgramma aan het algemeen Vlaams en Nederlands ruimtelijk en milieubeleid. De meeste ntwikkelingen, met name diegene die geïnitieerd wrden vanuit de verhe(i)d(en), wrden immers verndersteld te passen binnen f minstens rekening te huden met deze beleidsdcumenten. Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 17 van 53

18 3 Juridisch, administratief en beleidsmatig tetsingskader 3.1 Overzicht juridische en beleidsmatige cntext In nderstaande tabel wrden zwel de juridische als de beleidsmatige randvrwaarden pgesmd die van belang zijn bij de pmaak van een milieuberdeling. Het grtste deel van deze regelgeving heeft betrekking p cncrete prjecten f gebieden. In nderhavige studie wrdt echter een glbaal beleidsprgramma geëvalueerd, waarin geen acties vrkmen die in dit stadium reeds cncreet lcaliseerbaar zijn. De milieuberdeling zal daarm vnl. neerkmen p het aangeven van een checklist van relevante wetgeving waar per actie (mgelijks) aandacht aan zal meten besteed wrden. Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 18 van 53

19 Tabel 3-1 Juridische en beleidsmatige cntext in Vlaanderen en Nederland VLAANDEREN JURIDISCHE RANDVOORWAARDEN NEDERLAND RUIMTELIJKE ORDENING Vlaamse Cdex Ruimtelijke Ordening Plannen m.b.t. bdembestemming Deze cdex, die in werking trad p 1/9/2009, vrmt de basis van de reglementering m.b.t. ruimtelijke rdening en legt.a. een lijst van handelingen waarvr een stedenbuwkundige vergunning verplicht is (titel IV, hfdstuk II). De bdembestemming wrdt vastgelegd via de gewestplannen en/f via de algemene plannen van aanleg (APA s), bijzndere plannen van aanleg (BPA s) en/f ter uitvering van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) via gewestelijke, prvinciale f gemeentelijke ruimtelijke uitveringsplannen (RUP s). Wet p de ruimtelijke rdening Bestemmingsplan (gemeentelijk) Inpassingsplan (prvinciaal) Beheersverrdeningen Verdrag van Esp Verdrag inzake milieueffectrapprtage in grensverschrijdend verband (UNECE, 1991) MILIEUHYGIËNE VLAREM I en Milieuvergunningsdecreet VLAREM II en Milieuvergunningsdecreet VLAREMA Vlarem I is een uitveringsbesluit van het milieuvergunningsdecreet. Hierin wrden de prcedures vr de meldingen en milieuvergunningsaanvragen vastgelegd. Hierin wrden de algemene en sectrale vrwaarden beschreven waaraan vergunningsplichtige activiteiten meten vlden. Daarnaast bevat dit besluit k de milieukwaliteitsnrmen vr ppervlaktewater, grndwater, lucht, geluid en bdem. Het Vlaams Reglement vr het duurzaam beheer van materiaalkringlpen en afvalstffen regelt het beheer en vrkmen van afvalstffen in Vlaanderen, evenals het aanwenden van afvalstffen als secundaire grndstf. Wet milieubeheer Besluit bdemkwaliteit Regelt he ruimtelijke plannen in Nederland tt stand kmen en gewijzigd wrden. In structuurvisies dient het ruimtelijke ntwikkelingsbeeld te wrden beschreven. De drwerking van het ruimtelijke rdeningsbeleid wrdt gebrgd via bestemmingplannen, inpassingsplannen en beheersverrdeningen. Dit is de belangrijkste milieuwet die bepaalt welk wettelijk gereedschap kan wrden ingezet m het milieu te beschermen. De belangrijkste instrumenten zijn milieuplannen en milieuprgramma's, milieukwaliteitseisen, vergunningen, algemene regels en handhaving. Ok bevat de wet de regels vr financiële instrumenten, zals heffingen, bijdragen en schadevergedingen. Het besluit mvat regels vr de tepassing van grnd, baggerspecie en buwstffen en stelt kwaliteitseisen aan de uitvering van bdemwerkzaamheden. VLAREBO Het Vlaams Reglement inzake Bdemsanering regelt de bdemsanering, ptentiële verntreinigingsbrnnen, histrisch verntreinigde grnden en grndverzet in Vlaanderen. Wet bdembescherming Bevat algemene regels m de bdem te beschermen. Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 19 van 53

20 WATER Eurpese Kaderrichtlijn Water Decreet Integraal Waterbeleid Uitveringsbesluit Watertets (BS 31/10/2006) Wet p de bescherming van ppervlaktewateren Wet p de nbevaarbare waterlpen Wet p de bevaarbare waterlpen Grndwaterdecreet De Kaderrichtlijn Water (KRW), is een Eurpese richtlijn, die bedeld is m de kwaliteit van het grnd- en ppervlaktewater p ged niveau te krijgen en te huden. Dit decreet is de implementatie van de Eurpese Kaderrichtlijn Water in de Vlaamse wetgeving en legt de delstellingen, principes en structuren vast vr een vernieuwd duurzaam waterbeleid. In dit decreet wrdt.m. de Watertets als instrument vr een integraal waterbeleid pgenmen. Dit besluit geeft de lkale, prvinciale en gewestelijke verheden, die een vergunning meten afleveren, richtlijnen vr de tepassing van de Watertets, waarmee nagegaan wrdt he het watersysteem zal wrden beïnvled dr een plan f prject. Regelt de bescherming van ppervlaktewateren van het penbaar hydrgrafisch net en de territriale zee tegen verntreiniging en legt de kwaliteitsdelstellingen vast vr alle ppervlaktewateren. Hierin wrdt vastgelegd dat buitengewne werken van wijziging van de waterlpen slechts kunnen uitgeverd wrden nadat hiervr een machtiging bekmen is vanwege de bevegde verheid. Vr de bevaarbare waterlpen geldt.a. een besluit betreffende het tekennen van vergunningen, het vaststellen en innen van retributies vr het privatieve gebruik van het penbaar dmein van de waterwegen en hun aanhrigheden Regelt de bescherming van het grndwater, het gebruik ervan en het vrkmen en vergeden van schade. De prcedure vr het aanvragen van een vergunning vr de nttrekking van f infiltratie naar het grndwater, evenals vr bringen naar grndwater, is geïntegreerd in VLAREM. De afbakening van waterwingebieden en beschermingsznes valt nder het besluit van 27 maart Waterwet Besluit ruimtelijke rdening, art en art Besluit kwaliteitseisen mnitring 2009 (Bkmw 2009) Keur waterschap Waterwet Prvinciale Milieuverrdening De Waterwet regelt in hfdzaak het beheer van watersystemen, waarnder waterkeringen, ppervlaktewater- en grndwaterlichamen. De instrumenten vanuit de Waterwet zijn Waterplannen (rijk en prvincie), waterbeheerplannen (waterbeheerder) en vergunningen. Bij de vrbereiding van bestemmingsplannen met rekening wrden gehuden met de effecten van het plan p de waterhuishuding (artikel Br). Tevens met het waterschap wrden betrkken bij de vrbereiding van het plan (artikel Br). Via de watertets wrdt hieraan invulling gegeven. Het besluit geeft delstellingen vr de waterlichamen. In de bijlagen van dit besluit zijn de milieukwaliteitsnrmen vr de gede chemische testand van ppervlaktewateren pgenmen. Hierin staan de staan de regels die een waterschap hanteert bij de bescherming van nder andere waterkeringen, watergangen en bijbehrende kunstwerken. In de Waterwet staan een drietal type nttrekkingen en infiltraties die nder de bevegdheid van de prvincie vallen. Andere grndwaternttrekkingen en infiltraties vallen nder de bevegdheid van het waterschap. Regelt de bescherming van de penbare drinkwaterwinning. In grndwaterbeschermingsgebieden zijn bepaalde typen bedrijven verbden; andere hebben extra vergunningvrschriften. Ok gelden regels vr activiteiten buiten bedrijven. Plan-MER Interreg Vl-Ned _def/par pagina 20 van 53