Behandelsuggesties vr pragmatische strnissen Samengesteld dr leden van de lgpedische kwaliteitskring Tilburg V. Degen, C. v. Elderen, V. van Ggh-Schenmakers, J. Kter. Illustratie: B. van Drst. 1
Behandelsuggesties vr pragmatische strnissen 1.Cmmunicatieve functies; 1.1.Verzek tt uitleg; Vragen m een verklaring waardr iets duidelijk wrdt Het kind bdschappen laten den, waarbij het m iets met vragen. Het kind met een spel uitleggen. DGM van Marin Blank Aan uders laten uitleggen wat ze gedaan hebben tijdens de les. Rara wat ben ik? Clwn games Scial behaviur CC Spel Gefühle Magnetics gezichten. Klei het maar. Dubbeldam Atelier tplgie 1 en 2 babbelspel Tp taalgebruik pragmatiek 1.2. Verzek tt verduidelijking; Vragen m een nadere verklaring. De therapeut det een gcheltruc vr en geeft het kind een krte mschrijving ervan. Het kind wrdt gestimuleerd dr te vragen m de gcheltruc te kunnen imiteren Een buwtekening van iets laten zien, met de pdracht dit na te buwen. Na een krte blik wrdt de tekening weg gehaald en het k. wrdt gestimuleerd m te vragen he het met kmen tt dit buwwerk Rara wat ben ik? Waar ben je? Jumb Wie wat waar? Gliath Strybards CC Scial behaviur CC Spel Gefühle What's wrng kaarten Dubbeldam Atelier tplgie 1 en 2 babbelspel Tp pragmatiek 1.3. Beschrijven van gevelens; Verwrden van emties en gevelens. Kaarten met emties Bekjes Max, met dubbele aflp Bekjes ver gevelens (p thema in de biblitheek) Veldsjes Spel Gefühle Malle magnetische gezichten (bek) In vr- en tegensped (wellicht niet vr de jngste kinderen) 2
Behandelsuggesties vr pragmatische strnissen Diverse glbi reeksen Prentenbeken. De miste vis, max en de tverstenen Een ds vl gevelens Een huis vl gevelens en axen Emtiedbbelstenen Tp pragmatiek Stry bards CC Verhalends Super Eva. Shubi sent images Expressie kwartet S.A.N. Sxpressie denkspel S.A.N. Gedachten en gevelens K2-publisher Twinfit idea 1.4.Suggestie geven; Aandragen van ideeën waardr een plssing gevnden wrdt. Rllenspel waarin een prbleem geschetst wrdt (ndersteund met plaatjes) Lgische reeksen, en dan? Wat zu jij den? LDA Prblem slving CC Krimihaus K2-publisher Tp pragmatiek, wat zu jij den? 1.5. Infrmatie geven; Geven van nieuwe inlichtingen m een beeld van iets te krijgen. Het k. met beschrijven wat het dr de viewmaster ziet Spel 'waar ben ik' Bekje/vertelplaat mschrijven Het kind met uitleggen welke situatie het vr zich heeft gemaakt, zdat de therapeut het na kan maken Spelletje uit laten leggen. Samen knutselen, wat het kind al eerder met iemand anders al gedaan heeft, zdat het kind het ju met uitleggen. Tp pragmatiek, ik zie, ik zie 1.6. Instructie geven; Geven van pdrachten die pgevlgd meten wrden. De th. Heeft het materiaal vr zich waarvan het kind p een plaat een vlgrde vr zich ziet. Het kind met de therapeut instrueren he alles neergezet met wrden Elkaar pdrachten geven Babbelspel Tp pragmatiek dubbelspel 3
Behandelsuggesties vr pragmatische strnissen 1.7. Vragen m infrmatie; Vragen m inlichtingen m bepaalde zaken uit te sluiten en een helder beeld te krijgen. De th. Kijkt in een schatkist en stimuleert het kind m te vragen naar de inhud. Idem als bven, maar nu luistert de th. Naar geluiden met een kptelefn p Rara wat ben ik? Wie wat waar? Waar ben je? Tp pragmatiek, vragen en vertelplaten 1.8. Vragen m actie; Verzek tt het uitveren van een handeling. Th. Speelt winkeltje. Of je gaat een activiteit (bv. Kken) den en zrgt ervr dat het kind m een handeling van de th. met vragen. DGM kan hiervr gebruikt wrden Samen kleien m tt een afgesprken resultaat te kmen DGM Kind laten tekenen p juw infrmatie. Bv. Teken een rndje, teken nu er een vierkant in etc. Spelen met geldds 1.9. Praten ver wat anderen den; Praten ver de bezigheden van anderen. Scial Behaviurs van Clr Cards Prblem slving van Clr Cards Actiekaarten van Clr Cards Lgische reeksen: glbi Oplssingen vinden visdidac Gebruik van reklamefilmpjes Werkwrden CC Een huis vl gevelens Een ds vl gevelens en axen VisDidac fantasieverhalen Shubi Sent images Tp verhalen en vertelplaten 1.10. Vragen naar wens; Vragen naar de wens van een ander. Rllenspel waarin restaurant gespeeld wrdt met menukaart Spelen met theeservies Bdschappen den Ipv van wat zu jij den? Wat zu jij willen? Tp: wat zu je den? 4
Behandelsuggesties vr pragmatische strnissen 1.11. Verklaring geven; De gevlgen van iets duidelijk maken. Transparant+ vegwrd mdat Orzaak-gevlg in lgische reeksen, zals Glbi, papa ml, en dan? Tijdens spel met wereldmaterialen laten spelen en verklaren dr vragen te stellen, zinnen af te laten maken. (speltherapie) Cc expressieve verbs CC scial behuviur Een huis vl gevelens en axen Een ds vl gevelens Tp pragmatiek dubbelspel/instructie en lgisch denken 1.12. Onderhandelen; Prberen het met elkaar eens te wrden. Tijdens spelletjes f spelen kies je allebei hetzelfde en laat je het kind nderhandelen Tp pragmatiek diverse nderdelen 5
Behandelsuggesties vr pragmatische strnissen 2.Cnversatievaardigheden 2.1. Herhaling bij nduidelijkheid; Iets pnieuw zeggen f verduidelijken. diverse spelletjes die uitgelegd kunnen wrden Knutselactiviteiten. He heb je dat gemaakt? Ik snap er geen bal van Tp pragmatiek 2.2. Gericht repen m aandacht; Expliciet repen van één persn van wie men aandacht wil. Transparant werkblad 8 (km je aan tafel?) Kikker en een heel bijznder dag van Max Velthuijs leer samen spelen met Tim en Flapr 2.3. Reden geven m.b.t. waarderdeel; Mtiveren van een mening ver iets. Een mand speelged, iets kiezen en die keuze mtiveren Kaart/sticker uitzeken en mtiveren Table tpics, kids t g versie. Bv. Welk dier zu je willen zijn en waarm LDA things that g tgether Curriculum Schlrijpheid deel 4, nderdeel 5 (gesprekken veren), efening 4 (mening en argumenten nder wrden brengen) VisDidac fantasieverhalen visdidac plssingen vinden VisDidac Geweld Tp pragmatiek 2.4. Betekenis vrafgaande zinnen; Hetgeen verteld wrdt, heeft een lgisch verband met vrafgaande zinnen. Lgische reeksen Een bekje lezen en navertellen Een verhaal afmaken. Bijvrbeeld Rbert en Titi, Tekst en illustraties Sabine de Greef, Hlland, 2000, ISBN 90 251 0844x Een verhaal verzinnen dr m de beurt een regel te bedenken Tp verhalen vertellen 2.5. Rekening huden met vrkennis van de luisteraar; Wanneer iets ter sprake wrdt gebracht wat bij de luisteraar niet bekend is, wrdt een telichting gegeven. Je speelt met playmbil een bezek aan de dierentuin na. Als het pppetje naar huis gaat vertelt hij daar wat hij heeft meegemaakt in de dierentuin 6
Behandelsuggesties vr pragmatische strnissen Transparant: Blad 53 (speeltuin), 54 (waar ben je geweest?), 77 (bs) en 100 (circus) Transparant + 2i (bs), 6h (sprtdag) en 14i (wegwerkzaamheden) Tp pragmatiek: diverse nderdelen 2.6. Praten buiten het hier-en-nu; Praten ver iets dat niet in de situatie aanwezig is. Met iets spelen waarna je erver praat als het pgebrgen is Praten adhv ft s van een situatie die het kind beleefd heeft Vragen he iets f iemand eruit ziet 2.7. Beurtwisseling; Om de beurt reageren (verbaal). Kwartet Spel wie is het Spel waar ben ik Spel wat ben ik Atelier Tplgie Dubbeldam 2.8. Openen van cntact; Greten f zich vrstellen waardr een gesprek wrdt begnnen. Rllenspel waarin het kind de deur pent en de therapeut een berep speelt 2.9. Beëindigen van cntact; Greten f afscheid nemen waardr een gesprek wrdt beëindigt. Rllenspel Pppenkast Pppenspel 7
3. Verhaalpbuw Behandelsuggesties vr pragmatische strnissen 3.1. Orientatie van persn; Aangeven ver welke hfdfiguur het verhaal gaat. Mijn vriendje Drus, Schubi Vertel het maar, Schubi Papa Mll, Schubi En dan, Schubi (deel 1 en 2) Glbi, Racnte Ftatelier lgische reeksen, Baert (deel 1 en 2) Diverse clr card materialen VisDidac fantasieverhalen visdidac plssingen vinden visdidac geweld shubi sent images Tp verhalen vertellen 3.2. Orientatie van plaats; Aangeven waar het verhaal zich afspeelt. Mijn vriendje Drus, Schubi Vertel het maar, Schubi Papa Mll, Schubi En dan, Schubi (deel 1 en 2) Glbi, Racnte Ftatelier lgische reeksen, Baert (deel 1 en 2) VisDidac fantasieverhalen visdidac plssingen vinden visdidac geweld Tp verhalen vertellen 3.3. Oriëntatie van tijd; Aangeven p welk tijdstip de gebeurtenis plaatsvindt. Mijn vriendje Drus, Schubi Vertel het maar, Schubi Papa Mll, Schubi En dan, Schubi (deel 1 en 2) Glbi, Racnte Ftatelier lgische reeksen, Baert (deel 1 en 2) VisDidac fantasieverhalen visdidac plssingen vinden visdidac geweld 8
Behandelsuggesties vr pragmatische strnissen 3.4. Structuur; Aangeven van de pbuw f de lijn van het verhaal, waardr het geheel lgisch en duidelijk wrdt. Clur Cards eenvudige reeksen DGM Marin Blanken Lgische reeks Orzaak en gevlg Tp 3.5. Kern; Aangeven wat het belangrijkte deel van het verhaal is. Diverse plaatmaterialen Mijn vriendje Drus, Schubi Vertel het maar, Schubi Papa Mll, Schubi En dan, Schubi (deel 1 en 2) Glbi, Racnte Ftatelier lgische reeksen, Baert (deel 1 en 2) Mndjesmaat ef.(verhaaltjes die je samen met vegen) VisDidac fantasieverhalen visdidac plssingen vinden visdidac geweld shubi sent images Tp 3.6. Eindresultaat; Vertellen van de aflp van het verhaal. Vis Didac Oplssingen vinden, Prlg K2 Therapie in spelvrm, nder wrden laten brengen he het verhaal aflpt Bekjes van Max Verhaal met plaatjes waarbij 2 mgelijkheden zijn vr het einde Verhalen van naspelen. VisDidac fantasieverhalen visdidac geweld 3.7. Afrnding; Aangeven dat het verhaal ten einde is. Glbi, Racnte Krt verhaal, bekje, visualiseren. Benemen dat het verhaal ten einde is VisDidac fantasieverhalen visdidac plssingen vinden visdidac geweld Tp 9
Behandelsuggesties vr pragmatische strnissen 3.8. Causaal verband; Aangeven van een rzakelijk verband tussen twee aspecten. Twinfit Causa, Prlg K2 Maxi-Vis-Didac, Prlg K2 Find a link, ClrCards VisDidac fantasieverhalen visdidac plssingen vinden visdidac geweld prgramma z snap ik het twinfit Idea prlg K2 3.9. Referentie; Verwijzen naar een ander wrd uit de cntext. Transparant (persnlijke vrnaamwrden) Syntaxspel Tp 3.10. Cnjunctie; Verbinden van zinnen dr middel van een vegwrd. Transparant Mndjesmaat, vegwrden Prgramma Z snap ik het 10