Nascholing Synchroon 23 nov 2017

Vergelijkbare documenten
Medicatie Stappenplan

Update NHG standaard Diabetes mellitus type 2

Nieuwe standaard DM Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven.

Medicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2)

De nieuwe NHG DM2 standaard, wat is er veranderd?

Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand

Behandeling diabetes mellitus bij. gevorderde chronische nierschade

Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie. Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker

De nier en de rotonde. Googelen op rotondes in België. Wat gaat er mis bij diabetes? Nieren De nieren deel I. Nanno Kleefstra Henk Bilo

De stap na gliclazide. Insuline? Nee!

Nieuwe middelen bij type 2 DM, verandering in diabeteslandschap? Refresh en Update. Jan Tillemans, huisarts Arianne van Bon, internist endocrinoloog

Diabetes Consultaties Nieuwe DM-medicatie en Casuïstiek. Nieuwe DM Medicatie SGLT-2 sodium glucose 2 remmers

Workshop voor apothekers en huisartsen. (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij

6 e Terugkomdag Go Diabetes BV Update diabetes mellitus. Daniel Tavenier, kaderhuisarts diabetes 31 mei 2016

JA! Voor optimale preventie van cardiovasculaire eindpunten dient gestreefd te worden naar HbA1c <53 mmol/mol (<7.0%)

Nieuwe geneesmiddelen bij de behandeling van diabetes mellitus type 2. Nicolaas Schaper

Medisch Centrum Huisartsen

De nieuwe NHG diabetes-standaard: de patiënt centraal. EADV-regiobijscholing najaar 2013: Diabetes Mellitus & Vrouwen

Nierschade. Kernboodschap. Nierfunctiestoornissen en albuminurie. Hart- en vaatziekten. Tijdige behandeling kan dit risico verminderen!

Diabetes mellitus 2. Clara Peters, huisarts Mea de Vent, praktijkondersteuner

Lessen van recente CV eindpunt trials in T2DM

Diabetes Mellitus. Toen en nu. 30 September 2015 Dr. M.G.A. Baggen Dr. M.P. Brugts

Nieuwe standaard DM Hester van Doorninck. Nieuwe standaard DM & GLP-1 toepassing in de praktijk Pieta Meeuwissen QUIZZZZZ QUIZZZZZ

Benchmark Diabetes Nellie Jans Marijke Overkamp Jan Tillemans Karin Willemsen (per 1 april a.s.)

Diabetes en ramadan Mohamed Ahdi

Diabeteszorg aan het eind van het leven.geen Standaard. Casuïstiek Nr. 1. Vervolg. Casuïstiek Nr. 2. Vervolg

Conflicts of Interest. Nieuwe versus oude behandelstrategieën: aanbevelingen voor de huisarts

De nieuwe NHG standaard Diabetes Mellitus type 2

Workshop chronische nierschade. Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra

Landelijk Diabetes Congres Diabetes bij ouderen Dr Majon Muller Internist-ouderengeneeskunde

NHG Standaard Diabetes Mellitus 2

Hoe maken we beter met pillen? dr Anne Leendertse, apotheker

Diabetes in verpleeghuis, anders dan thuis? Dr. Martin van Leen Specialist ouderengeneeskunde. Achtergrondinformatie. Diabetes bij ouderen

Diabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik. Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis

Disclosure. Programma. Lab-w aarden. Casus De heer J. Xxxxxxx. Langerhanssymposium. Drs. V.R. Rambharose, kaderhuisarts

Mw A, 57 jaar. Beleid bij ingrepen. Mw A, 57 jaar. Mw A, 57 jaar. Mw A, 57 jaar. Mw A, 57 jaar

Voor overleg met het Diabetesteam kunt u op werkdagen contact opnemen met: Tussen uur en uur en uur en uur

COIG Klinische Farmacologie Integratiecasus. Jorie Versmissen, internist-klinisch farmacoloog/vasculair geneeskundige Erasmus MC

Nieuwe standaard DM Praktische toepassing in de praktijk

Diabeteszorg in de huisartspraktijk. - anno november

glycemie medicatie aanpassen in de praktijk

Polyfarmacie bij ouderen

% Slechter! Nieuwe langwerkende insulines. Wat is een goed basaal insuline? STEMSYSTEEM. Wat is een goed basaal insuline?

Nierfunctieonderzoek bij diabetes. N. Kleefstra & Henk Bilo 15 en 16 december Nieren. Nieren

Diabetes mellitus type II

Behandeling Type 1 diabetes. Diabetes mellitus in vogelvlucht. Nieuwe ontwikkelingen in de. Behandeling van diabetes. Chronische behandeling diabetes

Streefwaarden HbA1c DiHAG-Langerhans 1. Iedere stap weer; leefstijl! Programma NHG - NIV. NHG standaard en NIV richtlijn 2018

Behandeling van diabetes type 2

DIABETES MELLITUS TYPE 2 PROTOCOL CELLO

Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2

Marc Christiaens. Linda Van Himme. Workshop diabetes

Diabetes for dummies. Dr. C.B. Brouwer, internist

Zorgprotocol Diabetes Mellitus type 2 Nieuw format 2019

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen


Richtsnoer Diagnostiek en behandeling DM2

Nieuwe middelen. Arianne van Bon internist-endocrinoloog

Oud en anders Cardiovasculair risicomanagement bij ouderen: wat te doen of te laten?

Benchmark Diabetes 2016 SEZ Zaanstreek-Waterland

Diabetes en nuchter zijn voor onderzoek

Regulatie van DM en hypertensie bij ouderen met chronische nierschade

Diabetes bij kwetsbare ouderen Dr. ST Houweling, kaderhuisarts. Waar gaat het over? De bejaarde. De ene bejaarde is de andere bejaarde niet...

Orale antidiabetica bij ouderen. Katrien Benhalima UZ Leuven

"Nieuwe orale behandelstrategieen voor type 2 diabetes: de toepassing naderbij?"

Welke behandelstrategie bij obese type 2 patiënten: GLP 1 agonist!

Basaal Plus. Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011

Transmurale werkafspraak GLP-1-receptoragonisten

Farmacotherapie. Farmacokinetiek & -dynamie. Overzicht. Farmacokinetiek: Wat doet het lichaam met het geneesmiddel?

Advies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd.

Chronische nierschade A. van Tellingen. Smeerolie voor de poli 2015

Waarom aandacht chronische nierschade (CNS)? CNS. Controle nieren: meer dan albumine en kreatinine. Dr. Wim JC de Grauw. MDRD vs kreatinine klaring

GLP1-RA in de eerste lijn

Dit is een korte beschrijving van de insulinetherapie. Voor uitwerking en verdere informatie zie de bijlage met het volledige protocol.

Dokter wat heb ik. Casuïstiek workshop over de Multidisciplinaire richtlijn CVRM 2011

Internistisch perspectief

Glucoseregulatie en hemodialyse

Protocol Diabetes Mellitus Type 2

} Omvang/aard van het probleem } Wat verandert er in de glucose huishouding } Voorbereiding en behandeling } Na de bevalling. } Insuline resistentie

Datum 28 augustus 2018 Betreft GVS beoordeling semaglutide (Ozempic ) Onze referentie

Orale anti-diabetica, Wat hiermee te doen als Dvk en Poh. Bela Pagrach Diabetesverpleegkundige eerste en tweede lijn

Coaching Inhoud RCH

Beter leven met Diabetes Type 2. Luister naar uw lichaam.nl

GLP1-RA in de eerste lijn

3. Diagnostiek en risico-inventarisatie

Diabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren

HbA1c streefwaarden. ADVANCE trial. Uitkomsten ADVANCE. Uitkomsten ADVANCE

Handleiding demedicaliseren bij diabetes mellitus type 2 Auteurs

Dr.Martin van Leen Specialist ouderengeneeskunde. Diabetes behandeling bij (kwetsbare) ouderen NHG versus Verenso. Achtergrondinformatie

Programma. Casuïstiek. Vragen. Vervolg casuïstiek. Workshop 2: Chronische nierschade en geneesmiddelen

Belangenverstrengelingen. Medicatie bij DM 2. Leefstijl. NHG-standaard diabetes mellitus type 2 (3e herziening)

Wat te doen als orale medicatie en 1 dd langwerkend insuline faalt? BASAAL PLUS insulinetherapie bij diabetes mellitus type 2

Advies voor patiënten met diabetes mellitus die worden geopereerd

Samen Scholing 17 mei 2011

Implementatie NHG-standaard chronische nierschade (CNS) Liedewei van Waes, kaderhuisarts HVZ, SGE Geert Smits, kaderhuisarts HVZ, Pozob

4.4 Behandeling met insuline

Multimorbiditeit bij de oudere patiënt. De grijze golf. Man, 80 jaar. Levensverwachting vanaf geboorte mannen vs vrouwen

2

Chronische nierschade

Telenefrologie voor de oudere patiënt met CNS

Diabeteszorg in de verpleeghuispraktijk

Transcriptie:

Nascholing Synchroon 23 nov 2017

Voordat we echt beginnen. Telefoon bij de hand? Ga naar kahoot.it of open de app (indien gedownload) Voer gamepin in Voer nickname in Klaar voor de start!

A Een nest grombelbeertjes B Heerlijke broodjes C Lachende Luiaards D Broodjes en luiaards

3 maanden DM2 vitale vrouw, blanco voorgeschiedenis BMI 26 kg/m 2 Drie maanden geleden labwaarden: Glu N 11,2 mmol/l, HbA1c 58 mmol/mol, MDRD > 60 Advies 3 mnd terug: meer bewegen en naar diëtiste. De leefstijladviezen lijken effect te hebben: 3 maanden later 2 kg afgevallen. Haar nuchter glucose is 10,3 mmol/l. => WAT ZOU UW ADVIES NU ZIJN??

A B C D U bent op de goede weg, ga zo door U bent op de goede weg ga zo door, maar we starten ook met metformine U bent op de goede weg ga zo door, maar we starten ook gezien uw gewicht met gliclazide Jammer dat u niet meer bent afgevallen, nu moeten we met Sitagliptine beginnen

Medicamenteuze stappenplan

1. Effectieve HbA1c reductie 10-15 mmol/mol 2. Geen hypoglykemie risico 3. Gewicht neutraal tot -1,1 kg

Vitamine B12 deficiëntie

A. Geen metformine geven, geen gliclazide B. Maximaal 1 tablet Metformine van 500 mg C. Maximaal 2 tablet metformine van 500 mg D. Geen metformine, wel gliclazide

bij nierfunctie 10-30 ml/min maximaal 500 mg metformine per dag bij nierfunctie 30-50 ml/min maximaal 500 mg metformine 2x daags. Daarna mag de dosering verhoogd worden, afhankelijk van het effect.

Symptomen: Braken Buikpijn Misselijkheid Metformine kan bij een nierfunctiestoornis de kans op lactaatacidose vergroten. Vanwege dit risico werd metformine voorheen bij patiënten met ernstig verminderde nierfunctie afgeraden. Echter Lactaatacidose met metformine is zeldzaam incidentie van 3 per 100.000 patiëntjaren Bij patiënten met diabetes mellitus type II weegt het cardiovasculaire voordeel waarschijnlijk op tegen het erg kleine risico op lactaatacidose

DM2 pt van 78 is 2 uur aan het braken. De pt gebruikt Novomix, metformine, ascal, empagliflozine hydrochloorthiazide, Lisinopril en paracetamol. Wat moet ik doen?? 1 Bij spuiten vlgs 2-4-6 regel 2 Stop alle medicatie 3 Stop metformine, empagliflozine, HCT, Lisinopril. 4 Voortdurend kleine hoeveelheden drinken, evt anti-emeticum A 1 en 2 C 2 en 4 B 1 en 3 D 1 en 3 en 4

STOP Metformine Diuretica ACE/ARB remmers NSAID SGLT-2

staan zitten

Stelling 2 staan zitten

Zorg op maat

Jongeren: Langere levensverwachting Meer kans op ontwikkelen HVZ Direct bij diagnose streng behandelen: legacy effect HbA1c < 53 Ouderen: Voldoende levensjaren voor de boeg voor ontwikkeling complicaties? Minder Voordeel intensieve glucoseregulatie

HbA1c daling Kans op hypo s Gewicht In kg Lange termijn veiligheid Kosten Handhaven naast insuline Andere mmol/mol Middelen metformine 12 nee - 3 Goed laag ja SU-derivaten 17 ja + Goed laag nee Acarbose 8-9 nee Geen Goed laag ja DPP-4 remmers 7-9 Geen +0,7 Hartfalen saxagliptine hoog Ja maar niet vergoed GLP-1 analogen 11 Geen Onbekend > hoog Ja Pioglitazon 11 Geen +2-3 Slecht laag nee SGLT-2 6-9 nee -1,6-2,8 Onbekend hoog ja DiHAG-Langerhans 22

Kostenplaatje Prijs voor 3 mnd Metformine E 2,60-7 Sulfonylureumderivaten E 1,75-12 DPP-4 E 122-142 SGLT-2 E 133-152 GLP-1 E 305 en 414

Wat zou U doen? A Nogmaals leefstijl benadrukken B Starten met NPH-insuline C Starten met een DPP-4 remmer D laten voor wat het is

Bij bloedsuiker <3,5 mmol Onder de 2,7 concentratiestoornissen en duizeligheid Niet elke DM2 pt voelt Hypo aankomen Meer kans bij ouderen

Severe hypoglycaemia, cardiovascular outcomes and death: the LEADER experience Bernard Zinman Verhoogde kans op MACE :Major Adverse Cardiac Events (CV death, non-fatal myocardial infarction or nonfatal stroke) Hazard risico Bij DM2 pt met versus zonder ernstige Hypo outcome Any time <15 dg <30 dg <60 dg MACE 1,9 5,4 5,8 3,1 Alle Sterfte 2,2 8,6 12,2 8,9 Na 2mnd nog 3x zo hoog risico op Cardiovasculair accident En 9x zo hoog risico op sterfte

Nieuwe richtlijnen geven ruimte voor Zorg op maat Pas op overbehandeling ouderen