Medicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2)

Transcriptie

1 Medicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2) Marloes Dankers 1 & 2 december 2015

2 IVM Het instituut dat gespecialiseerd is in het verspreiden van informatie en effectieve oplossingen voor een goed, veilig, betaalbaar en doelmatig medicijngebruik. Missie Vanuit de maatschappelijke context zorgen dat eenieder toegang heeft tot betaalbare, optimale en veilige farmaceutische zorg.

3 IVM activiteiten

4 MedicijnBalans

5 POH er? Aanbod voor gratis geaccrediteerde presentatie over MedicijnBalans Voorschrijfbevoegdheid Invloed farmaceutische industrie Astma Diabetes Geaccrediteerde e-learning COPD, DM2, astma Interesse?

6 Quiz? Hoeveel patiënten met DM2 zijn er in Nederland? Wit: ruim Rood: ruim Blauw: ruim Groen: ruim

7 Diabetes mellitus type 2 In 2011 ruim patiënten met DM2 in Nederland Alleen al op basis van groei en vergrijzing bevolking verdere stijging. Tot 2030: +32% vrouwen +34% mannen Bron: Nationaal Kompas Volksgezondheid, 2014

8 Toename aantal patiënten met DM2 Oorzaken Vergrijzing Ongezonde levensstijl Actievere controles door huisarts Bewustzijnscampagnes

9 Oorzaak DM2 DM2 Minder productie insuline Lever, spieren en vet reageren minder goed op insuline Gevolg: te hoog bloedglucose

10 Complicaties Beschadiging grote bloedvaten hersen- en hartinfarcten Beschadiging kleine bloedvaten beschadiging ogen beschadiging zenuwen beschadiging nieren

11 Behandeling Doel: voorkomen/uitstellen van complicaties: Bloedglucose laten dalen Controle nieren, ogen, voeten Aandacht voor Overgewicht Roken Hoge bloeddruk Hoog cholesterol

12 Reguleren bloedglucosewaarden DM2 is in principe grotendeels reversibel (schatting: tot 80%) Hoeksteen van de behandeling is leefstijlverandering Stoppen met roken Afvallen Meer bewegen Gezonde voeding

13 Medicijnen bij diabetes

14 Wanneer welk middel Keuze middel afhankelijk van Effectiviteit op bloedvaten Effect op bloedglucose (HbA1c) Bijwerkingen: in het bijzonder Hypoglykemieën Lichaamsgewicht Veiligheid op lange termijn Kosten

15 Geneesmiddelen bij diabetes Metformine Gliclazide, glimepiride, glibenclamide, tolbutamide (SU-derivaten) Insuline Acarbose Pioglitazon Repaglinide Linagliptine, saxagliptine, sitagliptine, vildagliptine (DPP-4-remmers) Dulaglutide, exenatide, liraglutide, lixisenatide (GLP-1-agonisten) Canagliflozine, dapagliflozine, empagliflozine (SGLT-2-remmers)

16 Opdracht Werk in groepjes Met welke medicijnen tegen diabetes werk je (veel)? Bespreek met elkaar de problemen (bijv. bijwerkingen, problemen met toediening) die je tegenkomt bij deze medicijnen

17 Quiz Welke medicijnen kunnen hypoglykemieën veroorzaken? Wit: metformine en SU-derivaten Rood: SU-derivaten en insuline Blauw: metformine, SU-derivaten en insuline Groen: alleen insuline

18 Hypoglykemieën Hypoglykemie: bloedglucose <3,5 mmol/l én klachten Risico op coma Behandeling Voedsel/drank met veel glucose (dextro, zoete limonade) Glucose-injectie Glucagon-injectie

19 Quiz Welke effect heeft insuline op het lichaamsgewicht? Wit: mensen komen aan Rood: mensen vallen af Blauw: insuline heeft geen invloed op het gewicht

20 Quiz Welke medicijnen zijn als tablet beschikbaar? Wit: metformine en SU-derivaten Rood: SU-derivaten en insuline Blauw: metformine, SU-derivaten en insuline Groen: alleen metformine

21 Insuline Toekomst: insuline per inhalatie?

22 Verschil tussen insulines Kort- en snel werkend Middellang werkend Langwerkend Mix

23 Quiz Wat is de meest voorkomende bijwerking van metformine? Wit: hoofdpijn Rood: duizeligheid Blauw: koude handen en voeten Groen: maag-darmklachten

24 Quiz Welk SU-derivaat heeft de voorkeur? Wit: glibenclamide Rood: gliclazide Blauw: glimepiride Groen: tolbutamide

25 Samenvatting Metformine SU-derivaten Insuline Effect op bloedvaten Effect op bloedglucose (HbA1c) Hypoglykemieën nee ja ja Gewicht neutraal/afname toename toename Veiligheid lange termijn Kosten goedkoop goedkoop gemiddeld Gebruiksgemak N.b. Gliclazide heeft een gunstiger profiel dan de andere SU-derivaten

26 Vragen? Nog andere opmerkingen/vragen over metformine/suderivaten/insuline?

27 Waarom al die andere middelen? Casus: Vrouw, 66 jaar 10 jaar DM2 Gebruikt metformine en gliclazide Noodzaak meer behandeling Wil geen insuline is slechtziend (lastig met injecteren) woont alleen wil geen hulp thuiszorg Reactie huisarts

28 En verder Acarbose Repaglinide Pioglitazon DPP-4-remmers GLP-1-agonisten SGLT-2-remmers

29 Overige middelen Acarbose: geen hypoglykemieën, geen toename lichaamsgewicht veilig op lange termijn goedkoop bijwerkingen: maag- en darmklachten (winderigheid, diarree)

30 Nieuwe bloedglucoseverlagende middelen DPP-4-remmers GLP-1-agonisten SGLT-2-remmers linagliptine (Trajenta ) dulaglutide (Trulicity ) canagliflozine (Invokana ) saxagliptine (Onglyza ) sitagliptine (Januvia ) vildagliptine (Galvus ) exenatide (Byetta, Bydureon ) liraglutide (Victoza ) lixisenatide (Lyxumia ) dapagliflozine (Forxiga ) empagliflozine (Jardiance )

31 DPP-4-remmers Voordelen: Geen hypoglykemieën Gewichtstoename kleiner dan SU-derivaten/insuline Nadelen: Werkzaamheid iets minder dan andere middelen Langetermijnveiligheid onbekend Duur

32 GLP-1-agonisten GLP-1-agonisten Geen hypoglykemieën Gewichtsafname Maag-darmklachten (met name misselijkheid, braken) Langetermijnveiligheid onbekend Toediening per injectie (dagelijks of wekelijks) Duur

33 SGLT-2-remmers Werking Zorgen voor uitplassen glucose Voordelen Afname lichaamsgewicht Geen hypoglykemieën Bloeddruk daalt Minder vaak hartfalen (?) Nadelen Urineweginfecties, genitale infecties, dorst, vaker plassen, lage bloeddruk, duizeligheid Duur

34 En de kosten Nieuwe middelen zijn duur: per 3 maanden Metformine/SU-derivaten: ± 2-6 DPP-4-remmers/SGLT-2-remmers: ± 120 GLP-1-agonisten: ± 300 DPP-4-remmers + GLP-1-agonisten: 9% van de gebruikers 69% van de kosten

35 Waarom zo terughoudend? Middelen worden getest In studies van (vaak) 24 weken Bij relatief gezonde, jonge mannen met weinig andere ziektes en medicijnen In studies die gesponsord/uitgevoerd zijn door de industrie Hierdoor zijn veiligheid en werkzaamheid op lange termijn - bij patiënten zoals die van jullie vaak - onbekend Dat ging mis bij rosiglitazon (Avandia): naar schatting doden.

36 Samenvatting Voorkeursmiddelen: metformine, SU-derivaten, insuline Andere middelen: acarbose, pioglitazon, repaglinide DPP-4-remmers linagliptine (Trajenta ), saxagliptine (Onglyza ), sitagliptine (Januvia ), vildagliptine (Galvus ) GLP-1-agonisten dulaglutide (Trulicity ), exenatide (Byetta, Bydureon ), liraglutide (Victoza ), lixisenatide (Lyxumia ) SGLT-2-remmers canagliflozine (Invokana ), dapagliflozine (Forxiga ), empagliflozine (Jardiance )

37 Nog vragen?