Workshop voor apothekers en huisartsen. (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij
|
|
- Alexander de Groot
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Workshop voor apothekers en huisartsen (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij Diabetes Mellitus type 2 Voorbeeld
2 Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen l en inleiding idi Presentatie van regionale voorschrijfcijfers van orale bloedglucoseverlagende middelen Pauze Maken van afspraken voor de toekomst Uitgangstoets
3 Ingangstoets Vul nu ieder voor zich de ingangstoets in.
4 Leerdoelen Na afloop van deze cursus weet u dat: de eerste stap van farmacotherapie bij type-2- diabetes metformine is, ongeacht de BMI. bij niet bereiken van HbA1c <7% een tweede middel wordt toegevoegd. gebruik van meer dan 2 glucoseverlagende middelen vooralsnog ongewenst is. het normaal is dat na jaar geen goede regulatie met orale glucoseverlagende middelen meer mogelijk is en een gedeeltelijke op gehele overstap op insuline noodzakelijk is.
5 Wanneer farmacotherapie? - I Als niet-medicamenteuze behandeling binnen 3 maanden niet tot het gewenste resultaat geleid heeft. Niet-medicamenteuze e behandeling: - voorlichting en educatie - eten volgens Richtlijnen Goede Voeding - afvallen als BMI >25 - minimaal 5 dagen per week 30 minuten matige lichamelijke inspanning Gewenste resultaat: nuchter bloedglucose 4-7 mmol/l HbA1c <7%
6 Wanneer farmacotherapie? - II Indien met voorlichting, uitleg, aanpassing van de voeding en stimulering van lichamelijke activiteiten na drie maanden niet de streefwaarden voor bloed- glucose bereikt zijn, wordt gestart met orale medicatie. De nadruk op een gezonde en actieve leefstijl blijft bestaan. Bij een nuchtere bloedglucose bij de diagnose van >10 mmol/l valt te overwegen eerder te starten met orale medicatie. Bij een nuchtere waarde >20 mmol/l wordt direct gestart met insuline.
7 Medicamenteus stappenplan (NHG) Start bij alle orale middelen met een lage dosering en verhoog de dosering elke 2-4 weken totdat een nuchtere bloedglucose bereikt is <7 mmol/l in capillair bloed. (bij thiazolidinedionen elke 4-6 weken) Bij monotherapie en maximale dosering van metformine, sulfonylureumderivaten, repaglinide en thiazolidinedionen is het effect op HbA1c ongeveer even groot: een daling met 1,0-2,0%.
8 Stappenplan NHG Stap 1 start met metformine Stap 2 BMI <27 voeg een sulfonylureumderivaat toe aan metformine BMI 27 voeg bij patiënten zonder hart- en vaatziekte of met aanwijzingen voor hartfalen een sulfonylureumderivaat toe aan metformine. voeg bij patiënten met een bestaande hart- en vaatziekte, maar zonder aanwijzingen voor of een verhoogd risico op hartfalen pioglitazon toe aan metformine Stap 3 voeg eenmaal daags insuline toe aan orale bloedglucoseverlagende middelen Stap 4a tweemaal daags NPH-insuline of mix-insuline Stap 4b viermaal daags insuline (basaalbolusregime)
9 Stap 1: metformine, ongeacht BMI remt vooral de glucoseproductie in de lever verhoogt de gevoeligheid voor insuline bewerkstelligt een verlaging van het totaal cholesterol, LDL-cholesterol, de triglyceriden geeft een stijging van het HDL-cholesterol starten met 1dd 500 mg maximale dosis 3 dd 1000 mg
10 Waarom metformine eerste keus? er is alleen van metformine aangetoond dat de sterfte lager is en het aantal langetermijncomplicaties (microvasculaire en macrovasculaire complicaties) verminderd wordt heeft geen effect op de insulineproductie, dus nooit hypoglykemie heeft een eetlustverlagend bijeffect en veroorzaakt daardoor geen gewichtstoename
11 Stap 2: toevoegen tweede middel stap 2 als dosisverhoging i door bijwerkingen of door bereiken van de maximale dosis niet meer mogelijk is en HbA1c >7% als BMI < 27: toevoegen sulfonylureumderivaat als BMI 27: - zonder HVZ of met hartfalen: sulfonylureumderivaat - bestaande HVZ zonder hartfalen: pioglitazon* *Kompas, Gebu, Internisten, maar ook H&W (huisartsen), vinden deze keuze slecht of onvoldoende onderbouwd en kiezen een sulfonylureumderivaat.
12 Sulfonylureumderivaten stimuleren de bètacellen rechtstreeks waardoor de afgifte van insuline stijgt aangetoond dat complicaties minder optreden, maar verlaging g van sterfte is niet aangetoond hypoglykemie eerder bij het langwerkende glibenclamide; dit middel wordt afgeraden kortwerkende tolbutamide heeft een plaats, vooral bij een verminderde nierfunctie, hetgeen bij diabetes zeer regelmatig voorkomt
13 Thiazolidinedionen werken voornamelijk in de vetcel; het netto-effect effect is dat vetcellen gemakkelijker triglyceriden opnemen door afname van de hoeveelheid vrije vetzuren in het bloed kan insuline beter gaan werken geen effect op insulineproductie; nooit hypoglykemie de vetmassa neemt toe, met name onder de huid; met TZD s gewichtstoename van 2-4 kg geregistreerd voor monotherapie, met name bij overgewicht, als een contra-indicatie of intolerantie voor metformine bestaat, en voor combinatietherapie maximale werking pas na 6-8 weken
14 Stap 3: toevoegen van insuline - I als 2 middelen in maximale dosering niet leiden tot nuchter bloedglucose <7 mmol/l en HbA1c >7% [Het vervangen van het ene orale middel door het andere, om te trachten alsnog met orale medicatie de streefwaarden van glucose te behalen, maakt geen onderdeel uit van de NHG-standaard] wegens ontbreken van langetermijnonderzoek naar effectiviteit en veiligheid wordt orale tripeltherapie p vooralsnog niet aanbevolen type-2-diabetes is een progressieve ziekte; velen zullen na jaar orale middelen insuline erbij moeten hebben of erop over moeten gaan
15 Stap 3: toevoegen van insuline - II vaak neemt het gevoel van welbevinden toe na toevoeging van insuline aan maximale orale therapie, ook als het gevoel van welbevinden tevoren niet als verminderd d werd ervaren toevoegen: 1 dd NPH-insuline aan bestaande orale glucoseverlagende middelen* *gebruik van een tiazolidinedionderivaat wel stoppen.
16 Wie neemt stap 3 zelf in zijn praktijk? Welke randvoorwaarden zijn hiervoor aanwezig? (diabetesverpleegkundige/praktijkondersteuner voor aanleren zelfcontrole door de patiënt, spuitinstructies, maken dagcurven) Hoe zijn de ervaringen?
17 Antwoorden toets 1 3 maanden 2 onjuist 3 juist 4 onjuist 5 onjuist 6 onjuist 7 juist
18 FPZ-project diabetes Doelstellingen Verhogen van de kwaliteit van zorg door bezinning op het medicamenteuze stappenplan van de nieuwe NHG-Standaard: Diabetes mellitus type 2 wat betreft: - eerste keuze van farmacotherapie: metformine - toevoegen van een tweede middel - toepassing van maximaal twee orale middelen - niet uitstellen van toepassen van insuline
19 Methode SFK-webrapportage diabetes Inventarisatie ti van type-2-diabeten t die: orale bloedglucoseverlagende middelen gebruiken en/of niet gestart zijn met metformine met bestaande middelen de maximale dagdosering overschrijden meer dan 2 orale bloedglucoseverlagende middelen krijgen voorgeschreven Implementatie van de NHG-richtlijnen aan de hand van een geprotocolleerd project.
20 Monitoring meting bij aanvang FPZ-project (t=0) meting na 9 maanden (t=9)
21 Aantal patienten FTO demo Insuline vs orale bloedsuikerverlagende middelen totaal oraal insuline t= t=9 mnd FTO demo Totaal aantal patiënten die geen insuline gebruiken Totaal apotheek A Apotheek B Apotheek C t= t=9 mnd
22 aantal patienten FTO demo Nieuwe Rx oraal vs nieuwe Rx metformine t=0 t=9 nwe gebruikers oraal metformine % FTO demo Nieuwe Rx oraal vs nieuwe Rx metformine t=0 t=9 nieuwe Rx Nieuw metformine 70 85
23 FTO demo > 2 Orale bloedsuikerverlagende middelen FTO demo Overschrijding maximale dosering Aanta al patiënten Aanta al patiënten Totaal apotheek A Apotheek B Apotheek C 0 Totaal apotheek A Apotheek B Apotheek C t= t= t=9 mnd t=9 mnd
24 Aantal patiënten FTO demo Orale medicatie niet conform NHG behandeld vs totaal oraal DM2 patiënten t=0 t=9 totaal oraal Niet conform NHG FTO demo Orale medicatie niet conform NHG behandeld vs totaal oraal DM2 patiënten % t=0 t=9 niet conform NHG 15 3
25 FTO demo Eerste voorschriften insuline Aanta al patiënten Totaal Middellangwerk end Langwerkend t= t=
26 Afspraken maken Eerste orale medicatie Meer dan 2 orale middelen Overschrijding maximale dosering
27 Vervolgmogelijkheid Ter ondersteuning van de imlementatie van stap 3 van de NHG- Standaard (éénmaaldaags insuline toevoegen aan orale bloedglucoseverlagende middelen) wordt aan de deelnemers van het FTO en hun praktijkondersteuners een geaccrediteerde cursus aangeboden starten met insulinetherapie. Deze zeer praktische cursus bespreekt welke stappen genomen dienen te worden indien de patiënt in aanmerking komt voor het overstappen naar insuline en hoe begeleiding dient plaats te vinden, inclusief instelling en titratieschema. Deze cursus kan aansluitend aan het FTO plaatsvinden of binnen korte tijd na de FTObijeenkomst. De cursus wordt gegeven door ervaren diabetesverpleegkundigen, die tijdens de duur van het FPZ-project bij praktische vragen door de huisarts of de praktijkondersteuner geconsulteerd kunnen worden.
Workshop voor apothekers en huisartsen. Altijd een statine bij hart- en. t Voorbeeld
Workshop voor apothekers en huisartsen Altijd een statine bij hart- en vaatziekten en type-2-diabetes? t Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen en inleiding Presentatie ti
Nadere informatieDiabetes mellitus 2. Clara Peters, huisarts Mea de Vent, praktijkondersteuner
1 Diabetes mellitus 2 Clara Peters, huisarts Mea de Vent, praktijkondersteuner 2 Inhoud Epidemiologie Diagnostiek en behandeling in de diabetesketenzorg in Nederland Wat doet de praktijkondersteuner binnen
Nadere informatieWorkshop voor apothekers en huisartsen Behandeling van COPD anno 2007
Workshop voor apothekers en huisartsen Behandeling van COPD anno 2007 Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen l en inleiding idi Presentatie van regionale voorschrijfcijfers
Nadere informatieBehandeling van diabetes type 2
Behandeling van diabetes type 2 Diabetes type 2 is de meest voorkomende vorm van diabetes: ongeveer negentig procent van de mensen heeft diabetes type 2. Hierbij is vaak sprake van een combinatie van factoren.
Nadere informatieBasaal Plus. Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011
Basaal Plus Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011 2 Toetsvragen Bij Insuline Resistentie bestaat er een afname in vrije vetzuur
Nadere informatieWorkshop voor apothekers en huisartsen. 'Zuinig met maagprotectie bij NSAIDgebruik is zuur voor de maag Voorbeeld
Workshop voor apothekers en huisartsen 'Zuinig met maagprotectie bij NSAIDgebruik is zuur voor de maag Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Onderzoeken van PHARMO en Vonkeman Presentatie van regionale
Nadere informatieVerdiepingsmodule. Diabetes: Starten met Insuline. Diabetes: Starten met Insuline. 1. Toelichting. 2. Doel, doelgroep en tijdsduur. 3.
1. Toelichting Deze verdiepingsmodule is gebaseerd op de NHG Standaard van maart 2006 (tweede herziening). In de toekomst zal 30 tot 40 procent van de patiënten met diabetes mellitus type 2 insulinetherapie
Nadere informatieDiabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik. Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis
Diabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis Wat is diabetes type 2? Diabetes type 2 komt veel bij ouderen voor. Vroeger werd deze vorm daarom ook wel ouderdomssuiker genoemd.
Nadere informatieMedicatie Stappenplan
In 2018 is er door de NHG een nieuwe standaard Diabetes uitgebracht. In deze standaard is er in stap 3 en 4 van het medicatie stappenplan alternatieve medicatie toegevoegd. De basis van het stappenplan
Nadere informatieDiabetes mellitus type 2: feedback op het eigen handelen
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M01 van maart 2006 (tweede herziening). Aan de hand van twee tot drie computeruitdraaien of registratiekaarten van patiënten die
Nadere informatieDit is een korte beschrijving van de insulinetherapie. Voor uitwerking en verdere informatie zie de bijlage met het volledige protocol.
Insuline protocol Auteur: Kaderhuisarts diabetes Daniel Tavenier Datum: September 2014 Dit is een korte beschrijving van de insulinetherapie. Voor uitwerking en verdere informatie zie de bijlage met het
Nadere informatieAan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG. Datum 13 maart 2015 GVS rapport 15/04 dulaglutide (Trulicity )
> Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG 0530.2015030019 Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus
Nadere informatieDIABETES MELLITUS TYPE 2 PROTOCOL CELLO
DIABETES MELLITUS TYPE 2 PROTOCOL CELLO Leiden November 2010 Mw. M. van Mierlo, praktijkverpleegkundige Mw. C. Gieskes, diabetesverpleegkundige Inhoudsopgave Inleiding 1. Werktraject bij CELLO voor patiënten
Nadere informatieDiagnose- en streefwaarden en behandelschema s diabetes mellitus
Diagnose- en streefwaarden en behandelschema s diabetes mellitus Diagnose- en streefwaarden diabetes mellitus De diagnosen gestoorde glucose en diabetes mellitus worden gesteld aan de hand van afwijkende
Nadere informatieDe nieuwe NHG DM2 standaard, wat is er veranderd?
De nieuwe NHG DM2 standaard, wat is er veranderd? Alle veranderingen in de nieuwe NHG DM2 standaard zijn aangegeven in rood. Streefwaardes HbA1c : Nu met een ondergrens Leeftijd
Nadere informatieNieuwe standaard DM Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven.
Nieuwe standaard DM2 2018 Wat is Nieuw??? Alle veranderingen in de nieuwe standaard zijn in het rood aangegeven. Streefwaardes HbA1C Streefwaardes HbA1C Nu ook een ondergrens Leeftijd
Nadere informatieVeneus plasma Normaal Glucose nuchter (mmol/l) < 6.1 Glucose niet nuchter (mmol/l) < 7.8 Impaired fasting glucose Glucose nuchter (mmol/l) 6.1 en < 7.0 (IFG) én (gestoord nuchter glucose) Glucose niet
Nadere informatieOrale anti-diabetica, Wat hiermee te doen als Dvk en Poh. Bela Pagrach Diabetesverpleegkundige eerste en tweede lijn
Orale anti-diabetica, Wat hiermee te doen als Dvk en Poh Bela Pagrach Diabetesverpleegkundige eerste en tweede lijn Agenda Orale anti-diabetica medicatie Voorschrijf gedrag huisartsen Nederland NHG standaard
Nadere informatieNascholing Synchroon 23 nov 2017
Nascholing Synchroon 23 nov 2017 Voordat we echt beginnen. Telefoon bij de hand? Ga naar kahoot.it of open de app (indien gedownload) Voer gamepin in Voer nickname in Klaar voor de start! A Een nest grombelbeertjes
Nadere informatieMedicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2)
Medicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2) Marloes Dankers 1 & 2 december 2015 IVM Het instituut dat gespecialiseerd is in het verspreiden van informatie en effectieve oplossingen voor een
Nadere informatieMedicatiewijzer Diabetes mellitus type 2
Medicatiewijzer Diabetes mellitus type 2 Ze vindt hem zo schattig, maar ze weet niet dat m n medicijnen er inzitten Sylvia, 34 jaar Deze medicatiewijzer Diabetes Mellitus is voor mensen met Diabetes Mellitus
Nadere informatieBenchmark Diabetes Nellie Jans Marijke Overkamp Jan Tillemans Karin Willemsen (per 1 april a.s.)
Benchmark Diabetes 2015 Uw Nellie Jans Marijke Overkamp Jan Tillemans Karin Willemsen (per 1 april a.s.) Zorgstraat Diabetes benchmarkuitkomsten 2015 DM (ook vergeleken met CVRM) lipiden kort nieuws zorgstraat
Nadere informatieDiabetes. D1 Diabetes prevalentie 249,0 233,9. D2 Diabetespopulatie indicatoren 78,7 85,8. D3 Hoofdbehandelaar diabetes 58,2 49,6
Diabetes uw praktijk alle praktijke n D1 Diabetes prevalentie 249,0 233,9 D2 Diabetespopulatie indicatoren 78,7 85,8 D3 Hoofdbehandelaar diabetes 58,2 49,6 D6 HbA1c bepaald 70,9 70,5 D36 HbA1c < 53 81,3
Nadere informatie3. Diagnostiek en risico-inventarisatie
LEIDRAAD DIABETES_BINNENWERK-BSL_100 x 150 4-4 01-09-11 15:01 Pagina 1 3. Diagnostiek en risico-inventarisatie 3.1 Diagnostiek Indien een patiënt de klassieke symptomen van diabetes heeft, is de diagnose
Nadere informatieNHG-Standaard. Richtlijnen diagnostiek
Richtlijnen diagnostiek Opsporing In Nederland is in 2003 bij ongeveer 600.000 mensen diabetes mellitus vastgesteld, wat neerkomt op een prevalentie van 36 mannen/1000 en 39 vrouwen/1000.15 De incidentie
Nadere informatieDiabetes mellitus. De behandeling van diabetes mellitus
Diabetes mellitus Diabetes mellitus (suikerziekte) is een ziekte van de stofwisseling; hierbij zit er te veel glucose in het bloed Dat kan twee oorzaken hebben: bil type 1 diabetes maakt het lichaam niet
Nadere informatiePaul van den Broek Huisarts / Kaderarts Diabetes Yvette van Kooten - Diabetesverpleegkundige. Samenvatting. Juni 2013
Paul van den Broek Huisarts / Kaderarts Diabetes Yvette van Kooten - Diabetesverpleegkundige Samenvatting Juni 2013 Orale medicatie Metformine 1 e keus (500, 850 en 1000 mg) Gunstig effect op morbiditeit
Nadere informatieDIABETES KETENZORG ROHA 2015. Melanie Uytendaal, diabetesverpleegkundige Elise Kuipers, diёtist
. DIABETES KETENZORG ROHA 2015 Melanie Uytendaal, diabetesverpleegkundige Elise Kuipers, diёtist Pp PROGRpRAMM PROGRAMMA Kwaliteit en Ketenafspraken POH-er en diëtist 2015 Insuline-koolhydraatratio s Casuïstiek
Nadere informatieDiabetes en ramadan Mohamed Ahdi
Diabetes en ramadan Mohamed Ahdi Slotervaartziekenhuis, Amsterdam Rotterdam, 22 november 2012 Overzicht van de presentatie Achtergrondsinformatie vastenperiode vrijstelling literatuur: glucose regulatie
Nadere informatieDe nieuwe NHG diabetes-standaard: de patiënt centraal. EADV-regiobijscholing najaar 2013: Diabetes Mellitus & Vrouwen
De nieuwe NHG diabetes-standaard: de patiënt centraal Epidemiologie RIVM rapport april 2013: 800.000 mensen diabetes (1 jan 2011) 87.000 nieuwe patiënten per jaar erbij 90% Type 2 25% niet gediagnosticeerd
Nadere informatieAan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ s GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ s GRAVENHAGE 2731.2013089824 Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen
Nadere informatieBeter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2
Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2 Beter Leven met diabetes type 2 Voorlichtingsmateriaal voor mensen met diabetes type 2 De flip-over Beter Leven met
Nadere informatie18-7-2011. Overzicht. Laboratoriumonderzoek bij de. NHG-Standaard -1. NHG-Standaard - 2. NHG-Standaard - 4. NHG-Standaard - 3
Overzicht Laboratoriumonderzoek bij de behandeling van type 2 DM. 1. Wat zegt de NHG-Standaard 2006? 2. Prof. Dr. Guy Rutten, huisarts en voorzitter DiHAG 3.Conclusies 7 e Langerhans symposium 14 / 16
Nadere informatieAls je diabetes hebt en ziek wordt
Als je diabetes hebt en ziek wordt 1 Iedere infectie induceert insuline resistentie en daarmee verhoogde insuline behoefte Anticiperend beleid Diabetes patiënten waarschuwen voor ontregeling bloedsuiker
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Diabetes mellitus en zwangerschap. Begeleiding in het Refaja ziekenhuis
Diabetes mellitus en zwangerschap Begeleiding in het Refaja ziekenhuis DIABETES MELLITUS EN ZWANGERSCHAP BEGELEIDING IN HET REFAJA ZIEKENHUIS INLEIDING U heeft diabetes en bent zwanger of wilt zwanger
Nadere informatieVoor overleg met het Diabetesteam kunt u op werkdagen contact opnemen met: Tussen uur en uur en uur en uur
DIABETES DAGBOEK E I G E N A A R D I A B E T E S D A G B O E K Naam Adres Contactpersoon Telefoon E-mail O V E R L E G Voor overleg met het Diabetesteam kunt u op werkdagen contact opnemen met: Naam huisarts
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. De diabeteszorg in het Refaja ziekenhuis
De diabeteszorg in het Refaja ziekenhuis DE DIABETESZORG IN HET REFAJA ZIEKENHUIS INLEIDING Diabetes mellitus is een veel voorkomende chronische ziekte die gekenmerkt wordt door een te hoge bloedglucosewaarde.
Nadere informatieDiabetes les DDH. 18 Maart 2016 Sijda Groen/ Elvia Carbin Senior diabetesverpleegkundige
Diabetes les DDH 18 Maart 2016 Sijda Groen/ Elvia Carbin Senior diabetesverpleegkundige Inhoud Patïenten casus Korte samenvatting: Wat is diabetes type 1, type 2. Ontstaan Steroïd geïnduceerde DM (iatrogene
Nadere informatieChecklists. Uitneembaar katern, handig om mee te nemen
Uitneembaar katern, handig om mee te nemen Hoofdstuk 2 Zorgverleners bij diabetes type 2 21 Checklists Dit uitneembare katern bevat checklists over controles die bij goede zorg horen; tips voor communicatie
Nadere informatieOud en anders Cardiovasculair risicomanagement bij ouderen: wat te doen of te laten?
Oud en anders Cardiovasculair risicomanagement bij ouderen: wat te doen of te laten? Luc Harms, huisarts Susan Pruijsen, huisarts Stijn Konings, internist-nefroloog Els Lambooij, internist-ouderengeneeskunde
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zwangerschapsdiabetes. Begeleiding in het Refaja ziekenhuis
Zwangerschapsdiabetes Begeleiding in het Refaja ziekenhuis ZWANGERSCHAPSDIABETES BEGELEIDING IN HET REFAJA ZIEKENHUIS INLEIDING U bent verwezen naar het ziekenhuis, omdat u tijdens uw zwangerschap diabetes
Nadere informatie"Nieuwe orale behandelstrategieen voor type 2 diabetes: de toepassing naderbij?"
"Nieuwe orale behandelstrategieen voor type 2 diabetes: de toepassing naderbij?" Louis Lieverse Wat is diabetes mellitus type 2? Een progressieve metabole ziekte gekenmerkt door: Insuline resistentie Type
Nadere informatieBeter leven met Diabetes Type 2. Luister naar uw lichaam.nl
Beter leven met Diabetes Type 2 Luister naar uw lichaam.nl Beter leven met diabetes type 2 Diabetes type 2 is een serieuze aandoening. Toch is er goed mee te leven. Maar goed kan altijd beter. Ook als
Nadere informatieNHG Standaard Diabetes Mellitus 2
Disclosure belangen spreker : Kees van der Made (apotheker te IJmuiden) NHG Standaard Diabetes Mellitus 2 Farmacotherapie (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieDiabetes, uitgiftebegeleiding
Diabetes, uitgiftebegeleiding Samenvatting 1/6 Diabetes is een aandoening waarbij veel verschillende zorgverleners betrokken zijn: apotheek, huisarts, praktijkondersteuner, fysiotherapeut, diëtist, podotherapeut,
Nadere informatieMijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten
Mijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten WWW.ZORROO.NL 1 Voorwoord Zorroo staat voor Zorggroep Regio Oosterhout & Omstreken. Wij zijn een organisatie die samen met uw huisarts en andere
Nadere informatieBij type 1 diabetes verbetert. Lichaamsbeweging draagt bij aan goede regulatie type 2 diabetes
L THEMA DIABETESZORG OP MAAT Lichaamsbeweging draagt bij aan goede regulatie type 2 diabetes J.E. Heeg, internist Isala Klinieken, Zwolle Lichaamsbeweging draagt bij aan een goede regulatie van diabetes
Nadere informatieUitwerking insulinetherapie. Insuline
Uitwerking insulinetherapie Insuline Indien het niet (meer) lukt de glucosespiegels van patiënten met Diabetes Mellitus type 2 met orale bloedglucose verlagende middelen afdoende te reguleren - te valideren
Nadere informatieKwaliteitsindicatoren diabetes type 2 (fase 2)
Kwaliteitsindicatoren diabetes type 2 (fase 2) Nederlandse Diabetes Federatie 033-4480845 info@diabetesfederatie.nl Stationsplein 139 3818 LE Amersfoort Kwaliteitsindicatoren diabetes type 2 (fase 2) De
Nadere informatieDokter wat heb ik. Casuïstiek workshop over de Multidisciplinaire richtlijn CVRM 2011
Dokter wat heb ik Casuïstiek workshop over de Multidisciplinaire richtlijn CVRM 2011 Pretoets Zijn de volgende stellingen juist of onjuist? 1. De risicotabel geeft een schatting van het 10-jaarsrisico
Nadere informatieBest practices SIG-Diabetes 27 oktober 2015. Mehmet Darici & Mourad Ghalit
Best practices SIG-Diabetes 27 oktober 2015 Mehmet Darici & Mourad Ghalit De diabetespatiënt bestaat niet! ZORG OP MAAT Wil je de beste zorg voor een individuele diabetespatiënt, dan is zorg op maat nodig!
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zwangerschapsdiabetes. Begeleiding in het Refaja ziekenhuis
Zwangerschapsdiabetes Begeleiding in het Refaja ziekenhuis ZWANGERSCHAPSDIABETES BEGELEIDING IN HET REFAJA ZIEKENHUIS INLEIDING waar het ziekenhuis, omdat tijdens heeft ontwikkeld. Zwangerschapsdiabetes
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M01 van oktober 2013 (derde herziening). In de derde herziening van de NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 (2013) zijn wijzigingen
Nadere informatieNormale insulinewaarden in relatie tot maaltijden
insulinetherapie Normale insulinewaarden in relatie tot maaltijden 70 Insuline (me/l) 60 50 40 30 20 Normale insuline waarden (gemiddeld) Maaltijden 10 0 0600 0900 12001500 1800 2100 2400 0300 0600 Tijdstip
Nadere informatieIndividueel zorgplan vitale vaten
Individueel zorgplan vitale vaten Wat kunt u zelf doen? Een gezonde leefstijl is het belangrijkste bij de aanpak van risicofactoren. Misschien is uw leefstijl wel goed. Zorgverleners kunnen u adviseren
Nadere informatieHoofdstuk 5 E Controleren van de bloedglucose: hoe?
Hoofdstuk 5 E Controleren van de bloedglucose: hoe? Duur 20 minuten Leerdoelen deelnemers Deelnemers leren hoe zij hun bloedglucosewaarden in de gaten kunnen houden; op de korte termijn door middel van
Nadere informatie27-6-2014. Disclosure. Programma. Lab-w aarden. Casus De heer J. Xxxxxxx. Langerhanssymposium. Drs. V.R. Rambharose, kaderhuisarts
1 Sociale problematiek en diabetes Een sombere werkloze man van 59 jaar, veel sociale problemen en ook nog eens diabetes Ontwikkeld door de HartVaatHAG Langerhanssymposium Juni 2014 Drs. V.R. Rambharose,
Nadere informatieNHG-Standaard M01. NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 (Tweede herziening) Inhoudsopgave. Belangrijkste wijzigingen.
NHG-Standaard M01 Inhoudsopgave INLEIDING ACHTERGRONDEN Epidemiologie Complicaties RICHTLIJNEN DIAGNOSTIEK Opsporing Vaststellen van diabetes mellitus Risico-inventarisatie RICHTLIJNEN BELEID Voorlichting
Nadere informatieBehandeling Type 1 diabetes. Diabetes mellitus in vogelvlucht. Nieuwe ontwikkelingen in de. Behandeling van diabetes. Chronische behandeling diabetes
Diabetes mellitus in vogelvlucht Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van Diabetes Aantal diabetespatiënten wereldwijd in 2012 ca. 371 miljoen In 2025: 6% van de wereldbevolking Jaarlijks ca. 72.000
Nadere informatieRegulatie van DM en hypertensie bij ouderen met chronische nierschade
Regulatie van DM en hypertensie bij ouderen met chronische nierschade Symposium Chronische Nierschade, MCHaaglanden, 29-10-2012 Anneke Boon, diabetesverpleegkundige / POH Eduard Scholten, internist-nefroloog
Nadere informatiezwangerschapsdiabetes
op de grens van de 2e lijn? belangenverstrengelingen aangaande deze bijeenkomst heb ik niet mj muis Langerhans-symposium 12 & 14 juni 2018 Marian Muis internist-endocrinoloog programma Definities Fysiologie
Nadere informatieDiabetesverpleegkundige
Interne Geneeskunde Diabetes Diabetesverpleegkundige i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Een diabetesverpleegkundige is een verpleegkundige die gespecialiseerd is in diabetes. Zij begeleidt
Nadere informatieDiabetes mellitus VRAAG OVER UW MEDICIJNEN?? WWW.APOTHEEK.NL
Diabetes mellitus WAT IS DIABETES MELLITUS BEHANDELING: MEDICIJNEN EN DIEET WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VUUR U DOEN ADVIES IN EEN PERSOONLIJK GESPREK INFORMATIE MEDICIJNEN OP RECEPT VRAAG
Nadere informatieOverbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand
Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling Is de NHG-Standaard nog up-to-date? MONITORING VAN ONDERBEHANDELING! Simon Verhoeven en Daniel Tavenier MAAR HOE ZIT HET MET OVERBEHANDELING? Sterfte
Nadere informatieDIABETES MELLITUS TYPE 2 APELDOORNSE STANDAARD
DIABETES MELLITUS TYPE 2 APELDOORNSE STANDAARD Revisie 2014 1a. Opsporing De huisarts bepaalt de (bij voorkeur nuchtere) bloedglucosewaarde bij mensen met klachten of aandoeningen die het gevolg kunnen
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Zelfregulatie bij intensieve therapie
Zelfregulatie bij intensieve therapie ZELFREGULATIE BIJ INTENSIEVE THERAPIE INLEIDING Deze folder geeft u algemene richtlijnen over zelfregulatie bij intensieve insulinetherapie. Zelfregulatie is het zelfstandig
Nadere informatieZorgprotocol Diabetes Mellitus type 2 Nieuw format 2019
Zorgprotocol Diabetes Mellitus type 2 Nieuw format 2019 Zorgprotocol Diabetes Mellitus type 2 - HZD 1 van 15 1. In- en exclusiecriteria... 3 1.1 Inclusiecriteria... 3 1.2 Exclusiecriteria... 3 1.3 Diabetes
Nadere informatieLADA en MODY: hoe moeten we LADA en MODY opsporen. Welke kan in de eerste lijn worden behandeld en welke juist niet? Disclosure belangen
LADA en MODY: hoe moeten we LADA en MODY opsporen. Welke kan in de eerste lijn worden behandeld en welke juist niet? Disclosure belangen Geen conflicterende belangen voor deze presentatie Eelco de Koning
Nadere informatieWat te doen als orale medicatie en 1 dd langwerkend insuline faalt? BASAAL PLUS insulinetherapie bij diabetes mellitus type 2
Wat te doen als orale medicatie en 1 dd langwerkend insuline faalt? BASAAL PLUS insulinetherapie bij diabetes mellitus type 2 Inhoud Wat is het belang van intensieve glucose regulatie? Wat zeggen de richtlijnen
Nadere informatieDIABETES MELLITUS. www.benuapotheek.nl
DIABETES MELLITUS www.benuapotheek.nl DIABETES MELLITUS DIABETES MELLITUS (SUIKERZIEKTE) IS EEN STOFWISSELINGSZIEKTE WAARBIJ ER TE VEEL GLUCOSE IN HET BLOED ZIT. HIERDOOR KUNNEN BLOEDVATEN EN ZENUWWEEFSEL
Nadere informatieTransmurale werkafspraak GLP-1-receptoragonisten
Transmurale werkafspraak GLP-1-receptoragonisten Inleiding De vierde herziening van de NHG-standaard Diabetes Mellitus type 2 (T2DM) van juli 2018 betreft de paragraaf Bloedglucoseverlagende middelen en
Nadere informatie3 Persoonlijke gegevens
3 Persoonlijke gegevens Naam Telefoonnummer Voorgeschiedenis en SCORE-risico (%)* Diagnose(n) centrale zorgverlener Mevrouw Jansen Tensieweg 120 3415 BP Bovendruk 011-22110022 Zwangerschapshypertensie.
Nadere informatieDiabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren
Diabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren Huisarts, lid DiHAG Senior-onderzoeker Diabetes kenniscentrum Disclosure Geen conflicts of interest De toekomst!!! >25% = >75 jaar Karakteristieken ouderen
Nadere informatieVoorlichting behandeling tabletten
Voorlichting behandeling tabletten www.novonordisk.nl P a s s i e v o o r l e v e n Hoe houdt u t leven met diabetes leefbaar? Op geen enkele wijze wil Novo Nordisk Farma B.V. de rol van behandelaar vervullen
Nadere informatieToelichting op de jaarcontrole Voor mensen met diabetes mellitus
Toelichting op de jaarcontrole Voor mensen met diabetes mellitus Afdeling interne geneeskunde Deze informatie is een aanvulling op de folder Jaarcontrole voor mensen met diabetes mellitus, die u heeft
Nadere informatieDiabetes Mellitus. Toen en nu. 30 September 2015 Dr. M.G.A. Baggen Dr. M.P. Brugts
Diabetes Mellitus Toen en nu 30 September 2015 Dr. M.G.A. Baggen Dr. M.P. Brugts 2015 een jaar van Celebrations 2015 een jaar van Celebrations 1965-1980 Behandeling type-1 1 x daags insuline!! (varkens/rund)
Nadere informatieBij de behandeling en begeleiding van CVRM neemt de diëtist als zorgaanbieder binnen de zorgketen de dieetadvisering 1 op zich.
Bijlage 1: samenwerkingsafspraken diëtisten binnen DBC CVRM GHC Uitgangspunten Cardio Vasculair Risico Management (CVRM) staat voor de diagnostiek, behandeling en follow-up van risicofactoren voor hart-
Nadere informatie18-10-2012. EASD en ADA richtlijnen 2012: een goede basis voor de nieuwe Nederlandse Standaard? Dr. Paul Bouter
EASD en ADA richtlijnen 2012: een goede basis voor de nieuwe Nederlandse Standaard? Dr. Paul Bouter 1 Samenvatting adviezen ADA/EASD 2008 consensus Bereiken en behouden normoglykemie (HbA1c < 7%) Initieel
Nadere informatieInhoud. 2.5 De comateuze patiënt 22 2.6 Herhalen van receptuur voor bloedglucoseverlagende
Inhoud 1 Inleiding 7 11 Ontregelde diabetes mellitus en de werkwijze op de huisartsenpost 7 12 Contact op de huisartsenpost: verschillende patiënten, verschillende artsen 9 2 Hulpvragen rond diabetes mellitus
Nadere informatieIndividueel Zorgplan Cardiometabool
Individueel Zorgplan Cardiometabool Vasculair Centrum Naam: Geboortedatum: Patiëntnummer: Vasculair centrum Rijnstate Het Rijnstate Vasculair Centrum is een kennis- en behandelcentrum voor patiënten met
Nadere informatieNHG-Standaard Diabetes mellitus type 2
NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 Tweede herziening Rutten GEHM, De Grauw WJC, Nijpels G, Goudswaard AN, Uitewaal PJM, Van der Does FEE, Heine RJ, Van Ballegooie E, Verduijn MM, Bouma M. Huisarts
Nadere informatieDiabetes bij kwetsbare ouderen Dr. ST Houweling, kaderhuisarts. Waar gaat het over? De bejaarde. De ene bejaarde is de andere bejaarde niet...
Diabetes bij kwetsbare ouderen Dr. ST Houweling, kaderhuisarts Waar gaat het over? Kwetsbare bejaarden: zin van goede glucoseregeling, bloeddrukbehandeling lipiden en bijv. funduscontrole 3 De bejaarde
Nadere informatieKoolhydraatbeperking S, M, L. Welke maat heeft je cliënt? Welkom Waarschuwing
Koolhydraatbeperking S, M, L. Welke maat heeft je cliënt? Welkom Waarschuwing 9 november 2015 Gent HarriëtVerkoelen.nl Insuline resistentie Achtergrond van insuline resistentie, de invloed hiervan op de
Nadere informatieNieuwe guidelines voor preventie. Cardio 2013 Johan Vaes
Nieuwe guidelines voor preventie Cardio 2013 Johan Vaes Waarom is preventie nodig? CV ziekten blijven belangrijkste doodsoorzaak Zowel mannen als vrouwen Overlijden voor 75 j is ten gevolge van CV ziekten
Nadere informatie24-06-12. Sporten en diabetes type 2 Van 15 minuten per dag bewegen tot de marathon, maar eerst een fietsproef. Sport is goed voor elk?
Sporten en diabetes type 2 Van 15 minuten per dag bewegen tot de marathon, maar eerst een fietsproef Jan Evert Heeg, internist, Isala Klinieken, Zwolle 1 Lichaamsbeweging is goed Voor DM type 2: Betere
Nadere informatieLichaamsbeweging en sport
Hoofdstuk 6B Lichaamsbeweging en sport 6b.1 Inleiding Regelmatig bewegen heeft een positieve invloed op de gezondheid. En het zorgt voor ontspanning en plezier. Dit geldt voor iedereen, dus ook voor mensen
Nadere informatieFouten bij insulinetherapie S & B 20 febr. en 21 maart Frank Visser (Kaderarts Diabetes) en Kirsten Dijkstra,diabetesverpleegkundige
Fouten bij insulinetherapie S & B 20 febr. en 21 maart 2017 Frank Visser (Kaderarts Diabetes) en Kirsten Dijkstra,diabetesverpleegkundige Injectie vergeten Telefoon op HAP vanuit verzorgingshuis om 22.00
Nadere informatievoorbereiding op behandeling voor diabetespatiënten
voorbereiding op behandeling voor diabetespatiënten Inhoud 1. Behandeling s morgens: vanaf 24.00 uur nuchter... 3 2. Behandeling s middags: nuchter of licht ontbijt... 5 3. Behandeling s morgens: nuchter
Nadere informatieregio uw praktijk 2004 43.8 56.2 % % jaar 6.9 jaar 15.9 66.5 8.2 9.4 % % % 67.8 54.1 17.6 % % % 7.1 4.4 81.8 148.5 29.9 mmhg
Algemene gegevens -5 In het onderstaande overzicht kunt u de gegevens uit uw praktijk van 5 (laatste kolom) vergelijken met die van 5 huisartspraktijken uit de regio (eerste kolom) en uw eigen praktijk
Nadere informatieHet opzetten van een diabetesspreekuur
Kwaliteitsproject AVG-opleiding Het opzetten van een diabetesspreekuur Luc Bastiaanse, november 2004 Inleiding Diabetes mellitus komt frequent voor in de huisartsenpraktijk. De prevalentie bedraagt 17
Nadere informatiesportmedische voorlichtingsavond
sportmedische voorlichtingsavond kun je met diabetes wel een marathon lopen? Christine Oldenburg, internist 25 april 2016 Meander Medisch Centrum Maar eerst Hoe vaak komt diabetes voor? Is bewegen zo
Nadere informatieUpdate NHG standaard Diabetes mellitus type 2
Update NHG standaard Diabetes mellitus type 2 20 en 22 juni 2017 Mw. dr. H. E. Hart, huisarts en kaderhuisarts diabetes Leidsche Rijn Julius Gezondheidscentra Voorzitter DiHAG Stap 1 Metformine Metformine
Nadere informatieUw brief van Uw kenmerk Datum 7 augustus 2009 Farmatec/FZ-2948336 24 november 2009
Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ s Gravenhage Uw brief van Uw kenmerk Datum 7 augustus 2009 Farmatec/FZ-2948336 24 november 2009 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer
Nadere informatieDiabetespatiënt voorbereiden onderzoek of behandeling
Diabetespatiënt voorbereiden onderzoek of behandeling In deze folder geven wij u als diabetespatiënt uitleg over de manier waarop u zich moet voorbereiden op een onderzoek of behandeling. De informatie
Nadere informatieCEL 2010 0049. Indicatorenset DM
CEL 2010 0049 Indicatorenset DM Deze indicatorenset Diabetes Melitus is vervaardigd in opdracht van ZN en wordt ingebracht bij Zichtbare Zorg als de door zorgverzekeraars gewenste indicatorenset. Zorgverzekeraars
Nadere informatieMeer inzicht in uw gezondheid?
Meer inzicht in uw gezondheid? Maak een afspraak voor de Gezondheids-APK bij uw Alphega apotheek. Meten is weten Bij uw Alphega apotheek kunt u terecht voor hulpmiddelen of medicatie wanneer u ziek bent.
Nadere informatieWerkinstructie Consultatie via het KIS Voor de huisartsenpraktijk
Werkinstructie Consultatie via het KIS Voor de huisartsenpraktijk Inhoud Inleiding... 1 Doel... 1 Randvoorwaarden... 1 Verwijzing/aanvragen consult voor patiënt met DM2... 2 Verwijzing/aanvragen consult
Nadere informatieM01 NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2
M01 NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 Derde herziening 5 De standaard en de wetenschappelijke verantwoording zijn geactualiseerd ten opzichte van de vorige versie (Huisarts Wet 2006;49(3):137-52).
Nadere informatieSamenvatting Zorgprogramma Diabetes Mellitus type 2
Samenvatting Zorgprogramma Diabetes Mellitus type 2 Versie december 2016 Inhoud Inleiding... 2 1. Stroomschema... 3 2. Vroegdiagnostiek, identificatie en opsporing door middel van case- finding en screening...
Nadere informatieSamenvatting Hoofdstuk 2
CHAPTER 10 Nederlandse Samenvatting Samenvatting De aandoening diabetes mellitus wordt gekenmerkt door een chronisch verhoogd glucosegehalte in het bloed, oftewel hyperglykemie. Karakteriserend voor patiënten
Nadere informatie