Teaching Quality en Teacher Quality VELOV Congres, 8 februari 2018 Tim Christiaens en Kathleen Feremans Dit werk valt onder een Creative Commons Naamsvermelding-Niet Commercieel-Gelijk Delen 4.0 Internationaallicentie. (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.nl)
Opbouw praktijkcomponent 2
Curriculum SLO GW (60 stp.) Theoretische component 30 studiepunten Praktijkcomponent 30 studiepunten 3
Stage Ingroeistage Onbekende context voor student, leraar-in-opleiding BSO, TSO of TKO Team teaching Doorgroeistage Zelfstandig in context + Team teaching Context SO, ander type dan ingroeistage HO 4
Pijlers van de SLO GW stage 5
Kernpraktijken Wat doet een leraar? Hoe en waarom doet een leraar dat? Kernpraktijken zijn praktijken die een leraar met hoge frequentie uitvoert in het onderwijzen aangeleerd kunnen worden de complexiteit van de onderwijspraktijk bewaren Kernpraktijken brengen de essentiële kennis en vaardigheden alsook de professionele identiteitsvorming van de leerkracht samen 6
Competentiegericht opleiden vanuit kernpraktijken Problematische implementatie van basiscompetenties: afvinklijst geven weinig concrete invulling aan stageactiviteiten moeilijk implementeerbaar moeilijk observeerbaar en evalueerbaar Kernpraktijken zijn concreet waarneembaar en op een objectieve manier te evalueren 7
Kernpraktijken SLO GW Design: een lessenreeks ontwerpen K1: Denkprocessen van leerlingen in een inhoudsdomein identificeren om zo de beginsituatie helder te krijgen. (o.a. cognitie, misconcepties, metacognitie, motivatie, interesse, overtuigingen en houding ten opzichte van het onderwerp) K5: (digitale) Leermiddelen ontwikkelen, kiezen, evalueren en aanpassen in functie van een specifiek leerdoel en denkprocessen van leerlingen Realisatie: een lessenreeks uitvoeren K8: Kerninhouden uitleggen (kerninhoud, of kernidee = het hart van het onderwerp waarover les gegeven wordt; dit moeten leerlingen zeker begrijpen om het onderwerp onder de knie te krijgen.) K9: (vraag)gesprekken over kerninhouden leiden en begeleiden (micro) Schoolontwikkeling en schoolorganisatie K14: Correct, begrijpelijk en professioneel communiceren met ouders en externen K15: Met het schoolteam overleggen en activiteiten opzetten of ondersteunen strevend naar een schoolcultuur gericht op leerprocessen (o.a. durven uitwisselen met collega's, leren van elkaar) 8
9
Waarom? 10
Doel Potentieel van een stage ten volle benutten Studenten nemen hun leerproces zélf in handen Stage is meer dan afzonderlijke lessen geven Micro- en meso-opdrachten vervullen of afvinken 11
Complementariteit tussen kernpraktijken en basiscompetenties 12
Competentiegericht opleiden vanuit kernpraktijken 13
Evaluatie Samen opleiden Samen evalueren 14
Samen opleiden Studenten Mentor Lector Stage Start Tijdens Einde Begeleiding van de student SLO GW Student(en) Mentor Bootcamp / Lerend netwerk Driehoeksgesprek inspireren invullen uitvoeren roadmap planning actie Lerend netwerk Stage op school SLO GW Tussentijds stagebezoek Eindgesprek Begeleiding - Bootcamp: Intro tot coaching - In team: met mentor en medestudent - Door lector: intervisie geïntegreerd in LN 15
rubric kernpraktijken Samen evalueren Studenten FORMATIEF KERNPRAKTIJKEN TEACHING QUALITY Mentor Lector Stage Start Tijdens Einde Evaluatie op stageschool SLO GW Student(en) Mentor Planningsgesprek planningsgesprekken begeleidingsgesprekken Begeleidingsgesprek Eindgesprek Tool Aan de hand van rubric - Op basis van kernpraktijken - Indicatoren per kernpraktijk Wie? - Student zelf - Peer - Mentor - Lector 16
De bevlogen leerkracht (Steele) unaware aware capable inspired K8: Kerninhouden uitleggen (kerninhoud, of kernidee = het hart van het onderwerp waarover les gegeven wordt; dit moeten leerlingen zeker begrijpen om het onderwerp onder de knie te krijgen.) Kerninhouden worden (vaak) onduidelijk gebracht, of zijn niet aangepast aan de beginsituatie van de leerlingen. Er is weinig aandacht voor (nonverbale) signalen van leerlingen. Inhoudelijke kennis vertoont wezenlijke tekorten. Kerninhouden worden uitgelegd volgens de voorbereiding. Deze verloopt meestal vrij gestructureerd. De leraar slaagt er niet in deze inhouden systematisch op het niveau van de leerlingen te brengen, noch in te spelen op de signalen van leerlingen. Inhoudelijke kennis is soms beperkt. Kerninhouden worden helder uitgelegd met een duidelijke structuur. De uitleg is op maat van de leerlingen. Vlot inspelen op signalen van de leerlingen is nog niet aan de orde. De leraar vertoont een degelijke inhoudelijke kennis. Kerninhouden worden helder uitgelegd en sluiten aan bij de voorkennis van de leerlingen. De leraar speelt hierbij vlot in op non-verbale signalen van de leerlingen en past zijn uitleg vlot aan de groep/de leerling aan. Een diepgaande inhoudelijke kennis voeden deze uitleg. 17
Terugblik & Reflectie Kernpraktijken Terugblik op de zaak Praktijkervaringen Begeleid door mentor Peerfeedback medestudent Basiscompetenties Reflectie op de persoon Groei naar leraarschap Persoonlijk Begeleid door lector 18
Reflectief ervaringsleren Persoonlijk interpretatiekader Professioneel zelfverstaan -Zelfbeeld -Zelfwaardegevoel -Beroepsmotivatie -Taakopvatting -Toekomstperspectief Subjectieve onderwijstheorie -Kennis -Opvattingen 19
Samen evalueren SUMMATIEF BASISCOMPETENTIES TEACHER QUALITY Rubric Evaluatiedossier kernpraktijken Terugblik onderwijspraktijk en het effect op het leren van leerlingen Reflectie groei naar leraarschap basiscompetenties Externe assessoren Beslissingsstandaard Leraar-inopleiding Lerarenopleiding Groeiportfolio Startbekwame leraar? Formatieve evaluatie Summatieve evaluatie Deliberatie 20
Evaluatiedossier: template Functionele gehelen Inschatting Bewijskracht (directe link invoegen) Functioneel geheel 1: de leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen Uitstekend Goed Voldoende Onvoldoende Bewijs 1 (link) Kenmerken van dit bewijs: Eigen bewijs Extern bewijs Direct bewijs Indirect bewijs Bewijs 2 (link) Kenmerken van dit bewijs: Eigen bewijs Extern bewijs Direct bewijs Indirect bewijs Motivering Waarom is deze bewijskracht een goede indicatie van dit functioneel geheel? Welke kernpraktijken en basishoudingen maken deel uit van deze bewijskracht en zorgden ervoor dat je dit functioneel geheel uitstekend, goed, voldoende of onvoldoende kon realiseren? Wat vind je sterke en minder sterke aspecten aan de uitgevoerde praktijk waaraan dit bewijs refereert? Wat zou je een volgende keer in een gelijkaardige situatie behouden en wat zou je anders doen? Functioneel geheel 2: de leraar als opvoeder Uitstekend Goed Voldoende Onvoldoende Bewijs 1 (link) Kenmerken van dit bewijs: Eigen bewijs Extern bewijs Direct bewijs Indirect bewijs Bewijs 2 (link) Kenmerken van dit bewijs: Eigen bewijs Extern bewijs Direct bewijs Indirect bewijs Waarom is deze bewijskracht een goede indicatie van dit functioneel geheel? Welke kernpraktijken en basishoudingen maken deel uit van deze bewijskracht en zorgden ervoor dat je dit functioneel geheel uitstekend, goed, voldoende of onvoldoende kon realiseren? Wat vind je sterke en minder sterke aspecten aan de uitgevoerde praktijk waaraan dit bewijs refereert? Wat zou je een volgende keer in een gelijkaardige situatie behouden en wat zou je anders doen? 21
Meer informatie Surf naar SLO GW website http://slogedragswetenschappen.weebly.com/ 22
Referenties Biesta, G. (2013). Beleidsevaluatie lerarenopleidingen. Rapport van de Commissie Beleidsevaluatie Lerarenopleidingen. Juli 2013. Brussel. Onderwijs Vlaanderen. Geraadpleegd op 1 maart 2017 via http://onderwijs.vlaanderen.be/sites/default/files/atoms/files/2013-10-05-rapport-beleidsevaluatielerarenopleidingen.pdf Grossman, P., Hammerness, K. & McDonald, M. (2009). Redefining teaching, re imagining teacher education. Teachers and Teaching. 15(2), 273-289. DOI: 10.1080/13540600902875340 Feremans, K., Elen, J., Christiaens, T., Hindrix, K. & Holvoet, E. (2017). Poster session: Acknowledging complexity: teaching practices at the core. Aquilafuente: 2017, Volume: 227. ISATT (International Study Association on Teachers and Teaching) (Salamanca, Spain) 2017. Feremans, K., Elen, J., Holvoet, E. & Christiaens, T. (2017). Acknowledging complexity: teaching practices at the core. Aquilafuente: 2017, Volume: 227. ISATT (International Study Association on Teachers and Teaching) (Salamanca, Spain) 2017. Kelchtermans, G. (2002). Reflectief ervaringsleren voor leerkrachten: een werkboek voor opleiders, nascholers en stagebegeleiders. Deurne: Wolters Plantyn. Korthagen, F. (1993). Het logboek als middel om reflectie door A.S. leraren te bevorderen. Tijdschrift voor lerarenopleiders. 15(1), 27-34. Steele, C. 2009. The inspired Teacher: How to Know One, Grow One, or Be One. Alexandria, VA:ASCD. Struyven, K. & De Meyst, M. (2010). Competence-based teacher education: Illusion or reality? An assessment of the implementation status in Flanders from teachers and students points of view. Teaching and Teacher Education. 26, 1495-1510. http://dx.doi.org/10.1016/j.tate.2010.05.006 23