De Psychiatrie bij Dementie
|
|
|
- Margaretha van de Brink
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De Psychiatrie bij Dementie Verenso en Regiogroep Ouderenpsychologen Utrecht Dr. Martin Kat psychiater M.C.Alkmaar afd. Klin. Geriatrie/ Amsterdam/ CCE
2 Disclosure Dr. M.G. Kat Speaker fees received from: Niet van toepassing Positions held on Advisory Boards: Niet van toepassing Grants and sponsoring: Niet van toepassing
3 inhoud Psychiatrie bij dementie: waar staan we? Neuropsychiatrische stoornissen:vroeg/laat Behandelmodel voor de praktijk
4 Psychiatrische ziekten bij Ouderen Cognitieve stoornissen - delier - amnestisch syndroom/mci - dementie Psychosen: schizofrenie, waanstoornis Stemmingsstoornissen: depressie, angststn. Persoonlijkheidsstoornissen
5 Dementie en NP-stoornissen Bewustzijn Helder Niet Helder Psychose Stemm.- stnis Angststn. Org.perslh. verander. Acuut Chron. hyper hypo hyper hypo hyper hypo hyper hyper Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) hypo hypo
6 Proces van opslaan van nieuwe informatie registratie inprenting oproepen consolid. hersenstam hippocamp. bas.ganglia cortex Delier Amn. syndr. Subcortic.st. Corticale st.
7 Dementie: de praktijk, mengbeelden! Alzheimer s disease (AD) 10% AD vascular dementia 8% Vascular dementia 53% 5% 8% 6% Frontotemporal dementia Other 10% DLB (Petersen, mayo clinic) AD + dementia with Lewy bodies (DLB)
8 Psychiatrische stoornissen bij Synoniemen: dementie neuropsychiatrische symptomen non-cognitieve symptomen BPSD (1996, IPA): Behavioural and Psychological Symptoms of Dementia
9 BPSD patronen tijdens het beloop van AD (Hope, Keene, Fairburn, Jacoby, McShane, Br.J.Psych. 1999, 174,39-44) Type 1 Type 2 Type maanden voor het overlijden
10 Dementie historisch bezien tot 1850 final common pathway breed spectrum van stn. op de oude dag: depressie, psychose, lues, mentale retardatie Organisch vs. functionele stoornissen Dementie werd een organische stoornis Amnesie het kernsymptoom Psychiatrische symptomen: non-cognitief
11 NPI en NPI-Q: betrouwbaarheid, validiteit, klinische toepasbaarheid
12 Cognitieve functies (Kuiper, hoofdsom der psychiatrie)
13 Current concepts in Alzheimer s disease: a multidisciplinary review Review behavioral/np symptoms: 90% ergens tijdens het beloop 20-50% comorbide depressie (al 3 jaar aanwezig voordat AD diagn. gesteld is) Minati L, Edginton T, Bruzzone MG and Giaccone G. Am J Alzheimer s Disease and other Dementias :95-121
14 frequentie (% patiënten) NPS en beloop bij AD Agitatie Dag/nacht ritme 60 Prikkelbaar Depressie Agressie 40 Terugtrekken Doelloos rondlopen 20 Hallucinaties Angst Paranoïdie Stemmingsverandering Sociaal onaangepast Suïcidale gedachten Beschuldigend Wanen 0 Seksueel ontremd maanden voor diagnose maanden na diagnose (Jost & Grossberg, 95, 96)
15 Apathie is geen depressie Relatie van apathie met depressie varieert tussen de verschillende dementiesyndromen apathy is a specific neuropsychiatric syndrome that is distinct from depression (Levy M.L., 1998, J Neuropsych. Clin. Neurosc., 10: ) Dit heeft therapeutische implicaties!
16 Repetitief gedrag is geen Agitatie vaak in latere stadia vanwege: overprikkeling/onderprikkeling? consequenties voor de behandeling!
17 Emotionele labiliteit is geen depressie Eerder ontremming IPA 2006 (Puerto Rico): The recognition, assessment and treatment of Pseudobulbar affect, an affective disinhibition syndrome
18 Agitatie Zeer breed gedefinieerd (CMAI) Synoniem: probleemgedrag Als gedragsfenomeen vaak zonder inbedding in psychiatrische stoornis NPI-C (2010): agitatie, los van agressie. Nieuw: vocalisatie (abnorm. verbaal gedrag)!
19
20 Lyketsos, verv. Dementie: 75% NP-symptomen 55% 2 of meer; 44% 3 of meer 36% apathie 32% depressie 30% agitatie/agressie
21 Lyketsos, verv. MCI: 43% NP-symptomen: 20% depressie 15% apathie 15% agitatie
22 Vroege neuropsychiatrie bij dementie MCI Mild Cognitive Impairment: geheugen,afasie,apraxie,agnosie,execut.stn. MAI Mild Affective Impairment: verdriet, somberh., emotionele lab., Depressie, hypomanie, vrees, angst, hypochondrie DEMENTIE MPI Mild Perceptual Impairment: paranoïdie, illusionaire verv., wanen, hallucinaties, misidentificaties MMI Mild Motivational Impairment: lusteloosheid, remming, apathie, abulie
23 Meten Meetinstrumenten voor cognitieve stoornissen (cam-cog, adas-cog) Pas vanaf 1980 instrumenten voor gedrag + psychiatrische sympt. Veelal afgestemd op het Alzheimerconcept (BEHAVE-AD 87, CUSPAD 92) NPI (1994): eerste waardevrije brede meetschaal (AD, FTD, LBD, PSP)
24 Wanen Hallucinaties psychose Agitatie/agressie Depressie/dysforie Angst Euforie Apathie/onverschilligh. Ontremd gedrag depressie apathie (hypo) maniform(hyper) Prikkelbaarh./labiliteit Doelloos repetitief gedrag Nachtelijke onrust/slaapst. Eetgedragverandering
25 NPI: wat kan je ermee?
26 NPI versies NPI (1994): interview, 10 items, later 12- items NPI-Q: screeningsinstrument (2000) NPI-NH: verpleeghuisversie NPI-C: plus beoordeling clinicus (2010)
27 Neuropsychiatrische Vragenlijst Clinicus beoordelingsschaal (NPI-C) ontwikkeld door Kate de Medeiros, Constantine Lyketsos en de NPI-C onderzoeksgroep Nederlandse vertaling: Amir Ahmed, Peter Delsink, Jos de Jonghe en Martin Kat
28
29 Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM) (kat 2011)
30 NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM) (kat 2011) deel A: Psychosociaal Dr. M.G.Kat Psychiater
31 Dementie en NP-stoornissen Bewustzijn Helder Niet Helder Psychose Stemm.- stnis Angststn. Org.perslh. verander. Acuut Chron. hyper hypo hyper hypo hyper hypo hyper hyper Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) m.g.kat 2012 hypo hypo
32 Dementie en Psychose Psychose bij helder bewustzijn Hyper Hypo Positieve sympt: Hallucin./wanen Agitatie Agressie Negatieve sympt: Apathie, abulie realiteitsversterking De-escaleren, afstand Gedoseerd prikkelen, motiveren Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) m.g.kat 2012
33 Dementie en NP-stoornissen Bewustzijn Helder Niet Helder Psychose Stemm.- stnis Angststn. Org.perslh. verander. Acuut Chron. hyper hypo hyper hypo hyper hypo hyper hyper Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) m.g.kat 2012 hypo hypo
34 Dementie en Stemmings-/ Angststoornis Stemm.stn. Angststn. bij helder bewustz. Hyper Hypo Agitatie Dysforie Obsessie Ontremming Remming (apathie) Freezing (vermijding) Steunendstructurerend ego versterkend Structurerend, ritmebevorder. prikkelreductie Er zijn, niet trekken Angstreductie, ontspanning Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) m.g.kat 2012
35 Dementie en NP-stoornissen Bewustzijn Helder Niet Helder Psychose Stemm.- stnis Angststn. Org.perslh. verander. Acuut Chron. hyper hypo hyper hypo hyper hypo hyper hyper Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) m.g.kat 2012 hypo hypo
36 Dementie en Organische persoonlijkh. verandering Organisch Perslkh.verand. helder bewustz. Hyper Hypo Agitatie Agressie Ontremming Impulsiviteit Emot.labiliteit Doelloos repetitief Apathie Structuur, gedoseerd prikkelen Structuur, gevoelsleven minder aanspreken Afleiden of mogelijk maken Prikkelen op niveau Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011)
37 Dementie en NP-stoornissen Bewustzijn Helder Niet Helder Psychose Stemm.- stnis Angststn. Org.perslh. verander. Acuut Chron. hyper hypo hyper hypo hyper hypo hyper hyper Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) m.g.kat 2012 hypo hypo
38 Dementie Niet helder: Acuut Bewustz. Niet helder: Acuut Hyper Hypo Agitatie Agressie Positieve sympt. ontremming Apathie, Hypokinesie Negat. sympt.. Bescherming, beveiliging Oriëntatie versterking Oriëntatie versterking Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) m.g.kat 2012
39 Dementie en NP-stoornissen Bewustzijn Helder Niet Helder Psychose Stemm.- stnis Angststn. Org.perslh. verander. Acuut Chron. hyper hypo hyper hypo hyper hypo hyper hyper Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) m.g.kat 2012 hypo hypo
40 Dementie Niet helder: Chronisch Bewustz. Niet helder: Chronisch Hyper Hypo Agitatie Agressie Positieve sympt. ontremming Apathie, Hypokinesie Negatieve sympt. Bescherming, beveiliging, dag/nacht ritme > Realiteitsversterking oriëntatie> dag-/nachtritme > Oriëntatie > gedoseerd prikkelen dag/nachtritme > Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) m.g.kat 2012
41 NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM) (kat 2011) deel B: Medicatie Dr. M.G.Kat Psychiater
42 Dementie en NP-stoornissen Bewustzijn Helder Niet Helder Psychose Stemm.- stnis Angststn. Org.perslh. verander. Acuut Chron. hyper hypo hyper hypo hyper hypo hyper hyper Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) hypo hypo
43 Dementie en Psychose Psychose bij helder bewustzijn Hyper Hypo Positieve sympt: Hallucin./wanen Agitatie Agressie Negatieve sympt: Apathie, abulie Antipsychoticum Antipsychoticum Atypisch antipsychoticum (niet sederend) Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011)
44 Dementie en NP-stoornissen Bewustzijn Helder Niet Helder Psychose Stemm.- stnis Angststn. Org.perslh. verander. Acuut Chron. hyper hypo hyper hypo hyper hypo hyper hyper Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) hypo hypo
45 Dementie en Stemmings-/ Angststoornis Stemm.stn. Angststn. bij helder bewustz. Hyper Hypo Agitatie Dysforie Obsessie Ontremming Remming (apathie) Freezing (vermijding) SSRI, NaSSA, SNRI etc. Overweeg stemm. stabilisator Overweeg nortriptyline SSRI +/- benzodiazep. Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011)
46 Dementie en NP-stoornissen Bewustzijn Helder Niet Helder Psychose Stemm.- stnis Angststn. Org.perslh. verander. Acuut Chron. hyper hypo hyper hypo hyper hypo hyper hyper Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) m.g.kat 2012 hypo hypo
47 Dementie en Organische persoonlijkh. verandering Organisch Persoonlkh.v. bij helder bewustz. Hyper Hypo Agitatie Agressie Ontremming Impulsiviteit Emot.labiliteit Doelloos repetitief Apathie Antipsychotic. overweeg memantine Antipsychotic. SSRI Trazodon Clomipramine Overweeg ach-ase.remm. Dopa(mimet.) Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011)
48 Dementie en NP-stoornissen Bewustzijn Helder Niet Helder Psychose Stemm.- stnis Angststn. Org.perslh. verander. Acuut Chron. hyper hypo hyper hypo hyper hypo hyper hyper Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) hypo hypo
49 Dementie en Niet helder: Acuut Bewustz. Niet helder: Acuut Hyper Hypo Agitatie Agressie Positieve sympt. ontremming Apathie, Hypokinesie Negat. sympt. Haloperidol Haloperidol Haloperidol Overw. ach.-ase remmer Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011)
50 Dementie en NP-stoornissen Bewustzijn Helder Niet Helder Psychose Stemm.- stnis Angststn. Org.perslh. verander. Acuut Chron. hyper hypo hyper hypo hyper hypo hyper hyper Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) hypo hypo
51 Dementie en Niet helder: Chronisch Bewustz. Niet helder: Chronisch Hyper Hypo Agitatie Agressie Positieve sympt. ontremming Apathie, Hypokinesie Negatieve sympt. Ach.-ase remmer Overweeg atyp. antipsychoticum Het NeuroPsychiatrisch Beslisbomen Model (NPBM, Kat 2011) Ach.-ase remmer Overweeg atyp. antipsychoticum Ach.-ase remmer
52 Richtlijn PG vs. NPBM advies Richtlijn: 6 domeinen sec (niet ingebed) (agitatie/agressie, wanen/hallucinaties, angst, depressieve symptomen, apathie, nachtelijke onrust) NPBM: domeinen na npdiagnostiek (helder/niet helder, psychiatrisch syndroom, hyper/hypo)
53 Conclusies (1) NPS bij Dementie: zijn historisch gezien onderbelicht gebleven komen veel voor zijn belastend kunnen zeer vroeg aanwezig zijn: cave late ontstane psychiatrische symptomen bij ouderen
54 NPS bij Dementie: Conclusies (2) vormen een groot probleem bij gevorderde dementie vereisen een systematisch en genuanceerde np-indeling (NPBM?), zeker bij medicamenteuze interventies!
Omgaan met ongewenst gedrag bij Dementie
Omgaan met ongewenst gedrag bij Dementie Bunnik 30-4-2015 Dr. Martin Kat (ouderen)psychiater Amsterdam/Alkmaar psykat@hetnet.nl inhoud Ongewenst gedrag bij dementie: definitie Neuropsychiatrische stoornissen:
Zorgen voor cliënten met gedragsproblemen
Zorgen voor cliënten met gedragsproblemen CineMec Ede 29-5-2015 Dr. Martin Kat (ouderen)psychiater Amsterdam/Alkmaar psykat@hetnet.nl Med. Centrum Alkmaar Afd. Klin. Geriatrie Praktijk Amsterdam Experiment!
Medicatie bij Probleemgedrag
Medicatie bij Probleemgedrag Reehorst 10-6-2016 Dr. Martin Kat psychiater M.C.Alkmaar afd. Klin. Geriatrie/ Amsterdam/ CCE psykat@hetnet.nl inhoud Probleemgedrag en de ouderenpsychiatrie Wat doet medicatie
Diagnose Depressie. REED, Reehorst Ede Dr. Martin G. Kat psychiater MCAlkmaar/Amsterdam
Diagnose Depressie REED, Reehorst Ede 25-11-2014 Dr. Martin G. Kat psychiater MCAlkmaar/Amsterdam psykat@hetnet.nl Inhoud Depressie als psychiatrische aandoening: diagnostiek Depressie bij ouderen (de
Ouderenpsychiatrie: Hulpmiddelen bij het Herkennen en Signaleren
Ouderenpsychiatrie: Hulpmiddelen bij het Herkennen en Signaleren Dr. Martin G. Kat (ouderen)psychiater-psychotherapeut NWZ Alkm./Amsterdam www.psykat.nl Inhoud Diagnosticeren/ Differentiaal-diagnostiek
Eenzaamheid bij Ouderen. Dr. Martin G. Kat Psychiater-psychotherapeut MCAlkmaar/Amsterdam psykat@hetnet.nl
Eenzaamheid bij Ouderen Dr. Martin G. Kat Psychiater-psychotherapeut MCAlkmaar/Amsterdam psykat@hetnet.nl Eenzaamheid: definitie Het gevoel dat de contacten met anderen in aard en/of intensiteit minder
Dementie-gerelateerde gedragsveranderingen bij mensen met downsyndroom
Ede 15.09.2017 1 Dementie-gerelateerde gedragsveranderingen bij mensen met downsyndroom A. D. (Alain) Dekker Afdeling Neurologie en Alzheimer Research Centrum Universitair Medisch Centrum Groningen Rijksuniversiteit
Probleemgedrag bij ouderen
Probleemgedrag bij ouderen https://www.youtube.com/watch?v=8sbtxdpcndg https://www.youtube.com/watch?v=5tu-1faasp8&t Definitie probleemgedrag Alle gedrag van de patiënt dat door deze patiënt en/of zijn
Kwaliteit van leven. Kwaliteit van leven bij verpleeghuisbewoners met. Britt Appelhof psycholoog, promovendus. UKON symposium, 11 april 2017
Kwaliteit van leven bij verpleeghuisbewoners met dementie op jonge leeftijd Britt Appelhof psycholoog, promovendus UKON symposium, 11 april 2017 Introductie Doelen Methoden Resultaten Conclusie Kwaliteit
NHL symposium. Down & Alzheimer. dr. Alain Dekker Rijksuniversiteit Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen
NHL symposium Down & Alzheimer dr. Alain Dekker a.d.dekker@umcg.nl Rijksuniversiteit Groningen Universitair Medisch Centrum Groningen Wat is het verschil tussen dementie en de ziekte van Alzheimer? Dementie
Eenzaamheid bij ouderen Brede conferentie Transformatie 6 maart Rianne van der Meer, klinisch geriater Groene Hart Ziekenhuis
Eenzaamheid bij ouderen Brede conferentie Transformatie 6 maart 2018 Rianne van der Meer, klinisch geriater Groene Hart Ziekenhuis Eenzaamheid bij ouderen Casus Ouderen en eenzaamheid Eenzaamheid herkennen
Onderzoekssessie over dementie op jonge leeftijd UKON symposium, 10 april 2018
Onderzoekssessie over dementie op jonge leeftijd UKON symposium, 10 april 2018 Britt Appelhof, psycholoog/ promovenda, Archipel Zorggroep Ans Mulders, specialist ouderengeneeskunde/ promovenda, Thebe Inleiding
Tijdige detectie van dementie - Interventies bij diagnose dementie. Sophie Vermeersch Klinisch neuropsycholoog (MsC)
Tijdige detectie van dementie - Interventies bij diagnose dementie Sophie Vermeersch Klinisch neuropsycholoog (MsC) overzicht Detectie van dementie - cognitieve screening in de eerste lijn - ADL evaluatie
Neuropsychiatrische symptomen bij Nederlandse verpleeghuispatiënten
Proefschrift: S.U. Zuidema Neuropsychiatrische symptomen bij Nederlandse verpleeghuispatiënten met dementie Samenvatting Dementie is een ongeneeslijke aandoening met belangrijke effecten op cognitie, activiteiten
Verschijningsvormen van dementie op jonge leeftijd, verschillen en overeenkomsten Freek Gillissen
Verschijningsvormen van dementie op jonge leeftijd, verschillen en overeenkomsten Freek Gillissen Verpleegkundig consulent dementie Alzheimercentrum VUMC Herkenning preseniele dementie Vroege verschijnselen:
Vragenlijst Geheugenpoli
Vragenlijst Geheugenpoli - DEEL A Patiëntgegevens Geachte heer, mevrouw, Als voorbereiding op uw bezoek aan de geheugenpolikliniek verzoeken wij u om deze vragenlijst in te vullen en mee te nemen naar
Workshop dementie diagnostiek
Workshop dementie diagnostiek Bernard Prins, huisarts Medisch Centrum Gelderlandplein, lid Academisch Huisartsen Netwerk van het Vumc en Coöperatie Huisartsen in Amsterdam Zuid Karel Brühl, specialist
Anatomische correlaties van neuropsychiatrische symptomen bij dementie
Anatomische correlaties van neuropsychiatrische symptomen bij dementie K.J. Kaland, AIOS klinische geriatrie, Parnassia Groot Haags Geriatrie Referaat 6 februari 2017 Gedragsproblemen bij dementie Behavioral
Psychiatrische symptomen bij Lewy body ziekten. Groot Haags Geriatrie Referaat April 2017 Marielle Hofman, aios geriatrie
Psychiatrische symptomen bij Lewy body ziekten Groot Haags Geriatrie Referaat April 2017 Marielle Hofman, aios geriatrie Inhoudsopgave Casus Diagnostische criteria Pathofysiologie Psychiatrische symptomen
Welkom. Publiekslezing dementie 17 februari 2015 #pldementie
Welkom Publiekslezing dementie 17 februari 2015 #pldementie R.H. Chabot, neuroloog Beatrixziekenhuis Rivas Zorggroep DEMENTIE DIAGNOSE EN SYMPTOMEN Inhoud Geheugen Wat is dementie? Mogelijke symptomen
Medicatie als instrument om onrust en agressie te beheersen? Niet agressief, maar duf? dr. Martin Smalbrugge. Wie ben ik??
Medicatie als instrument om onrust en agressie te beheersen? Niet agressief, maar duf? dr. Martin Smalbrugge Wie ben ik?? Specialist ouderengeneeskunde Hoofd opleidingsinstituut specialisme ouderengeneeskunde
Probleemgedrag bij Dementie. Duodagen 6 en 7 April 2017 M.Y.E. Cappetti, Klinisch Geriater H.P.A. Bom en A.A. Tewarie, huisartsen
Probleemgedrag bij Dementie Duodagen 6 en 7 April 2017 M.Y.E. Cappetti, Klinisch Geriater H.P.A. Bom en A.A. Tewarie, huisartsen Inhoud Definitie Differentiaal diagnose Gevolgen Probleemgedrag Signalering
Kleinschaligheid binnen grootschaligheid
Kleinschaligheid binnen grootschaligheid effekten bij verpleeghuisbewoners H.A. Dercksen, specialist ouderengeneeskunde Context onderzoek Lokatie het Zonnehuis van Zorgcombinatie Zwolle Oudbouw grootschalige
Ik heb geen last van mijn geheugen. Ad Hovestadt & Dianne Raaijmakers, neurologen René Jansen & Lia Middeljans, klinisch geriaters
Ik heb geen last van mijn geheugen Ad Hovestadt & Dianne Raaijmakers, neurologen René Jansen & Lia Middeljans, klinisch geriaters Inhoud workshop Diagnostiek van dementie Casuistiek geheugenpoli neuroloog
Dementie, ook u ziet het?! Hanny Bloemen Klinisch Geriater Elkerliek Ziekenhuis Helmond 22 mei 2013
Dementie, ook u ziet het?! Hanny Bloemen Klinisch Geriater Elkerliek Ziekenhuis Helmond 22 mei 2013 Hoeveel mensen in Nederland hebben dementie? 16.5 miljoen Nederlanders; 2.5 miljoen hiervan is 65+ (15%)
Multidisciplinaire richtlijn probleemgedrag bij dementie (2018)
Multidisciplinaire richtlijn probleemgedrag bij dementie (2018) Spreker: Prof. dr. S.U. Zuidema Afdeling: Huisartsengeneeskunde & Ouderengeneeskunde, UMCG Geriatriedagen 2018 Disclosures: geen Richtlijn
Parkinson en Dementie
Parkinson en Dementie Alzheimer Café 4 februari 2019 dr. Arthur G.G.C. Korten neuroloog geheugenpolikliniek Laurentius Ziekenhuis Roermond Inhoud De ziekte van Parkinson Dementie Lewy Body Ziekte en Parkinsondementie
Waarom schrijven specialisten ouderen- geneeskunde psychofarmaca voor?
UMCG Waarom schrijven specialisten ouderen- geneeskunde psychofarmaca voor? Verenso Jaarcongres 2011 Dr. S.U. Zuidema (Sytse) Afdeling Eerstelijnsgeneeskunde UMC St Radboud Nijmegen Afdeling Huisartsgeneeskunde
Begeleiding van psychische klachten bij revalidatie. dr. Bianca Buijck Coördinator Rotterdam Stroke Service 17 maart 2015
Begeleiding van psychische klachten bij revalidatie dr. Bianca Buijck Coördinator Rotterdam Stroke Service 17 maart 2015 Even voorstellen Psychische klachten: neuropsychiatrische symptomen (NPS) De laatste
Dag van de geriatrie: Psychiatrie en dementie. Dr. P. Geerts
Dag van de geriatrie: Psychiatrie en dementie Dr. P. Geerts Voorstelling en disclosure Psychiater AZ Groeninge Afdelingspsychiater STAP (ouderenpsychiatrie) Afdelingspsychiater liaisonpsychiatrie Systeemtherapeut
Delier 18-04-2011. Sini van den Boomen Anja Manders Marianne de Nobel
Delier 18-04-2011 Sini van den Boomen Anja Manders Marianne de Nobel Welkom Doel: Kennisoverdracht/bewustwording Signalering Verpleegkundige interventies Programma Film Medische aspecten delier Casus in
Achtergrond en Afname. Voor nadere informatie omtrent de NPI-Q kunt u contact opnemen met:
De Neuropsychiatrische Vragenlijst-Questionnaire (NPI-Q) D. Kaufer, MD and J.L. Cummings, MD Nederlandse vertaling J.F.M. de Jonghe, M.G. Kat en C.J. Kalisvaart M Achtergrond en Afname De Neuropsychiatrische
Acute ingrijpmedicatie. Dr. Maarten Bak, psychiater Benjamin Richartz, afdelingshoofd Mondriaan / Universiteit Maastricht
Acute ingrijpmedicatie Dr. Maarten Bak, psychiater Benjamin Richartz, afdelingshoofd Mondriaan / Universiteit Maastricht Disclosure Maarten Bak Speaker fees received from: Astra Zeneca, Lundbeck Positions
Aan de slag met psychose en bipolaire stoornis
Aan de slag met psychose en bipolaire stoornis Anja Stevens, psychiater, Dimence Charlotte Marchandisse, VS, GGZinGeest Zwolle, 8 december Phrenoscongres Opzet Introductie hypomanie, manie, psychose Rollenspellen
Agressie en extreem gedrag bij Huntington
Agressie en extreem gedrag bij Huntington Welmoed Liefrinck Neuropsycholoog/GZ-Psycholoog 8 HNN 11-06-2018 Agressie Veel voorkomend probleem bij de ziekte van Huntington 22-66% Vroeg stadium van de ziekte
Medicatie bij dementie
Medicatie bij dementie Dementie Dementie is een ernstige ziekte die de duur van het leven bekort Tijdens beloop kunnen allerlei problemen ontstaan Een behandeling die gericht is op herstel bestaat niet
DSM 5 - psychose Dr. S. Geerts Dr. O. Cools 28-11-2014
DSM 5 - psychose Dr. S. Geerts Dr. O. Cools 28-11-2014 Inhoud DSM IV -> DSM 5 DSM IV: Schizofrenie als kernsyndroom Even stilstaan bij SCHIZOFRENIE Kritiek op DSM IV Overzicht DSM 5 Schizofrenie (1) Epidemiologie:
CONCERN. Inleiding: Inleiding: Doelstelling: Gevolgen van NPS: Een beloopstudie naar probleemgedrag bij mensen met dementie in de huisartspraktijk
CONCERN Een beloopstudie naar probleemgedrag bij mensen met dementie in de huisartspraktijk UKON symposium 15 april 2014 Petra Borsje Specialist ouderengeneeskunde Thebe Junior onderzoeker Radboudumc Nijmegen
Diagnose en classificatie in de psychiatrie
Diagnose en classificatie in de psychiatrie Klinische Validiteit Research Betrouwbaarheid Prof dr Bert van Hemert psychiater en epidemioloog Afdelingshoofd psychiatrie DBC Kosten-baten 2 Diagnosen in de
De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid
De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%
ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015
ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015 Niet steeds dementie Vraagstelling: 1) Kan elke verwardheid voorkomen worden? 2) Wat kunnen we doen om te voorkomen? 3) Wat kunnen we doen bij acute
De geriatrische patiënt op de SEH. SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie
De geriatrische patiënt op de SEH SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie Relevante onderwerpen Delier Symptoomverarming Medicatie op de SEH Duur aanwezigheid patiënt op de SEH Delier
Voorbij de syndroom diagnose dementie
Dementie update 2018 Voorbij de syndroom diagnose dementie Yolande Pijnenburg Disclosures The Alzheimer Center VUmc has received unrestricted funding from: Aegon, Alzheimer Nederland, VUmc Fonds, Heineken
6 e mini symposium Ouderenzorg
6 e mini symposium Ouderenzorg Aanvullende diagnostiek bij dementie in de 1 e lijn Suzanne Boot, specialist ouderengeneeskunde, kaderarts psychogeriatrie i.o. 28-09-2015 Pagina 1 6 e Mini symposium ouderenzorg
Onbegrepen gedrag. Trudy Jacobs en Maartje Willems Geriatrie Radboudumc. /
Onbegrepen gedrag Trudy Jacobs en Maartje Willems Geriatrie Radboudumc. Trudy.Jacobs@radboudumc.nl / maartje.willems@radboudumc.nl 2018 Definitie: Alle gedrag van de patiënt dat door deze patiënt en/of
Parkinson en neuropsychiatrie
Parkinson en neuropsychiatrie Rosalie van der Aa- Neuropsycholoog Altrecht Opbouw Onze Hersenen en Parkinson Neuropsychiatrie Adviezen Onze Hersenen en Parkinson de ziekte van Parkinson: 2 de neurodegeneratieve
Onbegrepen gedrag bij thuiswonende mensen met dementie: een gedragsmethodiek. Iris van Asch Marleen Prins
Onbegrepen gedrag bij thuiswonende mensen met dementie: een gedragsmethodiek Iris van Asch Marleen Prins Programma Trimbos-instituut en Programma Ouderen Achtergrond en aanleiding onderzoek Stellingen
Wie zijn wij? Wie bent u? Waar bent u werkzaam? Welke setting en sector? Wat wilt u leren van deze workshop?
Wat kunt U daarmee? Alwies Hendriks, psychomotorisch therapeut Margje Mahler, ouderenpsycholoog Wie zijn wij? Wie bent u? Waar bent u werkzaam? Welke setting en sector? Wat wilt u leren van deze workshop?
Wie zijn wij? Wie bent u? Waar bent u werkzaam? Welke setting en sector? Wat wilt u leren van deze workshop?
Wat kunt U daarmee? Alwies Hendriks, psychomotorisch therapeut Margje Mahler, ouderenpsycholoog Wie zijn wij? Wie bent u? Waar bent u werkzaam? Welke setting en sector? Wat wilt u leren van deze workshop?
Handreiking. Dementie
Handreiking Dementie Handreiking Dementie Doelgroep Ouderen met (een verdenking op) geheugen en overige cognitieve stoornissen die van invloed zijn op het dagelijkse leven. Diagnostiek (huisarts, wijkverpleegkundige)
Dementie in de palliatieve fase
Dementie in de palliatieve fase Wie zijn wij? Marielle Rooijakkers Karin van Mersbergen Dementie Verzamelnaam voor een combinatie van symptomen waarbij de hersenen, informatie niet meer goed kunnen verwerken.
Dementie na de diagnose
Dementie na de diagnose 1. Beloop en symptomen 2. De rol van het ziekenhuis na de diagnose - Medicatie bij dementie 3. Samenwerking 1 e lijn en ziekenhuis: vragen/opmerkingen - Ziekte van Alzheimer - Vasculaire
Opbouw praatje. Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie
DEMENTIE Opbouw praatje Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie Definitie dementie Dementie is een syndromale diagnose, een ziekte
Stemmingsstoornissen. Bij mensen met een verstandelijke beperking Kentalis- 25 november 2016 Carmen van Bussel
Stemmingsstoornissen Bij mensen met een verstandelijke beperking Kentalis- 25 november 2016 Carmen van Bussel Inhoud 1. Casus Mark 2. De context: psychiatriebij mensenmet eenvb 3. Stemmingsstoornissen
Zorg voor mensen met dementie en ernstig probleemgedrag
Zorg voor mensen met dementie en ernstig probleemgedrag De Nieuwe Afdeling De Waalboog en Pro Persona 18 juni 2015 Cindy van Emden, gz psycholoog, de Waalboog Carolien Benraad, klinisch geriater, Pro Persona
KORSAKOV-studie. Mij mankeert niets. Ineke Gerridzen specialist ouderengeneeskunde/ onderzoeker VUmc KKC Sergej Korsakoff in 1885
KORSAKOV-studie Sergej Korsakoff in 1885 Mij mankeert niets Ineke Gerridzen specialist ouderengeneeskunde/ onderzoeker VUmc KKC 17-07-2019 Casus hr X, 68 jaar Voorgeschiedenis Angststoornis, depressie,
Genetische counseling Dementie
Genetische counseling Dementie Desiderius Erasmus Alois Alzheimer Erfelijkheid en Dementie Genen in Alzheimer en Frontotemporale Dementie Genetische counseling : waarom, wie, wat, wanneer, hoe? Welk nut
DEMENTIE. huisarts in the lead. Duo Dagen 27 28 maart 2014. E. Oelrich, Huisarts H. Ham, Huisarts M.Y.E. Cappetti, Klinisch Geriater
DEMENTIE huisarts in the lead Duo Dagen 27 28 maart 2014 E. Oelrich, Huisarts H. Ham, Huisarts M.Y.E. Cappetti, Klinisch Geriater Toetsvragen Inhoud Korte inleiding over dementie Vroege signalering dementie
Richtlijn Antipsychotica. Richtlijnenmiddag 2017
Richtlijn Antipsychotica Richtlijnenmiddag 2017 Voor wie Daarvoor is de indeling volgens de DSM 5: 297.1 Waanstoornis 298.8 Kortdurende psychotische stoornis 295.40 Schizofreniforme stoornis 295.90 Schizofrenie
Ik ben uit de mode. Netwerk Dementie 7 februari 2019 Judith van Tuijn
Ik ben uit de mode Netwerk Dementie 7 februari 2019 Judith van Tuijn (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium
De 3D,s POH 02-04-2014
De 3D,s POH 02-04-2014 Doelstelling Onderscheid delier, dementie en depressie Vroegtijdig herkennen/signaleren van een delier. Behandeling delier Delier Dementie Depressie Casus Een 70-jarige vrouw wordt
EEN NETWERKBENADERING
EEN NETWERKBENADERING VOOR PSYCHOSE DE ROL VAN SYMPTOMEN EN TRAUMA dr. Hanneke Wigman Januari 2017 De Amsterdamse School DISCLOSURES (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Psychosen bij Ouderen
Psychosen bij Ouderen de stand van zaken LOAG 9-9-2015 Dr. Martin G. Kat psychiater Psychosen als containerbegrip Psychotisch syndroom: een cluster van symptomen Van symptoom naar syndroom naar ziekte
Auteurs 1. Voorwoord 3
Auteurs 1 Voorwoord 3 D E E L 1 A LG E M E N E A S P E C T E N 5 1 Ziekteconcept en classificatie 7 F.R.J. Verhey, C. Jonker, J.P.J. Slaets 1.1 Geschiedenis 7 1.2 Huidige gezichtspunten 8 1.3 Syndromale
Autisme bij Ouderen: Een vergeten differentiaal diagnose bij verdenking op dementie.!
Autisme bij Ouderen: Een vergeten differentiaal diagnose bij verdenking op dementie.! 1) Dr. Amir Ahmed, klinisch geriater klinisch farmacoloog 2) Drs. Frédérique Geven, GZ-psycholoog en cognitief gedragstherapeut
RELEVANTIE VROEGHERKENNING: AT RISK MENTAL STATE (ARMS)
THE COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF AT-RISK MENTAL STATE CAARMS - TRAINING J e n n y v a n d e r W e r f P A R N A S S I A, D E N H A A G J u d i t h R i e t d i j k D I J K E N D U I N, Z A A N D A M No financial
Dementie Lezing voor SeniorenRaad Best
Dementie Lezing voor SeniorenRaad Best 15 maart 2018 Serge Roufs Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts psychogeriatrie Sociaal Geriater Curriculum Vitae Geboren en getogen in Eindhoven Eckartcollege
Dementie per leeftijdscategorie 6-1-2010. Dementie Dementiesyndroom. = ontgeesting. Omvang dementie in Nederland. Matthieu Berenbroek
Dementie Dementiesyndroom de-mens = ontgeesting Matthieu Berenbroek Fontys Hogeschool Verpleegkunde Omvang dementie in Nederland 2005 180.000 / 190.000 dementerenden 2050 400.000 dementerenden Bron CBO
The neuropsychiatry of dementia : psychometrics, clinical implications and outcome Kat, M.G.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The neuropsychiatry of dementia : psychometrics, clinical implications and outcome Kat, M.G. Link to publication Citation for published version (APA): Kat, M. G.
AGRESSIE. Basis emoties. Basis emoties. Agressie - sociologisch. Agressie - biologisch. Agressie en psychiatrie 16-3-2014
Basis emoties AGRESSIE en psychiatrische stoornissen Angst Verdriet Boosheid Verbazing Plezier Walging Paul Ekman Basis emoties Psychofysiologische reactie op een prikkel Stereotype patroon van motoriek,
Medicatie bij dementie. Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist
Medicatie bij dementie Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist Inhoud Terug naar de basis De hersenen en de ziekte van Alzheimer Het geheugen Het autonoom zenuwstelsel De
Inhoud Dementie: Symptomen en vroegsignalering
Inhoud Dementie: Symptomen en vroegsignalering Marian Maaskant Stg. Pergamijn Universiteit Maastricht / GKC Rianne Meeusen Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven en De Kempen Marian Maaskant Casus Wat is
Leergang ouderen. Module: dementie en mantelzorgondersteuning Docent: Jacqueline de Groot, specialist ouderengeneeskunde
Leergang ouderen Module: dementie en mantelzorgondersteuning Docent: Jacqueline de Groot, specialist ouderengeneeskunde Inhoud van de scholing Epidemiologie Vormen van dementie Diagnostiek Behandeling
ORGANISCH-PSYCHIATRISCHE STOORNISSEN ALS OVERLAPPENDE SYNDROMEN: GEVOLGEN VOOR DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING
ORGANISCH-PSYCHIATRISCHE STOORNISSEN ALS OVERLAPPENDE SYNDROMEN: GEVOLGEN VOOR DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING R.C. van der Mast, H.J.M. Cools Inleiding Organisch-psychiatrische stoornissen zijn psychiatrische
Universitair Medisch Centrum Groningen
Universitair Medisch Centrum Groningen Beter af met minder Reduction of Inappropriate psychotropic Drug use in nursing home residents with dementia Claudia Groot Kormelinck Prof.dr. Sytse Zuidema Probleemgedrag
Neurocognitieve stoornissen
Neurocognitieve stoornissen DSM IV DSM 5 Lieve Lemey Carmen Vranken Neurocognitieve stoornissen Context: vergrijzing met prevalentie leeftijdsgebonden ziekten: diabetes, osteoporose, depressie, delier,
Omgaan met onaangepast gedrag in het Sociaal Raadsliedenwerk en Schuldhulpverlening. Sjaak Boon www.bureauboon.nl
Omgaan met onaangepast gedrag in het Sociaal Raadsliedenwerk en Schuldhulpverlening Sjaak Boon www.bureauboon.nl Sombere stemming Verminderde interesse in activiteiten Duidelijke gewichtsvermindering Slecht
Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer?
Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type of Dementia as Cause of Sexual Disinhibition Presence of the Behavior in Alzheimer s Type? Carla
APATHIE BIJ DE ZIEKTE VAN ALZHEIMER EN PARKINSON. Rosa Drijgers Vitalis WoonZorggroep UKON jubileumsymposium 16 april 2013
Rosa Drijgers Vitalis WoonZorggroep UKON jubileumsymposium 16 april 2013 CASUS Mevrouw S. 78 jaar Verwezen door huisarts naar geheugenpoli Vergeetachtigheid Zit de hele dag op de bank, doet weinig meer
NAH EN DEPRESSIE: EEN GORDIAANSE KNOOP? Congressenmetzorg , Ede Hans van Dam, docent en consulent nah
NAH EN DEPRESSIE: EEN GORDIAANSE KNOOP? Congressenmetzorg 15-12-2017, Ede Hans van Dam, docent en consulent nah hv.dam@online.nl PROGRAMMA NAH en psychiatrie - een mijnenveld? Depressie en NAH de valkuilen.
Dementietafel Groningen Welkom. Groningen
Dementietafel Groningen 03.10.2017 1 Welkom Groningen Dementietafels Dementietafel Groningen 03.10.2017 2 Tweede Dementietafel Groningen van 2017 met thema Gedragsveranderingen bij dementie Vijf succesvolle
Informatieavond Bipolaire stoornis. Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater
Informatieavond Bart van den Bergh, verpleegkundig specialist GGz Ronald Vonk, psychiater Bipolaire Stoornis Bipolaire Stoornis = Manisch Depressieve Stoornis (MDS) Algemeen Ziekteverschijnselen Beloop
Cluster A Cluster B Cluster C Excentriek(zonderling) Paranoïde
PAK Psychisch functioneren en cognitie 1. Bipolaire stoornissen [Bron: Leerboek Psychiatrie. Hengeveld MW, van Balkom AJLM. 3e geheel herziene druk, de Tijdstroom 2016 - Hfdst 9 Bipolaire-stemmingsstoornissen
Vergeetachtig of dement?
Dementie Riëtte Oudenaarden, verpleegkundig specialist geriatrie Vergeetachtig of dement? 2 1 Vergeetachtig of dement? 3 Dementie is meer dan vergeten Verstoring op meerdere domeinen. Lichamelijke problemen
Heeft mevrouw Alzheimer?
Heeft mevrouw Alzheimer? Dementie in de dagelijkse praktijk Marieke Perry, huisarts-onderzoeker Radboudumc Herkennen van dementie in de praktijk Mevr. Hendriks - 84 jaar VG: stabiele AP, wervelkanaal stenose,
Mindmap omgeving jongere. Overzicht. Contact met klanten met psychische en cognitieve problemen. Herkennen van psychische problemen
Overzicht Contact met klanten met psychische en cognitieve problemen Leergang Vakmanschap Noordwolde 2 mei 2017 Lies Korevaar Herkennen van psychische problemen Ervaren belemmeringen Wat te doen? Omgaan
Pijn en dementie. Inhoud. Introductie! Pijn. Pijn
Inge van Mansom palliatief arts/specialist ouderengeneeskunde Sint Elisabeth Gasthuishof, LUMC en IKNL regio Leiden Maartje Klapwijk specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker LUMC Introductie! 22 september
De registratie van doelsymptomen op een gesloten acute opnameafdeling
De registratie van doelsymptomen op een gesloten acute opnameafdeling Klinisch Centrum Acute Psychiatrie (KCAP) Den Haag Voorjaarscongres 1 april 2009 Martiniplaza Groningen Stephanie Bohnen, Remco de
Doel. Achtergrond. Hiernaast kunnen (paranoïde) wanen voorkomen (1).
Doel Het geven van informatie over: het herkennen van een delier. het opsporen en behandelen van de lichamelijke oorzaak. medicamenteuze behandeling van de symptomen van een delier. niet-medicamenteuze
Hoe blijf je mentaal fit?
Hoe blijf je mentaal fit? Themadag (pre)dialyserenden en getransplanteerden (West Nederland), Leiden 31 10 2015 Prof.dr. Huub A.M. Middelkoop Klinisch neuropsycholoog, LUMC en UL FSW LUMC NEUROLOGIE NEUROPSYCHOLOGIE
Virtual Reality. toepassingen bij psychose. Wim Veling
Virtual Reality toepassingen bij psychose Wim Veling Disclosure Wim Veling Speaker fees received from: Lundbeck Positions held on Advisory Boards: geen Grants and sponsoring: geen Wat is VR? 1. Computer
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Herkennen van en omgaan met. Angst en Depressie. Is er vaker sprake van angst en depressie in de palliatieve fase?
Herkennen van en omgaan met Angst en Depressie bij (oudere) mensen met een verstandelijke beperking Is er vaker sprake van angst en depressie in de palliatieve fase? Kennis over angst en depressie Risicofactoren
InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Depressies en angststoornissen - Net zo vaak samen als apart. Prof.dr. W.A. Nolen UMC Groningen
Depressies en angststoornissen - Net zo vaak samen als apart Prof.dr. W.A. Nolen UMC Groningen NESDA - Verschillende cohorten Vanuit NEMESIS (303) Vanuit ARIADNE (261) 1 e lijn (1611) Met huidige depressie/angststoornis
Schijndissertatie van het proefschrift: The management of neuropsychiatric symptoms in people with young-onset dementia
Schijndissertatie van het proefschrift: The management of neuropsychiatric symptoms in people with young-onset dementia Improving specialized long-term care Britt Appelhof, Eindhoven 2019 Cover design:
Ziektebeelden Vormen van gedrag. Waar wordt gedrag door beïnvloed? Casus Kernelementen SOFI (DCM)
Ellen Bos-Ruijer, GZ-(neuro)psycholoog Wat gaan we doen? Ziektebeelden Vormen van gedrag. Waar wordt gedrag door beïnvloed? Casus Kernelementen SOFI (DCM) Ellen Bos-Ruijer, GZ-(neuro)psycholoog Algemeen
Slaapstoornissen in de psychiatrie: het belang van behandeling
Slaapstoornissen in de psychiatrie: het belang van behandeling - Dr. Marike Lancel - Divisie Forensische Psychiatrie Slaapcentrum voor Psychiatrie Assen Het interactieve brein in slaap 12-10-2012 Slaapstoornissen
Wat is dementie? Radboud universitair medisch centrum
Wat is dementie? Bij de diagnostiek en behandeling van mensen met dementie werkt het Jeroen Bosch Ziekenhuis nauw samen met het Radboud Alzheimer Centrum in het Radboudumc te Nijmegen. We wisselen voortdurend