Onderzoekssessie over dementie op jonge leeftijd UKON symposium, 10 april 2018

Transcriptie

1 Onderzoekssessie over dementie op jonge leeftijd UKON symposium, 10 april 2018 Britt Appelhof, psycholoog/ promovenda, Archipel Zorggroep Ans Mulders, specialist ouderengeneeskunde/ promovenda, Thebe

2 Inleiding Van alle mensen met dementie ontwikkelt 6-9% symptomen van dementie voor de leeftijd van 65 jaar: Dementie op jonge leeftijd Specifieke groep, verschilt van ouderen met dementie Etiologie Klinische presentatie Sociale aspecten Geschatte prevalentie in Nederland tussen de mensen

3 Inleiding Stichting Kenniscentrum Dementie op Jonge Leeftijd Verbeteren van zorg voor jonge mensen met dementie door o.a. Voorlichting Het bevorderen van regionale netwerken Ontwikkeling van richtlijnen Ondersteunen van wetenschappelijk onderzoek

4

5 Inleiding BEYOND en BEYOND-II studies Behavior and Evolution Of Young Onset Dementia Gericht op verpleeghuisbewoners met dementie op jonge leeftijd Doel van beide studies is om de kwaliteit van zorg voor jonge verpleeghuisbewoners met dementie te verbeteren

6 Verschillen in moeilijk hanteerbaar gedrag tussen verpleeghuisbewoners met dementie op jonge en oudere leeftijd

7 Moeilijk hanteerbaar gedrag Gedrag dat door de persoon zelf of door de omgeving als belastend worden ervaren Bijv. agitatie, doelloos herhalend gedrag, claimend gedrag, depressie, hallucinaties, wanen. Beyond: 88% vertoont op enig moment een vorm van moeilijk hanteerbaar gedrag

8 50% 9 jaar Dementie op jonge leeftijd 25%

9 Huidige literatuur Geen eenduidige resultaten o Invloed dementiesubtype? o Invloed psychofarmaca?

10 Doelstellingen 1. Verschillen in moeilijk hanteerbaar gedrag tussen verpleeghuisbewoners met dementie op jonge en oudere leeftijd in kaart brengen. 2. Onderzoeken of eventuele verschillen verklaard kunnen worden door: Dementie subtype Geslacht Psychofarmacagebruik Ernst van dementie

11 Eerste symptomen < 65 jaar Behavior and Evolution of Young- ONset Dementia (BEYOND) studie + BEYOND-II studie N = 386 Eerste symptomen > 65 jaar Grip op moeilijk hanteerbaar gedrag N = 350

12 Variabele Moeilijk hanteerbaar gedrag Agitatie en agressie Andere gedragingen Ernst van dementie Dementie subtype Geslacht Psychofarmaca Meetinstrument CMAI fysieke agressie, verbale agressie, niet-fysieke agressie NPI-NH agitatie, depressie, psychose, psychomotore agitatie, apathie Global Deterioration Scale Medisch dossier Medisch dossier Medisch dossier

13 Analyses: Multi-level modellen o Correctie voor clustering verschillende instellingen en studies

14 Leeftijd Gemiddeld 62 jaar Gemiddeld 84 jaar

15 Geslacht 50,5% 26,3%

16 Ernst dementie 62,7% heeft vergevorderde dementie 76,3% heeft vergevorderde dementie

17 Dementie subtype FTD 2,0% FTD 25,1%

18 Psychofarmacagebruik 77,6% op zijn minst 1 psychofarmacon 55,1% op zijn minst 1 psychofarmacon

19 Verschillen tussen jong en oud Meetinstrument Moeilijk hanteerbaar gedrag CMAI Fysieke agressie.76 Niet-fysieke agressie.44 Verbale agressie.12 NPI-NH Agitatie.94 Depressie.12 Psychose.39 Psychomotorisch agitatie.14 Apathie.00* P-waarde

20 Verschillen tussen jong en oud Met correctie voor verschillen in dementie subtype, geslacht, psychofarmacagebruik, ernst dementie Meetinstrument Moeilijk hanteerbaar gedrag CMAI Fysieke agressie.75 Niet-fysieke agressie.67 Verbale agressie.02* NPI-NH Agitatie.27 Depressie.22 Psychose.34 Psychomotorisch agitatie.34 Apathie.00* P-waarde

21 Meer apathie bij verpleeghuisbewoners met dementie op jonge leeftijd Invloed van verschillen in dementiesubtype, geslacht, psychofarmacagebruik, en ernst van dementie minimaal. Ondanks minimale verschillen in moeilijk hanteerbaar gedrag, wel meer psychofarmaca bij jongere verpleeghuisbewoners. Zelfde gedrag meer belastend voor personeel bij jonge verpleeghuisbewoners met dementie? Schrijven artsen minder snel psychofarmaca voor bij ouderen uit angst voor bijeffecten?

22 Artikel: Appelhof, B., Bakker, C., Van Duinen- van den IJssel, J. C. L., Zwijsen, S. A., Smalbrugge, M., Verhey, F. R. J., de Vugt, M. E., Zuidema, S. U., & Koopmans, R. T. C. M, Differences in neuropsychiatric symptoms between nursing home residents with young-onset dementia and late-onset dementia. Aging and Mental Health; Epub ahead of print

23 Vragen?

24 Bedankt voor jullie aandacht! Samenwerkende partijen Financiering

25 Moeilijk hanteerbaar gedrag bij dementie op jonge leeftijd: gevolgen voor psychofarmaca gebruik UKON symposium, 10 april 2018 Ans Mulders, specialist ouderengeneeskunde - promovendus

26 Inleiding Psychofarmacagebruik in PGverpleeghuizen is hoog (37-78%). Associatie met moeilijk hanteerbaar gedrag. Associatie type medicatie met bepaalde neuropsychiatrische symptomen. In JD overall meer moeilijk hanteerbaar gedrag. BEYOND II 77,6% op zijn minst 1 psychofarmacon 55,1% op zijn minst 1 psychofarmacon

27 Psychofarmacagebruik bij jonge mensen met dementie Onderzoeksvragen: Hoeveel mensen met dementie op jongere leeftijd in het verpleeghuis gebruiken psychofarmaca? Welke factoren hangen samen met psychofarmacagebruik?

28 Onderzoeksgroep Beyond 230 bewoners van gespecialiseerde JDverpleegafdelingen in 8 instellingen in Nederland. Gemiddelde leeftijd 60,1 jaar 53% is man

29 Ernst dementie 41 % mild-matige dementie 30 % ernstige dementie 28% vergevorderde dementie

30 Dementie subtype Overig / NAO FTD 18 % 21 % 16 % Alcoholgerelateerd 13 % 32 % Alzheimer vasculair

31 Variabele Meetinstrument Moeilijk hanteerbaar gedrag NPI-NH: frequentie x ernst >3 CMAI: gedrag minstens 1x / week Ernst van dementie Dementie subtype Geslacht Psychofarmaca Global Deterioration Scale Medisch dossier Medisch dossier Medisch dossier

32 Analyse Logistische regressie: Zoekt naar verbanden tussen verschillende variabelen: Totaal psychofarmacagebruik, antipsychotica, anxiolytica, antidepressiva, anti-epileptica en combinaties Relatie met geslacht, leeftijd, type dementie, ernst dementie, type gedrag, frequentie en ernst van het moeilijk hanteerbaar gedrag.

33 Moeilijk hanteerbaar gedrag bij dementie op jonge leeftijd: gevolgen voor werkdruk UKON symposium, 10 april 2018 Ans Mulders, specialist ouderengeneeskunde - promovendus

34 Onderzoeksvragen Hoeveel werkbelasting veroorzaakt het moeilijk hanteerbaar gedrag bij professionele verzorgers op JD-afdelingen? Zijn er verschillen tussen werkbelasting op Jongeren- en ouderen- afdelingen? IPA Long Term Care

35 Onderzoeksgroep Beyond en Beyond-I 381 jongere mensen met dementie Waalbed II 261 oudere mensen met dementie

36 Variabele Moeilijk hanteerbaar gedrag Werkdruk door moeilijk hanteerbaar gedrag Ernst van dementie Dementie subtype Geslacht Psychofarmaca Meetinstrument NPI-NH NPI-NH distress scale Global Deterioration Scale Medisch dossier Medisch dossier Medisch dossier

37 Analyse Multi-level logistische regressie: Zoekt naar verbanden tussen verschillende variabelen: Wel of geen werkdruk Relatie met jong of oud, type dementie, ernst dementie, type gedrag, frequentie en ernst van het moeilijk hanteerbaar gedrag. Corrigeert voor samenhangende variabelen Correctie voor clustering verschillende instellingen en studies

38 Leeftijd Gemiddeld 63 jaar Gemiddeld 85 jaar

39 Geslacht 50,5% 22,6%

40 Ernst dementie 62% heeft vergevorderde dementie 71% heeft vergevorderde dementie

41 Dementie subtype FTD 3,1% FTD 25%

42 Resultaten Gedrag komt niet perse vaker voor bij de JD groep Op alle gedragingen van de NPI hogere werkdruk scores bij de JD groep Gemiddelde werkdruk score 10 bij JD en 6 bij OD (significant) Meeste werkdruk bij wanen, agitatie / agressie en nachtelijke onrust in beide groepen

43 Resultaten In multivariate analyse: Frequentie en ernst van het gedrag belangrijkste voorspeller van werkdruk door moeilijk hanteerbaar gedrag, behalve bij apathie. Bij nachtelijke onrust/ slaapstoornis bij JD groter dan OD (OR 3,3) Prikkelbaarheid leidt bij mannelijke clienten tot meer werkdruk dan bij vrouwelijke clienten

44 Conclusie en discussie Werkdruk als gevolg van moeilijk hanteerbaar gedrag bij jongeren hoger dan bij oudere mensen met dementie. Hoe komt dit? Verschil in ervaren werkdruk niet verklaard door jong/oud. Waardoor dan wel? Wanen, agitatie/agressie en nachtelijke onrust meest belastend. Herkenbaar? Ernst en frequentie van het gedrag zijn meest bepalend voor de werkdruk. Beinvloedbaar?

45 Referenties: Jeannette C.L.van Duinen-van den Ijssel, Ans J.M.J.Mulders, Martin Smalbrugge, Sandra A. Zwijsen, Britt Appelhof, Sytse U. Zuidema, Marjolein E. de Vugt, Frans R.J. Verhey, Christian Bakker, Raymond T.C.M.Koopmans Nursing Staff Distress Associated With Neuropsychiatric Symptoms in Young-Onset Dementia and Late-Onset Dementia Journal of the American Medical Directors Association Epub 2017 Nov 14 Ans J.M.J. Mulders, Sytse U. Zuidema, Renée Leeuwis, Hans Bor, Frans R.J. Verhey, Raymond T.C.M. Koopmans Prevalence and correlates of psychotropic drug use in Dutch nursing home patients with young-onset dementia submitted

46 Vragen?

47 Bedankt voor jullie aandacht! Samenwerkende partijen en financiering