Ziektebeelden Vormen van gedrag. Waar wordt gedrag door beïnvloed? Casus Kernelementen SOFI (DCM)

Transcriptie

1 Ellen Bos-Ruijer, GZ-(neuro)psycholoog Wat gaan we doen? Ziektebeelden Vormen van gedrag. Waar wordt gedrag door beïnvloed? Casus Kernelementen SOFI (DCM)

2 Ellen Bos-Ruijer, GZ-(neuro)psycholoog Algemeen dementie Dementie betekent ontgeesting. 1 op de 5 <1% jaar >40% >90 jaar mensen in NL

3 Vormen van dementie Alzheimer dementie: geleidelijk beloop, inprentingsstoornis, desoriëntatie, gedragsveranderingen. Vasculaire dementie: t.g.v. hart- en vaatlijden, hoge bloeddruk, DM e.d. Sprongsgewijs beloop, traagheid, aandachtsschommelingen, parese.

4 Vormen van dementie Parkinson of Lewy Body dementie: Bewegingsstoornissen, traagheid, maskergelaat, hallucinaties of wanen. Frontotemporale dementie: geleidelijk beloop, ontstaat op jonge leeftijd, gedragsverandering of taalstoornis op de voorgrond.

5 Chronische somatische aandoeningen die van invloed kunnen zijn als deze niet goed behandeld worden: Kanker Hart en vaat ziekten Diabetes mellitus Nierfunctiestoornissen Schildklierfunctiestoornissen NAH Andere neurologische aandoeningen

6 Psychiatrie Angst stoornissen Stemmingsstoornissen Persoonlijkheidsproblematiek Verslaving

7 Stoornissen in het denken (cognitie): Geheugen Aandacht Overzicht, plannen, organiseren Taal Waarneming Handelen (praxis) zorgen o.a. voor gedragsveranderingen

8 Onbegrepen gedrag: Apathie Bewegingsonrust Stemmingsstoornissen Angst Achterdocht Agressie (verbaal en nonverbaal) Herhalend gedrag Hallucinaties en wanen Ongeremd gedrag Decorum verlies Afhankelijk gedrag

9 Factoren die van invloed kunnen zijn op het gedrag: Lichamelijke factoren die gedrag kunnen beïnvloeden uitsluiten! Welke? Persoonlijkheid/coping Ziekte Gedrag Omgeving

10 Video interactie Bewonergedrag ons gedrag We bekijken samen het filmpje Het zijn de kleine dingen over meneer Uytdewilligen.

11 Stappenplan onbegrepen gedrag: 1. Is dit een probleem? 2. Voor wie? 3. Kennen we de achtergrond van het gedrag? 4. Wat is de invloed van ons gedrag? 5. Wat kunnen we er het beste aan doen?

12 Short Observational Framework for Inspection (SOFI) DCM = Dementia Care Mapping Doel inspectie: toezichtproces cliëntgericht maken. SOFI is een observatie instrument voor inspectie. Doel SOFI als instrument: zorg in kaart brengen vanuit een cliëntgericht perspectief.

13 8 kernelementen voor goed omgaan met onbegrepen gedrag: 1. Tijdig signaleren van onbegrepen gedrag zodat ingegrepen kan worden voordat escalatie plaatsvindt. 2. Een gedegen analyse maken van het gedrag met nagaan van oorzaken op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein. 3. Multidisciplinair werken in een team met in ieder geval verzorgende, arts en psycholoog. 4. De oorzaak van het gedrag aanpakken en niet het gedrag zelf. 5. Eerst psychosociale interventies toepassen. Psychofarmaca worden alleen toegepast wanneer kan worden aangetoond dat psychosociale interventies niet (voldoende) werkzaam zijn (met uitzondering van een lichamelijke oorzaak of bij sprake van een delier of psychose). 6. Psychofarmaca volgens de richtlijn toepassen tenzij er belangrijke redenen zijn om hiervan af te wijken. 7. Familie en mantelzorg betrekken bij de analyse en aanpak van het probleem. 8. Behandeling evalueren met extra aandacht voor het mogelijk staken van behandeling met psychofarmaca.

14 Vragen?

15 Referentielijst Kleinschalig zorgen W. Spijkers en A. Jonker Zegt ú t maar, Angèle Jonker Filmpje Het zijn de kleine dingen Preferenties dementerenden ouderen Evaluatie van een nieuwe vorm van cliëntgericht toezicht (NIVEL 2015) Trimbos: succesfactoren voor goede dementiezorg