voorjaar 2011 Kans op stage

Transcriptie

1 Calibris BPV - Barometer ZORG Voorjaar 2011 KENNISCENTRUM VOOR LEREN IN DE PRAKTIJK IN ZORG, WELZIJN EN SPORT

2 BPV Barometer ZORG voorjaar 2011 We willen meer samenwerking met andere roc s. Vaak zijn er al afspraken met andere scholen, waardoor onze studenten niet op stage kunnen. Komen er extra banen in de zorg? Door vergrijzing komen er steeds meer ouderen om voor te zorgen en tegelijkertijd meer zittende werknemers die de zorg vanwege hun leeftijd zullen verlaten. Vooral de Ouderenzorg krijgt hiermee te maken. Het kabinet erkent dit probleem en heeft zich voorgenomen financiële middelen voor extra banen vrij te maken. De vraag is alleen waar het personeel vandaan moeten komen. Via het mbo alleen is dit niet mogelijk. De instroom in de opleiding Verzorgende is in 2011 weer gedaald ten opzichte van het jaar daarvoor. Deze ontwikkeling zal gekeerd dienen te worden. Jongeren, maar ook allochtonen vrouwen en potentiële herintreders zullen enthousiast gemaakt moeten worden voor een opleiding en baan in de (ouderen)zorg. Daarnaast zullen maatregelen moet worden genomen om het zittende personeel te behouden en het niet werkende deel van de beroepsbevolking te mobiliseren. Goud werk in de Ouderenzorg Wat de afgelopen tijd veel in het nieuws is geweest, is de zorg rondom ouderen. Uit onderzoek blijkt dat jongeren de Ouderenzorg onaantrekkelijk vinden. Marian Kaljouw, directeur V&VN vindt het niet zo vreemd dat de status van de Ouderenzorg zo slecht is. Vergeleken met de ziekenhuizen hebben we de zorg in verpleegen verzorgingshuizen jarenlang als ondergeschikt gewaardeerd, maatschappelijk ook. Verpleegkundigen zijn al jaren wegbezuinigd uit de verpleeg- en verzorgingshuizen, zij gingen met z n allen het ziekenhuis in. Marian Kaljouw pleit voor meer en hoger opgeleide medewerkers in de Ouderenzorg, onder andere verpleegkundigen niveau 4 en 5. Marjan Kaljouw, directeur V&VN De Ouderenzorg is hoogcomplexe zorg voor een hele kwetsbare doelgroep. Verpleegkundigen zouden daar goud werk kunnen doen. Beloofde banen Minister Schippers van VWS wil er alles aan doen om de belofte van extra medewerkers in de langdurige zorg waar te maken. Ze waarschuwt echter dat er pas vanaf 2012 geld is voor extra personeel. Schippers vecht ervoor om de belofte waar te maken. Eerder gaf ze aan dat dit nog niet zal meevallen. Minister Schippers, VWS We hebben geen blik verzorgers of verpleegkundigen dat we kunnen opentrekken. Je moet ze ook opleiden. Instroom vanuit onderwijs Het aandeel studenten dat kiest voor een opleiding Zorg en Welzijn is op mbo redelijk constant. Op hbo-niveau zien we een stijging in het aantal studenten. Het aandeel van Zorg en WJK binnen het totale beroepsonderwijs is recent iets teruggelopen. Het aantal mbo-ers gaat volgens verwachting dalen. Een zeer groot deel van de instroom in de BBL in de zorg en WJK bestaat echter uit personen ouder dan 30 jaar. Inmiddels is ook duidelijk dat de bezuiniging op het mbo-onderwijs voor 30-plussers, zoals is opgenomen in het regeerakkoord, niet in zijn geheel doorgaat. De minister gaat nog uitzoeken hoe de 30+ maatregel wordt ingericht. Kans op stage Aantal stageplaatsen uitgebreid Uit onderstaande tabel blijkt dat de ontwikkeling van het stageaanbod gelijke tred heeft gehouden met de ontwikkeling van het aantal studenten, uitgezonderd de opleiding Verzorgende 3. Voor het tweede achtereenvolgende jaar is er sprake van een afname van het aantal studenten. Het is de vraag in hoeverre de uitbreiding van het stageaanbod de knelpunten die bij de vorige peiling onder de roc s naar voren zijn gekomen heeft opgelost. Tabel 1 Vergelijking van de ontwikkeling van aantallen studenten en stageplaatsen in de periode Opleidingen ontwikkeling ontwikkeling aantal aantal studenten stageplaatsen 1 Verpleegkunde 4 3% 4% Verzorgende 3-2% 1% Helpende 2 1% 0% Medewerker MZ3 en 4* 4% 5% Bronnen: Studentenaantallen: DUO-CFI; schooljaren 2009/2010 ten opzichte van 2010/2011. Stageplaatsen: Bedrijvenregister Calibris; peildata: maart 2010 en februari 2011 *) incl. PW3/4 2 1 Dit zijn alleen Beroeps Opleidende Leerweg (BOL) plaatsen.

3 Meer en passende stageplaatsen niveau 2 en (eerstejaars) niveau 4 nodig Het bieden van voldoende stageplaatsen voor studenten van niveau 2 (en 3) is een belangrijke voorwaarde voor de ambitie van de overheid om extra banen in de Ouderenzorg te realiseren. Op dit moment vormt vooral het stageaanbod voor niveau 2 studenten een groot knelpunt. Maar er zijn ook regio s waar het vinden van stageplaatsen voor verzorgenden en verpleegkundigen nog steeds moeizaam verloopt. Bij niveau twee gaat het vooral om het ontbreken van stageplaatsen, terwijl op niveau 4 studenten vaak op een niet passende stageplaats terechtkomen. Het probleem concentreert zich in dat geval meestal in de eerste opleidingsjaren. Ziekenhuizen willen nauwelijks meer BBL-studenten in het 1e en 2e jaar van de opleiding. Deze kunnen in de complexe omgeving te weinig productief worden ingezet. In alle regio s worden combinatietrajecten (eerste 2 jaar BOL, dan 2 jaar BBL) ingericht. BOL-studenten lopen vaak stage in verpleeg- en verzorgingshuizen. Regionale verschillen In de onderstaande overzichten zien we voor de vier werkgebieden van Calibris, per regio van het UWV WERKbedrijf, de gesignaleerde knelpunten voor de opleidingen. Uit deze tabellen wordt duidelijk in welke regio s het zoeken van stageplaatsen een probleem is. Soms is de situatie zo ernstig dat studenten worden geweigerd. Knelpunten stageplaatsen in werkgebied Noordoost In Noordoost hebben studenten in Groningen en Drenthe moeite om stageplaatsen te vinden. Dit geldt voor alle opleidingen. Uitgezonderd niveau 2 gaat het vinden van een stageplaats in de overige regio s zonder veel problemen gepaard. Nog steeds hebben vrijwel alle regio s te maken met een nijpend tekort aan stageplaatsen voor Helpende 2. Vooral in Twente is het probleem groot. Op het moment van de peiling waren er 120 studenten zonder stageplaats. In Drenthe en Stedendriehoek is het probleem van een andere orde. Hier is een groot aantal studenten (respectievelijk 30 en 40) terechtgekomen op een niet passende plaats. Opvallend is dat in Friesland ongeveer een kwart van studenten VP4 niet op een stageplaats van hun eerste voorkeur terecht is gekomen. Desondanks is het beeld van de gezamenlijke roc s voldoende. Voor de opleiding AKA ontbreken de gegevens. Knelpunten stageplaatsen in werkgebied Noordwest In het werkgebied Noordwest is het probleem voor de opleiding Helpende 2 nog steeds groot. Ruim 200 studenten hadden op het moment van de inventarisatie geen stageplaats en ongeveer hetzelfde aantal is terechtgekomen op een niet passende plaats. Vooral in Flevoland is het probleem van de studenten zonder stageplaats nijpend. Het gaat hier om zo n 100 studenten. Het probleem van de niet passende stageplaats is het grootst in Noord-Kennemerland. Bij ruim een kwart van de studenten is hier sprake van een niet passende plaats. Tenslotte is het opvallend dat Flevoland als enige regio in Nederland voor de opleiding VZ3 een nijpend tekort heeft aan stageplaatsen. Voor de opleiding AKA zijn er vooral in Midden-Utrecht, Amsterdam en Zaanstreek-Waterland onvoldoende stagemogelijkheden. Knelpunten stageplaatsen in werkgebied Zuidwest Net zoals bij de vorige peiling kennen de regio s in dit werkgebied in vergelijking met de andere werkgebieden over het algemeen weinig problemen. Er zijn bovendien niet veel studenten zonder stageplaats. Wel verloopt het vinden van een stageplaats hier en daar moeizaam en zijn meer studenten op een niet passende stageplaats terechtgekomen. Dit betreft vooral studenten van niveau 2 en 4 in Holland-Rijnland en studenten VP4 in West-Brabant. Dit laatste punt is opvallend. Het zou hier gaan om ongeveer 90% van de studenten VP4 (115) in deze regio. Toch wordt het desbetreffende roc aangegeven dat het stagaanbod voldoende is. Voor AKA studenten in Holland Rijnland zijn er onvoldoende stageplaatsen aanwezig. Knelpunten stageaanbod in werkgebied Zuidoost In Zuidoost zijn gegevens van vijf regio s bekend. In Midden- Brabant is bijna één op iedere vijf studenten HP2 zonder stageplaats of op een niet passende stageplaats terechtgekomen. Verder is een deel van de studenten MZ3 in Midden Gelderland (10) en Midden Brabant (10) op het moment van de inventarisatie zonder stageplaats. Wat betreft de opleiding MZ4/GHZ is het opvallend dat in Zuid-Limburg alle studenten (70) een niet passende stagplaats hebben. Het blijkt voor AKA studenten moeilijk om op tijd stageplaatsen te vinden in Zuid-Gelderland, Midden-Brabant en Zuid-Limburg. Kans op werk Arbeidsmarkt Zorg gunstig De Nederlandse economie laat het komende jaar na de sterke terugval in de afgelopen jaren een voorzichtig herstel zien. Voor 2011 en 2012 verwacht het CPB voor de zorg een verdere toename van de werkgelegenheid van gemiddeld 3%. 3

4 knelpunten stageaanbod opleiding* Regio Rapportage regio HP2 VZ3 VP4 MZ3 MZ4 GHZ MZ4 VW Friesland Groningen Noordoost Drenthe IJsselvechtstreek Twente Stedendriehoek Noord-Kennemerland/ West-Friesland Zaanstreek-Waterland Noordwest Zuid-Kennemerland Groot-Amsterdam Gooi- en Vechtstreek Oost-Utrecht Midden-Utrecht Flevoland Holland/Rijnland Haaglanden Zuidoost Zuidwest Midden-Holland Drechtsteden Rijnmond West-Brabant Zeeland Midden-Gelderland Achterhoek Zuid-Gelderland Rivierenland Noordoost-Brabant Midden-Brabant Zuidoost-Brabant Noord- en Midden-Limburg Zuid-Limburg Nijpend tekort > Studenten geweigerd / instroom roc aangepast Studenten uiteindelijk geplaatst op niet passende stages. Stages uitgesteld of afgelast. Tekort Voldoende Ruim voldoende Onbekend > Stages pas te vinden na intensief zoeken, en vaak te laat. > Studenten voor 95% op tijd geplaatst op passende stages. > Stages makkelijk te vinden. Aanmeldingen nieuwe leerbedrijven onnodig. > Geen gegevens beschikbaar gesteld of niet van toepassing. * HP2 Helpende Zorg en Welzijn, VZ3 Verzorgende, VP4 Verpleegkundige, MZ3 Medewerker Maatschappelijke Zorg, MZ4 GHZ Persoonlijk begeleider Gehandicaptenzorg, MZ4 VW Persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen 4

5 Tabel 2 De mutaties in de werkgelegenheid sinds 2007 in arbeidsjaren (in %) Marktsector 2,7 1,2-2,4-1,8 0,8 0,8 Zorgsector 1,5 1,9 2,9 3,3 2,5 3,5 Overheid 0,2 0,5 1,9 1,8-1,5 1,5 Bron: Centraal Plan Bureau (april 2011). Beroepenvoorlichting voorkomt schooluitval! Schooluitval in het mbo is nog steeds een hot item. Schooluitval wordt zelfs het zorgenkindje van het beroepsonderwijs genoemd. Voor studenten in het voortgezet onderwijs is voorlichting over de kans op een baan van de verschillende opleidingen van groot Extra personeel voor de Ouderenzorg belang. Goede beroepsvoorlichting verkleint de kans op vroegtijdig Het kabinet wil meer geld voor banen in de Ouderenzorg schoolverlaten. Het is belangrijk de noodzakelijke instroom in het uittrekken. Dit heeft positieve gevolgen voor de werkgelegenheid beroepsonderwijs te bevorderden en het stageaanbod hierop af te in met name de V&V-branche en in mindere mate in de GGZ en stemmen. GHZ. Nog niet duidelijk is in hoeverre hiermee ook de kansen op werk voor niveau 2-studenten wordt vergroot. Om iets te kunnen Figuur 1 Kaart van zeggen over de kans op werk voor mbo-studenten binnen de Nederland verdeeld zorgsector, hebben we het aantal studenten dat nu in opleiding is in UWV regio s GRONINGEN FRIESLAND NOORD-KENNEMERLAND/ WEST-FRIESLAND vergeleken met het aantal dat voor de arbeidsmarkt nodig is in de komende vier jaar. Waar nu te weinig studenten in opleiding zijn, is DRENTHE NOORD-OVERIJSSEL ZAANSTREEK/WATERLAND FLEVOLAND ZUID-KENNEMERLAND de kans op werk het grootst. GROOT-AMSTERDAM GOOI- EN VECHTSTREEK HOLLAND/RIJNLAND Tabel 3 Kans op werk voor studenten Branches Opleidingen HP2 VZ3 Ziekenhuizen ** GGZ ** GHZ ** HAAGLANDEN UTRECHT OOST UTRECHT MIDDEN MIDDEN-HOLLAND RIJNMOND MZ32 MZ4/PW43 WEST-BRABANT GELDERLAND ZUID S-HERTOGENBOSCH TILBURG ZEELAND ZUID-OOST BRABANT NOORD- EN MIDDEN LIMBURG ** V&V ZUID-LIMBURG Thuiszorg GELDERLAND MIDDEN ACHTERHOEK RIVIERENLAND DRECHTSTEDEN VP4 TWENTE STEDENDRIEHOEK Bron:RegioMarge/ Prismant 2011 Kleine kans op werk Matige kans op werk Goede kans op werk Grote kans op werk Zeer grote kans op werk SIGNALEN UIT DE PRAKTIJK Veel te weinig stageplaatsen ziekenhuis voor 3e en 4e jaars studenten Concurrerende scholen. Aanbod instellingen vermindert. In het 3e jaar kan de helft van de studenten die dit wil, op stage. Het 4e jaar geeft iets minder problemen. Komend jaar ook bij 4e jaars te kort doordat wij een groeiende opleiding hebben. ** dit niveau komt nauwelijks voor in de desbetreffende branche Vaste afspraken met andere onderwijsinstellingen waardoor ziekenhuizen niet met ons willen werken, veel Uit de tabel blijkt dat het met de werkgelegenheid voor niveau 3 en 4 goed is. Dit is op dit moment (nog) niet het geval voor niveau 2. Er zijn op dit moment veel meer studenten in opleiding dan er gevraagd worden, waardoor de kans op werk klein is. Bij het stimuleren van meer banen in de Ouderenzorg zal men niet vraag naar ziekenhuisstages in verband met leerplan. In theorie is er geen tekort, maar het is wel aan de orde door wel de moeilijk planbare situatie vanuit school en afstemming met de werkplek. om deze doelgroep heen kunnen. Het personeel voor deze banen Te weinig aanbod van plaatselijk ziekenhuis, escape ligt namelijk niet voor het oprapen. Vooral de Thuiszorg en de mogelijkheden gezocht in Duitsland en België. Verpleeg- en Verzorgingshuizen hebben werk op dit niveau Past net, maar een hoop gepuzzel. MZ3 = medewerker Maatschappelijke Zorg 3 en (S)PW3 MZ4/PW4 = persoonlijk begeleider Gehandicaptenzorg 4/persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen 4 en (S)PW4

6 NADERE KENNISMAKING Vragen over onze dienstverlening? Graag brengen wij u in contact met een adviseur in uw regio of met een medewerker van het hoofdkantoor in Bunnik. Calibris Runnenburg AZ Bunnik Postbus CC Bunnik T F E info@calibris.nl I Het werkterrein: Leren in de Praktijk Als kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport is Calibris verantwoordelijk voor erkenning van leerbedrijven en vaststelling van kwalificaties. In het verlengde van deze wettelijke taken ligt en expertise die veel meer omvat. Calibris verkent de markt. Brengt landelijk en regionaal betrokken partijen bijeen. Initieert maatschappelijk relevante projecten. Ontwikkelt innovatieve en effectieve oplossingen. Alles gericht op één doel: meer balans en dynamiek op de arbeidsmarkt. Zo levert Calibris een waardevolle bijdrage om beroepspraktijk en beroepsonderwijs soepel op elkaar te laten aansluiten. Calibris 5.21/1/2011

7 BPV - Barometer Welzijn Voorjaar 2011 KENNISCENTRUM VOOR LEREN IN DE PRAKTIJK IN ZORG, WELZIJN EN SPORT

8 BPV Barometer Welzijn voorjaar 2011 Kans op stage Het werkveld moet bezuinigen, er is geen tijd en energie om studenten te begeleiden. Hbo ers hebben voorrang en we hebben geen georganiseerde achterban voor de opleiding. De sector Welzijn heeft te maken met een aantal maatregelen vanuit het regeerakkoord. Deze maatregelen hebben consequenties voor de arbeidsmarkt in deze sector. Welzijn en maatschappelijke dienstverlening De bezuiniging op huishoudelijke hulp voor de Wet Maat schappelijke Ondersteuning (WMO) heeft mogelijk ook gevolgen voor Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening. Sommige WMD-instellingen hebben de dienstverlening verbreed naar de Thuiszorg. Voor deze instellingen heeft de bezuiniging een lagere arbeidsvraag tot gevolg. Daarnaast moeten welzijnsinstellingen een deel van de cliënten dat niet langer bij de Thuiszorg terecht kan, opvangen. Jeugdzorg In 2011 is er al sprake van rijksbezuinigingen of stelselherzieningen in de branche Jeugdzorg. Een aantal instellingen is al gesloten. Daar komt bij dat de maatregelen in het regeerakkoord invloed hebben op de arbeidsmarkt Jeugdzorg in de jaren daarna. Alle taken in de Jeugdzorg gaan in 2014 naar de gemeenten. Bij deze overheveling is sprake van een efficiencykorting van structureel zeven procent. Op termijn leidt dit tot minder vraag naar personeel. KinderopvanG Het vorige kabinet heeft aangekondigd in 2011 de eigen bijdrage van ouders voor kinderopvang te verhogen en de inkomensgrens waarboven ouders maximaal bijdragen voor het eerste kind te verlagen. Het huidige kabinet Rutte-Verhagen kondigt in het regeerakkoord nog extra bezuinigingen aan op de Kinderopvang per 1 januari Vermoedelijk blijft het aantal te schrappen banen in eerste instantie beperkt. Aantal stageplaatsen uitgebreid Uit de tabel blijkt dat de ontwikkeling van het stageaanbod bij drie van de vijf opleidingen min of meer gelijke tred heeft gehouden met de ontwikkeling van het aantal studenten. Bij de opleidingen Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening 4 (SMD) en Sociaal Cultureel Werk 4 (SCW) is dit niet het geval. Bij SMD4 zijn er meer studenten bijgekomen dan stageplaatsen, terwijl bij SCW4 het beeld tegenovergesteld is. Minder studenten, meer stageplaatsen. De vraag is of een ruimer of krapper aanbod van stageplaatsen voor genoemde opleidingen ook zichtbaar is in de knelpunten die roc s ervaren bij het vinden van stageplaatsen voor hun studenten. Tabel 1 Vergelijking van de ontwikkeling van aantallen studenten en stageplaatsen in de periode Opleidingen ontwikkeling ontwikkeling aantal BPV studenten volume 1 MZ3/4 *) 4% 5% SD/SMD4 16% 10% SCW4-4% 3% Helpende 2 1% 0% Onderwijsassistent 1% 3% Bronnen: Studentenaantallen: DUO-CFI, schooljaren en Stageplaatsen: Bedrijvenregister Calibris, peildata maart 2010 en februari 2011 Wensen leerbedrijven en vaardigheden studenten Studenten Maatschappelijke Zorg hebben over het algemeen geen moeite met het vinden van een stageplaats. Dit geldt ook voor de studenten Onderwijsassistent. Voor de overige opleidingen is de situatie vaak minder eenvoudig. In een aantal regio s kost het studenten moeite om een geschikte stageplaats te vinden. Dit geldt met name voor de pedagogische opleidingen. En soms lukt het alleen door een stageplaats van de tweede of derde voorkeur te accepteren. Het meest nijpend is in sommige regio s de situatie voor de opleidingen Pedagogisch Werker 4 (PW4) (met name Jeugdzorg) en Helpende 2 (HP2). Deze opleidingen hebben de meeste studenten, voor wie tijdens de peiling in februari 2011 nog geen stageplaatsen waren gevonden. Dit hoeft absoluut niet te betekenen dat er geen erkende stageplaatsen zijn. Het gaat vaak om een ongunstige aansluiting tussen de wensen van het leerbedrijf en de vaardigheden van studenten. Het zijn vooral de eerste- en tweedejaars studenten die daar last van hebben. Voor de Helpende 2 geldt dit dus de hele opleiding omdat deze maar 2 jaar duurt. 2 1 Dit zijn alleen Beroepsopleidende Leerweg (BOL) plaatsen.

9 Regionale verschillen In de onderstaande overzichten zien we voor de vier werkgebieden van Calibris, per regio van het UWV WERKbedrijf, de gesignaleerde knelpunten voor de opleidingen. Uit deze tabellen wordt duidelijk in welke regio s het zoeken van stageplekken een probleem is. Soms is het knelpunt zo ernstig dat studenten worden geweigerd. Knelpunten stageaanbod in werkgebied Noordoost Voor de opleidingen Maatschappelijke Zorg (MZ) en OA komen studenten, op Groningen na, zonder problemen aan een stageplaats. Dit geldt niet voor de PW en HP2 opleidingen. Het beeld bij PW4 JeugdZorg (JZ) is in vergelijking met de vorige peiling niet gewijzigd. Dit geldt ook voor HP2 en PW4 Kinder Opvang (KO). Vooral niveau 2 in Twente valt op met 120 studenten zonder stageplaats! Ook studenten PW4 JZ in de regio IJsselvechtstreek (50) en in de Stedendriehoek (25) hebben dit probleem. Minder nijpend, maar zeker ongewenst is de situatie waarin een student op een stageplaats van de tweede of derde voorkeur terecht komt. In vrijwel alle regio s komt het voor dat studenten PW3 en 4 noodgedwongen een niet passende stageplaats hebben. Dit geldt in het hele werkgebied voor 75 studenten PW3, 60 studenten PW4 KO en 175 studenten PW4 JZ. Tenslotte is het ook voor studenten Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening (SMD) in de meeste regio s moeilijk om een geschikte stageplaats te vinden. Voor de opleiding AKA ontbreken de gegevens. Knelpunten stageaanbod in werkgebied Noordwest In het werkgebied Noordwest is de situatie voor de opleidingen MZ, SCW, OA én PW3 en PW4 KO in de meest regio s heel goed. Voor de eerste drie opleidingen is het beeld sinds de vorige peiling niet veranderd maar voor de studenten PW KO is de situatie aanzienlijk verbeterd. Alleen Flevoland en Zaanstreek- Waterland hebben nog te maken met tekorten. Voor PW4 JZ is er niets veranderd. Voor HP2 verloopt het vinden van stageplaatsen weliswaar moeizaam, maar zijn er op Amsterdam en Flevoland na nauwelijks studenten zonder stageplaats. De regio met de meest tekorten is Flevoland. Alleen bij de opleidingen MZ3 en OA vinden studenten zonder problemen een stageplaats. Voor SMD is de situatie in Utrecht en Flevoland onveranderd ongunstig. In deze regio s hebben 35 studenten geen stageplaats. Voor de opleiding AKA is het in de regio s Zaanstreek-Waterland, Groot-Amsterdam en Flevoland moeilijk om werkgevers te interesseren voor stagiaires. Knelpunten stageaanbod in werkgebied Zuidwest In het werkgebied Zuidwest is de situatie voor studenten MZ en OA gunstig. De opleidingen Maatschappelijke Zorg 3 en 4 kennen op de regio Rijnmond en Holland-Rijnland na geen problemen. Dit geldt niet voor PW3 en PW4. In vergelijking met de vorige peiling is het voor studenten zelfs moeilijker om een geschikte stageplaats te vinden! Er zijn meer regio s met nijpende tekorten dan bij de vorige peiling in Opvallend is dat regio Rijnmond de meeste studenten zonder stageplaats kent. Voor Helpende 2 zijn er 35 studenten zonder stageplaats, 40 Pedagogisch Werkers 3 studenten nog op zoek en kunnen maar liefst 50 studenten Maatschappelijke Zorg op niveau 3 en 4 bij geen enkel leerbedrijf terecht. Van de opleiding Sociaal Cultureel Werk zijn nog 8 studenten op zoek en 50 studenten Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening kunnen nog niet aan de slag bij een stagebedrijf. Voor de laatste twee opleidingen geldt dit ook voor Holland-Rijnland (20 studenten SMD) en Haaglanden (10 studenten SCW). West-Brabant kent de minste problemen. In Holland-Rijnland komen AKA studenten moeilijk aan stageplaats. Knelpunten stageaanbod in werkgebied Zuidoost In Zuidoost ontbreken de gegevens van meerdere onderwijsinstellingen. Bij de vorige peiling waren er evenals in de andere werkgebieden knelpunten voor studenten HP2 en PW 3/4. Zuidoost-Brabant vormde een uitzondering, daar was de situatie relatief gunstig. Als we kijken naar de resultaten in de andere werkgebieden is er geen reden om te veronderstellen dat er veel is veranderd sinds de afgelopen peiling. Het is bekend dat het vinden van een stageplaats voor een AKA student een grote opgave is in Zuid-Gelderland en Midden-Brabant. Kans op WERK Werkgelegenheid varieert Binnen de Kinderopvang neemt de kans op werk de komende jaren af. Dit komt door demografische ontwikkelingen en bezuinigingen. Daardoor is er minder kans op een baan. Jeugdzorg & Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening (WMD) denken op termijn moeite te hebben met het bezetten van arbeidsplaatsen. Dit komt door de vergrijzing van het personeel en de toegenomen vraag binnen de zorgsector. De Zorg is een concurrent van de sector WJK als het om personeel gaat. De 3

10 knelpunten stageaanbod opleiding 1 Regio Rapportage regio HP2 PW3 PW4 KO PW4 JZ MZ 3/4 MZ4 VW SD/ SMD SCW OA Friesland Groningen Noordoost Drenthe IJsselvechtstreek Twente Stedendriehoek Noord-Kennemerland/ West-Friesland Zaanstreek-Waterland Noordwest Zuid-Kennemerland Groot-Amsterdam Gooi- en Vechtstreek Oost-Utrecht Midden-Utrecht Flevoland Holland/Rijnland Haaglanden Zuidoost Zuidwest Midden-Holland Drechtsteden Rijnmond West-Brabant Zeeland Midden-Gelderland Achterhoek Zuid-Gelderland Rivierenland Noordoost-Brabant Midden-Brabant Zuidoost-Brabant Noord- en Midden-Limburg Zuid-Limburg Nijpend tekort > Studenten geweigerd / instroom roc aangepast / studenten uiteindelijk geplaatst op niet passende stages Stages uitgesteld of afgelast. Tekort Voldoende Ruim voldoende Blanco > Stages pas te vinden na intensief zoeken, en vaak te laat. > Studenten voor 95% op tijd geplaatst op passende stages. > Stages makkelijk te vinden / aanmeldingen nieuwe leerbedrijven onnodig. > Geen gegevens beschikbaar gesteld of niet van toepassing. 1 HP2 Helpende Zorg en Welzijn, PW3 Pedagogisch medewerker Kinderopvang, PW4 KO Gespecialiseerd Pedagogisch medewerker 4 Kinderopvang, PW4 JZ Pedagogisch medewerker 4 Jeugdzorg, MZ3/4 Medewerker Maatschappelijke Zorg, MZ4 VW Persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen, OA onderwijsassistent, SD/SMD Sociaal Dienstverlener/ Sociaal Maatschappelijk Dienstverlener, SCW Sociaal Cultureel Werker. 4

11 Tabel 2 Kans op werk voor studenten (in 2014) Branches Opleidingen 2 HP2 PW3KO PW4KO PW4jz MZ4VW SD/SMD SCW Jeugdzorg ** Kinderopvang ** WMD ** Bron: RegioMarge/Prismant 2010 / * over de onderwijsassistent zijn geen gegevens beschikbaar / ** werkgelegenheid bevindt zich vooral bij gemeentelijke welzijnsdiensten Kleine kans op werk Matige kans op werk Goede kans op werk Grote kans op werk verwachting is dat de sector Welzijn de komende jaren een lichte teruggang in werkgelegenheid laat zien in tegenstelling tot de Zorg waar een groei voorspeld wordt. Kinderopvang en Volwassenenwerk kansrijk Waar te weinig studenten in opleiding zijn, is de kans op werk groot. Uit de tabel blijkt dat bij ongewijzigd beleid de kans op werk voor mbo-studenten PW3 KO en MZ4 VW (persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen) gunstig is vergeleken met andere opleidingen. Als er niets verandert op gebied van baanmogelijkheden voor PW4 binnen de Jeugdzorg en Kinderopvang, blijft de kans op werk in de komende jaren klein. Daarom is het belangrijk om de baanmogelijkheden binnen deze branches voor deze studenten te stimuleren. Veel mbo ers PW4 JZ stromen door naar hbo- Figuur 1 Kaart van Nederland verdeeld in UWV regio s Zeer grote kans op werk ZEELAND NOORD-KENNEMERLAND/ WEST-FRIESLAND WEST-BRABANT FRIESLAND GRONINGEN DRENTHE NOORD-OVERIJSSEL ZAANSTREEK/WATERLAND FLEVOLAND ZUID-KENNEMERLAND TWENTE GROOT-AMSTERDAM GOOI- EN VECHTSTREEK STEDENDRIEHOEK HOLLAND/RIJNLAND UTRECHT OOST HAAGLANDEN UTRECHT MIDDEN MIDDEN-HOLLAND RIJNMOND DRECHTSTEDEN RIVIERENLAND S-HERTOGENBOSCH TILBURG ZUID-OOST BRABANT GELDERLAND MIDDEN ACHTERHOEK GELDERLAND ZUID NOORD- EN MIDDEN LIMBURG ZUID-LIMBURG opleidingen, zoals bijvoorbeeld MWD, SPH en Pedagogiek.Deze studies leiden op voor werk in de jeugdzorg. Daarom blijft het van belang dat er voor mbo ers voldoende stageplaatsen zijn in de jeugdzorg, zodat deze het mbo-diploma kunnen behalen en via het hbo toch behouden blijven voor werk in de jeugdzorg. De kans op werk voor studenten Helpende 2 in de sector Welzijn is klein. Er zitten meer studenten in opleiding dan de markt vraagt. Beroepenvoorlichting voorkomt schooluitval! Schooluitval in het mbo is nog steeds een hot item. Schooluitval wordt zelfs het zorgenkindje van het beroepsonderwijs genoemd. Voor studenten in het voortgezet onderwijs is voorlichting over de kans op een baan van de verschillende opleidingen van groot belang. Goede beroepsvoorlichting verkleint de kans op vroegtijdig schoolverlaten. Het is belangrijk de noodzakelijke instroom in het beroepsonderwijs te bevorderden en het stageaanbod hierop af te stemmen. SIGNALEN uit de PRAKTIJK Jeugdzorg staat negatief tegenover mbo leerlingen onder de 18 jaar. Studenten zijn vaak te jong en onervaren. Stageadressen willen graag studenten met levenservaring. Te weinig aangeboden stageplaatsen. Onze volwassenen moeten een stageplaats meenemen als ze op de opleiding willen komen. We participeren in een provinciaal project Jeugdzorg samen met een ander roc, de hogescholen en instellingen voor Jeugdzorg. De bereidheid om voor mbo-studenten stageplekken te beschikking te stellen is echter zeer gering. Ik vermoed dat Kinderopvang, Onderwijs en Jeugdzorg allemaal weinig stageplaatsen hebben voor helpende 2 aangezien deze niet voorkomen in het functiebouwwerk van de instellingen in deze branche. 2 HP2 Helpende Zorg en Welzijn, PW3 KO Pedagogisch medeweker Kinderopvang, PW4 KO Gespecialiseerd pedagogisch 5 medewerker 4 Kinderopvang, PW4 JZ Pedagogisch medewerker 4 Jeugdzorg, MZ4VW Persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen, SD/SMD Sociaal Dienstverlener/Sociaal Maatschappelijk Dienstverlener, SCW Sociaal Cultureel Werker.

12 NADERE KENNISMAKING Vragen over onze dienstverlening? Graag brengen wij u in contact met een adviseur in uw regio of met een medewerker van het hoofdkantoor in Bunnik. Calibris Runnenburg AZ Bunnik Postbus CC Bunnik T F E info@calibris.nl I Het werkterrein: Leren in de Praktijk Als kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport is Calibris verantwoordelijk voor erkenning van leerbedrijven en vaststelling van kwalificaties. In het verlengde van deze wettelijke taken ligt en expertise die veel meer omvat. Calibris verkent de markt. Brengt landelijk en regionaal betrokken partijen bijeen. Initieert maatschappelijk relevante projecten. Ontwikkelt innovatieve en effectieve oplossingen. Alles gericht op één doel: meer balans en dynamiek op de arbeidsmarkt. Zo levert Calibris een waardevolle bijdrage om beroepspraktijk en beroepsonderwijs op elkaar te laten aansluiten. Calibris 6.13/1/2011

13 Calibris BPV - Barometer AG Voorjaar 2011 KENNISCENTRUM VOOR LEREN IN DE PRAKTIJK IN ZORG, WELZIJN EN SPORT

14 BPV Barometer AG voorjaar 2011 Eerstejaars DA nog steeds heel moeizaam te plaatsen! Nog steeds grote tekorten aan stageplaatsen De huisartsenzorg blijkt nog steeds terughoudend in het verlenen van stageplaatsen aan eerstejaars studenten, omdat die veel begeleiding nodig hebben en (nog) niet productief genoeg zijn. Tabel 1 De ontwikkeling van aantallen studenten en stageplaatsen tussen de schooljaren en Opleidingen ontwikkeling ontwikkeling aantal aantal studenten stageplaatsen Doktersassistent 8% 7% Apothekersassistent -5% 1% Tandartsassistent 12% 5% Bronnen: Studentenaantallen: CFI; schooljaren 2009/2010 en 2010/2011 Stageplaatsen: Bedrijvenregister Calibris; peildata: maart 2010 en februari 2011 Ook bij de apothekers spelen vergelijkbare factoren een rol. Weliswaar in mindere mate dan bij de doktersassistenten, maar ook daar is nog terughoudendheid bij het aanbieden van stageplaatsen. Het aantal apotheken met stagiairs neemt af. Ook apotheken hebben vaak geen tijd om studenten of stagiairs op te leiden. Voor de tandartsassistenten is het beeld duidelijk gunstiger. De meeste studenten komen op tijd aan een stageplaats. De vraag is of de beschikbaarheid van stageplaatsen voor AGstudenten is verbeterd, een half jaar na de vorige peiling bij de onderwijsinstellingen. Kans op stage Beschikbare AG-stageplaatsen toegenomen Net zoals eind vorig jaar is het aantal studenten voor de opleidingen Dokters- en Tandartsassistent toegenomen. De ontwikkeling van het aantal stageplaatsen heeft bij de doktersassistenten gelijke tred gehouden met de ontwikkeling van het aantal studenten. Bij de tandartsassistenten blijft het stageaanbod, ondanks de toename aan stageplaatsen, achter bij de forse stijging van het aantal studenten. In lijn met de afgelopen jaren heeft de teruggang van het aantal studenten Apothekersassistent zich ook in het lopende schooljaar verder voortgezet. Bij deze cijfers moeten wij wel de kanttekening plaatsen dat Calibris geen recent beeld heeft van het aantal studenten dat een particuliere opleiding volgt. Stageplaats voor doktersassistent nog steeds moeilijk te vinden Ondanks de duidelijke toename van het aantal stageplaatsen is er ook dit voorjaar nog sprake van een groot knelpunt rondom stageplekken voor doktersassistent. Voor vrijwel alle regio s geldt dat het vinden van een stageplaats nog steeds een grote opgave is en vaak niet lukt. Onderwijsinstellingen zoeken manieren om hiermee om te gaan, soms door in het eerste jaar studenten geen stages te laten lopen of door studentenstops in te voeren. In de overzichten zien we voor de vier werkgebieden van Calibris, per UWV-regio, de gesignaleerde knelpunten voor de opleidingen. Uit deze tabellen wordt duidelijk in welke regio s het zoeken naar geschikte stageplekken een probleem vormt. Soms is het probleem zo ernstig dat studenten worden geweigerd of studenten op niet geschikte stageplekken terechtkomen. Stageaanbod in NoordOost In Noordoost is de situatie voor de doktersassistent sinds de vorige peiling niet veel veranderd. In alle regio s is het heel moeilijk om voor studenten een stageplaats te vinden. Voor de opleiding Apothekersassistent hebben studenten in de meeste regio s wel tijdig een stageplaats gevonden. De situatie voor de tandartsassistenten is ongunstiger dan eind Verliep bij de vorige peiling alleen in Groningen het vinden van een stageplaats moeizaam, bij de recente peiling geldt dat nu ook voor Drenthe, IJsselvechtstreek en vooral Twente. In deze laatste regio is de situatie voor sommige studenten TA nijpend. Zij hebben geen stageplaats kunnen vinden. 1 Dit zijn alleen beroepsopleidendeleerweg (BOL) plaatsen. 2

15 stageaanbod assisterenden GEZONDHEIDSZORG ROC D doktersassistent apothekersassistent Tandartsassistent per regio Rapportage regio niveau 4 niveau 4 niveau 4 Friesland Stageaanbod in Noordoost Groningen Drenthe IJsselvechtstreek Twente Stedendriehoek Noord-Kennemerland/ West-Friesland Stageaanbod in Noordwest Zaanstreek-Waterland Zuid-Kennemerland Groot-Amsterdam Gooi- en Vechtstreek Oost-Utrecht Midden-Utrecht Flevoland Holland-Rijnland Stageaanbod in Zuidwest Haaglanden Midden-Holland Drechtsteden Rijnmond West-Brabant Zeeland Midden-Gelderland Achterhoek Stageaanbod in Zuidoost Zuid-Gelderland Rivierenland Noordoost-Brabant Midden-Brabant Zuidoost-Brabant Noord- en Midden-Limburg Zuid-Limburg Nijpend tekort > Studenten geweigerd / instroom roc aangepast, studenten uiteindelijk geplaatst op niet passende stages. Stages uitgesteld of gaan niet door. Tekort Evenwicht Overschot Onbekend > Stages pas te vinden na intensief zoeken, en vaak te laat. > Studenten op tijd geplaatst op passende plaatsen. > Stages makkelijk te vinden, zelfs een klein overschot. > Geen gegevens beschikbaar of niet van toepassing. *Bij een wit vlak: geen gegevens beschikbaar. Regio s waar geen roc met AG-opleiding aanwezig is, zijn weggelaten 3

16 Kans op werk Stageaanbod in NoordWest Ook in Noordwest is het beeld vergelijkbaar met dat van de andere werkgebieden. Er zijn weinig tot geen problemen voor de apothekers- en tandartsassistent. Voor de doktersassistent in opleiding is de situatie onveranderd problematisch. Alleen in Groot-Amsterdam en Flevoland is er sprake van min of meer evenwicht. Toch waren ook in deze regio s op het moment van de peiling, evenals in de meeste andere regio s, studenten zonder stageplaats. Stageaanbod in Zuidwest In Zuidwest zijn er voor de tandartsassistenten geen knelpunten. Zij hebben voor zover bekend allemaal op tijd een stageplaats gevonden. Dit geldt niet voor de doktersassistenten. Vooral in Holland-Rijnland (20 studenten op een niet passende plaats), West-Brabant (8 studenten zonder stageplaats) en Zeeland (4 studenten zonder stageplaats) is er sprake van een ongewenste situatie. Opvallend is dat, in tegenstelling tot het beeld in de andere werkgebieden, ook apothekersassistenten in opleiding in de meeste regio s moeite hebben met het vinden van stageplaatsen. In de meest gevallen lukt het wel, maar in een aantal gevallen pas na intensief zoeken. In Holland-Rijnland zijn 10 studenten (10%) op een niet passende plaats terechtgekomen. Stageaanbod in Zuidoost In het werkgebied Zuidoost is het voor apothekersassistenten en tandartsassistenten geen probleem om een geschikte stageplaats te vinden. Voor de doktersassistenten in opleiding kost het wel meer moeite. Vooral in Midden-Gelderland en Midden-Brabant zijn de knelpunten groot. Voor zover bekend geldt dit in mindere mate ook voor de andere regio s in dit werkgebied. In Midden Gelderland zijn 10 studenten niet of op een niet gewenste stageplaats terechtgekomen. In Midden-Brabant waren er op het moment van de peiling zelfs ca. 30 studenten zonder stageplaats (ongeveer 40% van de studenten in opleiding). Wanneer we de resultaten van de inventarisatie bij de onderwijsinstellingen bekijken, kunnen we concluderen dat de knel punten zich vooral voordoen bij de opleiding Doktersassistent. Dit betekent niet zonder meer dat er te weinig stageplaatsen worden aangeboden. Een andere verklaring zou zijn dat de beschikbare stageplaatsen niet allemaal optimaal benut worden. Doktersassistenten Er zijn ongeveer gediplomeerde doktersassistenten werkzaam in de huisartsenzorg en de ziekenhuizen. De gemiddelde vacaturegraad in de huisartsenzorg ligt ongeveer driemaal hoger dan het gemiddelde voor Zorg en Welzijn. De gemiddelde tijd die het vergt om een vacature voor doktersassistent op te vullen is in de afgelopen periode toegenomen. Wie men aantrekt, varieert naar soort voorziening. Zo werden in 2010 veel medewerkers uit de schoolbanken aangetrokken. Dit geldt dan met name voor de gezondheidscentra en de huisartsenpraktijken. De huisartsenposten trekken veel nieuwe medewerkers uit andere huisartsenvoorzieningen aan, maar ook medewerkers uit de overige zorginstellingen. Wanneer we naar het verwachte aanbod van doktersassistenten in de komende jaren kijken blijkt dit te krap om in de verwachte vraag van de verschillende huisartsenvoorzieningen te voorzien. Apothekersassistenten Er werken ongeveer werknemers in de apotheek branche, waarvan ongeveer als apothekersassistent in een openbare apotheek. Begin 2010 telde Nederland ongeveer 1960 openbare apotheken. Hiervan is ongeveer een derde een zelfstandige apotheek, een derde behoort tot een keten of formule en een derde behoort tot een maatschap of is een andersoortige apotheek. Het is waarschijnlijk dat de werkgelegenheid in de komende jaren niet meer groeit. Een belangrijke oorzaak is het zogenaamde preferentiebeleid van de overheid. Hierdoor nemen de financiële middelen af en kunnen apothekers minder personeel aannemen. Ongeveer 16% van de openbare apotheken had in 2010 teveel personeel in dienst in verhouding tot de omzet van de apotheek. Dit overschot bestaat voornamelijk uit apothekersassistenten. Tandartsassistenten De tandartsassistenten vormen binnen de Assisterenden Gezondheidszorg een aparte groep. De jaarlijkse instroom van nieuwe assistenten blijft ver achter bij de benodigde. Het merendeel van de tandartsen heeft assistenten in dienst met een andere achtergrond. Bij het aantrekken van jonge assistenten gaat de voorkeur van de meeste tandartsen wel uit naar gediplomeerden met een mbo-opleiding Tandartsassistent. In Nederland zijn ongeveer tandartspraktijken. Het aantal werkzame tandartsassistenten ligt op circa De werkgelegenheid voor tandartsassistenten is volgens onderzoek (Stichting Fonds Tandartsassistenten, 2008) uitstekend. 4

17 Beroepenvoorlichting voorkomt schooluitval! Schooluitval in het mbo is nog steeds een hot item. Schooluitval wordt ook wel het zorgenkindje van het beroepsonderwijs genoemd. Voor studenten in het voortgezet onderwijs is voorlichting over de kans op een baan na het volgen van een opleiding van groot belang. Goede beroepsvoorlichting verkleint de kans op vroegtijdig schoolverlaten aanzienlijk. Het is daarom belangrijk de noodzakelijke instroom in het beroepsonderwijs te bevorderden en het stageaanbod hierop af te stemmen. SIGNALEN uit de PRAKTIJK Geen ruimte of tijd. Veel overnames van praktijken. Praktijken bieden geen stageplekken om allerlei redenen. De stageplekken zijn vergeven aan andere roc s of er zijn te weinig BPV-adressen die deelnemers willen begeleiden. Ook personeelproblemen, geen ruimte voor stagiair of niet bereid zijn stagevergoeding te betalen zijn veelgehoorde reacties. De interesse voor het hebben van een stagiaire neemt aanzienlijk af bij de huisarts. Welwillende huisartsen willen maximaal een keer per jaar 10 weken een stagiaire i.v.m. belasting. Het merendeel wil GRONINGEN helemaal geen stagiaire. FRIESLAND Er is weinig aanbod van stageplekken. Praktijken geven aan te druk te zijn of in een reorganisatie te zitten. NOORD-KENNEMERLAND/ WEST-FRIESLAND DRENTHE NOORD-OVERIJSSEL ZAANSTREEK/WATERLAND FLEVOLAND ZUID-KENNEMERLAND TWENTE GROOT-AMSTERDAM GOOI- EN VECHTSTREEK STEDENDRIEHOEK HOLLAND/RIJNLAND UTRECHT OOST HAAGLANDEN UTRECHT MIDDEN GELDERLAND MIDDEN MIDDEN-HOLLAND ACHTERHOEK RIJNMOND RIVIERENLAND DRECHTSTEDEN GELDERLAND ZUID ZEELAND WEST-BRABANT S-HERTOGENBOSCH TILBURG ZUID-OOST BRABANT NOORD- EN MIDDEN LIMBURG ZUID-LIMBURG Figuur 1 Kaart van Nederland verdeeld in UWV regio s 5

18 NADERE KENNISMAKING Vragen over onze dienstverlening? Graag brengen wij u in contact met een adviseur in uw regio of met een medewerker van het hoofdkantoor in Bunnik. Calibris Runnenburg AZ Bunnik Postbus CC Bunnik T F E info@calibris.nl I HET WERKTERREIN: LEREN IN DE PRAKTIJK Als kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport is Calibris verantwoordelijk voor erkenning van leerbedrijven en vaststelling van kwalificaties. In het verlengde van deze wettelijke taken ligt een expertise die veel meer omvat. Calibris verkent de markt. Brengt landelijk en regionaal betrokken partijen bijeen. Initieert maatschappelijk relevante projecten. Ontwikkelt innovatieve en effectieve oplossingen. Alles gericht op één doel: meer balans en dynamiek op de arbeidsmarkt. Zo levert Calibris een waardevolle bijdrage om beroepspraktijk en beroepsonderwijs soepel op elkaar te laten aansluiten. Calibris 8.05/1/2011

19 Calibris BPV - Barometer sport Voorjaar 2011 KENNISCENTRUM VOOR LEREN IN DE PRAKTIJK IN ZORG, WELZIJN EN SPORT

20 BPV Barometer Sport voorjaar 2011 Calibris heeft in februari dit jaar een enquête onder Branche stelt te hoge instapeisen aan de niveau 2 student Als de werkgelegenheidssituatie van oud-studenten een aanwijzing is voor de toekomstige arbeidsmarktpositie van gediplomeerden, lijkt er binnen de sector Sport weinig aan de hand. Die positie was tot in 2008 goed te noemen. Sinds de economische crisis Nederland in haar greep houdt, kunnen we verwachten dat de gevolgen hiervan ook de sportsector gaan raken. Het merendeel van de werkgelegenheid bevindt zich echter in het minder conjunctuurgevoelige publieke domein. Dat kan betekenen dat de invloed van de economische crisis slechts beperkt voelbaar zal zijn. Calibris voert momenteel in samenwerking met NOC*NSF, het HBO-ALO en Sport- en bewegenopleidingen een onderzoek uit naar de kans op werk voor sport studenten. De resultaten hiervan zullen meer inzicht geven in de werkgelegenheidssituatie van sportstudenten. Het onderzoek is bijna afgerond. Op dit moment zijn er ruim studenten in opleiding voor een sportkwalificatie. Deze studenten hebben stageplaatsen nodig. In tabel 1 zien we dat het studentenaantal in voor alle niveaus is toegenomen ten opzichte van het voorgaande jaar. Het aantal stageplaatsen is nog meer gegroeid. Tabel 1 Vergelijking van de ontwikkeling van aantallen studenten en stageplaatsen (BOL) in de periode Opleidingen ontwikkeling ontwikkeling aantal aantal studenten stageplaatsen SB2 4% 15% SB3 7% 9% SB4 5% 13% Bronnen: Studentenaantallen: CFI; schooljaren 2009/2010 en 2010/2011 Stageplaatsen: Leerbedrijvenregister Calibris; peildata: maart 2010 en februari 2011 SB2 = Sport- en bewegingsbegeleider SB3 = Sport- en bewegingsleider SB4 = Sport- en bewegingscoördinator = Sport- en bewegingsmanager = Sport- en bewegingsagoog = Sport- en bewegingstrainer = BOS-medewerker onderwijsinstellingen gehouden om te onderzoeken waar problemen zijn met stageplaatsen voor sportstudenten. Dit is een vervolg op de peiling onder onderwijsinstellingen eind Door de resultaten van deze peiling te vergelijken met die van het voorjaar kunnen we nagaan of de beschikbaarheid van stageplaatsen voor sportstudenten is veranderd. Knelpunten met name voor studenten niveau 2 en 4 De huidige peiling laat zien dat, in vergelijking met de vorige peiling, de knelpunten nog niet overal zijn verdwenen. De meeste knelpunten in stageplaatsen doen zich voor bij de opleidingen op niveaus 2 en 4 (bewegingsagoog). Vooral in het werkgebied Noordwest Nederland is de situatie voor deze opleidingen ongunstig. In de volgende overzichten zien we voor de vier werkgebieden van Calibris, per UWV-regio, de gesignaleerde knelpunten voor de opleidingen. Stageaanbod in Noordoost In het werkgebied Noordoost hebben studenten over het algemeen weinig moeite met het vinden van een passende stageplaats. Alleen in Friesland en Twente kost dit meer moeite. In Friesland waren begin 2011 voor alle niveaus samen ongeveer 46 studenten zonder stageplaats. De als nijpend ervaren situatie voor de sportagogen in Twente is in vergelijking met de vorige peiling ongewijzigd gebleven. In Drenthe is de helft van de dertig studenten SB4-agoog op een niet passende stageplaats terechtgekomen. Stageaanbod in Noordwest In het gebied Noordwest is de situatie sinds het najaar 2010 niet veel veranderd. Ook nu hebben studenten op niveau 2 en 4 moeite met het vinden van een stageplaats. Wel is de situatie voor studenten SB4-manager ongunstiger geworden. Bij de vorige peiling bleek slechts in één regio het vinden van een passende stageplaats moeizaam te verlopen. Nu geldt dat voor drie regio s. 2

21 stageaanbod opleiding Regio Rapportage regio SB2 SB3 SB4 Agoog SB4 BOS SB4 Manager SB4 trainer Friesland Noordoost Groningen Drenthe IJsselvechtstreek Twente Stedendriehoek Noord-Kennemerland/ West-Friesland Zaanstreek-Waterland Noordwest Zuid-Kennemerland Groot-Amsterdam Gooi- en Vechtstreek Oost-Utrecht Midden-Utrecht Flevoland Holland-Rijnland Haaglanden Zuidoost Zuidwest Midden-Holland Drechtsteden Rijnmond West-Brabant Zeeland Midden-Gelderland Achterhoek Zuid-Gelderland Rivierenland Noordoost-Brabant Midden-Brabant Zuidoost-Brabant Noord- en Midden-Limburg Zuid-Limburg Nijpend tekort > Studenten geweigerd / instroom roc aangepast, studenten uiteindelijk geplaatst op niet passende stages. Stages uitgesteld of gaan niet door. Tekort Evenwicht Overschot Onbekend > Stages pas te vinden na intensief zoeken, en vaak te laat. > Studenten op tijd geplaatst op passende plaatsen. > Stages makkelijk te vinden, zelfs een klein overschot. > Geen gegevens beschikbaar of niet van toepassing. 3

22 Kans op werk Stageaanbod in Zuidwest In Zuidwest zijn de sportopleidingen geconcentreerd in Zeeland. In deze regio doen zich knelpunten voor bij niveau 4 (specialisaties bewegingsagoog en trainer). Bij beide opleidingen zijn studenten zonder stageplaats (ongeveer 20 in totaal) of zijn studenten op een niet passende stageplaats terechtgekomen (ongeveer 20 in totaal). Voor de overige sportopleidingen is de situatie in vergelijking met de vorige peiling aanmerkelijk verbeterd. Stageaanbod in Zuidoost In het werkgebied Zuidoost zijn de sportopleidingen vooral in Gelderland en de Achterhoek geconcentreerd. Er zijn voor zover bekend weinig knelpunten. Alleen de studenten SB4-agoog hebben, net zoals het geval is in de meeste andere werkgebieden/ regio s, moeite met het vinden van een stageplaats. Uiteindelijk lukt het de meeste studenten wel een plaats te vinden, maar soms is er sprake van een 2e of 3e keus, zoals in Midden-Gelderland en Zuid- Gelderland. In deze regio s heeft één op iedere zeven studenten een niet passende stageplaats. CONCLUSIE Wanneer wij de resultaten van de inventarisatie bij onderwijsinstellingen bekijken, kunnen we concluderen dat de stagetekorten - in vergelijking met de vorige peiling in nog steeds aanwezig zijn voor de bewegingsagoog, maar ook voor studenten niveau 2. Bij het interpreteren van deze resultaten moeten we wel rekening houden met het feit dat niet alle onderwijsinstellingen hebben meegewerkt aan dit onderzoek. Zo zijn er in de regio Zuidoost voor een groot deel van de regio s geen gegevens beschikbaar. De arbeidsmarkt voor Sport en Bewegen telt ruim fulltime banen. Het grootste deel bevindt zich in de sportgerelateerde sector: bijna Ruim fte s komen voor rekening van de branche-eigen sector en het resterende deel is voor de sportverenigingen. Omdat er veel banen door deeltijdmedewerkers worden ingevuld, werken er ongeveer personen in de sector. Werkgelegenheid voor niveau 3 en 4 gunstig Bijna 30% van de mbo-studenten gaat na de opleiding direct aan het werk. Zij zijn werkzaam bij verschillende soorten werkgevers. Eén vijfde van hen werkt bij een fitnesscentrum. Andere grote werkgevers zijn de sportverenigingen, zorg- en welzijnsinstellingen en het onderwijs. Van het aantal gediplomeerde mbo ers dat direct na de opleiding aan het werk gaat, komt ongeveer 70% terecht in een sportgerelateerde baan. De werkgelegenheid voor niveau 4-gediplomeerden is beter dan die voor gediplomeerden op niveau 3. De werkgelegenheid voor niveau 2-gediplomeerden is het minst gunstig. Meeste mbo ers kiezen na diplomering voor vervolgopleiding Uit de bestemming van de schoolverlaters blijkt dat drie van de vier mbo ers van niveau 2 en 3 na de SB-opleiding nog een vervolgopleiding binnen het mbo gaan volgen. Van de gediplomeerden op niveau 4 gaat meer dan de helft (54%) naar het hbo. uitstroombestemming mbo-gediplomeerden 28% Direct naar de vervolgopleiding 12% 60% Na enige tijd naar vervolgopleiding Naar de arbeidsmarkt Figuur 1 Uitstroombestemming mbo-gediplomeerden SB 4

23 Beroepenvoorlichting voorkomt schooluitval! Schooluitval in het mbo is nog steeds een hot item. Schooluitval wordt zelfs het zorgenkindje van het beroepsonderwijs genoemd. Voor studenten in het voortgezet onderwijs is voorlichting over de kans op een baan van de verschillende opleidingen van groot belang. Goede beroepsvoorlichting verkleint de kans op vroegtijdig schoolverlaten. Het is belangrijk de noodzakelijke instroom in het beroepsonderwijs te bevorderden en het stageaanbod hierop af te stemmen. SIGNALEN UIT DE PRAKTIJK Dit schooljaar is de invulling van de BPV in leerjaar 1 gewijzigd naar diverse BPV onderdelen: Fitness, Zwem- & Buurtstage. Voor het onderdeel fitness en zwemmen moeten we nog zien of het werkveld stageplaatsen voor ons heeft. De werkgevers zijn nog niet gewend om met mbo ers aan de slag te gaan. Ze hebben altijd hbo ers gehad. Stageplaatsen worden ingenomen door studenten van CIOS en de opleiding Helpende. FRIESLAND GRONINGEN Studenten van niveau 2 worden vaker geweigerd of weggestuurd in vergelijking met studenten van niveau 3 NOORD-KENNEMERLAND/ WEST-FRIESLAND DRENTHE We hebben te weinig uren voor de studenten bij Bewegen Aangepast Sporten en Loop- en Conditietrainer. NOORD-OVERIJSSEL ZAANSTREEK/WATERLAND FLEVOLAND ZUID-KENNEMERLAND TWENTE GROOT-AMSTERDAM GOOI- EN VECHTSTREEK STEDENDRIEHOEK HOLLAND/RIJNLAND UTRECHT OOST HAAGLANDEN UTRECHT MIDDEN GELDERLAND MIDDEN MIDDEN-HOLLAND ACHTERHOEK RIJNMOND RIVIERENLAND DRECHTSTEDEN GELDERLAND ZUID ZEELAND WEST-BRABANT S-HERTOGENBOSCH TILBURG ZUID-OOST BRABANT NOORD- EN MIDDEN LIMBURG ZUID-LIMBURG Figuur 2 Kaart van Nederland verdeeld in UWV regio s 5