Tabel 1 Vergelijking van de ontwikkeling van aantallen studenten en stageplaatsen in de periode

Transcriptie

1 BPV - Barometer Welzijn Najaar 2010 KENNISCENTRUM VOOR LEREN IN DE PRAKTIJK IN ZORG, WELZIJN EN SPORT

2 BPV Barometer Welzijn najaar 2010 Instanties stellen hoge eisen aan stagiaires De afgelopen drie jaar is het sociaal agogisch onderwijs vernieuwd. In de nieuwe opleiding Maatschappelijke Zorg worden sociaalagogische aspecten gecombineerd met onderdelen van de verpleging en verzorging. Vaak toegespitst op een bepaalde branche zoals de Gehandicaptenzorg en het Volwassenenwerk. De aansluiting van de opleiding Pedagogisch Werker op de vraag van met name de Kinderopvang en de Jeugdzorg laat tot nu toe echter het nodige te wensen over voor zover het niveau 4 betreft. Kans op stage Aantal stageplaatsen uitgebreid De crisis heeft merkbaar effect gehad op de keuze van studenten na hun diploma. Dit jaar hebben meer mbo ers voor een vervolgopleiding gekozen dan in vorige jaren. Daardoor is de vraag naar stageplaatsen toegenomen. Uit tabel 1 blijkt dat het stageaanbod in vergelijking met het vorige jaar is toegenomen. Meer dan de toename van het aantal studenten in de verschillende opleidingen. De vraag is of met de toename van het stageaanbod mbo-studenten ook makkelijker aan een stageplaats kunnen komen. De Kinderopvang maakt vooral gebruik van niveau 3. De medewerkers die op niveau 4 functioneren zijn meestal niet als zodanig aangetrokken. Het zijn vaak doorstromers met ervaring en leidinggevende capaciteiten. Bij de Jeugdzorg gaat de voorkeur uit naar hbo-gediplomeerden en minder naar mbo ers. Als men al kiest voor mbo ers dan worden vaak eisen gesteld aan de leeftijd. Sommige instellingen hanteren een minimale leeftijdsgrens. Dit selectieve beleid bij instellingen heeft er tot nu toe voor gezorgd dat het voor deze studenten in vrijwel alle regio s moeilijk is om stageplaatsen te vinden. Bij sommige roc s heeft dit zelfs geleid tot het instellen van een studentenstop. Tabel 1 Vergelijking van de ontwikkeling van aantallen studenten en stageplaatsen in de periode Opleidingen ontwikkeling ontwikkeling aantal BPV studenten volume PW3/4 0% 9% SD/SMD4 10% 13% SCW4-5% 5% Helpende 2 4% 12% Onderwijsassistent 0% 6% Bronnen: Studentenaantallen: CFI, schooljaren en Stageplaatsen: Leerbedrijvenregister Calibris, peildata juli 2009 en juli 2010 Stageproblemen nog steeds aanwezig De vorige peiling bij roc s (voorjaar 2010) maakte duidelijk dat de knelpunten zich vooral voordeden bij studenten op niveau 4 (PW) en 2 (Helpende Zorg en Welzijn). Het gaat hierbij lang niet altijd om te weinig stageplaatsen, maar ook om een gebrekkige aansluiting tussen de wensen van het leerbedrijf en de vaardigheden van studenten. Als we naar de resultaten van de nieuwe inventarisatie bij de roc s kijken, zien we nog steeds dezelfde knelpunten. Vooral voor studenten pedagogisch werk met de uitstroom richting Jeugdzorg blijft het vinden van een stageplaats in bijna alle regio s een groot probleem. Vergeleken met de barometer van het voorjaar 2010, hebben nu zelfs meer roc s te maken met nijpende tekorten. Ook voor pedagogisch werkers op niveau 4 Kinderopvang is het nog steeds moeilijk om aan een geschikte stageplaats te komen. Omdat de populaire opleiding PW3 veel jongeren aantrekt, staat de beschikbaarheid van stageplaatsen in sommige regio s onder druk. Zij komen soms noodgedwongen op een stageplaats van hun tweede of derde voorkeur terecht. Regionale verschillen In de overzichten op pagina 4 zien we voor de vier werkgebieden van Calibris, per regio van het UWV WERKbedrijf, de gesignaleerde knelpunten voor de opleidingen. Uit deze tabellen wordt duidelijk in welke regio s het zoeken van stageplekken een probleem is. Soms is het knelpunt zo ernstig dat studenten worden geweigerd. Voor de onderwijsassistent zijn er geen tekorten aan stageplaatsen. Om deze reden is deze opleiding niet opgenomen in de overzichten met regionale gegevens. 1 Dit zijn alleen beroepsopleidende leerweg (BOL) plaatsen. 2

3 Knelpunten stageaanbod in Noordoost In dit werkgebied is vooral te zien dat de grote tekorten voor PW4 Jeugdzorg in vergelijking met de vorige peiling onveranderd zijn. Verder zijn er in Friesland tekorten in de Kinderopvang voor de Pedagogisch Werker op niveau 3 en 4. In het Noorden verloopt het zoeken van geschikte stageplaatsen sowieso moeizamer: naast Friesland is het ook in Groningen moeilijk om geschikte stageplaatsen voor de verschillende opleidingen te vinden. Voor Drenthe daarentegen zijn er, met uitzondering van de opleiding Jeugdzorg, geen problemen. Verder is vooral in Twente en de Stedendriehoek de situatie in vergelijking met de vorige peiling verbeterd, met name in de Kinderopvang. Tenslotte is het evenals in de vorige barometer voor studenten SMD en SCW, vooral in IJsselvechtstreek, moeilijk om een geschikte stageplaats te vinden. Voor de opleiding AKA ontbreken de gegevens. Knelpunten stageaanbod in Noordwest In het werkgebied Noordwest is het voor een student Helpende 2 moeilijk om aan een stageplaats te komen. En ook in dit werkgebied zijn er vooral tekorten aan plaatsen in de Jeugdzorg en Kinderopvang: alleen Midden-Utrecht vormt een uitzondering. In vergelijking met de vorige peiling is vooral de beschikbaarheid van stageplaatsen voor PW3 studenten in Gooi- en Vechtstreek, Utrecht-Oost en Flevoland minder geworden. Voor SMD zijn in alle vier werkgebieden tekorten (voor zover de gegevens bekend zijn). Van Zaanstreek-Waterland zijn geen gegevens beschikbaar. Voor de opleiding AKA is het in alle regio s, maar met name in de Zaanstreek, moeilijk om werkgevers te interesseren voor stagiaires. Knelpunten stageaanbod in Zuidwest In het werkgebied Zuidwest zijn er grote tekorten aan stageplaatsen in de Jeugdzorg, Kinderopvang, Helpende 2 en SD/SMD. In Midden-Holland zijn er, voor zover bekend, geen tekorten. In Holland-Rijnland daarentegen hebben de roc s bij 5 opleidingen een nijpend tekort aan stageplaatsen. In West-Brabant zijn alleen voldoende plaatsen voor de Onderwijsassistent en in Zeeland is het per opleiding verschillend. De opleidingen Maatschappelijke Zorg 3 en 4 kennen op de regio Rijnmond na geen problemen. In alle regio s komen AKA studenten moeilijk aan een stageplaats. Knelpunten stageaanbod in Zuidoost In Zuidoost zijn er voor zover bekend in alle regio s tekorten voor studenten Helpende 2 en PW 3/4. Zuidoost-Brabant vormt een uitzondering, daar zijn voldoende stageplaatsen. Van Rivierenland, s-hertogenbosch en Tilburg zijn geen gegegevens beschikbaar. Met uitzondering van Zuid-Limburg is voorzover bekend het vinden van een stageplaats voor een AKA student een grote opgave. Kans op WERK Ruime arbeidsmarkt De Nederlandse economie laat na de sterke terugval in 2009 en 2010 een voorzichtig herstel zien. Toch is in 2010 bij vrijwel alle sectoren sprake van een krimpende werkgelegenheid. Een uitzondering is Zorg en Welzijn. De verwachting van het UWV WERKbedrijf is dat de werkgelegenheid in 2011 in deze sector verder toeneemt. Voor een groot deel lopen de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in Zorg en Welzijn parallel, maar soms is er sprake van afwijkende ontwikkelingen. De conjunctuur lijkt bijvoorbeeld meer invloed te hebben op de welzijnssector dan op de zorg. UWV WERKbedrijf kenschetst de arbeidsmarkt voor sociaalmaatschappelijke beroepen op mbo-niveau al in 2009 als zeer ruim. Veel vraag naar niveau 4 Om de kans op werk voor studenten te bepalen, hebben we het aantal studenten dat nu in opleiding is vergeleken met het aantal dat voor de arbeidsmarkt nodig is in de komende jaren. Waar te weinig studenten in opleiding zijn, is de kans op werk groot. Uit de tabel blijkt dat bij ongewijzigd beleid de kans op werk voor mbo-studenten PW3KO en MZ4VW (persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen) gunstig is in tegenstelling tot de andere opleidingen. Het beeld van sociaal maatschappelijke dienstverleners is niet helder omdat gediplomeerden vooral binnen (gemeentelijke) welzijnsdiensten terechtkomen. 3

4 knelpunten stageaanbod opleiding 1 Regio Rapportage regio HP2 PW3 KO PW4 KO PW4 JZ MZ 3/4 MZ4 GHZ MZ4 VW SD/ SMD SCW Friesland Groningen Noordoost Drenthe IJsselvechtstreek Twente Stedendriehoek Noord-Kennemerland/ West-Friesland Zaanstreek-Waterland Noordwest Zuid-Kennemerland Groot-Amsterdam Gooi- en Vechtstreek Oost-Utrecht Midden-Utrecht Flevoland Holland-Rijnland Haaglanden Zuidoost Zuidwest Midden-Holland Drechtsteden Rijnmond West-Brabant Zeeland Midden-Gelderland Achterhoek Zuid-Gelderland Rivierenland Noordoost Brabant Midden-Brabant Zuidoost-Brabant Noord- en Midden-Limburg Zuid-Limburg Nijpend tekort > Studenten geweigerd / instroom roc aangepast / studenten uiteindelijk geplaatst op niet passende stages Stages uitgesteld of afgelast. Tekort Voldoende Ruim voldoende Onbekend > Stages pas te vinden na intensief zoeken, en vaak te laat. > Studenten voor 95% op tijd geplaatst op passende stages. > Stages makkelijk te vinden / aanmeldingen nieuwe leerbedrijven onnodig. > Geen gegevens beschikbaar gesteld of niet van toepassing. 1 HP2 Helpende Zorg en Welzijn, PW3 KO Pedagogisch medewerker Kinderopvang, PW4 KO Gespecialiseerd Pedagogisch medewerker 4 Kinderopvang, PW4 JZ Pedagogisch medewerker 4 Jeugdzorg, MZ3 Medewerker Maatschappelijke Zorg, MZ4 GHZ Persoonlijk begeleider Gehandicaptenzorg, MZ4 VW Persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen 4

5 Tabel 1 Kans op werk voor studenten (in 2014) Branches Opleidingen* HP2 PW3KO PW4KO PW4jz MZ4VW 4 SD/SMD SCW Jeugdzorg ** Kinderopvang ** WMD ** Bron: RegioMarge/Prismant 2010 Kleine kans op werk Matige kans op werk Evenwicht Voldoende kans op werk Grote kans op werk * over de onderwijsassistent zijn geen gegevens beschikbaar ** werkgelegenheid bevindt zich vooral bij gemeentelijke welzijnsdiensten De kans op werk voor studenten Helpende 2 in de sector Welzijn is klein. Er zitten meer studenten in opleiding dan de markt vraagt. In de praktijk heeft deze opleiding, die sinds het schooljaar uitsluitend als gecombineerde opleiding Zorg en Welzijn wordt aangeboden, een aantal uitvoeringsproblemen. Veel deelnemers willen uitsluitend de invalshoek welzijn van de opleiding volgen, terwijl ook praktijkervaring in de zorg opgedaan moet worden. Bovendien zijn er knelpunten rond het beschikbare aantal stageplaatsen in beide sectoren. Als er niets verandert op gebied van baanmogelijkheden voor PW4 binnen de Jeugdzorg en Kinderopvang, blijft de kans op werk in de komende jaren klein. Daarom is het belangrijk om de baanmogelijkheden binnen deze branches voor deze studenten te stimuleren. Veel mbo ers PW4 JZ stromen door naar hbo-opleidingen, zoals bijvoorbeeld MWD, SPH en Pedagogiek. Deze studies leiden op voor werk in de jeugdzorg. Daarom blijft het van belang dat er voor mbo ers voldoende stageplaatsen zijn in de jeugdzorg, zodat deze het mbo-diploma kunnen behalen en via het hbo toch behouden blijven voor werk in de jeugdzorg. Beroepenvoorlichting voorkomt schooluitval! Schooluitval in het mbo is nog steeds een hot item. Schooluitval wordt zelfs het zorgenkindje van het beroepsonderwijs genoemd. Voor studenten in het voortgezet onderwijs is voorlichting over de kans op een baan van de verschillende opleidingen van groot belang. Goede beroepsvoorlichting verkleint de kans op vroegtijdig schoolverlaten. Het is belangrijk de noodzakelijke instroom in het beroepsonderwijs te bevorderden en het stageaanbod hierop af te stemmen. Figuur 1 Kaart van Nederland verdeeld in UWV-regio s FRIESLAND GRONINGEN SIGNALEN uit de PRAKTIJK Instanties stellen hoge eisen aan stagiaires, voor wat betreft kennis. Vaak kunnen studenten daar nog niet aan voldoen. NOORD-KENNEMERLAND/ WEST-FRIESLAND DRENTHE Instellingen voor Jeugdzorg hebben liever hbo-studenten. NOORD-OVERIJSSEL ZAANSTREEK/WATERLAND FLEVOLAND ZUID-KENNEMERLAND TWENTE GROOT-AMSTERDAM GOOI- EN VECHTSTREEK STEDENDRIEHOEK DUIN- EN BOLLENSTREEK UTRECHT OOST HAAGLANDEN UTRECHT MIDDEN GELDERLAND MIDDEN MIDDEN-HOLLAND ACHTERHOEK RIJNMOND RIVIERENLAND DRECHTSTEDEN GELDERLAND ZUID S-HERTOGENBOSCH WEST-BRABANT TILBURG ZEELAND ZUID-OOST BRABANT NOORD- EN MIDDEN LIMBURG ZUID-LIMBURG We hebben een gezamenlijk basisjaar. Met name in dit 1ste leerjaar is het bijna onmogelijk voldoende stageplekken te vinden. Specifieke stageplaatsen voor Jeugdzorg zijn steeds moeilijker te vinden. Leeftijd van de leerlingen speelt een belangrijke rol, veel leerlingen zijn nog te jong voor een stage in de Jeugdzorg. Te weinig werkvelden, te weinig plaatsen en werkvelden moeten stagiaires betalen. * PW3 KO Pedagogisch medeweker Kinderopvang, PW4 KO Gespecialiseerd Pedagogisch medewerker 4 Kinderopvang, PW4 JZ Pedagogisch medewerker 4 Jeugdzorg, MZ4VW Persoonlijk begeleider specifieke doelgroepen 5

6 NADERE KENNISMAKING Vragen over onze dienstverlening? Graag brengen wij u in contact met een adviseur in uw regio of met een medewerker van het hoofdkantoor in Bunnik. Calibris Runnenburg AZ Bunnik Postbus CC Bunnik T F E info@calibris.nl I HET WERKTERREIN: LEREN IN DE PRAKTIJK Als kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport is Calibris verantwoordelijk voor erkenning van leerbedrijven en vaststelling van kwalificaties. In het verlengde van deze wettelijke taken ligt en expertise die veel meer omvat. Calibris verkent de markt. Brengt landelijk en regionaal betrokken partijen bijeen. Initieert maatschappelijk relevante projecten. Ontwikkelt innovatieve en effectieve oplossingen. Alles gericht op één doel: meer balans en dynamiek op de arbeidsmarkt. Zo levert Calibris een waardevolle bijdrage om beroepspraktijk en beroepsonderwijs soepel op elkaar te laten aansluiten. Calibris 6.12/2/2010