Medische aansprakelijkheid: actuele en toekomstige ontwikkelingen

Transcriptie

1 DOSSIERS GEZONDHE1DSRECHT Medische aansprakelijkheid: actuele en toekomstige ontwikkelingen prof. mr. T. Hartlief (eindred.) mw. prof. mr. W.R. Kastelein (eindred.) mr. Chr.H. van Dijk mw. mr. E. de Kezel mr. RJ.P. Kottenhagen mr. drs. M.J.J. de Ridder mr. dr. J.L. Smeehuijzen Sdu Uitgevers 2009

2 Inhoud lijst van afkortingen XIII i Medische aansprakelijkheid. Een inleiding 1 Prof. mr. T. Hartlief 1.1 Inleiding en plan van behandeling 1 a.2 Waar draait het om in het aansprakelijkheidsrecht? Vergoeding en gedragsbeïnvloeding Het ene vergoedingssysteem is het andere niet Het gaat benadeelden om méér dan vergoeding Hoe ontwikkelt zich het aansprakelijkheidsrecht? Uitdijing Op weg naar een claimcultuur? Het belang van aansprakelijkheidsverzekering Is medische aansprakelijkheid een bijzondere aansprakelijkheid? Medische aansprakelijkheid vergt toepassing van het gewone aansprakelijkheidsrecht Een tweetal bijzonderheden in afdeling Wat is de norm? Verstandig omgaan met protocollen Motor voor de rechtsontwikkeling Hollandse toestanden Problemen vooi benadeelden op diverse fronten Causaliteitsproblemen: de beperkte betekenis van de omkeringsregel Handhaving met smartengeld? De scherpe kanten van het aansprakelijkheidsrecht: op weg naar no fault? Is de benadeelde patiënt beter af met een Zorgconsumentenwet? 35 Literatuur 36

3 2 De xelatia tussen civiele medische aansprakelijkheid en tuchtrechtelijke medische aansprakelijkheid, huidige en toekomstige ontwikkelingen 39 Prof. mr. W.R. Kastelein 2.1 Inleiding Tuchtrechtelijke en civielrechtelijke medische aansprakelijkheid in de wetgeving Procedure 'medisch' tuchtrecht Procedure civiel recht Inhoudelijke normen medisch handelen in het 'medisch' tuchtrecht Inhoudelijke normen medisch handelen in het civiele recht Normen medisch handelen in de gezondheidsrechtelijke literatuur Tuchtrechtelijke en civielrechtelijke aansprakelijkheid in de jurisprudentie Tuchtrechtelijke aansprakelijkheid Civielrechtelijke aansprakelijkheid Invloed tuchtrechtelijke normen op civielrechtelijke normen Uitstapje naar andere vertrouwensberoepen: de notaris, de actuaris, de accountant en de dierenarts Medici Toekomstige ontwikkelingen Slotbeschouwing 63 Literatuur 66 3 Bewijslastvezdeling in het medische aansprakelijkheidsrecht 67 Mr. drs. MJJ. de Ridder 3.1 Inleiding Stelplicht en bewijslastverdeling 'Wie stelt bewijst' Geen (zuivere) omkering bewijslast De verzwaarde stelplicht van de hulpverlener Verlichting van het bewijsrisico Wanneer is sprake van voldoende aanknopingspunten? Aantekeningen in het dossier 74 VI SDU UITOEVEJS MIDUCHI Uil 1 1 H> >I'>"' '

4 3-3-4 MlP-meldingen en andere bescheiden Gevolgen onvoldoende aanknopingspunten Bewijswaardering Vrije bewijsteer Bewijs behoudens tegenbewijs Bewijsvermoeden van een fout Bewijsvermoeden van causaal verband De omkeringsregel Proportionele aansprakelijkheid Informed consent De doctrine Schending informatieplicht Bewijs van causaal verband Conclusie 91 literatuur 93 4 De proportionele benadering bij medische aansprakelijkheid 95 Mr. Chr.H. van Dijk 4.1 Inleiding De verschijningvormen van de proportionele oplossing en hun theoretische onderbouwing Verlies van een kans Inleiding Gedachtesprong naar andere schade De financiële waarde van kansen Indien waarde, dan ook vergoedbaar Twee randvoorwaarden voor een proportionele oplossing Verlies van een kans in de jurisprudentie Inleiding Theorie van een kans bij een medische kunstfout De proportionele oplossing bij onrechtmatige blootstelling aan asbest en roken: HR 31 maart Kritiek op proportionele aansprakelijkheid De omkeringsregel en proportionele aansprakelijkheid Afronding 119 Literatuur 121 vn

5 INHOUD 5 Medische aansprakelijkheid voor zwangerschap- en geboorteschade 123 Mr. RJ.P. Kottenhagen 5.1 Inleiding Wrongful birth-claims: mislukte sterilisatie en andere fouten die leiden tot de geboorte van een ongewenst kind Inleiding Informatieplicht Bewijsproblemen in de context van een mislukte sterilisatie Schadevergoeding Namens of door het kind ingestelde vorderingen Vorderingen gebaseerd op het letsel van de moeder zelf Vader als eisende partij Ter afronding 153 Literatuur Medische aansprakelijkheid en verjaring 159 Mr. dr. J.L. Smeehuijzen 6.1 Inleiding De vijfjaarstermijn De ratio van de vijfjaarstermijn Het aanvangsmoment van de vijfjaarstermijn Regressituaties De regresvordering krachtens subrogatie Stuiting Inleiding Artikel 3:316 BW; welke daad van rechtsvervolging stuit? Artikel 3:317 BW; de aan de mededeling te stellen eisen De stuitende werking van onderhandelingen Stuiting wegens erkenning door verzekeraar Werkt stuiting van een deel voor het geheel? Werkt stuiting ten behoeve van regresnemers? Verjaring van de 'directe actie' Inleiding Het aanvangsmoment van de verjaringstermijn 184 vra

6 6.5.3 Wie moet voor stuiting van de verjaring van de directe actie zorgdragen? De korte zesmaandentermijn bij afwijzing Beoogde wetswijziging Slotbeschouwing 189 Literatuur Medische aansprakelijkheid in België: van f ault via no f anlt tot een tweesporensysteem 191 Mr. E. de Kezel 7.1 Inleiding De aanleiding Het foutaansprakelijkheidsrecht m.b.t. de vergoeding van medische schade onder vuur Het probleem van de proceslast vooi de patiënt-benadeelde en van de hoge verzekeringskosten voor de arts-verweerder Invoering van de foutloze aansprakelijkheid in het Belgische medisch recht: de no fault-wet van 15 mei Totstandkoming Opzet en contouren van de no fault-regeling De blik vooruit: de integratie van het fault-systeem en het no f aultsysteem in een tweesporensysteem Totstandkoming Opzet en contouren van het tweesporensysteem Vergoedingsregeling krachtens het nieuwe tweesporensysteem Financiering Slot en evaluatie 217 Literatuur 218 lijst van vermelde jurisprudentie 221 IX