Veiligheid en preventie in het medische aansprakelijkheidsrecht

Transcriptie

1 Veiligheid en preventie in het medische aansprakelijkheidsrecht 17 e PIV Jaarconferentie Veiligheid voorop! Apeldoorn, 31 maart 2017 mr. O.L. (Oswald) Nunes 1

2 Vier thema s 1. Transparantie 2. Toetsinstrumenten 3. Stellen en/of betwisten? 4. Kelderluik & varia 2

3 1. Transparantie 3

4 Calamiteiten en Incidenten Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) per (intern) melden van (ook bijna) indicenten (extern) melden van calamiteiten (bijzondere) dossierplicht calamiteitenrapport / rapport IGZ 4

5 Incident: een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis ( ) die tot schade bij de patiënt heeft geleid, had kunnen leiden of (nog) kan leiden. intern melden / intern register Calamiteit: een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis ( ) die tot de dood van de patiënt of een ernstig schadelijk gevolg voor de patiënt heeft geleid. extern melden bij IGZ / rapport 5

6 Bijzondere dossierplicht, art. 10 lid 3 Wkkgz (in aanvulling op algemene dossierplicht art. 7:454 BW en GOMA / GBL) Onverwijld mededeling aan patiënt / nabestaande, van aard en toedracht incident / calamiteit aantekening in dossier van - aard en toedracht; - tijdstip; - namen van betrokkenen. Informatie aan patiënt over wegnemen of beperken van gevolgen 6

7 Rapport calamiteitencommissie / IGZ Wkkgz, art. 9 lid 6, gegevens m.b.t. calamiteit, wél te gebruiken bij: - bewijs in civiel-, tucht-, bestuursrecht - disciplinaire maatregel - bestuurlijke sanctie / maatregel NB niet te gebruiken bij strafrecht, tenzij Wkkgz geen expliciete bepaling over afgifte, maar: - beleid zorgaanbieder - WOB van toepassing (rapport IGZ + cal. rapp) - (Wijziging Gezondheidswet: actieve openbaarmaking IGZ, inwerkingtreding nnb) Oud: Hof Leeuwarden, 28 feb. 2007, NJ 2009/199 (geen afgifte MIP/FONA-rapport) 7

8 2. Toetsinstrumenten 8

9 tekortkoming of onrechtmatige daad? redelijk handelend en redelijk bekwaam vakgenoot (HR 9 november 1990, NJ 1991,26 en art. 7:453 BW) inspanningsverplichting / (nog?) geen risicoaansprakelijkheid geen hindsight bias (= outcome bias) professionele standaard (art. 7:453 BW, art. 1 lid 1 en 2 lid 2 sub b Wkkgz) 9

10 10

11 Protocollen en richtlijnen zelfregulering beroepsgroep (bijv. CBO, NHG, ZiN) protocol I arrest (HR 2 maart 2001, NJ 2001, 649) niet naleven = tekortkoming protocol II arrest (HR 1 april 2005, NJ 2006, 377) wel naleven per definitie goed toets blijft: redelijk handelend en redelijk bekwaam vakgenoot = professionele standaard/art. 7:453 BW 11

12 Protocollen en richtlijnen in de praktijk (1) Hof Den Bosch, 3 mei 2016, ECLI:NL:GHSHE:2016:1741 bestaat er een speciaal protocol? Rb. Den Haag, 1 feb. 2017, ECLI:NL:RBDHA:2017:827 stemt het protocol overeen met de landelijke praktijk? RTC Zwolle, 13 jan. 2017, ECLI:NL:TGZRZWO:2017:9 is het protocol (i.c. wat betreft termijnen en definities) eenduidig? 12

13 Protocollen en richtlijnen in de praktijk (2) CTG 9 februari 2016, ECLI:NL:TGZCTG:2016:70 bewust afwijken van protocol Rb. Arnhem, 18 april 2012, ECLI:NL:RBARN:2012:BW5046 organisatie afstemmen op protocol NB Kritisch (blijven) kijken! 13

14 3. Stellen en/of betwisten? 14

15 Hoe zat het ook alweer? is er een tekortkoming of onrechtmatige daad? (6:74 BW / 6:162 BW) o.b.v. schuldaansprakelijkheid (Rb. Den Haag 1 feb. 2017, ECLI:NL:RBDHA:2017:827, inschattingsfout beroepsfout) 148 Rv (=stellen), 149 Rv (=weten), 150 Rv (=bewijzen) Stelplicht, bewijslast en bewijsrisico in beginsel bij eisende partij Ziekenhuis/beroepsbeoefenaar heeft verzwaarde stelplicht (HR 7 september 2001, NJ 2001, 615; HR 20 nov. 1987, NJ 1988,500). 15

16 Invulling verzwaarde stelplicht Medisch dossier / verpleegkundig verslag c.a. (Hof Den Bosch 18 nov. 2014, RAV 2015/28) Folders, website, patiëntbijeenkomsten (Hof Den Bosch 9 februari 2010, JA 2010/60) Aanvullend verslag arts: Als getuige (HR 20 apr. 2007, RAV 2007/11) Tijdens comparitie / pleidooi (Hof Amsterdam 13 september 2016, RAV 2016/103) Vraag: is voldaan aan stelplicht? (geloofwaardigheid speelt hier nog geen rol) Hof Den Bosch 17 maart 2015, RAV 2015/68 (cauda syndroom) Hof Arnhem-Leeuwarden 28 februari 2017, ECLI:NL:GHARL:2017:1676 (oor) Daarna: (eventueel) a. bewijslastverdeling; b. bewijswaardering 16

17 Bewijsproblemen Bewijsopdracht/bewijsvermoeden Omkeringsregel (nb. verkeers- of veiligheidsnorm?), kan niet bij: informed consent; HR 23 nov. 2001,ECLI:NL:HR:2001:AD3963 schending algemene zorgvuldigheidsnorm; 7:453 BW; HR 19 maart 2004, NJ 2004/ 307 (Seresta) Omkeringsregel (kan) wel bij: schending geschreven (wettelijke) norm; Rb Utrecht 17 okt. 2012, RAV 2013, 20 (Farmacotherapeutisch Kompas) schending ongeschreven norm; HR 7 dec. 2007, RAV 2008, 18 (CTGregistratie) 17

18 4. Kelderluik & varia 18

19 Even opfrissen De kelderluikcriteria (HR 5 nov. 1965, NJ 1996/136): 1. Hoe waarschijnlijk kan de niet-inachtneming van de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid worden geacht? 2. Hoe groot is de kans dat daaruit ongevallen ontstaan? 3. Hoe ernstig kunnen de gevolgen zijn? 4. Hoe bezwaarlijk zijn de te nemen veiligheidsmaatregelen? 19

20 Casus 1: de patiënt in het ziekenhuis; val van trolley Hof Amsterdam 24 mei 2016, ECLI:NL:GHAMS:2016:2005 Casus 2: de patiënt bij de fysiotherapeut; val van loopband RTC Amsterdam 4 nov. 2014, ECLI:NL:TGZRAMS:2014:102 Casus 3: de werknemer in het ziekenhuis; plasje water Hof Den Haag 6 sept. 2016, ECLI:NL:GHDHA:2016:2506 Casus 4: de bezoeker van het ziekenhuis; de slagboom Rb. Utrecht 19 dec. 2012, ECLI:NL:RBUTR:2012:BY7764 Casus 5: de werknemers in het ziekenhuis; botsing in haast Rb. Midden-Nederland 6 januari 2016, ECLI:NL:RBMNE:2016:3 20

21 21