Implementatie leerplan Nederlands eerste graad A- en B-stroom

Transcriptie

1 Implementatie leerplan Nederlands eerste graad A- en B-stroom Pedagogisch begeleiders Nederlands Schooljaar

2 Scenario 1 Introductie 2 Toelichting leerplannen 3 Vragen en reflecties 4 Extra ondersteuning Toelichting leerplannen Geschiedenis Uitgangspunten Wat blijft, welke evoluties? Toelichting bij de 3 componenten (voor B-stroom: 2) Integratie Evaluatie Minimale materiële vereisten Verder: bibliografie, bijlagen, verklarende woordenlijst, lijst van de eindtermen 2

3 Geschiedenis Visietekst Werken in de eerste graad Talenbeleidsnota > actualisering ET en OD Bao en eerste graad so: taalbeschouwing > houding inspectie Vraag naar concreter invullen verticale en horizontale samenhang resultaatgerichte ET taalstructurele kennis met heldere basisterminologie (eenduidig begrippenapparaat) cultuur Geschiedenis 3

4 Overleg met betrokkenen Voor het leerplan: resonansgroepen (A- en B- stroom) formulering & gebruiksvriendelijkheid moeilijkheidsgraad & haalbaarheid Begeleiders School/ scholengemeenschap > vakgroep(en) Voor tijdens na Overleg met betrokkenen Horizontaal Verticaal Inspectie Educatieve uitgeverijen 4

5 Uitgangspunten leerplannen Aansluiting bao so Samenstelling lpc: leraren eerste graad, pedagogisch begeleiders, docent lerarenopleiding, leerplanvoorzitter bao Start lpc A-stroom: 07-08; lpc B-stroom: Voorzitter lpc Nl so betrokken bij lp Nl bao Lp - pedagogische wenken: aandacht voor voorkennis wat betreft doelen, termen, aanpak, ICT Gemeenschappelijke implementatie van leerplan Uitgangspunten leerplannen A Aansluiting: horizontaal overleg Overleg voorzitters lpc Nederlands, moderne vreemde talen en klassieke talen Afspraken over bv. aanpak taalbeschouwing vertrekken vanuit dezelfde principes, zoals de tweeledigheid van de zin met het onderwerp dezelfde termen -> opstap en uitnodiging voor de uitbouw van een taalen talenbeleid 5

6 Uitgangspunten leerplannen B Aansluiting / horizontaal overleg B-stroom: overleg met alle leerplanvoorzitters, Nederlands, mavo, techniek, natuurwetenschappen met servicedocument Leerplan A-stroom: opbouw 3 componenten 6

7 Leerplan A-stroom: opbouw Strategieën (Inter)culturele gerichtheid 14 / 29 7

8 Leerplan B-stroom: opbouw 2 componenten 8

9 Leerplan B inhoud: accenten Wat blijft? Welke evoluties? A Behouden Graadleerplan Visie op het vak: nadruk op communicatieve functie 3 componenten: - (taal)vaardigheid - taalbeschouwing (met 4 rubrieken) - genietend lezen Evolutie Goed kunnen spreken, schrijven, luisteren en lezen bevordert ook deelname aan de samenleving (interculturele gerichtheid) 3 componenten: - (taal)vaardigheid - taalbeschouwing (taalgebruik en taalsystematiek) - aanzet tot literaire competentie via leesplezier 9

10 Wat blijft? Welke evoluties? A Behouden Brug met het basisonderwijs Pedagogischdidactische wenken Evolutie Telkens overzicht van voorkennis (beginsituatie) Taalbeleidsgedachte: ondersteuning bij schooltaal, instructietaal Transfer naar andere vakken Pedagogisch-didactische wenken ondersteunen integratiegedachte / differentiatie Behouden Graadleerplan Visie op het vak: nadruk op communicatieve vaardigheden en functionaliteit Wat blijft? Welke evoluties? B Evolutie Goed kunnen spreken, schrijven, luisteren en lezen bevordert ook het leren en deelname aan de samenleving (interculturele gerichtheid) (taal)vaardigheden - luisteren - spreken - lezen - schrijven 2 componenten: - (taal)vaardigheid - taalbeschouwing (taalgebruik en taalsystematiek) - woordenschat 10

11 Wat blijft? Welke evoluties? B Behouden Brug met het basisonderwijs Pedagogischdidactische wenken Evolutie Taalbeleidsgedachte: ondersteuning bij schooltaal, instructietaal Transfer naar andere vakken Pedagogisch-didactische wenken ondersteunen de integratiegedachte Leerplancomponenten Taalvaardigheid Aanzet tot literaire competentie via leesplezier Taalbeschouwing 11

12 Vaardigheden Taalbeschouwing 12

13 Aanzet tot literaire competentie Aanzet tot literaire competentie via leesplezier 6 doelen - leerlijn Literaire competentie ontwikkeling Doelstelling Wijze van verwerking in de klas Voorwerp van de verwerking Tekstkeuze Tekstaanbod Eerste graad Tekstervarend lezen Aanzet tot literaire competentie via leesplezier Praten over de leesbeleving Activiteiten over Belevingswereld van de jonge lezer Kinder- en jeugdliteratuur Tweede graad Tekstervarend + tekstbestuderend Leesplezier bewuster maken via een begrippenapparaat Praten over de leesbeleving en die preciezer benoemen Activiteiten over Belevingswereld van de jongere, de adolescent Jeugdliteratuur Adolescentenliteratuur Literatuur voor volwassenen Derde graad Tekstervarend + tekstbestuderend + - interpreterend Culturele geletterdheid en literaire competentie ontwikkelen Betekenisgeving Inwijding in een cultuur Esthetische vorming Persoonlijke ontplooiing Waardeoordeel Uitspreken, kennismaken met het literaire bedrijf, spreken over de leesbeleving, de tekstervaring toetsen aan die van een andere lezer (de leraar, een recensent ) Belevingswereld van de jonge volwassene Adolescentenliteratuur Literatuur voor volwassenen (ET ASO/KSO/TSO 26) 13

14 Doelen taalvaardigheden A Behouden Gebaseerd op ongewijzigde eindtermen Evolutie 17 doelen, doorlopend genummerd Mogelijkheid tot verdieping en uitbreiding Aandacht voor OVUR Publiek en verwerkingsniveau Doelen taalvaardigheden B Behouden Gebaseerd op ongewijzigde ontwikkelingsdoelen Evolutie 34 doelen, doorlopend genummerd Mogelijkheid tot verdieping en uitbreiding Aandacht voor OVUR Publiek en verwerkingsniveau 14

15 Taalvaardigheid: niveaus verwerkingsniveau kopiërend beschrijvend structurerend beoordelend publiek bekende leeftijdgenoot onbekende leeftijdgenoot bekende volwassene onbekende volwassene 20 15

16 Taalvaardigheid - wenken Strategisch: OVUR Receptieve en productieve taalvaardigheden: - schematisch voor (OV) tijdens (U / R) na (R) - literair lezen en luisteren naar ontspannende teksten = aanzet tot literaire competentie Ideeën voor criteria en ondersteunende vragen Tempo Evaluatie (sticordi) Aanbod Differentiatie Werkvormen Vragen en opdrachten Ondersteuning 16

17 TBS Nadenken over taalgebruik - communicatieve situatie Verbeteren taalvaardigheid > taalbeschouwing? Wie? Wat? Waarover? zender(spreker, schrijver) boodschap relatie boodschap werkelijkheid Aan wie? Bedoeling? Hoe? ontvanger (luisteraar, lezer) bedoeling In welke omstandigheden.? Weg en middelen? Bart Masquillier en Marleen Lippens Effect? situatie kanaal effect 33 17

18 Doelen taalbeschouwing A Evolutie 15 doelen Basis en uitbreiding bij doel 15 Taalgebruik en taalsysteem Spelling ook als ondersteunende kennis bij schrijfvaardigheid Terminologie gebaseerd op ET en op advieslijst taalbeschouwelijke termen Doelen taalbeschouwing B Evolutie 9 doelen Basis en uitbreiding bij doel 9 Taalgebruik en taalsysteem Spelling ook als ondersteunende kennis bij schrijfvaardigheid Terminologie gebaseerd op OD en op advieslijst taalbeschouwelijke termen 18

19 Waarvoor is reflecteren op taalgebruik en taalsysteem zinvol? 1 alert maken voor en respect tonen voor eigen en andermans taalgebruik 2 verbeteren eigen taalvaardigheid 3 elementair inzicht in de structuur van taal die leerlingen gebruiken 4 in functie van (werkwoord)spelling 5 hulp bij aanleren van moderne vreemde talen 6 cultureel en intercultureel belang In functie van de (werkwoord)spelling 19

20 In functie van de (werkwoord)spelling Voor de moderne vreemde talen Een persoonlijke bedenking 20

21 Voor de moderne vreemde talen Lang leve het Nederlands! Concepten belangrijker dan termen 21

22 In functie van (inter)culturele gerichtheid Bv. Beleefdheidsvorm Blz. 43 Blz. 62 Blz

23 Heldere terminologie Koppelteken (vroeger ook liggend streepje) Trema (vroeger ook deelteken) Infinitief (vroeger ook noemvorm) Predicaat: alles wat over het onderwerp gezegd wordt (vroeger gezegde) Nwg, wwg, naamwoordelijk deel van het gezegde -> Invulling gezegde is veranderd!

24 Vroeger en nu A Taalbeschouwing Schrijven 24

25 Vroeger en nu A en B Klassiek grammaticaonderwijs Onderwijs in taalbeschouwing Nadruk op vorm. Nadruk op betekenis, communicatie. Gedecontextualiseerd d.w.z. losse zinnen worden ontleed. Er wordt op een abstract niveau met taal omgegaan. Reflectie op natuurlijke contexten. Leerlingen gaan aan de slag met concrete authentieke taalmaterialen. Kennis van termen is een belangrijke doelstelling. Begrippen en termen worden samen aangeleerd. Nu A Evolutie Taalbeschouwing vandaag Aanpak taalgebruik en taalsysteem Aandacht voor woordenschatdidactiek: voorbewerken, semantiseren, consolideren, controleren. 25

26 Taalbeschouwing - wenken Waar komt het in taalbeschouwing op aan? De aanpak Doel: nadenken over de manier waarop we met taal situaties aanpakken. Dus: op de eerste plaats reflecteren op TAALGEBRUIK! Taalbeschouwing - wenken Reflecteren op taalgebruik Wie? Wat? Waarover? Aan wie? Met welke bedoeling? Hoe? In welke omstandigheden? Langs welke weg en met welke middelen? Effect? Reactie? Blz. Reflecteren op de systematiek van taal Klanken Woorden Zinnen Tekst Betekenissen Spellingvormen 26

27 Vroeger en nu B Leerplan 1997 Leerplan 2010 Taalbeschouwing geïntegreerd in vaardigheden Woordenschat Spellingremediëring Taalsystematiek Specifieke doelen taalbeschouwing Taalgebruik en taalsystematiek Nu B Evolutie Taalbeschouwing vandaag Aanpak taalgebruik en taalsysteem Aandacht voor woordenschatdidactiek: voorbewerken, semantiseren, consolideren, controleren. 27

28 Integratie A Integratie Evolutie Integratie van vaardigheden Integratie van vaardigheden en taalbeschouwing ICT-integratie Integratie B Integratie Evolutie Integratie van vaardigheden Integratie van vaardigheden en taalbeschouwing ICT-integratie 28

29 Evaluatie Evolutie Evaluatie: een nieuwe visie op onderwijs vereist een nieuwe visie op evaluatie Voorwaarden voor goede evaluatie - valide - betrouwbaar - efficiënt - objectief - transparant - normering Zelfevaluatie Peerevaluatie Co-evaluatie Kenmerken alternatieve evaluatie - aangepast aan de leerlingen Evaluatie - integratie van evaluatie met onderwijzen en leren - betrokkenheid van leerlingen - kennisconstructie i.p.v. reproductie - levensechtheid

30 30

31 Minimale materiële vereisten Krachtige leeromgeving nodig! Klaslokalen met verplaatsbaar meubilair Woordenboek, cd-speler, video of dvd-speler, pc met internetaansluiting Multimedialokalen Ruimtes om individueel en/of in groep te werken 86 31

32 Verder in het leerplan Bibliografie Bijlagen Verklarende woordenlijst Lijst van de eindtermen 32

33 Wat nu? Nood aan grondige studie van het leerplan Nood aan overleg binnen de school, scholengemeenschap (ook met vreemde talen) Gedoogperiode: starten met nieuwe aanpak taalbeschouwing en didactische wenken Voorbeelden van good practice worden ontwikkeld in de nascholing Voor een goed begrip Taal beschouwen, hoe dan? individueel en in team voor a- en b-stroom: nog inschrijvingen mogelijk Ondersteuning van de vakbegeleiding 1 Individueel - Wat vind je positief? Kansen? - Waar heb je nog vragen bij? 2 Per 4 - Uitwisselen - Formuleer 1 vraag op het kaartje. 3 Plenaire bespreking Vragen?