FUNCTIONELE TAALVAARDIGHEID / TEKSTGELETTERDHEID IN PAV

Transcriptie

1 REGIO LIMBURG Tulpinstraat HASSELT LEERMATERIAAL SO PAV 2017/07 Opmaakdatum: Vak: Begeleider: PAV Jean-Marie Ramakers FUNCTIONELE TAALVAARDIGHEID / TEKSTGELETTERDHEID IN PAV Afhankelijk van de invalshoek onderscheiden we twee grote componenten van een talenbeleid op school: taalbeleid en taalvakkenbeleid. Taalbeleid betreft het beleid op school in twee grote domeinen: het gebruik van Nederlands als communicatie met leraren, leerlingen, ouders en omgeving; het gebruik van Nederlands als instructietaal* = wegnemen van talige hindernissen om op die manier de leerinhouden AV / RV toegankelijker te maken. Het taalvakkenbeleid wil ertoe bijdragen dat zoveel mogelijk leerlingen de doelstellingen in de taalvakken bereiken. In PAV gaat het soms om een luik van het vak zoals functionele taalvaardigheid (2 de en 3 de graad) en functionele tekstgeletterdheid (3 de leerjaar 3 de graad). Functionele geletterdheid: jongeren worden bekwaam gemaakt in het verwerken van teksten waarmee ze in hun dagelijkse leven te maken krijgen, met accent op maatschappelijke, probleemoplossende en ICT-geletterdheid. De leraar hanteert hiervoor authentieke taaltaken zoals uitnodiging, folder, brochure, handleiding, veiligheidsvoorschriften op de werkplek. zie ook In dit document trachten we bij elke taalvaardigheidscomponent in een groeilijn te concretiseren (focus: tekstbegrip, tekstsoorten en tekstkenmerken). Het is nu een uitdaging voor de vakgroep PAV om, op basis van dit instrument, de TAALZORG in het vak zo gericht mogelijk aan te pakken. Jean-Marie Ramakers functionele taalvaardigheid / tekstgeletterdheid in PAV 1 van 5

2 2 de graad 3 de graad 3 de leerjaar graad hoofdgedachte uit een tekst kunnen halen hoofdgedachte kunnen achterhalen informatie kunnen zoeken in één of meerdere teksten of in combinatie van teksten informatiekunnen zoeken en vinden informatie kunnen zoeken en vinden informatie vergelijken en structureren kernwoorden kunnen aanduiden verschil tussen feit en mening feit versus mening samenvatten beoordelen / standpunt formuleren - brieven van de school - eenvoudige krantenartikels - formulieren - s - teksten op websites - gebruiksaanwijzingen - stappenplannen - opdrachten tijdens de les - reclamefolders - informatieve folders / brochures - verslagen van stage en vergaderingen - complexere krantenartikels - formulieren - s - teksten op websites - vakliteratuur - gebruiksaanwijzingen - stappenplannen - klachtenbrief - folders, brochures - blogs - zicht op de wereld verruimen, discussies en uiteenzettingen - vakliteratuur - handleidingen - klachtenbrief - blogs - recensies onderwerp eenvoudig, vertrouwde onderwerpen moeilijkere teksten die niet zo vertrouwd zijn teksten met een brede maatschappelijke context lengte kort middellang lang structuur duidelijk minder duidelijk complex zinsstructuur enkelvoudige zinnen ook samengestelde zinnen samengestelde zinnen woordenschat weinig abstracte begrippen wel abstracte begrippen gevarieerde woordenschat tekstkeuze leraar vooral de leraar vooral de leerling Jean-Marie Ramakers functionele taalvaardigheid / tekstgeletterdheid in PAV 2 van 5

3 hoofdgedachte uit een tekst kunnen halen hoofdgedachte kunnen achterhalen Informatie kunnen zoeken in één of meerdere teksten of in combinatie van teksten informatie kunnen zoeken en vinden informatie kunnen zoeken en vinden informatie vergelijken en structureren kernwoorden kunnen aanduiden verschil tussen feit en mening - nieuwsbericht - reportages, interviews - telefoongesprek feit versus mening samenvatten - nieuwsbericht - reportages, interviews - telefoongesprek - zakelijk gesprek - een vergadering beoordelen / standpunt formuleren - moeilijkere reportages - uiteenzettingen en discussies - mondelinge instructies - mondelinge instructies - mondelinge instructies - reclame - klacht - reclameboodschap - sollicitatiegesprek onderwerp vertrouwd breder van aard maatschappelijk en universeel van aard lengte kort (max 15 min) langer (max 30 min) lang structuur heldere samenhang, duidelijke samenhang minder duidelijk complex verbanden zinsstructuur enkelvoudige zinnen moeilijker structuur met afleiders complex en met afleiders eén hoofdgedachte woordenschat weinig abstracte woorden meer abstracte woorden gevarieerd + abstracte begrippen tekstkeuze leraar vooral de leraar vooral de leerling Jean-Marie Ramakers functionele taalvaardigheid / tekstgeletterdheid in PAV 3 van 5

4 informatie kunnen geven en vragen informatie kunnen geven en vragen informatie kunnen samenvatten informatie kunnen samenvatten informatie kunnen structureren informatie kunnen verstrekken informatie kunnen verstrekken informatie verwerken en communiceren informatie kunnen beoordelen een standpunt kunnen formuleren - persoonlijke brief of - zakelijke brief met schrijfkader/ voorbeeld - uitnodiging - korte instructie - kort verslag - korte samenvatting - formulier invullen - enquête invullen - vragenlijst invullen - persoonlijke brief - zakelijke brief - zakelijke - aanvragen van een offerte - sollicitatiebrief / CV - verslag - samenvatting - schriftelijke presentatie van zelf samengesteld informatiepakket - brochure, attest, instructiekaart, affiche kunnen opstellen - logboek - persoonlijke brief - zakelijke brief - zakelijke - aanvragen van een offerte - zakelijk verslag - samenvatting - schriftelijke presentatie van zelf samengesteld informatiepakket - brochure, attest, instructiekaart, affiche kunnen opstellen - logboek onderwerp vertrouwd breder van aard maatschappelijk en universeel van aard lengte kort langer lang structuur duidelijke structuur: alinea s heldere structuur : marges, witregels, kopjes, signaalwoorden aandacht voor signaal- en verwijswoorden mooie lay-out zinsstructuur enkelvoudige zinnen eenvoudige samengestelde zinnen lange zinnen woordenschat voornamelijk woorden uit de dagelijkse taal gevarieerde woordenschat gevarieerd + abstracte begrippen Jean-Marie Ramakers functionele taalvaardigheid / tekstgeletterdheid in PAV 4 van 5

5 informatie presenteren informatie presenteren informatie presenteren informatie geven, vragen en verwerken informatie geven, vragen en verwerken informatie structureren, verwerken en communiceren eigen mening / gevoelens uiten eigen mening / gevoelens uiten en onderbouwen mening geven, actie beoordelen rekening houdend met derden een standpunt kunnen formuleren en verdedigen dialoog groepsgesprek telefoongesprek verslag discussie stellingenspel kringgesprek presentatie alles van 2 de en 3 de graad onderwerp vertrouwde onderwerpen uiteenlopende onderwerpen maatschappelijke en universele kwesties lengte korte presentaties, gesprekken langere presentaties, gesprekken lange presentaties en gesprekken structuur voorbereid met een spreekplan of structuur en opbouw weergeven en complexere structuur, hogere zinsstructuur presentatiesoftware eenvoudige zinnen aarzelingen en fouten komen voor ook volgen gebruik van verbindings- en signaalwoorden om een duidelijke structuur uit te bouwen moeilijkheidsgraad samengestelde zinnen, complexere constructies woordenschat dagelijks taalgebruik gevarieerde woordenschat passend bij het onderwerp gevarieerde en abstracte woordenschat publiek leeftijdsgenoten / bekende volwassenen groepen van bekende en onbekende leeftijdsgenoten en volwassenen grotere groepen Met dank aan H. Arnouts, leerkracht PAV variant JMR november 2017 Jean-Marie Ramakers functionele taalvaardigheid / tekstgeletterdheid in PAV 5 van 5