Implementatie leerplan Nederlands eerste graad B-stroom

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Implementatie leerplan Nederlands eerste graad B-stroom"

Transcriptie

1 Implementatie leerplan Nederlands eerste graad B-stroom Pedagogisch begeleiders Nederlands Chinese schutter mist moeder Buschauffeur rijdt dronken schoolkinderen rond Gratis bus voor 65+ te duur Fietser aangereden door laagstaande zon Goedkope laptop breekt door Politie controleert op fietsen zonder licht Schooljaar Scenario Wie? Aan wie? In welke situatie? 1 Introductie 2 Toelichting leerplannen 3 Vragen Wat? Bedoeling? Kanaal? Waarover? Hoe? Effect? Toelichting leerplannen Geschiedenis Uitgangspunten Wat blijft, welke evoluties? Toelichting bij de 2 componenten Integratie Evaluatie Minimale materiële vereisten Verder: bibliografie, bijlagen, verklarende woordenlijst, lijst van de eindtermen Visietekst Werken in de eerste graad Geschiedenis Talenbeleidsnota > actualisering ET en OD Bao en eerste graad so: taalbeschouwing > houding inspectie 1

2 Vraag naar concreter invullen verticale en horizontale samenhang resultaatgerichte ET taalstructurele met heldere basisterminologie (eenduidig begrippenapparaat) interculturele gerichtheid Geschiedenis Overleg met betrokkenen Voor het leerplan: resonansgroepen (A- en B- stroom) formulering & gebruiksvriendelijkheid moeilijkheidsgraad & haalbaarheid Voor tijdens na Horizontaal Verticaal Inspectie Educatieve uitgeverijen Overleg met betrokkenen Uitgangspunten leerplannen Aansluiting bao so Samenstelling lpc: leraren eerste graad, pedagogisch begeleiders, docent lerarenopleiding, leerplanvoorzitter bao Start lpc A-stroom: 07-08; lpc B-stroom: Voorzitter lpc Nl so betrokken bij lp Nl bao Lp - pedagogische wenken: aandacht voor voor wat betreft doelen, termen, aanpak, ICT Gemeenschappelijke implementatie van leerplan Uitgangspunten leerplannen B Leerplan B-stroom: opbouw Aansluiting / horizontaal overleg B-stroom: overleg met alle leerplanvoorzitters, Nederlands, mavo, techniek, natuurwetenschappen met servicedocument (verbanden tussen vakken - in ontwikkeling) Inleiding Algemene doelen Doelen en didactische wenken 2 componenten Taalbeleid Bibliografie Bijlagen Beginsituatie Minimale materiële vereisten Verklarende woordenlijst 2

3 Praktische taalvaardigheid Integratie van vaardigheden Leerplan B inhoud: accenten Behouden Graadleerplan Visie op het vak: nadruk op communicatieve functionaliteit Wat blijft? Welke evoluties? B Goed kunnen spreken, schrijven, luisteren en lezen bevordert ook het leren en deelname aan de samenleving (interculturele gerichtheid) met ondersteunende vaardigheden, attitudes Gebaseerd op OD: inspanningsverplichting voor alle doelen (taal)vaardigheden - luisteren - spreken - lezen - schrijven - woordenschat 2 componenten: - (taal)vaardigheid - taalbeschouwing (taalgebruik en taalsystematiek) Wat blijft? Welke evoluties? B Leerplancomponenten Behouden Brug met het basisonderwijs Pedagogischdidactische wenken Taalbeleidsgedachte: ondersteuning bij schooltaal, instructietaal Transfer naar andere vakken Pedagogisch-didactische wenken ondersteunen de integratiegedachte Taalvaardigheid Taalbeschouwing Vaardigheden Taalbeschouwing Luisteren Spreken Lezen Schrijven Taalgebruik Taalsysteem attitudes, inzichten, attitudes, inzichten, attitudes, inzichten, attitudes, inzichten, attitudes, inzichten, attitudes, inzichten, 3

4 Behouden Doelen taalvaardigheden B publiek verwerkingsniveau Taalvaardigheid: niveaus kopiërend beschrijvend structurerend beoordelend Gebaseerd op ongewijzigde ontwikkelingsdoelen 34 doelen, doorlopend genummerd Mogelijkheid tot verdieping en uitbreiding Aandacht voor OVUR Publiek en verwerkingsniveau bekende leeftijdgenoot onbekende leeftijdgenoot bekende volwassene onbekende volwassene 20 Taalvaardigheid - wenken Strategisch: OVUR Receptieve en productieve taalvaardigheden: - schematisch voor (OV) tijdens (U / R) na (R) - literair lezen en luisteren naar ontspannende teksten = aanzet tot literaire competentie Ideeën voor criteria en ondersteunende vragen Differentiatie

5 TBS Nadenken over taalgebruik - communicatieve situatie Verbeteren taalvaardigheid > taalbeschouwing Tempo Evaluatie (sticordi) Differentiatie Aanbod Wie? Wie? zender (spreker, schrijver) Wat? Hoe? boodschap Waarover? In welke omstandigheden? relatie boodschap werkelijkheid Werkvormen Vragen en opdrachten Wat? Aan wie? Bedoeling? Weg en Hoe? middelen? ontvanger bedoeling (luisteraar, lezer) Ondersteuning Waarover? In welke omstandigheden.? Aan Weg wie? en middelen? Effect? Effect? situatie kanaal effect Bart Masquillier en Marleen Lippens Doelen taalbeschouwing B 9 doelen Basis en uitbreiding bij doel 9 Taalgebruik en taalsysteem Spelling ook als ondersteunende bij schrijfvaardigheid Terminologie gebaseerd op OD en op advieslijst taalbeschouwelijke termen Waarvoor is reflecteren op taalgebruik en taalsysteem zinvol? 1 alert maken voor en respect tonen voor eigen en andermans taalgebruik 2 verbeteren eigen taalvaardigheid 3 elementair inzicht in de structuur van taal die leerlingen gebruiken 4 in functie van (werkwoord)spelling 5 hulp bij aanleren van moderne vreemde talen 6 cultureel en intercultureel belang 5

6 Frans Nederlands Genus / geslacht Persoon en getal Frans Nederlands Kabouter Wesley Wanneer ben je goed in taal? Functies taalbeschouwingsonderwijs Ondersteuning taalvaardigheid Hulp bij aanleren vreemde talen Hulp bij spelling Interculturele component Ondersteuning taalvaardigheid Voor de moderne vreemde talen Bv. doel 2 TG Met het oog op doeltreffende communicatie kunnen leerlingen in voor hen relevante en concrete taalgebruiksituaties reflecteren op het gebruik van standaardtaal, regionale en sociale taalvariëteiten. Bv. doel 8 TS reflecteren op teksten en de tekstopbouw Een persoonlijke bedenking 1 ste p enk 2 de p enk 3 de p enk 1 ste p mv 2 de p mv 3 de p mv Je parle Tu parles Il/elle parle Nous parlons Vous parlez Ils/ elles parlent Ik praat Jij praat Hij/zij praat Wij praten Jullie praten Zij praten Voor de moderne vreemde talen In functie van de (werkwoord)spelling Lang leve het Nederlands! 2 de -3 de leerjaar 4 de leerjaar 5 de leerjaar 6 de leerjaar MON MA MES TON TA TES SON SA SES MIJN JOUW (JE) ZIJN EN HAAR C est son vélo Het is zijn fiets. Het is haar fiets. C est sa copine Het is zijn vriendin Het is haar vriendin Handeling Vormen Regelmaat Herkennen Werkwoord Stam Uitgang Infinitief Persoonsvorm Enkelvoud Meervoud Tijd Tegenwoordige tijd Verleden tijd Stam Uitgang Infinitief Persoonsvorm Enkelvoud Meervoud Tijd Tegenwoordige tijd Verleden tijd Persoon 1 ste persoon 2 de persoon 3 de persoon Klankverandering tt Tegenw oordige tijd vt Verleden tijd alle Andere w erkw oordvormen dan pv 6

7 In functie van de (werkwoord)spelling In functie van (inter)culturele gerichtheid Bv. Beleefdheidsvorm Concepten belangrijker dan termen Heldere terminologie Termen Bao 2000 onderw erp persoonsvorm gezegde w erkw oordelijk naamw oordelijk gezegde voorw erpen bepalingen Termen Bao 2010 onderw erp persoonsvorm Termen SO 2010 onderw erp persoonsvorm predicaat w erkw oordelijk naamw oordelijk gezegde lijdend voorw erp meew erkend voorw erp bepaling Koppelteken (vroeger ook liggend streepje) Trema (vroeger ook deelteken) Infinitief (vroeger ook noemvorm) Predicaat: alles wat over het onderwerp gezegd wordt (vroeger gezegde) Nwg, wwg, naamwoordelijk deel van het gezegde -> Invulling gezegde is veranderd! Taalbeschouwing - wenken Waar komt het in taalbeschouwing op aan? De aanpak Doel: nadenken over de manier waarop we met taal situaties aanpakken. Dus: op de eerste plaats reflecteren op TAALGEBRUIK! 7

8 Taalbeschouwing - wenken Vroeger en nu B Reflecteren op taalgebruik Wie? Wat? Waarover? Aan wie? Met welke bedoeling? Hoe? In welke omstandigheden? Langs welke weg en met welke middelen? Effect? Reactie? Reflecteren op de systematiek van taal Klanken Woorden Zinnen Tekst Betekenissen Spellingvormen Leerplan 1997 Leerplan 2010 Taalbeschouwing geïntegreerd in vaardigheden Woordenschat Spellingremediëring Taalsystematiek Specifieke doelen taalbeschouwing Taalgebruik en taalsystematiek Vroeger en nu B Nu B Klassiek grammaticaonderwijs Nadruk op vorm. Gedecontextualiseerd d.w.z. losse zinnen worden ontleed. Er wordt op een abstract niveau met taal omgegaan. Gebaseerd op de klassieke Latijnse grammatica. Kennis van termen is een belangrijke doelstelling. Onderwijs in taalbeschouwing Nadruk op betekenis, communicatie. Reflectie op natuurlijke contexten. Leerlingen gaan aan de slag met concrete authentieke taalmaterialen. Communicatieve aanpak. Begrippen en termen worden samen aangeleerd. Taalbeschouwing vandaag Aanpak taalgebruik en taalsysteem Aandacht voor woordenschatdidactiek: voorbewerken, semantiseren, consolideren, controleren. Integratie B Evaluatie Integratie Integratie van vaardigheden Integratie van taalbeschouwing ICT-integratie Evaluatie: een nieuwe visie op onderwijs vereist een nieuwe visie op evaluatie Voorwaarden voor goede evaluatie - valide - betrouwbaar - efficiënt - objectief - transparant - normering 8

9 Zelfevaluatie Peerevaluatie Co-evaluatie Kenmerken alternatieve evaluatie - aangepast aan de leerlingen Evaluatie - integratie van evaluatie met onderwijzen en leren - betrokkenheid van leerlingen - constructie i.p.v. reproductie - levensechtheid Veel concrete voorbeelden van evaluatiefiches 54 Minimale materiële vereisten Krachtige leeromgeving nodig! Klaslokalen met verplaatsbaar meubilair Woordenboek, cd-speler, video of dvd-speler, pc met internetaansluiting Multimedialokalen Ruimtes om individueel en/of in groep te werken 58 Verder in het leerplan Bibliografie Bijlagen Verklarende woordenlijst Lijst van de eindtermen

10 Vragen?

Implementatie leerplan Nederlands eerste graad A-stroom

Implementatie leerplan Nederlands eerste graad A-stroom Implementatie leerplan Nederlands eerste graad A-stroom Pedagogisch begeleiders Nederlands Chinese schutter mist moeder Buschauffeur rijdt dronken schoolkinderen rond Gratis bus voor 65+ te duur Fietser

Nadere informatie

Implementatie leerplan Nederlands eerste graad A- en B-stroom

Implementatie leerplan Nederlands eerste graad A- en B-stroom Implementatie leerplan Nederlands eerste graad A- en B-stroom Pedagogisch begeleiders Nederlands Schooljaar 2010-2011 1 Scenario 1 Introductie 2 Toelichting leerplannen 3 Vragen en reflecties 4 Extra ondersteuning

Nadere informatie

Taalbeschouwelijke termen bao so 2010

Taalbeschouwelijke termen bao so 2010 1 Bijlage: Vergelijking taalbeschouwelijke termen leerplannen basisonderwijs en secundair onderwijs In deze lijst vindt u in de linkerkolom een overzicht van de taalbeschouwelijke termen uit het leerplan

Nadere informatie

Het leerplan Nederlands. Tweede graad aso kso tso 1 september 2012

Het leerplan Nederlands. Tweede graad aso kso tso 1 september 2012 Het leerplan Nederlands Tweede graad aso kso tso 1 september 2012 Informatie over het nieuwe leerplan Nederlands tweede graad aso-kso-tso Geen nascholing met concrete lesideeën! barbara.axters@vsko.be

Nadere informatie

Taalbeschouwing: een doorlopende leerlijn basisonderwijs eerste graad secundair onderwijs A-stroom

Taalbeschouwing: een doorlopende leerlijn basisonderwijs eerste graad secundair onderwijs A-stroom Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel MEDEDELING referentienr. : M-VVKSO-2011-047 datum : 2011-06-17 gewijzigd : contact : Dienst Leren en Onderwijzen, dlo.vvkso@vsko.be

Nadere informatie

Nederlandse taalbeschouwing als ondersteuning voor het vreemdetalenonderwijs? Elena Lievens workshop studiedag Taal en Tekst, ENW AUGent, 6/11/2013

Nederlandse taalbeschouwing als ondersteuning voor het vreemdetalenonderwijs? Elena Lievens workshop studiedag Taal en Tekst, ENW AUGent, 6/11/2013 Nederlandse taalbeschouwing als ondersteuning voor het vreemdetalenonderwijs? Elena Lievens workshop studiedag Taal en Tekst, ENW AUGent, 6/11/2013 Gewijzigde eindtermen Taalprof Peter-Arno Coppen van

Nadere informatie

Doelen taalbeschouwing die verworven moeten zijn in het vierde leerjaar

Doelen taalbeschouwing die verworven moeten zijn in het vierde leerjaar Doelen taalbeschouwing die verworven moeten zijn in het vierde leerjaar Hieronder vindt u de leerplandoelen taalbeschouwing die we met onze evaluatie in kaart willen brengen. Ze staan in dezelfde volgorde

Nadere informatie

Wat stelt de doorlichting vast? Enkele voorbeelden:

Wat stelt de doorlichting vast? Enkele voorbeelden: Werken aan leerlijnen De nieuwe leerplannen zijn nu van kracht in het basisonderwijs, in de eerste en de tweede graad. Dit is een geschikt moment om leerlijnen opnieuw te bekijken of uit te werken. Wat

Nadere informatie

Praktische taalbeschouwing op de basisschool en in de eerste graad secundair onderwijs anno 2010

Praktische taalbeschouwing op de basisschool en in de eerste graad secundair onderwijs anno 2010 VIERENTWINTIGSTE CONFERENTIE HET SCHOOLVAK NEDERLANDS Ronde 6 Bart Masquillier VVKBaO Contact: bart.masquillier@vsko.be Praktische taalbeschouwing op de basisschool en in de eerste graad secundair onderwijs

Nadere informatie

september 23, 2012 Het leerplan Nederlands ??? Waarom een nieuw leerplan?

september 23, 2012 Het leerplan Nederlands ??? Waarom een nieuw leerplan? ??? Het leerplan Nederlands Informatie over het nieuwe leerplan Nederlands tweede graad aso-kso-tso Verloop Geen nascholing met concrete lesideeën! Tweede graad aso kso tso 1 september 2012 www.dagvandepoezie.be

Nadere informatie

3 LEERPLANDOELEN. De basisschool stelt zich als streefdoel voor taalbeschouwing:

3 LEERPLANDOELEN. De basisschool stelt zich als streefdoel voor taalbeschouwing: 3 LEERPLANDOELEN De basisschool stelt zich als streefdoel voor taalbeschouwing: Een kind wil, durft en kan op zijn niveau nadenken over aspecten van het taalgebruik en het taalsysteem door taalverschijnselen

Nadere informatie

Overzicht bereikte eindtermen eerste graad met aanvullende leermethode Taalboost 1

Overzicht bereikte eindtermen eerste graad met aanvullende leermethode Taalboost 1 Overzicht bereikte eindtermen eerste graad met aanvullende leermethode Taalboost 1 De geel gemarkeerde eindtermen worden met de methode en mits didactisch ernaar handelen gerealiseerd. 1. Luisteren De

Nadere informatie

Hoe met leerlingen uit de tweede graad (secundair onderwijs) reflecteren op taal?

Hoe met leerlingen uit de tweede graad (secundair onderwijs) reflecteren op taal? Ronde 2 Ulrik De Roover College Paters Jozefieten, Melle Contact: ulrikderoover@gmail.com Hoe met leerlingen uit de tweede graad (secundair onderwijs) reflecteren op taal? 1. Inleiding en situering Even

Nadere informatie

Eindtermen Nederlands lager onderwijs

Eindtermen Nederlands lager onderwijs Eindtermen Nederlands lager onderwijs Bron: www.ond.vlaanderen.be/dvo 1 Luisteren De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven) de informatie achterhalen in: 1.1 een voor hen bestemde mededeling

Nadere informatie

Leerplan Nederlands Taalbeschouwing

Leerplan Nederlands Taalbeschouwing Vlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs Guimardstraat 1 1040 BRUSSEL Leerplan Nederlands Taalbeschouwing Ingediend door het Vlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs (VVKBaO) VSKO. Dit deel

Nadere informatie

LiNk! Nederlands 2. Evalueren om te leren LINK! NEDERLANDS 2. LiNk! Nederlands

LiNk! Nederlands 2. Evalueren om te leren LINK! NEDERLANDS 2. LiNk! Nederlands LiNk! Nederlands 2 Evalueren om te leren LiNk! Nederlands 1 Agenda LiNk! Nederlands Krachtlijnen Leerwaaier Structuur Reflecteren en evalueren Waarom? Hoe? In de praktijk Vragen? 3 Krachtlijnen LiNk! Nederlands

Nadere informatie

Drie maal taal. Taal beschouwen in realistische situaties

Drie maal taal. Taal beschouwen in realistische situaties Ronde 3 Joost Hillewaere Eekhoutcentrum Contact: joost.hillewaere@kuleuven-kulak.be Drie maal taal. Taal beschouwen in realistische situaties 1. Inleiding Waarom leren kinderen taal op school? Taal heeft

Nadere informatie

MODERNISERING SO NAAR EEN OBSERVERENDE EN ORIËNTERENDE EERSTE GRAAD

MODERNISERING SO NAAR EEN OBSERVERENDE EN ORIËNTERENDE EERSTE GRAAD MODERNISERING SO NAAR EEN OBSERVERENDE EN ORIËNTERENDE EERSTE GRAAD LEIDRAAD Visie op vorming en vakken Een nieuwe generatie leerplannen - ruimte voor scholen Observerende en oriënterende functie van de

Nadere informatie

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Vakdocumenten Frans (2004) Visie en accenten leerplan Frans BaO 1 De eerste stappen zetten - Basiswoordenschat

Nadere informatie

Summerschool. Graad 1 Leerjaar 1

Summerschool. Graad 1 Leerjaar 1 Summerschool Graad 1 Leerjaar 1 Een traject afleggen START werkwoord beeld verhaal Routeplanner De Laatste Ronde KNOOPPUNTEN 1. Literatuur en leesstops 2. Taal, taalsysteem en taalgebruik 3. Vaardigheden

Nadere informatie

6 november 2012. Leerlijnen Evaluatie: basis - verdieping

6 november 2012. Leerlijnen Evaluatie: basis - verdieping 6 november 2012 Leerlijnen Evaluatie: basis - verdieping Leerlijnen Waarom willen we aan de leerlijnen werken? Wat gaan we met die leerlijnen doen? Leerlijnen : doel Voor de leerlingen efficiënter lesgeven

Nadere informatie

Leerplannen Nederlands en vreemde talen in de eerste graad

Leerplannen Nederlands en vreemde talen in de eerste graad Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs. Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Leerplannen Nederlands en vreemde talen in de eerste graad Guy De Becker, Geert Hellemans, Marleen

Nadere informatie

19/12/2010. Vakconcept LO. Soorten ET/OD. Vakgebonden ET/OD LO. Vakconcept LO. Eindtermen/Ontwikkelingsdoelen. Regiovergaderingen LO

19/12/2010. Vakconcept LO. Soorten ET/OD. Vakgebonden ET/OD LO. Vakconcept LO. Eindtermen/Ontwikkelingsdoelen. Regiovergaderingen LO Eindtermen/Ontwikkelingsdoelen In 1993 door overheid ingevoerd Algemene, kwalitatieve doelen die aangeven wat leerlingen van een bepaalde leeftijd en onderwijsvorm moeten bereiken (ET) of nastreven (OD)

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Sint-Janscollege te HOEGAARDEN

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Sint-Janscollege te HOEGAARDEN Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

Stap voor stap Latijn leren (en) lezen in het eerste jaar

Stap voor stap Latijn leren (en) lezen in het eerste jaar Stap voor stap Latijn leren (en) lezen in het eerste jaar Marjan Hillewaere ENW AUGent, 6/11/ 13 Studiedag Taal en Tekst. De rol van taalbeschouwing in het klassieketalenonderwijs. Latijn leren (en) lezen

Nadere informatie

Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel

Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Nieuwe leerplannen en lessentabellen met ingang van 1 september 2010 In de regel worden alle graadleerplannen (en bijhorende

Nadere informatie

ENGELS. Zijn er nog vragen?

ENGELS. Zijn er nog vragen? ENGELS Zijn er nog vragen? Als begeleider talen krijgen we dagelijks vragen en bedenkingen rond leerplannen, ondersteunende documenten, extra informatie over het vak, evaluatie, didactiek, zorg en taalpedagogiek.

Nadere informatie

NEDERLANDS EERSTE GRAAD B-STROOM LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS. VVKSO BRUSSEL D/2010/7841/019 September 2010

NEDERLANDS EERSTE GRAAD B-STROOM LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS. VVKSO BRUSSEL D/2010/7841/019 September 2010 NEDERLANDS EERSTE GRAAD B-STROOM LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS VVKSO BRUSSEL September 2010 Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Inhoud 1 INLEIDING...5 1.1

Nadere informatie

Blok 1 Les 1: Kennismaking (met gedicht en associaties)

Blok 1 Les 1: Kennismaking (met gedicht en associaties) Blok 1 Les 1: Kennismaking (met gedicht en associaties) Thema 1 Hoe het begint : Vragen over communicatie. (Het communicatieschema met Zender, Boodschap, Ontvanger, Doel, Effect, Kanaal en de leesdoelen

Nadere informatie

Leerplannen Nederlands en vreemde talen in de eerste graad

Leerplannen Nederlands en vreemde talen in de eerste graad Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs. Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Leerplannen Nederlands en vreemde talen in de eerste graad Guy De Becker, Geert Hellemans, Marleen

Nadere informatie

VITAAL Plus 1 e graad

VITAAL Plus 1 e graad VITAAL Plus 1 e graad Krachtlijnen VITAAL Plus 1 e graad 1 Bouwstenen VITAAL Plus 1 e graad DIFFERENTIATIE TAALTAKEN AUTHENTIEKE COMMUNICATIEVE SITUATIES SCHOOLTAALWOORDEN VAARDIGHEDEN REMEDIËRING INTERCULTURALITEIT

Nadere informatie

Peilingen Frans BaO Valeria Catalano Lerarenopleider Frans voor het secundair onderwijs, Hogeschool PXL

Peilingen Frans BaO Valeria Catalano Lerarenopleider Frans voor het secundair onderwijs, Hogeschool PXL Peilingen Frans BaO 2017 Valeria Catalano Lerarenopleider Frans voor het secundair onderwijs, Hogeschool PXL Het concept eindterm : tekst & verwerkingsniveau Relatie tussen eindterm en leerproces in taalverwerving

Nadere informatie

Lokaliseren situeren van plaatsen op een landkaart (in een beperkt of ruim kader).

Lokaliseren situeren van plaatsen op een landkaart (in een beperkt of ruim kader). De volgende vakken komen aan bod Aardrijkskunde Maatschappelijke vorming (MAVO) Nederlands Godsdienst Niet-conventionele zedenleer LEERDOELSTELLINGEN LESFICHE C Door aan de slag te gaan met lesfiche C

Nadere informatie

FRANS. Personeelsvergadering 31 mei 2011. mogen moeten. taalregeling. Talenbeleidsnota 3220 FRANS 1

FRANS. Personeelsvergadering 31 mei 2011. mogen moeten. taalregeling. Talenbeleidsnota 3220 FRANS 1 FRANS Personeelsvergadering 31 mei 2011 1 taalregeling 1963 LP 1972 LP 1998 LP 2004 2007 LP 2010 2008 2009 Talenbeleidsnota mogen moeten 3220 FRANS 1 De geschiedenis van het leerplan Frans 1963 : De taalgrens

Nadere informatie

NEDERLANDS EERSTE GRAAD A-STROOM LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS. VVKSO BRUSSEL D/2010/7841/016 September 2010

NEDERLANDS EERSTE GRAAD A-STROOM LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS. VVKSO BRUSSEL D/2010/7841/016 September 2010 NEDERLANDS EERSTE GRAAD A-STROOM LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS VVKSO BRUSSEL September 2010 Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel Inhoud 1 INLEIDING...5 1.1

Nadere informatie

Netwerk TaalCentraal 1 VARIANT - leerwerkboek. Netwerk TaalCentraal 1 - leerwerkboek Thema 1 Hoe het begint

Netwerk TaalCentraal 1 VARIANT - leerwerkboek. Netwerk TaalCentraal 1 - leerwerkboek Thema 1 Hoe het begint Thema 1 Hoe het begint Blok 1 Les 1: Kennismaking (met gedicht en associaties) : Vragen over communicatie. (Het communicatieschema met Zender, Boodschap, Ontvanger, Doel, Effect, Kanaal en de leesdoelen

Nadere informatie

LATIJN. Geert Kentane. voor alle leraren

LATIJN. Geert Kentane. voor alle leraren LATIJN Geert Kentane voor alle leraren Basisonderwijs Secundair Onderwijs Taal zonder drempels Waarom anders denken over taal en taalbeschouwing? Doelstelling en situering van taalbeschouwing In het basisonderwijs

Nadere informatie

ID bijdrage: Logo talenwebsite: wel niet

ID bijdrage: Logo talenwebsite: wel niet ID bijdrage: 15501 Logo talenwebsite: wel niet Indien je uitgaat van gevoelig maken voor talen en op een positieve manier omgaan met een diversiteit aan talen als invulling van talensensibilisering kan

Nadere informatie

Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs

Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs Vlor & Artevelde: Zin in wetenschappen wiskunde en techniek publicatie april 2013(zie actieplan STEM thema 2, OD 1) Vlor: reflectie-/screeningsinstrument voor

Nadere informatie

KIJKWIJZER VOOR PAV-BUNDELS

KIJKWIJZER VOOR PAV-BUNDELS KIJKWIJZER VOOR PAV-BUNDELS Inleiding Uitgeverijen brengen heel wat publicaties op de markt die nuttig kunnen zijn voor leraren PAV en hun leerlingen. Daarnaast verkiezen veel leraren om volledig of gedeeltelijk

Nadere informatie

Eindtermen Nederlands

Eindtermen Nederlands Voor de eerste graad van het secundair onderwijs, A-stroom 31 maart 201 MOTIVERING VOOR HET INDIENEN VAN VERVANGENDE EINDTERMEN NEDERLANDS Algemene toelichting Als motivering geldt nog steeds alles wat

Nadere informatie

Ontleden. Er zijn twee manieren van ontleden: taalkundig ontleden en redekundig ontleden.

Ontleden. Er zijn twee manieren van ontleden: taalkundig ontleden en redekundig ontleden. Ontleden Er zijn twee manieren van ontleden: taalkundig ontleden en redekundig ontleden. Bij het redekundig ontleden verdeel je de zin in zinsdelen en geef je elk zinsdeel een redekundige naam. Deze zinsdelen

Nadere informatie

Leerplan Nederlands. Titel samenkomst 27 januari Naam van de spreker of dienst 1. Opzet. Verloop. Modernisering secundair onderwijs

Leerplan Nederlands. Titel samenkomst 27 januari Naam van de spreker of dienst 1. Opzet. Verloop. Modernisering secundair onderwijs Opzet Stand van zaken op dit moment Leerplan Nederlands Doel voorstelling Inzicht geven in ontstaan en visie leerplan Structuur, inhoud en taal leerplan verkennen Vertrouwen en zin geven om aan de slag

Nadere informatie

Doelenlijst G-start voor GO!

Doelenlijst G-start voor GO! 1 1. OVER -START -start is een CTO-uitgave over het stimuleren van geletterdheid bij jonge kinderen (2,5 tot 7 jaar). -start is een boek vol achtergrondinformatie en concreet uitgewerkte activiteiten.

Nadere informatie

EINDTERMENTABEL OVERZICHT. Flos en Bros werkboekjes. x x. x x x x x. x x x. Werkboekje blz e Leerjaar 6 e Leerjaar

EINDTERMENTABEL OVERZICHT. Flos en Bros werkboekjes. x x. x x x x x. x x x. Werkboekje blz e Leerjaar 6 e Leerjaar 5 e Leerjaar 6 e Leerjaar EINDTERMENTABEL OVERZICHT Flos en Bros werkboekjes Tandenmuzeum De mondgazt Dagboek v/e tandenborstel Gezonde start in de mond - Suiker Verzin een supersmoes Tanden de wereld

Nadere informatie

PROGRAMMA (AALST) BIJEENKOMST VAKCOÖRDINATOREN NEDERLANDS April 2014 PROGRAMMA (SINT-NIKLAAS) PROGRAMMA (OUDENAARDE) Inleiding - rondleiding OLC

PROGRAMMA (AALST) BIJEENKOMST VAKCOÖRDINATOREN NEDERLANDS April 2014 PROGRAMMA (SINT-NIKLAAS) PROGRAMMA (OUDENAARDE) Inleiding - rondleiding OLC BIJEENKOMST VAKCOÖRDINATOREN NEDERLANDS April 2014 PROGRAMMA (AALST) Inleiding - rondleiding OLC Voorstelling vakgroep/school - ideeën uit de ontvangende school PB Intervisie Nieuws uit het vakgebied Koffie

Nadere informatie

Modernisering SO eerste graad. Dinsdag 12 maart 2019

Modernisering SO eerste graad. Dinsdag 12 maart 2019 Modernisering SO eerste graad Dinsdag 12 maart 2019 2 Bedoeling van deze avond Voorstellen van de vernieuwde brede observerende en oriënterende eerste graad in de katholieke secundaire scholen van Geraardsbergen

Nadere informatie

Nieuw! TotemTaal. Zelfstandig werken en omgaan met taal. t leren is mooi

Nieuw! TotemTaal. Zelfstandig werken en omgaan met taal. t leren is mooi Nieuw! TotemTaal Zelfstandig werken en omgaan met taal Uitgeverij Wolters Plantyn Motstraat 32 2800 MECHELEN Telefoon: 015 36 36 36 Fax: 015 36 36 37 Bezoek onze website: www.woltersplantyn.be t leren

Nadere informatie

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs

Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Vakdocumenten Nederlands (2011) Inhoudsopgave Een leidraad voor beginnende leraren 1 Begeleiding

Nadere informatie

Programmering Leerstof & Toetsing VWO

Programmering Leerstof & Toetsing VWO onderdeel Toetsvorm 33 1 ste schooldag 17 augustus Introductie / informatie leerjaar 3 34 35 36 GP 1 37 GP 1 (vervolg) Uitleg spreekopdracht Oefenen informatieve voordracht aan de hand van krantenartikels

Nadere informatie

Doelenlijst G-start voor VVKBaO

Doelenlijst G-start voor VVKBaO 1 1. OVER -START -start is een CTO-uitgave over het stimuleren van geletterdheid bij jonge kinderen (2,5 tot 7 jaar). -start is een boek vol achtergrondinformatie en concreet uitgewerkte activiteiten.

Nadere informatie

Visuele Leerlijn Taal

Visuele Leerlijn Taal Visuele Leerlijn Taal www.gynzy.com Versie: 05-09-2019 Taalbegrip Abstracties Probleem & oplossing Zender & ontvanger Functies van taal Discussie Standpunt & argument Feit & mening Illustratie (als voorbeeld)

Nadere informatie

DIOCESANE PEDAGOGISCHE BEGELEIDINGSDIENST BISDOM BRUGGE

DIOCESANE PEDAGOGISCHE BEGELEIDINGSDIENST BISDOM BRUGGE DIOCESANE PEDAGOGISCHE BEGELEIDINGSDIENST BISDOM BRUGGE SECUNDAIR ONDERWIJS Kroniek van de begeleider Ik wens jullie eerst en vooral een energierijk 2013 met veel geluk zowel op persoonlijk vlak als professioneel.

Nadere informatie

EERSTE GRAAD A-stroom

EERSTE GRAAD A-stroom Versie 2014 0707 Maximum 37 halve evaluatiedagen Wijzigingen naar volgend schooljaar Lessentabel en evaluatiedagen 2014-2015 EERSTE GRAAD A-stroom Eerste leerjaar A Latijn (1L) Aardrijkskunde 2 1 1 1 50

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing

Programma van Inhoud en Toetsing Onderdeel: leesvaardigheid Lesperiode: 1 Hoofdstuk: 1 + 2 Theorie blz. 7-8, 50 aantekeningen oefeningen uit het leerboek stappenplan lezen De leerling kent de termen onderwerp, deelonderwerp, hoofdgedachte,

Nadere informatie

STUDIEAANBOD SINT-JOZEF HUMANIORA 2015-2016

STUDIEAANBOD SINT-JOZEF HUMANIORA 2015-2016 STUDIEAANBOD SINT-JOZEF HUMANIORA 2015-2016 EERSTE GRAAD Eerste leerjaar Algemene vorming (moderne) Klassieke studiën ( of CLIL-) Tweede leerjaar Grieks- Moderne wetenschappen (SEI of CLIL-SEI) ASO TWEEDE

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT)

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) Het programma van deze PIT wordt gedurende het schooljaar aangepast aan het tempo en het niveau van de klas. Vak: Nederlands, onderdeel taalportfolio Klas: IG1 - EBR Lesperiode: 1 en 2 Taalportfolio opdracht

Nadere informatie

Onderstaande foto kan een leidraad vormen om een antwoord te formuleren op volgende opdrachten die leraars/vakgroepen/scholen kunnen krijgen:

Onderstaande foto kan een leidraad vormen om een antwoord te formuleren op volgende opdrachten die leraars/vakgroepen/scholen kunnen krijgen: Leren in samenhang in de eerste graad met keuzegedeelte en basisoptie Handel: aanzet tot het uittekenen van leerlijnen, horizontale/verticale vak(groep)samenwerking, VOET, evaluatiebeleid, Scholen worden

Nadere informatie

~ 1 ~ selecteren. (LPD 1,8,27) (LPD 13,22,23,27)

~ 1 ~ selecteren. (LPD 1,8,27) (LPD 13,22,23,27) ~ 1 ~ Functionele taalvaardigheid/ tekstgeletterdheid Eindtermen (P)AV voor 2 de graad SO 3 de graad SO 3 de jaar 3 de graad SO DBSO niveau 2 de graad DBSO niveau 3 de graad DBSO niveau 3 de jaar 3 de

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing

Programma van Inhoud en Toetsing Onderdeel: Grammatica zinsdelen (RTTI) Lesperiode: 1 Aantal lessen per week: 4 Hoofdstuk: 1, 2,3 & 5 Theorie blz 28, 68, 108, 188, 189 De leerling moet de volgende zinsdelen kennen: persoonsvorm onderwerp

Nadere informatie

Basis Werkwoordspelling is onderdeel van de Bundel Basisprogramma's. Deze bundel bevat ook Basisspelling en Basisgrammatica.

Basis Werkwoordspelling is onderdeel van de Bundel Basisprogramma's. Deze bundel bevat ook Basisspelling en Basisgrammatica. Basis Werkwoordspelling Basis Werkwoordspelling is onderdeel van de Bundel Basisprogramma's. Deze bundel bevat ook Basisspelling en Basisgrammatica. Basis Werkwoordspelling is een programma voor het leren

Nadere informatie

Taalbeschouwing: spelen om te ontdekken hoe taal in elkaar zit

Taalbeschouwing: spelen om te ontdekken hoe taal in elkaar zit Ronde 3 Hilde Van den Bossche KaHo Sint-Lieven, campus Waas Contact: Hilde.vandenbossche@kahosl.be Taalbeschouwing: spelen om te ontdekken hoe taal in elkaar zit Binnen het onderwijs is de roep om inductief

Nadere informatie

3 LEERPLANDOELEN. De katholieke basisschool stelt zich als algemeen streefdoel voor mediaopvoeding:

3 LEERPLANDOELEN. De katholieke basisschool stelt zich als algemeen streefdoel voor mediaopvoeding: 3 LEERPLANDOELEN Algemeen streefdoel De katholieke basisschool stelt zich als algemeen streefdoel voor mediaopvoeding: De leerlingen kunnen op een behendige, zelfredzame en kritische manier participeren

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Technisch Instituut Sint-Lodewijk-1- vzw KASOG te GENK

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van Technisch Instituut Sint-Lodewijk-1- vzw KASOG te GENK Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

BIJEENKOMST VAKCOÖRDINATOREN www.dagvandepoezie.be 10 NOVEMBER 2011 MENU DOELSTELLINGEN VOORSTELLING VAKGROEP SJKS, SINT- NIKLAAS LUISTERVAARDIGHEID EEN MOGELIJKE AANPAK KOFFIEPAUZE NIEUWS UIT HET VAKGEBIED

Nadere informatie

Syntheseproef kerst 2013 Theoretische richtingen

Syntheseproef kerst 2013 Theoretische richtingen Syntheseproef kerst 2013 Theoretische richtingen Vooraf De syntheseproef bestaat uit een aantal onderdelen. 1. Schriftelijke taalvaardigheid Het verslag dat je maakte van de aidsgetuigenis van Kristof

Nadere informatie

Wegwijs in de werkwoordspelling

Wegwijs in de werkwoordspelling Wegwijs in de werkwoordspelling 1 Een aantal begrippen Tijd = de tijd waarin gesproken wordt: vandaag, gisteren, morgen Persoon = wie aan het spreken is of de persoon om wie het gaat in de zin. Infinitief

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing

Programma van Inhoud en Toetsing Onderdeel: Grammatica zinsdelen (RTTI) Lesperiode: 1 Hoofdstuk: 1, 2,3 & 5 Theorie blz 28, 68, 108, 188, 189 De leerling moet de volgende zinsdelen kennen: persoonsvorm onderwerp werkwoordelijk gezegde

Nadere informatie

Kennisbasis Duits 8 juli 2009. 2. Taalkundige kennis

Kennisbasis Duits 8 juli 2009. 2. Taalkundige kennis Kennisbasis Duits 8 juli 2009 Thema Categorie/kernconcept Omschrijving van de categorie / het kernconcept De student 1. Taalvaardigheden 1.1 De vaardigheden 1.1.1 beheerst de kijkvaardigheid en de luistervaardigheid

Nadere informatie

Taalbeschouwing nieuwe stijl: materiaal prof. Coppen uitgetest in de klas

Taalbeschouwing nieuwe stijl: materiaal prof. Coppen uitgetest in de klas . Taalbeschouwing Ronde 4 Marinka Marinus & Ann De Vuyst Mariagaard, Wetteren Contact: marinka.marinus@mariagaard.be ann.devuyst@mariagaard.be Taalbeschouwing nieuwe stijl: materiaal prof. Coppen uitgetest

Nadere informatie

2.3 Literatuur. 1.4.2 Schriftelijke vaardigheden 1.4.2.1 Lezen LES GODVERDOMSE DAGEN OP EEN GODVERDOMSE BOL LEERPLAN ALGEMEEN:

2.3 Literatuur. 1.4.2 Schriftelijke vaardigheden 1.4.2.1 Lezen LES GODVERDOMSE DAGEN OP EEN GODVERDOMSE BOL LEERPLAN ALGEMEEN: LES GODVERDOMSE DAGEN OP EEN GODVERDOMSE BOL ALGEMEEN: p.8 2.3 Literatuur In onze leerplannen is literatuur telkens als een aparte component beschouwd, meer dan een vorm van leesvaardigheid. Na de aanloop

Nadere informatie

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?

Nadere informatie

Onderwijskundige Verantwoording Woordenschat

Onderwijskundige Verantwoording Woordenschat Onderwijskundige Verantwoording Woordenschat www.gynzy.com Versie: 30-07-2018 Inhoud Inleiding...2 Introductie 2 Structuur...3 Woorden leren leren 3 Woorden leren 3 Opbouw...5 Viertaktmodel 5 Moeilijke

Nadere informatie

Luister- en kijkvaardigheid in de lessen Nederlands

Luister- en kijkvaardigheid in de lessen Nederlands Les Taalblad, Pendelaars Tekstsoort, publiek, niveau Informatieve en persuasieve tekst Onbekend publiek Structurerend niveau voor leesvaardigheid, beoordelend niveau voor luistervaardigheid Verwijzing

Nadere informatie

Eigen vaardigheid Taal

Eigen vaardigheid Taal Eigen vaardigheid Taal Door middel van het beantwoorden van de vragen in dit blok heeft u inzicht gekregen in uw kennis en vaardigheden van de grammatica en spelling van de Nederlandse taal. In het overzicht

Nadere informatie

Onderdeel: Grammatica -- RKW Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing:

Onderdeel: Grammatica -- RKW Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing: PIT IG3 2017-2018 Trimester 2 Vak: Nederlands Onderdeel: Grammatica -- RKW Woordsoorten Week 13 t/m 24 Aantal lessen per week: 3 Nieuw Nederlands 5 e editie 1, 2 en 3 De leerling kent de onderstaande woordsoorten:

Nadere informatie

Naam: Mijn doelenboekje. Grammatica. Werelden - Eilanden - Dorpen 5 / 6 / 7 / 8.

Naam: Mijn doelenboekje. Grammatica. Werelden - Eilanden - Dorpen 5 / 6 / 7 / 8. Naam: Mijn doelenboekje Grammatica Werelden - Eilanden - Dorpen 5 / 6 / 7 / 8 www.gynzy.com Inhoud & Legenda In dit doelenboekje zijn de volgende Werelden te vinden: Taalkundige ontleding...3 Redekundige

Nadere informatie

Leren leren in onze school. Ons praktijkverhaal

Leren leren in onze school. Ons praktijkverhaal Leren leren in onze school Ons praktijkverhaal Leren leren leren De leerkracht coacht leerlingen die hun eigen leerproces in handen leren nemen. G.V. BASISSCHOOL ST.-MICHIEL 3600 GENK-Winterslag Beginsituatie

Nadere informatie

Ontkavelen van taalonderwijs Presentatie titel

Ontkavelen van taalonderwijs Presentatie titel Ontkavelen van taalonderwijs Presentatie titel Amos van Gelderen Lectoraat Taalverwerving en Taalontwikkeling, Kenniscentrum Talentontwikkeling, Hogeschool Rotterdam Kohnstamm Instituut, Universiteit van

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT)

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) Schooljaar 2015 2016 Nederlands havo vwo 1 Lesperiode: 1 week 36 t/m week 38 Hoofdstuk: Spelling H 2 t/m 6 De stam van het werkwoord Splitsbare werkwoorden Persoonsvorm tegenwoordige tijd en de bijbehorende

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT)

Programma van Inhoud en Toetsing (PIT) Klas: IG3v (Docent: RKW) D Week: 13 t/m 24 Onderdeel: Grammatica Woordsoorten Nieuw Nederlands. 3 vwo. 5 e editie Hoofdstuk 1, 2, 3, 4 en 5 Werkwoorden en persoonlijke, bezittelijke, wederkerende, aanwijzende,

Nadere informatie

Hoe werk ik een opdracht uit?

Hoe werk ik een opdracht uit? Taalwijzers Hoe werk ik een opdracht uit? Hoe schrijf ik een volzin? Hoe verklaar ik een moeilijk woord? Hoe vervoeg ik werkwoorden? Hoe lees ik een zakelijke tekst? Welk lidwoord moet ik gebruiken? Hoe

Nadere informatie

Onderdeel: LEZEN Docent: RKW Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing:

Onderdeel: LEZEN Docent: RKW Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing: Rapportperiode 1 Vak: Nederlands Onderdeel: LEZEN Docent: RKW 1 Aantal lessen per week: 4 Methode: Lees Mee Hoofdstuk: Blok 1 t/m 6 Blz. Weging: 1x 3x woordmixtoets 3x leestoets In totaal 6 cijfers Studievaardigheden:

Nadere informatie

Dyslectische leerlingen richting het eindexamen: de rol van de docent

Dyslectische leerlingen richting het eindexamen: de rol van de docent Dyslectische leerlingen richting het eindexamen: de rol van de docent www.masterplandyslexie.nl Protocol Dyslexie VO Vakkaternen Interventieprogramma s Toetsen en Interventies in het VO. Technische maatjes

Nadere informatie

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren Ada van Dalen Wat is W&T? W&T is je eigen leven W&T: geen vak maar een benadering De commissie wil onderstrepen dat wetenschap en technologie in haar ogen géén

Nadere informatie

wiskunde B-stroom Oostakker) DPB-SO Hasselt

wiskunde B-stroom Oostakker) DPB-SO Hasselt wiskunde B-stroom Bisdom GENT PB SO Hilde De Maesschalck en Jef De Langhe 31 mei 2011 Leerplanvoorzitter: JM Ramakers Lid leerplancommissie: - Myriam Vanlede (Edugo Oostakker) wiskunde B-stroom huidige

Nadere informatie

Niveau en referentieniveau in Taal op Maat

Niveau en referentieniveau in Taal op Maat Pagina 1 van 7 Niveau en referentieniveau in Taal op Maat Op welk (referentie)niveau krijgen leerlingen taalonderwijs aangeboden in Taal op maat? Tiddo Ekens 1 Oktober 2015 Op welk(e) referentieniveau(s)

Nadere informatie

HUIDIG LEERPLAN FRANS

HUIDIG LEERPLAN FRANS HUIDIG LEERPLAN FRANS ASPECTEN VAN BEGINSITUATIE Lln : Frans nieuw vak geen voorkennis vereist aanpak systematisch & geleidelijk vorderend weinig of geen stimuli of talige omgeving kdn willen wel graag

Nadere informatie

Kleuteronderwijs: Ontwikkelingsdoelen Nederlands

Kleuteronderwijs: Ontwikkelingsdoelen Nederlands Kleuteronderwijs: Ontwikkelingsdoelen Nederlands 1 Nederlands - Luisteren De kleuters kunnen 1.1 een mondelinge boodschap, eventueel ondersteund door gebaar, mimiek met betrekking tot een concrete situatie

Nadere informatie

NEDERLANDS DERDE GRAAD ASO KSO TSO LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS. VVKSO BRUSSEL D/2014/7841/001 vervangt leerplan 2006/0279/008 vanaf 1 september 2014

NEDERLANDS DERDE GRAAD ASO KSO TSO LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS. VVKSO BRUSSEL D/2014/7841/001 vervangt leerplan 2006/0279/008 vanaf 1 september 2014 NEDERLANDS DERDE GRAAD ASO KSO TSO LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS VVKSO BRUSSEL vervangt leerplan 2006/0279/008 vanaf 1 september 2014 Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1,

Nadere informatie

BZL-groeipad BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN. Algemeen. Diocesane Pedagogische Begeleiding Bisdom Gent Werkgroep BZL

BZL-groeipad BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN. Algemeen. Diocesane Pedagogische Begeleiding Bisdom Gent Werkgroep BZL BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN Diocesane Pedagogische Begeleiding Bisdom Gent Werkgroep BZL 2005-2006 BZL-groeipad Algemeen Er is veel beweging in de opvattingen over leren. De accentverschuiving van kennisverwerving

Nadere informatie

KLASSIEKE STUDIËN LATIJN GRIEKS

KLASSIEKE STUDIËN LATIJN GRIEKS KLASSIEKE STUDIËN LATIJN GRIEKS EERSTE GRAAD PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS VVKSO BRUSSEL Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel

Nadere informatie

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Effectief spellingonderwijs WWW.CPS.NL

Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Effectief spellingonderwijs WWW.CPS.NL Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Effectief spellingonderwijs WWW.CPS.NL Contactgegevens Tseard Veenstra t.veenstra@cps.nl 06 55168626 Is spellingonderwijs nog relevant als we met behulp

Nadere informatie

Het Muiswerkprogramma Basisgrammatica bestrijkt de grammatica die nodig is voor het leren van de Nederlandse spelling en zinsbouw.

Het Muiswerkprogramma Basisgrammatica bestrijkt de grammatica die nodig is voor het leren van de Nederlandse spelling en zinsbouw. Basisgrammatica Het Muiswerkprogramma Basisgrammatica bestrijkt de grammatica die nodig is voor het leren van de Nederlandse spelling en zinsbouw. Doelgroepen Basisgrammatica Het computerprogramma Basisgrammatica

Nadere informatie

Hoofdstuk I: Eindtermen de basics

Hoofdstuk I: Eindtermen de basics Maatschappelijk debat eindtermen Hoofdstuk I: Eindtermen de basics Inhoud Inleiding... 2 Gewoon lager onderwijs... 2 Kleuteronderwijs... 2 Gewoon secundair onderwijs... 3 Buitengewoon onderwijs... 4 Overzichtstabel...

Nadere informatie

Doorlopende leerlijnen taal: ervaringen met 3 scholen

Doorlopende leerlijnen taal: ervaringen met 3 scholen Ronde 5 Bert de Vos APS, Utrecht Contact: b.devos@aps.nl Doorlopende leerlijnen taal: ervaringen met 3 scholen 1. Over de drempels met taal Het rapport Over de drempels met taal is al ruim een jaar oud.

Nadere informatie

Commentaar en suggesties bij IDP6 en IDP4 Nederlands 2012 Taalbeschouwing

Commentaar en suggesties bij IDP6 en IDP4 Nederlands 2012 Taalbeschouwing Commentaar en suggesties bij IDP6 en IDP4 Nederlands 2012 Taalbeschouwing Bart Masquillier pedagogisch begeleider VVKBaO Werkgroep IDP Nederlands Het thema van 2012 was Uitvinders. Bij de taalbeschouwingsproef

Nadere informatie

Grammaticaboekje NL. Om een beeld te krijgen van de inhoud: De inhoudsopgave, een paar onderwerpen en de eerste bladzijde van de trefwoorden.

Grammaticaboekje NL. Om een beeld te krijgen van de inhoud: De inhoudsopgave, een paar onderwerpen en de eerste bladzijde van de trefwoorden. 9 789082 208306 van Om een beeld te krijgen van de inhoud: De inhoudsopgave, een paar onderwerpen en de eerste bladzijde van de trefwoorden. Opzoekboekje voor leerlingen in klas 1 tot en met 3 in de onderbouw

Nadere informatie

CONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo

CONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo Tussendoelen Nederlands onderbouw vo havo/vwo Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten Subdomein A 1.1: Woordenschat 1.1 h/v de betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; 1.2 h/v de betekenis

Nadere informatie