Visietekst rond de samenwerking tussen het basisonderwijs en het secundair onderwijs

Transcriptie

1 Visietekst rond de samenwerking tussen het basisonderwijs en het secundair onderwijs Inleiding: De pedagogische begeleiding heeft voor volgende jaren de samenwerking tussen BaO en SO als prioriteit gekozen. Wanneer we over BaO en SO spreken rekenen we hier telkens het BuBaO en het BuSO bij. De vernieuwde visie op onderwijs in alle onderwijsniveaus en de daarmee samenhangende implementatie is de onmiddellijke aanleiding van deze keuze en is zelf het gevolg van een fundamenteler cultuurproces. Een verdiepte reflectie op de kernwaarde van het christelijk humanisme leidde immers tot een genuanceerder mensbeeld, waarbij de eigenheid van elk kind, van elke jongere hoe verscheiden ook centraal staat en derhalve gerespecteerd dient te worden. Vandaar hanteren wij voor deze visietekst volgende uitgangspunten. 1. De ontwikkeling van elk kind, elke jongere, volgens zijn eigen mogelijkheden, staat centraal. 2. Het wetenschappelijk onderzoek brengt ons nieuwe inzichten bij over het leerproces. 3. Het sterk gewijzigde maatschappijbeeld impliceert eveneens de noodzaak om het onderwijs en leren anders te organiseren Een betere communicatie tussen alle betrokkenen is een belangrijk aandachtspunt. Door hen goed te informeren krijgt deze vernieuwde onderwijsaanpak het meeste kans op slagen. 1

2 1. ALGEMENE VISIE Visie De visie op onderwijs, leren en opvoeding is voortdurend in evolutie. Recent wetenschappelijk onderzoek naar hoe het leren bij kinderen verloopt heeft andere inzichten bijgebracht op het onderwijs in het algemeen en het leren in het bijzonder. Leren wordt vandaag beschouwd als een actief, constructief, cumulatief en veelal doelgericht proces. Een andere kijk op onderwijzen, waarbij het de taak van de leraar wordt om de leerprocessen bij kinderen te stimuleren, te begeleiden en in min of meerdere mate te sturen, is een rechtstreeks gevolg hiervan.. 1 Maatschappijbeeld Proces Naast de nieuwe inzichten rond leren vanuit het wetenschappelijk onderzoek is ook het sterk geëvolueerd maatschappijbeeld, onder meer gekenmerkt door de kennisexplosie en een steeds snellere communicatie, mee oorzaak van heel wat onderwijsvernieuwingen. 2 Zo moeten we rekening houden met het feit dat kinderen ook buiten de school veel leren. Dit leren verloopt op een andere manier dan het leren op school. Het is een opdracht voor de school na te denken over hoe men de leerervaringen van buiten de school kan integreren in de schoolwerking. Die ganse ontwikkeling nuanceert de visie op onderwijs. Waar men vroeger vooral stelde dat elk onderwijsniveau een voorbereiding was op het volgende, is nu de visie dat het basisonderwijs niet zomaar voorbereidt op het secundair onderwijs maar dat dit basisonderwijs een schakel vormt in het ononderbroken ontwikkelingsproces van elk kind (2,5 tot 18 jaar en verder). Dit is een invalshoek waarbij men ervan uitgaat dat elke jongere zoveel mogelijk ontplooiingskansen krijgt. Hij leert daarbij op een positieve manier met de eigen mogelijkheden en beperkingen om te gaan. De scharnierpunten tussen de onderwijsniveaus mogen geen breekpunten zijn. Deze overgang zonder te grote moeilijkheden mogelijk maken is een opdracht voor de onderwijsniveaus. 1 Verschaffel, L. (1995) Beïnvloeden van leerprocessen. In Lowyck, J. & Verloop, N. (Eds.) Onderwijskunde. Een kennisbasis voor professionals (pp. 157) Leuven : Wolters. 2 Elchardus, M.(red.), De school staat niet alleen, Verslag van de commissie Samenleving- Onderwijs aan de Koning Boudewijnstichting, 1994, Kapellen :Pelckmans 2

3 Om elk kind, elke jongere optimale ontwikkelingskansen te geven om zich harmonisch te ontwikkelen vinden op school andere werkvormen ingang, werden leerplannen aangepast en kregen of krijgen de leraren vorming om zich deze nieuwe aanpak eigen te maken. De kennisexplosie en de steeds snellere communicatie dwingen het onderwijs enerzijds zich te richten op het verwerven van basiskennis,-inzichten, -vaardigheden enattitudes en dit zowel op het cognitieve, dynamisch-affectieve en psychomotorische domein. Anderzijds is het belangrijk dat de school kinderen en jongeren leert omgaan met de veelheid aan informatie en het persoonlijk verwerken ervan. Alle vormen van actief en zelfontdekkend leren dragen hiertoe bij. Zo bereidt de school voor op levenslang leren. 2. SAMENWERKING TUSSEN HET BASISONDERWIJS EN HET SECUNDAIR ONDERWIJS Samenwerking In het basisonderwijs bestaan tussen de scholen (bepaalde vormen van) samenwerkingsverbanden. In het secundair onderwijs zijn bepaalde vormen van samenwerking zelfs decretaal onderbouwd door het ontstaan van de nieuwe scholengemeenschappen ( SG' n). Ook tussen de niveaus groeit de noodzaak tot intensere samenwerking. Het decreet basisonderwijs van 25 februari1997 voorziet dat schoolbesturen uit het gewoon en buitengewoon basisonderwijs met inrichtende machten uit het gewoon en buitengewoon secundair onderwijs samenwerkingsovereenkomsten kunnen afsluiten. Het decreet secundair onderwijs van 14 juli 1998 bepaalt in artikel 71, 8 dat een scholengemeenschap een samenwerkingsakkoord met één of meer instellingen voor basisonderwijs kan sluiten. Samenwerken kan verschillende vormen aannemen: het uitwisselen van informatie, het uitwisselen van deskundigheid, het gezamenlijk opzetten van projecten, de materiële ondersteuning. De samenwerking op niveau van het logistieke, technische en financiële is materie voor basisscholen en secundaire scholen ( gegroepeerd in de SG) onderling. De zorg hierbij is dat alle basisscholen aansluiting vinden bij een scholengemeenschap. 3. AANDACHTSPUNTEN 3

4 3.1. DE LEERINHOUDEN: Visie: het uitgangspunt is het ontwikkelende kind De leerplannen, opgebouwd vanuit deze visie en vanuit het eigen opvoedingsproject zijn hierbij de leidraad. Leerplannen zijn meer dan een loutere opsomming van leerinhouden. Zij beogen tevens de verwezenlijking van de eindtermen en ontwikkelingsdoelen en zorgen voor continuïteit. Elke leraar moet de leerplannen kennen en hanteren Ondersteuningsinitiatieven De begeleiding ontwikkelt in samenwerking met de scholen een aantal initiatieven rond de overgang basisonderwijs secundair onderwijs DE PEDAGOGISCH- DIDACTISCHE AANPAK: Visie: het uitgangspunt is het actief lerende kind Als gevolg van de evoluerende visie op leren wordt meer nadruk gelegd op de creativiteit, de activiteit en de verantwoordelijkheid van de leerlingen zelf. Daarbij hoort ook de reflectie op het leerproces. Via het inschakelen van werkvormen waarbij de leerlingen actief en constructief leren, kan de leraar inspelen op alle aspecten van de beginsituatie en de progressie van elke leerling. Waar nodig kan hij remediëren. Deze werkwijze bereidt ook voor op levenslang leren. Leerlingen moeten immers zelfstandig leren kritisch omgaan met de enorme hoeveelheid informatie die op hen afkomt Ondersteuningsinitiatieven De pedagogische begeleiding kan ondersteuning bieden bij het uitwerken van een verantwoorde pedagogisch-didactische aanpak. 4

5 3.3. DE POSITIEVE INGESTELDHEID Visie: het uitgangspunt is het kind dat zich goed voelt De positieve ingesteldheid van de leerling is de motor van het leerproces.het is belangrijk dat het welbevinden en de betrokkenheid van de leerling hoog zijn. De school én elke leraar scheppen voorwaarden hiervoor Ondersteuningsinitiatieven De pedagogische begeleiding ontwikkelt een aantal initiatieven rond het scheppen van een optimaal pedagogisch klimaat SOCIALE DIMENSIE IN HET LEREN Visie: het kind dat zich verbonden voelt Leren in groep is een meerwaarde voor het leren zelf. Het verruimt de kijk op de werkelijkheid: mijn wereld wordt onze wereld. dgin het interactief leren en in communicatie met anderen leren kinderen en jongeren omgaan met verscheidenheid en ontwikkelen zij sociale vaardigheden. Dit behoort tot de kernopdracht van de school Ondersteuningsinitiatieven De pedagogische begeleiding ontwikkelt een aantal initiatieven rondde sociale dimensie in leren. 5