Vier experts noemen 10 Hollandse aandelen

Transcriptie

1 RBS Markets Nummer 416, 13 mei 2014 Turbo s & Trading Technische Analyse Royal Dutch ShellA - Even afkoelen... P2 Grondstoffenweekoverzicht In de kijker: Globale goudproductie zal vanaf 2015 afnemen P3 Vier experts noemen 10 Hollandse aandelen Onder het toeziend oog van ruim 600 man online en in de zaal vond op maandagavond 12 mei de vierde editie van de Hollandsche Aandelenavond plaats. Net als vorig jaar gaven 4 analisten in een presentatie van een kwartier elk hun drie favoriete Nederlandse aandelen op dit moment. Door doublures leverde dit net als vorig jaar tien kansrijke aandelen op. De technisch analisten waren dit jaar Edward Loef en Nico Bakker. De fundamentele hoek werd vertegenwoordigd door Jos Versteeg en Corné van Zeijl. Loef trapte de avond af, en alhoewel beredeneerd vanuit technische kant, leek hij toch een beetje voorzichtig en waren zijn favorieten allen vrij defensief. Met andere woorden: zijn selectie kan het ook als het wat minder gaat relatief goed doen. De 'top picks' van Loef waren: Unilever, Corio en Ahold. Hierna was Van Zeijl (SNS) aan het woord. Ook Van Zeijl klonk niet al te enthousiast over de aandelenmarkt op dit moment: over het algemeen geen zeer aantrekkelijke koerswinstverhoudingen terwijl er sprake is van afnemende winsten. Toch wist hij er drie kansrijke aandelen uit te persen: Randstad, aangezien uitzendbureaus kunnen profiteren van een groeiende economie in combinatie met onzekerheid, SBM Offshore, net als vorig jaar, ondanks het omkoopschandaal toch nog aantrekkelijk en tot slot onder luid gejuich en gelach: Imtech. Eigenlijk de enige reden om Imtech te kiezen was dat iedereen er verder negatief over is. Een contraire stock pick dus. De eerste spreker na de pauze, Jos Versteeg van Theodoor Gilissen was wat zonniger gestemd en koos twee van de drie ook door Van Zeijl gekozen aandelen: SBM Offshore en Randstad. Daarnaast koos Versteeg ASML vanwege hun unieke technologie in de alsmaar groter wordende chipmarkt. Het, door hemzelf als toetje van de avond omgeschreven, laatste woord was aan Nico Bakker. Ongehinderd door fundamentele overwegingen hield hij een overtuigend technisch betoog voor de aandelen Akzo Nobel, TomTom en Delta Lloyd. Daarmee kwamen de analisten tot de volgende tien aandelen: Randstad (2x), SBM (2x), ASML, Akzo Nobel, TomTom, Delta Lloyd, Imtech, Unilever, Ahold en Corio. Aangezien SBM offshore in de hierna volgende paneldiscussie als grootste short werd aangewezen, kunnen de analisten Randstad als winnaar van de avond bestempelen. Het mandje van tien vorig jaar gekozen aandelen versloeg de AEX met ruime voorsprong, gaat dat komend jaar weer lukken? Het seminar is terug te zien via Als u zich registreert op deze pagina, kunt u via het Archief het webinar van gisteravond terugzien. De inhoud van dit artikel is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De visie van deze analisten is volledig onafhankelijk en vertegenwoordigt niet noodzakelijkerwijs de visie van RBS. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen zekerheid voor de toekomst. Ten tijde van het schrijven van dit artikel heeft Edward Loef noch privé, noch zakelijk een positie in Corio, Ahold of Unilever, heeft Nico Bakker noch privé noch zakelijk een belang in TomTom of Delta Lloyd maar wel privé een belang in Akzo Nobel, heeft Jos Versteeg noch privé noch zakelijk een belang in SBM Offshore, Randstad of ASML, heeft Corné van Zeijl privé geen belang in SBM Offshore, Randstad of Imtech zoals beschreven in dit artikel en zijn er geen andere belangenconflicten bekend. Ten tijde van het schrijven van dit artikel heeft Corné van Zeijl zakelijk als beheerder van de Nederlandse aandelenfondsen van SNS een positie in SBM Offshore, Randstad en Imtech zoals beschreven in dit artikel. 1

2 Technische Analyse Royal Dutch ShellA - Even afkoelen... De wekelijkse TA van Nico Bakker Nico Bakker is hofleverancier van technische analyse binnen RBS Markets. Hij publiceert regelmatig artikelen in allerlei media. Ook verzorgt hij diverse trainingen en workshops en is hij een graag geziene spreker tijdens beleggingsevenementen. Voor de uitleg van technische analyse termen verwijzen wij u naar Koninklijke Olie (Royal Dutch Shell officieel) is een van de meest geliefde aandelen op de Nederlandse beurs. De afgelopen maanden heeft het aandeel uitstekend gepresteerd, maar is de Koninklijke momenteel ook koopwaardig? Mijn marktlens indiceert dat het thans tijd is voor een stapje terug, een rondje winstnemingen, om daarna de uptrend te vervolgen. Ik zal de ingrediënten van mijn marktlens voor u bespreken die dit aantonen. Uiteraard ontbreekt het meest waarschijnlijke scenario niet. Weekgrafiek Royal Dutch ShellA Na een lange kwakkelperiode van meer dan een jaar, wisten de bulls in december vorig jaar de 55SMA opwaarts te kruisen. Dit was het startsein voor een mooie rit vanaf 25,00 naar krap 29,00 euro. De RSI beweegt vanaf dat moment fier boven de 50-lijn en wist ook tijdens countertrendbewegingen goed stand te houden. Thans staat de swingteller op +8 en dit gaat gepaard met een (magere) zwarte candle. Dit noem ik ook wel het Duiveltje, het moment om uit te zien naar topvorming om vervolgens winsten veilig te stellen. Daar komt bij dat de RSI zich in OB-gebied bevindt en dat de stieren reeds uit het stijgingskanaal zijn gebroken. Dit laatste is eveneens een indicatie van overdreven sentiment boven in het veld. Tot slot gooit ook een weerstand uit 2012 op ruim 29,00 roet in het eten. Al met al is het tijd voor een afkoelingsperiode waarbij de koers kan wegzakken tot 28,35, een eerste steungrens. Hieronder gaat een diepere correctie van start richting de trendlijn die zo rond 27,00 het veld binnen loopt. Betekent dit nu dat het is gedaan met de uptrend? Nee, het is nu tijd voor wat afkoeling om daarna de uptrend te vervolgen. Weten de stieren een hogere bodem te plaatsen op of boven 27,00, dan kan een nieuwe actiebeweging worden gestart. De koers zou zelfs terug mogen vallen tot 25,50 zonder dat de trend in gevaar komt. Kortom, het is uitzien naar en wachten op een nieuwe bodem. Het is nu niet het moment om aankopen te doen. Trendvolgers romen wat winsten af en wachten op het moment dat er een nieuwe hogere bodem is geplaatst om nieuwe of additionele aankopen te doen. Figuur 1. Weekgrafiek Royal Dutch ShellA Bron: BTAC Visuele Analyse, 13 mei 2014 Selectie aanbod TomTom Met Turbo's kunt u inspelen op een stijging en/of daling van de ShellA Turbo. Voor een compleet overzicht van het aanbod kijkt u op Selecteer in het Turbo/Booster pull down menu linksboven ShellA. Naam ISIN code Hefboom Royal Dutch Shell Turbo Long 20.9 NL Royal Dutch Shell Turbo Long 24.2 NL Royal Dutch Shell Turbo Short NL Royal Dutch Shell Turbo Short NL Figuur 2. Een selectie van het aanbod ShellA Turbo. Bron: RBS, 6 mei

3 Grondstoffenweekoverzicht In de kijker: Globale goudproductie zal vanaf 2015 afnemen Uit het Gold and Silver Mining Report dat vorige week werd gepubliceerd door Metals Focus, bleek dat China vorig jaar opnieuw veruit de grootste goudproducent ter wereld was met een output van 14,1 miljoen ounce, 6 procent meer dan een jaar eerder. Australië volgde op ruime afstand met 8,53 miljoen ounce. Opmerkelijke evolutie is dat Rusland vorig jaar de derde plaats inpikte van de Verenigde Staten. Terwijl de Russische goudproductie met 8 procent steeg, daalde de output in de VS met 2 procent. Zuid-Afrika, dat tot 2007 nog de ranglijst aanvoerde, deed haasje-over met Peru en bekleedt nu de vijfde plaats. Door sociale onrust in Peru daalde de goudproductie er vorig jaar met 3 procent terwijl Zuid-Afrika met 1 procent vooruit ging. De grootste stijging binnen de top 10 komt op naam van Canada. Alle mijnen van het land produceerden gezamenlijk iets meer dan 4 miljoen ounce goud of 19 procent meer dan in Globaal groeide de goudproductie vorig jaar met 5 procent. Metals Focus stelt voor dit jaar opnieuw een lichte stijging voorop maar vanaf 2015 zou het effect van de forse prijsdaling zich laten voelen. De voorbije 2 jaar hebben heel wat mijngroepen hun nieuwe projecten uitgesteld of geschrapt. In bepaalde gevallen werden activa die niet langer rendabel waren gewoon stopgezet en onder care and maintenance geplaatst waarbij enkele het strikt noodzakelijke onderhoud gebeurt. Zelfs indien de goudprijs terug stijgt, kan het nog een aantal jaren duren eer de uitgestelde projecten terug op kruissnelheid zijn. Op individueel bedrijfsniveau bleef het Canadese Barrick Gold de grootste gouddelver, ondanks een afname van de productie met 3 procent naar 7,17 miljoen troy ounce. Newmont uit de Verenigde Staten rondde de kaap van 5 miljoen ounce dank zij een klim met 2 procent. In het overzicht van week 18 hadden we het over de afgesprongen fusiegesprekken tussen beide bedrijven. De top 3 wordt vervolledigd door AngloGold Ashanti met hoofdzetel in Zuid-Afrika. Binnen de top 10 boekte Newcrest Mining uit Australië de grootste vooruitgang. Op jaarbasis klom de output met 14 procent naar 2,36 miljoen ounce. Daarmee bekleedt de groep de zesde plaats. Door de afsplitsing van de Zuid-Afrikaanse activiteiten van de mijnen buiten het thuisland zakte Gold Fields van de vierde naar de zevende plaats. Bronnen: Metals Focus, Mineweb (28/4-2/5) In het kort: De granenprijzen trokken vorige week aan in anticipatie op het maandelijkse WASDE rapport van het Amerikaanse Ministerie van Landbouw (USDA) maar per saldo bleven de winsten uiteindelijk beperkt. Het USDA verhoogde haar prognose voor de Amerikaanse maïsreserves naar het hoogste niveau sinds Volgens de instelling zal de oogst zal dit jaar het recordpeil van vorig jaar overstijgen. Het USDA ziet de mondiale maïsvoorraad voor het vierde opeenvolgende jaar toenemen. Voor 2014 wordt een toename met 7,9 procent verwacht naar 181,73 miljoen ton. het hoogste niveau sinds De markt had op een kleinere opwaartse bijstelling van de voorraden gerekend, vandaar dat de prijsklim van maïs op weekbasis beperkt bleef tot 1,6 procent. Ook de globale tarwevoorraden zullen dit jaar met 0,5 procent toenemen. Tarwe werd de jongste weken flink duurder in anticipatie op een lagere opbrengst van wintertarwe in de Verenigde Staten als gevolg van de koude winter. Eerder deze maand werd zelfs het hoogste niveau sinds maart vorig jaar bereikt. De lagere opbrengst van Amerikaanse wintertarwe intussen al in de prijs verrekend en wordt gecompenseerd door de goede vooruitzichten elders ter wereld. Zo zal India dit jaar een recordhoeveelheid van 104 miljoen ton oogsten. In Europa en Rusland verloopt het zaaien voorspoedig. Tarwe werd op weekbasis 0,9 procent duurder. Ook soja liet 1,1 procent bijschrijven. De landbouwoppervlakte bestemd voor de teelt van soja in de Verenigde Staten was nooit eerder zo hoog. Daardoor zullen ook de voorraadniveaus verder stijgen. Op de energiemarkten liet aardgas zich in negatieve zin opmerken met een achteruitgang van 3,1 procent (juni termijncontract). De voorraadtoename in de Verenigde Staten lag in de meest recente verslagweek (tot 2 mei) met 74 miljard cubic feet (cf) voor de derde keer op rij boven de consensusprognose (70 miljard cf). Daardoor nam de achterstand tegenover het vijfjaars gemiddelde verder af naar 48,2 procent tegenover 50,1 procent een week eerder. WTI (juni) werd 0,2 procent duurder maar Brent (juni) moest 0,6 procent inleveren. Het gevolg was dat de spread daalde naar 7,9 dollar tegenover nog 8,89 dollar een week eerder. WTI profiteerde van TOP nikkel 9,20% maïs 1,60% tin 1,30% FLOP koffie -9,50% aardgas -3,10% katoen -2,10% Figuur 3. Voor bovenstaande tabellen wordt gekeken naar 30 grondstoffen (over de periode 05/05/ 14-05/05/ 14) die genoteerd staan op de Nymex, CBOT, ICE Futures US, CME en LME en waarin u kunt beleggen met producten van RBS Markets.' Bron: Bloomberg 13 mei aanhoudende voorraaddalingen bij de Cushing hub in Oklahoma. Sinds januari zijn de voorraden al met bij 40 procent gedaald. Dit heeft enerzijds te maken met een toegenomen raffinage-activiteit en anderzijds een stijging van de transportcapaciteit waarbij grote hoeveelheden WTI van Cushing naar de raffinaderijen aan de Golf van Mexico werden verplaatst. Verwacht wordt dat de voorraadafnames de komende weken zullen stabiliseren. De lagere Cushing voorraden zijn absoluut geen indicatie van schaarste. De gecombineerde Amerikaanse voorraden ruwe olie bevonden zich eerder deze maand op hun hoogste niveau sinds de statistieken worden bijgehouden. Brent stond wat onder druk door de verwachte heropening van 2 olievelden in Libië. De dreiging van een uitbreiding van de sancties tegen Rusland zorgde voor wat tegengewicht. Bronnen: Bloomberg, Reuters, USDA, EIA Weekly Natural Gas Report (5/5-9/5) 3

4 Overzichten Let op: forse aanpassing stop loss-niveaus bij index Turbo's. Op de 15e dag van de maand is de gebruikelijke stop-loss resetdatum van Turbo's op onder meer indices. Omdat in de maanden april en mei betrekkelijk veel aandelen van bedrijven ex-dividend noteren, kan de aanpassing van het stop loss-niveau in vergelijking met andere maanden betrekkelijk groot zijn. Dat kan betekenen dat de nieuwe stop loss-niveaus zoals die gelden per 15 mei dicht bij de actuele koers van bijvoorbeeld de AEX of DAX komen of zelfs onder het actuele niveau van de relevante index terecht komen waardoor deze Turbo's beëindigd worden. Bij Turbo's Long zal het stop loss-niveau na de wijziging verder van de koers liggen. Hieronder treft u ter illustratie een (niet volledig) overzicht met Turbo's op de AEX met de huidige en nieuwe stop loss-niveaus. De getoonde waarden zijn indicatief. Let u er alstublieft op dat deze situatie ook kan gelden voor Turbo's op andere indices. De stop loss-niveaus van Boosters worden op dagbasis aangepast en daar zal de aanpassing van het stop loss-niveau dus geleidelijker zijn. 13 mei 2014 Per 15 mei 2014 Turbo s en Boosters ISIN code Huidige Stop loss niveau Nieuw Stop loss level indicatief AEX Turbo Long NL AEX Turbo Long NL AEX Turbo Long NL AEX Turbo Short NL AEX Turbo Short NL AEX Turbo Short NL AEX Turbo Short NL AEX Turbo Short NL AEX Turbo Short NL Figuur 4. beperkt overzicht van AEX Turbo's Short en Long en de bijbehorende huidige en nieuwe stop loss-niveaus. Dit overzicht is geen weergave van alle beschikbare Turbo's op indices en de getoonde stop loss-niveaus zijn indicatief. Top 5 Stijgers Turbo s en Boosters ISIN code Rendement Rendement sinds introductie DAX Booster Long NL ,38% 356,30% 24 apr 2014 DAX Booster Long NL ,24% 48,31% 29 apr 2014 AEX Booster Long NL ,92% 85,00% 30 apr 2014 Aperam Turbo Long NL ,56% 224,30% 24 apr 2014 EUR/USD Booster Short NL ,49% -9,61% 20 mrt 2014 Certificaten ISIN code Rendement Rendement sinds introductie India Total Return Certificaat NL ,48% 12,59% 2 dec 2005 Rusland Certificaat NL ,85% 62,11% 29 nov 2004 India Certificaat NL ,19% 118,80% 26 feb 2004 Windenergie Certificaat NL ,24% -52,15% S21 mei 2007 BRIC II Certificaat NL ,02% 19,62% 6 dec 2005 Figuur 5. Top 5 stijgers periode periode 5 mei t/m 12 mei Deze tabel is gebaseerd op het gemiddelde van de bieden laatkoers van RBS. Een actueel overzicht vindt u op de website: Bron: RBS, 13 meil Overzicht Volume/Omzet Onderliggende waarde Long Short Omzet(EUR) AEX Brent Crude Oil Future Bund Future EUR/USD Goud Figuur 6. Overzicht Volume/Omzet, periode 5 mei t/m 12 mei Bron: RBS, 13 mei Webinars Long/Short-Ratio Turbo AEX 1,74 Brent Crude Oil Future -1,002 Bund Future -44,52 EUR/USD -6,79 Goud 13,23 Figuur 7. Long/Short-Ratio van uitstaande posities per 12 mei Bron: RBS, 13 mei Datum Aanvang Titel Sprekers 19 mei 20:00 uur Bakker s Bull /Bear van de maand mei Nico Bakker Inschrijven? Ga naar Ratio Overzicht markten AEX 0,7% 401, ,0 144,5 144,0 143,5 143,0 142,5 142,0 141,5 EUR/USD -0,8% 1,3759 1,400 1,395 1,390 1,385 1,380 1,375 1,370 1,365 1,360 Bund Future 0,0% 144,86 1,355 Brent Crude Olie Future -1,2% 107,28 110,5 110,0 109,5 109,0 108,5 108,0 107,5 107,0 106,5 106,0 Figuur 8. De prestaties van belangrijke markten van 2 mei t/m 9 mei Bron: Bloomberg, 13 mei

5 Risico s De aanschaf van Turbo s en Certificaten brengen bepaalde risico s met zich mee, zoals prijsrisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico. Turbo s en Certificaten zijn daarom niet geschikt voor iedere belegger. Het is van belang dat u de kenmerken en risico s van deze producten begrijpt voordat u een beleggingsbeslissing neemt. Tevens dient u zorgvuldig af te wegen of de Turbo s en Certificaten geschikt zijn voor u gezien uw ervaring, beleggingshorizon, overige beleggingen, financiële positie, risico-bereidheid en andere relevante omstandigheden. In geval van twijfel, dient u professioneel advies in te winnen. Deze nieuwsbrief dient slechts ter informatie en is geen aanbieding of een uitnodiging tot het doen van een aanbieding van Turbo s of Certificaten. Het aanbod van Turbo s en Certificaten vindt uitsluitend plaats op basis van het respectievelijke basisprospectus, eventuele bijbehorende supplementen en de definitieve voorwaarden. De beslissing om Turbo s en Certificaten te kopen moet dan ook op basis van deze documenten worden gemaakt. Deze documenten zijn kosteloos verkrijgbaar via markets. Deze paragraaf bevat slechts een overzicht van de belangrijkste risico s. Lees voor een volledig overzicht het respectievelijke basisprospectus. Turbo s en Warrants zijn beleggingsinstrumenten voor actieve en ervaren beleggers. Door de hefboom is een belegging in Turbo s en Warrants risicovoller dan een directe belegging in de onderliggende waarde. Hoe hoger de hefboom die men kiest, hoe sneller een beweging van de onderliggende waarde doorwerkt in de waarde van de Turbo en de Warrant. Het stop loss-niveau van een Turbo kan wijzigen, waardoor bij een wijziging het stop loss-niveau dichter bij de koers van de onderliggende waarde kan komen. Bij indices zullen deze wijzigingen in periodes waarin veel dividend wordt uitgekeerd, groter zijn. De koers van een Certificaat volgt in principe één-op-één de prestaties van de onderliggende waarde, maar kan hiervan afwijken doordat de beheerkosten (jaarlijks) in rekening worden gebracht en door de marktbeweging van vraag en aanbod. Bij alle beleggingsinstrumenten kan gedurende zowel de looptijd als op de afloopdatum de volledige inleg verloren gaan. Veranderingen van de wisselkoersen van onderliggende waarden die niet in euro zijn genoteerd, beïnvloeden de waarde van de in euro genoteerde producten. Een stijging van de lokale valuta ten opzichte van de euro zal een positief effect hebben, een daling een negatief effect. Beleggen in aandelenmarkten van opkomende markten gaan gepaard met extra risico s op politiek, economisch, de sociaal en juridisch gebied. Daarnaast ontbreekt door gebrekkige beschikbaarheid van financiële verslaggeving en andere data in sommige markten transparantie. Ongunstige ontwikkelingen hebben hierdoor vaak een sterk negatieve invloed hebben op de waarde van beleggingen in opkomende markten. Beleggen in grondstoffen gebeurt meestal door middel van termijncontracten Door te beleggen in termijncontracten en deze op tijd te verkopen kan fysieke levering van een grondstof worden voorkomen. Wanneer een belegger voor lange termijn in een bepaalde grondstof belegt, dient hij/zij het termijncontract voor het aflopen door te rollen naar een termijncontract met een langere looptijd. Het doorrollen van termijncontracten kan rendement opleveren of juist rendement kosten. Dit is afhankelijk van de termijnmarkt en staat los van veranderingen van de spotprijs van de desbetreffende grondstof. Wanneer een termijncontract afloopt, zal de prijs daarvan de actuele spotprijs benaderen. Bij het doorrollen wordt het aflopende contract verkocht en het volgende contract gekocht. Het verschil tussen opeenvolgende termijnprijzen kan een negatief rendement opleveren voor de belegger. Turbo s en Certificaten worden uitgegeven door The Royal Bank of Scotland [plc. Beleggers lopen kredietrisico op deze bank. Dit betekent dat in geval van insolventie van de uitgevende instelling beleggers in Turbo s en Certificaten mogelijk minder terugkrijgen dan hun initiële belegging en in het slechtste geval zelfs hun gehele belegging verliezen. Turbo s en Certificaten worden gehouden via het bewaringssysteem van Euroclear Nederland en zijn daardoor afgescheiden van het vermogen van de uitgevende instelling. Het Nederlandse depositiogarantiestelsel is niet op Turbo s en Certificaten van toepassing. Beleggers krijgen met een belegging in Turbo s en Certificaten geen eigendom in onderliggende waarde daarvan. Turbo s en Certificaten worden genoteerd op Euronext Amsterdam met RBS als market maker. Dat wil zeggen dat RBS onder normale marktomstandigheden tijdens beursuren van Euronext Amsterdam, van 9:05 uur tot 17:30 uur bereid is om Turbo s en Certificaten te kopen en te verkopen. Hierdoor is het mogelijk om onder normale marktomstandigheden tijdens genoemde beursuren de Turbo s en Certificaten te kopen of verkopen. De prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te kopen wordt de biedprijs genoemd en de prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te verkopen wordt de laatprijs genoemd. Het verschil tussen de bied- en laatprijzen wordt de spread genoemd. Gedurende de looptijd van een Turbo of een Certificaat kan de spread aan rbs.nl/markets wijziging onderhevig zijn. Bijvoorbeeld, indien er belangrijke cijfers worden gepubliceerd zoals jaarcijfers of macroeconomische cijfers kan de spread (tijdelijk) wordt vergroot. Actuele informatie over de bied- en laatprijzen gehanteerd durende de looptijd van Turbo s en Certificaten treft u aan op de relevante product pagina van de website nl. Door bijzondere omstandigheden kan het voorkomen dat RBS geen prijzen afgeeft. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren indien de handel in de onderliggende waarde wordt stilgelegd, een Turbo of een Certificaat is uitverkocht, indien in korte tijd een groot aantal orders wordt geplaatst, er een storing in het handelssysteem van RBS is opgetreden, er een storing is opgetreden in het handelssysteem van Euronext Amsterdam of de beurs waarop de onderliggende waarde wordt verhandeld of indien er extreme marktomstandigheden zijn. Indien RBS geen prijzen afgeeft kan het zijn dat het niet mogelijk is om een Turbo of een Certificaat te kopen of te verkopen of niet tegen de door u gewenste prijs. Dit laatste kan zich voordoen omdat u in dergelijke situaties voor koop en verkoop afhankelijk bent van andere beleggers die willen kopen of verkopen. Disclaimer RBS Dit document is opgesteld door The Royal Bank of Scotland plc of haar dochtervennootschappen of groepsondernemingen ( RBS ). Alle informatie in dit document is gebaseerd op informatie afkomstig van RBS en van andere instellingen die als betrouwbaar gelden. RBS geeft in dit document een getrouwe reproductie van dergelijke informatie, echter RBS biedt geen garantie voor de juistheid van de getoonde gegevens verkregen van derden. Geen garantie of zekerheid in welke vorm ook, expliciet of impliciet, wordt gegeven met betrekking tot de volledigheid en juistheid van de informatie opgenomen in dit document. RBS accepteert geen enkele verplichting om enige informatie opgenomen in dit document te herzien of te corrigeren. Geen handelen of nalaten van RBS of haar directeuren, werknemers, agenten of andere vertegenwoordigers met betrekking tot de informatie opgenomen in dit document vormt, of wordt geacht te vormen, een verplichting of garantie van RBS of enig ander persoon. Indicatieve prijzen of analyses in dit document zijn ter goede trouw opgesteld, uitgekozen en beoordeeld en derhalve wordt geen garantie gegeven ten aanzien van de juistheid, volledigheid en redelijkheid van deze prijsopgaven of analyses. Onverminderd de juridische verantwoordelijkheid voor informatievoorziening, accepteert RBS geen enkele vorm van aansprakelijkheid voor kosten, schade en claims ontstaan uit, of in verband met, een belegging in effecten beschreven in dit document. RBS en/of haar dochtervennootschappen of groepsvennootschappen, verbonden vennootschappen, werknemers of klanten kunnen een belang in financiële instrumenten hebben zoals de effecten beschreven in dit document of daaraan gerelateerde financiële instrumenten. Een dergelijk belang kan omvatten het handelen, aanhouden, onderhouden van een markt in zulke instrumenten als ook het verschaffen van bank-, krediet- en andere financiële diensten aan een vennootschap of de uitgevende instelling van de effecten en financiële instrumenten beschreven in dit document. RBS treedt met betrekking tot een transactie, de effecten of andere verplichtingen beschreven in dit document, niet op als financiële adviseur of in een fiduciaire rol. RBS geeft met betrekking tot geen enkele jurisdictie een garantie of advies over fiscale, juridische en boekhoudkundige zaken. Dit document is niet bedoeld voor de distributie of het gebruik door enig persoon of enititeit in een jurisidictie of land waarin een dergelijke distributie of gebruik in strijd is met locale wet- en regelgeving. De informatie opgenomen in dit document is eigendom van RBS en is verstrekt op verzoek van een geselecteerd aantal ontvangers en mag niet (geheel of gedeeltelijk) worden verstrekt of anderszins gedistributeerd aan een andere derde partij zonder de schriftelijke toestemming van RBS. Verenigde Staten van Amerika: Dit document is uitsluitend bestemd voor verstrekking aan major institutional investors zoals gedefinieerd in Rule 15a-6 van de Amerikaanse Exchange Act van 1934, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Exchange Act ) en mag niet worden verstrekt aan andere Amerikaanse ingezetenen. Elke Amerikaanse major institutional investor die deze informatie ontvangt en komt door het ontvangst ervan overeen dat hij de informatie in dit document niet zal verstrekken of anderszins distributeren aan anderen. De effecten zoals hierin beschreven zijn en zullen niet worden geregistreerd zoals bedoeld in de de Amerikaanse Securities Act van 1933, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Securities Act ) en mogen niet worden aangeboden of verkocht in de Verenigde Staten van Amerika, tenzij aan qualified institutional buyers (gekwalificeerde institutionele beleggers) in lijn met Rule 144A of op grond van een andere vrijstelling van of het niet van toepassing zijn van de registratieverplichting van de Securities Act. De aanbieding of verkoop van de effecten of transacties in de effecten kunnen verder beperkt worden door toepasselijke wet- en regelgeving van de Verenigde Staten of van haar afzonderlijke staten. Potentiële beleggers dienen zichzelf daarom op de hoogte te stellen van en juridische beperkingen bij het aangaan van transacties na te leven. Potentiële beleggers dienen zich te realiseren dat de effecten mogelijk niet geschikt zijn voor alle beleggers. The Royal Bank of Scotland plc staat in het Verenigd Koninkrijk onder toezicht van de Prudential Regulation Authority en de Financial Conduct Authority en haar activiteiten in Nederland vallen onder het gedragstoezicht van de Autoriteit Financiële Markten. Behalve in landen waarin dit wettelijk is vereist is de inhoud van dit document is niet beoordeeld door toezichthouders in de landen waarin dit document wordt verstrekt. In geval van twijfel over de inhoud van dit document dient onafhankelijk professioneel advies te worden ingewonnen. The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van deze nieuwsbrief is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. De nieuwsletter bevat merken van The Royal Bank of Scotland Group plc en andere vennootschappen binnen de RBS groep. De merken omvatten onder andere het logo van The Royal Bank of Scotland en de merknamen The Royal Bank of Scotland en RBS. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de indices genoemd in dit document behoren toe aan de relevante Index sponsoren (de Index Sponsoren ). De relevante Index Sponsoren zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van de producten genoemd in dit document, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van deze producten gegeven. TURBO en BOOSTER zijn merknamen van The Royal Bank of Scotland Group plc. Disclaimer Technische Analyse & Turbo Tip / Grondstoffen Weekoverzicht / Marktfocus Het onderdeel technische analyse wordt verzorgd door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. ("BTAC") en uitgebracht door RBS. Nico Bakker is bestuurder van BTAC en is een onafhankelijk analist. RBS en BTAC zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Bakker TAC in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analyses van BTAC zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Het onderdeel Grondstoffenweekoverzicht wordt verzorgd door Falesia bvba ("Falesia") en uitgebracht door RBS. Koen Lauwers is bestuurder van Falesia en is een onafhankelijk analist. RBS en Falesia zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Falesia in ruil voor een financiële vergoeding de grondstoffen weekoverzichten verzorgd. De grondstoffen weekoverzichten van Falesia zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies (de grondstoffen weekoverzichten en de technische analyses worden hierna gezamelijk de "artikelen" genoemd). Het onderdeel Marktfocus wordt verzorgd door Active Hedge Group B.V. en uitgebracht door RBS. De in dit document opgenomen standpunten en vooruitzichten zijn door Active Hedge Group B.V. gegeven in haar hoedanigheid van onafhankelijk analist. RBS en Active Hedge Group B.V. zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Active Hedge Group B.V. in ruil voor een financiële vergoeding analyses verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De analyses van Active Hedge Group B.V. zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de artikelen genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door respectievelijk BTAC gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist, door Koen Lauwers gegeven in zijn hoedanigheid als intermarket analist en door Active Hedge in hun hoedanigheid als onafhankelijk analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de artikelen. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de artikelen van of namens respectievelijk BTAC, Falesia of Active Hedge of een aan BTAC, Falesia of Active Hedge gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de artikelen van BTAC, Falesia of Active Hedge of een aan BTAC, Falesia of Active Hedge gelieerde onderneming of persoon.". 5