RBS AEX Obligaties Beleggen voor een rente van 5% of 6% Hoe presteren de Nederlandse Dogs of the Dow?

Transcriptie

1 RBS Markets Nummer 298, Week 2, 10 januari 2012 Turbo s & Trading Technische Analyse P2 Philips - Spannend lijnenspel op de Philips grafiek... De week in Turbo s & warrants Weinig Overtuigend P3 Certificaten Komt Vietnam er weer bovenop? P4 RBS AEX Obligaties Beleggen voor een rente van 5% of 6% Hoe presteren de Nederlandse Dogs of the Dow? De Dogs of the Dow -strategie is een simpele, fundamentele beleggingsstrategie die naar verluidt de Dow Jones Index op lange termijn verslaat. Ook in 2011 presteerde deze strategie beter dan de onderliggende Dow Jones Index. Hoe werkt deze strategie precies en werkt hij ook in Nederland? P5 De Dogs of the Dow-strategie bestaat sinds 1972 en bestaat er uit door jaarlijks uit de 30 aandelen van bedrijven die in de Dow Jones Index zijn opgenomen de 10 met het hoogste dividend rendement te selecteren. Deze aandelen zijn vaak relatief goedkoop en minder populair (vandaar de enigszins oneerbiedige benaming Dogs ), dus het idee is eigenlijk dat hiermee koopjes geselecteerd worden. Volgens de website heeft deze strategie sinds 1973 een gemiddeld jaarlijks rendement dat hoger is dan dat van de Dow Jones zelf. In 2011 heeft de strategie de Dow Jones Index in ieder geval ruim verslagen, zie: Wat de strategie kenmerkt, los van mogelijk hoger rendement, zijn de eenvoud en het zeer beperkte aantal transacties per jaar. Er zijn verschillende verklaringen waarom de strategie mogelijk werkt (behalve geluk): één is simpelweg dat de markt een hoger dividend rendement niet correct inprijst, dus als alles in jaar gelijk blijft een aandeel met een hoger dividend meer zal opleveren. Een tweede is dat de koers van de, op deze manier geselecteerde aandelen, zo laag is omdat ze impopulair zijn, en hiermee dus grote, ondergewaardeerde aandelen gevonden kunnen worden. En voor Nederlandse beleggers is natuurlijk de vraag: werkt de strategie ook bij de AEX? Op basis van, door een hulpvaardige Bloomberg helpdeskmedewerker, aangeleverde gegevens zouden, als jaarlijks op 31 december de 10 aandelen met het hoogste dividendrendement waren geselecteerd, de volgende resultaten behaald zijn sinds 2006: Dogs of the AEX AEX ,0% 7,5% ,5% -50,3% ,7% 41,9% ,0% 9,3% ,5% -8,9% Gemiddeld 4,3% -0,1% De getoonde rendement zijn inclusief dividendrendement. Bron: Bloomberg, 9 januari 2012 Rendementen uit het verleden bieden geen garantie voor toekomstige resultaten. De aandelen die voor dit jaar, op basis van deze strategie, geselecteerd zouden kunnen worden staan in onderstaande lijst. Niet verrassend voor een naar honden vernoemde strategie is het bedrijf met postbodes favoriet! 1 PostNL 2 KPN 3 Corio 4 Unibail-Rodamco 5 Randstad 6 Wolter Kluwer 7 Aperam 8 Philips 9 Reed Elsevier 10 Boskalis De laatste vijf jaar had de Dogs of the AEX -strategie dus gemiddeld genomen de AEX verslagen. De periode is echter te kort voor echte conclusies en er zijn ook jaren dat de AEX het beter doet. Ook is een selectie alleen op basis van het dividendrendement fundamenteel wat mager, met name omdat het backward looking is. Toch kan het aardig zijn op deze manier naar aandelen te kijken om mogelijke koopjes te kunnen identificeren. Ik hoor graag van lezers die de resultaten van deze strategie over een langere periode hebben onderzocht danwel lezers die andere interessante strategieën kennen die noemenswaardig zijn. Erik Mauritz 1

2 Technische Analyse TA: Philips Spannend lijnenspel op de Philips grafiek... De wekelijkse TA van Nico Bakker Nico Bakker is hofleverancier van technische analyse binnen RBS Markets. Hij publiceert regelmatig artikelen in allerlei media. Ook verzorgt hij diverse trainingen en workshops en is hij een graag geziene spreker tijdens beleggingsevenementen. Voor de uitleg van technische analyse termen verwijzen wij u naar Dat was even schrikken. Philips kwam met een winstwaarschuwing en direct volgde een forse koersafstraffing. Maar hoe is thans de technische conditie? Blijft de afstraffing binnen de lijnen van het technische landschap? Waar liggen nu de kantelpunten en waar liggen de kansen en bedreigingen? Op het middellange termijn speelveld, de weekgrafiek, is er sprake van een downtrend. Ik zie immers lagere toppen en lagere bodems onder een dalende Grafiek Philips gemiddeldelijn. Echter, op korte termijn oogt het landschap iets beter, er zijn heus wel wat lichtpuntjes. Er is namelijk een korte termijn countertrendbeweging actief, een stijgend trendkanaaltje richting de sleepkabel. Maar in het stijgende trendkanaal werd vorige week een Bearish Engulfing patroon geplaatst, hetgeen een extra stimulans is voor de beer. Toch frappant dat er juist deze week een forse tik wordt uitgedeeld, nietwaar? Het zat dus al in de grafiek verpakt. Maar hoe nu verder? De huidige weekcandle zoekt steun op afgerond 14,55, gelijk aan steunvorming van enkele weken terug. Blijft de koers hier hangen, dan zal volgende week een witte candle uitsluitsel moeten geven omtrent bodemvorming en een vervolg van de countertrendbeweging. Dan is een opleving naar 16,70 aannemelijk. Pas boven 18,06 gaat een nieuwe uptrend van start. Echter, als de beren nog doordreunen en de steun op 14,55 wegslaan, dan is er een grote kans op een verdere afstraffing richting de 13,00-12,85 steunzone.al met al een kwetsbaar beeld met duidelijke kantelpunten. Turbo Tijd Een witte weekcandle boven de 14,50 steunlijn zal een korte termijn koopconditie voor RBS Turbojagers valideren. Echter, bij een verdere verslechtering van het technische landschap onder 14,50 wordt een charttechnische verbetering uitgesteld. Figuur 1. Philips maandgrafiek, periode , 10 januari Bron: BTAC Visuele Analyse Visuele Analyse, 10 januari Selectie aanbod Philips Turbo s Met Turbo s kunt u inspelen op een stijging en/of daling van Philips. Voor een compleet overzicht van het aanbod kijkt u op Vul in het scherm linksboven de zoekterm Philips in. Naam ISIN code Hefboom Philips Turbo Long NL ,76 Philips Turbo Long 13,60 NL ,82 Philips Turbo Short 16,90 NL ,13 Philips Turbo Short 18,20 NL ,97 Figuur 2. Een selectie van het aanbod van Philips Turbo s. Bron: RBS, 10 januari

3 De week in Turbo s & Warrants Weinig Overtuigend Boeing v. Airbus In de eerste week van 2012 wisten de beurzen niet te overtuigen. De AEX sloot uiteindelijk op 311,11 punten, iets lager dan het slot van 2011 (-0,44%). Onder de hoofdfondsen waren PostNL (+6,26%), TNT Express (+4,78%) en ArcelorMittal (+4,28%) de grootste stijgers. Grote dalingen werden genoteerd door Corio (-5,91%) en KPN (-5,90%). De DAX steeg naar 6057,92 punten (+2,7%). De Dow-Jones Index eindigde vrijdag op ,9 punten (+1,17%). De S&P500 sloot op 1277,81 punten (+1,61%) en de Nasdaq sloot vrijwel gelijk aan de voorgaande week op 2674,22 punten (+2,65%). Bij de grondstoffen noteerde de Brent Crude olie 113,06 Amerikaanse dollar per vat (+5,29%. Goud en zilver eindigden de eerste week van 2012 met een plus: goud steeg in waarde met 54,25 dollar naar 1617,95 dollar per troy ounce (+3,47%), terwijl zilver eindigde op 28,77 dollar per troy ounce (+3,89%). Boeing v. Airbus In 2011 heeft Boeing de strijd om de meeste orders per jaar voor het negende achtereenvolgende jaar van Airbus verloren. De multinational heeft gezegd terug te zullen slaan in 2012 met de verkoop en plannen van een geheel nieuwe generatie efficiënte en groene vliegmachines. Boeing heeft op dit moment het kleinste marktaandeel ten opzichte van Airbus over de afgelopen 40 jaar. Op het gebied van orders had Boeing in 2011 een marktaandeel van 38% met 921 nieuwe orders, Airbus daarentegen, zal waarschijnlijk tot boven de uitkomen over 2011 (jaarcijfers eind januari bekend). Vanaf 2003 is het vooral Airbus die de wereldwijde productie van de passagiersvliegtuigen domineert. Deze wordt geschat op een waarde van $4 biljoen voor de komende 20 jaar 1. Dit jaar zal ook de WTO zich uitspreken over wederzijdse beschuldigingen ten aanzien van ongeoorloofde ontvangen overheidssubsidies. Er is meer dan $100 miljard gemoeid met de zaak en is het grootste handelsconflict ooit behandeld door de WTO 2. Succes voor Boeing in de strijd met Airbus zal in 2012 voornamelijk liggen in het behouden van loyale en gezonde klanten met regelmatige orders. Dit vooral vanwege wereldwijde groeiende economische zorgen en de moeilijkheden die kunnen ontstaan om de al lopende orders te betalen door de maatschappijen. Belangrijk punt voor Boeing is het feit dat de huidige vloot vliegtuigen, in vergelijking tot de nieuwe generatie, zeer duur zijn in het gebruik en onderhoud. Vooral in deze tijden is het van belang dat de maatschappijen de operationele kosten weten te minimaliseren om te overleven. Daarbij heeft Boeing, een grote exporteur, er ook op dit moment baat bij dat de dollar relatief zwakt blijft om nieuwe klanten buiten Amerika te blijven aantrekken. Bij RBS kunt u handelen in de RBS Turbo s Long en Short op Boeing. Klik hier voor het overzicht en het prospectus. Top 5 Stijgers Turbo s en Warrants ISIN code Rendement Rendement sinds introductie EUR/USD Call Warrant NL ,00% -94,44% Sinds 27 sep 2011 Netflix Turbo Long NL ,51% 100,00% Sinds 22 nov 2011 Goud Call Warrant NL ,51% -79,08% Sinds 27 sep 2011 Deutsche Bank Turbo Short NL ,14% 19,35% Sinds 14 dec 2011 Veolia Environnement Turbo Short NL ,71% -4,76% Sinds 21 dec 2011 Figuur 3. Top 5 stijgers periode 2 januari t/m 6 januari Deze tabel is gebaseerd op het gemiddelde van de bied- en laatkoers van RBS. Een actueel overzicht vindt u op de website onder rendementsoverzicht. Bron: RBS, 10 januari ,32 1,31 1,30 1,29 1,28 1,27 1,26 1 Reuters News, 23 november The economist, 14 october 2011 Overzicht markten AEX 0,4% 311,11 139,2 139,0 138,8 138,6 138,4 138,2 138,0 137,8 Bund Future 0,1% 138,84 EUR/USD 1,9% 1,2717 1, Brent Crude Olie Future 5,3% 113,06 Overzicht Volume/Omzet Onderliggende waarde Long Short Omzet(EUR) AEX Brent Crude Oil Future Bund Future EUR/USD Nikkei Goud Figuur 4. Overzicht Volume/Omzet, periode 2 januari t/m 6 januari Bron: RBS, 10 januari Geen data beschikbaar over deze periode. Long/Short-Ratio Turbo Ratio AEX -1,74 Brent Crude Oil Future 3,73 Bund Future -339,42 EUR/USD -3,61 Nikkei ,93 Goud 9,78 Figuur 5. Long/Short-Ratio van uitstaande posities per 10 januari Bron: RBS, 10 januari Figuur 6. De prestaties van belangrijke markten van 30 december 2011 t/m 6 januari Bron: Bloomberg, 10 januari

4 Certificaten Komt Vietnam er weer bovenop? Slechte prestatie Vietnamese beursindex in 2012 De inflatie liep in 2011 op tot 18,1% In 2011 presteerde de Vietnamese aandelenbeurs fors slechter dan de MSCI Emerging Markets index (-31,76% versus -0,88%). Terwijl juist Vietnam een aantal jaren terug bovenaan de lijstjes stond van kansvolle opkomende markten. Zelfs vorig jaar noemde Mark Mobius Vietnam nog samen met Nigeria als de Frontier Markets met de meeste potentie voor Wat is er sindsdien gebeurd? De inflatie, die in 2009 enigszins onder controle leek, liep in 2011 op tot 18,1% 2 op jaarbasis. De economische groei daalde tot 5,9% op jaarbasis en verwachtingen voor de toekomst werden naar beneden bijgesteld. Dit is gedeeltelijk te wijten aan een afname van de vraag naar producten uit Vietnam (dat sterk afhankelijk is van export) vanuit het buitenland. Maar de sterk oplopende inflatie lijkt voor een belangrijk deel het gevolg van het binnenlandse beleid. In de laatste vijf jaar verdubbelde het totale krediet in de Vietnamese economie tot 120% van het Bruto Binnenlands Product. Vooral lokale overheden en staatsbedrijven deden op grote schaal geldverspillende investeringen. Als gevolg van de oplopende inflatie stegen de lonen, waardoor het voor bedrijven minder interessant wordt om in Vietnam te produceren. 3 Er moet veel veranderen om de Vietnamese economie weer op de rails te krijgen. Dat als eerste iets moet veranderen aan de geldverslindende staatsbedrijven, daar is men het over eens. In de Vietnamese kranten wordt volop gesproken over economic restructering. Maar hoe de problemen exact moeten worden aangepakt, daarover lopen de meningen sterk uiteen. De meeste radicale oplossing zou een privatisering van de staatsbedrijven zijn, maar de kans dat hiertoe wordt besloten lijkt klein. Eind december kondigde de Vietnamese minister van Financiën, Voung Dinh Hue, aan dat beleidsmakers onder meer financiële en fiscale maatregelen zullen nemen om de inflatie te bestrijden en economische stabiliteit terug te brengen. 4 De vraag is of de Vietnamese overheid daadwerkelijk bereid zal zijn om impopulaire maatregelen te nemen. Mr Pincus, hoofd van het Harvard University economie programma in Ho Chi Minh, is van mening dat de problemen inmiddels dermate ernstig zijn, dat er grote veranderingen moeten plaatsvinden als Vietnam haar economische potentie wil waarmaken. Er zullen moeilijke politieke beslissingen gemaakt moeten worden aldus de hoogleraar. Maar ze hebben eerder moeilijke knopen doorgehakt op het moment dat ze met hun rug tegen de muur stonden. 1. Reuters, 16 december Bloomberg, 10 januari Financial Times, 24 november BCC, 19 december 2011 Top 5 Stijgers Certificaten ISIN code Rendement Rendement sinds introductie Zeldzame Aardmetalen Certificaat NL ,48% -41,50% Sinds 17 jan 2011 NYSE Arca Biotech Certificaat DE ,91% 43,79% Sinds 20 feb 2001 US Homebuilding Certificaat NL ,66% 9,16% Sinds 14 jan 2008 Brazilië II Certificaat NL ,39% 0,91% Sinds 3 okt 2007 India Certificaat NL ,29% 108,00% Sinds 26 feb 2004 Figuur 7. Top 5 stijgers periode 2 januari t/m 6 januari Deze tabel is gebaseerd op het gemiddelde van de bieden laatkoers van RBS. Een actueel overzicht vindt u op de website: Bron: RBS, 10 januari Top 10 bestsellers Certificaten: vorige week en All-Time Vorig week ISIN code All-Time ISIN code 1 DAX Certificaat DE Water Certificaat NL Goud Mini Certificaat NL Agribusiness Certificaat NL S&P 500 Quanto Certificaat NL BRIC II Certificaat NL Brent Crude Oil Future Quanto Certificaat NL Goud Quanto Certificaat NL Emerging 11 Certificaat NL Emerging 11 Certificaat NL Water Certificaat NL Oil & Gas Services Certificaat NL AEX Certificaat NL India Certificaat NL Agribusiness Certificaat NL Zonne-energie Certificaat NL Zonne-energie Certificaat NL RICI Enhanced SM Certificaat NL African Commodities NL AEX Certificaat NL Figuur 8. Top 10 bestsellers Certificaten, periode 2 januari t/m 6 januari 2012 en All Time. Bron: RBS, 10 januari

5 Beleggen voor een rente van 5% of 6% Nieuwe RBS AEX Obligaties: 6% rente bij een AEX boven 200 Bij aankoop kiest u zelf een mogelijke jaarlijkse rente. U heeft de keuze uit 5% of 6% maar ook 7,5% of 10% rente. Of u deze jaarlijkse rente ontvangt is afhankelijk van de slotstand van de AEX op de jaarlijkse peildatum. Hoe hoger de gekozen rente, des te hoger de benodigde slotstand. Dit noemen we de rentegrens. RBS introduceerde in augustus 2009 de RBS AEX Obligaties. Een RBS AEX Obligatie is een obligatie met een looptijd van vijf jaar en kent een mogelijke rente die afhankelijk is van de stand van de AEX-Index op de jaarlijkse peildatum. Op de afloopdatum bieden RBS AEX Obligaties recht op 100% terugbetaling van de nominale waarde. Sinds 4 januari 2012 zijn er vier nieuwe RBS AEX Obligaties beschikbaar, zie tabel. Deze bieden u de keuze uit een mogelijke rente van: 5%, 6%, 7,5% of 10%. Voor de RBS AEX Obligatie die een mogelijke rente van 6% heeft, is een AEX -niveau van 200 punten van belang. Het niveau van 200 punten is van tevoren vastgesteld, staat gedurende de hele looptijd vast en bepaalt elk jaar of de belegger de bijbehorende rente ontvangt of niet. Staat de AEX op de jaarlijkse peildatum, in dit geval 31 december 1, op of boven de 200 punten dan keert de RBS AEX Obligatie in dat jaar de rente van 6% over de nominale waarde uit. Staat de AEX op de jaarlijkse peildatum lager dan 200 punten, dan ontvangt de belegger in dat jaar geen rente. Het niveau van 200 punten noemen we de rentegrens. De RBS AEX Obligaties met een mogelijke rente van 5%, 7,5% en 10% kennen rentegrenzen op een AEX -niveau van respectievelijk 140, 270 en 310 punten. Kijk hier voor een overzicht van de tot nu toe uitgekeerde rentes. RBS AEX Obligaties worden uitgegeven door The Royal Bank of Scotland plc (A, A2, A, d.d. 10 januari 2012), een groepsonderneming van The Royal Bank of Scotland Group plc. Op de afloopdatum ontvangt u 100% van de nominale waarde van de RBS AEX Obligatie. Dit is mogelijk niet het geval bij een tussentijdse verkoop van de RBS AEX Obligatie. Gedurende de looptijd kan de waarde van de RBS AEX Obligatie fluctueren en kan de koers lager zijn dan de nominale waarde. Wilt u meer informatie? Kijk dan eens op de website van RBS AEX Obligaties. Lees voor aankoop van een RBS AEX Obligatie het basisprospectus, de eventuele bijbehorende supplementen en de definitieve voorwaarden waarin de risico s, kosten en voorwaarden staan beschreven. Deze documenten alsmede de brochure zijn kosteloos verkrijgbaar via de website De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. 1. De eerste jaarlijkse peildatum zal 31 december 2012 zijn. De laatste peildatum, oftewel de einddatum, is 31 december Indien 31 december geen handelsdag is, zal de eerstvolgende handelsdag fungeren als peildatum. RBS AEX Obligatie ISIN code Rentegrens Rente Looptijd RBS AEX 140 5,0% 31 december 2016 NL ,0% RBS AEX 200 6,0% 31 december 2016 NL ,0% RBS AEX 270 7,5% 31 december 2016 NL ,5% RBS AEX % 31 december 2016 NL ,0%

6 Risico s De aanschaf van Turbo s en Certificaten brengen bepaalde risico s met zich mee, zoals prijsrisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico. Turbo s en Certificaten zijn daarom niet geschikt voor iedere belegger. Het is van belang dat u de kenmerken en risico s van deze producten begrijpt voordat u een beleggingsbeslissing neemt. Tevens dient u zorgvuldig af te wegen of de Turbo s en Certificaten geschikt zijn voor u gezien uw ervaring, beleggingshorizon, overige beleggingen, financiële positie, risico-bereidheid en andere relevante omstandigheden. In geval van twijfel, dient u professioneel advies in te winnen. Deze nieuwsbrief dient slechts ter informatie en is geen aanbieding of een uitnodiging tot het doen van een aanbieding van Turbo s of Certificaten. Het aanbod van Turbo s en Certificaten vindt uitsluitend plaats op basis van het respectievelijke basisprospectus, eventuele bijbehorende supplementen en de definitieve voorwaarden. De beslissing om Turbo s en Certificaten te kopen moet dan ook op basis van deze documenten worden gemaakt. Deze documenten zijn kosteloos verkrijgbaar via markets. Deze paragraaf bevat slechts een overzicht van de belangrijkste risico s. Lees voor een volledig overzicht het respectievelijke basisprospectus. Turbo s en Warrants zijn beleggingsinstrumenten voor actieve en ervaren beleggers. Door de hefboom is een belegging in Turbo s en Warrants risicovoller dan een directe belegging in de onderliggende waarde. Hoe hoger de hefboom die men kiest, hoe sneller een beweging van de onderliggende waarde doorwerkt in de waarde van de Turbo en de Warrant. Het stop loss-niveau van een Turbo kan wijzigen, waardoor bij een wijziging het stop loss-niveau dichter bij de koers van de onderliggende waarde kan komen. Bij indices zullen deze wijzigingen in periodes waarin veel dividend wordt uitgekeerd, groter zijn. De koers van een Certificaat volgt in principe één-op-één de prestaties van de onderliggende waarde, maar kan hiervan afwijken doordat de beheerkosten (jaarlijks) in rekening worden gebracht en door de marktbeweging van vraag en aanbod. Bij alle beleggingsinstrumenten kan gedurende zowel de looptijd als op de afloopdatum de volledige inleg verloren gaan. Veranderingen van de wisselkoersen van onderliggende waarden die niet in euro zijn genoteerd, beïnvloeden de waarde van de in euro genoteerde producten. Een stijging van de lokale valuta ten opzichte van de euro zal een positief effect hebben, een daling een negatief effect. Beleggen in aandelenmarkten van opkomende markten gaan gepaard met extra risico s op politiek, economisch, de sociaal en juridisch gebied. Daarnaast ontbreekt door gebrekkige beschikbaarheid van financiële verslaggeving en andere data in sommige markten transparantie. Ongunstige ontwikkelingen hebben hierdoor vaak een sterk negatieve invloed hebben op de waarde van beleggingen in opkomende markten. Beleggen in grondstoffen gebeurt meestal door middel van termijncontracten Door te beleggen in termijncontracten en deze op tijd te verkopen kan fysieke levering van een grondstof worden voorkomen. Wanneer een belegger voor lange termijn in een bepaalde grondstof belegt, dient hij/zij het termijncontract voor het aflopen door te rollen naar een termijncontract met een langere looptijd. Het doorrollen van termijncontracten kan rendement opleveren of juist rendement kosten. Dit is afhankelijk van de termijnmarkt en staat los van veranderingen van de spotprijs van de desbetreffende grondstof. Wanneer een termijncontract afloopt, zal de prijs daarvan de actuele spotprijs benaderen. Bij het doorrollen wordt het aflopende contract verkocht en het volgende contract gekocht. Het verschil tussen opeenvolgende termijnprijzen kan een negatief rendement opleveren voor de belegger. Turbo s en Certificaten worden uitgegeven door The Royal Bank of Scotland N.V. Beleggers lopen kredietrisico op deze bank. Dit betekent dat in geval van insolventie van de uitgevende instelling beleggers in Turbo s en Certificaten mogelijk minder terugkrijgen dan hun initiële belegging en in het slechtste geval zelfs hun gehele belegging verliezen. Turbo s en Certificaten worden gehouden via het bewaringssysteem van Euroclear Nederland en zijn daardoor afgescheiden van het vermogen van de uitgevende instelling. Het Nederlandse depositiogarantiestelsel is niet op Turbo s en Certificaten van toepassing. Beleggers krijgen met een belegging in Turbo s en Certificaten geen eigendom in onderliggende waarde daarvan. Turbo s en Certificaten worden genoteerd op Euronext Amsterdam met RBS als market maker. Dat wil zeggen dat RBS onder normale marktomstandigheden tijdens beursuren van Euronext Amsterdam, van 9:05 uur tot 17:30 uur bereid is om Turbo s en Certificaten te kopen en te verkopen. Hierdoor is het mogelijk om onder normale marktomstandigheden tijdens genoemde beursuren de Turbo s en Certificaten te kopen of verkopen. De prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te kopen wordt de biedprijs genoemd en de prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te verkopen wordt de laatprijs genoemd. Het verschil tussen de bied- en laatprijzen wordt de spread genoemd. Gedurende de looptijd van een Turbo of een Certificaat kan de spread aan wijziging onderhevig zijn. Bijvoorbeeld, indien er belangrijke cijfers worden gepubliceerd zoals jaarcijfers of macro-economische cijfers kan de spread (tijdelijk) wordt vergroot. Actuele informatie over de bied- en laatprijzen gehanteerd durende de looptijd van Turbo s en Certificaten treft u aan op de relevante product pagina van de website Door bijzondere omstandigheden kan het voorkomen dat RBS geen prijzen afgeeft. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren indien de rbs.nl/markets handel in de onderliggende waarde wordt stilgelegd, een Turbo of een Certificaat is uitverkocht, indien in korte tijd een groot aantal orders wordt geplaatst, er een storing in het handelssysteem van RBS is opgetreden, er een storing is opgetreden in het handelssysteem van Euronext Amsterdam of de beurs waarop de onderliggende waarde wordt verhandeld of indien er extreme marktomstandigheden zijn. Indien RBS geen prijzen afgeeft kan het zijn dat het niet mogelijk is om een Turbo of een Certificaat te kopen of te verkopen of niet tegen de door u gewenste prijs. Dit laatste kan zich voordoen omdat u in dergelijke situaties voor koop en verkoop afhankelijk bent van andere beleggers die willen kopen of verkopen. Disclaimer Technische Analyse / Turbo Tip Het onderdeel technische analyse wordt verzorgd door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. en uitgebracht door RBS. Nico Bakker is bestuurder van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. en is een onafhankelijk analist. RBS en Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analysen van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de technische analyse genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de technische analysen van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de technische analysen van of namens Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de technische analysen van Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. of een aan haar gelieerde onderneming of persoon. Disclaimer RBS Dit document is opgesteld door The Royal Bank of Scotland N.V. of haar dochtervennootschappen of groepsondernemingen ( RBS ). Alle informatie in dit document is gebaseerd op informatie afkomstig van RBS en van andere instellingen die als betrouwbaar gelden. RBS geeft in dit document een getrouwe reproductie van dergelijke informatie, echter RBS biedt geen garantie voor de juistheid van de getoonde gegevens verkregen van derden. Geen garantie of zekerheid in welke vorm ook, expliciet of impliciet, wordt gegeven met betrekking tot de volledigheid en juistheid van de informatie opgenomen in dit document. RBS accepteert geen enkele verplichting om enige informatie opgenomen in dit document te herzien of te corrigeren. Geen handelen of nalaten van RBS of haar directeuren, werknemers, agenten of andere vertegenwoordigers met betrekking tot de informatie opgenomen in dit document vormt, of wordt geacht te vormen, een verplichting of garantie van RBS of enig ander persoon. Indicatieve prijzen of analyses in dit document zijn ter goede trouw opgesteld, uitgekozen en beoordeeld en derhalve wordt geen garantie gegeven ten aanzien van de juistheid, volledigheid en redelijkheid van deze prijsopgaven of analyses. Onverminderd de juridische verantwoordelijkheid voor informatievoorziening, accepteert RBS geen enkele vorm van aansprakelijkheid voor kosten, schade en claims ontstaan uit, of in verband met, een belegging in effecten beschreven in dit document. RBS en/of haar dochtervennootschappen of groepsvennootschappen, verbonden vennootschappen, werknemers of klanten kunnen een belang in financiële instrumenten hebben zoals de effecten beschreven in dit document of daaraan gerelateerde financiële instrumenten. Een dergelijk belang kan omvatten het handelen, aanhouden, onderhouden van een markt in zulke instrumenten als ook het verschaffen van bank-, krediet- en andere financiële diensten aan een vennootschap of de uitgevende instelling van de effecten en financiële instrumenten beschreven in dit document. RBS treedt met betrekking tot een transactie, de effecten of andere verplichtingen beschreven in dit document, niet op als financiële adviseur of in een fiduciaire rol. RBS geeft met betrekking tot geen enkele jurisdictie een garantie of advies over fiscale, juridische en boekhoudkundige zaken. Dit document is niet bedoeld voor de distributie of het gebruik door enig persoon of enititeit in een jurisidictie of land waarin een dergelijke distributie of gebruik in strijd is met locale weten regelgeving. De informatie opgenomen in dit document is eigendom van RBS en is verstrekt op verzoek van een geselecteerd aantal ontvangers en mag niet (geheel of gedeeltelijk) worden verstrekt of anderszins gedistributeerd aan een andere derde partij zonder de schriftelijke toestemming van RBS. Verenigde Staten van Amerika: Dit document is uitsluitend bestemd voor verstrekking aan major institutional investors zoals gedefinieerd in Rule 15a-6 van de Amerikaanse Exchange Act van 1934, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Exchange Act ) en mag niet worden verstrekt aan andere Amerikaanse ingezetenen. Elke Amerikaanse major institutional investor die deze informatie ontvangt en komt door het ontvangst ervan overeen dat hij de informatie in dit document niet zal verstrekken of anderszins distributeren aan anderen. De effecten zoals hierin beschreven zijn en zullen niet worden geregistreerd zoals bedoeld in de de Amerikaanse Securities Act van 1933, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Securities Act ) en mogen niet worden aangeboden of verkocht in de Verenigde Staten van Amerika, tenzij aan qualified institutional buyers (gekwalificeerde institutionele beleggers) in lijn met Rule 144A of op grond van een andere vrijstelling van of het niet van toepassing zijn van de registratieverplichting van de Securities Act. De aanbieding of verkoop van de effecten of transacties in de effecten kunnen verder beperkt worden door toepasselijke wet- en regelgeving van de Verenigde Staten of van haar afzonderlijke staten. Potentiële beleggers dienen zichzelf daarom op de hoogte te stellen van en juridische beperkingen bij het aangaan van transacties na te leven. Potentiële beleggers dienen zich te realiseren dat de effecten mogelijk niet geschikt zijn voor alle beleggers. The Royal Bank of Scotland N.V. staat in Nederland onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. The Royal Bank of Scotland plc staat in het Verenigd Koninkrijk onder toezicht van Financial Services Authority. Behalve in landen waarin dit wettelijk is vereist is de inhoud van dit document is niet beoordeeld door toezichthouders in de landen waarin dit document wordt verstrekt. In geval van twijfel over de inhoud van dit document dient onafhankelijk professioneel advies te worden ingewonnen. The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van deze nieuwsbrief is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. De nieuwsletter bevat merken van The Royal Bank of Scotland Group plc en andere vennootschappen binnen de RBS groep. De merken omvatten onder andere het logo van The Royal Bank of Scotland en de merknamen The Royal Bank of Scotland en RBS. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de indices genoemd in dit document behoren toe aan de relevante Index sponsoren (de Index Sponsoren ). De relevante Index Sponsoren zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van de producten genoemd in dit document, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van deze producten gegeven. TURBO is een geregistreerde merknaam van The Royal Bank of Scotland N.V. RBS Markets bestaat uit een enthousiast team van specialisten dat klanten wereldwijd al meer dan vijf jaar van gestructureerde producten voorziet. De onderliggende waarden zijn divers: aandelen, commodities, valuta, beleggingsfondsen, vastgoed en obligaties. Van de AEX tot de CRB, van China Mobile tot Vestas Wind, van de EUR/ USD tot beleggen in olie: er is vrijwel altijd wel een markt waar u rendement kunt behalen. U kunt inspelen op koersstijgingen en koersdalingen, u kunt beleggen in diverse uithoeken van de wereld, u kunt eenvoudig en transparant een index als de AEX volgen: kortom u kunt beleggen als een professional. Het startpunt van uw beleggingen is U kunt contact met ons opnemen via beleggen@rbs.com en/of 0900-MARKETS ( ). 6