De markt verwacht minimaal een renteverlaging van de ECB aanstaande donderdag, maar sommige partijen verwachten meer

Transcriptie

1 RBS Markets Nummer 419, 3 juni 2014 Turbo s & Trading Technische Analyse AEX-Index - Nieuwe stierenparade in voorbereiding P2 Grondstoffenweekoverzicht In de kijker: goud en zilver krijgen klappen P3 Kan Draghi het waarmaken? De markt verwacht minimaal een renteverlaging van de ECB aanstaande donderdag, maar sommige partijen verwachten meer Er wordt veel verwacht van het rentebesluit van de ECB a.s. donderdag. De lage inflatie bedreigt het voorzichtige economische herstel in de eurozone en het is voor het midden- en kleinbedrijf nog steeds lastig om krediet te verkrijgen. De winst van verschillende anti-europese partijen bij de verkiezingen draagt ook bij aan de roep om actie. Vrijwel alle analisten verwachten dan ook dat de ECB iets gaat doen. En dat iets zal waarschijnlijk in ieder geval een verlaging van de toch al zeer lage rente inhouden, zowel de herfinancieringsrente als de depositorente. Dat is dus de rente die banken moeten betalen om geld van de ECB te lenen en de rente die banken ontvangen voor geld dat bij de ECB wordt gestald. Dit zal de depositorente negatief maken; banken worden als het ware dus gestraft om geld bij de ECB aan te houden. Alhoewel enigszins controversieel is de mogelijkheid van een negatieve depositorente al maanden door Draghi genoemd, dus zowel de markt als de banken houden hier rekening mee. Naast het verlagen van de rente kan de ECB via verschillende manier proberen de kredietverlening verder op gang te brengen, bijvoorbeeld door banken van extra liquiditeit te voorzien door openmarkt operaties of het verpakken van leningen aan kleinere bedrijven met onderpand. De echte bazooka is echter een steunaankoopprogramma vergelijkbaar met het in de V.S. toegepaste Quantitative Easing (QE), waarbij de ECB op grote schaal schuldpapier op zou kopen. RBS verwacht niet dat Draghi dit nu zal aankondigen, maar sommige marktpartijen denken van wel. De grote vraag is dan hoe de markt reageert als Draghi aanstaande donderdag slechts een renteverlaging aankondigt. Mogelijkerwijs overheerst dan teleurstelling, wat kan resulteren in lagere aandelenkoersen en een sterkere euro. Uitgaande van de huidige uitstaande posities in Turbo s (zie pagina 3) maken Turbobeleggers zich hier voorlopig weinig zorgen over; het merendeel zit long in de AEX en short in de eurodollar. Met andere woorden, de meeste Turbobeleggers verwachten een stijging van de AEX en een daling van de euro ten opzichte van de dollar. Het aantal transacties is wel lager dan gebruikelijk; veel Turbobeleggers kijken nog even de kat uit de boom en bepalen na de aankondiging donderdag hoe ze zich willen positioneren. En dat is wellicht niet onverstandig; wellicht nog meer dan van het besluit zelf zal veel afhangen van de uitleg van Draghi. Zo heeft Draghi in 2012 met de aankondiging dat de ECB whatever it takes zou doen om de euro te redden meer invloed gehad dan met welke (echte) maatregel dan ook. Kortom, actieve beleggers die een uitgesproken mening hebben over wat de ECB zal besluiten en impliceren in de bijbehorende uitleg door Draghi kunnen met Turbo s Long of Short op aandelenindices of de eurodollar positie innemen, en voor overige beleggers geldt dat afwachten wellicht het beste devies is. Maar let goed op; als Draghi de markt verrast door minder maatregelen dan verwacht, of juist door meer (zoals QE), dan kan het hard gaan... Bronnen: The Silver Bullet: The Italian Bank Job, RBS research, Bloomberg 2 juni 2014 Die lage rente komt er wel, maar wat nog meer? 28 mei

2 Technische Analyse AEX-Index - Nieuwe stierenparade in voorbereiding De wekelijkse TA van Nico Bakker Nico Bakker is hofleverancier van technische analyse binnen RBS Markets. Hij publiceert regelmatig artikelen in allerlei media. Ook verzorgt hij diverse trainingen en workshops en is hij een graag geziene spreker tijdens beleggingsevenementen. Voor de uitleg van technische analyse termen verwijzen wij u naar De maand mei is al weer voorbij, maand zes is van start gegaan, hoog tijd om mijn AEX Maand Marktlens ter hand te nemen voor een update van de lange termijn grafiek, een waardevolle inspiratiebron voor lange termijn trendvolgende AEX beleggers. Welnu, mijn Maand Marktlens ziet een aanzwellende positieve ondertoon, het ziet er naar uit dat we aan de vooravond staan van een nieuwe stierenparade. Sta mij toe een en ander nader toe te lichten en het meest waarschijnlijke scenario voor u te schetsen. Maandgrafiek AEX-Index Dat er sprake is van een positieve ondertoon, u mag dat ook uptrend noemen, blijkt uit de serie hogere toppen en hogere bodems, koersvorming boven twee trendlijnen en koersvorming boven een licht opkrullende gemiddelde lijn, de 55 SMA trendvolgende indicator. Een extra positieve impuls komt uit de witte candle van de vorige maand, een kaars die tevens een Bullish Engulfing patroon is, een positief omarmingspatroon. Tel hierbij op een swingtellerstand van +2 en een oplopende RSI richting de OB-lijn, en alle positieve ingrediënten zijn benoemd. Volgens mijn methodiek van Dashboard beleggen is een UP status op de maandgrafiek valide, omdat er voldoende groene lampjes branden, begrijpt u? Zijn er ook rode lampjes? Jazeker, op afgerond 409 ligt een uiterst vervelende en pestende beer op de weg. Op alle charts, ook op dag- en weekbasis, weigert vooralsnog deze beer om aan de kant te gaan om daarmee de weg te effenen voor veel hogere niveaus. Ik heb gemeld dat een UP status actief is, hetgeen impliceert dat de bulls hun messen slijpen en voorbereidingen treffen om de 409 beer te verjagen. Dan zijn ze los voor een nieuwe stierenparade met 420 tot 450 als haalbare koersdoelen. Op termijn komt dan zelfs de 5 weer in beeld. Het lange termijn landschap ligt er positief bij, de tendens tot stijgen is duidelijk zichtbaar. Met enerzijds 379 en anderzijds 409 als routepaaltjes zijn koopposities technisch gezien gerechtvaardigd. Als de 409 beer is verjaagd, extra koopposities innemen. Figuur 1. Maandgrafiek AEX-Index Bron: BTAC Visuele Analyse, 3 juni 2014 Selectie aanbod AEX-Index Naam ISIN code Hefboom Met Turbo's kunt u inspelen op een stijging en/of daling van de AEX-Index. Voor een compleet overzicht van het aanbod kijkt u op Selecteer in het Turbo/Booster pull down menu linksboven AEX-Index. AEX Turbo Long 314 NL AEX Turbo Long 348 NL AEX Turbo Short 500 NL AEX Turbo Short 456 NL Figuur 2. Een selectie van het aanbod AEX-Index. Bron: RBS, 3 juni

3 Grondstoffenweekoverzicht In de kijker: goud en zilver krijgen klappen Goud kende de slechtste week sinds september vorig jaar met een prijsdaling van 3,2 procent op weekbasis. Daarmee is de bonus tegenover de start van het jaar teruggevallen naar amper 3,6 procent. Het gele metaal had het jaar nochtans goed ingezet met het sterkste kwartaal sinds 2008 maar werd sedert half maart al 6 procent goedkoper. Ook het besluit om de Central Bank Gold Agreement (CBGA) vanaf september met 5 jaar te verlengen, kon de daling niet stoppen. Deze overeenkomst houdt in dat het IMF en de centrale banken van de Europese Unie er zich toe verbinden om de goudmarkt niet te ontwrichten met ongecoördineerde verkopen. De eerste CBGA werd in 1999 afgesloten en wordt nu dus voor de vierde keer hernieuwd. Aanvankelijk werd er een maximale limiet van 400 ton per jaar afgesproken maar in 2004 werd dit opgetrokken naar 500 ton. Tijdens de derde periode ( ) werd dit cijfer nooit gehaald. Wel integendeel, want de centrale banken zijn recent per saldo terug goud gaan inkopen. Enkel het IMF verkocht in 2009 en ton goud.de daling van de goudprijs valt ook niet toevallig samen met de klim van de S&P500 naar een nieuw record. Er lijkt op korte termijn geen inflatiegevaar en de orders voor duurzame goederen wezen vorige week op een herstel van de Amerikaanse economie. Bovendien zijn ook de geopolitieke spanningen met Rusland verminderd nu er geen onmiddellijke militaire dreiging meer is in Oekraïne. Hoewel de rally op de aandelenmarkten intussen ook al 5 jaar aanhoudt, wordt de opportuniteitskost om in goud te blijven zitten blijkbaar nog te hoog ingeschat. Investeerders hebben hun short posities tegenover goud sinds de top halfweg maart ruim verdubbeld. Het gebrek aan interesse in een long positie in goud uit zich ook in een nieuwe uitstroom bij de ETF s die in het fysieke metaal investeren. Vorig jaar werd op die manier 869 ton goud verkocht en eind vorige maand viel de totale hoeveelheid goud onder beheer terug naar het laagste peil sinds oktober Zilver deed het zelfs nog slechter. Na een daling met 3,4 procent viel de prijs vorige week terug naar het laagste niveau in bijna een jaar. Zilver staat daarmee ook met een negatief rendement sinds begin dit jaar, nadat het metaal vorig jaar al Gold Fields Mineral Services (GFMS), een onderdeel van Thomson Reuters, presenteerde haar jaarlijkse World Silver Survey. Zilver werd vorig jaar 36 procent goedkoper en deed het daarmee nog een stuk slechter dan goud, dat 28 procent moest inleveren. Dit is opmerkelijk, want de vraag naar fysiek zilver was in 2013 nooit eerder zo groot. De totale vraag steeg met 13 procent naar 1,08 miljard troy ounce. Deze klim viel met name toe te schrijven aan de detailhandel waarbij er 76 procent meer staven en munten werden verkocht. De totale investeringsvraag, dus inclusief trackers, steeg met 27 procent. De industriële vraag naar zilver, die instaat voor 54 procent van de totale zilverconsumptie, daalde wel voor het derde jaar op rij. Aan de aanbodzijde klom de mijnproductie met 3,4 procent naar een nieuw hoogtepunt. Het was de elfde opeenvolgende toename. De stijging viel zowel toe te schrijven aan de primaire zilverproductie (mijnen die enkel zilver ontginnen) als de output van zilver als bijproduct van basismetalen. GFMS ziet de zilverproductie dit jaar voor het twaalfde opeenvolgende jaar stijgen. De instelling voorziet voor 2014 een gemiddelde zilverprijs van 19 dollar tegenover nog gemiddeld 23,79 dollar vorig jaar. Bronnen: Bloomberg, Mineweb (26/5-30/5) In het kort: De tegenstelling tussen goud en zilver en de andere edelmetalen platina en palladium kan moeilijk groter zijn. In Zuid-Afrika is de nieuwe Minister van Mijnbouw er nog niet in geslaagd om een oplossing te vinden voor het sociaal conflict in de sector. De staking, die met name de platina- en palladiummijnen van het land treft, sleept nu al sinds 23 januari aan. Daardoor zagen de getroffen mijnbedrijven al bijna 2 miljard dollar aan omzet door de neus geboord. Directe onderhandelingen tussen het Ministerie en verantwoordelijken van de militante vakbond Association of Mineworkers and Construction Union (AMCU) leverden tot nog toe niets op. Katalysatorenproducent en recycleerder Johnson Matthey, een grote afnemer van platina en palladium, ziet het aanbodtekort bij palladium dit jaar oplopen naar een recordniveau van 1,6 miljoen ounce. Palladium kon vroeger TOP aardgas 3,10% cacao 1,60% aluminium 1,50% FLOP tarwe -3,90% nikkel -3,60% zilver -3,40% Figuur 3. Voor bovenstaande tabellen wordt gekeken naar 30 grondstoffen (over de periode 26/05/ 14-30/05/ 14) die genoteerd staan op de Nymex, CBOT, ICE Futures US, CME en LME en waarin u kunt beleggen met producten van RBS Markets.' Bron: Bloomberg 2 juni alleen worden gebruikt in katalysatoren voor benzinemotoren en dan nog maar in een verhouding van 1 tot 1,5 met platina. Dankzij technologische verbeteringen aan het productieproces zijn beiden nu volledig inwisselbaar. Palladium is ook aan een opmars bezig wat betreft het gebruik in katalysatoren voor dieselmotoren (onder meer bij vrachtwagens). Het marktaandeel van palladium is intussen opgelopen naar bijna 50 procent. Dit betekent in de praktijk dat de relatieve vraag naar palladium nog verder zal toenemen. In tegenstelling tot bij goud en zilver vinden investeerders wel hun wel naar ETF s die in beide metalen investeren. Zowel de fysieke platina- als palladiumtrackers hebben intussen een recordhoeveelheid metaal onder beheer. Palladium was sinds augustus 2011 niet meer zo duur. Zuid-Afrika is de grootste platinaproducent en op Rusland na ook de grootste aanbieder van palladium. Bronnen: Bloomberg, Mineweb(26/5-30/5) 3

4 Overzichten Top 5 Stijgers Turbo s en Boosters ISIN code Rendement Rendement sinds introductie Netflix Turbo Long NL ,12% 34,11% 22 mei 2014 Cameco Turbo Long NL ,93% -25,00% 21 nov 2013 Goud Booster Short NL ,69% 89,37% 26 mrt 2014 Goud Booster Short NL ,56% 119,90% 25 mrt 2014 Goud Turbo Short NL ,91% 110,60% 24 apr 2014 Certificaten ISIN code Rendement Rendement sinds introductie Kazachstan Certificaat NL ,97% -54,05% 18 jun 2007 Nigeria Certificaat NL ,46% -41,40% 14 jan 2008 Thailand Certificaat NL ,95% 81,85% 10 sep 2007 Vietnam Certificaat NL ,60% -63,09% 18 jun 2007 Turkije Certificaat NL ,58% 141,20% 29 nov 2004 Figuur 4. Top 5 stijgers periode periode 26 mei t/m 2 juni Deze tabel is gebaseerd op het gemiddelde van de bied- en laatkoers van RBS. Een actueel overzicht vindt u op de website: Bron: RBS, 3 juni Overzicht markten AEX 0,5% 407, Bund Future -0,3%146,65 147,0 146,5 Overzicht Volume/Omzet Onderliggende waarde Long Short Omzet(EUR) AEX Brent Crude Oil Future Bund Future EUR/USD Goud Figuur 5. Overzicht Volume/Omzet, periode 26 mei t/m 2 juni Bron: RBS, 3 juni Webinars Long/Short-Ratio Turbo Ratio AEX 1,72 Brent Crude Oil Future 1,06 Bund Future -30,59 EUR/USD -8,45 Goud 3,73 Figuur 6. Long/Short-Ratio van uitstaande posities per 2 juni Bron: RBS, 3 juni Datum Aanvang Titel Sprekers 16 juni 20:00 uur Bakker's Bull/Bear van de maand juni (2014) Nico Bakker Uitgelicht: Turbo's en opties voor beginners Hoewel de handel in beleggingsinstrumenten, zoals opties en Turbo s, voor sommige beleggers nog een ver-van-mijn- bed-show is, kunnen deze producten worden toegepast voor uiteenlopende strategieën van zowel risicomijdend tot speculatief. Een gedegen kennis van de risico s en werking is hierbij wel vereist. Dat kwam gisteravond naar voren tijdens het drukbezochte Online Seminar wat wij met DFT hebben georganiseerd en werd gepresenteerd door Jim Tehupuring (Euronext) en Erik Mauritz (RBS), dat vooral gericht was op beginners. Hebt u het webinar gemist? U kunt het hier alsnog terugzien in de Online Seminar-omgeving van DFT. U dient zich hiervoor aan te melden bij DFT, dit is dus niet een webinar in de RBS-omgeving. Inschrijven? Ga naar 146,0 145,5 145,0 144,5 144,0 143,5 EUR/USD 0,0% 1,3634 1,400 1,395 1,390 1,385 1,380 1,375 1,370 1,365 1,360 1,355 Brent Crude Olie Future -1,0% 109,41 112,0 111,5 111,0 110,5 110,0 109,5 109,0 108,5 108,0 107,5 Figuur 7. De prestaties van belangrijke markten van 23 mei t/m 30 mei Bron: Bloomberg, 30 mei

5 Risico s De aanschaf van Turbo s en Certificaten brengen bepaalde risico s met zich mee, zoals prijsrisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico. Turbo s en Certificaten zijn daarom niet geschikt voor iedere belegger. Het is van belang dat u de kenmerken en risico s van deze producten begrijpt voordat u een beleggingsbeslissing neemt. Tevens dient u zorgvuldig af te wegen of de Turbo s en Certificaten geschikt zijn voor u gezien uw ervaring, beleggingshorizon, overige beleggingen, financiële positie, risico-bereidheid en andere relevante omstandigheden. In geval van twijfel, dient u professioneel advies in te winnen. Deze nieuwsbrief dient slechts ter informatie en is geen aanbieding of een uitnodiging tot het doen van een aanbieding van Turbo s of Certificaten. Het aanbod van Turbo s en Certificaten vindt uitsluitend plaats op basis van het respectievelijke basisprospectus, eventuele bijbehorende supplementen en de definitieve voorwaarden. De beslissing om Turbo s en Certificaten te kopen moet dan ook op basis van deze documenten worden gemaakt. Deze documenten zijn kosteloos verkrijgbaar via markets. Deze paragraaf bevat slechts een overzicht van de belangrijkste risico s. Lees voor een volledig overzicht het respectievelijke basisprospectus. Turbo s en Warrants zijn beleggingsinstrumenten voor actieve en ervaren beleggers. Door de hefboom is een belegging in Turbo s en Warrants risicovoller dan een directe belegging in de onderliggende waarde. Hoe hoger de hefboom die men kiest, hoe sneller een beweging van de onderliggende waarde doorwerkt in de waarde van de Turbo en de Warrant. Het stop loss-niveau van een Turbo kan wijzigen, waardoor bij een wijziging het stop loss-niveau dichter bij de koers van de onderliggende waarde kan komen. Bij indices zullen deze wijzigingen in periodes waarin veel dividend wordt uitgekeerd, groter zijn. De koers van een Certificaat volgt in principe één-op-één de prestaties van de onderliggende waarde, maar kan hiervan afwijken doordat de beheerkosten (jaarlijks) in rekening worden gebracht en door de marktbeweging van vraag en aanbod. Bij alle beleggingsinstrumenten kan gedurende zowel de looptijd als op de afloopdatum de volledige inleg verloren gaan. Veranderingen van de wisselkoersen van onderliggende waarden die niet in euro zijn genoteerd, beïnvloeden de waarde van de in euro genoteerde producten. Een stijging van de lokale valuta ten opzichte van de euro zal een positief effect hebben, een daling een negatief effect. Beleggen in aandelenmarkten van opkomende markten gaan gepaard met extra risico s op politiek, economisch, de sociaal en juridisch gebied. Daarnaast ontbreekt door gebrekkige beschikbaarheid van financiële verslaggeving en andere data in sommige markten transparantie. Ongunstige ontwikkelingen hebben hierdoor vaak een sterk negatieve invloed hebben op de waarde van beleggingen in opkomende markten. Beleggen in grondstoffen gebeurt meestal door middel van termijncontracten Door te beleggen in termijncontracten en deze op tijd te verkopen kan fysieke levering van een grondstof worden voorkomen. Wanneer een belegger voor lange termijn in een bepaalde grondstof belegt, dient hij/zij het termijncontract voor het aflopen door te rollen naar een termijncontract met een langere looptijd. Het doorrollen van termijncontracten kan rendement opleveren of juist rendement kosten. Dit is afhankelijk van de termijnmarkt en staat los van veranderingen van de spotprijs van de desbetreffende grondstof. Wanneer een termijncontract afloopt, zal de prijs daarvan de actuele spotprijs benaderen. Bij het doorrollen wordt het aflopende contract verkocht en het volgende contract gekocht. Het verschil tussen opeenvolgende termijnprijzen kan een negatief rendement opleveren voor de belegger. Turbo s en Certificaten worden uitgegeven door The Royal Bank of Scotland [plc. Beleggers lopen kredietrisico op deze bank. Dit betekent dat in geval van insolventie van de uitgevende instelling beleggers in Turbo s en Certificaten mogelijk minder terugkrijgen dan hun initiële belegging en in het slechtste geval zelfs hun gehele belegging verliezen. Turbo s en Certificaten worden gehouden via het bewaringssysteem van Euroclear Nederland en zijn daardoor afgescheiden van het vermogen van de uitgevende instelling. Het Nederlandse depositiogarantiestelsel is niet op Turbo s en Certificaten van toepassing. Beleggers krijgen met een belegging in Turbo s en Certificaten geen eigendom in onderliggende waarde daarvan. Turbo s en Certificaten worden genoteerd op Euronext Amsterdam met RBS als market maker. Dat wil zeggen dat RBS onder normale marktomstandigheden tijdens beursuren van Euronext Amsterdam, van 9:05 uur tot 17:30 uur bereid is om Turbo s en Certificaten te kopen en te verkopen. Hierdoor is het mogelijk om onder normale marktomstandigheden tijdens genoemde beursuren de Turbo s en Certificaten te kopen of verkopen. De prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te kopen wordt de biedprijs genoemd en de prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te verkopen wordt de laatprijs genoemd. Het verschil tussen de bied- en laatprijzen wordt de spread genoemd. Gedurende de looptijd van een Turbo of een Certificaat kan de spread aan rbs.nl/markets wijziging onderhevig zijn. Bijvoorbeeld, indien er belangrijke cijfers worden gepubliceerd zoals jaarcijfers of macroeconomische cijfers kan de spread (tijdelijk) wordt vergroot. Actuele informatie over de bied- en laatprijzen gehanteerd durende de looptijd van Turbo s en Certificaten treft u aan op de relevante product pagina van de website nl. Door bijzondere omstandigheden kan het voorkomen dat RBS geen prijzen afgeeft. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren indien de handel in de onderliggende waarde wordt stilgelegd, een Turbo of een Certificaat is uitverkocht, indien in korte tijd een groot aantal orders wordt geplaatst, er een storing in het handelssysteem van RBS is opgetreden, er een storing is opgetreden in het handelssysteem van Euronext Amsterdam of de beurs waarop de onderliggende waarde wordt verhandeld of indien er extreme marktomstandigheden zijn. Indien RBS geen prijzen afgeeft kan het zijn dat het niet mogelijk is om een Turbo of een Certificaat te kopen of te verkopen of niet tegen de door u gewenste prijs. Dit laatste kan zich voordoen omdat u in dergelijke situaties voor koop en verkoop afhankelijk bent van andere beleggers die willen kopen of verkopen. Disclaimer RBS Dit document is opgesteld door The Royal Bank of Scotland plc of haar dochtervennootschappen of groepsondernemingen ( RBS ). Alle informatie in dit document is gebaseerd op informatie afkomstig van RBS en van andere instellingen die als betrouwbaar gelden. RBS geeft in dit document een getrouwe reproductie van dergelijke informatie, echter RBS biedt geen garantie voor de juistheid van de getoonde gegevens verkregen van derden. Geen garantie of zekerheid in welke vorm ook, expliciet of impliciet, wordt gegeven met betrekking tot de volledigheid en juistheid van de informatie opgenomen in dit document. RBS accepteert geen enkele verplichting om enige informatie opgenomen in dit document te herzien of te corrigeren. Geen handelen of nalaten van RBS of haar directeuren, werknemers, agenten of andere vertegenwoordigers met betrekking tot de informatie opgenomen in dit document vormt, of wordt geacht te vormen, een verplichting of garantie van RBS of enig ander persoon. Indicatieve prijzen of analyses in dit document zijn ter goede trouw opgesteld, uitgekozen en beoordeeld en derhalve wordt geen garantie gegeven ten aanzien van de juistheid, volledigheid en redelijkheid van deze prijsopgaven of analyses. Onverminderd de juridische verantwoordelijkheid voor informatievoorziening, accepteert RBS geen enkele vorm van aansprakelijkheid voor kosten, schade en claims ontstaan uit, of in verband met, een belegging in effecten beschreven in dit document. RBS en/of haar dochtervennootschappen of groepsvennootschappen, verbonden vennootschappen, werknemers of klanten kunnen een belang in financiële instrumenten hebben zoals de effecten beschreven in dit document of daaraan gerelateerde financiële instrumenten. Een dergelijk belang kan omvatten het handelen, aanhouden, onderhouden van een markt in zulke instrumenten als ook het verschaffen van bank-, krediet- en andere financiële diensten aan een vennootschap of de uitgevende instelling van de effecten en financiële instrumenten beschreven in dit document. RBS treedt met betrekking tot een transactie, de effecten of andere verplichtingen beschreven in dit document, niet op als financiële adviseur of in een fiduciaire rol. RBS geeft met betrekking tot geen enkele jurisdictie een garantie of advies over fiscale, juridische en boekhoudkundige zaken. Dit document is niet bedoeld voor de distributie of het gebruik door enig persoon of enititeit in een jurisidictie of land waarin een dergelijke distributie of gebruik in strijd is met locale wet- en regelgeving. De informatie opgenomen in dit document is eigendom van RBS en is verstrekt op verzoek van een geselecteerd aantal ontvangers en mag niet (geheel of gedeeltelijk) worden verstrekt of anderszins gedistributeerd aan een andere derde partij zonder de schriftelijke toestemming van RBS. Verenigde Staten van Amerika: Dit document is uitsluitend bestemd voor verstrekking aan major institutional investors zoals gedefinieerd in Rule 15a-6 van de Amerikaanse Exchange Act van 1934, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Exchange Act ) en mag niet worden verstrekt aan andere Amerikaanse ingezetenen. Elke Amerikaanse major institutional investor die deze informatie ontvangt en komt door het ontvangst ervan overeen dat hij de informatie in dit document niet zal verstrekken of anderszins distributeren aan anderen. De effecten zoals hierin beschreven zijn en zullen niet worden geregistreerd zoals bedoeld in de de Amerikaanse Securities Act van 1933, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Securities Act ) en mogen niet worden aangeboden of verkocht in de Verenigde Staten van Amerika, tenzij aan qualified institutional buyers (gekwalificeerde institutionele beleggers) in lijn met Rule 144A of op grond van een andere vrijstelling van of het niet van toepassing zijn van de registratieverplichting van de Securities Act. De aanbieding of verkoop van de effecten of transacties in de effecten kunnen verder beperkt worden door toepasselijke wet- en regelgeving van de Verenigde Staten of van haar afzonderlijke staten. Potentiële beleggers dienen zichzelf daarom op de hoogte te stellen van en juridische beperkingen bij het aangaan van transacties na te leven. Potentiële beleggers dienen zich te realiseren dat de effecten mogelijk niet geschikt zijn voor alle beleggers. The Royal Bank of Scotland plc staat in het Verenigd Koninkrijk onder toezicht van de Prudential Regulation Authority en de Financial Conduct Authority en haar activiteiten in Nederland vallen onder het gedragstoezicht van de Autoriteit Financiële Markten. Behalve in landen waarin dit wettelijk is vereist is de inhoud van dit document is niet beoordeeld door toezichthouders in de landen waarin dit document wordt verstrekt. In geval van twijfel over de inhoud van dit document dient onafhankelijk professioneel advies te worden ingewonnen. The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van deze nieuwsbrief is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. De nieuwsletter bevat merken van The Royal Bank of Scotland Group plc en andere vennootschappen binnen de RBS groep. De merken omvatten onder andere het logo van The Royal Bank of Scotland en de merknamen The Royal Bank of Scotland en RBS. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de indices genoemd in dit document behoren toe aan de relevante Index sponsoren (de Index Sponsoren ). De relevante Index Sponsoren zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van de producten genoemd in dit document, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van deze producten gegeven. TURBO en BOOSTER zijn merknamen van The Royal Bank of Scotland Group plc. Disclaimer Technische Analyse & Turbo Tip / Grondstoffen Weekoverzicht / Marktfocus Het onderdeel technische analyse wordt verzorgd door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. ("BTAC") en uitgebracht door RBS. Nico Bakker is bestuurder van BTAC en is een onafhankelijk analist. RBS en BTAC zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Bakker TAC in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analyses van BTAC zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Het onderdeel Grondstoffenweekoverzicht wordt verzorgd door Falesia bvba ("Falesia") en uitgebracht door RBS. Koen Lauwers is bestuurder van Falesia en is een onafhankelijk analist. RBS en Falesia zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Falesia in ruil voor een financiële vergoeding de grondstoffen weekoverzichten verzorgd. De grondstoffen weekoverzichten van Falesia zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies (de grondstoffen weekoverzichten en de technische analyses worden hierna gezamelijk de "artikelen" genoemd). Het onderdeel Marktfocus wordt verzorgd door Active Hedge Group B.V. en uitgebracht door RBS. De in dit document opgenomen standpunten en vooruitzichten zijn door Active Hedge Group B.V. gegeven in haar hoedanigheid van onafhankelijk analist. RBS en Active Hedge Group B.V. zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Active Hedge Group B.V. in ruil voor een financiële vergoeding analyses verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De analyses van Active Hedge Group B.V. zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de artikelen genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door respectievelijk BTAC gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist, door Koen Lauwers gegeven in zijn hoedanigheid als intermarket analist en door Active Hedge in hun hoedanigheid als onafhankelijk analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de artikelen. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de artikelen van of namens respectievelijk BTAC, Falesia of Active Hedge of een aan BTAC, Falesia of Active Hedge gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de artikelen van BTAC, Falesia of Active Hedge of een aan BTAC, Falesia of Active Hedge gelieerde onderneming of persoon.". 5