Turbo s & Trading. Are you missing out? #FOMO

Transcriptie

1 RBS Markets Nummer 392, 12 november 2013 Turbo s & Trading Technische Analyse Nasdaq-100 index - The Trend is Your Friend Are you missing out? #FOMO P2 Grondstoffenweekoverzicht In de kijker: USDA zorgt voor gemengd beeld bij de granen Vorig jaar was Facebook de meest spraakmakende beursgang. Niet alleen kreeg het sociale netwerk bij introductie een marktwaarde mee van $100 miljard, de beursintroductie van Facebook staat door te hoog gepresenteerde vooruitzichten en technische problemen te boek als de slechtste Initial Public Offering (IPO) van het decennium. P3 De schade is inmiddels ingelopen, sterker, Facebook staat inmiddels 30% boven de introductieprijs van vorig jaar. Zonder twijfel steelt Twitter dit jaar de show. De primaire beursemissie van de microblogsite is de meest besproken beursgang van Maar blijft het ook de lieveling van de beleggers of valt de mus van het dak? Een eerste indruk, van meer dan 140 tekens. De hoofdprijs Donderdag 7 november ging Twitter naar de beurs. In de maanden voor de beursgang werd er door een consortium van banken, bestaande uit Goldman Sachs, Morgan Stanley en JPMorgan Chase, druk overlegd met investeerders over de prijs waartegen de aandelen naar de beurs gebracht konden worden. Het bankensyndicaat dacht in eerste instantie aan $28 tot $30. Banken introduceren nieuwe aandelen echter vaak flink onder de prijs in de markt. Zo kunnen ze tijdens de eerste handelsdagen grote koerswinsten laten zien. Daarnaast blijven ze anders misschien zelf met dure aandelen zitten, wat niet alleen vervelend is voor de banken, maar ook nog eens de vraag kan dempen. Dus werd de prijs op $17-$20 geprikt. De prijs werd daags voor de introductie naar $23-$25 verhoogd, maar de interesse bleek toen al zo hoog dat er $26 als introductieprijs werd gesteld. De opening was echter al meteen op $45,10, zodat (institutionele) beleggers die hadden ingeschreven op de beursgang direct een 80% rendement boekten. Nog dezelfde dag koerste het aandeel boven de prijs van Facebook ($50). Daarmee werd het bedrijf opeens op bijna $30 miljard gewaardeerd. Een kwart van het overigens ook al niet goedkope Facebook. De echte waarde zien we later wel De waardering van Twitter is hoog. Momenteel is de advertentiewaarde van een klantaccount $2 per jaar. De waardering per gebruiker is $140, waar LinkedIn gebruikers slechts $130 waard zijn en Facebook gebruikers $100. Ook die zijn al rijkelijk hoog, omdat er nog maar bewezen moet worden dat er zoveel aan een klant te verdienen valt. Beleggers anticiperen echter op omzetgroei. Analisten van het gerespecteerde Bernstein Investors verwachten datde omzet in 2018 verzevenvoudigd naar $4 miljard. Er zijn echter nog vele variabelen die het feestje kunnen verpesten. Schaalgrootte is essentieel voor advertentieopbrengsten. Facebook heeft een miljard gebruikers, maar er is serieuze twijfel of Twitter dat aantal kan evenaren. De voordelen voor Twitter zijn dat het naast de netwerkwaarde een ongeklopte status heeft als medium voor het aller-allerlaatste nieuws. Daarnaast haalt het bedrijf het overgrote deel van de omzet (i.t.t. Facebook) nu al uit mobiele advertenties, wat nog steeds een grote groeimarkt is. Het bedrijf is daarmee wel erg afhankelijk van advertentie inkomsten, waarvan nog maar moet blijken of deze reclame inkomsten zo sterk zullen blijven toenemen. Zijn ze dan allemaal gek geworden? Nou vraagt u zich af of al die (institutionele) beleggers gek zijn geworden. Hoezo zou je, als je de inschrijving op $26 hebt gemist, toch nog willen kopen op $45? Het antwoord zit, zoals wel vaker, in een simpele kwestie van vraag en aanbod. Lees verder op pagina 4 1

2 Technische Analyse Nasdaq-100 index - The Trend is Your Friend De wekelijkse TA van Nico Bakker Nico Bakker is hofleverancier van technische analyse binnen RBS Markets. Hij publiceert regelmatig artikelen in allerlei media. Ook verzorgt hij diverse trainingen en workshops en is hij een graag geziene spreker tijdens beleggingsevenementen. Voor de uitleg van technische analyse termen verwijzen wij u naar Het lijnenspel op de Nasdaq100 weekgrafiek (op deze titel worden door RBS Turbo s uitgegeven) ziet er fraai en aantrekkelijk uit. Positief sentiment straalt er vanaf, de dominante positie van de bulls is overduidelijk. Houden ze dit vol? Zit er nog meer in het vat, of slijpen de beren hun messen om een stevige correctie in te zetten? Sta mij toe de grafiek nader te duiden en het meest waarschijnlijke scenario te schetsen. Anders gezegd, waar liggen de kansen en bedreigingen? Dat er sprake is van een sterke positieve ondertoon blijkt uit een aantal technische Weekgrafiek Nasdaq-100 index bevindingen. Zo is een mooie serie hogere toppen en hogere bodems in ontwikkeling, ondersteund door een tweetal stijgende steunlijnen. De index beweegt ruim boven een gestaag opkrullende gemiddeldelijn, de objectieve trendmeter staat dus in een UP stand. De lijn ligt redelijk ver weg, dus er is voldoende ruimte voor correctie, zonder dat de trend in gevaar komt. De RSI als spanningsmeter beweegt al geruime tijd boven de 50-lijn, hetgeen in mijn set van spelregels betekent dat deze indicator de sterke stierenpositie op het veld onderschrijft en bevestigt. Resteert tot slot het noemen van de cruciale kantelpunten, ofwel routepaaltjes in het landschap, waarbinnen de strijd tussen bull en bear zich afspeelt. Laat ik onderin beginnen. Belangrijke krijtstrepen liggen op 3117 en Zolang de index hier boven blijft koersen, blijft de trend positief. Tot aan deze niveaus is een correctie ofwel countertrendbeweging toegestaan. Dat er wat berentikken uitgedeeld gaan worden sluit ik niet uit. Recent is er immers getopt op 3408, tevens kantelpunt boven in het veld. Tevens rondde mijn swingteller een serie van +9 af, veelal een indicatie van topvorming. Bovendien kleuren de weekcandles zwart, zij het dat de bodies erg klein zijn. Kortom, de huidige bullenparade hapert bij de 3408 passage. Mocht deze weerstand worden weggeslagen, dan wordt 4150 het volgende koersdoel, gelijk aan een top uit Zouden de bulls dat nog weten? De Nasdaq100 weekchart is een prachtig landschap voor trendvolgende beleggers die op dips aankopen Figuur 1. Weekgrafiek Nasdaq-100 index Bron: BTAC Visuele Analyse, 12 november 2013 Selectie aanbod Nasdaq-100 index Met Turbo's kunt u inspelen op een stijging en/of daling van de Nasdaq-100 index. Voor een compleet overzicht van het aanbod kijkt u op Selecteer in het Turbo/Booster pull down Naam ISIN code Hefboom Nasdaq 100 Turbo Long 2680 NL ,0 Nasdaq 100 Turbo Long 2370 NL ,0 Nasdaq 100 Turbo Short 3500 NL ,2 Nasdaq 100 Turbo Short 3600 NL ,1 menu linksboven Nasdaq-100 index. Figuur 2. Een selectie van het aanbod Nasdaq-100 Index Turbo's. Bron: RBS, 12 november

3 Grondstoffenweekoverzicht In de kijker: USDA zorgt voor gemengd beeld bij de granen TOP bevroren sinaasappelsap (FCOJ) 5,80% soja 3,60% palladium 2,50% FLOP nikkel tarwe lood -4,50% -2,70% -2,20% Figuur 3. Voor bovenstaande tabellen wordt gekeken naar 30 grondstoffen (over de periode 04/11/ 13-08/11/ 13) die genoteerd staan op de Nymex, CBOT, ICE Futures US, CME en LME en waarin u kunt beleggen met producten van RBS Markets.' Bron: Bloomberg 17 augustus De globale voedselprijzen, gemeten volgens de index van de Food and Agriculture Organisation (FAO), zijn vorige maand voor het eerst sinds april toegenomen. De index is gebaseerd op de prijzen van 55 voedingsmiddelen en steeg met 1,3 procent op maandbasis naar 205,8 punten. De grootste individuele toename werd opgetekend door suiker, waarvan de prijs op maandbasis met 7,4 procent steeg. De suikerprijs evolueert erg volatiel en moest intussen het grootste deel van de winst terug inleveren. Ook de granenindex steeg voor het eerst in 5 maanden door hogere prijzen voor rijst en tarwe, al bleef de toename beperkt tot 1,1 procent. De globale voedselindex noteert ondanks de klim van oktober nog 5,3 procent onder het niveau van een jaar eerder. In navolging van de International Grains Council (IGC) vorige maand verhoogde ook de FAO haar prognoses voor de globale granenproductie in het oogstseizoen Ook de voorraadverwachtingen werden opgetrokken. De FAO verwacht voor alle graangewassen samen een output van 2,498 miljard ton, 0,3 procent meer dan bij de vorige schatting. De schatting voor de tarweproductie werd verhoogd van 704,6 naar 708,5 miljoen ton, 7,4 procent meer dan vorig jaar en een absoluut record. Er werd op de granenmarkten ook met meer dan gewone belangstelling uitgekeken naar de WASDE-rapport van het Amerikaanse Ministerie van Landbouw (USDA). Dit rapport werd vorige maand niet gepubliceerd als gevolg van de sluiting van een aantal overheidsdiensten in de Verenigde Staten. Zoals verwacht werd de productieprognose voor maïs opwaarts bijgesteld maar de verhoging was niet zo groot als gevreesd. In aanloop naar het rapport daalde de maïsprijs naar het laagste niveau sinds augustus 2010 maar uiteindelijk sloot maïs de week zo goed als ongewijzigd af (-0,1 procent). De grootste prijsdaling was voor tarwe, dat 2,7 procent moest inleveren na een verhoging van de voorraadverwachtingen. Soja was de grote winnaar met een klim van 3,6 procent. Ook de prognose voor de soja-opbrengst in de Verenigde Staten werd verhoogd maar het USDA deed hetzelfde met de exportprognoses. De productie zal dit jaar 7,4 procent hoger liggen dan in maar volgens de instelling zal ook de uitvoer met bijna 10 3 procent toenemen. Ook de voorraadverwachtingen van het USDA lagen iets onder de consensusprognose. Gunstig nieuws voor de granenopbrengst kwam er ook uit Rusland. De zuidelijke provincies waar granen worden verbouwd, genieten van ongewoon warm weer voor de tijd van het jaar. Dit laat toe om een deel van de achterstand bij het zaaien goed te maken die werd opgelopen in de periode september en oktober na een periode van erg nat weer. De Russian Grain Union verwacht dat er op 14,3 miljoen hectare wintergranen verbouwd zullen worden. Dit is weliswaar 8,3 procent minder dan vorig jaar maar vorige maand werd nog op een daling met 25 tot 30 procent gerekend. Bronnen: Bloomberg, USDA (4/11-8/11) In het kort: Bevroren sinaasappelsap (FCOJ) is een grondstof die vaak onder de radar van de investeerders doorvliegt maar dit is niet altijd terecht. FCOJ is voldoende liquide en voerde voor de tweede week op rij het lijstje met sterkte stijgers aan. Een klim met 5,8 procent volgde op een prijsstijging van 2,3 procent een week eerder (januari termijncontract). Aan de basis van deze vooruitgang lag de meest recente oogstprognose van het Amerikaanse Ministerie van Landbouw (USDA). De instelling verwacht dat de oogst in Florida in het seizoen dat startte op 1 oktober zal terugvallen naar 125 miljoen dozen (van 90 pond), 6,4 procent minder dan een jaar eerder en de kleinste opbrengst sinds Florida is na Brazilië de grootste aanbieder. Vorig jaar was er nog een opbrengst van 133,6 miljoen dozen maar veel citrusplantages werden getroffen door een bacteriële infectie die in de hand werd gewerkt door het droge weer. De ongewoon koude weersvoorspellingen voor Florida droegen eveneens bij aan het sentiment. FCOJ is een van de schaarse grondstoffen die sinds begin dit jaar hoger noteren. Lees verder op pagina 4

4 Vervolg van pagina 1 Are you missing out? #FOMO Active Hedge Group: De Active Hedge groep bestaat uit een aantal ervaren beroepshandelaren die gedurende beursuren in contact zijn met vele beleggers over de ontwikkelingen op de (Nederlandse) beurs. Op basis van het laatste nieuws, (kwartaal)cijfers, volatiliteit en Technische Analyse selecteert Active Hedge wekelijks een trending topic uit de beleggerswereld. Twitter heeft slechts 13% van de aandelen naar de beurs gebracht. Velen schreven er op in, maar kregen niets of weinig toebedeeld. Uit angst om de boot te missen nam de vraag na de introductie direct astronomische hoogtes aan, waardoor de prijs steeg. Daardoor waren weer meer beleggers bang om de boot te missen en ga zo maar door. Jonge Amerikanen noemen dat effect FOMO, kort voor fear of missing out. Petje af voor de bankiers die dat effect correct hebben weten in te schatten. Gezien de beweging in Facebook kan je er vast leuk aan verdienen als je na de eerste daling een instap vindt. Of je er echter voor de lange termijn in moet zitten is een verdraaid lastige gewetensvraag. Angst is echter meestal een slechte raadgever, dus laat u zich vooral niet leiden door FOMO. Het is beter om te kopen op zwakte dan op een rijdende trein proberen te springen. Jeroen Santen Grondstoffenweekoverzicht Vervolg van pagina 3 / In de kijker: USDA zorgt voor gemengd beeld bij de granen Ruwe olie werd vorige week opnieuw goedkoper en voor een keer was Brent de slechtste leerling van de klas met een verlies van 0,8 procent voor het januari termijncontract terwijl West Texas Intermediate (waar December nog de referentiefuture is) op weekbasis zo goed als ongewijzigd bleef. De dollar kon wat terrein terugwinnen op de euro na de onverwachte renteverlaging door de ECB en de sterker dan verwachte groei van het Amerikaanse bruto binnenlands product in het voorbije derde kwartaal. Het beter dan verwachte arbeidsmarktrapport in de Verenigde Staten droeg eveneens bij aan de in verhouding betere prestatie van WTI. De OPEC presenteerde vorige week haar jaarlijkse World Oil Outlook. Daarin werd de prognose voor de vraag naar olie van het kartel in de periode 2013 tot 2018 met 1,1 miljoen vaten/dag verlaagd naar 29,2 miljoen vaten/dag. OPEC heeft toe zich te hebben miskeken op de omvang van de Noord-Amerikaanse olieproductie. Met name het aanbod van schalieolie in de Verenigde Staten en Canada samen zal de komende jaren sterk toenemen en in 2018 zelfs 4,9 miljoen vaten/dag bedragen. In het rapport van vorig jaar rekende OPEC op een productie van slechts 1,7 miljoen vaten/dag. De totale productie van ruwe olie in de VS en Canada zal doordoor in 2018 stijgen naar 16,9 miljoen vaten/dag tegenover 14,8 miljoen vaten/dag in OPEC ziet ook de globale vraag naar olie de komende vijf jaar met 4,8 miljoen vaten/dag toenemen. Het is voorlopig onduidelijk of de lagere vraag naar OPEC-olie ook een impact zal hebben op de productiequota die het kartel aan haar leden oplegt. De volgende officiële bijeenkomst van de 12 OPEC-landen vindt op 4 december in Wenen plaats. OPEC verwacht dat het aanbod van schalieolie zal pieken in 2017 en is daarom optimistischer voor de periode vanaf Bronnen: Bloomberg, Reuters, USDA, (4/11-8/11) 4

5 Overzichten Top 5 Stijgers Turbo s en Boosters ISIN code Rendement Rendement sinds introductie AEX Booster Long NL ,82% 36,67% 30 okt 2013 Sinaasappelsap Future Turbo Long NL ,25% 3,31% 7 dec 2012 Samsung GDR Turbo Short NL ,05% -10,76% 14 mrt 2013 AEX Turbo Long NL ,54% 26,77% 30 okt 2013 AEX Booster Long NL ,51% 45,95% 21 okt 2013 Overzicht markten AEX 0,7% 394, Certificaten ISIN code Rendement Rendement sinds introductie Pakistan Certificaat NL ,29% -8,20% 18 jun 2007 RICI Enhanced Natural Gas Certificaat NL ,12% -74,80% 19 jun 2009 Egypte Certificaat NL ,16% -30,02% 3 mrt 2006 AScX Certificaat NL ,39% -1,50% 18 mrt 2008 Bulgarije Certificaat NL ,35% -65,81% 26 jan 2007 Figuur 4. Top 5 stijgers periode periode 4 november t/m 11 november Deze tabel is gebaseerd op het gemiddelde van de bied- en laatkoers van RBS. Een actueel overzicht vindt u op de website: Bron: RBS, 12 november Overzicht Volume/Omzet Onderliggende waarde Long Short Omzet(EUR) AEX Brent Crude Oil Future Bund Future EUR/USD Goud Figuur 5. Overzicht Volume/Omzet, periode 4 november t/m 11 november Bron: RBS, 12 november Long/Short-Ratio Turbo Ratio AEX 2,12 Brent Crude Oil Future 7,07 Bund Future -66,12 EUR/USD -1,49 Goud 5,26 Figuur 6. Long/Short-Ratio van uitstaande posities per 11 november Bron: RBS, 12 november Top 10 meest verhandelde Certificaten: vorige week en All-Time Vorig week ISIN code All-Time ISIN code 1 Water Certificaat NL Water Certificaat NL Agribusiness Certificaat NL Agribusiness Certificaat NL BRIC Certificaat NL Goud Quanto Certificaat NL DAX Certificaat DE BRIC II Certificaat NL RICI Agricultural Certificaat NL Emerging 11 Certificaat NL Pakistan Certificaat NL AEX Certificaat NL AScX Certificaat NL RIC I Enhanced Quanto Certificaat NL Bulgarije Certificaat NL Emerging Markets SRI Certificaat NL India Certificaat NL India Certificaat NL Goud Quanto Certificaat NL BRIC Certificaat NL Figuur 7. Top 10 bestsellers Certificaten, periode 4 november t/m 11 november 2013 en All Time. Bron: RBS, 12 november Bund Future -0,6% 141,02 142,5 142,0 141,5 141,0 140,5 140,0 139,5 139,0 EUR/USD -0,9%1,3367 1,356 1,352 1,348 1,344 1,340 1,336 1,332 1,328 1,324 1,320 Webinar Op maandag 18 november verzorgt Nico Bakker vanaf 20:00 wederom het Bakker's Bull/Bear webinar van de maand. Ook deze maand heeft u ruimschoots de keuze uit 50 charts waar Nico er 15 behandeld. Schrijf u snel in zodat u niets mist. Klik hier om aan te melden Brent Crude Olie Future -0,8% 105,03 106,5 106,0 105,5 105,0 104,5 104,0 103,5 103,0 102,5 102,0 Figuur 8. De prestaties van belangrijke markten van 1 november t/m 11 november Bron: Bloomberg, 12 november

6 Risico s De aanschaf van Turbo s en Certificaten brengen bepaalde risico s met zich mee, zoals prijsrisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico. Turbo s en Certificaten zijn daarom niet geschikt voor iedere belegger. Het is van belang dat u de kenmerken en risico s van deze producten begrijpt voordat u een beleggingsbeslissing neemt. Tevens dient u zorgvuldig af te wegen of de Turbo s en Certificaten geschikt zijn voor u gezien uw ervaring, beleggingshorizon, overige beleggingen, financiële positie, risico-bereidheid en andere relevante omstandigheden. In geval van twijfel, dient u professioneel advies in te winnen. Deze nieuwsbrief dient slechts ter informatie en is geen aanbieding of een uitnodiging tot het doen van een aanbieding van Turbo s of Certificaten. Het aanbod van Turbo s en Certificaten vindt uitsluitend plaats op basis van het respectievelijke basisprospectus, eventuele bijbehorende supplementen en de definitieve voorwaarden. De beslissing om Turbo s en Certificaten te kopen moet dan ook op basis van deze documenten worden gemaakt. Deze documenten zijn kosteloos verkrijgbaar via markets. Deze paragraaf bevat slechts een overzicht van de belangrijkste risico s. Lees voor een volledig overzicht het respectievelijke basisprospectus. Turbo s en Warrants zijn beleggingsinstrumenten voor actieve en ervaren beleggers. Door de hefboom is een belegging in Turbo s en Warrants risicovoller dan een directe belegging in de onderliggende waarde. Hoe hoger de hefboom die men kiest, hoe sneller een beweging van de onderliggende waarde doorwerkt in de waarde van de Turbo en de Warrant. Het stop loss-niveau van een Turbo kan wijzigen, waardoor bij een wijziging het stop loss-niveau dichter bij de koers van de onderliggende waarde kan komen. Bij indices zullen deze wijzigingen in periodes waarin veel dividend wordt uitgekeerd, groter zijn. De koers van een Certificaat volgt in principe één-op-één de prestaties van de onderliggende waarde, maar kan hiervan afwijken doordat de beheerkosten (jaarlijks) in rekening worden gebracht en door de marktbeweging van vraag en aanbod. Bij alle beleggingsinstrumenten kan gedurende zowel de looptijd als op de afloopdatum de volledige inleg verloren gaan. Veranderingen van de wisselkoersen van onderliggende waarden die niet in euro zijn genoteerd, beïnvloeden de waarde van de in euro genoteerde producten. Een stijging van de lokale valuta ten opzichte van de euro zal een positief effect hebben, een daling een negatief effect. Beleggen in aandelenmarkten van opkomende markten gaan gepaard met extra risico s op politiek, economisch, de sociaal en juridisch gebied. Daarnaast ontbreekt door gebrekkige beschikbaarheid van financiële verslaggeving en andere data in sommige markten transparantie. Ongunstige ontwikkelingen hebben hierdoor vaak een sterk negatieve invloed hebben op de waarde van beleggingen in opkomende markten. Beleggen in grondstoffen gebeurt meestal door middel van termijncontracten Door te beleggen in termijncontracten en deze op tijd te verkopen kan fysieke levering van een grondstof worden voorkomen. Wanneer een belegger voor lange termijn in een bepaalde grondstof belegt, dient hij/zij het termijncontract voor het aflopen door te rollen naar een termijncontract met een langere looptijd. Het doorrollen van termijncontracten kan rendement opleveren of juist rendement kosten. Dit is afhankelijk van de termijnmarkt en staat los van veranderingen van de spotprijs van de desbetreffende grondstof. Wanneer een termijncontract afloopt, zal de prijs daarvan de actuele spotprijs benaderen. Bij het doorrollen wordt het aflopende contract verkocht en het volgende contract gekocht. Het verschil tussen opeenvolgende termijnprijzen kan een negatief rendement opleveren voor de belegger. Turbo s en Certificaten worden uitgegeven door The Royal Bank of Scotland [plc. Beleggers lopen kredietrisico op deze bank. Dit betekent dat in geval van insolventie van de uitgevende instelling beleggers in Turbo s en Certificaten mogelijk minder terugkrijgen dan hun initiële belegging en in het slechtste geval zelfs hun gehele belegging verliezen. Turbo s en Certificaten worden gehouden via het bewaringssysteem van Euroclear Nederland en zijn daardoor afgescheiden van het vermogen van de uitgevende instelling. Het Nederlandse depositiogarantiestelsel is niet op Turbo s en Certificaten van toepassing. Beleggers krijgen met een belegging in Turbo s en Certificaten geen eigendom in onderliggende waarde daarvan. Turbo s en Certificaten worden genoteerd op Euronext Amsterdam met RBS als market maker. Dat wil zeggen dat RBS onder normale marktomstandigheden tijdens beursuren van Euronext Amsterdam, van 9:05 uur tot 17:30 uur bereid is om Turbo s en Certificaten te kopen en te verkopen. Hierdoor is het mogelijk om onder normale marktomstandigheden tijdens genoemde beursuren de Turbo s en Certificaten te kopen of verkopen. De prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te kopen wordt de biedprijs genoemd en de prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te verkopen wordt de laatprijs genoemd. Het verschil tussen de bied- en laatprijzen wordt de spread genoemd. Gedurende de looptijd van een Turbo of een Certificaat kan de spread aan rbs.nl/markets wijziging onderhevig zijn. Bijvoorbeeld, indien er belangrijke cijfers worden gepubliceerd zoals jaarcijfers of macroeconomische cijfers kan de spread (tijdelijk) wordt vergroot. Actuele informatie over de bied- en laatprijzen gehanteerd durende de looptijd van Turbo s en Certificaten treft u aan op de relevante product pagina van de website nl. Door bijzondere omstandigheden kan het voorkomen dat RBS geen prijzen afgeeft. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren indien de handel in de onderliggende waarde wordt stilgelegd, een Turbo of een Certificaat is uitverkocht, indien in korte tijd een groot aantal orders wordt geplaatst, er een storing in het handelssysteem van RBS is opgetreden, er een storing is opgetreden in het handelssysteem van Euronext Amsterdam of de beurs waarop de onderliggende waarde wordt verhandeld of indien er extreme marktomstandigheden zijn. Indien RBS geen prijzen afgeeft kan het zijn dat het niet mogelijk is om een Turbo of een Certificaat te kopen of te verkopen of niet tegen de door u gewenste prijs. Dit laatste kan zich voordoen omdat u in dergelijke situaties voor koop en verkoop afhankelijk bent van andere beleggers die willen kopen of verkopen. Disclaimer RBS Dit document is opgesteld door The Royal Bank of Scotland plc of haar dochtervennootschappen of groepsondernemingen ( RBS ). Alle informatie in dit document is gebaseerd op informatie afkomstig van RBS en van andere instellingen die als betrouwbaar gelden. RBS geeft in dit document een getrouwe reproductie van dergelijke informatie, echter RBS biedt geen garantie voor de juistheid van de getoonde gegevens verkregen van derden. Geen garantie of zekerheid in welke vorm ook, expliciet of impliciet, wordt gegeven met betrekking tot de volledigheid en juistheid van de informatie opgenomen in dit document. RBS accepteert geen enkele verplichting om enige informatie opgenomen in dit document te herzien of te corrigeren. Geen handelen of nalaten van RBS of haar directeuren, werknemers, agenten of andere vertegenwoordigers met betrekking tot de informatie opgenomen in dit document vormt, of wordt geacht te vormen, een verplichting of garantie van RBS of enig ander persoon. Indicatieve prijzen of analyses in dit document zijn ter goede trouw opgesteld, uitgekozen en beoordeeld en derhalve wordt geen garantie gegeven ten aanzien van de juistheid, volledigheid en redelijkheid van deze prijsopgaven of analyses. Onverminderd de juridische verantwoordelijkheid voor informatievoorziening, accepteert RBS geen enkele vorm van aansprakelijkheid voor kosten, schade en claims ontstaan uit, of in verband met, een belegging in effecten beschreven in dit document. RBS en/of haar dochtervennootschappen of groepsvennootschappen, verbonden vennootschappen, werknemers of klanten kunnen een belang in financiële instrumenten hebben zoals de effecten beschreven in dit document of daaraan gerelateerde financiële instrumenten. Een dergelijk belang kan omvatten het handelen, aanhouden, onderhouden van een markt in zulke instrumenten als ook het verschaffen van bank-, krediet- en andere financiële diensten aan een vennootschap of de uitgevende instelling van de effecten en financiële instrumenten beschreven in dit document. RBS treedt met betrekking tot een transactie, de effecten of andere verplichtingen beschreven in dit document, niet op als financiële adviseur of in een fiduciaire rol. RBS geeft met betrekking tot geen enkele jurisdictie een garantie of advies over fiscale, juridische en boekhoudkundige zaken. Dit document is niet bedoeld voor de distributie of het gebruik door enig persoon of enititeit in een jurisidictie of land waarin een dergelijke distributie of gebruik in strijd is met locale wet- en regelgeving. De informatie opgenomen in dit document is eigendom van RBS en is verstrekt op verzoek van een geselecteerd aantal ontvangers en mag niet (geheel of gedeeltelijk) worden verstrekt of anderszins gedistributeerd aan een andere derde partij zonder de schriftelijke toestemming van RBS. Verenigde Staten van Amerika: Dit document is uitsluitend bestemd voor verstrekking aan major institutional investors zoals gedefinieerd in Rule 15a-6 van de Amerikaanse Exchange Act van 1934, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Exchange Act ) en mag niet worden verstrekt aan andere Amerikaanse ingezetenen. Elke Amerikaanse major institutional investor die deze informatie ontvangt en komt door het ontvangst ervan overeen dat hij de informatie in dit document niet zal verstrekken of anderszins distributeren aan anderen. De effecten zoals hierin beschreven zijn en zullen niet worden geregistreerd zoals bedoeld in de de Amerikaanse Securities Act van 1933, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Securities Act ) en mogen niet worden aangeboden of verkocht in de Verenigde Staten van Amerika, tenzij aan qualified institutional buyers (gekwalificeerde institutionele beleggers) in lijn met Rule 144A of op grond van een andere vrijstelling van of het niet van toepassing zijn van de registratieverplichting van de Securities Act. De aanbieding of verkoop van de effecten of transacties in de effecten kunnen verder beperkt worden door toepasselijke wet- en regelgeving van de Verenigde Staten of van haar afzonderlijke staten. Potentiële beleggers dienen zichzelf daarom op de hoogte te stellen van en juridische beperkingen bij het aangaan van transacties na te leven. Potentiële beleggers dienen zich te realiseren dat de effecten mogelijk niet geschikt zijn voor alle beleggers. The Royal Bank of Scotland plc staat in het Verenigd Koninkrijk onder toezicht van de Prudential Regulation Authority en de Financial Conduct Authority en haar activiteiten in Nederland vallen onder het gedragstoezicht van de Autoriteit Financiële Markten. Behalve in landen waarin dit wettelijk is vereist is de inhoud van dit document is niet beoordeeld door toezichthouders in de landen waarin dit document wordt verstrekt. In geval van twijfel over de inhoud van dit document dient onafhankelijk professioneel advies te worden ingewonnen. The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van deze nieuwsbrief is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. De nieuwsletter bevat merken van The Royal Bank of Scotland Group plc en andere vennootschappen binnen de RBS groep. De merken omvatten onder andere het logo van The Royal Bank of Scotland en de merknamen The Royal Bank of Scotland en RBS. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de indices genoemd in dit document behoren toe aan de relevante Index sponsoren (de Index Sponsoren ). De relevante Index Sponsoren zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van de producten genoemd in dit document, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van deze producten gegeven. TURBO en BOOSTER zijn merknamen van The Royal Bank of Scotland Group plc. Disclaimer Technische Analyse & Turbo Tip / Grondstoffen Weekoverzicht / Marktfocus Het onderdeel technische analyse wordt verzorgd door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. ("BTAC") en uitgebracht door RBS. Nico Bakker is bestuurder van BTAC en is een onafhankelijk analist. RBS en BTAC zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Bakker TAC in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analyses van BTAC zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Het onderdeel Grondstoffenweekoverzicht wordt verzorgd door Falesia bvba ("Falesia") en uitgebracht door RBS. Koen Lauwers is bestuurder van Falesia en is een onafhankelijk analist. RBS en Falesia zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Falesia in ruil voor een financiële vergoeding de grondstoffen weekoverzichten verzorgd. De grondstoffen weekoverzichten van Falesia zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies (de grondstoffen weekoverzichten en de technische analyses worden hierna gezamelijk de "artikelen" genoemd). Het onderdeel Marktfocus wordt verzorgd door Active Hedge Group B.V. en uitgebracht door RBS. De in dit document opgenomen standpunten en vooruitzichten zijn door Active Hedge Group B.V. gegeven in haar hoedanigheid van onafhankelijk analist. RBS en Active Hedge Group B.V. zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Active Hedge Group B.V. in ruil voor een financiële vergoeding analyses verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De analyses van Active Hedge Group B.V. zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de artikelen genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door respectievelijk BTAC gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist, door Koen Lauwers gegeven in zijn hoedanigheid als intermarket analist en door Active Hedge in hun hoedanigheid als onafhankelijk analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de artikelen. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de artikelen van of namens respectievelijk BTAC, Falesia of Active Hedge of een aan BTAC, Falesia of Active Hedge gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de artikelen van BTAC, Falesia of Active Hedge of een aan BTAC, Falesia of Active Hedge gelieerde onderneming of persoon.". 6