Marktfocus week 17 De ECB en de rente

Transcriptie

1 RBS Markets Nummer 364, 1 mei 2013 Turbo s & Trading 16 mei in Breukelen TOSTRAMS Turbo's Technische Analyse P2 AEX-Index Pauze op het veld... Grondstoffenweekoverzicht wk17 P3 Divergentie op de energiemarkten Koninklijke Turbo s? Marktfocus week 17 De ECB en de rente P4 De week in Turbo Ontmoet RBS De troonswisseling gaf binnen de financiele wereld ook aanleiding om te kijken (zoeken) naar bruggetjes tussen de financiële wereld en het koningshuis. Zo werd berekend dat aandelen het tijdens het Beatrix-tijdperk (de eerste 3 jaar niet meegerekend) het met 10,7% rendement per jaar goed hebben gedaan, en Euronext presenteerde op 24 april 2013 een speciale AEX Konings Index bestaande uit aandelen met het predicaat Koninklijk. In dat licht (ook omdat de beurs dicht is op 1 mei), stellen wij deze week de vraag; zijn koninklijke Turbo s ook mogelijk? P5 P6 Om in aanmerking te komen voor het predicaat Koninklijk moet een organisatie: een zeer belangrijke plaats innemen in het vakgebied van landelijke betekenis zijn (in principe) ten minste honderd jaar bestaan Aan die eerst twee voorwaarden voldoen Turbo s wel maar de derde is nog even buiten bereik. Turbo s bestaan volgend jaar immers 10 jaar, geen 100 jaar. En gedurende die tien jaar hebben veel Turbo s het stop loss-niveau bereikt. Toch zijn er nog een aantal Turbo s die bestaan sinds 2004: 1 Bund Future Turbo Long, 2 Goud Turbo s Long, 2 Google Turbo s Long en een KPN Turbo Long. Het overleven van deze Turbo s vertelt in feite in het kort de belangrijkste ontwikkelingen van de laatste tien jaar: een vlucht naar veiligheid waarvan obligaties en goud hebben geprofiteerd en op aandelengebied zijn er een paar individuele uitschieters geweest zoals Google, maar veel bedrijven zoals KPN hebben pieken en dalen laten zien. Deze specifieke KPN Turbo heeft sinds 2004 eerst geprofiteerd van de stijging van het aandeel KPN, maar ziet met name dit jaar de koers steeds dichter bij het stop lossniveau komen, met alle negatieve gevolgen van dien voor het rendement. Op de KPN Turbo na, hebben deze Turbo s allemaal wel koninklijke rendementen, maar dat is geen voorwaarde en bovendien staan tegenover deze Turbo s natuurlijk zeer veel Turbo s die het stop loss-niveau hebben bereikt. Koninklijke Turbo s zitten er dus voorlopig niet in maar er zijn wel een paar lessen uit deze Turbo s te trekken. De belangrijkste les van deze Turbo s is dat als u overweegt om met Turbo s voor langere termijn te beleggen u moet denken aan Turbo s met een lage hefboom. Dan is immers de kans dat een Turbo bij een tijdelijke voor uw negatieve koersbeweging het stop loss-niveau bereikt kleiner. Zo ook goud; de langere termijn goudbelegger die in 2004 met een goud Turbo Long met een lage hefboom instapte, heeft weliswaar rendement ingeleverd door de recente correctie, maar de Turbo s bestaan nog steeds (het stop loss-niveau van de Goud Turbo s Long uit 2004 ligt op respectievelijk 519 en 534). De andere les is dat u de lange termijnontwikkeling in de gaten moet houden en in moet schatten wat hiervan de gevolgen zijn. Dat is een stuk lastiger helaas, maar RBS laat u graag ter inspiratie horen wat er speelt op verschillende financiele markten wereldwijd. In dat licht is het bijvoorbeeld belangrijk om de besluiten van de ECB in de gaten te houden, daar leest u meer over in de nieuwe Marktfocus bijdrage aan onze nieuwsbrief op pagina 4. En geheel binnen het thema van langere termijn beleggen bekijkt Nico Bakkker op pagina 2 de AEX grafiek sinds Over de laatste ontwikkelingen op grondstofgebied praat Koen Lauwers u bij op pagina 3. Welke Nederlandse aandelen het in de eerste periode van het koningsschap van Willem-Alexander het mogelijk goed gaan doen kunt u aanstaande dinsdag 7 mei horen op het RBS hoofdkantoor (of u kunt het thuis volgen via een webinar). Als u zich toch meer aangetrokken voelt tot het kortere termijn Turbobeleggen dan kunt u zich weer inschrijven voor de Slimste Belegger via iex.nl/slimste. Hier leert u meer over het beleggen in Turbo s in het algemeen en als u kiest voor de hogere hefbomen dan leert u ongetwijfeld ook vrij snel wat dit betekent voor uw rendement als u het verkeerd ziet. En mocht u winnen dan is er natuurlijk een royale hoofdprijs! Koningshuis heeft positieve invloed op kansen bedrijven, 6 april NYSE Euronext Amsterdam lanceert Konings Index, 24 april Predicaat Koninklijk, 1 mei

2 Technische Analyse AEX-Index Pauze op het veld... De wekelijkse TA van Nico Bakker Nico Bakker is hofleverancier van technische analyse binnen RBS Markets. Hij publiceert regelmatig artikelen in allerlei media. Ook verzorgt hij diverse trainingen en workshops en is hij een graag geziene spreker tijdens beleggingsevenementen. Voor de uitleg van technische analyse termen verwijzen wij u naar Met al weer vier groene maandbars op rij, alle maanden van dit jaar tot nu toe, geeft mijn Buienradar aan dat er sprake is van een positieve ondertoon. Charttechnisch gezien is een interessant patroon in ontwikkeling, waardoor er binnenkort een flink zonnetje kan gaan schijnen op het Damrak. Sta mij toe de maandgrafiek nader te duiden en aan te geven waarom de vooruitzichten positief gestemd blijven. Op het langere termijn speelveld is er al geruime tijd sprake van koersvorming AEX-Index binnen een stijgend trendkanaal. U ziet de hogere toppen en hogere bodems tussen de begeleidende lijnen. De tendens tot stijgen wordt bevestigd door de techniek van de Buienradar, die immers de eerste vier bars van dit jaar groen kleurt. Anders gezegd, zowel de subjectieve bevindingen als de objectieve metingen wijzen in de richting van de bulls. Zij moeten in staat worden geacht om op te stomen naar de 359 passage, een eerste top en weerstand in het veld. Daarna komt 374 in beeld. Het is duidelijk zichtbaar dat boven deze barrière de weg vrij is voor een rally richting 496 en wellicht nog hoger. Zover is het nog lang niet. Maar de kans dat de stieren er binnenkort rap vandoor kunnen gaan blijkt uit het consolidatiepatroon dat thans in de maak is. Dit patroon is een pauze-patroon in het veld, zichtbaar gemaakt door zowel lagere Highs als hogere Lows. De lijnen van dit korte driehoekje heb ik voor u ingetekend, om aan te geven dat de AEX-Index stabiliseert in het stijgingskanaal, in afwachting van een nieuwe significante beweging. De geschiedenis leert dat in circa 75% van de gevallen de uitbraak aan de bovenkant is. In dit geval impliceert het een uitbraak boven 359, waarmee de weg vrijkomt voor een rally naar 374. Aan de onderkant van het veld ligt afgerond 333 als steungrens. Hier mag de index niet onder vallen, anders verpietert het technische beeld. Het landschap kleurt groen, hetgeen impliceert dat het voor langere termijn beleggers technisch gezien gerechtvaardigd is om de huidige portefeuilles te handhaven. Bij een uitbraak boven 359 gaat een extra koopconditie van start. Onder 333 koopposities afbouwen. Figuur 1. Maandgrafiek AEX-Index. Bron: BTAC Visuele Analyse, 1 mei Selectie aanbod AEX-Index Turbo's Met Turbo's kunt u inspelen op een stijging en/of daling van de AEX-Index. Voor een compleet overzicht van het aanbod kijkt u op Vul in het scherm linksboven de zoekterm AEX in. Naam ISIN code Hefboom AEX Turbo Short 366,00 NL ,58 AEX Turbo Short 403,00 NL ,99 AEX Turbo Long 331,00 NL ,99 AEX Turbo Long 293,00 NL ,23 Figuur 2. Een selectie van het aanbod AEX-Index Turbo's. Bron: RBS, 1 mei

3 Grondstoffenweekoverzicht week 17 In de kijker: Divergentie op de energiemarkten TOP ruwe olie (WTI) 5,40% zilver 4,80% goud 4,20% De prijs van ruwe olie was al zes opeenvolgende dagen gestegen tot een lager dan verwacht groeicijfer in de Verenigde Staten vorige vrijdag een einde maakte aan de langste opeenvolgende stijging sinds juli vorig jaar. De groei van het Amerikaanse bruto binnenlands product bleef steken op 2,5 procent tegenover een verwachte 3 procent. Deze misser was waarschijnlijk niet meer dan een alibi om wat winsten van tafel te halen want een slecht cijfer was het niet en bovendien komen er nog 2 herzieningen. De olieprijzen waren eerder gestegen op lager dan verwachte werkloosheidsaanvragen en een daling van de benzinevoorraden. Energie nam ook een voorschot op de verwachte rentebeslissing van de Europese Centrale Bank later deze week. Al met al was het ondanks het verlies op vrijdag zeker geen slechte week voor ruwe olie. West Texas Intermediate (WTI) en Brent uit de Noordzee, beide voor levering in juni, werden respectievelijk 5,4 en 3,5 procent duurder. De spread tussen beide varianten daalde vorige week voor het eerst sinds januari vorig jaar onder de grens van 10 dollar. In oktober 2011 bereikte het prijsverschil tussen beide varianten nog een recordniveau van 27,88 dollar. Niettemin namen de Amerikaanse voorraden ruwe olie vorige week toe naar 388,6 miljoen vaten, het hoogste cijfer sinds juli Tegelijk steeg de Amerikaanse olieproductie naar 7,33 miljoen vaten/dag, het hoogste cijfer sinds april De lagere spread impliceert het vertrouwen van de markt in het reduceren van het overaanbod bij de oliehub in Cushing (Oklahoma) door de toegenomen capaciteit van de pijpleidingen. De olieprijs werd ook ondersteund door de toegenomen geopolitieke spanningen in Irak en Nigeria. In dit laatste land dreigde een rebellenbeweging met nieuwe aanslagen. Momenteel gaat dagelijks het equivalent van vaten verloren door sabotage en diefstal. Aardgas maakte de omgekeerde beweging en moest 7,6 procent inleveren. Het was de eerste prijsdaling op weekbasis sinds februari. De aardgasprijs steeg dit jaar al meer dan 20 procent hoger. In grote delen van de Verenigde Staten blijven de temperaturen onder de normale waarden voor de tijd van het jaar zodat de voorraden de voorbije winter sneller dan gebruikelijk afnamen. De Amerikaanse aardgasvoorraden lagen vorige week 5,1 procent onder het gemiddelde van de voorbije 5 jaar. Het vooruitzicht op een toename van de aardgasproductie en hogere temperaturen bracht vorige week echter winstnemingen op gang. Aardgas is na de prijsdaling van vorige week nog steeds dubbel zo duur als een jaar geleden. Bronnen: U.S. Department of Energy EIA, Reuters, Bloomberg In het kort: Bij de edelmetalen lieten met name goud en zilver een herstel optekenen na de zware verliezen van een week eerder. Op 16 april viel de goudprijs terug naar het laagste niveau in meer dan 2 jaar. Vorige week werd een troy ounce goud opnieuw 4,2 procent duurder. Hoewel de uitstroom van investeringsgeld uit goudtrackers (ETF s) blijft aanhouden, was er zowel in Azië als in het Midden-Oosten een forse toename van de fysieke vraag naar goud. Zilver presteerde nog beter en liet 4,8 procent bijschrijven. Platina en palladium werden respectievelijk 3,7 en 2,5 procent duurder. Intussen nemen in Zuid-Afrika de spanningen tussen de mijnbouwbedrijven en de vakbonden opnieuw toe. Komende maand starten de loonsonderhandelingen tussen de National Union of Mineworkers, FLOP aardgas -7,60% koffie -6,50% bevroren sinaasappelsap (FCOJ) -4,70% Figuur 3. Voor bovenstaande tabellen wordt gekeken naar 30 grondstoffen (over de periode 18/04/ 13-25/04/ 13) die genoteerd staan op de Nymex, CBOT, ICE Futures US, CME en LME. Bron: Bloomberg 1 mei de grootste mijnwerkersvakbond en de Chamber of Mines, die de mijnindustrie vertegenwoordigt. De vakbonden lieten al weten dat ze voor een dubbelcijferige loonsverhoging zullen eisen. De timing hiervoor is verre van ideaal want de winsten staan bij de meeste mijnbouwers onder druk door de lagere edelmetaalprijzen. De lopende loonovereenkomsten eindigen op 30 juni. Indien dan nog geen overeenstemming werd bereikt tussen vakbonden en directieleden dreigt nieuwe sociale onrust. Bij de soft commodities werd koffie (juli termijncontract) 6,5 procent goedkoper. Dit was in niet geringe mate te wijten aan een negatief rapport van Goldman Sachs, die haar prijsprognoses voor koffie op 3,6 en 12 maanden verlaagde in anticipatie op een hogere Braziliaanse oogst, die binnenkort van start gaat. Deze zou de lagere opbrengst in Centraal-Amerika meer dan compenseren. De regenval in Vietnam droeg eveneens bij aan het negatieve sentiment. Ook de granen hebben een slechte week achter de rug. De International Grains Council (IGC) ziet de mondiale maïsopbrengst in het oogstjaar met 10 procent toenemen naar 939 miljoen ton. De instelling verwacht dat de voorraden zullen stijgen van 117 miljoen ton naar 143 miljoen ton. Maïs was sinds juni vorig jaar niet meer zo goedkoop en moest vorige week 2,1 procent prijsgeven. De betere weersomstandigheden in de Verenigde Staten drukten eveneens de granenprijzen waardoor ook tarwe 2,7 procent moest inleveren. Bronnen: Bloomberg, Reuters, Dow Jones Newswires, IGC 3

4 Marktfocus week 17 De ECB en de rente Active Hedge Group: De Active Hedge groep bestaat uit een aantal ervaren beroepshandelaren die gedurende beursuren in contact zijn met vele beleggers over de ontwikkelingen op de (Nederlandse) beurs. Op basis van het laatste nieuws, (kwartaal) cijfers, volatiliteit en Technische Analyse selecteert Active Hedge wekelijks een trending topic uit de beleggerswereld. De eerstkomende vergadering van de ECB over haar rentebeleid is op 2 mei. Hoewel de rente in de Eurozone met 0,75% al redelijk laag is, kan het kennelijk lager. De druk om de rente richting nul te duwen neemt toe, zeker nu ook Duitse macrocijfers krimp voorspellen. De inkoopmanagersindices voor de industrie en het ondernemersvertrouwen waren tegenvallend. Een renteverlaging helpt waarschijnlijk niet veel om de Europese economie op gang te krijgen. De vraag is of de lagere rente wel terecht komt bij de consumenten en bedrijven. Volgens Jorg Asmussen, bestuurder van de ECB, profiteert vooral de bankensector van de lagere rente. Banken gebruiken de lagere rente om winstgevender te worden en het voordeel wordt maar mondjesmaat doorgegeven. Een ieder die een variabele hypotheek heeft kan hier over meepraten. De verwachting dat de ECB haar rentetarief verlaagd is iets getemperd door de stellingname van Asmussen. Om de problematiek van de haperende financieringen aan het MKB op te lossen zou de ECB bijvoorbeeld pakketten leningen aan het MKB kunnen opkopen. Zodoende krijgen banken ruimte op de balans voor het verstrekken van nieuwe kredieten en geven ze de lage rentes dus wel door aan bedrijven en particulieren. Dat zou pas een echt wapen zijn. Dit zorgt er dan wel voor dat het risico op wanbetaling bij de ECB terechtkomt. Voorlopig wil men daar echter nog niet aan. Vorige week heeft de Duitse regering tegen een laagste rente ooit geleend. De veiling van het 30-jarige papier ging tegen 2,16%. Beleggers gaan op zoek naar risicovollere beleggingen om toch nog wat rendement te maken. Daardoor zijn zelfs de Italiaanse tienjarige obligaties alweer onder de 4% effectief rendement gedoken. ECB-president Draghi gaf begin deze maand aan klaar te staan voor het geval de economie trager herstelt dan verwacht. Ook president van de Duitse Bundesbank Weidmann, toch gezien als een van de strengere bankiers binnen de ECB, is niet tegen een verdere verlaging van de rente. Zo lang mogelijk De uitdaging voor de ECB zit hem er echter in de rente zo lang mogelijk laag te houden. Zij is verantwoordelijk voor 7059 banken. Van deze banken heeft een groot percentage enorme balansen, waar nog veel op moet worden afgeboekt. De lage rente zorgt ervoor dat de banken enerzijds goed kunnen aansterken qua winstgevendheid. Anderzijds zorgt het ervoor dat de klanten die geld geleend hebben minder snel in de problemen komen. Lage rente zorgt er voor dat de pijn nog wat uitgesteld kan worden en banken tijd krijgen om de balans te versterken. De hoop is dan dat bij een aantrekkende economie de rente langzaam weer naar normalere niveaus kan en de pijn van de rentestijging wordt gecompenseerd. Ook Europese overheden profiteren van het lage rentebeleid. Nederland en Duitsland kunnen tegen record lage rentes geld aantrekken. Hierdoor hoeft Nederland veel minder te bezuinigen dan wanneer de lange rente nog hetzelfde was als 10 jaar geleden. Andere kant van de medaille De ECB koopt tijd met haar lage rente beleid, maar voor spaarders is de lage rente een ramp. Met een inflatie van bijna 2 % blijft er niets aan rendement over. Ook de pensioenfondsen zijn niet blij met de lage rente, al profiteren zij natuurlijk wel indirect van de hogere beurskoersen. Pensioenfondsen hebben last van de lage rente omdat zij hun toekomstige verplichtingen alleen kunnen voldoen als de toekomstige rente inkomsten dat toelaten. Pensioenfondsen waarderen hun verplichtingen dan ook tegen de actuele rentestanden. Hoe lager de rente, hoe moelijker aan de verplichtingen te voldoen. De dekkingsgraad neemt dan af.de rentecomponent bij pensioenfondsen is mede door de lange looptijd van de verplichtingen veel groter dan de aandelencomponent. Totdat we hogere inflatie krijgen blijft de rente laag. De bankensector is nog lang niet sterk genoeg om verhoging aan te kunnen en de Centrale Banken weten dit. Ook Zuid-Europese overheden kunnen een rentestijging niet gebruiken. Critici van lage rentestanden vinden dat door de kunstmatig lage rente overheden niet voldoende worden gedwongen snel te saneren. Als je tegen bijna nul leent ga je eerder achterover leunen, omdat de problemen naar de toekomst worden verschoven. Gek genoeg is het feit dat de economische cijfers niet al te denderend zijn eigenlijk goed nieuws voor de aandelenkoersen. Want hierdoor heeft de ECB weer een extra reden om de rente laag te houden en daardoor stroomt het geld naar aandelen.en nu maar met Rutte hopen dat de economie snel aantrekt. Nico Inberg en Jeroen Santen 4

5 De week in Turbo De koersval die de spotkoers van een troy ounce goud twee weken terug inzette, is vorige week verder goedgemaakt: het edelmetaal sloot de week ongeveer 4% hoger af op USD Hiermee staat goud USD 115 hoger en nog USD 130 onder de gemiddelde koers van De koers van zilver heeft het daarentegen zwaarder. De USD 24 op vrijdag ligt nog USD 4,81 onder de gemiddelde koers van USD 28,81 voor De koers van olie steeg 3%. Inmiddels is bekend geworden dat Amerikaanse olievoorraden zijn toegenomen wat een prijsdrukkend effect heeft op de actuele koers waardoor de Brent Crude Oil Future met afloopmaand juni met USD 100 weer op het niveau staat van aan het begin van de vorige week. De beurskoersen van de aandelen van de Nederlandse bedrijven laten een overwegend positief beeld achter van vorige week. Randstad, Aegon en Aperam waren de koplopers met koersstijgingen van respectievelijk 12%, 11% en 10%. Hekkensluiter was KPN na de claimemissie. Het aandeel ging op EUR 1,52 de week uit waarmee een er een einde komt aan een veel bewogen periode voor KPN waarbij een bod van EUR 8 ruimte tijd terug werd afgewezen en er nu een uitgifte van nieuwe aandelen op EUR 1,06 is gedaan. Tenslotte nog even een korte vooruitblik op de voor beleggers relevante agendapunten van deze week. De Europese Centrale Bank zou zomaar eens een renteverlaging kunnen doorvoeren om het voorspelde fragiele herstel voor later dit jaar op peil te houden. De Amerikaanse FED kan mogelijk aankondigen dat het doorgaat met het obligatie-opkoopprogramma, zij het dat een en ander in intensiteit wordt teruggeschroefd en de FED neemt nog een besluit over de rente. Overzicht markten AEX 2,9% 351, april 26 april Bund Future 0,3% 146,54 146,6 146,5 146,4 146,3 146,2 146,1 146,0 145,9 19 april 26 april EUR/USD 0,5% 1,3052 1,310 1,308 1,306 1,304 1,302 1,300 Top 5 Stijgers Turbo s en Boosters ISIN code Rendement Rendement sinds introductie AEX Booster Long NL ,15% 20,25% Sinds 1 mrt 2013 DAX Booster Long NL ,84% 269,30% Sinds 29 nov 2012 AEX Booster Long NL ,72% 15,87% Sinds 1 mrt 2013 DAX Booster Long NL ,61% 301,90% Sinds 26 nov 2012 Goud Call Warrant NL ,00% -99,03% Sinds 18 Nov 2011 Certificaten ISIN code Rendement Rendement sinds introductie Zonne-energie Certificaat NL ,83% -90,33% Sinds 24 apr 2007 India Total Return Certificaat NL ,65% 1,42% Sinds 2 dec 2005 India Certificaat NL ,01% 99,02% Sinds 26 feb 2004 NYSE Arca Biotech Certificaat DE ,25% 130,00% Sinds 20 feb 2001 Nikkei 225 Quanto Certificaat DE ,22% -2,29% Sinds 24 apr 2007 Figuur 4. Top 5 stijgers periode 19 april t/m 26 april Deze tabel is gebaseerd op het gemiddelde van de bieden laatkoers van RBS. Een actueel overzicht vindt u op de website: Bron: RBS, 1 mei ,298 1, april 26 april Brent Crude Olie Future 3,3% 99, april 26 april Figuur 5. De prestaties van belangrijke markten van 19 april t/m 26 april Bron: Bloomberg, 1 mei

6 Ontmoet RBS Seminars en Webinars in 2013 In het vorige jaar hebben wij wederom vele duizenden kijkers gehad tijdens onze online webinars. Vanaf 2013 zullen de webinars voortaan op elke maandag van de maand vanuit een vernieuwde omgeving worden verzorgd. Dit biedt u naast de bekende functionaliteiten de volgende voordelen: Alle webinars terugzien in het archief Verbeterde interactie met moderators Grotere weergave van sheets en video Gericht zoeken op onderwerp in gearchiveerde webinars Webinars bekijken op tablet of smartphone Tip de redactie functie Let op: om live webinars of gearchiveerde webinars te bekijken dient u zich eenmaal in het nieuwe systeem te registreren. Klik hier om te registreren of ga naar Programma in 2013 Op de eerste drie maandagen van de maand verzorgen wij om 20:00 uur een webinar en 1x per maand kunt u ons bezoeken tijdens een beleggersbijeenkomst: Op de eerste maandag van de maand geeft een gastspreker uit de financiële wereld in 30 minuten zijn of haar visie op een aantal specifieke markten De tweede maandag van de maand staat in het teken van educatie. Denkt u hierbij aan uitleg over de werking van een beleggingsproduct of uitleg over beleggingsstrategieën of methodes Op de derde maandag van de maand laat technisch analist Nico Bakker u 10 titels kiezen uit zijn TA carrousel die hij voor de camera behandeld. Elk webinar kijkt hij terug op zijn uitspraken van de voorgaande maand. Op de vierde maandag van de maand zullen wij afwisselend een webinar of een seminar organiseren rondom een actueel thema als daar aanleiding toe is. Mei 2013 In mei bieden wij de volgende seminars en webinars aan: INSCHRIJVEN RBS WEBINARS Seminar en webinar agenda Datum Type Titel Spreker Aanvang 6 mei 2013 Online webinar De Gouden 6 van: Tom Simonts Tom Simonts, Erik Mauritz 20 uur 7 mei 2013 Seminar De Hollandse aandelenavond (HQ RBS Amsterdam) Diverse sprekers 19 uur 13 mei 2013 Online webinar De basis van Turbo's Erik Mauritz 20 uur 21 mei 2013 Online webinar Bakker's Bull / Bear van de maand mei (let op: dinsdag) Nico Bakker 20 uur Uitgelicht TOSTRAMS Turbo's (seminar) De recente geschiedenis heeft dat aangetoond dat financiële markten tamelijk chaotisch kunnen zijn. Beurzen kunnen soms hard omhoog, maar ook hard omlaag. Emoties als hoop en vrees kunnen de markten erg onvoorspelbaar maken. Royce Tostrams laat zien hoe hij hierop inspeelt met TOSTRAMS Turbo's. Royce Tostrams werkt o.a. op basis van technische analyse. Hiermee volgt hij koerstrends van tal van financiële markten en aandelen. Met zijn B.O.B.-strategie hanteert Tostrams een lange termijnmodel. Tijdens dit seminar in Breukelen zal RBS productspecialist Rogier San Giorgi een korte toelichting geven op Turbo s en zal Royce Tostrams uitgebreid ingaan op de B.O.B.-strategie in combinatie met de timing van zijn aankoopbeslissingen. Ook komt de koppeling tussen Turbo s en technische analyse aan bod en licht Royce tenslotte de opzet en werking van de TOSTRAMS Turboportefeuille toe. Lees hier meer over de samenwerking tussen de Tostrams Groep en RBS. Datum: 16 mei 2013 Tijd: 19:00 uur ontvangst, 19:30 aanvang presentaties. Plaats: Van der Valk Hotel Breukelen Aanmelden? Stuurt u een naar info@tostrams.nl 6

7 Tijdelijke spreadverlaging bij Turbo s op Nederlandse aandelen! Actie verlengd! Bij de volgende Turbo s zal de minimale spread (het verschil tussen bied- en laatprijs) worden verlaagd. Deze spreads gelden in principe onder normale marktomstandigheden. RBS behoudt zich het recht voor om deze spreads te allen tijde te wijzigen (bijvoorbeeld bij cijfers). De actie loopt tot 31 mei Aan dit bericht kunnen geen rechten worden ontleend. De spreadverlaging betreft de volgende Turbo s: Akzo van 8 naar 6 cent Philips van 5 naar 2 cent ASMI van 8 naar 6 cent Randstad van 10 naar 4 cent Corio van 12 naar 4 cent SBM van 6 naar 2 cent DE Masterblend van 5 naar 1 cent PostNL van 3 naar 1 cent Deltalloyd van 12 naar 3 cent TNT van 7 naar 1 cent DSM van 9 naar 4 cent TomTom van 3 naar 1 cent Reed Elsevier van 4 naar 2 cent Unilever van 5 naar 3 cent Fugro van 9 naar 4 cent USG van 10 naar 3 cent Heineken van 8 naar 5 cent Wereldhave van 18 naar 8 cent KPN van 4 naar 1 cent Wolters Kluwer van 6 naar 2 cent Overzichten Overzicht Volume/Omzet Onderliggende waarde Long Short Omzet(EUR) Long/Short-Ratio Turbo Ratio AEX AEX -2,19 Brent Crude Oil Future Brent Crude Oil Future 1,35 Bund Future Bund Future -111,06 EUR/USD EUR/USD -2,47 Goud Goud 6,68 Figuur 5. Overzicht Volume/Omzet, periode 19 april t/m 26 april Bron: RBS, 1 mei Figuur 6. Long/Short-Ratio van uitstaande posities per 1 mei Bron: RBS, 1 mei Top 10 meest verhandelde Certificaten: vorige week en All-Time Vorig week ISIN code All-Time ISIN code 1 Rente Certificaat EUR NL Water Certificaat NL Sector Momentum Europa Certificaat NL Agribusiness Certificaat NL Arca Gold Bugs Quanto Certificaat DE Goud Quanto Certificaat NL Next 7 Certificaat NL BRIC II Certificaat NL Emerging 11 Certificaat NL Emerging 11 Certificaat NL BRIC II Certificaat NL AEX Certificaat NL Agribusiness Certificaat NL RICI Enhanced Quanto Certificaat NL Zilver Quanto Certificaat NL Emerging Markets SRI Certificaat NL Eco Certificaat NL India Certificaat NL India Certificaat NL BRIC Certificaat NL Figuur 6. Top 10 bestsellers Certificaten, periode 19 april t/m 26 april 2013 en All Time. Bron: RBS, 1 mei Op de hoogte blijven Alle seminars & webinars zullen altijd aangekondigd worden op en in deze nieuwsbrief. Wilt u op de hoogte blijven van onze webinars? Klik dan hier voor een actueel overzicht van de webinars, en vink bij het inschrijven aan dat u op de hoogte gehouden wilt worden. 7

8 Risico s De aanschaf van Turbo s en Certificaten brengen bepaalde risico s met zich mee, zoals prijsrisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico. Turbo s en Certificaten zijn daarom niet geschikt voor iedere belegger. Het is van belang dat u de kenmerken en risico s van deze producten begrijpt voordat u een beleggingsbeslissing neemt. Tevens dient u zorgvuldig af te wegen of de Turbo s en Certificaten geschikt zijn voor u gezien uw ervaring, beleggingshorizon, overige beleggingen, financiële positie, risico-bereidheid en andere relevante omstandigheden. In geval van twijfel, dient u professioneel advies in te winnen. Deze nieuwsbrief dient slechts ter informatie en is geen aanbieding of een uitnodiging tot het doen van een aanbieding van Turbo s of Certificaten. Het aanbod van Turbo s en Certificaten vindt uitsluitend plaats op basis van het respectievelijke basisprospectus, eventuele bijbehorende supplementen en de definitieve voorwaarden. De beslissing om Turbo s en Certificaten te kopen moet dan ook op basis van deze documenten worden gemaakt. Deze documenten zijn kosteloos verkrijgbaar via markets. Deze paragraaf bevat slechts een overzicht van de belangrijkste risico s. Lees voor een volledig overzicht het respectievelijke basisprospectus. Turbo s en Warrants zijn beleggingsinstrumenten voor actieve en ervaren beleggers. Door de hefboom is een belegging in Turbo s en Warrants risicovoller dan een directe belegging in de onderliggende waarde. Hoe hoger de hefboom die men kiest, hoe sneller een beweging van de onderliggende waarde doorwerkt in de waarde van de Turbo en de Warrant. Het stop loss-niveau van een Turbo kan wijzigen, waardoor bij een wijziging het stop loss-niveau dichter bij de koers van de onderliggende waarde kan komen. Bij indices zullen deze wijzigingen in periodes waarin veel dividend wordt uitgekeerd, groter zijn. De koers van een Certificaat volgt in principe één-op-één de prestaties van de onderliggende waarde, maar kan hiervan afwijken doordat de beheerkosten (jaarlijks) in rekening worden gebracht en door de marktbeweging van vraag en aanbod. Bij alle beleggingsinstrumenten kan gedurende zowel de looptijd als op de afloopdatum de volledige inleg verloren gaan. Veranderingen van de wisselkoersen van onderliggende waarden die niet in euro zijn genoteerd, beïnvloeden de waarde van de in euro genoteerde producten. Een stijging van de lokale valuta ten opzichte van de euro zal een positief effect hebben, een daling een negatief effect. Beleggen in aandelenmarkten van opkomende markten gaan gepaard met extra risico s op politiek, economisch, de sociaal en juridisch gebied. Daarnaast ontbreekt door gebrekkige beschikbaarheid van financiële verslaggeving en andere data in sommige markten transparantie. Ongunstige ontwikkelingen hebben hierdoor vaak een sterk negatieve invloed hebben op de waarde van beleggingen in opkomende markten. Beleggen in grondstoffen gebeurt meestal door middel van termijncontracten Door te beleggen in termijncontracten en deze op tijd te verkopen kan fysieke levering van een grondstof worden voorkomen. Wanneer een belegger voor lange termijn in een bepaalde grondstof belegt, dient hij/zij het termijncontract voor het aflopen door te rollen naar een termijncontract met een langere looptijd. Het doorrollen van termijncontracten kan rendement opleveren of juist rendement kosten. Dit is afhankelijk van de termijnmarkt en staat los van veranderingen van de spotprijs van de desbetreffende grondstof. Wanneer een termijncontract afloopt, zal de prijs daarvan de actuele spotprijs benaderen. Bij het doorrollen wordt het aflopende contract verkocht en het volgende contract gekocht. Het verschil tussen opeenvolgende termijnprijzen kan een negatief rendement opleveren voor de belegger. Turbo s en Certificaten worden uitgegeven door The Royal Bank of Scotland [plc. Beleggers lopen kredietrisico op deze bank. Dit betekent dat in geval van insolventie van de uitgevende instelling beleggers in Turbo s en Certificaten mogelijk minder terugkrijgen dan hun initiële belegging en in het slechtste geval zelfs hun gehele belegging verliezen. Turbo s en Certificaten worden gehouden via het bewaringssysteem van Euroclear Nederland en zijn daardoor afgescheiden van het vermogen van de uitgevende instelling. Het Nederlandse depositiogarantiestelsel is niet op Turbo s en Certificaten van toepassing. Beleggers krijgen met een belegging in Turbo s en Certificaten geen eigendom in onderliggende waarde daarvan. Turbo s en Certificaten worden genoteerd op Euronext Amsterdam met RBS als market maker. Dat wil zeggen dat RBS onder normale marktomstandigheden tijdens beursuren van Euronext Amsterdam, van 9:05 uur tot 17:30 uur bereid is om Turbo s en Certificaten te kopen en te verkopen. Hierdoor is het mogelijk om onder normale marktomstandigheden tijdens genoemde beursuren de Turbo s en Certificaten te kopen of verkopen. De prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te kopen wordt de biedprijs genoemd en de prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te verkopen wordt de laatprijs genoemd. Het verschil tussen de bied- en laatprijzen wordt de spread genoemd. Gedurende de looptijd van een Turbo of een Certificaat kan de spread aan wijziging onderhevig zijn. Bijvoorbeeld, indien er belangrijke cijfers worden gepubliceerd zoals jaarcijfers of macroeconomische cijfers kan de spread (tijdelijk) wordt vergroot. Actuele informatie over de bied- en laatprijzen gehanteerd durende de looptijd van Turbo s en Certificaten treft u aan op de relevante product pagina van de website nl. Door bijzondere omstandigheden kan het voorkomen dat RBS geen prijzen afgeeft. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren indien de handel in de onderliggende waarde wordt stilgelegd, een Turbo of een Certificaat is uitverkocht, indien in korte tijd een groot aantal orders wordt geplaatst, er een storing in het handelssysteem van RBS is opgetreden, er een storing is opgetreden in het handelssysteem van Euronext Amsterdam of de beurs waarop de onderliggende waarde wordt verhandeld of indien er extreme marktomstandigheden zijn. Indien RBS geen prijzen afgeeft kan het zijn dat het niet mogelijk is om een Turbo of een Certificaat te kopen of te verkopen of niet tegen de door u gewenste prijs. Dit laatste kan zich voordoen omdat u in dergelijke situaties voor koop en verkoop afhankelijk bent van andere beleggers die willen kopen of verkopen. Disclaimer RBS Dit document is opgesteld door The Royal Bank of Scotland plc of haar dochtervennootschappen of groepsondernemingen ( RBS ). Alle informatie in dit document is gebaseerd op informatie afkomstig van RBS en van andere instellingen die als betrouwbaar gelden. RBS geeft in dit document een getrouwe reproductie van dergelijke informatie, echter RBS biedt geen garantie voor de juistheid van de getoonde gegevens verkregen van derden. Geen garantie of zekerheid in welke vorm ook, expliciet of impliciet, wordt gegeven met betrekking tot de volledigheid en juistheid van de informatie opgenomen in dit document. RBS accepteert geen enkele verplichting om enige informatie opgenomen in dit document te herzien of te corrigeren. Geen handelen of nalaten van RBS of haar directeuren, werknemers, agenten of andere vertegenwoordigers met betrekking tot de informatie opgenomen in dit document vormt, of wordt geacht te vormen, een verplichting of garantie van RBS of enig ander persoon. Indicatieve prijzen of analyses in dit document zijn ter goede trouw opgesteld, uitgekozen en beoordeeld en derhalve wordt geen garantie gegeven ten aanzien van de juistheid, volledigheid en redelijkheid van deze prijsopgaven of analyses. Onverminderd de juridische verantwoordelijkheid voor informatievoorziening, accepteert RBS geen enkele vorm van aansprakelijkheid voor kosten, schade en claims ontstaan uit, of in verband met, een belegging in effecten beschreven in dit document. RBS en/of haar dochtervennootschappen of groepsvennootschappen, verbonden vennootschappen, werknemers of klanten kunnen een belang in financiële instrumenten hebben zoals de effecten beschreven in dit document of daaraan gerelateerde financiële instrumenten. Een dergelijk belang kan omvatten het handelen, aanhouden, onderhouden van een markt in zulke instrumenten als ook het verschaffen van bank-, krediet- en andere financiële diensten aan een vennootschap of de uitgevende instelling van de effecten en financiële instrumenten beschreven in dit document. RBS treedt met betrekking tot een transactie, de effecten of andere verplichtingen beschreven in dit document, niet op als financiële adviseur of in een fiduciaire rol. RBS geeft met betrekking tot geen enkele jurisdictie een garantie of advies over fiscale, juridische en boekhoudkundige zaken. Dit document is niet bedoeld voor de distributie of het gebruik door enig persoon of enititeit in een jurisidictie of land waarin een dergelijke distributie of gebruik in strijd is met locale wet- en regelgeving. De informatie opgenomen in dit document is eigendom van RBS en is verstrekt op verzoek van een geselecteerd aantal ontvangers en mag niet (geheel of gedeeltelijk) worden verstrekt of anderszins gedistributeerd aan een andere derde partij zonder de schriftelijke toestemming van RBS. Verenigde Staten van Amerika: Dit document is uitsluitend bestemd voor verstrekking aan major institutional investors zoals gedefinieerd in Rule 15a-6 van de Amerikaanse Exchange Act van 1934, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Exchange Act ) en mag niet worden verstrekt aan andere Amerikaanse ingezetenen. Elke Amerikaanse major institutional investor die deze informatie ontvangt en komt door het ontvangst ervan overeen dat hij de informatie in dit document niet zal verstrekken of anderszins distributeren aan anderen. De effecten zoals hierin beschreven zijn en zullen niet worden geregistreerd zoals bedoeld in de de Amerikaanse Securities Act van 1933, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Securities Act ) en mogen niet worden aangeboden of verkocht in de Verenigde Staten van Amerika, tenzij aan qualified institutional buyers (gekwalificeerde institutionele beleggers) in lijn met Rule 144A of op grond van een andere vrijstelling van of het niet van toepassing zijn van de registratieverplichting van de Securities Act. De aanbieding of verkoop van de effecten of transacties in de effecten kunnen verder beperkt worden door toepasselijke wet- en regelgeving van de Verenigde Staten of van haar afzonderlijke staten. Potentiële beleggers dienen zichzelf daarom op de hoogte te stellen van en juridische beperkingen bij het aangaan van transacties na te leven. Potentiële beleggers dienen zich te realiseren dat de effecten mogelijk niet geschikt zijn voor alle beleggers. The Royal Bank of Scotland plc staat in het Verenigd Koninkrijk onder toezicht van de Financial Services Authority. Behalve in landen waarin dit wettelijk is vereist is de inhoud van dit document is niet beoordeeld door toezichthouders in de landen waarin dit document wordt verstrekt. In geval van twijfel over de inhoud van dit document dient onafhankelijk professioneel advies te worden ingewonnen. The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van deze nieuwsbrief is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. De nieuwsletter bevat merken van The Royal Bank of Scotland Group plc en andere vennootschappen binnen de RBS groep. De merken omvatten onder andere het logo van The Royal Bank of Scotland en de merknamen The Royal Bank of Scotland en RBS. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de indices genoemd in dit document behoren toe aan de relevante Index sponsoren (de Index Sponsoren ). De relevante Index Sponsoren zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van de producten genoemd in dit document, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van deze producten gegeven. TURBO en BOOSTER zijn merknamen van The Royal Bank of Scotland Group plc. Disclaimer Technische Analyse & Turbo Tip / Grondstoffen Weekoverzicht / Marktfocus Het onderdeel technische analyse wordt verzorgd door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. ("BTAC") en uitgebracht door RBS. Nico Bakker is bestuurder van BTAC en is een onafhankelijk analist. RBS en BTAC zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Bakker TAC in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analyses van BTAC zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Het onderdeel Grondstoffenweekoverzicht wordt verzorgd door Falesia bvba ("Falesia") en uitgebracht door RBS. Koen Lauwers is bestuurder van Falesia en is een onafhankelijk analist. RBS en Falesia zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Falesia in ruil voor een financiële vergoeding de grondstoffen weekoverzichten verzorgd. De grondstoffen weekoverzichten van Falesia zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies (de grondstoffen weekoverzichten en de technische analyses worden hierna gezamelijk de "artikelen" genoemd). Het onderdeel Marktfocus wordt verzorgd door Active Hedge Group B.V. en uitgebracht door RBS. De in dit document opgenomen standpunten en vooruitzichten zijn door Active Hedge Group B.V. gegeven in haar hoedanigheid van onafhankelijk analist. RBS en Active Hedge Group B.V. zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Active Hedge Group B.V. in ruil voor een financiële vergoeding analyses verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De analyses van Active Hedge Group B.V. zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de artikelen genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door respectievelijk BTAC gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist, door Koen Lauwers gegeven in zijn hoedanigheid als intermarket analist en door Active Hedge in hun hoedanigheid als onafhankelijk analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de artikelen. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de artikelen van of namens respectievelijk BTAC, Falesia of Active Hedge of een aan BTAC, Falesia of Active Hedge gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de artikelen van BTAC, Falesia of Active Hedge of een aan BTAC, Falesia of Active Hedge gelieerde onderneming of persoon.". rbs.nl/markets 8