Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte. Antwerpen, Gent, Brussel 28 / 30 november en 5 december 2011

Transcriptie

1 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte Antwerpen, Gent, Brussel 28 / 30 november en 5 december 2011

2 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Nettowerkkapitaal in een ondernemingsomgeving Berekening van de behoefte aan nettowerkkapitaal Wijzigingen aan de behoefte aan nettowerkkapitaal Stijging van de schulden Stijging van de vorderingen Stijging van de verkopen Invloed verschil tussen kaskosten en kasopbrengsten op werkkapitaal Conclusies 10 3 Nettowerkkapitaal bij lokale en provinciale besturen Nettowerkkapitaal bij steden/gemeenten Nettowerkkapitaal bij OCMW s Nettowerkkapitaal bij provincies Behoefte aan nettowerkkapitaal Behoefte vanuit financiële overwegingen Behoefte vanuit budgetteringsoverwegingen 16 4 Leen- en investeringsvermogen 17 5 BBC- Financieel evenwicht 20 6 BBC - Schema M2 Staat van het financiële evenwicht 21 7 Empirische vaststellingen Nettowerkkapitaal Thesaurie en vastrentende effecten Leningen en leasingschulden Verhoudingen thesaurie t.o.v. leningen Finapsis Investeringsinspanning 31 8 Structureel evenwicht voor de niet-piloten? 32 9 Vragen Contactgegevens 34 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 2

3 1 Inleiding Deze studiedag is bedoeld voor alle gemeentebesturen, OCMW s en provinciebesturen, ongeacht vanaf welk jaar ze de BBC-reglementering zullen toepassen. Het is immers raadzaam nu reeds te onderzoeken wat de nieuwe financiële evenwichten voor uw bestuur zullen betekenen. U zult kennismaken met het Resultaat op kasbasis als toestandsevenwicht en Autofinancieringsmarge als structureel evenwicht zoals bepaald in artikel 14 van het Besluit van de Vlaamse Regering van 25 juni 2010: Art.14. De staat van het financiële evenwicht bevat per financieel boekjaar minstens: 1 de raming van het resultaat op kasbasis; 2 de raming van de autofinancieringsmarge. Het meerjarenplan en de aanpassingen ervan zijn financieel in evenwicht als de volgende voorwaarden vervuld zijn: 1 het resultaat op kasbasis is per financieel boekjaar groter dan of gelijk aan nul; 2 de autofinancieringsmarge van het laatste financiële boekjaar waarop de financiële nota van het meerjarenplan betrekking heeft, is groter dan of gelijk aan nul; 3 voor de openbare centra voor maatschappelijk welzijn is de som van de autofinancieringsmarge voor de hele duur van de financiële nota groter dan of gelijk aan nul. Het financiële evenwicht van het meerjarenplan kan alleen worden aangetoond als de jaarrekening van het financiële boekjaar voorafgaand aan de zesjaarlijkse periode waarvoor de raad is verkozen, door de raad is vastgesteld en verwerkt is in het meerjarenplan. De minister kan een afwijking daarvan toestaan. We vertrekken vanuit het begrip nettowerkkapitaal. Eerst maakt u kennis met dit begrip vanuit een (sterk vereenvoudigde) ondernemingsomgeving. Verder onderzoek leert welke elementen van invloed zijn op dit kapitaal en hoe deze invloed zich manifesteert. Daarna gaan we na welke betekenis dit begrip heeft in lokale en provinciale besturen. Hoe BBC dit begrip definieert, komt hier aan bod. Kort wordt ingegaan op optimaal nettowerkkapitaal. Opname van vreemde middelen (leningsgelden) heeft een positieve invloed op het nettowerkkapitaal. Het aantrekken van deze middelen moet echter een noodzakelijke begrenzing kennen. BBC houdt rekening met deze begrenzing. Via een tabel Bronnen en bestedingen maken we de overstap naar BBC. Met name Schema M2: Staat van het financiële evenwicht komt grondig aan bod. Een aantal empirische vaststellingen illustreren het geheel. Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 3

4 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 4

5 2 Nettowerkkapitaal in een ondernemingsomgeving 2.1 Berekening van de behoefte aan nettowerkkapitaal GEGEVENS: Aankopen per dag = verkopen per dag = Aantal dagen voorraad = 25 Aantal dagen klantenkrediet = 35 Aantal dagen leverancierskrediet = 45 (BTW wordt buiten beschouwing gelaten) ONDERZOEK: Dag 1: Voorraden Klanten 0 Financiële rekeningen 0 Werkkapitaal Leveranciers Nettowerkkapitaal 0 Dag 26: Voorraden Klanten Financiële rekeningen 0 Werkkapitaal Leveranciers Nettowerkkapitaal 0 Dag 46: Voorraden Klanten Financiële rekeningen Werkkapitaal Leveranciers Nettowerkkapitaal 0 Dag 61: Voorraden Klanten Financiële rekeningen Werkkapitaal Leveranciers Nettowerkkapitaal 0 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 5

6 CONCLUSIE: BEHOEFTE AAN NETTOWERKKAPITAAL = Na inbreng van in de cyclus is de toestand van dag 61 en de volgende dagen: Voorraden Klanten Financiële rekeningen 0 Werkkapitaal Leveranciers Nettowerkkapitaal TOESTAND: NETTOWERKKAPITAAL = BEHOEFTE AAN NETTOWERKKAPITAAL Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 6

7 2.2 Wijzigingen aan de behoefte aan nettowerkkapitaal Stijging van de schulden VRAAGSTELLING: Hoe evolueren de samenstellende elementen van het nettowerkkapitaal als alle andere voorwaarden gelijk blijven (inclusief het nettowerkkapitaal van ), maar het leverancierskrediet stijgt tot 50 dagen? Voorraden Klanten Financiële rekeningen Werkkapitaal Leveranciers Nettowerkkapitaal VASTSTELLING: Voorraden Klanten Leveranciers Behoefte NWK Financiële rekeningen TOESTAND: NETTOWERKKAPITAAL > BEHOEFTE AAN NETTOWERKKAPITAAL Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 7

8 2.2.2 Stijging van de vorderingen VRAAGSTELLING: Hoe evolueren, uitgaande van de vorige toestand, de samenstellende elementen van het nettowerkkapitaal als alle andere voorwaarden gelijk blijven (inclusief het nettowerkkapitaal van ), maar het klantenkrediet stijgt tot 45 dagen? Voorraden Klanten Financiële rekeningen Werkkapitaal Leveranciers Nettowerkkapitaal VASTSTELLING: Voorraden Klanten Leveranciers Behoefte NWK Financiële rekeningen TOESTAND: NETTOWERKKAPITAAL < BEHOEFTE AAN NETTOWERKKAPITAAL Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 8

9 2.2.3 Stijging van de verkopen VRAAGSTELLING: Uitgaande van de oorspronkelijke voorwaarden, is de behoefte aan nettowerkkapitaal ingevulde met een nettowerkkapitaal van Wat is de toestand op dag 61, wanneer de verkoop een onverwacht succes is en de omzet zou verdubbelen, gegeven dat alle andere voorwaarden gelijk blijven (inclusief het nettowerkkapitaal van )? Voorraden Klanten Financiële rekeningen Leveranciers Nettowerkkapitaal VASTSTELLING: Voorraden Klanten Leveranciers Behoefte NWK Financiële rekeningen TOESTAND: NETTOWERKKAPITAAL < BEHOEFTE AAN NETTOWERKKAPITAAL Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 9

10 2.3 Invloed verschil tussen kaskosten en kasopbrengsten op werkkapitaal VRAAGSTELLING: Wat is de toestand op dag 161, uitgaande van de oorspronkelijke situatie van dag 61 (na inbreng van het nettowerkkapitaal van ), wanneer vanaf dag 62 tot en met dag 161 de verkoop per dag bedraagt? Voorraden Klanten Financiële rekeningen Werkkapitaal Leveranciers NWK BESPREKING: De voorwaarden betreffende de voorraden en de leveranciers blijven ongewijzigd. Bijgevolg is het saldo van de voorraden en de leveranciers ongewijzigd gebleven. Na 35 dagen te rekenen vanaf dag 62 is het uitstaand saldo van de klanten aangegroeid tot (35 x 1.100). Hierdoor is de behoefte aan nettowerkkapitaal gestegen met In de 100 dagen die verlopen zijn vanaf dag 62 tot en met dag 161 is de cashflow (per saldo) (100 dagen x100). Van deze cashflow (10.000) is opgegaan in de cyclus ter financiering van de gestegen behoefte aan nettowerkkapitaal. De financiële rekeningen kennen een toename van Dit is het verschil tussen de cashflow van de periode en de gestegen behoefte aan nettowerkkapitaal ( ). De aangroei van het nettowerkkapitaal is gelijk aan en dus gelijk aan de cashflow van de periode. 2.4 Conclusies NETTOWERKKAPITAAL BEHOEFTE AAN NETTOWERKKAPITAAL = FINANCIELE REKENINGEN WIJZIGING IN NETTOWERKKAPITAAL = INKOMENDE UITGAANDE KASSTROMEN KASSTROMEN <> GELDSTROMEN BEHOEFTE NETTOWERKKAPITAAL = VOORRADEN + VORDERINGEN SCHULDEN Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 10

11 3 Nettowerkkapitaal bij lokale en provinciale besturen 3.1 Nettowerkkapitaal bij steden/gemeenten Benadering met methodiek controle overeenstemming budgettaire en algemene boekhouding BOEKHOUDKUNDIG RESULTAAT ,00 - VORDERINGEN ,00 + RESERVES, VOORZIENINGEN EN SCHULDEN ,00 TE VERANTWOORDEN VERMOGEN ,00 -FINANCIELE REKENINGEN ,00 VERSCHIL 0,00 Anders voorgesteld: VORDERINGEN ,00 FINANCIELE REKENINGEN , ,00 SCHULDEN ,00 NETTOWERKKAPITAAL ,00 BESTEMD VIA RESERVES EN VOORZIENINGEN ,00 ONBESTEMD NETTOWERKKAPITAAL ,00 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 11

12 3.2 Nettowerkkapitaal bij OCMW s De hieronder vermelde berekening van het nettowerkkapitaal voor OCMW s betreft het budgettair nettowerkkapitaal. Voor deze berekening dienen de waardeverminderingen op geldbeleggingen buiten beschouwing te worden gelaten. Het budgettair nettowerkkapitaal bij OCMW s kan als volgt worden berekend: VORDERINGEN Code Eindsaldo Omschrijving NOB NOB 400 Werkingsvorderingen , Te innen opbrengsten 406 Vooruitbetalingen 407 Dubieuze debiteuren 4101 Vorderingen wegens subsidies ovv lening (vervallen) 411 Vorderingen wegens subsidies ovv kapitaal 412 Terug te betalen belastingen en voorheffingen 413 Te ontvangen werkingssubsidies , Te innen opbrengsten 4150 Te ontvangen gemeentelijke bijdrage in het werkkapitaal 4151 Te ontvangen gemeentelijke bijdrage in investeringen 4152/9 Diverse vorderingen andere dan gemeentelijke bijdrage 417 Dubieuze vorderingen 418 Borgtochten betaald in contanten TOTAAL ,00 SCHULDEN Code Eindsaldo Omschrijving NOB NOB 430 Kredietinstellingen - leningen op rekening met vaste termijn 431 Kredietinstellingen 433 Kredietinstellingen - schulden in rekening-courant 438 Vervallen kapitaalsaflossingen en intrestedelgingen 439 Overige leningen 440 Leveranciers , Werkingsschulden voor cliënten , Te ontvangen facturen 449 Overige werkingsschulden 452 Te betalen belastingen en taksen 453 Ingehouden voorheffingen 454 Sociale zekerheid 455 Te betalen nettobezoldigingen , Andere sociale schulden 460 Ontvangen voorschotten 488 Borgtochten ontvangen in contanten 489 Andere diverse schulden 499 Wachtrekeningen TOTAAL ,00 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 12

13 LIQUIDE MIDDELEN EN BELEGGINGEN Code NOB Omschrijving Eindsaldo NOB 51 Aandelen 52 Vastrentende effecten 53 Termijndeposito's 54 Te incasseren vervallen waarden 55 Kredietinstellingen ,00 57 Kassen 58 Interne overboekingen TOTAAL ,00 VORDERINGEN ,00 LIQUIDE MIDDELEN EN GELDBELEGGINGEN , ,00 SCHULDEN ,00 NETTOWERKKAPITAAL ,00 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 13

14 3.3 Nettowerkkapitaal bij provincies De methodiek van de gemeenten is mutatis mutantis van toepassing voor de provincies. Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 14

15 3.4 Behoefte aan nettowerkkapitaal CASUS: RECURRENTE KASSTROMEN Werkelijk Raming ONTVANGSTEN/INKOMENDE KASSTROMEN , ,00 UITGAVEN/UITGAANDE KASSTROMEN , ,00 INNINGEN BINNEN HET JAAR 70% BETALINGEN BINNEN HET JAAR 80% Behoefte vanuit financiële overwegingen BEREKENING INNINGEN JAAR 1 JAAR 2 JAAR 3 JAAR 4 JAAR 5 VORDERINGEN (BEGIN) 0, , , , ,00 ONTVANGSTEN/KASOPBRENGSTEN , , , , ,00 VORDERINGEN (EINDE) , , , , ,00 INNINGEN , , , , ,00 BEREKENING BETALINGEN JAAR 1 JAAR 2 JAAR 3 JAAR 4 JAAR 5 SCHULDEN (BEGIN) 0, , , , ,00 UITGAVEN/KASKOSTEN , , , , ,00 SCHULDEN (EINDE) , , , , ,00 BETALINGEN , , , , ,00 BEHOEFTE AAN NETTOWERKKAPITAAL JAAR 1 JAAR 2 JAAR 3 JAAR 4 JAAR 5 VORDERINGEN (EINDE) , , , , ,00 SCHULDEN (EINDE) , , , , ,00 BEHOEFTE 7.500, , , , ,00 VERLOOP FINANCIELE REKENINGEN JAAR 1 JAAR 2 JAAR 3 JAAR 4 JAAR 5 BEGINSALDO 7.500,00 0,00 0,00 0,00 0,00 INNINGEN , , , , ,00 BETALINGEN , , , , ,00 FINANCIELE REKENINGEN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 NETTOWERKKAPITAAL JAAR 1 JAAR 2 JAAR 3 JAAR 4 JAAR 5 VORDERINGEN , , , , ,00 FINANCIELE REKENINGEN 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 SCHULDEN , , , , ,00 NETTOWERKKAPITAAL 7.500, , , , ,00 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 15

16 3.4.2 Behoefte vanuit budgetteringsoverwegingen FINANCIEEL PLAN JAAR 1 JAAR 2 JAAR 3 JAAR 4 JAAR 5 ONTVANGSTEN , , , , ,00 UITGAVEN , , , , ,00 RESULTAAT VAN HET JAAR , , , , ,00 BEHOEFTE NETTOWERKKAPITAAL ,00 GECUMULEERD RESULTAAT , , , ,00 0,00 Toestand van de financiële rekeningen: NETTOWERKKAPITAAL ,00 VORDERINGEN ,00 SCHULDEN ,00 FINANCIELE REKENINGEN ,00 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 16

17 4 Leen- en investeringsvermogen BEREKENEN VAN EEN NWK-NEUTRAAL LEEN- EN INVESTERINGSVERMOGEN STAP 1 In kaart brengen van kaskosten en - opbrengsten (exploitatie) Omschrijving Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Jaar 5 Jaar 6 Ontvangsten (Kasopbrengsten) , , , , , ,29 Uitgaven (Kaskosten) 8.653, , , , , ,07 Primair saldo 3.346, , , , , ,22 STAP 2 In kaart brengen van periodieke leningsuitgaven (netto) op bestaande leningen Omschrijving Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Jaar 5 Jaar 6 Intresten 653,13 558,24 458,84 354,72 267,36 175,84 Aflossingen 1.997, , , , ,61 297,77 PLU 2.650, , , , ,97 473,62 STAP 3 Bepaling van het financieel draagvlak Omschrijving Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Jaar 5 Jaar 6 Primair saldo (STAP 1) 3.346, , , , , ,22 Intresten (STAP 2) 653,13 558,24 458,84 354,72 267,36 175,84 Financieel draagvlak 4.000, , , , , ,07 STAP 4 Berekening van de autofinancieringsmarge/finapsis AUTOFINANCIERINGSMARGE Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Jaar 5 Jaar 6 Financieel draagvlak (STAP 3) 4.000, , , , , ,07 PLU (STAP 2) 2.650, , , , ,97 473,62 Autofinancieringsmarge 1.349, , , , , ,45 Bemerking: De autofinancieringsmarge kan ook bekomen worden door het bedrag van de aflossingen in mindering te brengen van het primair exploitatieresultaat. FINAPSIS (F) Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Jaar 5 Jaar 6 PLU (STAP 2) 2.650, , , , ,97 473,62 Financieel draagvlak (STAP 3) 4.000, , , , , ,07 Finapsis 66,27% 65,61% 65,00% 53,33% 52,90% 11,34% STAP 5 Vaststelling van de voorwaarden om leenvermogen te berekenen Finapsis in Jaar 6 75% Rentevoet (toek.) leningen 3,75% Aantal termijnen lening 20 Aantal maanden 1ste jaar 6 STAP 6 Berekening van de PLU-ruimte in Jaar 6 Financieel draagvlak (Jaar 6) 4.178,07 Finapsis in Jaar 6 75,00% Maximum PLU 3.133,55 PLU op bestaande leningen 473,62 PLU-ruimte 2.659,93 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 17

18 STAP 7 Bepaling van het jaarlijks leenvermogen Jaarlijks leenvermogen 7.026,44 Verloop PLU (incl. nieuw) Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Jaar 5 Jaar 6 Jaar 1 131,75 505,64 505,64 505,64 505,64 505,64 Jaar 2 0,00 131,75 505,64 505,64 505,64 505,64 Jaar 3 0,00 0,00 131,75 505,64 505,64 505,64 Jaar 4 0,00 0,00 0,00 131,75 505,64 505,64 Jaar 5 0,00 0,00 0,00 0,00 131,75 505,64 Jaar 6 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 131,75 Totaal nieuwe PLU 131,75 637, , , , ,93 Totaal bestaande PLU 2.650, , , , ,97 473,62 Algemeen totaal PLU 2.782, , , , , ,55 STAP 8 Berekening van autofinancieringsmarge, investeringsvermogen en finapsis Omschrijving Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Jaar 5 Jaar 6 Financieel draagvlak 4.000, , , , , ,07 Algemeen totaal PLU 2.782, , , , , ,55 Autofinancieringsmarge 1.217,43 751,79 284,15 271,18-201, ,52 Autofinancieringsmarge 1.217,43 751,79 284,15 271,18-201, ,52 Jaarlijks leenvermogen 7.026, , , , , ,44 Jaarlijks investeringsvermogen 8.243, , , , , ,95 Finapsis 69,56% 81,39% 93,03% 93,41% 104,85% 75,00% TABEL BRONNEN EN BESTEDINGEN - JAAR 1 Bronnen Bestedingen Saldo Aanvang jaar , ,56 900,00 Financiële rekeningen 657,31 0,00 657,31 Vorderingen/Schulden 1.322, ,56 242,69 Verrichtingen boekjaar , ,44 0,00 Exploitatiebudget (excl. intresten op leningen) , , ,00 Periodieke leningsuitgaven 0, , ,57 Investeringen 0, , ,87 Opname van leningen 7.026,44 0, ,44 Einde jaar , ,00 900,00 Vorderingen/Schulden 1.317, ,26 154,72 Geldstromen , ,74 745,28 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 18

19 TOESTANDSEVENWICHT Totaal bronnen ,00 Totaal bestedingen ,00 Nettowerkkapitaal 900,00 Normering >=0 Jaarlijks STRUCTUREEL EVENWICHT Absoluut Exploitatiebudget (excl. Intresten op leningen) 4.000,00 (Financieel draagvlak) Periodieke leningsuitgaven 2.782,57 (PLU) Autofinancieringsmarge 1.217,43 Normering >=0 Einde van een periode Relatief Exploitatiebudget (excl. Intresten op leningen) 4.000,00 (Financieel draagvlak) Periodieke leningsuitgaven (PLU) 2.782,57 (PLU) PLU/Financieel draagvlak 69,56% Normering <=100% Einde van een periode Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 19

20 5 BBC- Financieel evenwicht BESLUIT van de VLAAMSE REGERING VAN 25 JUNI 2010 MEERJARENPLAN Art.14. De staat van het financiële evenwicht bevat per financieel boekjaar minstens: 3 de raming van het resultaat op kasbasis; 4 de raming van de autofinancieringsmarge. Het meerjarenplan en de aanpassingen ervan zijn financieel in evenwicht als de volgende voorwaarden vervuld zijn: 4 het resultaat op kasbasis is per financieel boekjaar groter dan of gelijk aan nul; 5 de autofinancieringsmarge van het laatste financiële boekjaar waarop de financiële nota van het meerjarenplan betrekking heeft, is groter dan of gelijk aan nul; 6 voor de openbare centra voor maatschappelijk welzijn is de som van de autofinancieringsmarge voor de hele duur van de financiële nota groter dan of gelijk aan nul. Het financiële evenwicht van het meerjarenplan kan alleen worden aangetoond als de jaarrekening van het financiële boekjaar voorafgaand aan de zesjaarlijkse periode waarvoor de raad is verkozen, door de raad is vastgesteld en verwerkt is in het meerjarenplan. De minister kan een afwijking daarvan toestaan. VERSLAG aan de VLAAMSE REGERING BIJ HET BESLUIT van de VLAAMSE REGERING BETREFFENDE DE BELEIDS- EN BEHEERSCYCLUS Art.14. Deze twee parameters zijn een indicator voor twee soorten van financieel evenwicht: Enerzijds is er het toestandsevenwicht dat aangetoond wordt door de berekening van het resultaat op kasbasis. Deze parameter komt in grote lijnen overeen met het nettowerkkapitaal verminderd met de bestemde gelden. Het resultaat op kasbasis mag niet negatief zijn; Anderzijds is er het structureel evenwicht dat aangetoond wordt door de autofinancieringsmarge. Deze parameter wordt berekend door het verschil te maken tussen de cashflow die het bestuur zelf kan genereren en de periodieke leningsuitgaven. Deze autofinancieringsmarge moet op het einde van de planningsperiode positief zijn. Opdat niet-recurrente verplichtingen geen vertekend beeld zouden geven, wordt de autofinancieringsmarge maar geëvalueerd op het laatste jaar van de financiële nota van het meerjarenplan. Deze parameters zijn een waarborg voor de financiële gezondheid van de besturen op korte en lange termijn. Voor de OCMW s komt hier nog een derde parameter bij, met name dat de optelsom van de autofinancieringsmarges van elk financieel boekjaar van de financiële nota van het meerjarenplan groter dan of gelijk moet zijn aan nul. Dit is om te vermijden dat de OCMW s zouden verplicht worden om activa te verkopen om zo het financiële evenwicht in stand te houden. Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 20

21 6 BBC - Schema M2 Staat van het financiële evenwicht Resultaat op kasbasis Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Jaar 5 Jaar 6 I. Exploitatie (B-A) A. Uitgaven B. Ontvangsten Belastingen en boetes Overige II. Investeringen (B-A) A. Uitgaven B. Ontvangsten III. Andere (B-A) A. Uitgaven Aflossing financiële schulden Toegestane leningen 3. Toegestane investeringssubsidies 4. Overige transacties B. Ontvangsten Op te nemen leningen en leasings Terugvordering van toegestane leningen en prefinancieringsleningen 3. Schenkingen, andere dan opgenomen onder deel I en II 4. Overige transacties IV. Budgettaire resultaat boekjaar (I+II+III) V. Gecumuleerde budgettaire resultaat vorig boekjaar VI. Gecumuleerde budgettaire resultaat (IV+V) VII. Bestemde gelden (toestand op 31 december) A. Bestemde gelden voor de exploitatie B. Bestemde gelden voor investeringen C. Bestemde gelden voor andere verrichtingen VIII. Resultaat op kasbasis (VI - VII) Autofinancieringsmarge Jaar 1 Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 Jaar 5 Jaar 6 I. Financieel draagvlak (A - B) A. Exploitatieontvangsten B. Exploitatie-uitgaven exclusief de nettokosten van schulden (1-2) Exploitatie-uitgaven Nettokosten van de schulden II. Netto periodieke leningsuitgaven (A+B) A. Netto-aflossingen van schulden B. Nettokosten van schulden Autofinancieringsmarge (I-II) Hypothesen Op welke manier zal een positiever resultaat van vorig boekjaar onze financiële evenwichten beïnvloeden? Wat indien we toch meer willen investeren en bijgevolg meer zullen lenen? Wat indien we onnodig gaan lenen? Hoe kunnen we onze autofinancieringsmarge positief beïnvloeden? Wat zal de invloed zijn indien we gebouwen zullen verkopen? Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 21

22 7 Empirische vaststellingen Sinds zijn de Vlaamse gemeenten verplicht om de cijfers van hun budget, budgetwijzigingen en rekeningen onder elektronische vorm over te maken aan het Agentschap voor Binnenlands Bestuur. Het Agentschap beschikt aldus over een zeer uitgebreide database met gegevens betreffende alle Vlaamse gemeenten over de jaren heen. Deze gegevens vormden de basis voor de tweejaarlijkse rapporten inzake de gemeentefinanciën. Het laatste rapport dateert van 2004 en heeft betrekking op de cijfers vanuit de jaarrekening Naar aanleiding van deze studiedag plaatsen we hieronder de gegevens vanuit de jaarrekeningen 2009, 2008 en 2007 tegenover de gegevens vanuit de jaarrekeningen 2002, 2001 en Wij beschouwen daarbij de evolutie op vlak van: Nettowerkkapitaal Thesaurie en vastrentende effecten Leningen en leasingschulden Verhouding thesaurie t.o.v. leningen Finapsis Investeringsinspanning 1 Besluit van de Vlaamse regering van 7 juli 1998 tot regeling van de toezending van besluiten van de gemeenteraad betreffende de begrotingen en de rekeningen vaan de Vlaamse regering. Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 22

23 7.1 Nettowerkkapitaal : 1. Absolute bedragen Statistische kengetallen 2002 Evol Evol Totaal ,83 109, ,36 93, ,66 Gemiddelde ,64 110, ,94 93, ,71 Q ,82 115, ,46 94, ,54 Mediaan ,11 115, ,47 99, ,04 Q ,24 114, ,15 94, ,61 2. Bedragen per inwoner Statistische kengetallen 2002 Evol Evol Totaal/aantal inwoners 311,50 108,79 286,32 93,69 305,62 Gemiddelde 331,24 109,60 302,23 98,62 306,48 Q1 172,97 116,22 148,83 91,74 162,23 Mediaan 275,64 113,27 243,34 94,02 258,80 Q3 410,06 102,49 400,10 98,66 405,53 3. Verhouding financiële rekeningen/nettowerkkapitaal Statistische kengetallen Gewogen gemiddelde 1,13 1,11 1,02 Gemiddelde 1,16 1,22 1,00 Q1 0,92 0,93 0,88 Mediaan 1,06 1,07 1,05 Q3 1,24 1,23 1,20 4. Verhouding uitstaande vorderingen/werkkapitaal Statistische kengetallen Gewogen gemiddelde 27,62% 27,71% 30,31% Gemiddelde 26,01% 33,07% 30,88% Q1 11,24% 11,70% 12,27% Mediaan 18,87% 19,44% 22,67% Q3 34,61% 35,12% 36,79% 5. Verhouding uitstaande schulden/werkkapitaal Statistische kengetallen Gewogen gemiddelde 35,94% 34,74% 31,88% Gemiddelde 30,81% 45,55% 30,09% Q1 16,17% 17,13% 15,18% Mediaan 26,12% 26,31% 24,80% Q3 37,02% 40,82% 39,84% 6. Frequentietabel nettowerkkapitaal per inwoner Interval Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 23

24 : 1. Absolute bedragen Statistische kengetallen 2009 Evol Evol Totaal ,00 113, ,00 93, ,00 Gemiddelde ,13 119, ,35 93, ,55 Q ,00 101, ,75 102, ,75 Mediaan ,00 112, ,00 98, ,00 Q ,00 108, ,25 96, ,50 2. Bedragen per inwoner Statistische kengetallen 2009 Evol Evol Totaal/aantal inwoners 600,28 112,76 532,37 92,35 576,46 Gemiddelde 585,96 106,19 551,81 98,72 558,97 Q1 268,61 85,51 314,11 98,45 319,05 Mediaan 534,18 104,66 510,38 99,89 510,96 Q3 750,45 105,79 709,36 100,34 706,95 3. Verhouding financiële rekeningen/nettowerkkapitaal Statistische kengetallen Gewogen gemiddelde 0,96 1,07 0,97 Gemiddelde 0,08 1,17 1,03 Q1 0,90 0,96 0,91 Mediaan 0,99 1,04 1,03 Q3 1,08 1,16 1,11 4. Verhouding uitstaande vorderingen/werkkapitaal Statistische kengetallen Gewogen gemiddelde 24,72% 20,56% 23,74% Gemiddelde 21,59% 18,72% 19,79% Q1 9,63% 8,86% 9,78% Mediaan 16,66% 14,37% 15,47% Q3 28,58% 24,29% 27,28% 5. Verhouding uitstaande schulden/werkkapitaal Statistische kengetallen Gewogen gemiddelde 21,19% 25,75% 21,31% Gemiddelde 20,87% 23,69% 19,62% Q1 8,80% 11,88% 10,96% Mediaan 15,33% 19,66% 17,23% Q3 29,09% 29,87% 28,16% 6. Frequentietabel nettowerkkapitaal per inwoner Interval Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 24

25 7.2 Thesaurie en vastrentende effecten : 1. Absolute bedragen Statistische kengetallen Th&Vre(RG02) Evol. Th&Vre(RG01) Totaal ,12 104, ,13 Gemiddelde ,34 104, ,73 Q ,61 105, ,03 Mediaan ,31 110, ,46 Q ,74 101, ,60 2. Bedragen per inwoner Statistische kengetallen Th&Vre(02) Evol. Th&Vr(01) Totaal/aantal inwoners 359,00 104,49 343,57 Gemiddelde 359,25 104,78 342,87 Q1 197,70 105,09 188,13 Mediaan 311,16 106,65 291,76 Q3 431,53 99,84 432,22 3. Gemiddeld rendement Statische kengetallen Gemiddelde 2,09 2,99 Q1 1,44 2,22 Mediaan 2,00 2,87 Q3 2,40 3, : 1. Absolute bedragen Statistische kengetallen Th&Vre(RG09) Evol. Th&Vre(RG08) Totaal ,50 101, ,00 Gemiddelde ,81 101, ,85 Q ,88 93, ,13 Mediaan ,25 101, ,25 Q ,50 98, ,25 2. Bedragen per inwoner Statistische kengetallen Th&Vre(09) Evol. Th&Vre(08) Totaal/aantal inwoners 598,78 101,06 592,50 Gemiddelde 603,30 99,97 603,46 Q1 330,80 89,87 368,11 Mediaan 567,22 103,05 550,42 Q3 765,56 100,68 760,40 3. Gemiddeld rendement Statische kengetallen Gemiddelde 1,64 3,28 Q1 1,10 2,57 Mediaan 1,52 3,29 Q3 2,00 3,67 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 25

26 7.3 Leningen en leasingschulden : 1. Gemiddelde uitstaande schuld Statistische kengetallen 2002 Evol Totaal ,52 101, ,41 Gemiddelde ,01 101, ,60 Q ,86 106, ,45 Mediaan ,05 103, ,17 Q ,99 101, ,72 2. Gemiddelde uitstaande schuld per inwoner Statistische kengetallen 2002 Evol Totaal/aantal inwoners 1.219,42 100, ,00 Gemiddelde 1.019,01 102,42 994,96 Q1 764,32 106,51 717,58 Mediaan 970,45 102,22 949,40 Q ,68 104, ,69 3. Gemiddelde intrestvoet Gewogen gemiddelde 4,86 4,91 Gemiddelde 4,78 4,85 Q1 4,63 4,67 Mediaan 4,82 4,88 Q3 5,05 5,09 4. Periodieke leningsuitgaven (absolute bedragen) 2002 Evol Totaal ,21 102, ,93 Gemiddelde ,35 102, ,19 Q ,47 98, ,58 Mediaan ,72 104, ,41 Q ,78 101, ,41 5. Periodieke leningsuitgaven (per inwoner) 2002 Evol Totaal/aantal inwoners 154,67 102,20 151,34 Gemiddelde 129,44 102,56 126,20 Q1 97,45 101,68 95,84 Mediaan 124,53 102,96 120,96 Q3 159,99 108,58 147,35 6. Resterende aflossingsduur 2002 Evol Gewogen gemiddelde 10,18 10,38 Gemiddelde 10,00 10,26 Q1 8,93 9,12 Mediaan 10,03 10,14 Q3 11,43 11,34 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 26

27 : 1. Gemiddelde uitstaande schuld Statistische kengetallen 2009 Evol Totaal ,50 93, ,00 Gemiddelde ,99 93, ,52 Q ,63 88, ,63 Mediaan ,75 91, ,50 Q ,50 92, ,63 2. Gemiddelde uitstaande schuld per inwoner Statistische kengetallen 2009 Evol Totaal/aantal inwoners 1.107,74 93, ,72 Gemiddelde 921,20 92,62 994,59 Q1 546,64 86,40 632,66 Mediaan 846,22 92,14 918,45 Q ,07 95, ,57 3. Gemiddelde intrestvoet Gewogen gemiddelde 4,28 4,73 Gemiddelde 3,92 4,69 Q1 3,88 4,37 Mediaan 4,17 4,65 Q3 4,40 4,94 4. Periodieke leningsuitgaven (absolute bedragen) 2009 Evol Totaal ,00 89, ,00 Gemiddelde ,00 89, ,11 Q ,50 78, ,00 Mediaan ,50 86, ,00 Q ,00 90, ,75 5. Periodieke leningsuitgaven (per inwoner) 2009 Evol Totaal/aantal inwoners 134,81 88,62 152,12 Gemiddelde 112,28 85,56 131,23 Q1 70,69 77,32 91,43 Mediaan 105,97 84,74 125,05 Q3 146,63 91,69 159,92 6. Resterende aflossingsduur 2009 Evol Gewogen gemiddelde 10,34 9,98 Gemiddelde 9,49 9,36 Q1 7,93 8,09 Mediaan 9,71 9,34 Q3 11,36 10,77 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 27

28 7.4 Verhoudingen thesaurie t.o.v. leningen : 1. Verhouding thesaurie/leningen & leasing Gewogen gemiddelde 29,44% 28,44% Q1 20,51% 19,66% Mediaan 32,37% 31,46% Q3 49,15% 50,51% 2. Optimalisatiepotentieel 2002 Evolutie 2001 Totaal ,72 150, ,05 Gemiddelde per gemeente ,31 148, ,66 Q ,35 143, ,58 Mediaan ,68 154, ,58 Q ,71 151, ,54 3. Autofinancieringsgroeipotentieel 2002 Evolutie 2001 Totaal ,34 116, ,31 Gemiddelde per gemeente ,93 116, ,61 Q ,84 108, ,39 Mediaan ,01 116, ,43 Q ,24 116, , : 1. Verhouding thesaurie/leningen & leasing Gewogen gemiddelde 54,05% 49,84% Q1 32,23% 34,84% Mediaan 62,77% 57,68% Q3 108,76% 97,50% 2. Optimalisatiepotentieel 2009 Evolutie 2008 Totaal ,31 185, ,72 Gemiddelde per gemeente ,85 168, ,09 Q ,74 166, ,60 Mediaan ,97 178, ,38 Q ,33 132, ,99 3. Autofinancieringsgroeipotentieel 2009 Evolutie 2008 Totaal ,53 112, ,09 Gemiddelde per gemeente ,74 105, ,85 Q ,33 93, ,93 Mediaan ,21 98, ,38 Q ,32 99, ,14 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 28

29 7.5 Finapsis : 1. Financieel draagvlak 2002 Evolutie 2001 Evolutie 2000 Gemiddelde per gemeente , , Q , , Mediaan , , Q , , Finapsis 2002 Evolutie 2001 Evolutie 2000 Gewogen gemiddelde 76,48% 91,43 83,65% 114,20 73,25% Q1 55,65% 92,01 60,49% 128,81 46,96% Mediaan 72,26% 91,07 79,35% 113,93 69,65% Q3 88,85% 86,26 103,00% 110,20 93,47% 3. Frequentietabel finapsis Klasse-indeling Freq.(2002) Freq.(2001) Freq.(2000) 0,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% Meer SAMENVATTING Tussen 0,00% en 100,00% Meer dan 100,00% Negatief Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 29

30 : 1. Financieel draagvlak 2009 Evolutie 2008 Evolutie 2007 Gemiddelde per gemeente , , Q , , Mediaan , , Q , , Finapsis 2009 Evolutie 2008 Evolutie 2007 Gewogen gemiddelde 51,41% 77,62 66,23% 128,35 51,60% Q1 30,64% 77,75 39,41% 107,59 36,63% Mediaan 47,06% 83,13 56,62% 102,33 55,33% Q3 62,77% 77,96 80,51% 112,41 71,62% 3. Frequentietabel finapsis Klasse-indeling Freq.(2009) Freq.(2008) Freq.(2007) 0,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% ,00% Meer SAMENVATTING Tussen 0,00% en 100,00% Meer dan 100,00% Negatief Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 30

31 7.6 Investeringsinspanning : 1. Investeringsinspanning 2002 Evolutie 2001 Totaal Gemiddelde per gemeente Q Mediaan Q Investeringscoëfficiënt Gewogen gemiddelde 1,16 1,61 Q1 0,82 1,04 Mediaan 1,31 1,59 Q3 1,93 2, : 1. Investeringsinspanning 2009 Evolutie 2008 Totaal Gemiddelde per gemeente Q Mediaan Q Investeringscoëfficiënt Gewogen gemiddelde 0,41 1,31 Q1 0,65 0,74 Mediaan 1,20 1,22 Q3 1,79 2,02 Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 31

32 8 Structureel evenwicht voor de niet-piloten? Voor de besturen die nog niet ingestapt zijn in BBC kan u op volgende wijze reeds het financieel draagvlak gaan berekenen: Voor steden, gemeenten en provincies: Gewone ontvangsten van het dienstjaar gewone uitgaven van het dienstjaar + periodieke leningsuitgaven (zonder resultaat van het vorige dienstjaar) Voor OCMW s: De cashflow uit de werking (verminderd met eventuele meerwaarden op de realisatie van de vaste activa) + de gemeentelijke bijdrage - de intresten Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 32

33 9 Vragen Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 33

34 10 Contactgegevens Een Deloitte contactpersoon voor iedere aspect van de beleids- en financiële cyclus: Luc Vanheule Deloitte, Berkenlaan 8B, 1831 Diegem Tel: 02/ Pol Kerremans Deloitte, Berkenlaan 8B, 1831 Diegem Tel: 02/ Stijn Vandeweyer Deloitte, Berkenlaan 8C, 1831 Diegem Tel: 02/ Financieel evenwicht Studiedag ABB-Deloitte 34