Boek 2 Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan bij budget Stad Antwerpen

Transcriptie

1 Boek 2 Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan Stad Antwerpen

2 Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan Financiële risico s 1 Interne organisatie Organogram 6 Personeel (schema TM1) 27 Toelichting personeelslijn 28 Toelichting pensioenen 32 Het overzicht van de budgethouders 37 Overzicht beleidsvelden per beleidsdomein 38 Het overzicht van de entiteiten die opgenomen zijn onder de financiële vaste activa 40 Het Gemeentefonds en de gemeentelijke fiscaliteit 41 De financiële schulden (schema TM2) 45 Meerjarenplan met meer details 46 Beleidsdoelstellingen en actieplannen 47 Advies Inspectie Financiën 140 Stad Antwerpen Grote Markt Antwerpen NIS-code bestuur : 11002

3 Financiële risico s Artikel 9, 2 van het ministerieel besluit tot vaststelling van de modellen en de nadere voorschriften van de beleidsrapporten en de toelichting ervan, en van de rekeningstelsels van de gemeenten, de provincies en de openbare centra voor maatschappelijk welzijn bepaalt om bij de toelichting van het meerjarenplan de financiële risico s op te nemen. Hierbij vindt u een beschrijving van de financiële risico s en daarbij de wijze hoe het bestuur hiermee zal omgaan in de komende jaren. 1. Pensioenproblematiek De hervorming van de pensioenfinanciering van het vast benoemd personeel van de provinciale en lokale besturen (wet van 24 oktober 2011), met als doel bijkomende financiering van de statutaire pensioenpools, heeft voor alle lokale besturen een aanzienlijke budgettaire impact. Ten eerste worden de patronale bijdragepercentages verhoogd, en daarnaast wordt een responsabiliseringsbijdrage ingevoerd: elk bestuur moet een percentage van het verschil tussen haar pensioenbijdragen en haar pensioenlasten bijpassen. Voor stad Antwerpen wordt de kost van deze maatregel geschat op meer dan 200 miljoen euro over de periode ; voor de groep Antwerpen bedraagt dit zelfs meer dan 400 miljoen euro. Een nieuwe schatting raamt de kost van de responsabiliseringsbijdrage lager dan opgenomen in de initiële opmaak van het meerjarenplan De oorspronkelijk geraamde bedragen blijven evenwel behouden in het meerjarenplan en worden integraal doorgestort aan Ethias, ongeacht de facturen voor de responsabiliseringsbijdragen. Het saldo wordt aan het reservefonds toegevoegd. Bestuur Totaal Stad Groep Om de impact van deze pensioenkost op de beleidsruimte te beperken, is een groepsbrede besparing op personeel gestart. In totaliteit moet er tegen 2019 een vte-reductie van gerealiseerd worden binnen de groep Antwerpen (ca vte), waarvan ongeveer de helft bij de stad. Dit zal gerealiseerd worden door selectieve niet-vervanging van natuurlijke afvloeiingen. Om de impact op de dienstverlening te beperken, wordt ingezet op groepssynergie en andere optimalisaties met efficiëntieverhoging. Het groepsbrede besparingsplan was nodig om beleidsruimte te creëren in het meerjarenplan. Hiervoor rekenen we op de solidariteit en verantwoordelijkheid van elke entiteit. De voortgang van de besparingen en vte-reductie van de groep worden nauw gemonitord en gerapporteerd aan het college. Bij budgetopmaak 2015 is er melding gemaakt van overleg met het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB) over de correcte inschrijving van de pensioenlasten. Het resultaat van dit overleg is dat de inschrijving kan behouden blijven zoals voorzien bij de opmaak van het meerjarenplan De afspraak werd gemaakt om voortaan een afzonderlijk document over de pensioenen toe te voegen in de toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan. Dit document is opgenomen in de Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan bij budgetopmaak 2016 onder de titel Toelichting pensioenen. 2. Index In deze budgetopmaak 2016 is rekening gehouden met de prognose van juli 2015 van het Federaal Planbureau. Deze prognose stelt dat overeenkomstig de maandvooruitzichten voor de gezondheidsindex de volgende overschrijding van de spilindex niet zou plaatsvinden in Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

4 Naast deze prognose, werd in de berekening van het personeelsbudget rekening gehouden met een indexsprong. Dit heeft tot gevolg dat een eerste mogelijke indexoverschrijding ten vroegste in januari 2017 zal plaats vinden met gevolgen voor de lonen vanaf maart De impact hiervan op het meerjarenplan en het budget is met nodige voorzichtigheid opgenomen. De prognose van het Federaal Planbureau van oktober 2015 geeft aan dat overeenkomstig de maandvooruitzichten voor de gezondheidsindex de volgende overschrijding van de spilindex door de afgevlakte gezondheidsindex zou plaatsvinden in december We volgen de prognoses van het Federaal Planbureau nauwgezet verder op en zullen bij budgetwijziging 2016 de berekening van het personeelsbudget bijstellen aan de hand van de dan gekende cijfers. 3. Schulden OCMW In het meerjarenplan van het OCMW zijn leningen opgenomen aan gelieerde verenigingen. In geval de betreffende vereniging niet meer in staat zou zijn de opgenomen kredieten terug te betalen via het OCMW Antwerpen aan de banken, komt de financiële last in eerste instantie bij het OCMW Antwerpen te liggen, in tweede instantie bij de stad Antwerpen. De doorgeeflening aan ZNA voor de financiering van het nieuwe ziekenhuis ZNA Park Spoor Noord werd bij de opmaak van het meerjarenplan door het OCMW voorzien. Deze wordt sinds budgetwijziging 2015 in het meerjarenplan van de stad voorzien vanaf De financiering voor de vervangingsinvesteringen van ZNA wordt nog wel opgenomen in het meerjarenplan van het OCMW. 4. Leningen aan derden De stad heeft in het verleden een aantal leningen toegestaan aan derden (oa AG VESPA, AG Stedelijk Onderwijs, OCMW Antwerpen, ) en zal dit ook in de toekomst blijven doen. Er is altijd een risico van insolvabiliteit van de ontlener. Ten gevolge van de goedgekeurde basisafspraken tussen AG VESPA en de bedrijfseenheid stadsbeheer met betrekking tot het beheer van het stedelijk patrimonium (2015_GR_00127) wordt het bedrag van de achtergestelde lening aan AG VESPA bij budgetopmaak 2016 verhoogd met euro. Vanaf 2017 wordt er een doorgeeflening voorzien aan ZNA voor het nieuwbouwziekenhuis aan Park Spoor Noord. Deze doorgeeflening is ook opgenomen in schema TM2 in de Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan bij budgetopmaak Opcentiemen onroerende voorheffing op materieel en outillage Opcentiemen onroerende voorheffing worden enerzijds geheven op bebouwde en onbebouwde goederen, anderzijds op materieel en outillage. Sinds 2009 verleent de Vlaamse overheid vrijstellingen op investeringen in nieuw materieel en outillage. In de voorbije jaren werd het inkomstenverlies dat de gemeente lijdt ten gevolge van deze vrijstellingen gecompenseerd. Op 28 september 2015 vond de Septemberverklaring van de Vlaamse Regering plaats betreffende de krachtlijnen van de begroting Daarin is sprake van de afschaffing van de compensatie voor materieel en outillage. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

5 In het huidige meerjarenplan was de compensatie opgenomen als een jaarlijkse ontvangst van 7,5 miljoen. Deze geraamde ontvangst wordt bij deze budgetopmaak geschrapt. Bedrijven blijven evenwel investeren (uitbreidingen, vervangingen enz.) waardoor het aandeel materieel en outillage dat onder de vrijstellingsregeling van Vlaanderen valt, zal stijgen. Op termijn zal wellicht materieel en outillage volledig vrijgesteld zijn van onroerende voorheffing. Dit vertegenwoordigt voor stad Antwerpen van 2009 tot en met 2014 een bedrag van jaarlijks gemiddeld 40 miljoen euro op het totaalbedrag van de opcentiemen op de onroerende voorheffing. Deze materie wordt van nabij verder opgevolgd. 6. Fondsen De inkomsten uit bovenlokale fondsen blijven een risico. Bij deze budgetopmaak 2016 is er geen bijkomende informatie beschikbaar en worden er geen aanpassingen gedaan aan de geraamde ontvangsten. De bovenlokale fondsen worden kort opgevolgd. 7. Vennootschapsbelasting op intercommunales De Programmawet van 29 december 2014 schrapt de uitsluiting van intercommunales uit het toepassingsgebied van de vennootschapsbelasting. Hierdoor moeten intercommunales aan bepaalde voorwaarden voldoen om nog onder de toepassing van de rechtspersonenbelasting te vallen. Deze nieuwe regeling treedt in werking vanaf het aanslagjaar 2015, voor boekjaren ten vroegste afgesloten op 1 juli De gevolgen op de dividenden werden in de komende jaren van het meerjarenplan verwerkt. Het effect voor dit meerjarenplan is beperkt doordat in 2015 extra dividenden zijn toegekend. Dit zal zichtbaar worden bij budgetwijziging 2016 waarin het resultaat van de rekening 2015 wordt verwerkt. 8. Valorisaties In het meerjarenplan zijn een aantal valorisaties van stadseigendommen voorzien. Voor deze geplande verkoopopbrengsten bestaat het risico dat de inkomsten mogelijk niet volledig of tijdig kunnen gerealiseerd worden. De verkoopdossiers worden, zowel naar timing als naar bedragen, opgevolgd en waar nodig bijgestuurd. 9. Gerechtsdossiers Er zijn verschillende gerechtelijke dossiers waarin de stad verwikkeld zit. Een aantal van deze dossiers kunnen financiële implicaties hebben voor de stad. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

6 10. Stijgende bevolking, dalend inkomen pro capita Stijgende bevolking Stad Antwerpen heeft de jongste periode een snelle bevolkingsgroei gekend. De verwachting is dat de bevolking de komende jaren zal blijven toenemen. Dit heeft uiteraard een effect op de dienstverlening die we als stad aanbieden (uitgaven), alsook op de mogelijke ontvangsten die ermee samenhangen (bijvoorbeeld personenbelasting). In februari 2014 werd een nieuwe bevolkingsprojectie gepubliceerd door de Studiedienst van de Vlaamse Regering voor de steden en gemeenten. De vorige prognoses dienden naar beneden bijgesteld te worden. Er blijft voor Antwerpen een sterke bevolkingsstijging die maar iets lager ligt dan 3 jaar geleden kon voorspeld worden. Dit resulteert in volgende cijfers: Tabel: Bevolkingsaantal per leeftijdscategorie (prognose 2014) tem 3j tem 6j tem 12j tem 18j tem 25j tem 39j tem 50j tem 64j tem 79j Totaal Dalend inkomen per capita Gebaseerd op de fiscale statistieken stellen we vast dat het gemiddeld inkomen per persoon tussen 1996 en 2012 minder sterk steeg dan in Vlaanderen. In 2010 daalde het gemiddeld inkomen van de Antwerpenaar licht tov een lichte stijging voor Vlaanderen. Sinds 2011 is er evenwel terug een stijging waarbij de groei evenwel maar half zo sterk is als deze voor Vlaanderen en de kloof met Vlaanderen op deze manier nog sterker verbreedt. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

7 Grafiek Welvaartsindex: Is de vergelijking van het gemiddelde fiscale inkomen per inwoner van een bepaalde administratieve eenheid met het gemiddelde inkomen per inwoner in België. De welvaartsindex van België wordt gelijkgesteld aan Welvaartsindex (100=België) ,1 106,1 106,3 106,1 106,3 106,4 106,5 106, ,1 94,0 93,7 93,5 92,2 91,1 89,7 89, VL Gew Antwerpen Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

8 Samenwerkingsmodel in de groep Stad Antwerpen beleidsniveau interne organisatie verzelfstandigde entiteiten gemeenschappelijk niveau stad en OCMW verantwoordelijke beleidsniveau onafhankelijke adviesdiensten, politie en hulpverleningszone intergemeentelijke samenwerking (1) De burgemeester is tevens bevoegd voor externe relaties, marketing en communicatie, coördinatie bovenlokale fondsen, ontwikkelingssamenwerking en loketten. (2) De voorzitter van het OCMW is tevens bevoegd voor sociale zaken, wonen, diversiteit & inburgering en samenlevingsopbouw. (3) Alle gemeentelijke brandweerdiensten in België werden op 1 januari 2015 omgevormd tot 34 hulpverleningszones. Hulpverleningszone 1 omvat de stad Antwerpen en de gemeenten Zwijndrecht en Wijnegem. 6

9 Interne stedelijke organisatie Organogram van de gemeentelijke diensten zoals bepaald in art. 75 van het gemeentedecreet: Het organogram geeft de organisatiestructuur van de gemeentelijke diensten weer, geeft de gezagsverhoudingen aan en duidt de functies aan waaraan het lidmaatschap van het managementteam is verbonden. beleidsniveau interne organisatie gemeenschappelijk niveau stad en OCMW verantwoordelijke beleidsniveau verantwoordelijke ambtelijk niveau onafhankelijke dienst managementteam enkel voor dagelijks personeelsbeheer * vaste leden managementteam ** ad-hocleden managementteam *** secretaris managementteam (1) Gemeenteraadsbesluit 13/03/2003 (jaarnummer 1984) : De strategisch coördinator is belast, in samenwerking met en onder leiding en gezag van de stadssecretaris, met de omzetting van het bestuursakkoord in een strategisch meerjarenplan op stadsniveau en faciliteert de realisatie ervan. Hij staat tussen het college en de administratie. (2) Art. 86 van het gemeentedecreet: De gemeentesecretaris staat in voor de algemene leiding van de gemeentelijke diensten. Behoudens wat betreft personeelsleden van de gemeente die tewerkgesteld zijn bij een gemeentelijk intern verzelfstandigd agentschap, staat de gemeentesecretaris aan het hoofd van het gemeentepersoneel en is hij bevoegd voor het dagelijks personeelsbeheer. Hij rapporteert aan het college van burgemeester en schepenen. (3) Gemeenteraadsbesluit 25/02/2008 (jaarnummer 325): De financieel beheerder staat onder de functionele leiding van de stadssecretaris en rapporteert aan de stadssecretaris. Hij heeft een aantal wettelijk toegewezen bevoegdheden en een aantal bevoegdheden die hij samen uitoefent met de bedrijfsdirecteur financiën, die door de stadssecretaris werden gedelegeerd. De samenwerking staat beschreven in de mandaatopdracht van de bedrijfsdirecteur van financiën (collegebesluit 13/02/2009, jaarnummer 2124). 7

10 Ondernemen en Stadsmarketing 8

11 Cultuur, Sport, Jeugd en Onderwijs 9

12 Stadsbeheer 10

13 Personeelsmanagement 11

14 Financiën 12

15 Stadsontwikkeling 13

16 Samen Leven 14

17 Districts- en Loketwerking 15

18 Bestuurszaken 16

19 Gemeenschappelijke Aankoopcentrale 17

20 Gemeenschappelijke Preventiedienst 18

21 Dienst Strategisch Coördinator 19

22 Interne organisatie OCMW Organogram van de diensten van het OCMW zoals bepaald in art. 74 van het OCMWdecreet: Het organogram geeft de organisatiestructuur van de diensten van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn weer, geeft de gezagsverhoudingen aan en duidt de functies aan waaraan het lidmaatschap van het managementteam is verbonden. beleidsniveau verantwoordelijke beleidsniveau interne organisatie verantwoordelijke ambtelijk niveau gemeenschappelijk niveau stad en OCMW managementcomité OCMW ** ad-hocleden managementteam stad (1) De rol van secretaris kan door de transitiemanager worden opgenomen. 20

23 Maatschappelijke Integratie en Ontplooiing 21

24 Activering en Sociale Innovatie 22

25 Bestuurszaken 23

26 Financiën 24

27 Interne districtsorganisatie beleidsniveau verantwoordelijke ambtelijk niveau interne organisatie directiecomité Districts- en Loketwerking (1) De districten zijn binnen hun grondgebied bevoegd voor burgerlijke stand, lokaal openbaar domein, lokale feestelijkheden en evenementen, markten en foren, lokaal cultuurbeleid, lokaal jeugdbeleid, lokaal sportbeleid, lokaal seniorenbeleid en lokaal communicatiebeleid. (2) Deze personeelsleden worden in samenspraak gewaardeerd door de bestuurscoördinator-district, als chef-waardeerder en afdelingsverantwoordelijke van de dienstverlenende bedrijfseenheid. De hogere chefs zijn personeelsleden van het bedrijf waartoe de matrixmedewerker behoort en de bedrijfsdirecteur Districts- en Loketwerking. 25

28 Verzelfstandigde entiteiten stad en OCMW Met uitzondering van de OCMW-vzw s, zijn in dit overzicht enkel de entiteiten opgenomen waarop het charter voor groepsbrede samenwerking van toepassing is zoals goedgekeurd door het college in de zitting van 26 september Andere verenigingen waarin de stad deelneemt en intergemeentelijke samenwerkingsverbanden zijn niet opgenomen. 26

29 Schema TM1: Personeel Aantal voltijds equivalenten (VTE) Vastbenoemd Niveau A Niveau B Niveau C Niveau D Niveau E Contractueel Niveau A Niveau B Niveau C Niveau D Niveau E Gesco Niveau A Niveau B Niveau C Niveau D Niveau E TOTAAL Niveau A Niveau B Niveau C Niveau D Niveau E Het operationeel brandweerpersoneel, politiek mandatarissen en de vastbenoemden van AG Kinderopvang zijn niet opgenomen in de cijfers. Voor 2014 is de effectieve personeelsbezetting op 31 december opgenomen. Voor 2015 is de effectieve personeelsbezetting op 30 juni opgenomen. Voor de periode wordt het doelkader van de stad op 1 januari, zoals door het college bepaald in het groepsbrede besparingsplan, gebruikt. Dit doelkader is gecorrigeerd voor de wijzigingen in de groepsarchitectuur met het oog op efficiëntieverhoging en andere gecompenseerde wijzigingen (bv. bijkomende projectsubsidies). Voor Werkhaven is enkel het ondersteunend personeel (ingekanteld op 1 januari 2015) reeds opgenomen; bij budgetwijziging zal het operationeel kader toegevoegd worden. Het administratief brandweerpersoneel is mee opgenomen in 2014, maar niet meer in 2015 en volgende omdat het personeel op 31 maart 2015 overging naar de Hulpverleningszone Antwerpen 1. De gesco's zijn op 1 april 2015 omgezet naar reguliere contractuelen. 27

30 Toelichting personeelslijn MJP bij budgetopmaak 2016 Budgetpositie Omschrijving BO Bezoldiging/sociale voordelen politiek personeel Bezoldiging/sociale voordelen statutairen Bezoldiging/sociale voordelen contractuelen Werkgeversbijdragen politiek personeel Werkgeversbijdragen statutairen Werkgeversbijdragen contractuelen Hospitalisatieverzekering statutairen Hospitalisatieverzekering contractuelen Pensioenen contractuelen (tweede pensioenpijler) Andere personeelskosten Tussenkomst in vakbondspremies Maaltijdcheques Bijpensioenen stedelijk onderwijs Totaal Methodiek opstellen personeelsbudget: Toelichting bij het personeelsbudget Het budget van de personeelslijn is gebaseerd op het cijfer bij opmaak van het meerjarenplan Daarin werd onder meer het aandeel van de stad, zoals bepaald door het college, in het groepsbrede besparingsplan ter financiering van de pensioenproblematiek verwerkt. Er gebeurt in de budgetopmaak 2016 geen aanpassing van het besparingsdoel. Te realiseren besparing (stad) Optimalisaties Via selectieve niet-vervanging van uitstroom (in combinatie met maximaal gebruik van de verruimde interne arbeidsmarkt) wordt tijdens de legislatuur de besparing via vte-reductie gerealiseerd. In de periode maart 2013-juni 2015 werd op deze manier reeds een nettodaling van vte gerealiseerd binnen de stad, wat overeenkomt met een besparing van ca. 21 miljoen euro op jaarbasis. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

31 Om de personeelsbehoefte structureel te laten dalen, werden optimalisatievoorstellen geformuleerd. Deze personeelsoptimalisaties werden verwerkt in een personeelsplanning (uitgedrukt in vte per niveau) die als basis dient voor het meerjarenplan (uitgedrukt in euro). Index-aanpassing In het meerjarenplan wordt rekening gehouden met een indexoverschrijding (inclusief indexsprong) in januari 2017, met aanpassing van de lonen in maart 2017 tot gevolg. Voor de daaropvolgende jaren wordt een jaarlijkse indexverhoging van 2% gehanteerd. Dit is dezelfde indexprognose als bij budgetwijziging De prognose van het Federaal Planbureau van oktober 2015 geeft aan dat de volgende indexoverschrijding een maand vroeger zou plaatsvinden. We volgen de prognoses van het Federaal Planbureau nauwgezet verder op en zullen bij budgetwijziging 2016 het meerjarenplan bijstellen aan de hand van de dan gekende cijfers. Er wordt, net zoals bij de opmaak van het meerjarenplan, geen baremieke verhoging meer toegepast in het personeelsbudget. Verlofrecht 2012 Tot en met 2012 was bij de Stad Antwerpen het verlofrecht in een bepaald jaar gebaseerd op de prestaties van het voorgaand jaar. In 2013 schakelden we over naar de verlofopbouw op het lopend dienstjaar. De huidige personeelsleden die in 2012 reeds bij de stad werkten, hebben hierdoor nog een verlofrecht 2012 openstaan. Er is gepland om voor alle medewerkers dit verlofrecht 2012 uit te betalen in april Voor de statutairen kan hiermee de omschakeling naar de achterafbetaling overbrugd worden. De geschatte kostprijs van het uit te betalen verlofrecht bedraagt 16,5 miljoen euro. Dit zal gefinancierd worden vanuit de rekeningoverschotten 2013, 2014 en 2015 van de personeelslijn. Bij budgetwijziging 2016 zal dit gecumuleerd rekeningoverschot toegevoegd worden aan het budget Verlenging gewaarborgd loon contractuelen Bij budgetwijziging 2015 werd voor de periode 2016 tot en met 2019 een toevoeging van ca. 1,5 miljoen euro per jaar op de personeelslijn gedaan voor de mogelijke verlenging van het gewaarborgd loon voor contractuelen van 1 naar 2 maanden. In de zomer van 2015 bleek dat dit voorstel federaal niet weerhouden werd, en daarom wordt deze toevoeging geschrapt bij budgetopmaak Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

32 Groepsarchitectuur Hulpverleningszone Antwerpen 1 Het operationeel brandweerpersoneel van de stad ging met ingang van 1 januari 2015 in dienst van de Hulpverleningszone Antwerpen 1. Het administratief brandweerpersoneel ging met ingang van 1 april 2015 in dienst van de Hulpverleningszone Antwerpen 1. In de budgetwijziging 2015 werd de budgettaire overdracht voor 2015 geregeld. Bij budgetopmaak 2016 wordt ook het budget voor overgedragen. Budget naar hulpverleningszone Antwerpen Loonkost Responsabiliseringsbijdrage Arbeidsongevallenverzekering Totaal De loonkost bestaat uit wedde, patronale en pensioenbijdragen, vakantiegeld, functioneringstoelage, hospitalisatieverzekering, eindejaarstoelage, vakbondspremie. Hieraan werd een inschatting van de extra vergoedingen zoals shiftvergoeding toegevoegd op basis van payroll. Daarnaast wordt een budget overgedragen voor het betalen van de responsabiliseringsbijdrage voor de pensioenen. Het betreft een inschatting op basis van de pensioenstudie van Ethias in april Ten gevolge van de mozaïekwet worden enkel de pensioneringen en indiensten vanaf de oprichting van de hulpverleningszone in de berekening van de responsabiliseringsbijdrage voor de hulpverleningszone. Tot slot wordt budget overgedragen voor de premies arbeidsongevallenverzekering. Werkhaven Er gebeurt een toevoeging op de personeelsenveloppe voor de inkanteling van de vzw Werkhaven. Bij budgetwijziging zullen ook de toelagen aan Werkhaven omgevormd worden tot regulier budget (waaronder personeel). Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

33 Hospitalisatieverzekering In de loop van 2013 werd een nieuwe, voordelige verzekeringspolis afgesloten. Per personeelslid bedraagt de premie 164,82 euro per jaar. Er wordt euro per jaar voorzien voor een verzekering gewaarborgd inkomen voor contractuelen vanaf 1 januari 2016, conform het lokaal akkoord dat door het college werd goedgekeurd op 23 april Andere personeelskosten Component BO 2016 Sociaal abonnement en fietsvergoeding Rentes arbeidsongevallen en fonds voor beroepsziekten Functioneringstoelage Begrafenisvergoeding Vergoedingen en toeslagen Bestuurszaken Totaal Sociaal abonnement en fietsvergoeding Door de daling in het aantal vte s, ten gevolge van wijzigingen groepsarchitectuur en optimalisaties, werden de uitgaven voor woon-werkverkeer van naar euro gebracht. Functioneringstoelage: In 2015 werd een verhoogde functioneringstoelage gebudgetteerd, namelijk voor prestaties van 16 maanden in plaats van 12 maanden ten gevolge van de aangepaste timing van de functioneringscyclus. Vanaf 2016 wordt terug een reguliere functioneringstoelage op basis van 12 maanden gebudgetteerd. Tussenkomst in vakbondspremies Per personeelslid wordt een werkgeversbijdrage van 46,55 euro aan de vakbond voorzien. Maaltijdcheques Conform het lokaal akkoord , door het college goedgekeurd op 23 april 2014, werd het bedrag per maaltijdcheque opgetrokken van 6 naar 7 euro. Deze maatregel wordt grotendeels gefinancierd door Vlaamse VIA 4 middelen, en blijft behouden zolang er middelen voor koopkrachtverhoging ter beschikking gesteld worden vanuit Vlaanderen. Bijpensioenen stedelijk onderwijs Op basis van afrekeningen wordt het bedrag voor de bijpensioenen stedelijk onderwijs naar beneden bijgesteld. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

34 Toelichting pensioenen budget stad Antwerpen Tussen Ethias, de stad en OCMW Antwerpen en de vzw Pensioenfonds werd in 1994 overeengekomen dat het beheer en de uitbetaling van de pensioenen van de vastbenoemde statutaire personeelsleden en van de mandatarissen toevertrouwd wordt aan Ethias. Op 25 januari 2010 (jaarnummer 12) werd deze overeenkomst vervangen door enerzijds een bijdrageverzekeringsovereenkomst en anderzijds een pensioenverzekeringsovereenkomst. De bijdrageverzekering heeft betrekking op de pensioenbijdragen voor pool 2 van de RSZPPO. Het betreft de vastbenoemden na 1983, waarvan de pensioenverplichtingen in 2005 door de RSZPPO werden overgenomen. De pensioenverzekering heeft betrekking op de pensioenbijdragen voor pool 3. Het gaat om de (oudste) pensioenen die in 2005 niet door de RSZPPO werden overgenomen, de pensioenen van de mandatarissen en het bijkomend pensioenaandeel Hoboken (ten gevolge van een gunstig tantième). De statutairen met een gunstig pensioenregime Hoboken vallen onder Pool 2, dus hun regulier pensioen is gesolidariseerd via RSZPPO, maar het bijkomend aandeel valt ten laste van pool 3. Buiten pool 3 (via pensioenverzekering) en pool 2 (via bijdrageverzekering) hebben we ook nog de pensioenbijdragen voor pool 1. Het betreft hier de pensioenen van de meeste fusiegemeenten. Meer concreet zijn dit statutairen benoemd voor 1983 (behalve Hoboken en Antwerpen). Solidariteit loopt via RSZPPO. De bijdragen voor pool 1 gebeuren rechtstreeks ten aanzien van RSZPPO (er zijn geen geldstromen met Ethias). Pensioen STAD Pool 1 Pool 2 Pool 3 - mandat. Pool 3- pensioen Pool 3 - aandeel Hoboken Totaal Actieven (in pool 2) Loonmassa Pensioenen (in pool 2) Pensioenmassa Cijfers voor referentiedatum 1/1/2015, op basis van de pensioenstudie van Ethias voor de ambtenarencommissie op 7 mei 2015 In de verzekeringsovereenkomsten met Ethias werd een financieringsmodel opgenomen om op lange termijn de statutaire pensioenverplichtingen te kunnen nakomen. De geldstromen met het reservefonds bij Ethias worden in het budget van de stad en het OCMW opgenomen. De wettelijke pensioenverplichtingen worden door Ethias vanuit het reservefonds gedekt, en worden niet rechtstreeks gebudgetteerd. Vooraleer we deze financiering bijkomend toelichten, geven we nog volgende aanvullingen: Aangezien voor Pool 1 de wettelijke bijdragepercentages gebruikt worden in het budget en er geen bijkomende geldstromen zijn met Ethias, wordt deze buiten de verdere toelichting gehouden. De toelichting gaat voornamelijk over de statutaire pensioenfinanciering, maar in deel 4 zullen we ook de tweede pensioenpijler voor contractuelen toelichten. De eerste pensioenpijler voor contractuelen (het wettelijk pensioen) valt buiten deze toelichting aangezien lokale besturen niet instaan voor de financiering ervan. Het reservefonds bij Ethias bedroeg op 31 december ,66 euro, waarvan euro aandeel stad. Het aandeel stad is niet opgesplitst tussen de pensioenverzekering en de bijdrageverzekering. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

35 Bijkomend heeft de stad een bestemd geld voor de pensioenen ten bedrage van euro. Dit bedrag is afkomstig van de vzw Pensioenfonds die in 1991 werd opgericht met als doel het patrimonium van de stad en het OCMW Antwerpen te rentabiliseren om reserves op te bouwen voor de pensioenfinanciering, en die in 2007 werd vereffend, waarbij het positief saldo in een reservefonds in de stedelijke begroting werd opgenomen. 1. Pensioenverzekering De pensioenverzekering betreft niet-gesolidariseerde pensioenen, waarvoor de stad Antwerpen met andere woorden zelf instaat voor de pensioenlast. Aan financieringskant zit enkel een koopsom vanaf 2019 gebudgetteerd. Daarnaast gebeurt er binnen Ethias een doorstorting vanuit de bijdrageverzekering naar de pensioenverzekering. De pensioenlast van de oudste pensioenen is snel aflopend, gezien de demografische samenstelling (gemiddelde leeftijd: 79 jaar). Het pensioencomplement Hoboken is wel stijgend, gezien er de komende jaren bijkomende pensioenen in deze groep verwacht worden. (2014 op basis van de jaarrekening 2014, 2015 op basis van budgetwijziging 2015, 2016 en volgende op basis van budgetopmaak 2016) Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

36 2. Bijdrageverzekering De bijdrageverzekering betreft de pensioenverplichtingen van pool 2. De pensioenlast is gesolidariseerd binnen de RSZPPO, en wordt dus niet (rechtstreeks) door het bestuur zelf gedragen. Het bestuur draagt bij in de vorm van werkgeversbijdragen op de actieve loonmassa en, sinds 2012, de responsabiliseringsbijdrage. Er is ook een bijdrage van 7,5% ten laste van de werknemer. De stad hanteert in het budget een patronale bijdrage van 39,5%. Deze bijdragevoet is historisch bepaald, vóór de aansluiting tot de RSZPPO, en aangehouden op het moment van aansluiting in Aangezien dit percentage hoger ligt dan het wettelijke percentage (momenteel 33,5%), gebeurt hier een opbouw van reserves. Dit uit zich in onderstaande tabel, in het verschil tussen de patronale bijdragen en de wettelijke bijdragen. (ca. 4 miljoen per jaar). De responsabiliseringsbijdrage, zoals door Ethias geraamd, wordt volledig bijkomend gebudgetteerd in het referentiejaar. In 2013 werd een groepsbrede personeelsbesparing door het college goedgekeurd om hiervoor de nodige budgettaire ruimte vrij te maken. Aangezien de responsabiliseringsbijdrage pas het daaropvolgende jaar uit het reservefonds betaald wordt, zorgt de proactieve storting voor een structurele bijkomende injectie van het reservefonds. In de laatste studie van 2015 wordt de kost van de responsabiliseringsbijdrage bovendien lager geschat dan opgenomen in de initiële opmaak van het meerjarenplan (zie wettelijke pensioenverplichting, responsabiliseringsbijdrage jaar N-1). De oorspronkelijk geraamde bedragen (zie bijdragen aan Ethias, responsabiliseringsbijdrage jaar N) blijven evenwel behouden in het meerjarenplan en worden integraal doorgestort aan Ethias, ongeacht de facturen voor de responsabiliseringsbijdragen. Het saldo wordt aan het reservefonds toegevoegd. Naast deze bijdragen die verband houden met de wettelijke bijdragen, werden ook nog bijkomende geldstromen met de bijdrageverzekering gebudgetteerd: 1. Ristorno vanuit Ethias ( als negatieve uitgave gebudgetteerd): deze ristorno is verdeeld over 2/3e aandeel stad (in onderstaande tabel) en 1/3e aandeel OCMW. 2. Koopsom ter bijkomende financiering: vanaf 2019 is een bijkomende injectie van 15 miljoen gebudgetteerd. Vanaf dat moment is er een aanzienlijke aangroei van de verwachte reserves. Alle bijdragen, ook voor de lokale mandatarissen (in principe pool 3), gaan naar de bijdrageverzekering. Er gebeurt binnen het reservefonds bij Ethias wel een jaarlijkse interne doorstorting van 4 miljoen euro van de bijdrageverzekering naar de pensioenverzekering (niet zichtbaar in het budget). Bijdragenverzekering Bijdragen aan Ethias (gebudgetteerd) Patronale bijdragen op loonmassa (pool 2 en 3) Werknemersbijdragen op loonmassa (pool 2 en 3) Responsabiliseringsbijdrage jaar N Ristorno Koopsom Interne doorstorting bij Ethias (niet gebudgetteerd) Van bijdrageverzekering naar pensioenverzekering Wettelijke pensioenverplichting Wettelijke patronale bijdragen (pool 2) Werknemersbijdragen op loonmassa (pool 2 en 3) Responsabiliseringsbijdrage jaar N-1 Saldo bijdragenverzekering (2014 op basis van de jaarrekening 2014, 2015 op basis van budgetwijziging 2015, 2016 en volgende op basis van budgetopmaak 2016) Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

37 In de tabel is rekening gehouden met de uitkanteling van de Hulpverleningszone Antwerpen 1 met ingangsdatum van 1 januari 2015 voor het operationeel personeel en 1 april 2015 voor het administratief personeel. Ook de geraamde responsabiliseringsbijdrage voor de brandweer werd overgedragen naar het budget van de Hulpverleningszone vanaf Impact op de reserves Het reservefonds bij Ethias bedroeg op 31 december euro, waarvan euro aandeel stad. Vanuit de reserves van de stad wordt ook de niet-gesolidariseerde pensioenlast (pool 3) voor het OCMW betaald. Bij de toetreding tot de RSZPPO pool 2 in 2005 was de over te dragen pensioenlast gelimiteerd per bestuur. Het OCMW kon in principe haar volledige pensioenlast overdragen naar de RSZPPO, maar er werd geopteerd voor een gezamenlijke toetreding (stad + OCMW). Hierdoor kon in totaal voor ca. 9 miljoen euro meer pensioenen overgedragen worden. De niet-gesolidariseerde pensioenlast OCMW valt om deze reden ten laste van de stad. Voor de evolutie van het reservefonds naar de toekomst wordt in onderstaande simulatie rekening gehouden met een rendement van 2,5%. Het gegarandeerd rendement hangt af van de gemiddelde marktrente van de voorbije 5 jaar en was in ,61%. In onderstaande simulatie is de reserve van de stad bij Ethias stijgend, voornamelijk vanaf 2019 door de bijkomende injectie van 15 miljoen euro in de bijdrageverzekering. Bijkomend heeft de stad een bedrag van euro opgenomen in de bestemde gelden voor de pensioenen. Evolutie reserves Reservefonds Ethias 1 januari - aandeel stad Saldo pensioenverzekering Saldo bijdragenverzekering Pensioenlast OCMW pool 3 (pensioenverzekering) Andere Reservefonds Ethias 31 december - voor intrest Rendement Intrest Totaal reservefonds Ethias, aandeel stad Bestemd geld stad - pensioen Totaal reserve stad ,95% ,50% ,50% ,50% ,50% ,50% (2014 op basis van de jaarrekening 2014, 2015 op basis van budgetwijziging 2015, 2016 en volgende op basis van budgetopmaak 2016) Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

38 4. Groepsverzekering contractuelen In 2012 werd er (cfr. sectoraal akkoord ) beslist om voor de contractuele medewerkers een tweede pensioenpijler op te starten, zodat er een extralegaal pensioen (tweede pijler) opgebouwd wordt als aanvulling op het wettelijk pensioen (eerste pijler). Stad Antwerpen is (net zoals het OCMW) toegetreden tot de 2de pensioenpijler van de RSZPPO. Deze ontstond onder de impuls van de VVSG. Via openbare aanbesteding werd deze toegewezen aan de tijdelijke handelsvennootschap Dexia-Ethias. Het betreft een groepsverzekering met vaste bijdrage (geen persoonlijke bijdrage), met een gegarandeerd rendement (minimaal WAP) en winstdeelname. Rechten worden opgebouwd vanaf 1 januari De uitkering gebeurt in rente vanaf 65 jaar ter aanvulling van het wettelijk pensioen. De pensioentoelage (door de werkgever te betalen) werd als volgt vastgelegd: * tot de leeftijd van 35 jaar: een bijdrage van 5% op het pensioengevend jaarloon onder het pensioenplafond + 15% op het pensioengevend jaarloon boven het pensioenplafond; * vanaf de leeftijd van 35 jaar: een bijdrage van 6% op het pensioengevend jaarloon onder het pensioenplafond + 15% op het pensioengevend jaarloon boven het pensioenplafond; * het pensioenplafond wordt geïndexeerd conform de lonen * de grensleeftijd van 35 jaar ligt vast In het meerjarenplan van de stad worden hiervoor volgende bedragen ingeschreven: Loonkost component Tweede pensioenpijler (2014 op basis van de jaarrekening 2014, 2015 op basis van budgetwijziging 2015, 2016 en volgende op basis van budgetopmaak 2016) De stijging van 2014 naar 2015 is het gevolg van enerzijds de contractuele wervingspolitiek en anderzijds, en voornamelijk, de wijzigingen in de groepsarchitectuur waardoor meer contractuelen in dienst zijn bij de stad. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

39 Het overzicht van de budgethouders Het gemeentedecreet definieert budgethouderschap als de toegekende bevoegdheid tot beheer van een budget dat taakstellend is in die zin dat het een norm inhoudt waarvan de budgethouder de realisatie nastreeft. Het budgethouderschap komt in eerste instantie toe aan het college van burgemeester en schepenen met de mogelijkheid om delen ervan te delegeren. Het college van burgemeester en schepenen heeft het budgethouderschap voor aangelegenheden van dagelijks bestuur met betrekking tot bestellingen op het exploitatiebudget onder EUR (exclusief btw) gedelegeerd aan de secretaris. Ook is er een delegatie vanuit het college voor al de meerkosten op die bestellingen die de 10 % niet overschrijden, zelfs indien hierdoor het totaalbedrag van de bestelling EUR (exclusief btw) overschrijdt. De secretaris delegeerde dit budgethouderschap verder aan de (waarnemend) bedrijfsdirecteurs, de bestuurscoördinatoren van de districten en de bestuurscoördinator bestuurszaken. Het budgethouderschap voor bestellingen onder EUR (exclusief btw) met betrekking tot voorraadartikelen van de gemeenschappelijke aankoopcentrale en die vervat zijn in door het college goedgekeurde raamcontracten is door het college gedelegeerd aan de secretaris. Dit budgethouderschap is verder gedelegeerd aan de bedrijfsdirecteur van de gemeenschappelijke aankoopcentrale. Budgethouder (waarnemend) bedrijfsdirecteurs, bestuurscoördinatoren districten, bestuurscoördinator bestuurszaken Bedrijfsdirecteur van de gemeenschappelijke aankoopcentrale Voorwerp budgethouderschap Aangelegenheden van dagelijks bestuur met betrekking tot bestellingen op het exploitatiebudget onder EUR (exclusief btw), inclusief meerkosten die de 10% niet overschrijden. Bestellingen onder EUR (exclusief btw) met betrekking tot voorraadartikelen van de gemeenschappelijke aankoopcentrale die vervat zijn in door het college goedgekeurde raamcontracten Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

40 Overzicht beleidsvelden per beleidsdomein Beleidsdomein Beleidsveld 00 Algemene financiering 0010 Algemene overdrachten tussen de verschillende bestuurlijke niveaus 0020 Fiscale aangelegenheden 0030 Financiële aangelegenheden 0040 Transacties in verband met de openbare schuld 0090 Overige algemene financiering 01 Woonstad 0300 Ophalen en verwerken van huishoudelijk afval 0309 Overig afval- en materialenbeheer 0310 Beheer van regen- en afvalwater 0329 Overige vermindering van milieuverontreiniging 0380 Participatie en sensibilisatie 0381 Geïntegreerde milieuprojecten 0390 Overige milieubescherming 0600 Ruimtelijke planning 0610 Gebiedsontwikkeling 0620 Grondbeleid voor wonen 0621 Bestrijding van krotwoningen 0622 Woonwagenterreinen 0629 Overig woonbeleid 0670 Straatverlichting 0680 Groene ruimte 0690 Overige nutsvoorzieningen 0930 Sociale huisvesting 0953 Woon- en zorgcentra 0990 Begraafplaatsen 0992 Lijkbezorging 02 Veilige stad 0400 Politiediensten 0410 Brandweer 0450 Rechtspleging 0480 Bestuurlijke preventie (incl. GAS) 0490 Overige elementen van openbare orde en veiligheid 03 Mobiele stad 0200 Wegen 0210 Openbaar vervoer 0220 Parkeren 04 Lerende en werkende stad 0500 Handel en middenstand 0510 Nijverheid 0520 Toerisme - Onthaal en promotie 0521 Toerisme - Sectorondersteuning 0522 Toerisme - Infrastructuur 0550 Werkgelegenheid 0590 Overige economische zaken 0861 Administratieve dienst voor het onderwijs 0869 Overige ondersteunende diensten voor het onderwijs 0879 Andere voordelen 0880 Administratieve dienst voor het lokaal flankerend onderwijs 0889 Overige ondersteunende diensten voor het lokaal flankerend onderwijs 38

41 Overzicht beleidsvelden per beleidsdomein Beleidsdomein Beleidsveld 04 Lerende en werkende stad 0945 Kinderopvang 05 Bruisende stad 0700 Musea 0709 Overige culturele instellingen 0710 Feesten en plechtigheden 0719 Overige evenementen 0720 Monumentenzorg 0721 Archeologie 0729 Overig beleid inzake het erfgoed 0739 Overig kunst- en cultuurbeleid 0740 Sport 0750 Jeugd 06 Harmonieuze stad 0160 Hulp aan het buitenland 0171 Gemeentelijk/stedelijk wijkoverleg 0470 Dierenbescherming 0790 Erediensten 0791 Niet-confessionele levensbeschouwelijke gemeenschappen 0900 Sociale bijstand 0902 Integratie van personen met vreemde herkomst 0909 Overige verrichtingen inzake sociaal beleid 0911 Diensten en voorzieningen voor personen met een handicap 0919 Overige activiteiten inzake ziekte en invaliditeit 0944 Opvoedingsondersteuning 0949 Overige gezinshulp 0959 Overige verrichtingen betreffende ouderen 0985 Gezondheidspromotie en ziektepreventie 0986 Eerstelijnsgezondheidszorg 07 Sterk bestuurde stad 0110 Secretariaat 0111 Fiscale en financiële diensten 0112 Personeelsdienst en vorming 0113 Archief 0114 Organisatiebeheersing 0115 Welzijn op het werk 0119 Overige algemene diensten 0130 Administratieve dienstverlening 0150 Internationale relaties 0170 Binnengemeentelijke decentralisatie 0190 Overig algemeen bestuur 0640 Elektriciteitsvoorziening 39

42 Het overzicht van de entiteiten die opgenomen zijn onder de financiële vaste activa ABC AG Energiebesparingsfonds AG VESPA ARRO De Ideale Woning De Lijn Digipolis FINEA FINEG Gemeentelijk Autonoom Parkeer- en Mobiliteitsbedrijf Antwerpen Gemeentelijke Holding (in vereffening) Gemeentelijk Havenbedrijf Hooge Maey IBOGEM IGEAN (Dienstverlening en Milieu & Veiligheid) IMEA INFRABEL INTEGAN Inter-Regies ISVAG IVEG Klein Eigenaarskrediet NMBS Opera Vlaanderen Pontes Sokrema (SIMV) Water-link Woonhaven Antwerpen Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

43 Het Gemeentefonds en de gemeentelijke fiscaliteit A. Gemeentefonds De raming van ontvangsten uit het Gemeentefonds worden bij deze budgetopmaak 2016 (BO2016) aangepast op basis van de raming gepubliceerd door het Agentschap Binnenlands Bestuur. Dit is een negatieve evolutie ten opzichte van de cijfers ingeschreven bij budgetwijziging 2015 (BW2015): BW Verschil BO B. Aanvullende dotatie aan het Gemeentefonds Vanaf het boekjaar 2016 worden een reeks Vlaamse sectorale subsidies geïntegreerd in een aanvullende dotatie aan het Gemeentefonds. Het betreft meer bepaald de sectorale stromen lokaal cultuurbeleid, lokaal jeugdbeleid, lokaal sportbeleid, flankerend onderwijsbeleid, bestrijding kinderarmoede, gemeentelijke ontwikkelingssamenwerking en de integratiesubsidies. Deze nieuwe aanvullende dotatie aan het Gemeentefonds wordt de komende jaren niet geïndexeerd en bedraagt voor de stad jaarlijks ,72 euro. Volgens de instructies in de omzendbrief BB2015/2 betreffende de aanpassing van de meerjarenplannen en de budgetten 2016 worden deze ontvangsten afgezonderd van het reguliere Gemeentefonds BO C. Aanvullende belasting op de personenbelasting De aanslagvoet voor de aanvullende belasting op de personenbelasting blijft 8%. Bij brief van 30 oktober 2014 bezorgde de Federale Overheidsdienst Financien de raming voor 2015: euro. Op dit bedrag is dezelfde berekening toegepast als bij de opmaak van het initiële meerjarenplan , rekening houdend met: - jaarlijkse stijging van 1,5%; - stelselmatige stijging van de bevolking waarvan 60% werkend. Daarnaast is vanaf 2017 rekening gehouden met de gevolgen op de personenbelasting in het geval van een indexsprong, wat een geraamd negatief effect heeft van 2,5 miljoen euro per jaar vanaf Bij deze budgetopmaak 2016 (BO2016) wordt geen wijziging aangebracht aan de raming voor de aanvullende belasting op de personenbelasting ten opzichte van de cijfers bij budgetwijziging BO Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

44 D. Opcentiemen op de onroerende voorheffing De opcentiemen op de onroerende voorheffing blijven behouden op opcentiemen. De geraamde ontvangsten uit de opcentiemen onroerende voorheffing zijn bij budgetwijziging 2015 bijgestuurd op basis van een raming van 23 oktober 2014 van de Vlaamse Belastingdienst voor het jaar Voor de jaren is een stijgingspercentage van 1,0181% toegepast op het geraamd bedrag van 2015, naar analogie met de door de Vlaamse Belastingdienst gebruikte formule voor De berekening is verder aangevuld met een raming van extra ontvangsten opcentiemen uit de onroerende voorheffing ten gevolge van ontwikkelingsprojecten. Deze aanvulling werd reeds toegepast bij de opmaak van het initiële meerjarenplan Bij deze budgetopmaak 2016 (BO2016) worden geen wijzigingen aangebracht aan de raming voor de opcentiemen op de onroerende voorheffing BO E. Materieel en outillage Opcentiemen onroerende voorheffing worden enerzijds geheven op bebouwde en onbebouwde goederen, anderzijds op materieel en outillage. Compensatie materieel en outillage Sinds 2009 verleent de Vlaamse overheid vrijstellingen op investeringen in nieuw materieel en outillage. Het inkomstenverlies dat de gemeente lijdt ten gevolge van deze vrijstellingen werd gecompenseerd. Deze compensatie was afzonderlijk opgenomen in het meerjarenplan voor een bedrag van 7,5 miljoen per jaar. Op 28 september 2015 vond de Septemberverklaring van de Vlaamse Regering plaats betreffende de krachtlijnen van de begroting Daarin is sprake van de afschaffing van de compensatie voor materieel en outillage. Bijgevolg is bij deze budgetopmaak 2016 de geraamde compensatie van 7,5 miljoen uit het meerjarenplan gehaald BW Verschil BO Opcentiemen onroerende voorheffing op materieel en outillage In het basisbedrag van de opcentiemen op de onroerende voorheffing zit een gedeelte opcentiemen die geheven zijn op materieel en outillage dat niet onder de vrijstellingsregeling van Vlaanderen valt. Dit vertegenwoordigt voor stad Antwerpen van 2009 tot en met 2014 een bedrag van jaarlijks gemiddeld 40 miljoen euro op het totaalbedrag van de opcentiemen op de onroerende voorheffing. Bedrijven blijven evenwel investeren (uitbreidingen, vervangingen enz.) waardoor het aandeel materieel en outillage dat wél onder de vrijstellingsregeling van Vlaanderen valt, zal stijgen. Op termijn zal wellicht materieel en outillage volledig vrijgesteld zijn van onroerende voorheffing. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

45 F. Verwijzing naar de publicatie van de eigen belastingreglementen Een oplijsting van alle belasting- en retributiereglementen is beschikbaar via: daar is een afzonderlijk kanaal voorzien genaamd: Belastingen en retributies. G. Overzicht van de belastingen waarvan de aanslagvoet zal gewijzigd worden tijdens de looptijd van het meerjarenplan Aan de gemeenteraad wordt de opheffing van 3 reglementen voorgelegd met ingang van 1 januari 2016: - belasting op drankslijterijen; - belasting op vertoningen en vermakelijkheden; - belasting op benzine-, olie- en persdrukpompen. Het gevolg van deze opheffing is verwerkt in de aanpassing van het meerjarenplan bij budget Aan de gemeenteraad wordt de opheffing van het belastingreglement op de verwaarloosde en /of leegstaande bedrijfsgebouwen voorgelegd, alsook de goedkeuring van de opcentiemen op de door het Vlaamse Gewest geheven heffing op de leegstaande en verwaarloosde bedrijfsruimten met ingang van 1 januari De verwachte inkomsten worden op dit moment niet gewijzigd. De inkomsten zullen nauwgezet opgevolgd worden om te beoordelen of een wijziging al dan niet nodig is bij een volgend budgetproces. In de zitting van de gemeenteraad van 29 juni 2015 (jaarnummer 336) werden een aantal eigendomsbelastingen hervormd: - belasting op uiterlijk verwaarloosde onroerende goederen; - belasting op ongeschikt en/of onbewoonbaar verklaarde woningen; - belasting op leegstaande woningen en gebouwen. De verwachting is dat de grootteorde van deze ontvangsten gelijk blijft. Uiteraard wordt dit nauwgezet opgevolgd om te beoordelen of een wijziging al dan niet nodig is bij een volgend budgetproces. H. Overzicht van de jaarlijkse opbrengst van elke door het bestuur geheven belastingsoort Op de volgende pagina is het overzicht opgenomen van de jaarlijkse opbrengst van elke door het bestuur geheven belastingsoort. De gewijzigde bedragen zijn in kleur gemarkeerd. De wijzigingen betreffen: - opheffing van de belasting op drankslijterijen; - opheffing van de belasting op vertoningen en vermakelijkheden; - opheffing van de belasting op benzine-, olie- en persdrukpompen. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

46 Overzicht van de jaarlijkse opbrengst van elke door het bestuur geheven belastingsoort Budgetpositie Omschrijving belasting OPCENTIEMEN OP DE ONROERENDE VOORHEFFING AANVULLENDE BELASTING OP DE PERSONENBELASTING MOTORRIJTUIGEN OPCENTIEMEN GEWESTELIJKE MILIEUHEFFING GEWESTBELASTING OP LEEGSTAND EN VERWAARLOZING VAN BEDRIJFSRUIMTEN VERVOER VAN PERSONEN DIE OVERLAST VEROORZAKEN VALSE ALARMMELDINGEN WEGHALEN, BEWAREN IN BESLAG GENOMEN VOERTUIGEN AFGIFTE IDENTITEITSBEWIJZEN, PASPOORTEN, TROUWBOEKJES, UITTREKSELS AANVRAGEN/MELDINGEN HINDERLIJKE INRICHTINGEN LIJKENVERVOER ONTGRAVING ALGEMENE BEDRIJFSBELASTING (VESTIGINGEN) DRIJFKRACHT DRANKSLIJTERIJEN TAXIDIENSTEN VERBLIJFSBELASTING (City Taks) KAMERS (RENDEZ-VOUS HUIZEN) RECLAMEBORDEN VERSPREIDING KOSTELOOS RECLAMEDRUKWERK HORECA VERMAKELIJKHEDEN (FESTIVALS/EVENEMENTEN) VERTONINGEN (FILMS) BENZINE-, OLIE- PERSDRUKPOMPEN ANDERE INNAME OPENBAAR DOMEIN BOUWEN ACTIVERINGSHEFFING ONTBREKEN VAN PARKEERPLAATSEN LEEGSTAANDE WONINGEN EN GEBOUWEN KROT, VERWAARLOOSDE/ONGESCHIKTE WONINGEN/GEBOUWEN TWEEDE VERBLIJVEN OVERIGE ANDERE BELASTINGEN (UITBATINGSVERGUNNINGEN) Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

47 Schema TM2. De financiële schulden Financiële schulden ten laste van het bestuur A. Financiële schulden op 1 januari B. Nieuwe leningen C. Periodieke aflossingen Investeringsleningen Saneringsleningen D. Niet-periodieke aflossingen E. Financiële schulden op 31 december (A+B-C-D) F. Intresten Investeringsleningen Saneringsleningen G. Periodieke leningslasten (C+F) Financiële schulden ten laste van derden A. Financiële schulden op 1 januari B. Nieuwe leningen C. Periodieke aflossingen Leningen t.l.v. hogere overheid Doorgeefleningen D. Niet-periodieke aflossingen E. Financiële schulden op 31 december (A+B-C-D) F. Intresten Leningen t.l.v. hogere overheid Doorgeefleningen G. Periodieke leningslasten (C+F) Financiële schulden totaal A. Financiële schulden op 1 januari B. Nieuwe leningen C. Periodieke aflossingen D. Niet-periodieke aflossingen E. Financiële schulden op 31 december (A+B-C-D) F. Intresten G. Periodieke leningslasten (C+F) Investeringsleningen : kredieten aangegaan bij de bank voor de financiering van investeringen Saneringsleningen : historische schuld die einde 2018 zal afgelost zijn. In 2003 werd een bijkomende lening aangegaan voor een bedrag van 300 miljoen euro (tekorten ziekenhuizen). Deze lening wordt terugbetaald vanaf 2019 tot en met Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

48 Meerjarenplan met meer details Bijkomende info Jaarrekening Budget Nieuw krediet Nieuw krediet Nieuw krediet Nieuw krediet I. (B-A) A. Uitgaven Goederen en diensten Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen Schema TM1 en toelichting personeelslijn OCMW Overzicht werkingssubsidies Politie Overzicht werkingssubsidies AG Stedelijk Onderwijs Overzicht werkingssubsidies Districten Overzicht werkingssubsidies Digipolis Overzicht werkingssubsidies Hulpverleningszone Antwerpen Overzicht werkingssubsidies Overige toegestane werkingssubsidies Overzicht werkingssubsidies Andere operationele uitgaven Financiële uitgaven Schema TM2 B. Ontvangsten Ontvangsten uit de werking Opcentiemen op de onroerende voorheffing Overzicht fiscaliteit en Gemeentefonds Aanvullende belasting op de personenbelasting Overzicht fiscaliteit en Gemeentefonds Andere belastingen en boetes Overzicht fiscaliteit en Gemeentefonds Gemeentefonds Overzicht fiscaliteit en Gemeentefonds Stedenfonds Overzicht fondsenbeheer (Stedenfonds) Andere werkingssubsidies Overzicht fondsenbeheer Andere operationele ontvangsten Financiële ontvangsten Overzicht financiële ontvangsten II. Investeringen (B-A) A. Uitgaven Schema B3 en B4 Investeringen in financiële vaste activa Overzicht financiële ontvangsten Plannen en studies Terreinen en gebouwen Wegen en overige infrastructuur Installaties, machines en uitrusting Meubilair, kantooruitrusting en rollend materieel Erfgoed OCMW Overzicht investeringssubsidies AG Stedelijk Onderwijs Overzicht investeringssubsidies Districten Overzicht investeringssubsidies Digipolis Overzicht investeringssubsidies Hulpverleningszone Antwerpen Overzicht investeringssubsidies Overige toegestane investeringssubsidies Overzicht investeringssubsidies B. Ontvangsten Schema B3 en B4 Verkopen van financiële vaste activa Verkopen van terreinen en gebouwen Verkopen van meubilair, rollend materieel en installaties Investeringssubsidies en schenkingen O.a. overzicht fondsenbeheer III. Andere (B-A) A. Uitgaven Aflossingen financiële schulden Schema TM2 Toegestane leningen Overige transacties B. Ontvangsten Op te nemen leningen en leasings Schema TM2 (nieuwe leningen) Terugvordering van toegestane leningen Overige transacties

49 Inleiding overzicht beleidsdoelstellingen en actieplannen Dit document maakt deel uit van de toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan Het document omvat: 1. per beleidsdomein alle beleidsdoelstellingen, zowel prioritaire beleidsdoelstellingen als de beleidsdoelstellingen met betrekking tot het overig beleid. Voor elke beleidsdoelstelling wordt ook de realisatietermijn aangegeven; 2. één of meer actieplannen die ondernomen zullen worden voor de realisatie van deze beleidsdoelstelling. Voor elk actieplan wordt de realisatietermijn en de bevoegde schepen(en) aangegeven; 3. de raming van de ontvangsten en uitgaven per jaar waarop de beleidsdoelstelling betrekking heeft; 4. de raming van de ontvangsten en uitgaven per actieplan voor Opmerking: Per beleidsdoelstelling en actieplan wordt ook nog een status weergegeven. Wanneer deze status als ongewijzigd wordt aangeduid, heeft dit enkel betrekking op de formulering van de beleidsdoelstellingen of actieplannen. Onderliggend kunnen acties, projecten of budgetten wel zijn aangepast ten aanzien van de vorige aanpassing van het meerjarenplan (bij budgetwijziging 2015). Wanneer een beleidsdoelstelling of actieplan werd stopgezet, betekent dit dat deze effectief werd stopgezet of dat de onderliggende actieplannen of acties voortaan onder een andere beleidsdoelstelling of actieplan worden opgenomen. Overige mogelijke statussen zijn aangepast en gerealiseerd. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

50 Beleidsdomein 00 ALGEMENE FINANCIERING Beleidsdomein 00 ALGEMENE FINANCIERING 1HSB01 Het strikt budgettair en financieel beleid is realistisch en risicobewust overig beleid Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Liquiditeiten Ontvangsten Uitgaven Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1HSB0101 Het invorderen en innen van ontvangsten gaat nauwgezet verder Koen Kennis Ontvangsten HSB0102 Uitgaven gebeuren efficiënt, wettelijk en kostenbewust Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven Investering Liquiditeiten Ontvangsten Uitgaven Ontvangsten Uitgaven HSB0103 Het monitoren en bijsturen van budgetten gebeurt op een strikte manier, rekening houdend met het meerjarenplan Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven Investering Ontvangsten HSB0105 Transparante, gedigitaliseerde en minder reglementen zorgen voor een vereenvoudiging van de vaststelling en inning van de belastingen en retributies Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven

51 Beleidsdomein 00 ALGEMENE FINANCIERING Investering Uitgaven

52 Beleidsdomein 01 WOONSTAD Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1HWN01 Antwerpen is een duurzame stad prioritair Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1HWN0101 De ecologische duurzaamheidsambities zijn maximaal gerealiseerd met het oog op een hoge levenskwaliteit voor iedereen en economische waardecreatie Nabilla Ait Daoud Uitgaven Investering Uitgaven HWN0102 Een onderbouwd, gedragen en ondersteunend energie- en milieubeleid is gevoerd en het goede voorbeeld is door onszelf gegeven Nabilla Ait Daoud Ontvangsten Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven HWN0199 Personeelslijn Nabilla Ait Daoud Ontvangsten Uitgaven

53 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1SWN02 Wonen, economische functies en publieke voorzieningen zijn gevarieerd, nabij en bereikbaar in elk buurt- en districtscentrum Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven prioritair Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SWN0201 1SWN0202 1SWN0203 1SWN0204 De ruimtelijke structuur, identiteit en kwaliteit op het niveau van de stad en de stadsregio zijn versterkt Rob Van de Velde De ruimtelijke structuur, identiteit en kwaliteit op het niveau van de districten, wijken en buurten zijn versterkt Rob Van de Velde De ruimtelijke structuur, identiteit en kwaliteit op het niveau van de bouwblokken zijn versterkt Rob Van de Velde De ruimtelijke planningsprocessen zijn goed onderbouwd en hebben maatschappelijk draagvlak Rob Van de Velde Ontvangsten Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven SWN0299 Personeelslijn Rob Van de Velde Ontvangsten Uitgaven

54 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1SWN03 Een propere, goed onderhouden publieke ruimte is een vanzelfsprekendheid voor bewoners, bezoekers en bedrijven Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven prioritair Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SWN0301 De publieke ruimte is in goede staat Ludo Van Campenhout Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SWN0302 Het volledige afvalproces is afgestemd op de grootstedelijke behoeften van de stad Philip Heylen Aangepast Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SWN0303 De publieke ruimte is proper zodat de gewenste beeldkwaliteit bereikt wordt Philip Heylen Aangepast Uitgaven Investering Uitgaven SWN0304 Het publieke groen is duurzaam onderhouden en voldoet aan de gewenste beeldkwaliteit en netheidsgraad Philip Heylen Aangepast Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SWN0305 De dienstverlening rond lijk- en asbezorging is klantvriendelijk, sereen en conform de decretale wetgeving Philip Heylen 52

55 Beleidsdomein 01 WOONSTAD Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SWN0399 Personeelslijn Ludo Van Campenhout/Philip Heylen/ Ontvangsten Uitgaven

56 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1SWN04 De klantvriendelijke aflevering van en het toezicht op kwaliteitsvolle vergunningen dragen bij tot een kwalitatieve leefomgeving Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven overig beleid Actieplannen 1SWN0401 Kwaliteitsvolle bouw- en milieuvergunningen en -adviezen zijn tijdig afgeleverd met oog voor de ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid Rob Van de Velde Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SWN0402 De naleving van stedenbouwkundige voorschriften wordt nauwgezet bewaakt Uitgaven Investering Uitgaven SWN0403 De stedelijke dienstverlening aan de burgers en de bedrijven is geoptimaliseerd door omschakeling naar een stadsbreed modern klantenmanagement Rob Van de Velde Uitgaven Investering Uitgaven SWN0499 Personeelslijn Rob Van de Velde/ Ontvangsten Uitgaven

57 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1SWN05 De aanleg en heraanleg van de publieke ruimte verzekeren een aangename stad Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven prioritair Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SWN0501 Stadsbrede generieke kaders zijn ontwikkeld om een duurzame en kwalitatieve (her)aanleg van het openbaar domein te garanderen Ludo Van Campenhout Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SWN0502 De principes voor publiek domein bij de opmaak van ruimtelijke kaders zijn gehanteerd Rob Van de Velde/Ludo Van Campenhout Investering Uitgaven SWN0503 Projecten voor de (her)aanleg van het publiek domein in stad en districten zijn gerealiseerd van ontwerp tot en met uitvoering Ludo Van Campenhout Ontvangsten Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven SWN0504 De aanleg en heraanleg van het publiek domein - door alle actoren - is in overeenstemming met de visie van de stad Ludo Van Campenhout Uitgaven SWN0505 Bewoners, gebruikers en winkeliers zijn geïnformeerd en geconsulteerd over stedelijke projecten in hun leefomgeving in een traject op maat Ludo Van Campenhout 55

58 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1SWN0599 Personeelslijn Ludo Van Campenhout Ontvangsten Uitgaven

59 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1SWN06 De stad bouwt aan een aantrekkelijke stad en een duurzame, kwaliteitsvolle omgeving waar mensen graag wonen, werken en zich ontspannen Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven prioritair Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SWN0601 De stad realiseert stadsprojecten in eigen regie en in samenwerking met publieke en private partners Rob Van de Velde Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven SWN0602 1SWN0603 1SWN0604 De stad begeleidt de realisatie van gebiedsgerichte stadsprojecten van publieke en private partners Rob Van de Velde Stopgezet Realisatietermijn: De stad ontwikkelt stadsprojecten in samenwerking met publieke en private partners Rob Van de Velde Stopgezet Realisatietermijn: De stad betrekt de burger bij stadsprojecten via informatie, participatie en inspirerende acties Rob Van de Velde Uitgaven SWN0699 Personeelslijn Rob Van de Velde Stopgezet Realisatietermijn:

60 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1SWN07 Meer mensen vinden een kwaliteitsvolle woning naar wens in Antwerpen Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SWN0701 Het woonaanbod op de private en de sociale huur- en koopmarkt is verruimd om op de toenemende vraag in te spelen met specifieke aandacht voor het binden van de middeninkomens aan de stad Fons Duchateau Uitgaven SWN0702 De kwaliteit van het woningbestand is verbeterd Fons Duchateau Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SWN0703 Het woonaanbod is divers en daarom aantrekkelijk en betaalbaar voor gezinnen in alle mogelijke samenstellingen Fons Duchateau Rob Van de Velde/Fons Duchateau Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SWN0704 Sociale huurders hebben een leefbare en aangename leefomgeving Fons Duchateau Uitgaven SWN0705 Wonen in de stad wordt actief gepromoot Fons Duchateau Uitgaven

61 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1SWN0799 Personeelslijn Fons Duchateau Ontvangsten Uitgaven

62 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1TWN99 Stadsbouwmeester overig beleid Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1TWN9901 Werking stadsbouwmeester College van Burgemeester en Schepenen Ontvangsten Uitgaven TWN9999 Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen Ontvangsten Uitgaven

63 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG01 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD De zonale veiligheidspartners maken maximaal gebruik van hun bevoegdheden om woninginbraak te voorkomen, te beheersen en te bestrijden Voor deze beleidsdoelstelling is geen budget voorzien. Actieplannen overig beleid 1SVG0101 1SVG0102 1SVG0103 De zonale veiligheidspartners zetten preventieve acties op om woninginbraak te voorkomen, verminderen en te bestrijden De zonale veiligheidspartners zetten repressieve acties op om woninginbraak te stoppen en herhalen te voorkomen en te bestrijden Daders en slachtoffers van woninginbraak worden opgevolgd 61

64 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG02 De drugshandel en de daaraan gerelateerde overlast en criminaliteit wordt verminderd door een maximaal gebruik van de bevoegdheden van de zonale veiligheidspartners, in samenwerking met andere partners Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven prioritair Actieplannen 1SVG0201 De zonale veiligheidspartners, samen met andere partners, zetten preventieve acties op om drugshandel en drugsoverlast en -criminaliteit te verminderen 1SVG0202 De zonale veiligheidspartners zetten repressieve acties op om drugshandel en drugsoverlast en - criminaliteit te verminderen 1SVG0203 Alle gevatte gebruikers krijgen gepaste opvang, zorg en opvolging Uitgaven SVG0299 Personeelslijn Ontvangsten 744 Uitgaven

65 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG03 Intrafamiliaal geweld wordt voorkomen, verminderd en bestreden door een maximaal gebruik van de bevoegdheden van de zonale veiligheidspartners, samen met andere partners Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Actieplannen 1SVG0301 1SVG0302 1SVG0303 De zonale veiligheidspartners zetten preventieve acties op om intrafamiliaal geweld te voorkomen, te verminderen en te bestrijden De zonale veiligheidspartners zetten repressieve acties op om intrafamiliaal geweld te stoppen en herhaling te voorkomen Daders en slachtoffers van intrafamiliaal geweld worden opgevangen, krijgen zorg en worden opgevolgd Uitgaven SVG0399 Personeelslijn Ontvangsten 983 Uitgaven

66 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG04 De zonale veiligheidspartners maken maximaal gebruik van hun bevoegdheden om agressieve diefstallen en straatgeweld te voorkomen, te beheersen en te bestrijden Voor deze beleidsdoelstelling is geen budget voorzien. Actieplannen overig beleid 1SVG0401 1SVG0402 1SVG0403 De zonale veiligheidspartners zetten preventieve acties op om agressieve straatdiefstallen en straatgeweld te voorkomen, te verminderen en te bestrijden De zonale veiligheidspartners zetten repressieve acties op om agressieve straatdiefstallen en straatgeweld te stoppen en herhaling te voorkomen Slachtoffers en daders van agressieve diefstallen en straatgeweld worden opgevangen, krijgen zorg en worden opgevolgd 64

67 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG05 De zonale veiligheidspartners maken maximaal gebruik van hun bevoegdheden om, samen met andere partners, jongerencriminaliteit en overlast te voorkomen, te beheersen en te bestrijden Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Actieplannen 1SVG0501 De zonale veiligheidspartners zetten preventieve acties op om jongerencriminaliteit en overlast te voorkomen, te beheersen en te bestrijden Uitgaven SVG0502 1SVG0503 De zonale veiligheidspartners zetten in maximale afstemming met elkaar repressieve acties op om jongerencriminaliteit en overlast te reduceren De zonale veiligheidspartners begeleiden en volgen risicojongeren en risicogezinnen op Ontvangsten Uitgaven SVG0504 Jongeren en verenigingen worden begeleid in het kader van deradicalisering Nieuw Realisatietermijn: Ontvangsten Uitgaven SVG0599 Personeelslijn Ontvangsten Uitgaven

68 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG06 De zonale veiligheidspartners maken maximaal gebruik van hun bevoegdheden om, samen met andere partners, de openbare orde te waarborgen en overlast te voorkomen, te verminderen of te bestrijden Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven overig beleid Actieplannen 1SVG0601 De zonale veiligheidspartners zetten preventieve acties op om overlast te voorkomen Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SVG0602 De zonale veiligheidspartners zetten repressieve acties op om overlast te beheersen Ontvangsten Investering Uitgaven SVG0603 De zonale veiligheidspartners voorzien in aangepaste trajecten om het voortduren of de herhaling van overlast te voorkomen Uitgaven SVG0604 1SVG0605 1SVG0606 De zonale veiligheidspartners hanteren de breken, buigen bouwen-methodiek om op een geïntegreerde wijze doelgericht en doelmatig op te treden ten aanzien van hot spots De zonale veiligheidspartners voeren een geïntegreerd beleid betreffende uitgaan in de stad De zonale veiligheidspartners voeren een geïntegreerd beleid betreffende malafide handelszaken 66

69 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG0699 Personeelslijn Ontvangsten Uitgaven

70 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG07 Antwerpen is een leefomgeving vrij van gevaar overig beleid Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven Actieplannen 1SVG0701 1SVG0702 Het openbaar domein is vrij van obstakels en onveilige situaties Antwerpen heeft een veilig en gezond leefmilieu Uitgaven SVG0703 De veiligheid in en rond panden wordt gegarandeerd Uitgaven Investering Uitgaven SVG0704 Het gebruik van het openbaar vervoer is voor iedereen aangenamer en veiliger Uitgaven SVG0705 De stad is zo goed mogelijk voorbereid op de beheersing van incidenten of noodsituaties Ontvangsten Uitgaven SVG0799 Personeelslijn Ontvangsten Uitgaven

71 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG08 De lokale politie Antwerpen blijft haar basisfunctionaliteiten optimaliseren Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Uitgaven overig beleid Actieplannen 1SVG0801 1SVG0802 1SVG0803 1SVG0804 1SVG0805 1SVG0806 1SVG0807 1SVG0808 1SVG0809 De samenwerking tussen districten en lokale politie verloopt optimaal Realisatietermijn: De wijkwerking van de lokale politie wordt verder geoptimaliseerd Realisatietermijn: De operationele capaciteit van de lokale politie is verhoogd Gerealiseerd Realisatietermijn: De interventie van LPA wordt verder geoptimaliseerd Realisatietermijn: De afzonderlijke operationele reserve is verder uitgebouwd Realisatietermijn: De recherchewerking van de lokale politie wordt verder geoptimaliseerd Realisatietermijn: De onthaalfunctie van de lokale politie wordt verder geoptimaliseerd Slachtoffers van misdrijven worden maximaal gehercontacteerd Gerealiseerd Realisatietermijn: De kwaliteit van de ordehandhaving wordt verder verbeterd 69

72 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD Realisatietermijn: SVG0810 De bedrijfsvoering van LPA wordt voortdurend verbeterd Uitgaven SVG0899 Personeelslijn 70

73 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG09 De brandweer werkt snel en efficiënt, zodat incidenten en de gevolgen van incidenten, zowel op de mens, zijn bezittingen als het milieu, maximaal voorkomen worden en beperkt blijven Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SVG0901 1SVG0902 1SVG0903 PRO-ACTIE: De brandweer neemt alle maatregelen om risico's te inventariseren en te analyseren PREVENTIE: De brandweer neemt alle mogelijke maatregelen om het zich voordoen van risico's te beperken of de gevolgen van het zich voordoen te minimaliseren PREPARATIE: De brandweer neemt alle maatregelen om te garanderen dat de dienst klaar is om het hoofd te bieden aan een reëel incident Uitgaven Investering Uitgaven SVG0904 1SVG0905 1SVG0906 UITVOERING: De brandweer neemt alle maatregelen die nodig zijn wanneer een incident zich daadwerkelijk voordoet EVALUATIE: De brandweer neemt alle maatregelen om de pro-actie, preventie, preparatie, uitvoering en bedrijfsvoering te verbeteren via lessen getrokken na een incident BEDRIJFSVOERING: Een efficiënte bedrijfsvoering ondersteunt alle aspecten van de veiligheidsketen Ontvangsten Uitgaven

74 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD Investering Uitgaven SVG0999 Personeelslijn 72

75 Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD 1HMB01 Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD Antwerpen is een verkeersveilige stad dankzij een geïntegreerde aanpak Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven overig beleid Actieplannen 1HMB0101 Duurzame verkeersveilige infrastructurele oplossingen zijn uitgewerkt op het vlak van ruimtelijke ordening, weginrichting en vervoersmiddelenkeuze met oog voor ruimtelijke kwaliteit Uitgaven Investering Uitgaven HMB0102 Een gedragsverandering heeft plaatsgevonden op verkeersveiligheidsgebied door maatregelen als verkeerseducatie en -campagnes Investering Uitgaven HMB0103 1HMB0104 Naleving van de verkeersregels is ondersteund door handhaving Antwerpen is verkeersveiliger door een blijvende inzet en betrokkenheid van de stad, haar bewoners en bezoekers Uitgaven HMB0199 Personeelslijn Ontvangsten 670 Uitgaven

76 Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD 1SMB02 Stad en haven zijn bereikbaar, (verkeers)leefbaar en verkeersveilig overig beleid Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven Actieplannen 1SMB0201 Een vlotte multimodale verkeersstructuur is ontwikkeld op het niveau van de stad en de randgemeenten Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SMB0202 De principes van mobiliteitsmanagement op het niveau van districten, wijken en buurten zijn gehanteerd Koen Kennis Investering Uitgaven SMB0203 Op het niveau van de straat zijn de principes van verkeersmanagement toegepast Koen Kennis Uitgaven Investering Uitgaven SMB0204 Het mobiliteitsbeleid wordt versterkt door een kwalitatieve en klantvriendelijke dienstverlening Koen Kennis Uitgaven SMB0205 1SMB0206 Bewoners, gebruikers en winkeliers zijn geïnformeerd en geconsulteerd over mobiliteitsprojecten in hun leefomgeving in een traject op maat Koen Kennis Het systeem van fietsdelen garandeert snelle en duurzame verplaatsingen doorheen de stad Koen Kennis 74

77 Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD Uitgaven SMB0207 en handhaving verlopen op een kwalitatieve, consequente en rechtvaardige manier Koen Kennis Realisatietermijn: Ontvangsten Uitgaven SMB0299 Personeelslijn Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven

78 Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD 1SMB03 Er is voldoende stallings- en parkeercapaciteit voor auto's en fietsen in een stad die steeds meer inwoners en bezoekers aantrekt Stopgezet Realisatietermijn: Budget Jaarrekening 2014 Ontvangsten overig beleid Actieplannen 1SMB0301 1SMB0302 1SMB0303 1SMB0304 Het parkeerbeleidsplan voorziet in de noden van zowel bewoners, bezoekers als bedrijven Koen Kennis Stopgezet Realisatietermijn: De beschikbare parkeerplaatsen worden optimaal benut en - waar mogelijk - wordt extra parkeercapaciteit ingericht Koen Kennis Stopgezet Realisatietermijn: Reglementering en handhaving zijn essentieel voor een succesvol parkeerbeleid Koen Kennis Stopgezet Realisatietermijn: Alle parkeerders kunnen rekenen op een kwalitatieve en klantvriendelijke dienstverlening Koen Kennis Stopgezet Realisatietermijn:

79 Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD 1SMB04 Het Masterplan 2020 verhoogt de bereikbaarheid, de verkeersveiligheid en de leefbaarheid in en rondom Antwerpen Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SMB0401 Een stadsbrede regie waarborgt een geïntegreerde kwalitatieve aanpak en garandeert een goede samenwerking met alle betrokken actoren Koen Kennis Investering Uitgaven SMB0402 Begeleiding, planning en regie garanderen een kwalitatieve, gebiedsgerichte en geïntegreerde aanpak van de infrastructuurprojecten van het Masterplan 2020 Koen Kennis Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven SMB0403 Adviesverlening, projectopvolging en ontwerpend onderzoek garanderen een kwalitatieve en multidisciplinaire begeleiding van de infrastructuurprojecten van het Masterplan 2020 Koen Kennis Investering Uitgaven SMB0404 De gewestwegen doorheen Antwerpen zijn correct overgedragen naar de stad Koen Kennis 1SMB0405 De stad participeert in de minderhinderaanpak van de projecten van Masterplan 2020 Koen Kennis 1SMB0406 De bewoners, bezoekers en bedrijven zijn geïnformeerd en betrokken door een stedelijke communicatie over de projecten van het Masterplan Koen Kennis 77

80 Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD Investering Uitgaven SMB0499 Personeelslijn Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven

81 Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD 1SMB05 Bij grote werven op het publiek domein met invloed op de verkeersstromen, zorgt een doelgerichte aanpak van minder hinder voor een beperking van de economische en/of sociale schade Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Uitgaven Investering Uitgaven prioritair Actieplannen 1SMB0501 Een doelgerichte minderhinderaanpak is intern georganiseerd en deze is in samenspraak met externe partners uitgerold Koen Kennis Investering Uitgaven SMB0502 De bereikbaarheid is gegarandeerd door alternatieve vervoersmodi en -routes en door een waaier van begeleidende maatregelen tijdig te voorzien Koen Kennis Uitgaven Investering Uitgaven SMB0503 De socio-economische aantrekkingskracht van de stad is behouden door een set van ontwikkelde instrumenten/acties die de impact van werven helpen beperken Koen Kennis Uitgaven SMB0504 Een kwaliteitsvolle infrastructuurcommunicatie is intern ontwikkeld en deze is in samenspraak met externe partners uitgevoerd Koen Kennis Uitgaven

82 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW01 Elke Antwerpenaar heeft toegang tot kwaliteitsvolle kinderopvang overig beleid Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SLW0101 De Europese norm voor het aantal plaatsen kinderopvang per 100 kinderen van 0 tot 3 jaar is zoveel mogelijk behaald Nabilla Ait Daoud Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven SLW0102 De kwaliteit van de bestaande kinderopvang is verhoogd Nabilla Ait Daoud Uitgaven Investering Uitgaven SLW0103 Het kinderopvangaanbod is toegankelijk dankzij goede communicatie en het wegwerken van de drempels Nabilla Ait Daoud Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SLW0199 Personeelslijn Nabilla Ait Daoud Ontvangsten Uitgaven

83 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW02 Alle scholen werken samen met de stad opdat kinderen, tieners en jongeren de kans krijgen en grijpen om competenties te ontwikkelen en kwalificaties te behalen die leiden tot brede persoonsvorming en toegang tot hoger onderwijs en/of de arbeidsmarkt Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SLW0201 Randvoorwaarden voor een ononderbroken leerloopbaan op maat van de leerling zijn gegarandeerd Claude Marinower Uitgaven Investering Uitgaven SLW0202 Randvoorwaarden voor veilige, brede en kwaliteitsvolle leer- en leefomgevingen zijn gegarandeerd Claude Marinower Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SLW0204 Informatie en instrumenten om gezamenlijk kennis te ontwikkelen zijn gedeeld zodat de onderwijskwaliteit verhoogt Claude Marinower Uitgaven Investering Uitgaven SLW0299 Personeelslijn Claude Marinower Ontvangsten Uitgaven

84 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW03 Door het organiseren en aanbieden van kwalitatief onderwijs biedt het Stedelijk Onderwijs eerlijke ontplooiingskansen, die elke lerende grijpt om talenten en competenties te ontwikkelen en door te groeien tot een verantwoordelijke wereldburger Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Liquiditeiten Ontvangsten Actieplannen 1SLW0301 Elke lerende realiseert de voor hem of haar geldende leerplandoelen, eindtermen, ontwikkelingsdoelen of competentieprofielen, met perspectief op gekwalificeerde uitstroom Claude Marinower Uitgaven SLW0302 1SLW0303 1SLW0304 1SLW0305 Elke lerende doorloopt doorheen de leerloopbaan een integraal ontwikkelingsproces zonder drempels Claude Marinower Elke lerende kan leren in een brede school, academie of centrum, waar verwante opleidingen samenwerken met partners uit het werk- en maatschappelijk veld Claude Marinower Elke stakeholder krijgt optimale participatiekansen binnen een psychologisch contract om samen school te maken Claude Marinower Het Stedelijk Onderwijs voorziet in doorstroomcapaciteit voor elke lerende in het basisonderwijs Claude Marinower Investering Uitgaven SLW0306 Voldoende, passende en dynamische talenten werken in al hun diversiteit aan de realisatie van de organisatiedoelstellingen Claude Marinower 82

85 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW0307 Het Stedelijk Onderwijs wordt door iedereen erkend als een toegankelijk, divers en toekomstgericht netwerk van scholen en centra Claude Marinower Uitgaven SLW0308 Een innovatieve, duurzame, goed onderhouden infrastructuur in een warme, nette en toegankelijke omgeving biedt plaats aan alle huidige en toekomstige leerlingen, cursisten, personeel, ouders, partners, externe gebruikers en bezoekers Claude Marinower Ontvangsten Investering Ontvangsten Uitgaven Liquiditeiten Ontvangsten SLW0309 1SLW0310 1SLW0311 Een klantgericht financieel beleid verhoogt de transparantie en kosten-efficiëntie Claude Marinower Een preventieve aanpak en het naleven van de reglementering zorgen voor een veilige en milieuvriendelijke leer- en werkomgeving voor leerlingen, cursisten, personeel, ouders, partners, externe gebruikers en bezoekers Claude Marinower Een organisatiebrede geharmoniseerde ICT-dienstverlening zorgt voor planmatige, optimale en kostenefficiënte ondersteuning van alle bedrijfsprocessen en ICT-gerelateerde projecten, zowel administratief, technisch als pedagogisch Claude Marinower Investering Uitgaven SLW0312 1SLW0313 1SLW0314 Een gepland, opgevolgd, evidence-based, reglementair en transparant beleid ligt aan de basis van de effectieve en gemeten realisatie van de missie van het Stedelijk Onderwijs Claude Marinower Maximaal inzetten op diversiteit in alle aspecten van de bedrijfsvoering maakt dat iedereen "zich thuis" voelt binnen de organisatie Claude Marinower Het Stedelijk Onderwijs innoveert systematisch en doelgericht Claude Marinower 83

86 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW0315 1SLW0399 Omgeving, gedrag en dienstverlening maken van het Stedelijk Onderwijs een gastvrije en klantgerichte organisatie Claude Marinower AG Stedelijk Onderwijs Claude Marinower 84

87 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW04 Antwerpen is een aantrekkelijke, kwaliteitsvolle en internationale studentenstad Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven overig beleid 1SLW0401 Actieplannen Antwerpen wordt internationaal uitgedragen als een studentenstad Claude Marinower Uitgaven SLW0402 Gate 15 is het zenuwcentrum van Antwerpen als studentenstad Claude Marinower Aangepast Uitgaven Investering Uitgaven SLW0403 Er is een aantrekkelijk en kwaliteitsvol stadsklimaat op maat van studenten Claude Marinower Uitgaven Investering Uitgaven SLW0499 Personeelslijn Claude Marinower Ontvangsten Uitgaven

88 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW05 Antwerpen is een welvarende innovatieve business stad overig beleid Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SLW0501 Antwerpen is een hotspot voor innovatief ondernemen Philip Heylen Aangepast Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SLW0502 Nieuwe bedrijven investeren in de stad, bestaande bedrijven zijn stevig verankerd Philip Heylen Rob Van de Velde/Philip Heylen Ontvangsten Uitgaven SLW0503 De aantrekkingskracht van de kernwinkelgebieden en strategische horecakernen neemt fors toe Koen Kennis Uitgaven Investering Uitgaven SLW0504 De stedelijke dienstverlening aan ondernemers is uitmuntend Ludo Van Campenhout Philip Heylen/Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SLW0599 Personeelslijn Marc Van Peel/Ludo Van Campenhout/Philip Heylen/Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven

89 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW06 De Antwerpse arbeidsmarktparadox is structureel aangepakt prioritair Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Liquiditeiten Ontvangsten Actieplannen 1SLW0601 De stad zorgt voor een betere afstemming van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt met extra aandacht voor kansengroepen en jeugd Marc Van Peel Uitgaven SLW0602 Sociale economie is een sterke sector die kansengroepen tewerkstelt en laat doorstromen naar de reguliere arbeidsmarkt Marc Van Peel Ontvangsten Uitgaven Liquiditeiten Ontvangsten SLW0603 1SLW0604 1SLW0699 OCMW-klanten worden geactiveerd richting arbeidsmarkt Fons Duchateau Zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie is versterkt bij OCMW-klanten die (nog) niet activeerbaar zijn naar arbeid Fons Duchateau Personeelslijn Marc Van Peel Realisatietermijn: Ontvangsten Uitgaven

90 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW07 Antwerpen handhaaft zich als wereldcentrum van de diamanthandel en versterkt zich als juwelierscentrum Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven overig beleid Actieplannen 1SLW0701 De economische groeikansen van de diamantsector als handels- en juwelierscentrum worden bevorderd in samenwerking met de sector en andere bestuursniveaus Ludo Van Campenhout Uitgaven SLW0702 1SLW0703 Antwerpen maakt van de diamantwijk een veilig en aantrekkelijk stuk stad om te werken, te wonen en te bezoeken Ludo Van Campenhout Met eerlijke diamanthandel heeft Antwerpen een troef in internationale B2B- en B2G-marketing en communicatie Ludo Van Campenhout Uitgaven SLW0704 De stad zet in op publiekswerking diamant om het imago van de sector te verbeteren en het toeristisch potentieel te verhogen Ludo Van Campenhout Realisatietermijn: Uitgaven SLW0799 Personeelslijn Ludo Van Campenhout Ontvangsten 782 Uitgaven

91 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW08 Antwerpen is voor binnen- en buitenland een toeristische aantrekkingspool wat de lokale economie en beeldvorming over de stad versterkt Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven Liquiditeiten Ontvangsten overig beleid Actieplannen 1SLW0801 Dankzij internationale doelgroepmarketing en internationale netwerking stijgt het aantal dag- en verblijfstoeristen (of houden we gelijke tred met de evolutie in de benchmarksteden) Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SLW0802 Door middel van productontwikkeling en promotie van de unieke toeristische troeven, het shoppingtoerisme en cruisetoerisme, kan Antwerpen zich onderscheidend positioneren ten aanzien van andere steden Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SLW0803 Antwerpen wordt in de markt gezet als een aantrekkelijke meeting- en beurzenbestemming Koen Kennis Uitgaven SLW0804 Er is een aantrekkelijk en kwalitatief toeristisch aanbod en stadsklimaat Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SLW0805 De toekomstgerichte exploitatie van het stedelijk gebied 'Het Eilandje' wordt verder uitgewerkt Koen Kennis Aangepast Realisatietermijn:

92 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD Uitgaven SLW0899 Personeelslijn Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven

93 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW09 Er is voldoende onderwijscapaciteit in Antwerpen zodat alle leerlingen een geschikte plaats hebben Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven prioritair Liquiditeiten Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SLW0901 De capaciteitsuitdagingen werden aangepakt door gegevensverzameling en analyse, afspraken en afstemming met alle partners en het uitwerken van (vernieuwende) oplossingen Claude Marinower Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven Liquiditeiten Ontvangsten SLW0999 Personeelslijn Claude Marinower Ontvangsten Uitgaven

94 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR01 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD Iedereen vindt in Antwerpen een veelzijdig lokaal cultuuraanbod en het forum om zichzelf te ontplooien Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SBR0101 Het sociocultureel aanbod is veelzijdig, kwaliteitsvol, stedelijk relevant en lokaal verankerd Philip Heylen Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SBR0102 De socioculturele infrastructuur is uitnodigend en optimaal toegankelijk Philip Heylen Ontvangsten Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven SBR0103 Een coördinerend duurzaam cultuurbeleid zorgt voor meer samenwerking, participatie en ontmoeting Philip Heylen Ontvangsten Uitgaven SBR0199 Personeelslijn Philip Heylen Ontvangsten Uitgaven

95 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR02 De kunsten en kunstenaars zijn de motor voor vernieuwing en creatie en zorgen mee dat Antwerpen één van de culturele hoofdsteden in Europa blijft Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SBR0201 Antwerpen maakt kunst mogelijk Philip Heylen Uitgaven Investering Uitgaven SBR0202 Antwerpen toont kunst Philip Heylen Uitgaven Investering Uitgaven SBR0203 De Antwerpenaar en bezoeker houdt van kunst Philip Heylen Uitgaven SBR0204 Kunst maakt mee de stad Philip Heylen Uitgaven SBR0299 Personeelslijn Philip Heylen Ontvangsten Uitgaven

96 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR03 Bewoners en bezoekers beleven cultureel erfgoed in Antwerpen als een gedeelde grondstof en waarderen het verleden als een bron van kennis, inspiratie en genot Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven prioritair Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SBR0301 Cultureel erfgoed is interessant voor een groot publiek én bepaalt de beeldvorming over heden en verleden van de stad Philip Heylen Ontvangsten Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven SBR0302 Cultureel erfgoed is toegankelijk voor een divers publiek én zet aan tot participatie Philip Heylen Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SBR0303 Cultureel erfgoed biedt verdieping én zet aan tot reflectie, levenslang leren en expertiseontwikkeling Philip Heylen Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SBR0304 Cultureel erfgoed is toekomstgericht én zet aan tot ontmoeting, kwaliteitsvolle vrijetijdsbesteding en creativiteit Philip Heylen Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven

97 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR0305 Het erfgoedbeleid is gecoördineerd via samenwerking en complementariteit Philip Heylen Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SBR0399 Personeelslijn Philip Heylen Ontvangsten Uitgaven

98 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR04 Antwerpen staat op de kaart als (onroerend) erfgoedstad: onroerend erfgoed is een troef in het ruimtelijk beleid en een hefboom voor stadsontwikkeling Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SBR0401 Het onroerend erfgoed is gevrijwaard, waar nodig door herbestemming, om het door te geven aan de volgende generatie Rob Van de Velde Uitgaven Investering Uitgaven SBR0402 Onderzoek, kennisopbouw, kennisbeheer en kennisdeling zorgen voor de noodzakelijke basis voor een onroerend erfgoedbeleid Rob Van de Velde Uitgaven Investering Uitgaven SBR0403 De stad geeft het goede voorbeeld als onroerend erfgoedzorger Rob Van de Velde Uitgaven SBR0404 Een breed draagvlak is gecreëerd voor het onroerend erfgoed door sensibilisering, informatie en ontsluiting Rob Van de Velde Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven SBR0405 Het erfgoedbeleid is gecoördineerd en gestimuleerd in samenwerking en complementariteit tussen interne en externe partners en betrokkenen Rob Van de Velde 96

99 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR0499 Personeelslijn Rob Van de Velde Ontvangsten Uitgaven

100 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR05 Alle kinderen, tieners en jongeren ervaren voldoende fysieke en mentale ruimte om zich in hun vrijetijd te ontspannen en te ontplooien Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven prioritair Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SBR0501 Jongeren en jeugdverenigingen organiseren kwaliteitsvolle jeugdwerkactiviteiten voor kinderen, tieners en jongeren en worden hierbij ondersteund Nabilla Ait Daoud Ontvangsten Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven SBR0502 De stad, haar districten en haar partners organiseren een gevarieerd en kwaliteitsvol jeugdwerkaanbod voor kinderen, tieners en jongeren Nabilla Ait Daoud Ontvangsten Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven SBR0503 Kinderen, tieners en jongeren beschikken over voldoende ruimte, zodat ze vrij kunnen spelen, ontdekken en zich amuseren Nabilla Ait Daoud Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SBR0504 Kinderen, tieners, jongeren en het jeugdwerk geven hun mening over het beleid van de stad en haar districten Nabilla Ait Daoud Uitgaven

101 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR0599 Personeelslijn Nabilla Ait Daoud Ontvangsten Uitgaven

102 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR06 Meer Antwerpenaren sporten of bewegen waardoor de mentale en fysieke gezondheid, de individuele ontplooiing en de samenhorigheid van de Antwerpenaren worden bevorderd Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Liquiditeiten Ontvangsten Actieplannen 1SBR0601 Het kwalitatief, toegankelijk en divers sport- en beweegaanbod van de stad, sportverenigingen en partners is op elkaar afgestemd en verruimd Ludo Van Campenhout Uitgaven Investering Uitgaven SBR0602 Er is meer kwalitatieve en toegankelijke sport- en beweegruimte die zin geeft om op een gezonde manier te sporten en te bewegen met respect voor elkaar en de infrastructuur Ludo Van Campenhout Ontvangsten Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven SBR0603 Iedereen is geprikkeld om te sporten en te bewegen door middel van doeltreffende en laagdrempelige campagnes en activiteiten, diverse sportevenementen en topsport Ludo Van Campenhout Uitgaven SBR0699 Personeelslijn Ludo Van Campenhout Ontvangsten Uitgaven

103 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR07 Evenementen versterken de verschillende troeven van de stad op lokaal, nationaal en internationaal niveau Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SBR0701 Het organiseren van evenementen over het ganse grondgebied onderstreept de verschillende troeven van de stad Uitgaven SBR0702 Het faciliteren van evenementen en filmproducties over het ganse grondgebied onderstreept de verschillende troeven van de stad Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SBR0703 Er is een goed evenwicht tussen Antwerpen als evenementenstad en Antwerpen als woon- en werkstad Uitgaven SBR0799 Personeelslijn Ontvangsten Uitgaven

104 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1HHM01 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD De sociale grondrechten van alle Antwerpenaren en in het bijzonder van mensen in armoede zijn gegarandeerd Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven prioritair Actieplannen 1HHM0101 Pro-actieve detectie van noden en problemen en gerichte hulp- en dienstverlening zorgen ervoor dat niemand er alleen voor staat Fons Duchateau Ontvangsten Uitgaven HHM0102 Mensen met een migratie-achtergrond worden ondersteund zodat zij hun sociale grondrechten kunnen realiseren Fons Duchateau Uitgaven HHM0103 Dak- en thuislozen zijn geholpen met een persoonsgerichte aanpak Fons Duchateau Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven HHM0104 Er is een ruim en divers aanbod aan preventieve gezinsondersteuning voor (aanstaande) gezinnen met als ankerpunt de huizen van het kind Fons Duchateau Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven HHM0105 Een inclusief en geïntegreerd armoedebeleid krijgt vorm via alle beleidsdomeinen van de lokale overheid en particuliere organisaties Fons Duchateau 102

105 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD Uitgaven HHM0106 Er is een gecoördineerd beleid gericht op opwaartse sociale mobiliteit van kwetsbare groepen Fons Duchateau Uitgaven HHM0107 Door in te zetten op e-inclusie hebben alle Antwerpenaren toegang tot de digitale kennismaatschappij Fons Duchateau Uitgaven Investering Uitgaven HHM0108 De re-integratie van justitiecliënten wordt ondersteund Uitgaven HHM0199 Personeelslijn Fons Duchateau Ontvangsten Uitgaven

106 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1HHM02 Alle Antwerpenaren beschikken over gelijke kansen om deel te nemen aan de stadsgemeenschap en deze actief mee vorm te geven Stopgezet Realisatietermijn: Budget Jaarrekening Budget Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven overig beleid 1HHM0201 Actieplannen De werking van de stad is afgestemd op de diversiteit van de samenleving Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: HHM0202 1HHM0203 1HHM0204 1HHM0205 1HHM0206 1HHM0299 Kwetsbare kinderen, jongeren en nieuwkomers krijgen de kans om hun talenten te ontwikkelen en deze maximaal in te zetten in de samenleving. Op deze manier bestrijden we ongekwalificeerde uitstroom uit het onderwijs Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Inburgeraars nemen actief deel aan de samenleving Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: De diversiteit van de stadsgemeenschap is meer zichtbaar Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Inburgeraars versterken via een inburgeringsprogramma hun competenties en zelfredzaamheid om te participeren aan de samenleving Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Het lokale beleid van integratie en diversiteit wordt gecoördineerd en samenwerkingen, deelname en complementaire acties worden gestimuleerd Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Personeelslijn Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn:

107 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1HHM03 De Nederlandse taal verbindt ons allemaal prioritair Stopgezet Realisatietermijn: Budget Jaarrekening Budget Uitgaven Investering Uitgaven Actieplannen 1HHM0301 1HHM0302 1HHM0303 1HHM0304 Er is een behoeftegericht aanbod Nederlands voor volwassen anderstaligen Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Antwerpen is een taalrijke stad waar anderstaligen hun Nederlands kunnen oefenen Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Taaldrempels zijn verminderd voor laagtaalvaardigen Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Meer mensen maken kennis met de rijkdom en het verhaal van de Nederlandse taal Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn:

108 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1HHM04 De Antwerpenaar kiest voor een gezonde levensstijl overig beleid Stopgezet Realisatietermijn: Voor deze beleidsdoelstelling is geen budget voorzien. Actieplannen 1HHM0401 1HHM0402 Gezonde levensstijl is een aandachtspunt in de stedelijke beleidsplanning en uitvoering Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: De focus op gezonde levensstijl wordt professioneel ondersteund op basis van wetenschappelijke kennis en inzichten Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn:

109 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM05 De gezondheid van de burger is bevorderd en de gezondheidsongelijk verminderd. Aangepast Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid 1SHM0501 1SHM0502 1SHM0503 Actieplannen De burger is ondersteund in zijn/haar keuze voor een gezonde leefstijl Fons Duchateau Aangepast Het gezondheidsaanbod is wijk- en doelgroepgericht uitgebouwd Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: De burger is ondersteund in zijn/haar keuze voor een gezonde leefstijl Fons Duchateau Realisatietermijn: Uitgaven SHM0504 De impact van ziektepreventie is vergroot Fons Duchateau Realisatietermijn: Uitgaven SHM0505 De toegankelijkheid van eerstelijnszorg is verbeterd Fons Duchateau Realisatietermijn: Ontvangsten Uitgaven SHM0506 Antwerpen profileert zich als een gezonde stad Fons Duchateau Realisatietermijn: Uitgaven SHM0507 Er is een doelgroepspecifieke aanpak voor druggebruikers en een doelgroepspecifiek aanbod voor sekswerkers Fons Duchateau Nieuw Realisatietermijn:

110 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD Uitgaven SHM0599 Personeelslijn Fons Duchateau Ontvangsten Uitgaven

111 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM06 Senioren zijn actief in alle aspecten van de samenleving overig beleid Stopgezet Realisatietermijn: Budget Jaarrekening Budget Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SHM0601 1SHM0602 1SHM0699 Senioren maken gebuik van het aanbod aan activiteiten, vorming en informatie dat voldoet aan de 5 B's: betaalbaar, bereikbaar, bruikbaar, begrijpbaar, beschikbaar Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Senioren hebben toegang tot een lokaal, laagdrempelig en geïntegreerd zorgaanbod Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Personeelslijn Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn:

112 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM07 Menswaardig bestaan, maatschappelijke integratie en ontplooiing is een recht voor elke bewoner, die de kansen hiertoe maximaal benut binnen zijn mogelijkheden Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Uitgaven overig beleid Investering Liquiditeiten Ontvangsten Uitgaven Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SHM0701 De toekenning en uitkering van leefloon, equivalent leefloon en medische zorg verloopt conform het wettelijk kader Fons Duchateau Uitgaven Liquiditeiten Ontvangsten SHM0702 1SHM0703 1SHM0704 1SHM0705 1SHM0706 Op basis van de behoeften en inspanningen van de klanten is er een aanbod van financiële en materiële steun bovenop het leefloon/equivalent leefloon conform het wettelijk kader met het oog op het realiseren van menswaardig bestaan Fons Duchateau De OCMW-klant en zijn gezin kunnen op een volwaardige manier participeren aan het maatschappelijke leven Fons Duchateau Iedereen weet hoe hij schulden kan voorkomen en afbouwen en heeft recht op laagdrempelige juridische- en schuldhulpverlening Fons Duchateau Hulpverlening bij energieschulden en advies m.b.t. energiebewust leven voorkomt betalingsproblemen en afsluiting van energietoevoer Fons Duchateau Een respectvolle klantbegeleiding houdt rekening met de persoon en het gezin achter het dossier. Hiertegenover staat een respectvolle omgang met personeel en infrastructuur door de klanten Fons Duchateau 110

113 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM0799 Personeelslijn Fons Duchateau 111

114 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM08 Antwerpse burgers en verenigingen nemen deel aan de rijkgeschakeerde stadsgemeenschap en geven deze actief mee vorm Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Liquiditeiten Ontvangsten Actieplannen 1SHM0801 Stadsbewoners zijn betrokken bij het samenleven in hun woonomgeving Fons Duchateau Uitgaven Investering Uitgaven SHM0802 Bewoners worden geïnformeerd over en geven mee vorm aan het stedelijk beleid Fons Duchateau Uitgaven SHM0803 Meer Antwerpenaren doen aan vrijwilligerswerk Fons Duchateau Uitgaven SHM0804 Verenigingen zijn toegerust om de deelname van hun achterban aan de samenleving te versterken en ontmoeting tussen Antwerpenaren tot stand te brengen Fons Duchateau Uitgaven Liquiditeiten Ontvangsten SHM0805 De Antwerpse moslim kan het Offerfeest op waardige en wettelijke wijze beleven Fons Duchateau Ontvangsten Uitgaven SHM0806 Beschikbare ruimte wordt zo ontsloten dat ze leidt tot meer gemeenschapsvorming 112

115 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD Fons Duchateau Uitgaven Investering Uitgaven SHM0807 Senioren, personen met een handicap, holebi's en transgenders worden ondersteund op het vlak van inspraak, verenigingsleven en deelname aan activiteiten. Fons Duchateau Nieuw Realisatietermijn: Ontvangsten Uitgaven SHM0899 Personeelslijn Fons Duchateau Ontvangsten Uitgaven

116 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM09 Iedere Antwerpenaar kan zijn eigen levensbeschouwing in optimale omstandigheden beleven met respect voor andere Antwerpenaren, voor het seculiere karakter van de overheid en voor de scheiding van religie en overheid Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SHM0901 De eredienstbesturen organiseren hun levensbeschouwing conform het decreet op de erediensten en andere toepasselijke regelgeving Philip Heylen Uitgaven Investering Uitgaven SHM0902 De eredienstbesturen organiseren hun levensbeschouwing in alle openheid en in partnerschap met de buurt Philip Heylen Uitgaven SHM0903 De eredienstbesturen organiseren hun levensbeschouwing in een veilige en kwaliteitsvolle infrastructuur op maat Philip Heylen Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven SHM0904 Antwerpenaren hebben toegang tot informatie over levensbeschouwelijke diversiteit en interlevensbeschouwelijke dialoog Philip Heylen Uitgaven SHM0999 Personeelslijn Philip Heylen 114

117 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD Ontvangsten Uitgaven

118 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM10 Dier en mens gaan evenwichtig samen in de stedelijke omgeving, met respect voor ieders welzijn Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven overig beleid Actieplannen 1SHM1001 Burgers die dierenwelzijn vooropstellen kunnen rekenen op relevante dienstverlening Nabilla Ait Daoud Uitgaven Investering Uitgaven SHM1002 Burgers zijn zich bewust van hun eigen verantwoordelijkheid inzake dierenwelzijn en dierenoverlast Nabilla Ait Daoud Uitgaven SHM1003 Dierenoverlast wordt beheerd met oog voor dierenwelzijn Nabilla Ait Daoud Ontvangsten Uitgaven SHM1099 Personeelslijn Nabilla Ait Daoud Ontvangsten Uitgaven

119 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM11 Antwerpen zet middelen optimaal in om bij te dragen aan eerlijke Noord-Zuidverhoudingen en aan de verdere ontwikkeling in het Zuiden Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Actieplannen 1SHM1101 Vanuit een breed netwerk realiseren we ontwikkelingsprojecten die ook bijdragen tot de versterking van de sociale cohesie in Antwerpen Uitgaven SHM1102 Het draagvlak voor eerlijke Noord-Zuidverhoudingen vergroot via onder meer informatie, sensibilisatie en de resultaten van de Zuidwerking Uitgaven SHM1103 Antwerpse verenigingen zijn ondersteund om hun werking in het kader van eerlijke Noord- Zuidverhoudingen te ontplooien Uitgaven SHM1199 Personeelslijn Ontvangsten 581 Uitgaven

120 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM12 Alle Antwerpenaren beschikken over gelijke kansen om te participeren aan de stadsgemeenschap, met de Nederlandse taal als verbindende factor Nieuw Realisatietermijn: Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven prioritair Actieplannen 1SHM1201 Anderstaligen versterken via een inburgeringsprogramma hun competenties en zelfredzaamheid Fons Duchateau Nieuw Realisatietermijn: Uitgaven SHM1202 Er is een behoeftegericht aanbod Nederlands voor volwassen anderstaligen Fons Duchateau Nieuw Realisatietermijn: Uitgaven Investering Uitgaven SHM1203 De doelgroep van het Integratie- en inburgeringsbeleid neemt actief deel aan de samenleving Fons Duchateau Nieuw Realisatietermijn: Ontvangsten Uitgaven SHM1204 De werking van de stad is afgestemd op de diversiteit van de samenleving Fons Duchateau Nieuw Realisatietermijn: Uitgaven SHM1205 De werking en het aanbod van andere reguliere voorzieningen zijn afgestemd op de diversiteit van de samenleving Fons Duchateau Nieuw Realisatietermijn: Uitgaven SHM1206 Het lokale beleid van integratie en diversiteit is afgestemd en samenwerkingen, deelname en complementaire acties zijn gestimuleerd Fons Duchateau Nieuw Realisatietermijn:

121 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD Ontvangsten Uitgaven SHM1207 De diversiteit van de stadsgemeenschap is meer zichtbaar Fons Duchateau Nieuw Realisatietermijn: Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SHM1208 Meer mensen maken kennis met de rijkdom en het verhaal van de Nederlandse taal Fons Duchateau Nieuw Realisatietermijn: Uitgaven SHM1299 Personeelslijn Fons Duchateau Nieuw Realisatietermijn:

122 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1HSB01 Het strikt budgettair en financieel beleid is realistisch en risicobewust Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Liquiditeiten Ontvangsten Uitgaven Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1HSB0101 Het invorderen en innen van ontvangsten gaat nauwgezet verder Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven Investering Ontvangsten HSB0102 Uitgaven gebeuren efficiënt, wettelijk en kostenbewust Koen Kennis Uitgaven HSB0103 1HSB0104 Het monitoren en bijsturen van budgetten gebeurt op een strikte manier, rekening houdend met het meerjarenplan Koen Kennis De juiste organisatiestructuur en een goede samenwerking ondersteunen het financieel beleid Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven Investering Liquiditeiten Ontvangsten Uitgaven Ontvangsten Uitgaven HSB0105 Transparante, gedigitaliseerde en minder reglementen zorgen voor een vereenvoudiging van de vaststelling en inning van de belastingen en retributies Koen Kennis 120

123 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1HSB0199 Personeelslijn Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven

124 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1HSB02 Antwerpen is toonaangevend in haar klantencontacten overig beleid Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven Actieplannen 1HSB0201 Burgers, bedrijven, bezoekers en brains ervaren het contact met de stad als efficiënt, klantgericht en kwaliteitsvol Uitgaven Investering Uitgaven HSB0202 1HSB0203 1HSB0299 Burgers, bedrijven, bezoekers en brains ervaren het contact met de stad als toegankelijk en bereikbaar Burgers, bedrijven, bezoekers en brains ervaren de stad als innovatief in haar klantencontacten en dienstverlening Personeelslijn Ontvangsten 514 Uitgaven

125 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1SSB03 Elke Antwerpenaar kan rekenen op een kwalitatieve en klantgerichte dienstverlening in de stadsloketten en het loket vreemdelingenzaken Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven overig beleid Actieplannen 1SSB0301 De individuele administratieve dienstverlening in de stadsloketten en loket vreemdelingenzaken is efficiënt georganiseerd en maximaal ondersteund door de stadsbrede digitale dienstverlening Aangepast Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SSB0302 1SSB0303 De klant is geïnformeerd en gesensibiliseerd over de individuele administratieve dienstverlening in de stadsloketten en loket vreemdelingenzaken en kiest resoluut voor de digitale kanalen Aangepast De stadsloketten en centraal loket vreemdelingenzaken zijn toegankelijk, veilig, duurzaam en efficiënt in gebruik Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SSB0399 Personeelslijn Ontvangsten Uitgaven

126 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1SSB04 De burgers, bezoekers en partners van Antwerpen genieten van een vereenvoudigde stedelijke administratie Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1SSB0401 De Antwerpenaar staat dicht bij een transparante administratie College van Burgemeester en Schepenen Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SSB0402 De Antwerpenaar ervaart de administratie van de groep Antwerpen als vereenvoudigd en digitaal College van Burgemeester en Schepenen Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SSB0499 Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen Ontvangsten Uitgaven

127 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1SSB05 Bewoners, bezoekers, bedrijven en studenten zijn goed geïnformeerd en voelen zich betrokken zodat zij naar eigen vermogen actief kunnen deelnemen aan de stadsgemeenschap Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven overig beleid 1SSB0501 Actieplannen Alle communicatie is relevant, effectief, duidelijk en toegankelijk Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven SSB0502 Door het stimuleren en faciliteren van conversatie en co-creatie voelen bewoners, bezoekers, bedrijven en studenten zich betrokken bij de stadsgemeenschap Ontvangsten Uitgaven SSB0503 1SSB0504 De eenmerkstrategie garandeert een duidelijk afzenderschap van de groep stad Antwerpen Stopgezet Realisatietermijn: Digitale communicatie is de norm Uitgaven SSB0505 Via de A-kaart neemt de burger deel aan het stedelijk aanbod Uitgaven Investering Uitgaven SSB0599 Personeelslijn 125

128 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD Ontvangsten Uitgaven

129 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1SSB06 Antwerpen staat nationaal en internationaal op de kaart en is aantrekkelijk voor alle potentiële bewoners, bezoekers, bedrijven en brains Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven prioritair Actieplannen 1SSB0601 Dankzij de onderscheidende positionering van de stad wordt de nationale en de internationale aantrekkingskracht versterkt bij alle doelgroepen Uitgaven SSB0602 Geïntegreerde producten, diensten en initiatieven versterken de nationale en internationale positie Uitgaven SSB0603 Alle interne en externe partners dragen maximaal bij tot de nationale en internationale positie Realisatietermijn: Uitgaven SSB0604 De eenmerkstrategie garandeert een duidelijk afzenderschap van de groep stad Antwerpen Realisatietermijn: Uitgaven SSB0699 Personeelslijn Ontvangsten Uitgaven

130 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB07 Een rechtszeker, efficiënt en toegankelijk bestuur handhaaft de democratische waarden Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1TSB0701 De beleids- en beheerscyclus ondersteunt de realisatie van de bestuursakkoorden College van Burgemeester en Schepenen Uitgaven Investering Uitgaven TSB0702 De bestuurlijke werking van de stad Antwerpen verloopt op de meest efficiënte en effectieve manier Claude Marinower College van Burgemeester en Schepenen Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven TSB0703 De stad zet in op de goede relaties met externe partners College van Burgemeester en Schepenen Uitgaven TSB0799 Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen Ontvangsten Uitgaven

131 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB08 Iedere medewerker zet zich elke dag ten volle in om de doelstellingen te realiseren Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven prioritair Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1TSB0801 Personeelsinzet wordt optimaal georganiseerd in functie van de klant Ludo Van Campenhout Uitgaven Investering Uitgaven TSB0802 Als aantrekkelijke werkgever vinden we de beste kandidaat op de interne en externe arbeidsmarkt Ludo Van Campenhout Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven TSB0803 Bevlogen medewerkers nemen hun loopbaan in eigen handen Ludo Van Campenhout Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven TSB0804 Het personeel is een weerspiegeling van de Antwerpse beroepsactieve bevolking Ludo Van Campenhout Uitgaven Investering Uitgaven TSB0899 Personeelslijn Ludo Van Campenhout Ontvangsten

132 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD Uitgaven

133 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB09 Het binnengemeentelijk samenwerkingsmodel brengt het beleid dichter bij de burger Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1TSB0901 De 9 districtsbesturen worden ondersteund door de groep stad Antwerpen met het oog op een maximale realisatie van hun doelstellingen Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven Investering Ontvangsten Uitgaven TSB0902 1TSB0999 We sturen het binnengemeentelijk samenwerkingsmodel bij zodat de beleidsbevoegdheden op het juiste bestuursniveau (kunnen) worden geplaatst Koen Kennis Personeelslijn Koen Kennis Ontvangsten Uitgaven

134 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB10 De groep stad Antwerpen is efficiënt en effectief georganiseerd met aandacht voor democratische controle Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Ontvangsten overig beleid Actieplannen 1TSB1001 Groepsbreed besturen verhoogt de transparantie van beleidsvorming en de democratische controle College van Burgemeester en Schepenen Uitgaven TSB1002 Er komt een complexiteitsreductie en bijhorende optimalisatie binnen de groep tot stand College van Burgemeester en Schepenen Uitgaven TSB1099 Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen Ontvangsten 626 Uitgaven

135 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB11 Het patrimonium van de groep stad Antwerpen wordt maximaal en optimaal ingezet voor de realisatie van de doelstellingen Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1TSB1101 Het patrimonium van de groep stad Antwerpen in beheer door AG Vespa wordt maximaal en optimaal ingezet voor de realisatie van de doelstellingen Rob Van de Velde Uitgaven Investering Uitgaven

136 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB12 Het logistiek beheer bereikt het best mogelijk resultaat zowel intern als voor de burger Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven overig beleid Investering Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1TSB1201 1TSB1202 1TSB1203 De logistieke oplossingen spelen doelgericht en flexibel in op de huidige en toekomstige maatschappelijke behoeften Philip Heylen Stopgezet Realisatietermijn: Alle facetten van de logistieke keten worden efficiënt en maximaal groepsbreed georganiseerd Philip Heylen Stopgezet Realisatietermijn: We werken samen met private partners op basis van solide afspraken met het oog op optimale prijs-kwaliteit, effectiviteit en efficiëntie, kostenbewustzijn en duurzaamheid Philip Heylen Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven TSB1204 De vastgoedportefeuille van groep stad Antwerpen speelt doelgericht en flexibel in op de huidige en toekomstige maatschappelijke behoeften Philip Heylen Nieuw Realisatietermijn: Investering Ontvangsten Uitgaven Ontvangsten Uitgaven TSB1205 De mobiliteitsbehoeften van medewerkers en bedrijfsprocessen zijn duurzaam, innovatief en gebruiksvriendelijk ingevuld Philip Heylen Nieuw Realisatietermijn:

137 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD Investering Ontvangsten Uitgaven Ontvangsten Uitgaven TSB1206 Bijzondere opdrachten zijn professioneel en klantgericht uitgevoerd Philip Heylen Nieuw Realisatietermijn: Uitgaven Investering Uitgaven TSB1299 Personeelslijn Philip Heylen Ontvangsten Uitgaven

138 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB13 De groep stad Antwerpen beschikt over een stabiele en performante IT werkomgeving ter ondersteuning van hun processen en kan op IT beroep doen voor de realisatie van het bestuursakkoord Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven overig beleid Actieplannen 1TSB1301 De medewerkers van de groep stad Antwerpen maken gebruik van een stabiele en performante IT werkomgeving ter ondersteuning van hun processen College van Burgemeester en Schepenen Uitgaven Investering Uitgaven TSB1302 1TSB1303 Ter realisatie van het bestuursakkoord wordt waar nodig IT gebruikt als bouwsteen voor projecten van de groep stad Antwerpen College van Burgemeester en Schepenen Via Overheids-IT-Architectuur willen we volgehouden, doorgedreven en vastberaden inspanningen leveren om een IT-biotoop te creëren waarin duurzaam investeren en maximaal hergebruiken mogelijk en vervolgens de norm wordt College van Burgemeester en Schepenen Investering Uitgaven TSB1399 Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen Ontvangsten 626 Uitgaven

139 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB97 Ombudsvrouw overig beleid Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Investering Uitgaven Actieplannen 1TSB9701 Werking ombudsvrouw College van Burgemeester en Schepenen Uitgaven Investering Uitgaven TSB9799 Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen Ontvangsten Uitgaven

140 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB98 Inspectie financiën overig beleid Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1TSB9801 1TSB9899 Werking inspectie financiën College van Burgemeester en Schepenen Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen Ontvangsten Uitgaven

141 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB99 Interne audit overig beleid Budget Jaarrekening Budget Nieuw krediet Ontvangsten Uitgaven Actieplannen 1TSB9901 Werking interne audit College van Burgemeester en Schepenen Uitgaven TSB9999 Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen Ontvangsten Uitgaven

142 Advies vanwege inspeetie financiën (ref. 03/2015/09/876) Aanpassing meerjarenplan en budget 2016 van de stad Antwerpen Datum: Aan: CC: 29 oktober 2015 het college van burgemeester en schepenen Roel Verhaert (stadssecretaris), Els Bouwen (directeur financiën) en Karl Van Borm (financieel beheerder) Feiten en context In het kader van artikel 3 van het reglement van inspeetie fmanciën (gemeenteraad 24 april 2006, jaarnummer 866) brengt inspeetie financiën aan het college advies uit over het budget. Vaststellingen Op basis van haar controleprogramma doet inspeetie financiën een aantal vaststellingen bij de aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 van de stad Antwerpen. Vaststellingen met betrekking tot de staat van het financieel evenwicht Resultaat op kasbasis en autofinancieringsmarge Conform artikel 14 van het besluit van de Vlaamse Regering betreffende de beleids- en beheerscyclus van de gemeenten moet het resultaat op kasbasis voor elk werkingsjaar positief zijn. Op basis van schema M2 van de aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 stelt inspeetie financiën vast dat het resultaat op kasbasis positief is voor elk werkingsjaar in de periode , gaande van 26,2 miljoen euro in 2014 (cijfers van dejaarrekening) en 13,5 miljoen euro in 2016 tot 0,6 miljoen euro in De bestemde gelden bedragen op het einde van de budgetteringsperiode in de aanpassing van het meerjarenplan ,9 miljoen euro. In hoofdzaak betreft dit een (ongewijzigd) bedrag van 115,5 miljoen euro bestemd geld voor de pensioenen. Artikel 14 van het besluit van de Vlaamse Regering stelt daarnaast dat de autofinancieringsmarge van het laatste jaar waarop de fmanciële nota van het meerjarenplan betrekking heeft, groter of gelijk moet zijn aan nul. Inspeetie financiën stelt vast dat aan bovenstaande voorwaarde werd voldaan met een positieve autofinancieringsmarge van 64,3 miljoen euro in Uit bovenstaande blijkt dat de aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 in evenwicht zijn, conform de bepalingen van het besluit van de Vlaamse Regering betreffende de beleids- en beheerscyclus. Niettegenstaande bovenstaande aangetoonde evenwichten in de aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 blijft budgettaire en financiële voorzichtigheid geboden. Inspeetie financiën wil hierbij onder de aandacht brengen dat de stad Antwerpen tijdens en ook na deze planningsperiode voor een aantal uitdagingen blijft staan. Zo blijft de financiering van de pensioenen een aandachtspunt, zalook de ~I STAD ANTWERPEN Inspeetie financiën 1/8 Francis Wellesplein I _ 2018 Antwerpen 00 _lnspectiefinancien@stad.antwerpen.be 140

143 tax-shift een weerslag hebben op het stedelijk meerjarenplan, zal er waarschijnlijk einde 2016 al een indexaanpassing zijn en zullen een aantal projecten, opgestart in deze planningsperiode, ook in de volgende periode hun weerslag hebben. Algemene vaststellingen Een aantal uitgangspunten bij de aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 Inspeetie financiën stelt vast dat de voorliggende aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 vertrekken vanuit en rekening houden met onder andere volgende algemene uitgangspunten: het exploitatiebudget werd bijgestuurd om de reeds in het verleden vooropgestelde en algemeen gebudgetteerde besparingen te concretiseren en daarnaast werd daarbovenop budgettaire ruimte vrijgemaakt (op basis van bestedingen in het verleden); het personeelsbudget werd aangepast: dit gebeurde op basis van de concrete en geactualiseerde personeelsplanning. Verder houdt de aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 rekening met een volgende indexoverschrijding in januari 2017 (met een aanpassing van de lonen in maart 2017). Inspeetie financiën merkt hierbij op dat de inschatting van het Federaal Planbureau van 6 oktober 2015 ondertussen uitgaat van een indexoverschrijding in december 2016 (met een aanpassing van de lonen in februari 2017). Bij de aanpassing van het meerjarenplan en budgetwijziging 2016 zal geëvalueerd moeten worden in welke mate het personeelsbudget dient bijgestuurd te worden; een bijsturing van de investeringsbudgetten (in hoofdzaak naar latere jaren) in functie van de verwachte transactiemomenten; in de voorstellen tot aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 dienden de verschuivingen en wijzigingen ten opzichte van de startcijfers gecompenseerd te worden voorzien. Uit de beschrijving van de financiële risico's in de toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 blijkt dat er rekening wordt gehouden met een bevolkingsgroei op basis van prognoses opgemaakt in Volgens deze prognose zou de Antwerpse bevolking in 2016 aangroeien tot bijna inwoners ten opzichte van inwoners in 2015 (of een stijging met 1,15%). Deze evolutie werd ook als basis gebruikt voor de aanpassing van het meerjarenplan en budget Recentere inschattingen van de bevolkingsgroei houden rekening met een beperktere bevolkingsgroei in de komende periode. Voor de evolutie van 2015 naar 2016 houden diverse scenario's rekening met een groei van 0,4% tot maximaal 0,8%. Inspeetie financiën adviseert om de impact hiervan op budgetten die rekening houden met deze bevolkingsgroei, te evalueren bij de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging Inschatting gebudgetteerde ontvangsten Ontvangsten vanwege hogere overheden / Algemene financiering Net zoals in eerdere aanpassingen van het meerjarenplan houdt ook het budget 2016 rekening met de door de Vlaamse overheid doorgevoerde besparingen op subsidies voor lokaal beleid. Daarnaast werd nu ook de Vlaamse compensatie voor de vrijstelling van het kadastrale inkomen op materieel en outillage geschrapt (7,5 miljoen euro). Ook blijft het aangewezen om met de nodige omzichtigheid om te gaan met de toekomstige financieringsmogelijkheden uit bovenlokale fondsen zoals het Vlaams grootstedenbeleid en Globaal Plan. Zo is er specifiek met betrekking tot het Vlaams grootstedenbeleid tot op heden voor de stad geen duidelijkheid over de toekomstige invulling en bedragen. Er werden dan ook geen verdere wijzigingen ~I STAD ANTWERPEN Inspeetie financiën 2/8 Francis Wellesplein I Antwerpen 00 _Inspectie Financien@stad.antwerpen.be 141

144 doorgevoerd aan de in de aanpassing meetjarenplan en budget 2016 voorziene budgetten (jaarlijks 10,6 miljoen euro). Voor het Globaal Plan dienen de middelen ieder jaar opnieuw bevestigd te worden door de hogere overheid (jaarlijks 0,3 miljoen euro). Andere ontvangsten Op basis van haar controleprogramma en het steekproefsgewijs nazicht van de voorstellen tot aanpassing van het meetjarenplan en budget 2016 stelt inspeetie financiën vast dat een aantal voorziene ontvangsten mogelijk niet of niet volledig zullen kunnen worden gerealiseerd. Concrete voorbeelden van dergelijke onzekere ontvangsten zijn 1,5 miljoen euro voorziene exploitatieontvangsten in het kader van (het vroegere) Veiligheids- en samenlevingscontract, 3 miljoen euro aan gebudgetteerde VIP A-subsidies voor investeringsprojecten bij de stedelijke kinderopvang en op basis van de gerealiseerde ontvangsten in lijken de ingeschreven ontvangsten uit GASboetes te hoog ingeschat. Inspeetie financiën adviseert om bovenstaande vaststellingen te bekijken in functie van de aanpassing meetjarenplan en budgetwijziging 2016 en waar nodig bijsturingen te doen. Nieuwe initiatieven en een aangepaste budgettering van projecten Inspeetie financiën stelt vast dat in de aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 middelen konden vrijgemaakt worden om nieuwe initiatieven op te nemen ofbudgetwijzigingen aan bestaande projecten door te voeren. Dit was onder andere mogelijk door de gewijzigde budgettering in het dossier Oosterweel (zie verder). Concreet werden in de aanpassing van het meetjarenplan en budget 2016 nieuwe initiatieven en gewijzigde budgetteringen van projecten opgenomen, zowel in het exploitatiebudget als in het investeringsbudget, voor respectievelijk bedragen van 13,3 en 60,5 miljoen euro voor de periode Op basis van een steekproefsgewijs nazicht stelt inspeetie financiën vast dat deze voorstellen inhoudelijk onderbouwd en gemotiveerd zijn, maar dat een concrete financiële onderbouwing van de benodigde budgetten of een concrete (planning van de) aanwending van de middelen op heden nog niet steeds voorhanden is. Inspeetie financiën adviseert om, net zoals dit gebeurt en nodig is voor de reeds voorziene budgetten, ook voor deze bijkomende middelen zowel naar timing (transactiemoment) als naar hoogte van de bedragen een evaluatie en opvolging te voorzien bij de aanpassing meetjarenplan en budgetwijziging 2016 zodat eventueel de nodige bijsturingen kunnen gebeuren. Onder andere dankzij besparingen en optimalisaties die in de (exploitatie)budgetten werden doorgevoerd en doordat investeringsprojecten op het vlak van timing werden herbekeken, konden tenslotte ook voor de projecten van de renovatie van het stadhuis en de bouw van een technische cluster Noord bijkomende middelen opgenomen worden in de aanpassing van het meetjarenplan en budget Op basis van de huidig beschikbare gegevens zullen deze beide projecten ook nog een budgettaire weerslag hebben in de volgende legislatuur. STAD ANTWERPEN Inspeetie financiën 3/8 Francis Wellesplein I _ 2018 Antwerpen 00 _InspectieFinancien@stad.antwerpen.be 142

145 OCMW Met betrekking tot de aanpassing van het meetjarenplan en budget 2016 van het OCMW, stelde inspeetie financiën vast dat dit werd opgesteld binnen de perken van de voorziene stedelijke dotatie, en dat ze financieel in evenwicht zijn overeenkomstig de bepalingen van artikel 14 van het Besluit van de Vlaamse Regering van 25 juni 2010 betreffende de beleids- en beheerscyclus. In de aanpassing van het meetjarenplan en budget 2016 van het OCMW werden de uitgaven voor specifieke kosten sociale dienst OCMW en bijhorende personeels- en werkingskosten bijgesteld omwille van de stijgende trend in het aantalleefloners (volgens toelichting 10% in de afgelopen twaalf maanden) en de verwachte impact tengevolge van de vluchtelingencrisis op het aantal (equivalent) leefloners. Onder andere door de aanpassing van de exploitatiedotatie aan het Zorgbedrijf (vermindering in functie van een lager aandeel van het Zorgbedrijfin de responsabiliseringsbijdrage) is het mogelijk voor het OCMW om deze bijkomende kosten op te vangen zonder dat een aanpassing van de stedelijke dotatie op dit ogenblik nodig is. In het verleden bleek dat het inschatten van maatschappelijke evoluties en de exacte impact daarvan op de specifieke kosten sociale dienst OCMW niet eenvoudig is, waardoor het dan ook noodzakelijk zal zijn om de impact van de instroom van vluchtelingen naar de dienstverlening van het OCMW op het budget en meetjarenplan strikt op te volgen en de stand van zaken te evalueren bij de budgetwijziging Daarnaast blijft het reeds bestaande risico dat het OCMW loopt omwille van de doorgeefleningen aan ZNA en Zorgbedrijf Antwerpen de nodige opvolging vereisen. Sinds de budgetwijziging 2015 ligt een deel van het risico van deze doorgeefleningen rechtstreeks bij de stad omdat de voorziene doorgeeflening aan ZNA voor de bouw van een nieuw ziekenhuis Park Spoor Noord bij de stad werd ingeschreven (110,2 miljoen euro voor ). Inspeetie financiën herhaalt haar eerdere advies om: de impact van de doorgeefleningen op de werkingsmiddelen van de betrokken entiteiten van kortbij op te volgen omdat het risico op niet-betaling niet uitgesloten kan worden, zodat tijdig ingegrepen en bijgestuurd kan worden en een mogelijke negatieve budgettaire impact bij het OCMW vermeden kan worden (die ook zijn effect heeft op de stadsbijleg); omwille van de omvang van de bedragen zowel voor de doorgeefleningen van het OCMW aan ZNA en Zorgbedrijf als voor de doorgeeflening van de stad aan ZNA, ervoor te zorgen dat de stad tijdig en voorafkennis krijgt van de geplande investeringen en bijhorende financiële planning van deze entiteiten. Invoering lage-emissiezone De stad wil op haar grondgebied een lage-emissiezone invoeren, waarvoor het ondertussen duidelijk is dat deze activiteiten door GAP A zullen worden uitgevoerd. Bij de aanpassing van het meetjarenplan en budget 2016 worden de oorspronkelijk bij de stad hiervoor voorziene middelen (zowel exploitatie als investeringen) echter slechts gedeeltelijk uit het stedelijk budget gehaald. Concreet gaat het voor de periode om 1,9 miljoen euro aan (netto) exploitatieontvangsten en 1 miljoen euro aan investeringsuitgaven die niet langer in het stedelijk budget worden voorzien. Daarnaast worden in 2016 wel nog stedelijke uitgaven voorzien in het exploitatiebudget (0,6 miljoen euro) en het investeringsbudget (1 miljoen euro). ~I STAD ANTWERPEN Inspeetie financiën 4/8 Francis Wellesplein I _ 20 I 8 Antwerpen OD _lnspectiefinancien@stad.antwerpen.be 143

146 Tegelijkertijd stelt inspeetie financiën vast dat in het ontwerp van aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 van GAP A geen aanpassingen gebeuren in deze grootorde van bedragen voor de realisatie van de lage-emissiezone. Bovenstaande betekent dat op groepsniveau de benodigde budgetten voor de invoering van de lageemissiezone op dit ogenblik niet transparant in beeld gebracht worden. Inspeetie fmanciën adviseert om bij budgetwijziging 2016 de budgetten op groepsniveau te herevalueren en de nodige bijsturingen door te voeren. Vaststellingen hij het exploitatiehudget Verzelfstandigingen en inkantelingen In de aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 werden een aantal beslissingen met betrekking tot de (re)organisatie van de groep stad Antwerpen verwerkt: vzw Werkhaven Er werden middelen vrijgemaakt voor de financiering van de meerkost van 1,8 miljoen euro ten gevolge van de besliste inkanteling van het personeel van vzw Werkhaven Antwerpen (per 1 januari 2016). Hoewel deze meerkost voor het personeel nu in de budgetten is voorzien moeten de op dit ogenblik voorziene nominatieve dotaties aan vzw Werkhaven Antwerpen in de budgetwijziging 2016 nog aangepast te worden naar werkings- en personeelsmiddelen. Hulpverleningszone Antwerpen 1 Met ingang van 1 januari 2015 is de hulpverleningszone Antwerpen 1 operationeel Bij de budgetwijziging 2015 werden, enkel voor 2015, bedragen als exploitatie- en investeringsdotatie aan de Hulpverleningszone opgenomen, waarbij onder de aandacht werd gebracht dat 2015 een overgangsjaar is waarvoor nog een aantal uitgaven via het stedelijk budget verlopen. Een afrekening tussen de stad en de zone zal nog moeten gebeuren, waarbij de door de stad gefinancierde uitgaven in mindering worden gebracht van de stedelijke dotatie. Inspeetie financiën herhaalt haar advies om bij de finale verrekening erover te waken dat de door de stad geprefinancierde uitgaven in zijn volledigheid en op een correcte wijze worden afgerekend. In de aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 worden nu ook de cijfers voor de periode aangepast en worden de diverse exploitatie- en investeringsbudgetten vervangen door een exploitatie- en investeringsdotatie aan de Hulpverleningszone. Inspeetie financiën merkt op dat er met betrekking tot een aantal punten (onder andere het opmaken van bovenstaande afrekening, gevraagde bijkomende personeelsbudgetten, verdeling van de pensioenlasten, IeT-budgetten,... ) nog verdere afstemming dient te gebeuren tussen de stad Antwerpen en de Hulpverleningszone in functie van de aanpassing meerjarenplan en budgetwij ziging ~I STAD ANTWERPEN Inspeetie financiën 5/8 Francis Wellesplein I Antwerpen o D _Inspectie Financien@stad.antwerpen.be 144

147 Terugstorting restmiddelen verzelfstandigde entiteiten Uit de jaarrekeningen 2014 van de autonome gemeentebedrijven en EVA-vzw's bleek dat er restmiddelen beschikbaar zijn, bijvoorbeeld door onbestede delen van stedelijke dotaties. Naar aanleiding van de goedkeuring van deze jaarrekeningen, nam het college ook beslissingen over de herb stemming en/of terugstorting van deze restmiddelen. De terugstortingen aan de stad zullen nog in boekjaar 2015 gebeuren, de bestedingen ervan zullen nog verwerkt moeten worden in de budgetwijziging Om onder andere dergelijke terugstortingen van restmiddelen op een degelijke manier op te volgen, is het noodzakelijk om op structurele wijze de financiële relaties tussen de stad en haar verzelfstandigde entiteiten van kortbij op te volgen en daarbij periodieke afstemmingen te voorzien. Inspeetie financiën stelt bij haar nazichten van jaarrekeningen van verzelfstandigde entiteiten vast dat dergelijke afstemmingen op dit ogenblik nog onvoldoende gebeuren, met de nodige financiële en/ofbudgettaire risico's tot gevolg. Vereffeningen Ten gevolge van eerder genomen beslissingen met betrekking tot de reorganisatie van de groep, worden op dit ogenblik ook een aantal verzelfstandigde entiteiten vereffend of zal dat op korte termijn gebeuren (bijvoorbeeld vzw Werk en Economie, vzw BAOBAB,... ). Uit deze vereffeningen zullen nog financiële gevolgen verwerkt moeten worden (overname schulden en vorderingen, vereffeningssaldi), al dan niet met een budgettaire weerslag. Vaststellingen hij het investeringshudget Investeringsuitgaven Het gemiddelde jaarlijkse investeringsbudget (inclusief investeringsdotaties) bedraagt voor de resterende periode in de aanpassing meerjarenplan en budget miljoen euro per jaar. Bij budgetwijziging 2015 bedroeg het gemiddelde jaarlijkse investeringsbudget nog 244 miljoen euro voor de periode Op basis van een stand van zaken (op datum van 28 oktober 2015) blijkt dat op het investeringsbudget 2015 van 232 miljoen euro (dit zijn de gebudgetteerde investeringsuitgaven exclusief de voorziene kapitaalverhogingen bij de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden) voor een bedrag van 111,5 miljoen euro effectieve uitgaven (aanrekeningen) werden geboekt (circa 48 %) en daarnaast budgetten werden gereserveerd (via goedgekeurde bestelbons) voor een bedrag van 82,8 miljoen euro (circa 36%). Ook in het verleden was de trend waarneembaar dat effectieve investeringsuitgaven (aanrekeningen) aanzienlijk lager waren dan de gebudgetteerde uitgaven. Op basis van deze vaststelling stelt inspeetie financiën zich opnieuw de vraag ofhet gebudgetteerde investeringsvolume zoals voorzien in de aanpassing meerj arenplan en budget 2016 ook daadwerkelijk volledig gerealiseerd zal kunnen worden binnen de vooropgestelde timing. Er zal alleszins bekeken dienen te worden in welke mate het geplande investeringsvolume gerealiseerd kan worden met het huidige personeelsbestand, waar of hoe dit personeel efficiënter ingezet dient te worden en/of externe ondersteuning hierbij nodig is en mogelijk binnen de beschikbare werkingsmiddelen. Inspeetie financiën benadrukt het belang om investeringsbudgetten zo correct mogelijk in te schatten zowel qua omvang als timing, omdat dit een impact heeft op de budgettaire ruimte voor exploitatieuitgaven via de terugbetalingsmogelijkheden voor fmanciële schulden. Inspeetie financiën herhaalt dan ook haar advies om ~I STAD ANTWERPEN Inspeetie financiën 6/8 Francis Wellesplein I Antwerpen OD _Inspectie Financien@stad.antwerpen.be 145

148 telkens opnieuw bij de aanpassing van het meerjarenplan de stand van zaken van de investeringsprojecten, zowel op het vlak van timing als op het vlak van budget, na te gaan en op basis hiervan het meerjarenplan en budget waar nodig aan te passen, rekening houdend met het tijdstip waarop effectiefbetalingen zullen moeten gebeuren voor deze investeringen. Valorisaties In de aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 wordt een overdracht van stadspatrimonium aan AG VESPA verwerkt en dit voor een totale waarde van 18,6 miljoen euro. Deze overdracht kadert in de nieuwe basisafspraken omtrent het beheer van het stedelijk patrimonium zoals goedgekeurd door de gemeenteraad in zitting van 2 maart 2015 (jaamummer 127). Verder werden in het meerjarenplan en budget 2016 geen bijkomende aanpassingen (in bedragen of timing) aangebracht wat betreft de verwachte valorisaties van het stedelijk patrimonium. In eerdere adviezen van inspeetie financiën bij de aanpassing van het meerjarenplan en budget(wijzigingen) 2014 en 2015 brachten we onder de aandacht dat het verleden aantoonde dat geplande en gebudgetteerde valorisaties van stadseigendommen niet altijd evident gerealiseerd kunnen worden, zowel op het vlak van timing als op het vlak van bedragen. De realiteit bevestigt deze vaststelling. Met betrekking tot de valorisatie van de Slachthuissite en de Havanasite wordt in de periode een ontvangst van 20 miljoen euro voorzien in de meerjarenplanning. Op basis van bekomen informatie blijkt dat: de gebudgetteerde ontvangst voor de Slachthuissite (10 miljoen euro) rekening houdt met de opbrengst uit de valorisatie van de site Slachthuislaan 68 (het gebouw waar vroeger de Milieudienst gehuisvest was). In het meerjarenplan werd hiervoor echter tevens een aparte ontvangst van 2 miljoen euro gebudgetteerd in 2018 (valorisatie van verlaten locaties in functie van verhuis naar den Bell). Dit zou betekenen dat in de aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 de opbrengst uit de valorisatie van de Slachthuissite voor 2 miljoen euro dubbel werd gebudgetteerd; de opbrengst uit de valorisatie van de Havanasite wordt geraamd op 7,5 miljoen à 10 miljoen euro. In het meerjarenplan wordt een ontvangst van 10 miljoen euro gebudgetteerd. Inspeetie financiën herhaalt haar advies om steeds tegen een eerstvolgende budgetopmaak (of budgetwijziging) zowel naar timing als naar bedragen de verkoopdossiers verder op te volgen en tijdig bij te sturen in functie van geactualiseerde schattingen. Oosterweelverbinding Op basis van ontvangen informatie stelt inspeetie financiën vast dat er momenteel afspraken werden gemaakt om de bestaande overeenkomsten van de stad Antwerpen inzake de Oosterweelverbinding (betreffende de kosten voor de aanleg van het stedelijk plein, een vergoeding voor de stedenbouwkundige meerwaarde van het Mexico-eiland en de vergoeding voor het verplaatsen van nutsleidingen) stop te zetten en te vervangen door nieuwe overeenkomsten. Inspeetie fmanciën merkt op dat de nieuwe overeenkomsten nog verder uitgewerkt en geformaliseerd dienen te worden vooraleer deze de oude overeenkomsten definitiefkunnen vervangen. Naar aanleiding van deze afspraken wordt in de aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 een oorspronkelijk gebudgetteerd bedrag van 162,7 miljoen euro geheroriënteerd naar investeringen voor enerzijds flankerende initiatieven in het kader van de grootschalige werken in de Antwerpse regio en STAD ANTWERPEN Inspeetie financiën 7/8 Francis Wellesplein I _ 2018 Antwerpen OD _lnspectiefinancien@stad.antwerpen.be 146

149 anderzijds de overkapping van de Antwerpse ring. Concreet wordt deze heroriëntering voor 60 miljoen euro verwerkt binnen de huidige meerjarenplanning De resterende 102,7 miljoen euro zal in de volgende meerjarenplanning moeten worden opgenomen. Vaststellingen hij het liquiditeitenhudget Opname leningen In functie van de geplande ontvangsten en uitgaven, zowel in het exploitatie- als investeringsbudget, en de berekende autofinancieringsmarge, voorziet de aanpassing van het meerjarenplan en budget 2016 om in totaal 826,6 miljoen euro aan nieuwe leningen op te nemen. In dit bedrag is een doorgeeflening aan ZNA inbegrepen voor de financiering van het nieuwe ziekenhuis Park Spoor Noord (110,2 miljoen euro in ). Voor de aanpassing meerjarenplan en budget 2016 wordt voor deze leningen uitgegaan van een looptijd van 10 jaar en een zeer voorzichtig ingeschatte rentevoet van 4%. Bij het nazicht van de aanpassing meerjarenplan en budget 2016 van het OCMW Antwerpen bleek dat het OCMW voor haar financieringsleningen uitgaat van leningen met dezelfde looptijd van 10 jaar, maar rekent aan een lagere rentevoet op basis van actueelopgevraagde rentegegevens. Inspeetie financiën adviseert om groepsbreed, en minstens tussen stad en OCMW, afspraken te maken omtrent uitgangspunten voor het budgetteren van leningen en hun leninglasten, waarbij enerzijds marktconforme rentevoeten gebruikt kunnen worden maar anderzijds ook de nodige voorzichtigheid aan de dag gelegd wordt omwille van de grote impact ervan op de cijfers. Na inhoudelijke en steekproefsgewijze controle geeft inspeetie financiën gunstig advies bij de aanpassing meerjarenplan en budget Inspeetie financiën vraagt wel aandacht voor de vaststellingen en aanbevelingen en adviseert de nodige acties te ondernemen. ( i Sabine Dierckx directeur inspeetie financiën An De Visscher bestuurscoördinator audit ~I STAD ANTWERPEN Inspeetie financiën 8/8 Francis Wellesplein Antwerpen 00 _lnspectiefinancien@stad.antwerpen.be 147