Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan bij budgetwijziging Financiële risico s 1

Transcriptie

1 6

2 Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan bij budgetwijziging 2016 Financiële risico s 1 Schema TM1: Personeel 6 Toelichting personeelslijn 7 Toelichting pensioenen 12 Schema TM2: De financiële schulden 17 Het Gemeentefonds en de gemeentelijke fiscaliteit 18 Meerjarenplan met meer details 21 Inleiding overzicht beleidsdoelstellingen en actieplannen 23 Beleidsdoelstellingen en actieplannen 24 Advies inspectie financiën 125

3 Financiële risico s Artikel 9, 2 van het ministerieel besluit tot vaststelling van de modellen en de nadere voorschriften van de beleidsrapporten en de toelichting ervan, en van de rekeningstelsels van de gemeenten, de provincies en de openbare centra voor maatschappelijk welzijn bepaalt om bij de toelichting van het meerjarenplan de financiële risico s op te nemen. Hierbij vindt u een beschrijving van de financiële risico s en daarbij de wijze hoe het bestuur hiermee zal omgaan in de komende jaren. 1. Pensioenproblematiek De hervorming van de pensioenfinanciering van het vast benoemd personeel van de provinciale en lokale besturen (wet van 24 oktober 2011), met als doel bijkomende financiering van de statutaire pensioenpools, heeft voor alle lokale besturen een aanzienlijke budgettaire impact. Ten eerste worden de patronale bijdragepercentages verhoogd, en daarnaast wordt een responsabiliseringsbijdrage ingevoerd: elk bestuur moet een percentage van het verschil tussen haar pensioenbijdragen en haar pensioenlasten bijpassen. Voor stad Antwerpen wordt de kost van deze maatregel geschat op meer dan 200 miljoen euro over de periode ; voor de groep Antwerpen bedraagt dit zelfs meer dan 400 miljoen euro. Een nieuwe schatting raamt de kost van de responsabiliseringsbijdrage lager dan opgenomen in de initiële opmaak van het meerjarenplan De oorspronkelijk geraamde bedragen blijven evenwel behouden in het meerjarenplan en worden integraal doorgestort aan Ethias, ongeacht de facturen voor de responsabiliseringsbijdragen. Het saldo wordt aan het reservefonds toegevoegd. Bestuur Totaal Stad Groep Om de impact van deze pensioenkost op de beleidsruimte te beperken, is een groepsbrede besparing op personeel gestart. In totaliteit moet er tegen 2019 een vte-reductie van gerealiseerd worden binnen de groep Antwerpen (ca vte), waarvan ongeveer de helft bij de stad. Dit zal gerealiseerd worden door selectieve niet-vervanging van natuurlijke afvloeiingen. Om de impact op de dienstverlening te beperken, wordt ingezet op groepssynergie en andere optimalisaties met efficiëntieverhoging. Het groepsbrede besparingsplan was nodig om beleidsruimte te creëren in het meerjarenplan. Hiervoor rekenen we op de solidariteit en verantwoordelijkheid van elke entiteit. De voortgang van de besparingen en vte-reductie van de groep worden nauw gemonitord en gerapporteerd aan het college. Bij budgetopmaak 2015 is er melding gemaakt van overleg met het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB) over de correcte inschrijving van de pensioenlasten. Het resultaat van dit overleg is dat de inschrijving kan behouden blijven zoals voorzien bij de opmaak van het meerjarenplan De afspraak werd gemaakt om voortaan een afzonderlijk document over de pensioenen toe te voegen in de toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan. Dit document is opgenomen in de Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan onder de titel Toelichting pensioenen. Op 16 oktober 2015 heeft de Ministerraad beslist om een aantal middelen van het Reservefonds van de plaatselijke besturen die op 31 december 2011 aangesloten waren bij het gemeenschappelijk pensioenstelsel van de plaatselijke besturen, aan te wenden voor het verminderen van de basispensioenbijdragevoet van deze besturen. Dit heeft tot gevolg dat de wettelijke basispensioenbijdragevoet voor pool 1 verminderd wordt ten belope van 3,50% voor de jaren 2016 en 2017 en ten belope van 3% voor de jaren 2018 en De stad wenst deze middelen te reserveren Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

4 voor de pensioenen. In deze budgetwijziging worden de desbetreffende bedragen toegevoegd aan het bestemd geld voor pensioenen. 2. Index In deze budgetwijziging 2016 is rekening gehouden met de prognose van april/mei 2016 van het Federaal Planbureau. Deze prognose stelt dat overeenkomstig de maandvooruitzichten voor de gezondheidsindex de volgende overschrijding van de spilindex door de afgevlakte gezondheidsindex zou plaatsvinden in mei Dit heeft gevolgen voor de lonen vanaf juli De prognose van het Federaal Planbureau van april 2016 geeft tevens aan dat de volgende spilindex niet overschreden zou worden in Voorzichtigheidshalve wordt in er in het meerjarenplan momenteel rekening gehouden met een jaarlijkse indexverhoging. We volgen de prognoses van het Federaal Planbureau nauwgezet verder op en zullen bij budgetopmaak 2017 de berekening van het personeelsbudget bijstellen aan de hand van de dan gekende cijfers. 3. Schulden OCMW In het meerjarenplan van het OCMW zijn leningen opgenomen aan gelieerde verenigingen. In geval de betreffende vereniging niet meer in staat zou zijn de opgenomen kredieten terug te betalen via het OCMW Antwerpen aan de banken, komt de financiële last in eerste instantie bij het OCMW Antwerpen te liggen, in tweede instantie bij de stad Antwerpen. De doorgeeflening aan ZNA voor de financiering van het nieuwe ziekenhuis ZNA Park Spoor Noord werd bij de opmaak van het meerjarenplan door het OCMW voorzien. Deze wordt sinds budgetwijziging 2015 in het meerjarenplan van de stad voorzien vanaf De financiering voor de vervangingsinvesteringen van ZNA wordt nog wel opgenomen in het meerjarenplan van het OCMW. 4. Leningen aan derden De stad heeft in het verleden een aantal leningen toegestaan aan derden (oa AG VESPA, AG Stedelijk Onderwijs, OCMW Antwerpen, ) en zal dit ook in de toekomst blijven doen. Er is altijd een risico van insolvabiliteit van de ontlener. Ten gevolge van de actualisering van het financieel patrimonium (2015_GR_00577) en de toevoeging van panden in gebruik door verenigingen aan het stedelijk bedrijfsvastgoed (2015_CBS_10130) wordt het bedrag van de achtergestelde lening aan AG VESPA verlaagd met euro. Vanaf 2017 wordt er een doorgeeflening voorzien aan ZNA voor het nieuwbouwziekenhuis aan Park Spoor Noord. De spreiding van deze doorgeeflening wordt in deze budgetwijziging aangepast. Er wordt in deze budgetwijziging ook een doorgeeflening aan GAPA voorzien in 2017, waarvan de aflossing gespreid wordt over 2 jaar. Deze doorgeefleningen zijn ook opgenomen in schema TM2 in de Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

5 5. Structuren leningen In het kader van schuldbeheer heeft de stad in het verleden enkele financiële structuren afgesloten. Gegeven de rentedaling van de afgelopen jaren werd hierdoor een significant voordeel op de intrestlasten gerealiseerd. De stad heeft de bijhorende risico s uitvoerig geanalyseerd en volgt de evolutie van zeer nabij verder op. 6. Opcentiemen onroerende voorheffing op materieel en outillage Opcentiemen onroerende voorheffing worden enerzijds geheven op bebouwde en onbebouwde goederen, anderzijds op materieel en outillage. Het aandeel materieel en outillage vertegenwoordigt voor stad Antwerpen van 2009 tot en met 2014 een bedrag van jaarlijks gemiddeld 40 miljoen euro op het totaalbedrag van de opcentiemen op de onroerende voorheffing. Sinds 2009 verleent de Vlaamse overheid vrijstellingen op investeringen in nieuw materieel en outillage. In de voorbije jaren werd het inkomstenverlies dat de gemeente lijdt ten gevolge van deze vrijstellingen gecompenseerd. Op 28 september 2015 vond de Septemberverklaring van de Vlaamse Regering plaats betreffende de krachtlijnen van de begroting Daarin is sprake van de afschaffing van de compensatie voor materieel en outillage. De geraamde ontvangst voor deze compensatie werd bij budgetopmaak 2016 geschrapt uit het meerjarenplan Bedrijven blijven evenwel investeren (uitbreidingen, vervangingen enz.) waardoor het aandeel materieel en outillage dat onder de vrijstellingsregeling van Vlaanderen valt, zal stijgen. Bovendien is er vanaf aanslagjaar 2015 tot en met aanslagjaar 2017 een versnelde afbouwregeling voor onroerende voorheffing op materieel en outillage. De belastbare basis daalt bijgevolg niet alleen ten gevolge van desinvesteringen, maar ook nieuwe investeringen die ondernemingen doen in 2014, 2015 en 2016 zorgen voor een verlaging van de belastbare basis. Aangezien op termijn materieel en outillage wellicht volledig vrijgesteld zal zijn van onroerende voorheffing, wordt er nu met budgetwijziging 2016 reeds rekening gehouden met een verlaging van de opcentiemen geheven op materieel en outillage. Deze ontvangsten worden verder van nabij opgevolgd. 7. Fondsen De inkomsten uit bovenlokale fondsen blijven een risico. Bij deze budgetwijziging 2016 is er voor de programma s 2016 en volgende jaren geen bijkomende informatie beschikbaar en worden er geen aanpassingen gedaan aan de geraamde ontvangsten. Nog niet gerealiseerde bedragen uit programma s vorige jaren worden herbekeken en indien nodig aangepast. De bovenlokale fondsen worden kort opgevolgd. 8. Valorisaties In het meerjarenplan zijn een aantal valorisaties van niet-financieel patrimonium voorzien. Voor deze geplande verkoopopbrengsten bestaat het risico dat de inkomsten mogelijk niet volledig of tijdig kunnen gerealiseerd worden. De verkoopdossiers worden, zowel naar timing als naar bedragen, opgevolgd en waar nodig bijgestuurd. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

6 9. Gerechtsdossiers Er zijn verschillende gerechtelijke dossiers waarin de stad verwikkeld zit. Een aantal van deze dossiers kunnen financiële implicaties hebben voor de stad. 10. Stijgende bevolking, dalend inkomen pro capita Stijgende bevolking Stad Antwerpen heeft de jongste periode een snelle bevolkingsgroei gekend. De verwachting is dat de bevolking de komende jaren zal blijven toenemen. Dit heeft uiteraard een effect op de dienstverlening die we als stad aanbieden (uitgaven), alsook op de mogelijke ontvangsten die ermee samenhangen (bijvoorbeeld personenbelasting). In 2015 werd een nieuwe bevolkingsprojectie opgemaakt door de studiedienst. De vorige prognoses dienden naar beneden bijgesteld te worden. Er blijft evenwel voor Antwerpen een sterke bevolkingsstijging. Dit resulteert in volgende cijfers: Tabel: Bevolkingsaantal per leeftijdscategorie (prognose 2015) tem 3j tem 6j tem 12j tem 18j tem 25j tem 39j tem 50j tem 64j tem 79j Totaal Dalend inkomen per capita Gebaseerd op de fiscale statistieken stellen we vast dat het gemiddeld inkomen per persoon tussen 1996 en 2013 minder sterk steeg dan in Vlaanderen. In 2010 daalde het gemiddeld inkomen van de Antwerpenaar licht tov een lichte stijging voor Vlaanderen. Sinds 2011 is er evenwel terug een stijging waarbij de groei evenwel maar half zo sterk is als deze voor Vlaanderen en de kloof met Vlaanderen op deze manier nog sterker verbreedt. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

7 Grafiek Welvaartsindex: Is de vergelijking van het gemiddelde fiscale inkomen per inwoner van een bepaalde administratieve eenheid met het gemiddelde inkomen per inwoner in België. De welvaartsindex van België wordt gelijkgesteld aan Welvaartsindex (100=België) ,1 106,1 106,3 106,1 106,2 106,4 106,5 106,7 106, ,0 94,0 93,7 93,5 92,2 91,1 89,8 89,1 88, Vlaams Gewest Antwerpen Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

8 Schema TM1: Personeel Aantal voltijds equivalenten (VTE) Vastbenoemd Niveau A Niveau B Niveau C Niveau D Niveau E Contractueel Niveau A Niveau B Niveau C Niveau D Niveau E Gesco Niveau A Niveau B Niveau C Niveau D Niveau E TOTAAL Niveau A Niveau B Niveau C Niveau D Niveau E Het operationeel brandweerpersoneel, politiek mandatarissen en de vastbenoemden van AG Kinderopvang zijn niet opgenomen in de cijfers. Voor 2014 en 2015 is de effectieve personeelsbezetting op 31 december opgenomen. Voor de periode wordt het doelkader van de stad op 1 januari, zoals door het college bepaald in het groepsbrede besparingsplan, gebruikt. Dit doelkader is gecorrigeerd voor de wijzigingen in de groepsarchitectuur met het oog op efficiëntieverhoging en andere gecompenseerde wijzigingen (bv. bijkomende projectsubsidies). De belangrijkste wijziging ten opzichte van december 2015 is de inkanteling (met budget) van 223 vte doelgroepmedewerkers en instructeurs van de vzw Werkhaven naar de stad op 1 januari

9 Toelichting personeelslijn MJP positie Omschrijving BO 2016 BW Bezoldiging/sociale voordelen politiek personeel Bezoldiging/sociale voordelen statutairen Bezoldiging/sociale voordelen contractuelen Werkgeversbijdragen politiek personeel Werkgeversbijdragen statutairen Werkgeversbijdragen contractuelen Hospitalisatieverzekering statutairen Hospitalisatieverzekering contractuelen en verzekering gewaarborgd inkomen Pensioenen contractuelen (tweede pensioenpijler) Andere personeelskosten Tussenkomst in vakbondspremies Maaltijdcheques Bijpensioenen stedelijk onderwijs Totaal Toelichting bij het personeelsbudget Besparingsdoelstelling personeel Het budget van de personeelslijn is gebaseerd op het cijfer bij opmaak van het meerjarenplan Daarin werd onder meer het aandeel van de stad in het groepsbrede besparingsplan ter financiering van de pensioenproblematiek, zoals bepaald door het college, verwerkt. Te realiseren besparing (stad)

10 Via selectieve niet-vervanging van uitstroom (in combinatie met maximaal gebruik van de verruimde interne arbeidsmarkt) wordt tijdens de legislatuur de besparing via vte-reductie gerealiseerd. In de periode maart 2013-december 2015 werd een nettodaling van vte gerealiseerd binnen de stad (rekening houdend met wijzigingen in de groepsarchitectuur, bijkomende projectsubsidies, ) Om de personeelsbehoefte structureel te laten dalen, werden optimalisatievoorstellen geformuleerd. Deze personeelsoptimalisaties werden verwerkt in een personeelsplanning (uitgedrukt in vte per niveau) die als basis dient voor het meerjarenplan (uitgedrukt in euro). Eind 2015 waren er voor -310 vte optimalisatievoorstellen gerealiseerd, wat overeenkomt met een structurele personeelsbesparing van ca. 18 miljoen euro op jaarbasis. Verhoging personeelsenveloppe Voor volgende dossiers gebeurde een structurele verhoging van de personeelsenveloppe: VTE Uitbreiding verkeerssignalisatie Uitbreiding stadshavendienst Taskforce investeringen stadsbeheer +6, Totaal +24, De uitbreidingen voor verkeerssignalisatie en stadshavendienst zijn taken die van binnen de groep (respectievelijk politie en havenbedrijf) naar de stad verschoven werden. De taskforce voor investeringen, voornamelijk bestaande uit architecten, is noodzakelijk om de investeringsprojecten deze legislatuur maximaal en kwalitatief te realiseren. Indexaanpassing In het meerjarenplan wordt rekening gehouden met een indexoverschrijding (inclusief indexsprong) in mei 2016, met aanpassing van de lonen in juli 2016 tot gevolg. Dit is 8 maanden vroeger dan bij budgetopmaak Voor de volgende jaren wordt een jaarlijkse indexverhoging van 2% gehanteerd Effect index maart > juli Er wordt, net zoals bij de opmaak van het meerjarenplan, geen baremieke verhoging meer toegepast in het personeelsbudget. Verlofrecht 2012 Tot en met 2012 was bij de Stad Antwerpen het verlofrecht in een bepaald jaar gebaseerd op de prestaties van het voorgaand jaar. In 2013 schakelden we over naar de verlofopbouw op het lopend dienstjaar. De huidige personeelsleden die in 2012 reeds bij de stad werkten, hebben hierdoor nog een verlofrecht 2012 openstaan. Voor al deze medewerkers is dit verlofrecht 2012 eind april

11 uitbetaald. Voor de statutairen kon hiermee de omschakeling naar de achterafbetaling van de lonen overbrugd worden. De geschatte kostprijs van het uit te betalen verlofrecht voor stadsmedewerkers bedraagt 16,7 miljoen euro. Bij budgetwijziging 2016 is dit bedrag toegevoegd aan het budget Dit werd gefinancierd vanuit de rekeningoverschotten 2013, 2014 en 2015 van de personeelslijn. Groepsarchitectuur AG Kinderopvang In 2015 werd de pensioenlast die historisch toegewezen kan worden aan activiteiten van AG Kinderopvang, overgedragen aan het AG. 1 Als gevolg wordt voor 2016 en volgende jaren een deel van het budget voor de responsabiliseringsbijdrage van de stad overgedragen aan AG Kinderopvang (via dotatie). Voor 2015 werd de storting aan het pensioenfonds bij Ethias nog vanuit de stad Antwerpen voldaan. Daarnaast gebeurde een eenmalige verhoging van de dotatie AG Kinderopvang voor de uitbetaling van het verlofrecht Aangezien AG Kinderopvang de voorbije jaren het rekeningoverschot aan de stad terugstortten, konden zij geen reserves aanleggen voor deze eenmalige kost en wordt deze vanuit de stad gefinancierd. naar dotatie AG KOP Responsabiliseringsbijdrage Verlofrecht Hulpverleningszone Antwerpen 1 Het operationeel brandweerpersoneel van de stad ging met ingang van 1 januari 2015 in dienst van de Hulpverleningszone Antwerpen 1. Het administratief brandweerpersoneel ging met ingang van 1 april 2015 in dienst van de Hulpverleningszone Antwerpen 1. Bij budgetopmaak 2016 werd het effect op de meerjarenplanning geregeld. Bij budgetwijziging 2016 gebeurde een bijkomende budgetoverdracht, voor de ondersteunende processen die binnen de stedelijke diensten wegvielen en vanaf nu door de Hulpverleningszone gebeuren. naar dotatie Hulpverleningszone Kostprijs 6,92 vte Daarnaast wordt door de stad de eenmalige afrekening gefinancierd voor de shiftvergoeding ( euro) en maaltijdcheques ( euro) op historische overuren _GR_00658, dd. 14/12/2015 9

12 Werkhaven Op 1 januari 2016 werd de vzw Werkhaven omgevormd tot een interne stadsdienst, waarbij ca. 223 doelgroepmedewerkers en instructeurs in dienst kwamen. Alle aanpassingen voor de vzw Werkhaven zijn budgetneutraal 2. De geschatte personeelskost bedraagt ca. 9,5 miljoen euro per jaar. Er wordt ca. 5,7 miljoen euro per jaar omgevormd van toelage aan de vzw Werkhaven naar personeelsbudget. 3 Daarnaast worden er ca. 2,8 miljoen euro per jaar aan subsidie-ontvangsten voor SINE en MINA begroot, en wordt ca. 1 miljoen euro gecompenseerd door ontvangsten voor externe opdrachten, onder andere aan andere entiteiten van de groep Antwerpen. Looncomponenten We bespreken de belangrijkste wijzigingen aan de verschillende looncomponenten: Bezoldiging / sociale voordelen statutairen en contractuelen Door de contractuele wervingspolitiek zagen we voorbije jaren stelselmatig een verschuiving van de wedden voor statutairen naar contractuelen. De toevoeging van het verlofrecht 2012 (8,1 miljoen euro) zorgt er echter voor dat ook de statutaire wedden in 2016 hoger liggen dan bij budgetopmaak Wat de wedden contractuelen betreft, zijn de belangrijkste oorzaken van de stijging de inkanteling van de vzw Werkhaven (6,8 miljoen euro) en de toevoeging van het verlofrecht 2012 (8,6 miljoen euro). Hospitalisatieverzekering en verzekering gewaarborgd inkomen Vanaf 1 januari 2016 voorziet de stad Antwerpen voor haar contractuele medewerkers een verzekering tegen het inkomensverlies ten gevolge van arbeidsongeschiktheid, ziekte, moederschapsrust en ongeval privéleven. Vanaf de vierde maand wordt een rente uitbetaald bovenop de uitkering van het ziekenfonds, zodat de medewerker 75% van zijn/haar wedde behoudt. Dit kadert in de uitvoering van het lokaal akkoord Het budget voor de verzekering gewaarborgd inkomen wordt bijgesteld van euro naar euro op basis van het in het najaar 2015 onderhandelde contract. Ethias treedt op als verzekeraar; Van Breda Risk & Benefits doet het beheer van de polis. Andere personeelskosten Component BO 2016 BW 2016 Sociaal abonnement en fietsvergoeding Rentes arbeidsongevallen en fonds voor beroepsziekten Functioneringstoelage Begrafenisvergoeding Vergoedingen en toeslagen Productiviteitspremie IBO Bestuurszaken Totaal Bij budgetopmaak 2016 gebeurde een toevoeging ten bedrage van 1,2 mio euro voor het verschil in loonkost tussen het gewaarborgd minimumloon (bij de vzw Werkhaven) en het E-niveau (bij de stad) voor de doelgroepmedewerkers. 3 Via interne kredietaanpassing werd begin 2016 reeds 3,5 miljoen euro omgevormd van toelagebudget naar personeelsbudget. 10

13 Vergoedingen en toeslagen Het bedrag van de vergoedingen en toeslagen wordt per persoon geschat op basis van de payroll van 2015 voor die persoon. Bij budgetopmaak was het bedrag nog gebaseerd op de payroll De stijging is voornamelijk te wijten aan de inkantelingen in 2015 waar pas vanaf nu vergoedingen en toeslagen op worden berekend. Productiviteitspremie IBO Vanaf het najaar 2015 stelt de stad langdurig werkzoekenden te werk via de Individuele Beroepsopleiding (IBO), als alternatief voor de WEP-plus maatregel die op 30 september 2015 werd stopgezet. Voor deze medewerkers is de werkgever tijdens de IBO geen loon of RSZ verschuldigd, maar enkel een productiviteitspremie (en vergoeding van verplaatsingskosten). Bij een IBO van 6 maanden, wordt er tijdens de eerste maand aan 75% van de premie gestart. Elke maand komt daar 5% bij. Binnen de stad hebben we ± 22 medewerkers met een IBO-overeenkomst voor een periode van 6 maanden. De productiviteitspremie bedraagt gemiddeld 5,71 euro per uur, aangevuld met een gemiddelde verplaatsingskost van 20 euro per werknemer. Rekening houdend met het progressieve karakter van de premie komt dit op euro. Maaltijdcheques Conform het lokaal akkoord , door het college goedgekeurd op 23 april 2014, werd het bedrag per maaltijdcheque vanaf 1 juli 2014 opgetrokken van 6 naar 7 euro. Deze maatregel wordt grotendeels gefinancierd door Vlaamse VIA 4 middelen, en blijft behouden zolang er middelen voor koopkrachtverhoging ter beschikking gesteld worden vanuit Vlaanderen. 11

14 Toelichting pensioenen stad Antwerpen Tussen Ethias, de stad en OCMW Antwerpen en de vzw Pensioenfonds werd in 1994 overeengekomen dat het beheer en de uitbetaling van de pensioenen van de vastbenoemde statutaire personeelsleden en van de mandatarissen toevertrouwd wordt aan Ethias. Op 25 januari 2010 (jaarnummer 12) werd deze overeenkomst vervangen door enerzijds een bijdrageverzekeringsovereenkomst en anderzijds een pensioenverzekeringsovereenkomst. De bijdrageverzekering heeft betrekking op de pensioenbijdragen voor pool 2 van de DIBISS. Het betreft de vastbenoemden na 1983, waarvan de pensioenverplichtingen in 2005 door de DIBISS werden overgenomen. De pensioenverzekering heeft betrekking op de pensioenbijdragen voor pool 3. Het gaat om de (oudste) pensioenen die in 2005 niet door de DIBISS werden overgenomen, de pensioenen van de mandatarissen en het bijkomend pensioenaandeel Hoboken (ten gevolge van een gunstig tantième). De statutairen met een gunstig pensioenregime Hoboken vallen onder Pool 2, dus hun regulier pensioen is gesolidariseerd via DIBISS, maar het bijkomend aandeel valt ten laste van pool 3. Buiten pool 3 (via pensioenverzekering) en pool 2 (via bijdrageverzekering) hebben we ook nog de pensioenbijdragen voor pool 1. Het betreft hier de pensioenen van de meeste fusiegemeenten. Meer concreet zijn dit statutairen benoemd voor 1983 (behalve Hoboken en Antwerpen). Solidariteit loopt via DIBISS. De bijdragen voor pool 1 gebeuren rechtstreeks ten aanzien van DIBISS (er zijn geen geldstromen met Ethias). Pensioen STAD Pool 1 Pool 2 Pool 3 - mandat. Pool 3- pensioen Pool 3 - aandeel Hoboken Totaal Actieven (in pool 2) Loonmassa Pensioenen (in pool 2) Pensioenmassa Cijfers voor referentiedatum 1 januari 2016, op basis van de pensioenstudie van Ethias voor de pensioencommissie op 10 mei 2016 In de verzekeringsovereenkomsten met Ethias werd een financieringsmodel opgenomen om op lange termijn de statutaire pensioenverplichtingen te kunnen nakomen. De geldstromen met het reservefonds bij Ethias worden in het budget van de stad en het OCMW opgenomen. De wettelijke pensioenverplichtingen worden door Ethias vanuit het reservefonds gedekt, en worden niet rechtstreeks gebudgetteerd. Vooraleer we deze financiering bijkomend toelichten, geven we nog volgende aanvullingen: Aangezien voor Pool 1 de wettelijke bijdragepercentages gebruikt worden in het budget en er geen bijkomende geldstromen zijn met Ethias, wordt deze buiten de verdere toelichting gehouden. De toelichting gaat voornamelijk over de statutaire pensioenfinanciering, maar in deel 4 zullen we ook de tweede pensioenpijler voor contractuelen toelichten. De eerste pensioenpijler voor contractuelen (het wettelijk pensioen) valt buiten deze toelichting aangezien lokale besturen niet instaan voor de financiering ervan. Het reservefonds bij Ethias bedroeg op 31 december ,39 euro, waarvan ,13 euro aandeel stad. Het aandeel stad is niet opgesplitst tussen de pensioenverzekering en de bijdrageverzekering. 12

15 Bijkomend heeft de stad een bestemd geld voor de pensioenen ten bedrage van euro op 1 januari Dit bedrag is afkomstig van de vzw Pensioenfonds die in 1991 werd opgericht met als doel het patrimonium van de stad en het OCMW Antwerpen te rentabiliseren om reserves op te bouwen voor de pensioenfinanciering, en die in 2007 werd vereffend, waarbij het positief saldo in een reservefonds in de stedelijke begroting werd opgenomen. In deze budgetwijziging wordt het effect van de verminderde bijdrage Pool 1 toegevoegd aan dit bestemd geld (zie verder). 1. Pensioenverzekering De pensioenverzekering betreft niet-gesolidariseerde pensioenen, waarvoor de stad Antwerpen met andere woorden zelf instaat voor de pensioenlast. De pensioenlast is snel aflopend, gezien de demografische samenstelling (gemiddelde leeftijd: 79 jaar). Op 31 december 2015 bedroegen de totale nietgesolidariseerde pensioenverbintenissen voor stad en OCMW 153,7 miljoen euro. Aan financieringskant zit enkel een koopsom vanaf 2019 gebudgetteerd. Daarnaast gebeurt er binnen Ethias jaarlijks een doorstorting vanuit de bijdrageverzekering naar de pensioenverzekering om ten allen tijde een dekkingsgraad van 100% te voorzien door een combinatie van het intern reservefonds bij stad/ocmw en het pensioenfonds bij Ethias. Gezien de snelle daling van de pensioenlast, volstond in 2015 een doorstorting van euro (47% op de loonmassa van de mandatarissen) voor het behoud van 100% dekkingsgraad, en wellicht zal dit in de komende jaren ook voldoende zijn. Dit heeft geen invloed op de stortingen vanuit de stad aangezien het om een interne verdeling tussen bijdrageverzekering en pensioenverzekering binnen Ethias gaat. Het pensioencomplement Hoboken is wel stijgend, gezien er de komende jaren bijkomende pensioenen in deze groep verwacht worden. Pensioenverzekering Bijdragen aan Ethias (gebudgetteerd) Koopsom Interne doorstorting bij Ethias (niet gebudgetteerd) Van bijdrageverzekering naar pensioenverzekering Wettelijke pensioenverplichting Pensioenbetalingen (pool 3) - aandeel stad Pensioenen mandatarissen Pensioencomplement Hoboken Saldo pensioenverzekering (2014 en 2015 op basis van de jaarrekeningen, 2016 en volgende op basis van budgetwijziging 2016) 2. Bijdrageverzekering De bijdrageverzekering betreft de pensioenverplichtingen van pool 2. De pensioenlast is gesolidariseerd binnen de DIBISS, en wordt dus niet (rechtstreeks) door het bestuur zelf gedragen. Het bestuur draagt bij in de vorm van werkgeversbijdragen op de actieve loonmassa en, sinds 2012, de responsabiliseringsbijdrage. Er is ook een bijdrage van 7,5% ten laste van de werknemer. 13

16 De stad hanteert in het budget een patronale bijdrage van 39,5%. Deze bijdragevoet is historisch bepaald, vóór de aansluiting tot de DIBISS, en aangehouden op het moment van aansluiting in Aangezien dit percentage hoger ligt dan het wettelijke percentage (momenteel 33,5%), gebeurt hier een opbouw van reserves. Dit uit zich in onderstaande tabel, in het verschil tussen de patronale bijdragen en de wettelijke bijdragen (ca. 4 miljoen per jaar). De responsabiliseringsbijdrage, zoals door Ethias geraamd, wordt volledig bijkomend gebudgetteerd in het referentiejaar. In 2013 werd een groepsbrede personeelsbesparing door het college goedgekeurd om hiervoor de nodige budgettaire ruimte vrij te maken. Aangezien de responsabiliseringsbijdrage pas het daaropvolgende jaar uit het reservefonds betaald wordt, zorgt de proactieve storting voor een structurele bijkomende injectie van het reservefonds. In de laatste studie van 2016 wordt de kost van de responsabiliseringsbijdrage bovendien lager geschat dan opgenomen in de initiële opmaak van het meerjarenplan (zie wettelijke pensioenverplichting, responsabiliseringsbijdrage jaar N-1). De oorspronkelijk geraamde bedragen (zie bijdragen aan Ethias, responsabiliseringsbijdrage jaar N) blijven evenwel behouden in het meerjarenplan en worden integraal doorgestort aan Ethias, ongeacht de facturen voor de responsabiliseringsbijdragen. Het saldo wordt aan het reservefonds toegevoegd. Naast deze bijdragen die verband houden met de wettelijke bijdragen, werden ook nog bijkomende geldstromen met de bijdrageverzekering gebudgetteerd: 1. Ristorno vanuit Ethias ( als negatieve uitgave gebudgetteerd): deze ristorno valt vanaf 2016 terug op 2,5 miljoen euro en is verdeeld over 2/3e aandeel stad (in onderstaande tabel) en 1/3e aandeel OCMW. 2. Koopsom ter bijkomende financiering: vanaf 2019 is een bijkomende injectie van 15 miljoen gebudgetteerd. Vanaf dat moment is er een aanzienlijke aangroei van de verwachte reserves. Alle bijdragen, ook voor de lokale mandatarissen (in principe pool 3), gaan naar de bijdrageverzekering. Er gebeurt binnen het reservefonds bij Ethias wel een jaarlijkse interne doorstorting van de bijdrageverzekering naar de pensioenverzekering (zie pensioenverzekering). Bijdragenverzekering Bijdragen aan Ethias (gebudgetteerd) Patronale bijdragen op loonmassa (pool 2) Patronale bijdragen mandatarissen (pool 3) Werknemersbijdragen op loonmassa (pool 2 en 3) Responsabiliseringsbijdrage jaar N Ristorno Koopsom Interne doorstorting bij Ethias (niet gebudgetteerd) Van bijdrageverzekering naar pensioenverzekering Wettelijke pensioenverplichting Wettelijke patronale bijdragen (pool 2) Werknemersbijdragen op loonmassa (pool 2 en 3) Responsabiliseringsbijdrage jaar N Saldo bijdragenverzekering (2014 en 2015 op basis van de jaarrekeningen, 2016 en volgende op basis van budgetwijziging 2016) In de tabel is rekening gehouden met de uitkanteling van de Hulpverleningszone Antwerpen 1 met ingangsdatum van 1 januari 2015 voor het operationeel personeel en 1 april 2015 voor het administratief personeel. Ook de geraamde responsabiliseringsbijdrage voor de brandweer werd overgedragen naar het budget van de Hulpverleningszone vanaf

17 3. Impact op de reserves Het reservefonds bij Ethias bedroeg op 31 december ,38 euro, waarvan ,14 euro aandeel stad. Het reservefonds is niet opgedeeld tussen de pensioenverzekering en de bijdrageverzekering. Vanuit de reserves van de stad wordt ook de niet-gesolidariseerde pensioenlast (pool 3) voor het OCMW betaald. Bij de toetreding tot de DIBISS pool 2 in 2005 was de over te dragen pensioenlast gelimiteerd per bestuur. Het OCMW kon in principe haar volledige pensioenlast overdragen naar de DIBISS, maar er werd geopteerd voor een gezamenlijke toetreding (stad + OCMW). Hierdoor kon in totaal voor ca. 9 miljoen euro meer pensioenen overgedragen worden. De niet-gesolidariseerde pensioenlast OCMW valt om deze reden ten laste van de stad. Het gegarandeerd rendement hangt af van de gemiddelde marktrente van de voorbije 5 jaar en was in ,24%. Naar de toekomst wordt in onderstaande simulatie rekening gehouden met een rendement van 1,82%, het geschat gegarandeerd rendement voor In onderstaande simulatie is de reserve van de stad bij Ethias stijgend, voornamelijk vanaf 2019 door de bijkomende injectie van 15 miljoen euro in de bijdrageverzekering. Bijkomend heeft de stad een bestemd geld voor de pensioenen. Het bedrag op 1 januari 2016 bedroeg euro. Op 16 oktober 2015 heeft de Ministerraad beslist om een aantal middelen van het Reservefonds van de plaatselijke besturen die op 31 december 2011 aangesloten waren bij het gemeenschappelijk pensioenstelsel van de plaatselijke besturen, aan te wenden voor het verminderen van de basispensioenbijdragevoet van deze besturen. Dit heeft tot gevolg dat de wettelijke basispensioenbijdragevoet voor pool 1 verminderd wordt ten belope van 3,50% voor de jaren 2016 en 2017 en ten belope van 3% voor de jaren 2018 en De stad wenst deze middelen te reserveren voor de pensioenen. In deze budgetwijziging worden de desbetreffende bedragen toegevoegd aan het bestemd geld voor pensioenen. Evolutie reserves concern stad (incl. Kinderopvang en Stedelijk Onderwijs) Reservefonds Ethias 1 januari - aandeel stad Saldo pensioenverzekering Saldo bijdragenverzekering Pensioenlast OCMW pool 3 (pensioenverzekering) Andere Reservefonds Ethias 31 december - voor intrest Rendement 2,95% 2,569% 1,82% 1,82% 1,82% 1,82% Intrest Totaal reservefonds Ethias, aandeel stad Bestemd geld stad - pensioen Totaal reserve stad (2014 en 2015 op basis van de jaarrekeningen, 2016 en volgende op basis van budgetwijziging 2016) 15

18 4. Groepsverzekering contractuelen In 2012 werd er (cfr. sectoraal akkoord ) beslist om voor de contractuele medewerkers een tweede pensioenpijler op te starten, zodat er een extralegaal pensioen (tweede pijler) opgebouwd wordt als aanvulling op het wettelijk pensioen (eerste pijler). Stad Antwerpen is (net zoals het OCMW) toegetreden tot de 2de pensioenpijler van de DIBISS. Deze ontstond onder de impuls van de VVSG. Via openbare aanbesteding werd deze toegewezen aan de tijdelijke handelsvennootschap Dexia-Ethias. Het betreft een groepsverzekering met vaste bijdrage (geen persoonlijke bijdrage), met een gegarandeerd rendement (minimaal WAP) en winstdeelname. Rechten worden opgebouwd vanaf 1 januari De uitkering gebeurt in rente vanaf 65 jaar ter aanvulling van het wettelijk pensioen. De pensioentoelage (door de werkgever te betalen) werd als volgt vastgelegd: * tot de leeftijd van 35 jaar: een bijdrage van 5% op het pensioengevend jaarloon onder het pensioenplafond + 15% op het pensioengevend jaarloon boven het pensioenplafond; * vanaf de leeftijd van 35 jaar: een bijdrage van 6% op het pensioengevend jaarloon onder het pensioenplafond + 15% op het pensioengevend jaarloon boven het pensioenplafond; * het pensioenplafond wordt geïndexeerd conform de lonen * de grensleeftijd van 35 jaar ligt vast In het meerjarenplan van de stad worden hiervoor volgende bedragen ingeschreven: Loonkost component Tweede pensioenpijler (2014 en 2015 op basis van de jaarrekeningen, 2016 en volgende op basis van budgetwijziging 2016) De stijging sinds 2014 is het gevolg van enerzijds de contractuele wervingspolitiek en anderzijds, en voornamelijk, de wijzigingen in de groepsarchitectuur waardoor meer contractuelen in dienst zijn bij de stad. Opmerking: 1) Eind 2015 werd het financieringsfonds aangezuiverd ten bedrage van ,17 euro op basis van het transparantieverslag 2014 (collegebesluit 18/12/2015, jaarnummer 10669). 2) Ten gevolge van een aanpassing van de Wet op het Aanvullend pensioen wordt vanaf 1/1/2016 het gewaarborgd rendement variabel op basis van het marktrendement, met een minimum van 1,75% en een maximum van 3,75%. Dit geldt enkel voor de nieuwe stortingen. Er is geen budgettaire impact voor de werkgever; de impact zit in een lagere opbouw van tweede pensioenpijler voor de werknemer. 16

19 Schema TM2. De financiële schulden Jaarrekening Financiële schulden ten laste van het bestuur A. Financiële schulden op 1 januari B. Nieuwe leningen sleningen "Leningen" i.f.v. Noorderlijn C. Periodieke aflossingen sleningen Saneringsleningen Periodieke aflossingen Noorderlijn D. Niet-periodieke aflossingen E. Financiële schulden op 31 december (A+B-C-D) F. Intresten sleningen Saneringsleningen G. Periodieke leningslasten (C+F) Financiële schulden ten laste van derden A. Financiële schulden op 1 januari B. Nieuwe leningen C. Periodieke aflossingen Leningen t.l.v. hogere overheid Doorgeefleningen D. Niet-periodieke aflossingen E. Financiële schulden op 31 december (A+B-C-D) F. Intresten Leningen t.l.v. hogere overheid Doorgeefleningen G. Periodieke leningslasten (C+F) Financiële schulden totaal A. Financiële schulden op 1 januari B. Nieuwe leningen C. Periodieke aflossingen D. Niet-periodieke aflossingen E. Financiële schulden op 31 december (A+B-C-D) F. Intresten G. Periodieke leningslasten (C+F) sleningen : kredieten aangegaan bij de bank voor de financiering van investeringen Saneringsleningen : historische schuld die einde 2018 zal afgelost zijn. In 2003 werd een bijkomende lening aangegaan voor een bedrag van 300 miljoen euro (tekorten ziekenhuizen). Deze lening wordt terugbetaald vanaf 2019 tot en met Lening i.f.v. Noorderlijn: vanaf de laatste voorlopige oplevering voor het DBF-project Brabo II, starten er periodieke vergoedingen aan de SPV die tot dan het project voorgefinancierd heeft. Met het Agentschap Binnenlands Bestuur werd afgestemd dat voor de budgettair-boekhoudkundige verwerking van het openstaand saldo na voorlopige oplevering er een lening moet opgenomen worden. Deze "lening" wordt terugbetaald vanaf 2019 tot en met 2029 in 40 periodieke vergoedingen per kwartaal. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

20 Het Gemeentefonds en de gemeentelijke fiscaliteit A. Gemeentefonds De Stad Antwerpen baseert de raming van ontvangsten uit het Gemeentefonds op de raming gepubliceerd door het Agentschap Binnenlands Bestuur. In de budgetwijziging 2016 zijn de geraamde bedragen niet aangepast. B. Aanvullende dotatie aan het Gemeentefonds Vanaf het boekjaar 2016 worden een reeks Vlaamse sectorale subsidies geïntegreerd in een aanvullende dotatie aan het Gemeentefonds. Het betreft meer bepaald de sectorale stromen lokaal cultuurbeleid, lokaal jeugdbeleid, lokaal sportbeleid, flankerend onderwijsbeleid, bestrijding kinderarmoede, gemeentelijke ontwikkelingssamenwerking en de integratiesubsidies. Deze aanvullende dotatie aan het Gemeentefonds wordt de komende jaren niet geïndexeerd en bedraagt voor de stad jaarlijks ,72 euro. In deze budgetwijziging zijn de geraamde bedragen niet aangepast. C. Aanvullende belasting op de personenbelasting De aanslagvoet voor de aanvullende belasting op de personenbelasting blijft 8%. Bij brief van 30 oktober 2015 bezorgde de Federale Overheidsdienst Financien de raming voor 2016, deze bedraagt ,29 euro. Deze raming houdt rekening met de negatieve impact van de Tax shift voor Op 16 december 2015 bezorgde de Federale Overheidsdienst Financien tevens de impact uitgaande van de Tax shift voor de ganse periode Voor de herberekening van de aanvullende personenbelasting voor werd rekening gehouden met de impact van de Tax shift, alsook met de volgende assumpties die blijven behouden zoals toegepast bij de opmaak van het initiële meerjarenplan : - jaarlijkse stijging van 1,5%; - stelselmatige stijging van de bevolking waarvan 60% werkend. Daarnaast is vanaf 2017 rekening gehouden met de gevolgen op de personenbelasting van de indexsprong, wat een geraamd negatief effect heeft van 2,5 miljoen euro per jaar vanaf Voor het jaar 2016 is dit een positieve evolutie en voor de jaren een negatieve evolutie ten opzichte van de cijfers ingeschreven bij budgetopmaak 2016 (BO2016): BO BW Verschil C. Opcentiemen op de onroerende voorheffing De opcentiemen op de onroerende voorheffing blijven behouden op opcentiemen. De geraamde ontvangsten uit de opcentiemen onroerende voorheffing worden in deze budgetwijziging bijgestuurd op basis van een raming van 8 oktober 2015 van de Vlaamse Belastingdienst voor het jaar Voor de jaren hanteren we een stijgingspercentage van 0,84% op het geraamd bedrag van 2016, naar analogie met de door de Vlaamse Belastingdienst gebruikte formule voor Het gehanteerde stijgingspercentage daalt van 1,018% naar 0,84%, met een negatieve evolutie tot gevolg. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

21 De berekening is verder aangevuld met een raming van extra ontvangsten opcentiemen uit de onroerende voorheffing ten gevolge van ontwikkelingsprojecten. Deze aanvulling werd reeds toegepast bij de opmaak van het initiële meerjarenplan In de opcentiemen op de onroerende voorheffing zit een gedeelte opcentiemen die geheven zijn op materieel en outillage. Dit gedeelte vertegenwoordigde voor stad Antwerpen van 2009 tot en met 2014 een bedrag van jaarlijks gemiddeld 40 miljoen euro op het totaalbedrag van de opcentiemen op de onroerende voorheffing. Sinds 2009 verleent de Vlaamse overheid vrijstellingen op investeringen in nieuw materieel en outillage. Bedrijven blijven evenwel investeren waardoor het aandeel vrijgestelde materieel en outillage zal stijgen. Bovendien is er vanaf aanslagjaar 2015 tot en met aanslagjaar 2017 een versnelde afbouwregeling voor onroerende voorheffing op materieel en outillage. De belastbare basis daalt bijgevolg niet alleen ten gevolge van desinvesteringen, maar ook nieuwe investeringen die ondernemingen doen in 2014, 2015 en 2016 zorgen voor een verlaging van de belastbare basis. Aangezien op termijn materieel en outillage wellicht volledig vrijgesteld zal zijn van onroerende voorheffing, wordt er nu met budgetwijziging 2016 rekening gehouden met een verlaging van de opcentiemen geheven op materieel en outillage: Daling De aanpassing van de geraamde ontvangsten uit de opcentiemen onroerende voorheffing samen met de verlaging van de geraamde ontvangsten uit de opcentiemen onroerende voorheffing op materieel en outillage heeft een negatieve evolutie voor de jaren tot gevolg ten opzichte van de cijfers ingeschreven bij budgetopmaak 2016 (BO2016): BO BW verschil D. Verwijzing naar de publicatie van de eigen belastingreglementen Een oplijsting van alle belasting- en retributiereglementen is beschikbaar via: daar is een afzonderlijk kanaal voorzien genaamd: Belastingen en retributies. E. Overzicht van de jaarlijkse opbrengst van elke door het bestuur geheven belastingsoort Op de volgende pagina is het overzicht opgenomen van de jaarlijkse opbrengst van elke door het bestuur geheven belastingsoort. In het kader van de hervorming van de bedrijfsbelastingen, wordt het budget vanaf 2017 verlaagd met euro. Specifiek wordt het bedrag dat werd ingeschreven voor de belasting op vestiging verminderd met euro en wordt het bedrag voorzien voor de belasting op drijfkracht verminderd met euro. Deze verlaging wordt gebruikt om de belastingen op ondernemingen op een realistische, eenvoudige en rechtvaardige basis te heroriënteren, met bijzondere aandacht voor administratieve vereenvoudiging. Dit zowel voor de ondernemingen als voor de stadsadministratie. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

22 Overzicht van de jaarlijkse opbrengst van elke door het bestuur geheven belastingsoort positie Omschrijving belasting OPCENTIEMEN OP DE ONROERENDE VOORHEFFING AANVULLENDE BELASTING OP DE PERSONENBELASTING MOTORRIJTUIGEN OPCENTIEMEN GEWESTELIJKE MILIEUHEFFING GEWESTBELASTING OP LEEGSTAND EN VERWAARLOZING VAN BEDRIJFSRUIMTEN VERVOER VAN PERSONEN DIE OVERLAST VEROORZAKEN VALSE ALARMMELDINGEN WEGHALEN, BEWAREN IN BESLAG GENOMEN VOERTUIGEN AFGIFTE IDENTITEITSBEWIJZEN, PASPOORTEN, TROUWBOEKJES, UITTREKSELS AANVRAGEN/MELDINGEN HINDERLIJKE INRICHTINGEN LIJKENVERVOER ONTGRAVING ALGEMENE BEDRIJFSBELASTING (VESTIGINGEN) DRIJFKRACHT TAXIDIENSTEN VERBLIJFSBELASTING (City Taks) KAMERS (RENDEZ-VOUS HUIZEN) RECLAMEBORDEN VERSPREIDING KOSTELOOS RECLAMEDRUKWERK HORECA ANDERE INNAME OPENBAAR DOMEIN BOUWEN ACTIVERINGSHEFFING ONTBREKEN VAN PARKEERPLAATSEN LEEGSTAANDE WONINGEN EN GEBOUWEN KROT, VERWAARLOOSDE/ONGESCHIKTE WONINGEN/GEBOUWEN TWEEDE VERBLIJVEN OVERIGE ANDERE BELASTINGEN (UITBATINGSVERGUNNINGEN) Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

23 Meerjarenplan met meer details Jaarrekening Jaarrekening I. (B-A) A Goederen en diensten Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen OCMW Politie AG Stedelijk Onderwijs Districten Digipolis Hulpverleningszone Antwerpen Overige toegestane werkingssubsidies Andere operationele uitgaven Financiële uitgaven B uit de werking Opcentiemen op de onroerende voorheffing Aanvullende belasting op de personenbelasting Andere belastingen en boetes Gemeentefonds Stedenfonds Andere werkingssubsidies Andere operationele ontvangsten Financiële ontvangsten II. en (B-A) A en in financiële vaste activa Plannen en studies Terreinen en gebouwen Wegen en overige infrastructuur Installaties, machines en uitrusting Meubilair, kantooruitrusting en rollend materieel Erfgoed OCMW AG Stedelijk Onderwijs Districten Digipolis Hulpverleningszone Antwerpen Overige toegestane investeringssubsidies B Verkopen van financiële vaste activa Verkopen van terreinen en gebouwen Verkopen wegen en overige infrastructuur Verkopen van meubilair en rollend materieel Verkopen van erfgoed ssubsidies en schenkingen III. Andere (B-A) A Aflossingen financiële schulden Toegestane leningen Overige transacties B Op te nemen leningen en leasings Terugvordering van toegestane leningen Overige transacties

24 Meerjarenplan met meer details I. (B-A) A. Goederen en diensten Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen OCMW Politie AG Stedelijk Onderwijs Districten Digipolis Hulpverleningszone Antwerpen 1 Overige toegestane werkingssubsidies Andere operationele uitgaven Financiële uitgaven B. uit de werking Opcentiemen op de onroerende voorheffing Aanvullende belasting op de personenbelasting Andere belastingen en boetes Gemeentefonds Stedenfonds Andere werkingssubsidies Andere operationele ontvangsten Financiële ontvangsten II. en (B-A) A. en in financiële vaste activa Plannen en studies Terreinen en gebouwen Wegen en overige infrastructuur Installaties, machines en uitrusting Meubilair, kantooruitrusting en rollend materieel Erfgoed OCMW AG Stedelijk Onderwijs Districten Digipolis Hulpverleningszone Antwerpen 1 Overige toegestane investeringssubsidies B. Verkopen van financiële vaste activa Verkopen van terreinen en gebouwen Verkopen wegen en overige infrastructuur Verkopen van meubilair en rollend materieel Verkopen van erfgoed ssubsidies en schenkingen III. Andere (B-A) A. Aflossingen financiële schulden Toegestane leningen Overige transacties B. Op te nemen leningen en leasings Terugvordering van toegestane leningen Overige transacties Bijkomende info Schema TM1 en toelichting personeelslijn Overzicht werkingssubsidies Overzicht werkingssubsidies Overzicht werkingssubsidies Overzicht werkingssubsidies Overzicht werkingssubsidies Overzicht werkingssubsidies Overzicht werkingssubsidies Schema TM Overzicht fiscaliteit en Gemeentefonds Overzicht fiscaliteit en Gemeentefonds Overzicht fiscaliteit en Gemeentefonds Overzicht fiscaliteit en Gemeentefonds Overzicht fondsenbeheer (Stedenfonds) Overzicht fondsenbeheer Overzicht financiële ontvangsten Schema BW3 en BW Overzicht financiële ontvangsten Overzicht investeringssubsidies Overzicht investeringssubsidies Overzicht investeringssubsidies Overzicht investeringssubsidies Overzicht investeringssubsidies Overzicht investeringssubsidies Schema BW3 en BW O.a. overzicht fondsenbeheer Schema TM Schema TM2 (nieuwe leningen)

25 Inleiding overzicht beleidsdoelstellingen en actieplannen Dit document maakt deel uit van de toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan Het document omvat: 1. per beleidsdomein alle beleidsdoelstellingen, zowel prioritaire beleidsdoelstellingen als de beleidsdoelstellingen met betrekking tot het overig beleid. Voor elke beleidsdoelstelling wordt ook de realisatietermijn aangegeven; 2. één of meer actieplannen die ondernomen zullen worden voor de realisatie van deze beleidsdoelstelling. Voor elk actieplan wordt de realisatietermijn en de bevoegde schepen(en) aangegeven; 3. de raming van de ontvangsten en uitgaven per jaar waarop de beleidsdoelstelling betrekking heeft; 4. de raming van de ontvangsten en uitgaven per actieplan voor Opmerking: Per beleidsdoelstelling en actieplan wordt ook nog een status weergegeven. Wanneer deze status als ongewijzigd wordt aangeduid, heeft dit enkel betrekking op de formulering van de beleidsdoelstellingen of actieplannen. Onderliggend kunnen acties, projecten of budgetten wel zijn aangepast ten aanzien van de vorige aanpassing van het meerjarenplan (bij budgetopmaak 2016). Wanneer een beleidsdoelstelling of actieplan werd stopgezet, betekent dit dat deze effectief werd stopgezet of dat de onderliggende actieplannen of acties voortaan onder een andere beleidsdoelstelling of actieplan worden opgenomen. Overige mogelijke statussen zijn aangepast en gerealiseerd. Stad Antwerpen / Toelichting bij de aanpassing van het meerjarenplan

26 Beleidsdomein 00 ALGEMENE FINANCIERING Beleidsdomein 00 ALGEMENE FINANCIERING 1HSB01 Het strikt budgettair en financieel beleid is realistisch en risicobewust overig beleid Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Liquiditeiten Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet HSB0101 Het invorderen en innen van ontvangsten gaat nauwgezet verder Koen Kennis HSB0102 gebeuren efficiënt, wettelijk en kostenbewust Koen Kennis Liquiditeiten HSB0103 Het monitoren en bijsturen van budgetten gebeurt op een strikte manier, rekening houdend met het meerjarenplan 24

27 Beleidsdomein 00 ALGEMENE FINANCIERING Koen Kennis HSB0105 Transparante, gedigitaliseerde en minder reglementen zorgen voor een vereenvoudiging van de vaststelling en inning van de belastingen en retributies Koen Kennis

28 Beleidsdomein 01 WOONSTAD Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1HWN01 Antwerpen is een duurzame stad prioritair Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet 0 0 Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet HWN0101 De ecologische duurzaamheidsambities zijn maximaal gerealiseerd met het oog op een hoge levenskwaliteit voor iedereen en economische waardecreatie Nabilla Ait Daoud HWN0102 Een onderbouwd, gedragen en ondersteunend energie- en milieubeleid is gevoerd en het goede voorbeeld is door onszelf gegeven Nabilla Ait Daoud HWN0199 Personeelslijn Nabilla Ait Daoud

29 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1SWN02 Wonen, economische functies en publieke voorzieningen zijn gevarieerd, nabij en bereikbaar in elk buurt- en districtscentrum Jaarrekening Vorig krediet Wijziging prioritair Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SWN0201 1SWN0202 1SWN0203 1SWN0204 De ruimtelijke structuur, identiteit en kwaliteit op het niveau van de stad en de stadsregio zijn versterkt Rob Van de Velde De ruimtelijke structuur, identiteit en kwaliteit op het niveau van de districten, wijken en buurten zijn versterkt Rob Van de Velde De ruimtelijke structuur, identiteit en kwaliteit op het niveau van de bouwblokken zijn versterkt Rob Van de Velde De ruimtelijke planningsprocessen zijn goed onderbouwd en hebben maatschappelijk draagvlak Rob Van de Velde SWN0299 Personeelslijn Rob Van de Velde

30 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1SWN03 Een propere, goed onderhouden publieke ruimte is een vanzelfsprekendheid voor bewoners, bezoekers en bedrijven Jaarrekening Vorig krediet Wijziging prioritair Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SWN0301 De publieke ruimte is in goede staat Ludo Van Campenhout SWN0302 Het volledige afvalproces is afgestemd op de grootstedelijke behoeften van de stad Philip Heylen SWN0303 De publieke ruimte is proper zodat de gewenste beeldkwaliteit bereikt wordt Philip Heylen SWN0304 Het publieke groen is duurzaam onderhouden en voldoet aan de gewenste beeldkwaliteit en netheidsgraad Philip Heylen 28

31 Beleidsdomein 01 WOONSTAD SWN0305 De dienstverlening rond lijk- en asbezorging is klantvriendelijk, sereen en conform de decretale wetgeving Philip Heylen SWN0399 Personeelslijn Ludo Van Campenhout/Philip Heylen/

32 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1SWN04 De klantvriendelijke aflevering van en het toezicht op kwaliteitsvolle vergunningen dragen bij tot een kwalitatieve leefomgeving Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SWN0401 Kwaliteitsvolle bouw- en milieuvergunningen en -adviezen zijn tijdig afgeleverd met oog voor de ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid Rob Van de Velde SWN0402 De naleving van stedenbouwkundige voorschriften wordt nauwgezet bewaakt SWN0403 De stedelijke dienstverlening aan de burgers en de bedrijven is geoptimaliseerd door omschakeling naar een stadsbreed modern klantenmanagement Rob Van de Velde SWN0499 Personeelslijn Rob Van de Velde/

33 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1SWN05 De aanleg en heraanleg van de publieke ruimte verzekeren een aangename stad Jaarrekening Vorig krediet Wijziging prioritair Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SWN0501 Stadsbrede generieke kaders zijn ontwikkeld om een duurzame en kwalitatieve (her)aanleg van het openbaar domein te garanderen Ludo Van Campenhout SWN0502 De principes voor publiek domein bij de opmaak van ruimtelijke kaders zijn gehanteerd Rob Van de Velde/Ludo Van Campenhout SWN0503 Projecten voor de (her)aanleg van het publiek domein in stad en districten zijn gerealiseerd van ontwerp tot en met uitvoering Ludo Van Campenhout SWN0504 De aanleg en heraanleg van het publiek domein - door alle actoren - is in overeenstemming met de visie van de stad Ludo Van Campenhout 31

34 Beleidsdomein 01 WOONSTAD SWN0505 1SWN0599 Bewoners, gebruikers en winkeliers zijn geïnformeerd en geconsulteerd over stedelijke projecten in hun leefomgeving in een traject op maat Ludo Van Campenhout Personeelslijn Ludo Van Campenhout

35 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1SWN06 De stad bouwt aan een aantrekkelijke stad en een duurzame, kwaliteitsvolle omgeving waar mensen graag wonen, werken en zich ontspannen Jaarrekening Vorig krediet 0 Wijziging prioritair Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SWN0601 De stad realiseert stadsprojecten in eigen regie en in samenwerking met publieke en private partners Rob Van de Velde SWN0602 1SWN0603 De stad begeleidt de realisatie van gebiedsgerichte stadsprojecten van publieke en private partners Rob Van de Velde Stopgezet Realisatietermijn: De stad ontwikkelt stadsprojecten in samenwerking met publieke en private partners Rob Van de Velde Stopgezet Realisatietermijn: SWN0604 De stad betrekt de burger bij stadsprojecten via informatie, participatie en inspirerende acties Rob Van de Velde SWN0699 Personeelslijn Rob Van de Velde Stopgezet Realisatietermijn:

36 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1SWN07 Meer mensen vinden een kwaliteitsvolle woning naar wens in Antwerpen overig beleid Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SWN0701 Het woonaanbod op de private en de sociale huur- en koopmarkt is verruimd om op de toenemende vraag in te spelen met specifieke aandacht voor het binden van de middeninkomens aan de stad Fons Duchateau SWN0702 De kwaliteit van het woningbestand is verbeterd Fons Duchateau SWN0703 Het woonaanbod is divers en daarom aantrekkelijk en betaalbaar voor gezinnen in alle mogelijke samenstellingen Fons Duchateau Rob Van de Velde/Fons Duchateau SWN0704 Sociale huurders hebben een leefbare en aangename leefomgeving Fons Duchateau 34

37 Beleidsdomein 01 WOONSTAD SWN0705 Wonen in de stad wordt actief gepromoot Fons Duchateau SWN0799 Personeelslijn Fons Duchateau

38 Beleidsdomein 01 WOONSTAD 1TWN99 Stadsbouwmeester overig beleid Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet TWN9901 Werking stadsbouwmeester College van Burgemeester en Schepenen TWN9999 Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen

39 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG01 De zonale veiligheidspartners maken maximaal gebruik van hun bevoegdheden om woninginbraak te voorkomen, te beheersen en te bestrijden Voor deze beleidsdoelstelling is geen budget voorzien. Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD overig beleid 1SVG0101 1SVG0102 1SVG0103 De zonale veiligheidspartners zetten preventieve acties op om woninginbraak te voorkomen, verminderen en te bestrijden De zonale veiligheidspartners zetten repressieve acties op om woninginbraak te stoppen en herhalen te voorkomen en te bestrijden Daders en slachtoffers van woninginbraak worden opgevolgd 37

40 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG02 De drugshandel en de daaraan gerelateerde overlast en criminaliteit wordt verminderd door een maximaal gebruik van de bevoegdheden van de zonale veiligheidspartners, in samenwerking met andere partners Jaarrekening Vorig krediet Wijziging prioritair Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SVG0201 De zonale veiligheidspartners, samen met andere partners, zetten preventieve acties op om drugshandel en drugsoverlast en -criminaliteit te verminderen 1SVG0202 De zonale veiligheidspartners zetten repressieve acties op om drugshandel en drugsoverlast en - criminaliteit te verminderen 1SVG0203 Alle gevatte gebruikers krijgen gepaste opvang, zorg en opvolging SVG0299 Personeelslijn

41 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG03 Intrafamiliaal geweld wordt voorkomen, verminderd en bestreden door een maximaal gebruik van de bevoegdheden van de zonale veiligheidspartners, samen met andere partners Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SVG0301 1SVG0302 1SVG0303 De zonale veiligheidspartners zetten preventieve acties op om intrafamiliaal geweld te voorkomen, te verminderen en te bestrijden De zonale veiligheidspartners zetten repressieve acties op om intrafamiliaal geweld te stoppen en herhaling te voorkomen Daders en slachtoffers van intrafamiliaal geweld worden opgevangen, krijgen zorg en worden opgevolgd SVG0399 Personeelslijn

42 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG04 De zonale veiligheidspartners maken maximaal gebruik van hun bevoegdheden om agressieve diefstallen en straatgeweld te voorkomen, te beheersen en te bestrijden Voor deze beleidsdoelstelling is geen budget voorzien. overig beleid 1SVG0401 1SVG0402 1SVG0403 De zonale veiligheidspartners zetten preventieve acties op om agressieve straatdiefstallen en straatgeweld te voorkomen, te verminderen en te bestrijden De zonale veiligheidspartners zetten repressieve acties op om agressieve straatdiefstallen en straatgeweld te stoppen en herhaling te voorkomen Slachtoffers en daders van agressieve diefstallen en straatgeweld worden opgevangen, krijgen zorg en worden opgevolgd 40

43 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG05 De zonale veiligheidspartners maken maximaal gebruik van hun bevoegdheden om, samen met andere partners, jongerencriminaliteit en overlast te voorkomen, te beheersen en te bestrijden Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SVG0501 De zonale veiligheidspartners zetten preventieve acties op om jongerencriminaliteit en overlast te voorkomen, te beheersen en te bestrijden SVG0502 1SVG0503 De zonale veiligheidspartners zetten in maximale afstemming met elkaar repressieve acties op om jongerencriminaliteit en overlast te reduceren De zonale veiligheidspartners begeleiden en volgen risicojongeren en risicogezinnen op SVG0504 Jongeren en verenigingen worden begeleid in het kader van deradicalisering Realisatietermijn: SVG0599 Personeelslijn

44 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG06 De zonale veiligheidspartners maken maximaal gebruik van hun bevoegdheden om, samen met andere partners, de openbare orde te waarborgen en overlast te voorkomen, te verminderen of te bestrijden Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet 0 Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SVG0601 De zonale veiligheidspartners zetten preventieve acties op om overlast te voorkomen SVG0602 De zonale veiligheidspartners zetten repressieve acties op om overlast te beheersen SVG0603 De zonale veiligheidspartners voorzien in aangepaste trajecten om het voortduren of de herhaling van overlast te voorkomen SVG0604 De zonale veiligheidspartners hanteren de breken, buigen bouwen-methodiek om op een geïntegreerde wijze doelgericht en doelmatig op te treden ten aanzien van hot spots 42

45 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG0605 1SVG0606 1SVG0699 De zonale veiligheidspartners voeren een geïntegreerd beleid betreffende uitgaan in de stad De zonale veiligheidspartners voeren een geïntegreerd beleid betreffende malafide handelszaken Personeelslijn

46 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG07 Antwerpen is een leefomgeving vrij van gevaar overig beleid Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SVG0701 1SVG0702 Het openbaar domein is vrij van obstakels en onveilige situaties Antwerpen heeft een veilig en gezond leefmilieu SVG0703 De veiligheid in en rond panden wordt gegarandeerd SVG0704 Het gebruik van het openbaar vervoer is voor iedereen aangenamer en veiliger SVG0705 De stad is zo goed mogelijk voorbereid op de beheersing van incidenten of noodsituaties SVG0799 Personeelslijn 44

47 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD

48 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG08 De lokale politie Antwerpen blijft haar basisfunctionaliteiten optimaliseren overig beleid Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SVG0801 1SVG0802 1SVG0803 1SVG0804 1SVG0805 1SVG0806 1SVG0807 1SVG0808 1SVG0809 1SVG0810 De samenwerking tussen districten en lokale politie verloopt optimaal Realisatietermijn: De wijkwerking van de lokale politie wordt verder geoptimaliseerd Realisatietermijn: De operationele capaciteit van de lokale politie is verhoogd Gerealiseerd Realisatietermijn: De interventie van LPA wordt verder geoptimaliseerd Realisatietermijn: De afzonderlijke operationele reserve is verder uitgebouwd Realisatietermijn: De recherchewerking van de lokale politie wordt verder geoptimaliseerd Realisatietermijn: De onthaalfunctie van de lokale politie wordt verder geoptimaliseerd Slachtoffers van misdrijven worden maximaal gehercontacteerd Gerealiseerd Realisatietermijn: De kwaliteit van de ordehandhaving wordt verder verbeterd Realisatietermijn: De bedrijfsvoering van LPA wordt voortdurend verbeterd 46

49 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD SVG0899 Personeelslijn 47

50 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG09 De brandweer werkt snel en efficiënt, zodat incidenten en de gevolgen van incidenten, zowel op de mens, zijn bezittingen als het milieu, maximaal voorkomen worden en beperkt blijven Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet 0 Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SVG0901 PRO-ACTIE: De brandweer neemt alle maatregelen om risico's te inventariseren en te analyseren SVG0902 1SVG0903 PREVENTIE: De brandweer neemt alle mogelijke maatregelen om het zich voordoen van risico's te beperken of de gevolgen van het zich voordoen te minimaliseren PREPARATIE: De brandweer neemt alle maatregelen om te garanderen dat de dienst klaar is om het hoofd te bieden aan een reëel incident SVG0904 UITVOERING: De brandweer neemt alle maatregelen die nodig zijn wanneer een incident zich daadwerkelijk voordoet SVG0905 EVALUATIE: De brandweer neemt alle maatregelen om de pro-actie, preventie, preparatie, uitvoering en bedrijfsvoering te verbeteren via lessen getrokken na een incident 48

51 Beleidsdomein 02 VEILIGE STAD 1SVG0906 BEDRIJFSVOERING: Een efficiënte bedrijfsvoering ondersteunt alle aspecten van de veiligheidsketen SVG0999 Personeelslijn

52 Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD 1HMB01 Antwerpen is een verkeersveilige stad dankzij een geïntegreerde aanpak overig beleid Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet HMB0101 Duurzame verkeersveilige infrastructurele oplossingen zijn uitgewerkt op het vlak van ruimtelijke ordening, weginrichting en vervoersmiddelenkeuze met oog voor ruimtelijke kwaliteit HMB0102 Een gedragsverandering heeft plaatsgevonden op verkeersveiligheidsgebied door maatregelen als verkeerseducatie en -campagnes HMB0103 1HMB0104 Naleving van de verkeersregels is ondersteund door handhaving Antwerpen is verkeersveiliger door een blijvende inzet en betrokkenheid van de stad, haar bewoners en bezoekers HMB0199 Personeelslijn

53 Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD 1SMB02 Stad en haven zijn bereikbaar, (verkeers)leefbaar en verkeersveilig overig beleid Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SMB0201 Een vlotte multimodale verkeersstructuur is ontwikkeld op het niveau van de stad en de randgemeenten Koen Kennis SMB0202 De principes van mobiliteitsmanagement op het niveau van districten, wijken en buurten zijn gehanteerd Koen Kennis SMB0203 Op het niveau van de straat zijn de principes van verkeersmanagement toegepast Koen Kennis SMB0204 Het mobiliteitsbeleid wordt versterkt door een kwalitatieve en klantvriendelijke dienstverlening Koen Kennis SMB0205 1SMB0206 Bewoners, gebruikers en winkeliers zijn geïnformeerd en geconsulteerd over mobiliteitsprojecten in hun leefomgeving in een traject op maat Koen Kennis Het systeem van fietsdelen garandeert snelle en duurzame verplaatsingen doorheen de stad Koen Kennis 51

54 Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD SMB0207 en handhaving verlopen op een kwalitatieve, consequente en rechtvaardige manier Koen Kennis Realisatietermijn: SMB0299 Personeelslijn Koen Kennis

55 Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD 1SMB03 Er is voldoende stallings- en parkeercapaciteit voor auto's en fietsen in een stad die steeds meer inwoners en bezoekers aantrekt Stopgezet Realisatietermijn: Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet overig beleid 1SMB0301 Het parkeerbeleidsplan voorziet in de noden van zowel bewoners, bezoekers als bedrijven Koen Kennis Stopgezet Realisatietermijn: SMB0302 1SMB0303 1SMB0304 De beschikbare parkeerplaatsen worden optimaal benut en - waar mogelijk - wordt extra parkeercapaciteit ingericht Koen Kennis Stopgezet Realisatietermijn: Reglementering en handhaving zijn essentieel voor een succesvol parkeerbeleid Koen Kennis Stopgezet Realisatietermijn: Alle parkeerders kunnen rekenen op een kwalitatieve en klantvriendelijke dienstverlening Koen Kennis Stopgezet Realisatietermijn:

56 Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD 1SMB04 Het Masterplan 2020 verhoogt de bereikbaarheid, de verkeersveiligheid en de leefbaarheid in en rondom Antwerpen Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet 0 Wijziging Liquiditeiten Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet 0 Wijziging Nieuw krediet SMB0401 Een stadsbrede regie waarborgt een geïntegreerde kwalitatieve aanpak en garandeert een goede samenwerking met alle betrokken actoren Koen Kennis SMB0402 Begeleiding, planning en regie garanderen een kwalitatieve, gebiedsgerichte en geïntegreerde aanpak van de infrastructuurprojecten van het Masterplan 2020 Koen Kennis SMB0403 Adviesverlening, projectopvolging en ontwerpend onderzoek garanderen een kwalitatieve en multidisciplinaire begeleiding van de infrastructuurprojecten van het Masterplan 2020 Koen Kennis 54

57 Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD SMB0404 De gewestwegen doorheen Antwerpen zijn correct overgedragen naar de stad Koen Kennis 1SMB0405 De stad participeert in de minderhinderaanpak van de projecten van Masterplan 2020 Koen Kennis 1SMB0406 De bewoners, bezoekers en bedrijven zijn geïnformeerd en betrokken door een stedelijke communicatie over de projecten van het Masterplan Koen Kennis SMB0499 Personeelslijn Koen Kennis

58 Beleidsdomein 03 MOBIELE STAD 1SMB05 Bij grote werven op het publiek domein met invloed op de verkeersstromen, zorgt een doelgerichte aanpak van minder hinder voor een beperking van de economische en/of sociale schade Jaarrekening prioritair Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet 0 Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SMB0501 Een doelgerichte minderhinderaanpak is intern georganiseerd en deze is in samenspraak met externe partners uitgerold Koen Kennis SMB0502 De bereikbaarheid is gegarandeerd door alternatieve vervoersmodi en -routes en door een waaier van begeleidende maatregelen tijdig te voorzien Koen Kennis SMB0503 De socio-economische aantrekkingskracht van de stad is behouden door een set van ontwikkelde instrumenten/acties die de impact van werven helpen beperken Koen Kennis SMB0504 Een kwaliteitsvolle infrastructuurcommunicatie is intern ontwikkeld en deze is in samenspraak met externe partners uitgevoerd Koen Kennis

59 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW01 Elke Antwerpenaar heeft toegang tot kwaliteitsvolle kinderopvang overig beleid Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SLW0101 De Europese norm voor het aantal plaatsen kinderopvang per 100 kinderen van 0 tot 3 jaar is zoveel mogelijk behaald Nabilla Ait Daoud SLW0102 De kwaliteit van de bestaande kinderopvang is verhoogd Nabilla Ait Daoud SLW0103 Het kinderopvangaanbod is toegankelijk dankzij goede communicatie en het wegwerken van de drempels Nabilla Ait Daoud SLW0199 Personeelslijn Nabilla Ait Daoud

60 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 58

61 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW02 Alle scholen werken samen met de stad opdat kinderen, tieners en jongeren de kans krijgen en grijpen om competenties te ontwikkelen en kwalificaties te behalen die leiden tot brede persoonsvorming en toegang tot hoger onderwijs en/of de arbeidsmarkt Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SLW0201 Randvoorwaarden voor een ononderbroken leerloopbaan op maat van de leerling zijn gegarandeerd Claude Marinower SLW0202 Randvoorwaarden voor veilige, brede en kwaliteitsvolle leer- en leefomgevingen zijn gegarandeerd Claude Marinower SLW0204 Informatie en instrumenten om gezamenlijk kennis te ontwikkelen zijn gedeeld zodat de onderwijskwaliteit verhoogt Claude Marinower SLW0299 Personeelslijn Claude Marinower 59

62 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 60

63 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW03 Door het organiseren en aanbieden van kwalitatief onderwijs biedt het Stedelijk Onderwijs eerlijke ontplooiingskansen, die elke lerende grijpt om talenten en competenties te ontwikkelen en door te groeien tot een verantwoordelijke wereldburger Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet 0 Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Liquiditeiten Wijziging Nieuw krediet SLW0301 Elke lerende realiseert de voor hem of haar geldende leerplandoelen, eindtermen, ontwikkelingsdoelen of competentieprofielen, met perspectief op gekwalificeerde uitstroom Claude Marinower SLW0302 1SLW0303 1SLW0304 1SLW0305 Elke lerende doorloopt doorheen de leerloopbaan een integraal ontwikkelingsproces zonder drempels Claude Marinower Elke lerende kan leren in een brede school, academie of centrum, waar verwante opleidingen samenwerken met partners uit het werk- en maatschappelijk veld Claude Marinower Elke stakeholder krijgt optimale participatiekansen binnen een psychologisch contract om samen school te maken Claude Marinower Het Stedelijk Onderwijs voorziet in doorstroomcapaciteit voor elke lerende in het basisonderwijs Claude Marinower 61

64 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD SLW0306 1SLW0307 Voldoende, passende en dynamische talenten werken in al hun diversiteit aan de realisatie van de organisatiedoelstellingen Claude Marinower Het Stedelijk Onderwijs wordt door iedereen erkend als een toegankelijk, divers en toekomstgericht netwerk van scholen en centra Claude Marinower SLW0308 Een innovatieve, duurzame, goed onderhouden infrastructuur in een warme, nette en toegankelijke omgeving biedt plaats aan alle huidige en toekomstige leerlingen, cursisten, personeel, ouders, partners, externe gebruikers en bezoekers Claude Marinower Liquiditeiten SLW0309 1SLW0310 1SLW0311 Een klantgericht financieel beleid verhoogt de transparantie en kosten-efficiëntie Claude Marinower Een preventieve aanpak en het naleven van de reglementering zorgen voor een veilige en milieuvriendelijke leer- en werkomgeving voor leerlingen, cursisten, personeel, ouders, partners, externe gebruikers en bezoekers Claude Marinower Een organisatiebrede geharmoniseerde ICT-dienstverlening zorgt voor planmatige, optimale en kostenefficiënte ondersteuning van alle bedrijfsprocessen en ICT-gerelateerde projecten, zowel administratief, technisch als pedagogisch Claude Marinower SLW0312 1SLW0313 Een gepland, opgevolgd, evidence-based, reglementair en transparant beleid ligt aan de basis van de effectieve en gemeten realisatie van de missie van het Stedelijk Onderwijs Claude Marinower Maximaal inzetten op diversiteit in alle aspecten van de bedrijfsvoering maakt dat iedereen "zich thuis" voelt binnen de organisatie 62

65 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD Claude Marinower 1SLW0314 1SLW0315 1SLW0399 Het Stedelijk Onderwijs innoveert systematisch en doelgericht Claude Marinower Omgeving, gedrag en dienstverlening maken van het Stedelijk Onderwijs een gastvrije en klantgerichte organisatie Claude Marinower AG Stedelijk Onderwijs Claude Marinower 63

66 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW04 Antwerpen is een aantrekkelijke, kwaliteitsvolle en internationale studentenstad Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SLW0401 Antwerpen wordt internationaal uitgedragen als een studentenstad Claude Marinower SLW0402 Gate 15 is het zenuwcentrum van Antwerpen als studentenstad Claude Marinower SLW0403 Er is een aantrekkelijk en kwaliteitsvol stadsklimaat op maat van studenten Claude Marinower SLW0499 Personeelslijn Claude Marinower

67 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW05 Antwerpen is een welvarende innovatieve business stad overig beleid Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SLW0501 Antwerpen is een hotspot voor innovatief ondernemen Philip Heylen SLW0502 Nieuwe bedrijven investeren in de stad, bestaande bedrijven zijn stevig verankerd Philip Heylen Rob Van de Velde/Philip Heylen SLW0503 De aantrekkingskracht van de kernwinkelgebieden en strategische horecakernen neemt fors toe Koen Kennis SLW0504 De stedelijke dienstverlening aan ondernemers is uitmuntend Ludo Van Campenhout Philip Heylen/Koen Kennis 65

68 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD SLW0599 Personeelslijn Marc Van Peel/Ludo Van Campenhout/Philip Heylen/Koen Kennis

69 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW06 De Antwerpse arbeidsmarktparadox is structureel aangepakt prioritair Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Liquiditeiten Wijziging Nieuw krediet SLW0601 De stad zorgt voor een betere afstemming van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt met extra aandacht voor kansengroepen en jeugd Marc Van Peel SLW0602 Sociale economie is een sterke sector die kansengroepen tewerkstelt en laat doorstromen naar de reguliere arbeidsmarkt Marc Van Peel Liquiditeiten SLW0603 1SLW0604 1SLW0699 OCMW-klanten worden geactiveerd richting arbeidsmarkt Fons Duchateau Zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie is versterkt bij OCMW-klanten die (nog) niet activeerbaar zijn naar arbeid Fons Duchateau Personeelslijn Marc Van Peel Realisatietermijn:

70 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW07 Antwerpen handhaaft zich als wereldcentrum van de diamanthandel en versterkt zich als juwelierscentrum Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SLW0701 De economische groeikansen van de diamantsector als handels- en juwelierscentrum worden bevorderd in samenwerking met de sector en andere bestuursniveaus Ludo Van Campenhout SLW0702 1SLW0703 Antwerpen maakt van de diamantwijk een veilig en aantrekkelijk stuk stad om te werken, te wonen en te bezoeken Ludo Van Campenhout Met eerlijke diamanthandel heeft Antwerpen een troef in internationale B2B- en B2G-marketing en communicatie Ludo Van Campenhout SLW0704 De stad zet in op publiekswerking diamant om het imago van de sector te verbeteren en het toeristisch potentieel te verhogen Ludo Van Campenhout Realisatietermijn: SLW0799 Personeelslijn Ludo Van Campenhout

71 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 69

72 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW08 Antwerpen is voor binnen- en buitenland een toeristische aantrekkingspool wat de lokale economie en beeldvorming over de stad versterkt Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Liquiditeiten Wijziging Nieuw krediet SLW0801 Dankzij internationale doelgroepmarketing en internationale netwerking stijgt het aantal dag- en verblijfstoeristen (of houden we gelijke tred met de evolutie in de benchmarksteden) Koen Kennis SLW0802 Door middel van productontwikkeling en promotie van de unieke toeristische troeven, het shoppingtoerisme en cruisetoerisme, kan Antwerpen zich onderscheidend positioneren ten aanzien van andere steden Koen Kennis SLW0803 Antwerpen wordt in de markt gezet als een aantrekkelijke meeting- en beurzenbestemming Koen Kennis SLW0804 Er is een aantrekkelijk en kwalitatief toeristisch aanbod en stadsklimaat Koen Kennis

73 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW0805 De toekomstgerichte exploitatie van het stedelijk gebied 'Het Eilandje' wordt verder uitgewerkt Koen Kennis Realisatietermijn: SLW0899 Personeelslijn Koen Kennis

74 Beleidsdomein 04 LERENDE EN WERKENDE STAD 1SLW09 Er is voldoende onderwijscapaciteit in Antwerpen zodat alle leerlingen een geschikte plaats hebben Jaarrekening Vorig krediet Wijziging prioritair Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Liquiditeiten Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SLW0901 De capaciteitsuitdagingen werden aangepakt door gegevensverzameling en analyse, afspraken en afstemming met alle partners en het uitwerken van (vernieuwende) oplossingen Claude Marinower Liquiditeiten SLW0999 Personeelslijn Claude Marinower

75 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR01 Iedereen vindt in Antwerpen een veelzijdig lokaal cultuuraanbod en het forum om zichzelf te ontplooien Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging 0 Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SBR0101 Het sociocultureel aanbod is veelzijdig, kwaliteitsvol, stedelijk relevant en lokaal verankerd Philip Heylen SBR0102 De socioculturele infrastructuur is uitnodigend en optimaal toegankelijk Philip Heylen SBR0103 Een coördinerend duurzaam cultuurbeleid zorgt voor meer samenwerking, participatie en ontmoeting Philip Heylen SBR0199 Personeelslijn Philip Heylen 73

76 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD

77 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR02 De kunsten en kunstenaars zijn de motor voor vernieuwing en creatie en zorgen mee dat Antwerpen één van de culturele hoofdsteden in Europa blijft Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SBR0201 Antwerpen maakt kunst mogelijk Philip Heylen SBR0202 Antwerpen toont kunst Philip Heylen SBR0203 De Antwerpenaar en bezoeker houdt van kunst Philip Heylen SBR0204 Kunst maakt mee de stad Philip Heylen SBR0299 Personeelslijn Philip Heylen 75

78 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD

79 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR03 Bewoners en bezoekers beleven cultureel erfgoed in Antwerpen als een gedeelde grondstof en waarderen het verleden als een bron van kennis, inspiratie en genot Jaarrekening Vorig krediet Wijziging prioritair Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SBR0301 Cultureel erfgoed is interessant voor een groot publiek én bepaalt de beeldvorming over heden en verleden van de stad Philip Heylen SBR0302 Cultureel erfgoed is toegankelijk voor een divers publiek én zet aan tot participatie Philip Heylen SBR0303 Cultureel erfgoed biedt verdieping én zet aan tot reflectie, levenslang leren en expertiseontwikkeling Philip Heylen SBR0304 Cultureel erfgoed is toekomstgericht én zet aan tot ontmoeting, kwaliteitsvolle vrijetijdsbesteding en creativiteit 77

80 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD Philip Heylen SBR0305 Het erfgoedbeleid is gecoördineerd via samenwerking en complementariteit Philip Heylen SBR0399 Personeelslijn Philip Heylen

81 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR04 Antwerpen staat op de kaart als (onroerend) erfgoedstad: onroerend erfgoed is een troef in het ruimtelijk beleid en een hefboom voor stadsontwikkeling Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SBR0401 Het onroerend erfgoed is gevrijwaard, waar nodig door herbestemming, om het door te geven aan de volgende generatie Rob Van de Velde SBR0402 Onderzoek, kennisopbouw, kennisbeheer en kennisdeling zorgen voor de noodzakelijke basis voor een onroerend erfgoedbeleid Rob Van de Velde SBR0403 De stad geeft het goede voorbeeld als onroerend erfgoedzorger Rob Van de Velde SBR0404 Een breed draagvlak is gecreëerd voor het onroerend erfgoed door sensibilisering, informatie en ontsluiting Rob Van de Velde

82 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR0405 1SBR0499 Het erfgoedbeleid is gecoördineerd en gestimuleerd in samenwerking en complementariteit tussen interne en externe partners en betrokkenen Rob Van de Velde Personeelslijn Rob Van de Velde

83 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR05 Alle kinderen, tieners en jongeren ervaren voldoende fysieke en mentale ruimte om zich in hun vrijetijd te ontspannen en te ontplooien Jaarrekening Vorig krediet Wijziging prioritair Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SBR0501 Jongeren en jeugdverenigingen organiseren kwaliteitsvolle jeugdwerkactiviteiten voor kinderen, tieners en jongeren en worden hierbij ondersteund Nabilla Ait Daoud SBR0502 De stad, haar districten en haar partners organiseren een gevarieerd en kwaliteitsvol jeugdwerkaanbod voor kinderen, tieners en jongeren Nabilla Ait Daoud SBR0503 Kinderen, tieners en jongeren beschikken over voldoende ruimte, zodat ze vrij kunnen spelen, ontdekken en zich amuseren Nabilla Ait Daoud SBR0504 Kinderen, tieners, jongeren en het jeugdwerk geven hun mening over het beleid van de stad en haar districten 81

84 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD Nabilla Ait Daoud SBR0599 Personeelslijn Nabilla Ait Daoud

85 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR06 Meer Antwerpenaren sporten of bewegen waardoor de mentale en fysieke gezondheid, de individuele ontplooiing en de samenhorigheid van de Antwerpenaren worden bevorderd Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Liquiditeiten Wijziging Nieuw krediet 1SBR0601 Het kwalitatief, toegankelijk en divers sport- en beweegaanbod van de stad, sportverenigingen en partners is op elkaar afgestemd en verruimd Ludo Van Campenhout SBR0602 Er is meer kwalitatieve en toegankelijke sport- en beweegruimte die zin geeft om op een gezonde manier te sporten en te bewegen met respect voor elkaar en de infrastructuur Ludo Van Campenhout SBR0603 Iedereen is geprikkeld om te sporten en te bewegen door middel van doeltreffende en laagdrempelige campagnes en activiteiten, diverse sportevenementen en topsport Ludo Van Campenhout

86 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR0699 Personeelslijn Ludo Van Campenhout

87 Beleidsdomein 05 BRUISENDE STAD 1SBR07 Evenementen versterken de verschillende troeven van de stad op lokaal, nationaal en internationaal niveau Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SBR0701 Het organiseren van evenementen over het ganse grondgebied onderstreept de verschillende troeven van de stad SBR0702 Het faciliteren van evenementen en filmproducties over het ganse grondgebied onderstreept de verschillende troeven van de stad SBR0703 Er is een goed evenwicht tussen Antwerpen als evenementenstad en Antwerpen als woon- en werkstad SBR0799 Personeelslijn

88 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1HHM01 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD De sociale grondrechten van alle Antwerpenaren en in het bijzonder van mensen in armoede zijn gegarandeerd Jaarrekening Vorig krediet Wijziging prioritair Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet HHM0101 Pro-actieve detectie van noden en problemen en gerichte hulp- en dienstverlening zorgen ervoor dat niemand er alleen voor staat Fons Duchateau HHM0102 Mensen met een migratie-achtergrond worden ondersteund zodat zij hun sociale grondrechten kunnen realiseren Fons Duchateau HHM0103 Dak- en thuislozen zijn geholpen met een persoonsgerichte aanpak Fons Duchateau HHM0104 Er is een ruim en divers aanbod aan preventieve gezinsondersteuning voor (aanstaande) gezinnen met als ankerpunt de huizen van het kind Fons Duchateau HHM0105 Een inclusief en geïntegreerd armoedebeleid krijgt vorm via alle beleidsdomeinen van de lokale overheid en particuliere organisaties 86

89 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD Fons Duchateau HHM0106 Er is een gecoördineerd beleid gericht op opwaartse sociale mobiliteit van kwetsbare groepen Fons Duchateau HHM0107 Door in te zetten op e-inclusie hebben alle Antwerpenaren toegang tot de digitale kennismaatschappij Fons Duchateau HHM0108 De re-integratie van justitiecliënten wordt ondersteund HHM0199 Personeelslijn Fons Duchateau

90 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1HHM02 Alle Antwerpenaren beschikken over gelijke kansen om deel te nemen aan de stadsgemeenschap en deze actief mee vorm te geven Stopgezet Realisatietermijn: Vorig krediet Wijziging Jaarrekening overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet 1HHM0201 1HHM0202 1HHM0203 1HHM0204 1HHM0205 1HHM0206 1HHM0299 De werking van de stad is afgestemd op de diversiteit van de samenleving Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Kwetsbare kinderen, jongeren en nieuwkomers krijgen de kans om hun talenten te ontwikkelen en deze maximaal in te zetten in de samenleving. Op deze manier bestrijden we ongekwalificeerde uitstroom uit het onderwijs Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Inburgeraars nemen actief deel aan de samenleving Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: De diversiteit van de stadsgemeenschap is meer zichtbaar Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Inburgeraars versterken via een inburgeringsprogramma hun competenties en zelfredzaamheid om te participeren aan de samenleving Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Het lokale beleid van integratie en diversiteit wordt gecoördineerd en samenwerkingen, deelname en complementaire acties worden gestimuleerd Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Personeelslijn Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn:

91 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 89

92 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1HHM03 De Nederlandse taal verbindt ons allemaal prioritair Stopgezet Realisatietermijn: Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet 1HHM0301 1HHM0302 1HHM0303 1HHM0304 Er is een behoeftegericht aanbod Nederlands voor volwassen anderstaligen Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Antwerpen is een taalrijke stad waar anderstaligen hun Nederlands kunnen oefenen Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Taaldrempels zijn verminderd voor laagtaalvaardigen Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Meer mensen maken kennis met de rijkdom en het verhaal van de Nederlandse taal Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn:

93 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1HHM04 De Antwerpenaar kiest voor een gezonde levensstijl overig beleid Stopgezet Realisatietermijn: Voor deze beleidsdoelstelling is geen budget voorzien. 1HHM0401 1HHM0402 Gezonde levensstijl is een aandachtspunt in de stedelijke beleidsplanning en uitvoering Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: De focus op gezonde levensstijl wordt professioneel ondersteund op basis van wetenschappelijke kennis en inzichten Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn:

94 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM05 De gezondheid van de burger is bevorderd en de gezondheidsongelijkheid verminderd Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SHM0501 1SHM0502 1SHM0503 De burger kent en gebruikt het gezondheidsaanbod Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Het gezondheidsaanbod is wijk- en doelgroepgericht uitgebouwd Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: De burger is ondersteund in zijn/haar keuze voor een gezonde leefstijl Fons Duchateau Realisatietermijn: SHM0504 De impact van ziektepreventie is vergroot Fons Duchateau Realisatietermijn: SHM0505 De toegankelijkheid van eerstelijnszorg is verbeterd Fons Duchateau Realisatietermijn: SHM0506 Antwerpen profileert zich als een gezonde stad Fons Duchateau Realisatietermijn: SHM0507 Er is een doelgroepspecifieke aanpak voor druggebruikers en een doelgroepspecifiek aanbod voor sekswerkers Fons Duchateau Realisatietermijn:

95 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD SHM0599 Personeelslijn Fons Duchateau

96 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM06 Senioren zijn actief in alle aspecten van de samenleving overig beleid Stopgezet Realisatietermijn: Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet 1SHM0601 1SHM0602 1SHM0699 Senioren maken gebuik van het aanbod aan activiteiten, vorming en informatie dat voldoet aan de 5 B's: betaalbaar, bereikbaar, bruikbaar, begrijpbaar, beschikbaar Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Senioren hebben toegang tot een lokaal, laagdrempelig en geïntegreerd zorgaanbod Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn: Personeelslijn Fons Duchateau Stopgezet Realisatietermijn:

97 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM07 Menswaardig bestaan, maatschappelijke integratie en ontplooiing is een recht voor elke bewoner, die de kansen hiertoe maximaal benut binnen zijn mogelijkheden Jaarrekening overig beleid Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet 0 Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Liquiditeiten Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet 1SHM0701 De toekenning en uitkering van leefloon, equivalent leefloon en medische zorg verloopt conform het wettelijk kader Fons Duchateau Liquiditeiten SHM0702 1SHM0703 1SHM0704 Op basis van de behoeften en inspanningen van de klanten is er een aanbod van financiële en materiële steun bovenop het leefloon/equivalent leefloon conform het wettelijk kader met het oog op het realiseren van menswaardig bestaan Fons Duchateau De OCMW-klant en zijn gezin kunnen op een volwaardige manier participeren aan het maatschappelijke leven Fons Duchateau Iedereen weet hoe hij schulden kan voorkomen en afbouwen en heeft recht op laagdrempelige juridische- en schuldhulpverlening Fons Duchateau 95

98 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM0705 1SHM0706 1SHM0799 Hulpverlening bij energieschulden en advies m.b.t. energiebewust leven voorkomt betalingsproblemen en afsluiting van energietoevoer Fons Duchateau Een respectvolle klantbegeleiding houdt rekening met de persoon en het gezin achter het dossier. Hiertegenover staat een respectvolle omgang met personeel en infrastructuur door de klanten Fons Duchateau Personeelslijn Fons Duchateau 96

99 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM08 Antwerpse burgers en verenigingen nemen deel aan de rijkgeschakeerde stadsgemeenschap en geven deze actief mee vorm Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet 0 0 Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Liquiditeiten Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet 0 Wijziging Nieuw krediet SHM0801 Stadsbewoners zijn betrokken bij het samenleven in hun woonomgeving Fons Duchateau SHM0802 Bewoners worden geïnformeerd over en geven mee vorm aan het stedelijk beleid Fons Duchateau SHM0803 Meer Antwerpenaren doen aan vrijwilligerswerk Fons Duchateau SHM0804 Verenigingen zijn toegerust om de deelname van hun achterban aan de samenleving te versterken en ontmoeting tussen Antwerpenaren tot stand te brengen Fons Duchateau 97

100 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD Liquiditeiten SHM0805 De Antwerpse moslim kan het Offerfeest op waardige en wettelijke wijze beleven Fons Duchateau SHM0806 Beschikbare ruimte wordt zo ontsloten dat ze leidt tot meer gemeenschapsvorming Fons Duchateau SHM0807 Senioren, personen met een handicap, holebi's en transgenders worden ondersteund op het vlak van inspraak, verenigingsleven en deelname aan activiteiten. Fons Duchateau Realisatietermijn: SHM0899 Personeelslijn Fons Duchateau

101 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM09 Iedere Antwerpenaar kan zijn eigen levensbeschouwing in optimale omstandigheden beleven met respect voor andere Antwerpenaren, voor het seculiere karakter van de overheid en voor de scheiding van religie en overheid Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SHM0901 De eredienstbesturen organiseren hun levensbeschouwing conform het decreet op de erediensten en andere toepasselijke regelgeving Philip Heylen SHM0902 De eredienstbesturen organiseren hun levensbeschouwing in alle openheid en in partnerschap met de buurt Philip Heylen SHM0903 De eredienstbesturen organiseren hun levensbeschouwing in een veilige en kwaliteitsvolle infrastructuur op maat Philip Heylen SHM0904 Antwerpenaren hebben toegang tot informatie over levensbeschouwelijke diversiteit en interlevensbeschouwelijke dialoog Philip Heylen 99

102 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD SHM0999 Personeelslijn Philip Heylen

103 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM10 Dier en mens gaan evenwichtig samen in de stedelijke omgeving, met respect voor ieders welzijn Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SHM1001 Burgers die dierenwelzijn vooropstellen kunnen rekenen op relevante dienstverlening Nabilla Ait Daoud SHM1002 Burgers zijn zich bewust van hun eigen verantwoordelijkheid inzake dierenwelzijn en dierenoverlast Nabilla Ait Daoud SHM1003 Dierenoverlast wordt beheerd met oog voor dierenwelzijn Nabilla Ait Daoud SHM1099 Personeelslijn Nabilla Ait Daoud

104 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM11 Antwerpen zet middelen optimaal in om bij te dragen aan eerlijke Noord- Zuidverhoudingen en aan de verdere ontwikkeling in het Zuiden Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SHM1101 Vanuit een breed netwerk realiseren we ontwikkelingsprojecten die ook bijdragen tot de versterking van de sociale cohesie in Antwerpen SHM1102 Het draagvlak voor eerlijke Noord-Zuidverhoudingen vergroot via onder meer informatie, sensibilisatie en de resultaten van de Zuidwerking SHM1103 Antwerpse verenigingen zijn ondersteund om hun werking in het kader van eerlijke Noord- Zuidverhoudingen te ontplooien SHM1199 Personeelslijn

105 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM12 Alle Antwerpenaren beschikken over gelijke kansen om te participeren aan de stadsgemeenschap, met de Nederlandse taal als verbindende factor Realisatietermijn: Jaarrekening Vorig krediet Wijziging prioritair Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SHM1201 Anderstaligen versterken via een inburgeringsprogramma hun competenties en zelfredzaamheid Fons Duchateau Realisatietermijn: SHM1202 Er is een behoeftegericht aanbod Nederlands voor volwassen anderstaligen Fons Duchateau Realisatietermijn: SHM1203 De doelgroep van het Integratie- en inburgeringsbeleid neemt actief deel aan de samenleving Fons Duchateau Realisatietermijn: SHM1204 De werking van de stad is afgestemd op de diversiteit van de samenleving Fons Duchateau Realisatietermijn: SHM1205 De werking en het aanbod van andere reguliere voorzieningen zijn afgestemd op de diversiteit van de samenleving Fons Duchateau Realisatietermijn:

106 Beleidsdomein 06 HARMONIEUZE STAD 1SHM1206 Het lokale beleid van integratie en diversiteit is afgestemd en samenwerkingen, deelname en complementaire acties zijn gestimuleerd Fons Duchateau Realisatietermijn: SHM1207 De diversiteit van de stadsgemeenschap is meer zichtbaar Fons Duchateau Realisatietermijn: SHM1208 Meer mensen maken kennis met de rijkdom en het verhaal van de Nederlandse taal Fons Duchateau Realisatietermijn: SHM1299 Personeelslijn Fons Duchateau Realisatietermijn:

107 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1HSB01 Het strikt budgettair en financieel beleid is realistisch en risicobewust overig beleid Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Liquiditeiten Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet HSB0101 Het invorderen en innen van ontvangsten gaat nauwgezet verder Koen Kennis HSB0102 gebeuren efficiënt, wettelijk en kostenbewust Koen Kennis HSB0103 Het monitoren en bijsturen van budgetten gebeurt op een strikte manier, rekening houdend met het meerjarenplan Koen Kennis 105

108 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1HSB0104 De juiste organisatiestructuur en een goede samenwerking ondersteunen het financieel beleid Koen Kennis Liquiditeiten HSB0105 1HSB0199 Transparante, gedigitaliseerde en minder reglementen zorgen voor een vereenvoudiging van de vaststelling en inning van de belastingen en retributies Koen Kennis Personeelslijn Koen Kennis

109 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1HSB02 Antwerpen is toonaangevend in haar klantencontacten overig beleid Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet HSB0201 Burgers, bedrijven, bezoekers en brains ervaren het contact met de stad als efficiënt, klantgericht en kwaliteitsvol HSB0202 1HSB0203 1HSB0299 Burgers, bedrijven, bezoekers en brains ervaren het contact met de stad als toegankelijk en bereikbaar Burgers, bedrijven, bezoekers en brains ervaren de stad als innovatief in haar klantencontacten en dienstverlening Personeelslijn

110 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1SSB03 Elke Antwerpenaar kan rekenen op een kwalitatieve en klantgerichte dienstverlening in de stadsloketten en het loket vreemdelingenzaken Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SSB0301 De individuele administratieve dienstverlening in de stadsloketten en loket vreemdelingenzaken is efficiënt georganiseerd en maximaal ondersteund door de stadsbrede digitale dienstverlening SSB0302 1SSB0303 De klant is geïnformeerd en gesensibiliseerd over de individuele administratieve dienstverlening in de stadsloketten en loket vreemdelingenzaken en kiest resoluut voor de digitale kanalen De stadsloketten en centraal loket vreemdelingenzaken zijn toegankelijk, veilig, duurzaam en efficiënt in gebruik SSB0399 Personeelslijn

111 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1SSB04 De burgers, bezoekers en partners van Antwerpen genieten van een vereenvoudigde stedelijke administratie Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SSB0401 De Antwerpenaar staat dicht bij een transparante administratie College van Burgemeester en Schepenen SSB0402 De Antwerpenaar ervaart de administratie van de groep Antwerpen als vereenvoudigd en digitaal College van Burgemeester en Schepenen SSB0499 Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen

112 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1SSB05 Bewoners, bezoekers, bedrijven en studenten zijn goed geïnformeerd en voelen zich betrokken zodat zij naar eigen vermogen actief kunnen deelnemen aan de stadsgemeenschap Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SSB0501 Alle communicatie is relevant, effectief, duidelijk en toegankelijk SSB0502 Door het stimuleren en faciliteren van conversatie en co-creatie voelen bewoners, bezoekers, bedrijven en studenten zich betrokken bij de stadsgemeenschap SSB0503 1SSB0504 De eenmerkstrategie garandeert een duidelijk afzenderschap van de groep stad Antwerpen Stopgezet Realisatietermijn: Digitale communicatie is de norm SSB0505 Via de A-kaart neemt de burger deel aan het stedelijk aanbod 110

113 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD SSB0599 Personeelslijn

114 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1SSB06 Antwerpen staat nationaal en internationaal op de kaart en is aantrekkelijk voor alle potentiële bewoners, bezoekers, bedrijven en brains Jaarrekening Vorig krediet Wijziging prioritair Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet SSB0601 Dankzij de onderscheidende positionering van de stad wordt de nationale en de internationale aantrekkingskracht versterkt bij alle doelgroepen SSB0602 Geïntegreerde producten, diensten en initiatieven versterken de nationale en internationale positie SSB0603 Alle interne en externe partners dragen maximaal bij tot de nationale en internationale positie Realisatietermijn: SSB0604 De eenmerkstrategie garandeert een duidelijk afzenderschap van de groep stad Antwerpen Realisatietermijn: SSB0699 Personeelslijn

115 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB07 Een rechtszeker, efficiënt en toegankelijk bestuur handhaaft de democratische waarden Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging 0 Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet TSB0701 De beleids- en beheerscyclus ondersteunt de realisatie van de bestuursakkoorden College van Burgemeester en Schepenen TSB0702 De bestuurlijke werking van de stad Antwerpen verloopt op de meest efficiënte en effectieve manier Claude Marinower College van Burgemeester en Schepenen TSB0703 De stad zet in op de goede relaties met externe partners College van Burgemeester en Schepenen TSB0799 Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen

116 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB08 Iedere medewerker zet zich elke dag ten volle in om de doelstellingen te realiseren Jaarrekening Vorig krediet Wijziging prioritair Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging 0 Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet TSB0801 Personeelsinzet wordt optimaal georganiseerd in functie van de klant Ludo Van Campenhout TSB0802 Als aantrekkelijke werkgever vinden we de beste kandidaat op de interne en externe arbeidsmarkt Ludo Van Campenhout TSB0803 Bevlogen medewerkers nemen hun loopbaan in eigen handen Ludo Van Campenhout TSB0804 Het personeel is een weerspiegeling van de Antwerpse beroepsactieve bevolking Ludo Van Campenhout

117 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD TSB0899 Personeelslijn Ludo Van Campenhout

118 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB09 Het binnengemeentelijk samenwerkingsmodel brengt het beleid dichter bij de burger Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet TSB0901 De 9 districtsbesturen worden ondersteund door de groep stad Antwerpen met het oog op een maximale realisatie van hun doelstellingen Koen Kennis TSB0902 1TSB0999 We sturen het binnengemeentelijk samenwerkingsmodel bij zodat de beleidsbevoegdheden op het juiste bestuursniveau (kunnen) worden geplaatst Koen Kennis Personeelslijn Koen Kennis

119 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB10 De groep stad Antwerpen is efficiënt en effectief georganiseerd met aandacht voor democratische controle Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet 0 1TSB1001 Groepsbreed besturen verhoogt de transparantie van beleidsvorming en de democratische controle College van Burgemeester en Schepenen TSB1002 Er komt een complexiteitsreductie en bijhorende optimalisatie binnen de groep tot stand College van Burgemeester en Schepenen TSB1099 Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen

120 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB11 Het patrimonium van de groep stad Antwerpen wordt maximaal en optimaal ingezet voor de realisatie van de doelstellingen Vorig krediet Wijziging Jaarrekening overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet 0 Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet TSB1101 Het patrimonium van de groep stad Antwerpen in beheer door AG Vespa wordt maximaal en optimaal ingezet voor de realisatie van de doelstellingen Rob Van de Velde

121 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB12 Het logistiek beheer bereikt het best mogelijk resultaat zowel intern als voor de burger Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet TSB1201 1TSB1202 1TSB1203 De logistieke oplossingen spelen doelgericht en flexibel in op de huidige en toekomstige maatschappelijke behoeften Philip Heylen Stopgezet Realisatietermijn: Alle facetten van de logistieke keten worden efficiënt en maximaal groepsbreed georganiseerd Philip Heylen Stopgezet Realisatietermijn: We werken samen met private partners op basis van solide afspraken met het oog op optimale prijskwaliteit, effectiviteit en efficiëntie, kostenbewustzijn en duurzaamheid Philip Heylen TSB1204 De vastgoedportefeuille van groep stad Antwerpen speelt doelgericht en flexibel in op de huidige en toekomstige maatschappelijke behoeften Philip Heylen Realisatietermijn: TSB1205 De mobiliteitsbehoeften van medewerkers en bedrijfsprocessen zijn duurzaam, innovatief en 119

122 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD gebruiksvriendelijk ingevuld Philip Heylen Realisatietermijn: TSB1206 Bijzondere opdrachten zijn professioneel en klantgericht uitgevoerd Philip Heylen Realisatietermijn: TSB1207 De centralisatie van de technische diensten op 2 sites verbetert organisatie én huisvesting en met als resultaat een meer kwaliteitsvolle dienstverlening, duurzame mobiliteit en innovatieve logistieke processen Philip Heylen Realisatietermijn: TSB1299 Personeelslijn Philip Heylen

123 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB13 De groep stad Antwerpen beschikt over een stabiele en performante IT werkomgeving ter ondersteuning van hun processen en kan op IT beroep doen voor de realisatie van het bestuursakkoord Jaarrekening Vorig krediet Wijziging overig beleid Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet TSB1301 De medewerkers van de groep stad Antwerpen maken gebruik van een stabiele en performante IT werkomgeving ter ondersteuning van hun processen College van Burgemeester en Schepenen TSB1302 1TSB1303 Ter realisatie van het bestuursakkoord wordt waar nodig IT gebruikt als bouwsteen voor projecten van de groep stad Antwerpen College van Burgemeester en Schepenen Via Overheids-IT-Architectuur willen we volgehouden, doorgedreven en vastberaden inspanningen leveren om een IT-biotoop te creëren waarin duurzaam investeren en maximaal hergebruiken mogelijk en vervolgens de norm wordt College van Burgemeester en Schepenen TSB1399 Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen

124 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB97 Ombudsvrouw overig beleid Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening 888 Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet TSB9701 Werking ombudsvrouw College van Burgemeester en Schepenen TSB9799 Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen

125 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB98 Inspectie financiën overig beleid Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet TSB9801 1TSB9899 Werking inspectie financiën College van Burgemeester en Schepenen Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen

126 Beleidsdomein 07 STERK BESTUURDE STAD 1TSB99 Interne audit overig beleid Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet Jaarrekening Vorig krediet Wijziging Nieuw krediet TSB9901 Werking interne audit College van Burgemeester en Schepenen TSB9999 Personeelslijn College van Burgemeester en Schepenen

127 Advies van Inspectie Financiën Aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 van de stad Antwerpen Datum: Aan: CC: Referentie: 26 mei 2016 het college van burgemeester en schepenen Roei Verhaert (Stadssecretaris), Els Bouwen (directeur Financiën) en Karl Van Borm (Financieel Beheerder) 03/2016/05/593 Feiten en context In het kader van artikel 3 van het reglement op de werking van Inspectie Financiën (gemeenteraad 24 april 2006, jaarnummer 866) brengt Inspectie Financiën een advies uit aan het college van burgemeester en schepenen over de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging Vaststellingen Op basis van haar controleprogramma doet Inspectie Financiën een aantal vaststellingen bij de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 van de stad Antwerpen. Vaststellingen met betrekking tot de staat van het financieel evenwicht Resultaat op kasbasis en autofinancieringsmarge Conform artikel14 van het Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de Beleids- en Beheerscyclus van de gemeenten moet het resultaat op kasbasis voor elk werkingsjaar positief zijn. Op basis van schema M2 van de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 stelt Inspectie Financiën vast dat het resultaat op kasbasis positief is voor elk werkingsjaar in de periode , gaande van 26,2 miljoen euro in 2014 (cijfers van de jaarrekening) en 13,2 miljoen euro in 2016 (na budgetwijziging) tot 0,4 miljoen euro in Artikel 14 van het Besluit van de Vlaamse Regering bepaalt daarnaast dat de autofinancieringsmarge van het laatste jaar waarop de financiële nota van het meerjarenplan betrekking heeft, groter of gelijk moet zijn aan nul. Ook aan deze voorwaarde werd voldaan met een positieve autofinancieringsmarge van 29,5 miljoen euro in De aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 zijn met andere woorden in evenwicht, conform de bepalingen van het besluit van de Vlaamse Regering betreffende de Beleids- en Beheerscyclus. De bestemde gelden bedragen in de aanpassing meerjarenplan ,8 miljoen euro einde In hoofdzaak betreft dit dan een bedrag van 115,9 miljoen euro bestemd geld voor de pensioenen. Net zoals in haar advies bij de aanpassing meerjarenplan en budget 2016 brengt Inspectie Financiën onder de aandacht dat, niettegenstaande bovenstaande aangetoonde evenwichten, financiële en budgettaire voorzichtigheid geboden blijft om ook op lange termijn de financiële uitdagingen het hoofd te blijven bieden. Zo is er de financiering van in deze legislatuur opgestarte projecten in de volgende periode en blijft ook de pensioenfinanciering onze aandacht vragen. 1/7 tnspecne Financiën Francis Wellesplein Antwerpen 125

128 Algemene vaststellingen Uitgangspunten bij de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 De aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 die voorligt vertrekt vanuit en houdt rekening met onder andere volgende algemene uitgangspunten: in de voorstellen tot aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 dienden de verschuivingen en wijzigingen ten opzichte van de startbedragen (zoals goedgekeurd na budgetopmaak 2016) gecompenseerd te worden voorzien; het stedelijk personeelsbudget en de exploitatiedotaties aan de stedelijke verzelfstandigde agentschappen, het OCMW, het Zorgbedrijf Antwerpen, de Lokale Politie Antwerpen en de Hulpverleningszone Antwerpen 1 werden in deze aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 bijgestuurd in functie van een vroegere indexering van de lonen. De bedragen houden rekening met een overschrijding van de spilindex in mei 2016 met een aanpassing van de lonen in juli 2016 tot gevolg; er diende ook een bijsturing te gebeuren van de exploitatie- en investeringsbudgetten in functie van verwachte transactiemomenten. Daarnaast werd voor een aantal nieuwe of bijkomende projecten / initiatieven budgettaire ruimte vrijgemaakt in de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging Groepsbrede financiering pensioenproblematiek en personeelsbesparingen Om ruimte te creëren voor het nakomen van de toenemende pensioenverplichtingen en voor het creëren van voldoende investeringsruimte, keurde het college reeds in mei 2013 besparingsdoelstellingen goed op het aantal personeelsleden per entiteit, met als uitgangspunt een groepsbrede solidariteit. Deze aantallen worden sindsdien periodiek gemonitord. Inspectie Financiën stelt op basis van voorliggende aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 vast dat ook een aantal voorstellen werden weerhouden die een uitbreiding van het personeelsbestand en een stijging van de personeelsuitgaven betekenen. Concreet gaat het bijvoorbeeld over het personeelskader voor tijdelijke verkeerssignalisatie (ruim 0,7 miljoen euro per jaar bij Stadsontwikkeling en Financiën), de uitbreiding van het personeelskader in functie van de Stadshavendienst (jaarlijks circa 0,4 miljoen euro) en personeel voor een taskforce binnen Stads- en Buurtonderhoud in functie van nieuwe projectaanvragen (bijna 0,5 miljoen euro per jaar). Hoewel het over eerder beperkte aantallen voltijds equivalente medewerkers gaat (in verhouding tot het totale personeelsbestand van de stad) en verklaard kunnen worden door nieuwe en/of bijkomende taken en activiteiten, dienen dergelijke uitbreidingen van het stedelijke personeelskader met de nodige voorzichtigheid te gebeuren zodat de groepsbrede doelstellingen van de personeelsmonitoring gehandhaafd blijven. 2/7 Inspectie Financiën Francis Welles plein Antwerpen 126

129 Inschatting gebudgetteerde ontvangsten vanwege hogere overheden Ook nu, bij de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016, blijft het nodig om omzichtig om te gaan met de financieringsmogelijkheden uit bovenlokale fondsen, in het bijzonder het Vlaamse Grootstedenbeleid. Tot op heden is er geen duidelijkheid voor de stad over de invulling en bedragen. Er wordt uitgegaan van gelijkaardige projecten en bedragen als in het verleden. Wanneer finaal het programma duidelijk wordt, blijft het daarna van belang dat de bedrijfseenheden meewerken in de zoektocht naar geschikte projecten en bij de afrekening van deze projecten in functie van de maximalisatie van deze ontvangsten. Daarnaast stelt Inspectie Financiën vast dat daarnaast ook bedragen met betrekking tot bovenlokale fondsen die in het verleden niet werden gerealiseerd, in 2016 (opnieuw of gecorrigeerd) worden opgenomen. Ook deze ontvangsten vereisen de noodzakelijke verdere opvolging zodat ze effectief kunnen worden gerealiseerd. Andere ontvangsten Naar aanleiding van haar nazicht van de aanpassing meerjarenplan en budget 2016 stelde Inspectie Financiën vast dat een aantal voorziene ontvangsten mogelijk niet of niet volledig zouden kunnen worden gerealiseerd. Concreet ging het bijvoorbeeld over niet-parkeergerelateerde GASontvangsten en VIPA-subsidies voor investeringsprojecten in de stedelijke kinderopvang. Inspectie Financiën stelt vast dat in de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 de nodige aanpassingen gebeurden en de gebudgetteerde ontvangsten (naar beneden) werden bijgesteld. OCMW Met betrekking tot de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 van het OCMW Antwerpen stelde Inspectie Financiën vast dat deze werden opgesteld binnen de perken van de voorziene stedelijke dotatie, en dat ze financieel in evenwicht zijn overeenkomstig de bepalingen van artikel14 van het Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de Beleids- en Beheerscyclus. In de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 van het OCMW Antwerpen werden de uitgaven specifieke kosten sociale dienst OCMW bijgesteld omwille van de verhoging van de tegemoetkomingen vanaf 1 april Het budget 2016 hield al rekening met de stijgende trend in het aantalleefloners en de verwachte impact van de vluchtelingencrisis op het aantal (equivalent) leefloners. In het verleden bleek dat het inschatten van maatschappelijke evoluties en de exacte impact daarvan op de specifieke kosten sociale dienst OCMW niet eenvoudig is. Dankzij de positieve exploitatieresultaten van de recentste boekjaren is het OCMW Antwerpen op dit ogenblik in staat om deze impact op te vangen zonder dat een aanpassing van de stedelijke exploitatiedotatie noodzakelijk is. Het blijft echter noodzakelijk om de impact van de instroom van vluchtelingen en andere maatschappelijke evoluties op de voet te volgen, en de stand van zaken te evalueren bij de aanpassing meerjarenplan en budget /7 Inspectie Financiën Francis Wellesplein Antwerpen 127

130 Hulpverleningszone Antwerpen 1 Na het overgangsjaar 2015, is 2016 het eerste werkingsjaar van de Hulpverleningszone Antwerpen 1 waarbij de zone ook financieel volledig onafhankelijk van de stad haar werking uitbouwt en financiert. Voor het boekjaar 2015, waarin zowel bij de stad als bij de Hulpverleningszone zelf nog uitgaven gebeurden, werd ondertussen een afrekening opgemaakt. De exploitatie- en investeringsdotatie aan de Hulpverleningszone werd in deze aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 aangepast in functie van verdere afstemming met de stad over onder andere issues zoals het gebruik van de gemeenschappelijk preventiedienst, budget en personeel voor de ondersteunende diensten. Nu met de budgetwijziging 2016 de financiering van de Hulpverleningszone Antwerpen 1 verder vorm heeft gekregen, is het vanaf nu zaak om deze stedelijke financiering op te volgen, periodiek te evalueren en zo nodig bij te sturen in functie van de reële financiële en budgettaire noden van de zone. Inspeetie Financiën merkt wel op dat op heden afspraken ontbreken tussen stad en Hulpverleningszone over het gebruik en het opnemen van eigenaars- en/of huurdersonderhoud van het stedelijk patrimonium waarin de Hulpverleningszone gehuisvest is. Specifieke vaststellingen bi; het exploitatiebudget Verzelfstandigingen en inkantelingen Ook in de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 werden de beslissingen met betrekking tot de (re)organisatie van de groep stad Antwerpen verder verwerkt. vzw Werkhaven Antwerpen Nadat bij de aanpassing meerjarenplan en budgetopmaak 2016 middelen werden vrijgemaakt om de meerkost (door de overname door de stad van het personeel) van de inkanteling van vzw Werkhaven Antwerpen te financieren, is nu na interne kredietaanpassingen en budgetwijziging 2016 de inkanteling afgerond. De vereffening van de vzw is nu lopende en volgens toelichting wordt de vereffening in het najaar 2016 afgesloten. De vervroegde aflossing van de stedelijke toegestane lening is verwerkt in de budgetwijziging - de financiële gevolgen uit (het saldo van) deze vereffening, al dan niet met budgettaire weerslag, zal nog verwerkt dienen te worden. vzw Werk en Economie Op 31 december 2015 werd de vereffening van vzw Werk en Economie gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Naar aanleiding van de jaarrekening 2014 en de vereffening werd in de loop van 2015 een saldo aan de stad overgemaakt. De verwerking van dit saldo werd opgenomen in voorliggende aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging vzwbaobab Tenslotte blijft de vereffening van vzw BAOBAB lopende. Omwille van een juridisch geschil en lopende gerechtelijke procedure is het de keuze van het bestuur om de vereffening van de vzw momenteel niet af te ronden. Hoewel deze procedure in principe de vereffening niet hoeft tegen te houden, betekent dit wel dat de vzw jaarlijkse nog een aantal recurrente kosten dient te financieren vanuit hun restmiddelen. Ook uit deze vereffening zullen de financiële gevolgen, als dan niet met budgettaire weerslag, dienen te worden verwerkt. 4/7 tnspectie Financiën Francis Wellesplein Antwerpen 128

131 Terugstorting restmiddelen verzelfstandigde entiteiten In de beheers- en samenwerkingsovereenkomsten tussen de stad Antwerpen en haar verzelfstandigde agentschappen is voorzien dat de agentschappen elke herbestemming van reserves en overschotten of de terugbetaling van het niet-bestede deel van de stedelijke dotatie voorafgaandelijk ter goedkeuring voorlegt aan het college. Daar waar in de voorbije periode eerder ad hoc of per entiteit afzonderlijk de restmiddelen aan het college werden voorgelegd, rapporteerden de stedelijke verzelfstandigde entiteiten in het voorjaar 2016 voor het eerst op een structurele en uniforme manier aan het college over de stedelijke restmiddelen. Op 25 maart 2016 legden de meeste stedelijke verzelfstandigde agentschappen een voorstel voor aan het college van burgemeester en schepenen met betrekking tot de stedelijke restmiddelen zoals deze bleken uit de voorlopige cijfers van hun jaarrekeningen Op basis van deze voorstellen en beslissingen houdt de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 rekening met de terugstorting van (een gedeelte van de) niet-bestede stedelijke restmiddelen en dividenden voor respectievelijk 1,8 miljoen euro en 0,9 miljoen euro. In de eerstvolgende periode zal door Financiën opgevolgd moeten worden dat deze bedragen ook werkelijk ontvangen worden van de verzelfstandigde agentschappen, en naar de toekomst toe zal de werkwijze zoals voor het eerst toegepast in 2016 bestendigd dienen te worden. Vaststellingen bij het investeringsbudget suitgaven Het gemiddelde jaarlijkse investeringsbudget (inclusief investeringsdotaties) stijgt en bedraagt voor de resterende periode , na de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016, 289 miljoen euro per jaar. Bij budgetwijziging 2015 en budgetopmaak 2016 bedroeg het gemiddelde jaarlijkse investeringsbudget voor dezelfde periode nog respectievelijk 244 en 256 miljoen euro. Uit de cijfers van de jaarrekeningen 2014 en 2015 blijkt dat respectievelijk een investeringsvolume van 206 en bijna 214 miljoen euro werd gerealiseerd. In het verleden bleek dat effectieve investeringsuitgaven (aanrekeningen) vaak ruim lager waren dan gebudgetteerde bedragen (na budgetwijziging). Op basis hiervan enerzijds en op basis van de vaststelling dat de investeringsbudgetten in de komende periode stijgen, zowel ten opzichte van de realisaties als van de oorspronkelijke budgetten, kan de vraag opnieuw gesteld worden of het nu gebudgetteerde investeringsvolume ook daadwerkelijk volledig gerealiseerd zal kunnen worden binnen de vooropgestelde timing. De inzet van een specifiek hiervoor in deze budgetwijziging 2016 opgenomen personeelsuitbreiding binnen Stads- en Buurtonderhoud zou hieraan moeten bijdragen. Omwille van de impact op de evenwichten en financieringsmogelijkheden van het correct inschatten van investeringsbudgetten, zowel naar omvang als naar timing (transactiemoment), blijft het belangrijk om telkens opnieuw bij de aanpassing meerjarenplan de stand van zaken van de investeringsprojecten na te gaan en op basis hiervan het meerjarenplan en budget waar nodig aan te passen. 5/7 lnspectie Financiën Francis Wellesplein Antwerpen 129

132 Valorisaties Bij haar nazicht van de aanpassing meerjarenplan en budget 2016 stelde Inspectie Financiën vast dat de opbrengsten uit valorisaties van het stedelijk patrimonium ongewijzigd bleven, zowel naar bedragen als naar timing van realisatie, en adviseerde om steeds tegen een eerstvolgende aanpassing meerjarenplan de verkoopdossiers zowel naar timing als naar bedragen op te volgen en tijdig bij te sturen, onder andere in functie van geactualiseerde schattingen. In de voorliggende aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 is een dergelijke aanpassing doorgevoerd, zowel qua bedragen als qua timing. Globaal bekeken houdt het aangepaste meerjarenplan nu rekening met lagere bedragen die later gerealiseerd zullen worden. Ook naar de toekomst toe blijft een dergelijke periodieke actualisatie van bedragen en timingen nodig. Specifieke projecten Oosterweel- flankerende maatregelen Op het ogenblik van de budgetopmaak 2016 bleek dat er afspraken werden gemaakt om de bestaande overeenkomsten van de stad Antwerpen inzake de Oosterweelverbinding (betreffende de kosten voor de aanleg van het stedelijk plein, een vergoeding voor de stedenbouwkundige meerwaarde van het Mexico-eiland en de vergoeding voor het verplaatsen van nutsleidingen) stop te zetten en te vervangen door nieuwe overeenkomsten. Op heden moeten deze nieuwe overeenkomsten nog verder uitgewerkt en geformaliseerd worden vooraleer deze de oude overeenkomsten definitief kunnen vervangen. Naar aanleiding van deze afspraken werd bij budgetopmaak 2016 een oorspronkelijk bedrag voor Oosterweel (162,7 miljoen euro) geheroriënteerd naar enerzijds flankerende initiatieven in het kader van de grootschalige werken in de Antwerpse regio en anderzijds de overkapping van de Antwerpse ring. Bij budgetopmaak 2016 werd concreet 60 miljoen euro verwerkt in het huidige meerjarenplan en werd de resterende 102,7 miljoen euro vooruitgeschoven naar het volgende meerjarenplan ( ). In de voorliggende aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 worden de budgetten voor de flankerende maatregelen verder geconcretiseerd en verfijnd. Noorderlijn / Brabo 2 Met betrekking tot het project Noorderlijn / Brabo 2 worden in de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 de bedragen in lijn gebracht met de financial close voor het project. In 2019 wordt nu voor het project ook budget voorzien om, op het ogenblik van oplevering, de uitgevoerde investeringen te activeren in de boekhouding van de stad (42,5 miljoen euro). Tegelijkertijd wordt op dat moment ook een lange termijn schuld voor eenzelfde bedrag opgenomen ten aanzien van de opdrachtnemer die in de verdere toekomst zal afgelost worden via de betaling van de jaarlijkse beschikbaarheidsvergoedingen. 6/7 Inspectie Financiën Francis Wellesplein Antwerpen 130

133 Vaststellingen bij het liquiditeitenbudget Opname leningen In functie van de geplande ontvangsten en uitgaven, zowel in het exploitatie- als investeringsbudget, en de berekende autofinancieringsmarge, voorziet de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging 2016 om in totaal bijna 919 miljoen euro op te nemen in deze planningsperiode, ten opzichte van 827 miljoen euro bij budgetopmaak In beide bedragen is eenzelfde bedrag van 110,2 miljoen euro inbegrepen voor ZNA voor de financiering van het ziekenhuis Cadix. Dit betekent dat een bedrag van 92 miljoen euro aan bijkomende leningen wordt opgenomen in het meerjarenplan. De uitgangspunten voor het opnemen van deze leningen bleven dezelfde als bij de voorgaande budgetcycli: er wordt gerekend met looptijden van 10 jaar en een voorzichtig ingeschatte rentevoet van 4%. Ook het OCMW Antwerpen hanteert ondertussen deze uitgangspunten. Advies Na inhoudelijke en steekproefsgewijze controle geeft Inspectie Financiën gunstig advies bij de aanpassing meerjarenplan en budgetwijziging Inspectie Financiën vraagt wel aandacht voor de vaststellingen en aanbevelingen. Sabine Dierckx Directeur Inspectie Financiën An De Visscher Bestuurscoördinator Audit 7/7 Inspectie Financiën Francis Wellesplein Antwerpen 131