VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV 2013 HAVO

Transcriptie

1 VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV 2013 HAVO Plaats : Lent BRIN-nummer : 30AU 01 HAVO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : april 2013 Datum vaststelling : 24 juni 2013

2 Pagina 2 van 12

3 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 22 en 25 april 2013 een onderzoek uitgevoerd op Citadel College, afdeling havo, naar de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Het doel van dit onderzoek is om een beeld te vormen van de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling op een aantal kernindicatoren. Daarmee geldt dit onderzoek als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. Daarnaast heeft dit onderzoek tot doel informatie te verzamelen over kwaliteitsaspecten waarover de inspectie rapporteert in het onderwijsverslag Deze aspecten hebben naast de kernindicatoren betrekking op de onderwerpen waarover afspraken zijn gemaakt in het bestuursakkoord (omgaan met verschillen, opbrengstgericht werken en leraarschap) en op de wijze waarop schoolleiding en bestuur sturing geven aan behoud en verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen uit dit onderzoek worden gebruikt om te bezien of een basisarrangement kan worden verstrekt. De afdeling had wegens onbekende opbrengsten nog geen arrangement en was eind 2012 in afwachting van een kwaliteitsonderzoek. Dit kwaliteitsonderzoek werd vervangen door het onderzoek zoals hier boven beschreven. Eventueel geconstateerde tekortkomingen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Onderzoeksopzet De inspectie heeft de kernindicatoren onderzocht op de aspecten: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg, leraarschap en bestuurlijke kwaliteitszorg. Daarnaast zijn enkele aspecten van de wet- en regelgeving onderzocht. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd en tijdens het schoolbezoek heeft overhandigd. - Schoolbezoek, waarbij in een aantal lessen de onderwijspraktijk is geobserveerd. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met het management en het bestuur. Pagina 3 van 12

4 - Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leerlingen, docenten en zorgfunctionarissen. - Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en bestuur. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader voortgezet onderwijs In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het vigerende toezichtarrangement weer. Pagina 4 van 12

5 BEVINDINGEN Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Leeropbrengsten De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Het schoolklimaat is ondersteunend en gericht op een brede vorming De school kent een op ondersteuning en begeleiding gerichte cultuur. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw De leerlingen krijgen een begrijpelijke uitleg. Pagina 5 van 12

6 Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De leerlingen zijn actief betrokken. De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen De leraren gebruiken bij de vormgeving van hun onderwijs de analyse van de prestaties van de leerlingen De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen De leraar stemt de verwerking af op verschillen tussen leerlingen. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen De school heeft doelen gesteld die erop gericht zijn om achterstanden te bestrijden De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Nalevingsindicatoren 2013 Onvoldoende Voldoende N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO, art. 24c en 24a). Pagina 6 van 12

7 Nalevingsindicatoren 2013 Onvoldoende Voldoende N2 N4 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (art. 24c en 24 WVO). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de verplichte onderdelen (Eindexamenbesluit art. 31). Toelichting bij kwaliteitsprofiel Algemeen beeld De kwaliteit van het onderwijs op de afdeling havo van het Citadel College is van goed niveau; verdere verbetering is nog mogelijk door voor leerlingen die specifieke ondersteuning nodig hebben, meer specifieke doelen te stellen, met name waar het leerachterstanden betreft. De school heeft een kwaliteitszorgsysteem dat goede mogelijkheden biedt om de kwaliteit van het onderwijs te waarborgen en de professionaliteit van de docenten te bevorderen. Het bovenstaande algemene oordeel wordt hieronder toegelicht. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg (waaronder de thema s leraarschap en bestuurlijke kwaliteitszorg) en de wet- en regelgeving. Opbrengsten Citadel College is een jonge groeischool in Lent met twee locaties, één locatie voor vmbo-basis en vmbo-kader en één locatie voor vmbo-gt, havo en vwo. De opbrengsten van de vmbo-afdelingen basis en kader zijn voldoende. Beide afdelingen hebben reeds een basisarrangement. Het opbrengstenoordeel voor vmbo-gt, havo (en vwo) is nog onbekend. De afdelingen vmbo-gt en havo hebben wel al een opbrengstenkaart 2012, de afdeling vwo nog niet. Leerlingen van de afdeling vwo doen in 2013 voor het eerst examen. Leerlingen van de afdeling havo legden in 2012 voor het eerst examens af. Het ging om 13 leerlingen. Al deze leerlingen slaagden voor hun examen. De resultaten op de Centrale Examens zijn zeer hoog. Het gemiddelde verschil tussen het SE en CE ligt ruim binnen de marge van 0,5. (Bij enkele vakken is het SE cijfer wat aan de lage kant). Op de rendementsindicatoren doet de school het gemiddeld. De school heeft een proactieve houding als het gaat om Pagina 7 van 12

8 meten en analyseren van (al) haar opbrengsten. Een voorbeeld is de inventarisatie van mogelijke oorzaken die ten grondslag liggen aan de afstroom in de bovenbouw havo. Het onderwijsproces Didactisch handelen. Om stelseluitspraken te kunnen doen over de kwaliteit van het voortgezet onderwijs is in dit onderzoek gekeken naar de kwaliteit van de basale didactische vaardigheden, alsook naar de meer complexe didactische vaardigheden van leraren. Bij het laatste gaat het om de vraag of leraren in hun didactisch handelen rekening weten te houden met verschillen tussen leerlingen en of zij bij de inrichting van hun lessen werken volgens de principes van opbrengstgericht werken. Kenmerkend voor het onderwijsconcept van de havo van het Citadel College is de expliciete aandacht voor differentiatie in kennis en vaardigheden, waarbij de school zoveel mogelijk uit wil gaan van de interesse (passie) van de leerling. Het aanleren van onderzoeksvaardigheden en het geven van onderwijs op maat zijn speerpunten. Er wordt hierbij onder meer gebruik gemaakt van de digitale leeromgeving it s learning. Per vak zijn er basis, hulp en plusprogramma s ontwikkeld. De onderbouw is daarin het verst gevorderd. De inspectie heeft 13 lessituaties geobserveerd bij de afdeling havo van het Citadel college. Uit deze observaties en uit gesprekken met docenten concludeert de inspectie het volgende. De leraren beheersen de basisvaardigheden in voldoende mate. De sterk op ondersteuning en begeleiding gerichte schoolcultuur en de heldere afsprakencultuur leidt ertoe dat op deze school goede resultaten worden behaald en dat de leerlingen over het algemeen genomen met plezier naar school gaan. Elk kind wordt gekend. Ook het pedagogisch leiderschap is sterk. De lessen zijn duidelijk en worden gegeven in een taakgerichte werksfeer. Instructies en verwerkingsopdrachten passen bij het niveau van de groep waarin de leerling zit. Docenten houden zich aan de schoolafspraken om de leerlingen vooraf te informeren over de lesinhoud. De kwaliteit van de lessen kan toenemen als de docenten hun verwachtingen van de werkhouding en prestaties van de leerlingen in de lesopzet doelgerichter formuleren en de uitkomsten betrekken in een reflectiemoment aan het eind van de les. Pagina 8 van 12

9 Positieve voorbeelden van de meer complexe didactische vaardigheden heeft de inspectie ook kunnen waarnemen. Een flink aantal docenten weet in de les een goede vertaalslag te maken van het hierboven beschreven onderwijsconcept, dat een hoge ambitie uitstraalt in het kunnen omgaan met verschillen. Docenten voor wie dit nog niet vanzelfsprekend is, worden hierin geschoold. Buiten de reguliere lessen is er eveneens ruim aandacht voor verschillen tussen leerlingen qua interesse en niveau. In de onderbouw kan de leerling naar eigen interesse kiezen voor één van de drie stromen binnen het vak Onderzoek en Ontwerp. Ook de mogelijkheid om examen te doen in Cambridge Engels of tot de vwo-plus klas te behoren, zijn voorbeelden van een gedifferentieerd onderwijsaanbod. In de bovenbouw zijn per week 4 uren Zelfstudie Bovenbouw (ZB ) ingeroosterd. Leerlingen kunnen daar in principe zelf kiezen welk vak zij willen volgen. Indien nodig stuurt de mentor de keuze van de leerling bij. Verder is in de bovenbouw een verbreding van het reguliere aanbod vormgegeven met keuzemodules. In het schooljaar zullen deze keuzemodules gaan vallen onder een excellentieprogramma en zijn dan niet meer verplicht voor alle leerlingen. Ondersteuning en begeleiding Ondersteuning en begeleiding zijn in deze school over het algemeen voldoende. In de besprekingen over leerlingen worden gedrag en vorderingen van de leerlingen besproken en volgt er zo nodig een plan van aanpak. De school beschikt over veel diagnostische kennis over elke leerling afzonderlijk en over gedeelde kennis over bepaalde gedrag- en leerproblemen (het diagnoseboekje). Begeleiding op sociaal-emotioneel gebied is eveneens aanwezig. Al deze positieve voorwaarden zijn echter nog niet volledig vertaald in specifieke doelstellingen voor leerlingen die leerachterstanden hebben. Zo zou de zorg kunnen worden verbeterd als de school een op maat gesneden aanbod voor leerlingen met leerachterstanden aanbiedt, dat gebaseerd is op specifieke leerdoelen. Er wordt bijvoorbeeld nog niet gestructureerd gewerkt aan het wegwerken van reken- en taalachterstanden op basis van de gegevens die de citotoetsen opleveren. Wel is het vak rekenen ingevoerd in de onderbouw en gebruiken de leerlingen in alle vakken waar rekenvaardigheden nodig zijn, zogenaamde studiekaarten waarop rekenregels staan. Ook voor de talen kent de school een dergelijke studiekaart. De kwaliteitszorg en sturing op leraarschap Voor het onderwijsverslag is gekeken naar de wijze waarop schoolleiding en bestuur sturen op de kwaliteit van het onderwijs en van de leraren. Dit komt Pagina 9 van 12

10 allereerst naar voren in de aansturing en borging van de kwaliteit van het onderwijs op bestuursniveau. Op de tweede plaats komt dit naar voren in de beoordeling van de kwaliteitszorg op het Citadel College. In het onderzoek is verder gekeken in hoeverre de schoolleiding de voorwaarden creëert waaronder de leraren optimaal hun werk kunnen doen en zich kunnen ontwikkelen (professionele ruimte), en in hoeverre de leraren die ruimte ook benutten. Naar het oordeel van de inspectie maakt het bestuur met behulp van een systeem van kwaliteitszorg zijn wettelijke zorgplicht voor de kwaliteit van het onderwijs waar. De rector van de school legt verantwoording af over schoolbeleid en schoolontwikkeling aan het Bevoegd Gezag en deze weer aan de Raad van Toezicht. De directie van de school is vergaand verantwoordelijk voor de kwaliteitsontwikkeling van de school. De school heeft ter voorbereiding van dit onderzoek - voor onder- en bovenbouw afzonderlijk zelfevaluaties geschreven, toegespitst op het nieuwe waarderingskader Deze zelfevaluaties geven goed weer waar de school momenteel staat in zijn onderwijskundige ontwikkelingen. Zij zijn een goed voorbeeld van de hoge kwaliteit waarop de school haar kwaliteitszorg beschrijft en uitvoert. Zo maken bevoegd gezag en schoolleiding veel werk van regelmatige en grondige evaluatie van de (eind)opbrengsten, waarbij indien nodig - concrete afspraken met individuele docenten en/of secties worden gemaakt. De schoolleiding voert frequent bezoeken uit tijdens de lessen. Om de kwaliteit van de lessen in beeld te brengen wordt hiervoor een kijkwijzer gebruikt. De kwaliteit hiervan kan worden versterkt als deze kijkwijzer aangevuld wordt met specifiek benoemde kenmerken van (clusters van) vakken en/of schoolambities. Daarmee is het mogelijk om diverse kwaliteitsprofielen op te stellen. Ook viel het de inspectie op dat het maken en nakomen van afspraken op het terrein van toetsbeleid nog in de beginfase is. De bevindingen uit de lesbezoeken en de resultaten van tevredenheidsmetingen, de 360 graden feedback (ingevuld door collega s) en de uitslagen van mentoren leerlingenquêtes worden in de functioneringsgesprekken aan de orde gesteld en leiden tot het opstellen dan wel aanpassen van de persoonlijke ontwikkelingsplannen. Op deze manier brengt de school verbinding aan tussen de in het schoolplan opgenomen ambities en de professionaliseringsbehoefte van de docenten. Naast afspraken over de individuele ontwikkeling van docenten is er ook sprake van verplichte groepscholing voor al het onderwijzend personeel. Pagina 10 van 12

11 De inspectie merkt op dat het hier beschreven scholingsbeleid zijn neerslag heeft gevonden in een scholingsplan. Wet- en regelgeving De inspectie heeft geen tekortkomingen kunnen vaststellen in de gecontroleerde wettelijke voorschriften. Het betreft de schoolgids, het schoolplan, het Examenreglement en het PTA. Pagina 11 van 12

12 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De inspectie concludeert dat de onderwijskwaliteit op de afdeling havo van het Citadel College van goed niveau is. Enkele onderdelen kunnen verbeterd worden. De inspectie kent aan de afdeling een basisarrangement toe. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 12 van 12