KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG Het Rijnlands Lyceum HAVO

Transcriptie

1 KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG 2014 Het Rijnlands Lyceum HAVO Plaats : Wassenaar BRIN nummer : 02GP C1 BRIN nummer : 02GP 00 HAVO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : februari 2014 Datum vaststelling : 17 maart 2014

2 Pagina 2 van 11

3 1. INLEIDING De inspectie van het Onderwijs heeft op 10 en 12 februari 2014 een onderzoek uitgevoerd op de afdeling havo van het Rijnlands Lyceum Wassenaar om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Daarmee geldt dat onderzoek ook als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De afdeling is betrokken in het jaarlijkse steekproefonderzoek voor het Onderwijsverslag 2013/2014. In dit onderzoek verzamelen wij informatie over een aantal aspecten. Deze aspecten hebben naast de kernindicatoren betrekking op de onderwerpen waarover afspraken zijn gemaakt in het bestuursakkoord (opbrengstgericht werken en differentiatie). Dit onderzoek leidt tot een kwaliteitsprofiel voor uw school en een bepaling van het toezichtarrangement. De verzamelde informatie gebruiken wij bovendien voor rapportage over de kwaliteit van het stelsel in het Onderwijsverslag 2013/2014. Het feit dat in dit steekproefonderzoek is gekozen voor het niveau van een afdeling (in dit geval het havo) betekent dat een deel van de schoolorganisatie wordt bekeken. Specifieke zaken van de gehele school, zoals het internationale karakter van het onderwijs, worden hierdoor wat minder belicht, en daardoor kan niet altijd aan de hele school recht worden gedaan. Ook gebruiken we dit onderzoek om informatie te verzamelen over een aantal thema s waarover we in het Onderwijsverslag 2013/2014 zullen rapporteren, te weten zittenblijven en achterstandenbestrijding. Het Rijnlands Lyceum Wassenaar biedt havo- en vwo-onderwijs aan (inclusief gymnasium en tto). In totaal heeft de school ongeveer 730 leerlingen; ongeveer een derde van de leerlingen volgt een havo-opleiding. In 2013 heeft de havoafdeling het predicaat 'Excellente school' ontvangen. Onderzoeksopzet De inspectie baseert haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het Pagina 3 van 11

4 zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. In het onderzoek is ook een aantal indicatoren uit het aanvullende kader onderzocht waarmee de stand van zaken van de afspraken in het bestuursakkoord in beeld kunnen worden gebracht. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd; Het leerlingvolgsysteem is ingezien. In aansluiting daarop is een aantal dossiers van leerlingen bestudeerd; Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd; Wij hebben gesprekken gevoerd met de schoolleiding (inclusief de afdelingsleiders en de kwaliteitsmanager), met een aantal docenten, met de zorgcoördinatoren, en met de verantwoordelijken voor taal- en rekenbeleid; Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de schoolleiding en het bestuur. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 11

5 2. CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij op de afdeling havo van het Rijnlands Lyceum Wassenaar hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangement voor kwaliteit en/of naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of naleving. Onze conclusie voor het Rijnlands Lyceum Wassenaar, afdeling havo, is als volgt: Op basis van het onderzoek kennen wij aan de afdeling havo van het Rijnlands Lyceum Wassenaar het basisarrangement toe omdat zowel de opbrengsten alsook de kwaliteit van het onderwijsproces op deze school op de onderzochte onderdelen van voldoende niveau is. Dit betekent dat wij op dit moment geen reden hebben om het toezicht te intensiveren. Pagina 5 van 11

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op het Rijnlands Lyceum Wassenaar, afdeling havo. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1 Algemeen beeld Het onderwijs op het Rijnlands Lyceum Wassenaar, afdeling havo, is van voldoende kwaliteit. De opbrengsten die de school weet te realiseren zijn over meerdere jaren bekeken stabiel voldoende tot goed. Het onder- en bovenbouwrendement is uitstekend, en het gemiddelde CE-cijfer is de laatste twee jaar boven het landelijk gemiddelde. Het onderwijsproces is over het geheel genomen van voldoende kwaliteit, al valt er op onderdelen hiervan nog winst te behalen. Hetzelfde geldt voor de kwaliteitszorg: ook dit aspect is overwegend van voldoende kwaliteit. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke oordelen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. Sommige nummers zijn rood. Dit betekent dat zij tot het zogenaamde kernkader behoren. De oordelen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score "onvoldoende of voldoende". Pagina 6 van 11

7 In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke oordelen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De oordelen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Leeropbrengsten De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2_H 1.3_H 1.4_H De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo. De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De aangeboden leerstofinhouden bereiden de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving De school heeft een aanbod voor de referentieniveaus taal dat past bij alle leerlingen. 3.5 De school heeft een aanbod voor de referentieniveaus rekenen dat past bij alle leerlingen. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Pagina 7 van 11

8 Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen. 8.3 De leraar stemt de verwerking af op verschillen tussen leerlingen. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.3 De school heeft doelen gesteld die erop gericht zijn om achterstanden te bestrijden. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Pagina 8 van 11

9 Nalevingsindicatoren 2014 Onvoldoende Voldoende N1 N2 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de onderzochte onderdelen uit art. 24c en 24a WVO. Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de onderzochte onderdelen uit art. 24c en 24 WVO. Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de onderzochte onderdelen uit het Eindexamenbesluit ar. 31. Pagina 9 van 11

10 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: de opbrengsten, het taal- en rekenaanbod, de onderwijstijd, het didactisch handelen, de ondersteuning en begeleiding en de kwaliteitszorg. Opbrengsten De opbrengsten die de school weet te realiseren zijn over meerdere jaren stabiel en heel goed. Het rendement in de onder- en in de bovenbouw is heel goed: vrijwel geen enkele leerling verlaat de school voortijdig, en het percentage zittenblijvers is zeer gering. Het cijfer voor het centraal examen ligt al jaren rond het landelijk gemiddelde, en de laatste twee examenjaren ruim boven het landelijk gemiddelde. Het verschil tussen het cijfer voor het schoolexamen en dat het voor het centraal examen is zeer gering en bedraagt momenteel over drie jaar bekeken punt. Omdat de inspectie voor dit laatste alleen een beoordeling '2' of een beoordeling '3' geeft heeft de school een '3' als beoordeling gekregen, maar duidelijk mag zijn dat dit een heel goede prestatie is. Aanbod De school heeft een taal- en rekenbeleid opgezet, vooral met het oog op de referentieniveaus taal en rekenen. Het taalbeleid wordt met name gedragen door de sectie Nederlands, en het rekenbeleid door de sectie wiskunde. Voor taal- en taalondersteuning is een extra uur Nederlands in alle leerjaren in het rooster opgenomen. Voor rekenondersteuning is een uur rekenen op het rooster opgenomen, voor de klassen 1 t/m 3. De school biedt naast het regulier onderwijs veel mogelijkheden om aanvullende programma's te volgen. Onderwijstijd De school programmeert ruim voldoende onderwijstijd en weet dit ook vrijwel zonder uitval te realiseren. In het algemeen wordt in de lessen de lestijd effectief benut. Didactisch handelen De inspectie heeft een aantal lessen in het havo geobserveerd. De basiskwaliteit van de lessen was over het geheel genomen in orde. Sommige klassen zouden mogelijk gebaat zijn bij meer continuïteit in didactisch aanpak. Binnen de lessen was nog heel weinig te zien van differentiatie, zowel in instructie als in de Pagina 10 van 11

11 verwerkingsopdrachten. Differentiatie wordt op het Rijnlands Lyceum op dit moment grotendeels vormgegeven via programmadifferentiatie, maar vanuit de docenten en de schoolleiding is het wel de wens meer in te zetten op zinvolle differentiatiemogelijkheden binnen de klas. Ondersteuning en begeleiding Het Rijnlands Lyceum biedt adequate hulp en begeleiding aan leerlingen die dit nodig hebben. De hulpstructuur van de school weet een degelijke afweging te maken tussen wat de school aan zorg en begeleiding kan bieden en wat beter aan anderen (bijvoorbeeld de partners in het samenwerkingsverband) kan worden overgelaten. Hulpvragen en de geboden ondersteuning daarbij zijn goed vastgelegd en verwerkt in het leerlingvolgsysteem. In het kader van zorg en begeleding kiest de school soms voor creatieve oplossingen: bijvoorbeeld de invoering van een 'buddysysteem' waarbij docenten ieder twee leerlingen van 3-havo onder hun hoede nemen. Kwaliteitszorg In het kader van kwaliteitszorg heeft de school de afgelopen jaren veel ingezet op een goede, strakke organisatie, duidelijke lijnen, en een sterke bewustwording van het belang van opbrengsten (een opbrengstgerichte cultuur). Dit is goed te merken in de school: de opbrengstgerichtheid is groot, en de schoolorganisatie is strak geolied. De kwaliteitszorg met betrekking tot de opbrengsten is dan ook met een 'vier' beoordeeld. De kwaliteitszorg met betrekking tot het primaire proces, de lessen, blijft hierbij nog wat achter, met name wat betreft de borging van in gang gezette ontwikkelingen. Er is op dit moment onder meer ingezet op het volgen van wat er in de klas gebeurt. De school beschikt over een aantal informatiebronnen om hier meer zicht op te krijgen, waaronder lesobservaties die sinds kort worden uitgevoerd, en de leerlingenenquêtes die regelmatig worden uitgevoerd. Daarnaast is de school onder meer bezig met een modelmatige beschrijving van wat een 'goede Rijnlands-les' is, en met de ontwikkeling van leerlijnen in sectieverband. Dit wordt geëvalueerd en zonodig bijgesteld. Hoewel deze aspecten van kwaliteitsbeleid nog pril zijn, is de evaluatie en het doelgericht werken aan de kwaliteit van het onderwijsproces toch als voldoende beoordeeld, zij het met de kanttekening dat het nog wel verdere ontwikkeling nodig heeft. De borging is nog niet als voldoende beoordeeld: het proces is nog niet ver genoeg ontwikkeld om al te kunnen borgen. Pagina 11 van 11