RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Karel de Grote College Afdeling vmbo-tl

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Karel de Grote College Afdeling vmbo-tl Plaats: Nijmegen BRIN-nummer: 00CB-0 Arrangementsnummer: Documentnummer: H Onderzoek uitgevoerd op: 12 oktober 2010 Conceptrapport verzonden op: 7 december 2010 Rapport vastgesteld te Utrecht op: 7 februari 2011 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 H /6 Pagina 2 van 11

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 12 oktober 2010 een onderzoek uitgevoerd op de afdeling vmbo-tl van het Karel de Grote College om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De inspectie heeft voor het Karel de Grote College, afdeling vmbo-tl een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten van deze afdeling onbekend zijn, omdat de afdeling vmbo-tl van het Karel de Grote College alleen voor de vakken Nederlands en Engels deelneemt aan de landelijk centraal examens. Voor de overige vakken neemt de afdeling tl bij haar eindexamenkandidaten schoolexamens volgens de KAD (Kwaliteit Afsluiting en Doorstroomsucces)- regeling van de IVO scholen. Deze resultaten zijn niet te vergelijken met de landelijk centraal examens. De inspectie kan daarom geen landelijk vergeleken oordeel geven voor de indicatoren bovenbouwrendement, gemiddeld CE cijfer en het verschil SE-CE. Op 10 mei 2010 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Om na te gaan of er toch mogelijk tekortkomingen zijn op het gebied van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving is tijdens het gesprek met het bevoegd gezag besloten een onderzoek uit te voeren naar het aspect kwaliteitszorg en in ieder geval de normindicatoren van de andere aspecten. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke voorschriften voldoet. Toezichthistorie In 2006 bezocht de Inspectie van het Onderwijs het Karel de Grote College en concludeerde dat de kwaliteit van het onderwijs op enkele indicatoren na van voldoende niveau was. Vooral op het gebied van de zorg voor kwaliteit had de school nog stappen te zetten. Onderzoeksopzet De inspectie heeft de kernindicatoren onderzocht op de aspecten: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd en tijdens het schoolbezoek heeft overhandigd, onder andere: schoolgids schoolplan projectbeschrijving een beter vmbo-t op het KGC van oktober 2008 rapportage collegiale visitatie van april 2010 overzicht SE-CE Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met het management. - Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leerlingen, zorgfunctionarissen een docenten. - Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de voorzitter van het bestuur en de plaatsvervangende directie. H /6 Pagina 3 van 11

4 Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader vo In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. H /6 Pagina 4 van 11

5 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Resultaten 1.1 * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-tl. 1.3 * De leerlingen van de opleiding vmbo-tl behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding vmbo-tl zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Leerstofaanbod 2.1 * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. 2.2 * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. 2.3 * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. 5 Schoolklimaat 4.4 * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.7 * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8 * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. H /6 Pagina 5 van 11

6 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitltleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming 6.1 De aangeboden leerinhouden maken afstemming mogelijk op de onderwijsbehoeften van de individuele leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. 9.7 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.8 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. H /6 Pagina 6 van 11

7 Wet- en regelgeving N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). N2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). N3 Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). N4 Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). N5 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). nee ja H /6 Pagina 7 van 11

8 2.2 Beoordeling Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling vmbo-tl van het Karel de Grote College in Nijmegen als voldoende. Dit oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen. De opbrengsten zijn, afgemeten aan de prestaties van de leerlingen over de afgelopen drie jaar, niet te bepalen. Het aspect kwaliteitszorg is over het geheel genomen voldoende. Neemt niet weg dat de afdeling vmbo-tl in dit kader nog belangrijke tekortkomingen heeft op het gebied van planmatig werken aan verbeteractiviteiten en het evalueren en borgen van het onderwijsleerproces. Het onderwijsproces vertoont weliswaar enkele tekortkomingen, met name op het punt van het aanbod in de bovenbouw en de differentiatie tussen verschillen, maar is naar het oordeel van de inspectie van voldoende kwaliteit. Doordat de school voor sommige vmbo-tl leerlingen niet de leerstof aanbiedt die vereist is voor de theoretische leerweg en waarvoor de school een licentie heeft, voldoet zij niet aan wet- en regelgeving. Toelichting Het bovenstaande algemene oordeel van de inspectie wordt hieronder toegelicht. Daarbij komen voor zover van toepassing achtereenvolgens de in de inleiding genoemde aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Opbrengsten Het onderbouwrendement van het Karel de Grote College ligt over de afgelopen drie schooljaren ( , en ) op het landelijk gemiddelde. Naast het voldoende oordeel voor de indicator onderbouwrendement zijn er voor de indicatoren bovenbouwrendement, het gemiddeld CE cijfer en het verschil SE-CE onvoldoende gegevens om over de afgelopen drie schooljaren oordelen te geven. De afdeling vmbo-tl van het Karel de Grote College neemt op dit moment alleen voor de vakken Nederlands en Engels deel aan de reguliere centraal examens. Voor de overige vakken neemt het Karel de Grote College bij haar vmbo-tl leerlingen IVO examens af. Vanaf heden tot het examenjaar 2017 zullen deze IVO examens afgebouwd worden. In 2017 zullen de examenkandidaten van de afdeling vmbo-tl voor alle vakken deelnemen aan de reguliere centraal examens. Het vak wiskunde zal als eerste naast de vakken Nederlands en Engels overstappen naar het reguliere centraal examen. Dit staat gepland in examenjaar In de afgelopen drie examenjaren was het gemiddeld CE cijfer voor het vak Nederlands achtereenvolgens 6,8 ( ), 6,7 ( ) en 6,7 ( ). Het verschil tussen SE- CE lag over deze jaren voor het vak Nederlands op 0,1 punt ( ), 0,2 punt ( ) en 0,2 punt ( ); de cijfers van het centraal examen zijn in al deze jaren voor het vak Nederlands hoger dan de cijfers voor het schoolexamen. Voor het vak Engels was het gemiddeld CE cijfer 7,1 ( ), 6,9 ( ) en 7,3 ( ). Het verschil tussen SE en CE was bij dit vak gemiddeld iets groter, te weten 0,3 punt ( ), geen verschil ( ) en 0,4 punt ( ); de cijfers van het centraal examen zijn in deze drie examenjaren voor het vak Engels hoger dan de cijfers voor het schoolexamen. Uit analyses van de school zelf is het verschil tussen SE en CE in examenjaar voor de vakken Nederlands en Engels in kaart gebracht en deze zijn respectievelijk 0,5 punt en 0,2 punt. Dit verschil ligt onder of is gelijk aan de norm, die de inspectie voor dit verschil stelt (0,5). Zoals in het schoolplan is vastgelegd, vindt in september jaarlijks een bespreking plaats tussen het bestuur en de rector van het Karel de Grote College over de verschillen tussen SE-CE. De rector maakt naar aanleiding van deze bespreking een plan van aanpak voor de verkleining van verschillen als de verschillen groter zijn dan 0,5. Bij de afdeling vmbo-tl van het Karel de Grote College zijn de verschillen op dit moment gelijk of kleiner dan 0,5 punt verschil, waardoor er geen plan van aanpak opgesteld is. H /6 Pagina 8 van 11

9 Het onderwijsproces Het onderwijsleerproces op het Karel de Grote College is over het algemeen van voldoende kwaliteit. Het aanbod in de onderbouw voldoet aan de wettelijke vereisten, die daarvoor gesteld zijn. Ook worden er in het kader van taalbeleid extra lessen taal ingezet. Wat betreft het aanbod in de bovenbouw ligt dit anders. Het aanbod voor de leerlingen binnen de afdeling vmbo-tl is niet voor alle leerlingen, die formeel ingeschreven staan bij deze afdeling, dekkend voor de examenprogramma s. Op het Karel de Grote College zit een aantal vmbo-tl leerlingen in een zogenaamde praktische stroom. Binnen deze praktische stroom worden de leerlingen opgeleid om zonder diploma door te stromen naar een niveau 3 of 4 MBO-opleiding. Met een aantal MBO instellingen is hiervoor afspraken gemaakt. Uit gesprekken blijkt dat de leerlingen in deze praktische stroom geen PTA van vmbo-tl leerjaar 3 of 4 volgen. Leerlingen in deze praktische stroom, die alsnog de ambitie hebben om hun vmbo-tl diploma te behalen, komen hierdoor in de problemen. Zij hebben veelal niet voldaan aan de eisen die het PTA voor leerjaar 3 en/of leerjaar 4 stelt. Leerlingen binnen het 4 e leerjaar (klas 10) van deze praktische stroom hebben formeel het recht deel te nemen aan het vmbo-tl examen, omdat zij zijn toegelaten tot het examenjaar (4 e leerjaar). Binnen deze constructie ontstaat de ongewenste situatie dat een aantal leerlingen tot het examenjaar wordt toegelaten, zonder dat zij aan het PTA van het 3 e leerjaar hebben voldaan. Zij voldoen niet aan het wettelijk verplichte leerstofaanbod voor de theoretische leerweg. Het pedagogisch en didactisch handelen voldoet aan de basiskwaliteiten. De docenten leggen duidelijk uit. De leerlingen zijn over het geheel genomen taakgericht aan het werk en zijn actief betrokken bij de les. Binnen de afdeling vmbo-tl van het Karel de Grote College heerst overigens een hele prettige sfeer, waarbij leerlingen op een respectvolle met elkaar en anderen omgaan. Leerlingen en docenten voelen zich veilig op school en de school heeft voldoende inzicht in deze veiligheidsbeleving. De school kan nog winst behalen in het meer differentiëren tijdens de les. De vmbo-tl leerlingen zitten voor het overgrote deel in heterogene groepen samen met havo en vwo leerlingen. Dit maakt differentiatie tussen de verschillende niveaus van groot belang. Uit de lesobservaties komt naar voren dat de school in onvoldoende mate instructie, verwerkingsopdrachten en onderwijstijd afstemt op de verschillen tussen leerlingen. De zorg en begeleiding op de afdeling vmbo-tl van het Karel de Grote College is over het geheel genomen van voldoende kwaliteit. De school heeft een zorgplan en voor leerlingen die geïndiceerde zorg behoeven, wordt de zorg op een planmatige wijze uitgevoerd door middel van een wettelijk verplicht handelingsplan. De school kan nog winst behalen bij het volgen van prestaties en vorderingen door bij haar leerlingen genormeerde toetsen af te nemen. De school heeft voor zichzelf op dit moment geen beeld in hoeverre het niveau van haar leerlingen in vmbo-tl vergeleken kan worden met het landelijk niveau. Omdat de school geleidelijk over zal stappen van IVO examens naar het reguliere centraal examensysteem is het voor de school van belang dat zij een benchmark heeft om na te gaan of haar leerlingen op het gewenste niveau zitten. De kwaliteitszorg De zorg voor kwaliteit is op de afdeling vmbo-tl van het Karel de Grote College over het geheel van voldoende kwaliteit, maar vertoont op belangrijke punten nog tekortkomingen. De school heeft voldoende zicht op haar leerlingenpopulatie. Daarnaast evalueert de school jaarlijks haar opbrengsten en dit gebeurt ook op bestuursniveau. De resultaten van de IVO-examens kunnen op deze wijze ook met andere scholen binnen het bestuur vergeleken worden. De afdeling vmbo-tl werkt voldoende planmatig. De afdeling heeft het plan Beter VMBO opgesteld om het onderwijs in de theoretische leerweg te verbeteren en een duidelijke plek binnen het Karel de Grote College te geven. In dit plan zijn naast de analyses van problemen binnen de afdeling vmbo-tl ook de oplossingen verwoord in doelstellingen, acties en verantwoordelijkheden. Toch heeft de inspectie voor de afdeling vmbo-tl van het Karel de Grote College nog enkele belangrijke aandachtspunten binnen het systeem van kwaliteitzorg. De evaluaties van het onderwijsleerproces kunnen systematischer ingezet worden. Er zijn evaluaties geweest in het kader van het plan Beter VMBO, collegiale visitatie en de beoordeling H /6 Pagina 9 van 11

10 van nieuwe docenten, maar deze evaluaties worden incidenteel gedaan en hebben geen periodiek karakter. Verder is van het daadwerkelijk borgen van de kwaliteit van het onderwijs in de afdeling vmbo-tl op dit moment geen sprake. Tijdens de lesobservaties is bijvoorbeeld naar voren gekomen dat er nauwelijks gedifferentieerd wordt, terwijl de vmbo-tl leerlingen voor een groot deel in heterogene groepen met havo en vwo leerlingen werken. De inspectie beoordeelt het waarborgen van de kwaliteit van schoolexamens bij de afdeling vmbotl als voldoende, omdat de docenten binnen de verschillende vaksecties altijd met elkaar overleg voeren over de samenstelling van schoolexamens en de andere toetsen. Op het Karel de Grote College wordt door de nauwe betrokkenheid van ouders in de ouderkring, maar ook door het jaarverslag voldoende inzichtelijk gerapporteerd over de gerealiseerde kwaliteit. In het schoolplan is beleid vastgelegd over het onderwerp Burgerschap en sociale integratie. Wet- en regelgeving Wat betreft de geprogrammeerde onderwijstijd voldoet de afdeling vmbo-tl aan de normen die de wet hiervoor stelt. De school heeft daarnaast een schoolgids, schoolplan, zorgplan en PTA voor de afdeling vmbo-tl ingezonden. De school voldoet niet aan wet- en regelgeving als het gaat om het aanbod in de bovenbouw. De school biedt de leerlingen in de praktische stroom niet het onderwijsaanbod aan, waarvoor zij een licentie heeft. Deze leerlingen staan formeel ingeschreven in de afdeling vmbo-tl. H /6 Pagina 10 van 11

11 3. TOEZICHTARRANGEMENT Het Karel de Grote College is een school waarvan de opbrengsten van de afdelingen vmbo-tl niet bekend zijn. Om deze reden heeft de Inspectie het aspect Kwaliteitszorg beoordeeld en dit aspect is over het geheel genomen van voldoende kwaliteit. Daarnaast is de kwaliteit van het onderwijsproces op het Karel de Grote College, op een aantal tekortkomingen na, als voldoende beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan het Karel de Grote College een basisarrangement toe ten aanzien van de kwaliteit van onderwijs. Ten aanzien van naleving ontvangt de afdeling vmbo-tl van het Karel de Grote College een aangepast arrangement. Doordat de afdeling vmbo-tl niet alle leerlingen het leerstofaanbod aanbiedt, waarvoor de school een licentie heeft, voldoet zij niet aan wet- en regelgeving. De inspectie doet hiervan melding bij het Ministerie OCW. H /6 Pagina 11 van 11