RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ. De Stichtse Vrije School Zeist. Afdeling vwo

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ De Stichtse Vrije School Zeist Afdeling vwo Plaats: Zeist BRIN-nummer: 00CB-01 Documentnummer: Onderzoek uitgevoerd op: 2 december 2009 Conceptrapport verzonden op: 18 februari 2010 Rapport vastgesteld te Utrecht op: 6 april 2010 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 Pagina 2 van 10

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 2 december 2009 een onderzoek uitgevoerd op de Stichtse Vrije School te Zeist om na te gaan of er sprake is van tekortkomingen in de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De inspectie heeft voor De Stichtse Vrije School in 2009 een risicoanalyse uitgevoerd. Daarbij kwam naar voren dat de opbrengsten van de afdeling vwo onvoldoende zijn en dat er mogelijk tekortkomingen zijn in de kwaliteit van het onderwijs in deze afdeling. Uit deze analyse kwam tevens naar voren dat er mogelijk tekortkomingen zijn op het gebied van de naleving van weten regelgeving op de Stichtse Vrije School afdeling vwo. Op 5 november 2009 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse besproken met het bevoegd gezag. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen en tevens vast te stellen of er mogelijk sprake is van een zeer zwakke schoolsoort. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan een aantal vooraf bepaalde wettelijke voorschriften voldoet. Toezichthistorie In 2006 heeft de inspectie van het onderwijs op De Stichtse Vrije School bij een periodiek kwaliteitsonderzoek vastgesteld dat binnen het aspect kwaliteitszorg meer dan de helft van de indicatoren onvoldoende was: evaluatie en borging van onderwijsleerproces en de toetsing evenals de verantwoording waren onvoldoende. Het pedagogisch handelen van de docenten was sterk. Het leerstofaanbod voldeed in beginsel aan de wettelijke eisen en het didactisch handelen was voldoende. Tussen 2006 en 2009 zijn diverse gesprekken met het bevoegd gezag gevoerd over alle scholen die onder het bevoegd gezag vallen. De opbrengsten van De Stichtse Vrije School, afdeling vwo waren wegens het ontbreken van gegevens enkele jaren onbekend. De inspectie heeft op 5 november 2009 in een gesprek met het bevoegd gezag vastgesteld dat op dat moment de kwaliteit van het onderwijs in de afdeling vwo vanwege onvoldoende opbrengsten mogelijk niet op orde was. Onderzoeksopzet Het onderzoek heeft geleid tot een oordeel op: de kernindicatoren uit het waarderingskader van de inspectie, waaronder de normindicatoren; de indicatoren van de opbrengsten van de afdeling vwo. Deze rapportage is gebaseerd op: onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn waaronder de schoolgids , het concept-schoolplan , een overzicht van verschillen SE-CE over een periode van de laatste drie Pagina 3 van 10

4 schooljaren met bijlage Afspraken Schoolexamens, een notitie over kwaliteitszorg en een analysenota van ambities en krachten. Alle notities zijn geactualiseerd; lesobservaties op 2 december 2009; gesprekken op 2 december 2009 met het bevoegd gezag, de directie, een aantal leraren, een aantal leerlingen en functionarissen uit de zorg;. aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader po/vo Dit document is te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek op het gebied van de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin tekortkomingen worden toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 4 van 10

5 2. BEVINDINGEN STICHTSE VRIJE SCHOOL ZEIST 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Bij wet- en regelgeving is in de waardering tot uitdrukking gebracht of de school wel (ja) of niet (nee) voldoet aan de genoemde wettelijke vereisten. Resultaten 1.1 * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo. 1.3 * De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 5 Leerstofaanbod 2.1 * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. 2.2 * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. 2.4 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. 2.5 De school heeft een aanbod gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. Tijd 3.1 De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. 3.2 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Pagina 5 van 10

6 Schoolklimaat 4.1 De ouders zijn betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 4.2 De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. 4.3 Het personeel voelt zich aantoonbaar veilig op school. 4.4 * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.5 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 4.6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. 4.7 * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8 * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming 6.1 De aangeboden leerinhouden maken afstemming mogelijk op de onderwijsbehoeften van de individuele leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in Ontwikkeling tussen de leerlingen. Zorg 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Begeleiding 8.1 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school tijdig de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.3 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. 8.4 De school zoekt de structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerlingniveau haar eigen kerntaak overschrijden. Pagina 6 van 10

7 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. 9.7 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.8 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. Wet- en regelgeving N1 N2 N3 N4 N5 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten Eindexamenbesluit art. 31). De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). Pagina 7 van 10

8 2.2 Beschouwing Algemeen Beeld De inspectie beoordeelt de onderwijskwaliteit van De Stichtse Vrije School Zeist, afdeling vwo als zwak, vanwege het feit dat de opbrengsten onvoldoende zijn. Er is in de afgelopen drie jaren sprake van een te groot verschil in de cijfers die behaald worden bij het schoolexamen (SE) en centraal examen (CE) en het rendement in de bovenbouw is te laag. Het gemiddelde centraal examencijfer is over een periode van drie jaren ruim voldoende. Het onderbouwrendement is wegens de schooleigen wijze van determinatie niet vast te stellen volgens de criteria van de inspectie. De school determineert echter aantoonbaar op zorgvuldige wijze. De inspectie stelt tevens vast dat de school op alle normindicatoren voldoende scoort. Toelichting Opbrengsten De inspectie beoordeelt het gemiddelde resultaat van de opbrengsten gemeten over de afgelopen drie jaren als onvoldoende. Er is sprake van een te groot verschil in de cijfers die behaald worden bij het schoolexamen (SE) en centraal examen (CE) en het rendement in de bovenbouw is te laag. Dit laatste wordt veroorzaakt door het gegeven dat vrijwel alle leerlingen ervoor kiezen de leerstof van het vierde leerjaar te spreiden over twee jaren en er sprake is van een examenklas. De school biedt hen deze mogelijkheid. Reeds eerder is door de inspectie met het bevoegd gezag afgesproken dat het BG voor 1 februari 2010 zal aangeven hoe de school de opleidingsduur aanpast aan de wet- en regelgeving, dan wel zal aangeven dat het Ministerie van OCW toestemming geeft voor deze afwijking. De school heeft voor de onvoldoende opbrengsten (het te grote verschil tussen SE en CE) reeds een aantal maatregelen getroffen. Omdat het gemiddelde CE-cijfer over een reeks van jaren ruim voldoende is, richten alle maatregelen zich op de kwaliteit van het schoolexamen, zoals de toetstechnische kenmerken, de afname van paralleltoetsen, intervisie, collegiale toetsing en afnamecondities van mondelinge toetsen. Al eerder is gesteld dat het onderbouwrendement niet is vast te stellen op basis van de criteria van de inspectie. De school determineert echter aantoonbaar op zorgvuldige wijze. Zij plaatst aanvankelijk alle leerlingen in de eerste twee leerjaren in heterogene groepen (vmbo-tl, havo en vwo). Tijdens het derde en vierde jaar vindt verdere determinatie plaats, splitsing vmbo-tl en havo/vwo). Waar nodig worden vaklessen op niveau van de schoolsoort aangeboden. De inspectie plaats hier wel de kanttekening dat didactische differentiatie in de lessen van de onderbouw (jaren 7 en 8) te weinig zichtbaar is. De school verwacht dat haar opbrengsten vanaf het examenjaar 2010 weer op voldoende niveau liggen. Kwaliteitszorg De Stichtse Vrije School heeft sinds het periodiek kwaliteitsonderzoek in 2006 haar systeem van kwaliteitszorg sterk verbeterd. Drie van de acht indicatoren van het aspect kwaliteitszorg zijn nog onvoldoende. De school heeft een goed zicht op de oorzaken die hebben geleid tot de onvoldoende resultaten in het vwo en heeft in een verbeterplan aangegeven welke Pagina 8 van 10

9 verbetermaatregelen genomen worden en hoe de effecten van deze maatregelen gemeten worden. Het niveau en de voorwaarden voor kwaliteitszorg zijn voldoende. Dit blijkt uit de documenten waarin de systematiek van de kwaliteitszorg is vastgelegd. De school heeft van te voren duidelijk in kaart gebracht welke resultaten zij in het onderwijs wil bereiken Een belangrijke stap in dit verband is de totstandkoming van het nieuwe (concept) schoolplan. Bovendien heeft de schoolleiding in het gesprek aangetoond dat zij de schoolontwikkeling aanstuurt op basis van consequent evalueren, verbeteren en borgen. In het gesprek met de leraren blijkt dat er binnen de school sprake is van eenduidigheid en draagvlak over de interpretatie van beleid. De school is gestart met kwalitatief beter uitgewerkt toetsbeleid. De implementatie en borging van dit beleid is nog onvoldoende. Activiteiten en verantwoordelijkheden van docenten in de toetsconstructie staan te zeer op zichzelf en van afstemming met vakgenoten is te weinig sprake. De inspectie trof bijvoorbeeld nog enkele eenmanssecties aan waar de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de toetsing in één hand is en waarbij geen sprake is van kwaliteitsborging vanuit de schoolleiding of vanuit andere secties. Ook de borging van de lespraktijk is nog onvoldoende. Didactische differentiatie in de lessen van de onderbouw (jaren 7 en 8) is te weinig zichtbaar en wordt te weinig gestuurd door de docent. Er is geen garantie dat alle leerlingen op hun eigen niveau worden aangesproken. Onderwijsleerproces Bij het observeren van de lessen heeft de inspectie geconstateerd dat de docenten op een zeer respectvolle wijze met de leerlingen omgaan. Zij spelen goed in op de eigenheid van de leerlingen en weten hun zelfvertrouwen te ondersteunen en te stimuleren. Leerlingen tonen zich actief betrokken. Er is sprake van een veilig en inspirerend klimaat voor de leerlingen. Wel vraagt de inspectie aandacht voor het bewuster afstemmen van onderwijstijd en instructie op de individuele onderwijsbehoeften van de leerling. Een specifiek beleid in deze heeft de inspectie niet aangetroffen. Zorg en begeleiding Er heerst op de school een zorgzame cultuur die een formele basis heeft gevonden in een zorgplan dat een heldere lijn aanbrengt in de leerlingbegeleiding op het vlak van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. De effecten van de zorgactiviteiten kunnen echter niet verantwoord worden aan de hand van objectieve, methode-onafhankelijke toetsen en screeningsinstrumenten, zoals bijvoorbeeld de CITO-toetsen voor rekenen en taal. De mentoren vervullen op deze school een centrale rol in de begeleiding en coaching van de leerlingen. Leerlingen geven wel aan dat niet alle mentoren even goed op de hoogte zijn van de gang van zaken bij invallessen en profielkeuzen. Wet- en regelgeving De inspectie heeft vastgesteld dat de school aan de verplichting tot het indienen van de wettelijke documenten heeft voldaan. Voorafgaand aan het kwaliteitsonderzoek heeft het bevoegd gezag een verantwoording van de geprogrammeerde onderwijstijd voor het schooljaar aan de inspectie overhandigd. Op grond hiervan concludeert de inspectie dat de school voldoet aan de eisen die de wet daar aan stelt. Pagina 9 van 10

10 3. TOEZICHTARRANGEMENT De onderwijskwaliteit van de afdeling vwo van De Stichtse Vrije School Zeist is zwak vanwege onvoldoende opbrengsten. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan De Stichtse Vrije School Zeist, afdeling vwo een aangepast arrangement kwaliteit toe. Deze afdeling valt daarmee onder intensief toezicht. Dit houdt in dat de inspectie de ontwikkelingen die de school in gang zet om de tekortkomingen op te heffen, zal volgen. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de opbrengsten in augustus 2010 weer van voldoende niveau zijn. De inspectie voert in het vierde kwartaal van 2010 een voortgangsgesprek met het bevoegd gezag. Voorafgaand aan dit voortgangsgesprek zendt het bevoegd gezag een voortgangsnotitie naar de inspectie over de effecten van de in gang gezette verbetermaatregelen met daarbij expliciet aandacht voor: de voortzetting van de maatregelen ter verkleining van de verschillen tussen SE en CE en de effecten ervan op de examenresultaten 2010 en borging van de kwaliteit van het toetsbeleid; borging van didactische differentiatie in het onderwijsleerproces. Pagina 10 van 10