VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV Wellantcollege Naarden VMBO

Transcriptie

1 VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV 2013 Wellantcollege Naarden VMBO Plaats : Naarden BRIN nummer : 01OE 25 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : maart 2013 Datum vaststelling : 6 juni 2013

2 Pagina 2 van 13

3 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 13 en 14 maart 2013 een onderzoek uitgevoerd op Wellantcollege Naarden, afdeling basisberoepsgerichte leerweg (vmbo-b) naar de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Het doel van dit onderzoek is om een beeld te vormen van de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling op een aantal kernindicatoren. Daarmee geldt dit onderzoek als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. Daarnaast heeft dit onderzoek tot doel informatie te verzamelen over kwaliteitsaspecten waarover de inspectie rapporteert in het onderwijsverslag Deze aspecten hebben naast de kernindicatoren betrekking op de onderwerpen waarover afspraken zijn gemaakt in het bestuursakkoord (omgaan met verschillen, opbrengstgericht werken en leraarschap) en op de wijze waarop schoolleiding en bestuur sturing geven aan behoud en verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen uit dit onderzoek worden gebruikt om te bezien of het bestaande basisarrangement kan worden gehandhaafd. Eventueel geconstateerde tekortkomingen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Onderzoeksopzet De inspectie heeft de kernindicatoren onderzocht op de aspecten: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg, leraarschap en bestuurlijke kwaliteitszorg. Daarnaast zijn enkele aspecten van de wet- en regelgeving onderzocht. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd en tijdens het schoolbezoek heeft overhandigd. Schoolbezoek, waarbij in een aantal lessen de onderwijspraktijk is geobserveerd. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met het management en één van de drie leden van het bestuur. Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leerlingen, docenten en de zorgcoördinator. Pagina 3 van 13

4 Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek op de locatie Naarden besproken met de directie en voornoemd bestuurslid. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader voortgezet onderwijs In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het vigerende toezichtarrangement weer. Pagina 4 van 13

5 BEVINDINGEN Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Leeropbrengsten De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-b De leerlingen van de opleiding vmbo-b behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht Bij de opleiding vmbo-b zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Het schoolklimaat is ondersteunend en gericht op een brede vorming De school kent een op ondersteuning en begeleiding gerichte cultuur. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw De leerlingen krijgen een begrijpelijke uitleg. Pagina 5 van 13

6 Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De leerlingen zijn actief betrokken. De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen De leraren gebruiken bij de vormgeving van hun onderwijs de analyse van de prestaties van de leerlingen De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen De leraar stemt de verwerking af op verschillen tussen leerlingen. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen De school heeft doelen gesteld die erop gericht zijn om achterstanden te bestrijden De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Nalevingsindicatoren 2013 Onvoldoende Voldoende N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO, art. 24c en 24a). Pagina 6 van 13

7 Nalevingsindicatoren 2013 Onvoldoende Voldoende N2 N4 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (art. 24c en 24 WVO). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de verplichte onderdelen (Eindexamenbesluit art. 31). Toelichting bij kwaliteitsprofiel Algemeen beeld De kwaliteit van het onderwijs op het Wellantcollege Naarden, afdeling basisberoepsgerichte leerweg (vmbo-b) is op een deel van de onderzochte onderdelen van voldoende niveau, maar enkele onderdelen zijn voor verbetering vatbaar. Het betreft hier met name onderdelen van de aspecten didactisch handelen, ondersteuning en begeleiding en kwaliteitszorg. Uit het onderzoek blijkt dat er weliswaar tekortkomingen zijn, maar dat er geen aanleiding is tot kwaliteitsonderzoek op korte termijn. Het bovenstaande algemene oordeel wordt hieronder toegelicht. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg (waaronder de thema s leraarschap en bestuurlijke kwaliteitszorg) en de wet- en regelgeving. Opbrengsten De opbrengsten zijn, afgemeten aan de prestaties van de leerlingen over de afgelopen drie jaar, voldoende. Wel is het zo dat de scores van het centraal examen over de afgelopen drie jaar een dalende trend laten zien, en dat het verschil SE-CE langzaamaan stijgend is. Management en team geven aan dat de school deze trends zelf ook heeft geconstateerd en maatregelen heeft getroffen die reeds tot positieve resultaten hebben geleid. De voorlopige resultaten van het afgelopen schooljaar (2012) die zij net hebben ontvangen, laten weer een positief beeld zien. Pagina 7 van 13

8 Het onderwijsproces Typerend aan de onderzochte vmbo-b afdeling is dat vanuit een heldere onderwijsvisie en grote betrokkenheid van teamleden wordt vormgegeven aan het onderwijs. De afdeling maakt deel uit van het vmbo Wellantcollege Naarden, waar ook de kader- en g(t) leerweg worden geboden door dezelfde teamleden. De kleinschaligheid van de school bevordert dat leraren en leerlingen elkaar goed kennen en dat het schoolklimaat positief werkt op de leerlingen. Overigens heeft dezelfde kleinschaligheid van de school ook als voordeel dat er korte lijnen zijn zodat teamafspraken snel worden gemaakt, problemen snel worden opgelost en procedures telkens worden besproken. De keerzijde hiervan is wel dat het nut van het vastleggen van afspraken niet als noodzakelijk kan worden gezien, wat op den duur een risico kan vormen voor de kwaliteitsborging. Om stelseluitspraken te kunnen doen over de kwaliteit van het voortgezet onderwijs is in dit onderzoek gekeken naar de kwaliteit van de basisvaardigheden van leraren alsook naar de meer zogenaamde complexe vaardigheden van leraren. Bij het laatste gaat het om de vraag of leraren in hun didactisch handelen rekening weten te houden met verschillen tussen leerlingen en of zij bij de inrichting van hun lessen werken volgens de principes van opbrengstgericht werken. Op het Wellantcollege Naarden, afdeling vmbo-b beheersen de leraren, op een enkele uitzondering na, de basisvaardigheden in hoge mate. Docenten zorgen voor structuur in de klas, zoals onderling is afgesproken. Bij het merendeel van de lessen hebben we gezien dat de lesplanning op het bord stond. Daarnaast hebben wij waargenomen dat de toelichting op de leerstof voldoende duidelijk was en dat lessen rustig en in een goede sfeer verliepen. Bovendien hebben wij in een aantal lessen wisselende werkvormen gezien waarbij leraren er goed in slaagden om de leerlingen tot actief leren te brengen. De meer complexe vaardigheden beheersen de leraren in onvoldoende mate. In klassen met leerlingen in zowel de basis- als de kaderberoepsgerichte leerweg krijgen beide groepen slechts een enkele keer op het eigen niveau instructie. Binnen de homogene groepen echter wordt noch in de instructie, noch in de verwerkingsopdrachten rekening gehouden met - soms grote - onderlinge verschillen. Dit heeft tot gevolg dat leerlingen die duidelijk meer leerstof aankunnen te weinig worden uitgedaagd. Bij het zelfstandig werken is de feedback kort en meestal gericht op vragen die op initiatief van de leerlingen zijn gesteld. Het is echter nog geen gewoonte bij Pagina 8 van 13

9 de leraren om binnen hun vakgebied gedegen foutenanalyses te maken van toetsresultaten om van daaruit de leerlingen verder te helpen in het wegwerken van hiaten. Evenmin wordt reeds gestuurd op het (laten) aanleren van vaardigheden om zelfstandig te kunnen leren. Daarentegen hanteert de school wel een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten om de prestaties van de leerlingen te volgen, met name op het gebied van taal en rekenen/wiskunde. Deze gegevens worden gebruikt om de voortgang van de leerlingen te volgen alsook voor de besluitvorming voor opstroom en voor het determinatieproces. Daarnaast vormen deze gegevens ook de basis voor zorg aan de leerlingen. Wij hebben echter geconstateerd dat de uitvoering van de zorg in ontwikkeling is en nog blijft steken bij de analyse. Omdat de doelen van de hulp aan leerlingen niet duidelijk zijn beschreven kan de school/afdeling niet aantonen hoe zij systematisch de leervorderingen volgt en planmatig handelt. Daarnaast beperkt de hulp aan leerlingen met grote achterstanden voor taal en rekenen zich slechts tot de extra bijlessen (de WEX-lessen) en heeft deze geen vervolg in andere lessen. De kwaliteitszorg en sturing op leraarschap Voor het onderwijsverslag is gekeken naar de wijze waarop schoolleiding en bestuur sturen op de kwaliteit van het onderwijs en van de leraren. Dit komt allereerst naar voren uit de beoordeling van de kwaliteitszorg op het Wellantcollege Naarden, afdeling vmbo-b: Kenmerkend is de informele cultuur binnen de school, waarbij de bewaking van de kwaliteit plaatsvindt via veel teamoverleg onder aansturing van het management. Er is sprake van toetsbeleid wat waarborgen biedt voor de kwaliteit van de schoolexamens en andere toetsen. Zo zijn er afspraken gemaakt over het aantal toetsen dat per periode kan worden gegeven. Verder wordt in de onderbouw gewerkt met pto s en per leerjaar en per vak zijn cijfermatig doelen gesteld. Periodiek worden opbrengstresultaten ook geëvalueerd. De gegevens worden geanalyseerd en, indien nodig door de teamleiders nader besproken met vakgroepvoorzitters en individuele docenten, waarbij prestatieafspraken worden gemaakt. Dit verdient wel verdere uitwerking: niet alle docenten worden bij deze procedure betrokken. Ook de kwaliteit van het onderwijsleerproces wordt geëvalueerd. Het management houdt zich op de hoogte door onder andere de perioden-planners die vakgroepen jaarlijks moeten invullen, door lesbezoeken aan de hand van een kijkwijzer en enquêtes onder leerlingen. Tijdens de frequente teamoverleggen worden afspraken gemaakt, resultaten teruggekoppeld en bestaande procedures Pagina 9 van 13

10 opnieuw nagelopen met als leidraad het locatieplan dat gebaseerd is op het regioplan van het bevoegd gezag en de kaderbrief. Het locatieplan is echter niet uitgewerkt in een duidelijk implementatieplan waarin activiteiten met concrete doelen worden genoemd en een tijdsplanning. In feite speelt het management een sturende rol in het bewaken van de voortgang van activiteiten. Niet onbelangrijk is dat dit mogelijk is door de medewerking die zij krijgen van de teamleden en door de kleinschaligheid van de school. Deze werkwijze kent echter ook een afbreukrisico: veel is afhankelijk is van de inzet en de betrokkenheid van individuen. Het management is veel aan zet waardoor weinig aan teamleden zelf wordt overgelaten. Bovendien zijn acties onvoldoende omgezet in concrete afspraken met haalbare doelen, wat een goede evaluatie belemmert. De school kan nu dan ook niet aantonen dat gerealiseerde doelen ook deugdelijk geborgd zijn. In het onderzoek is verder gekeken in hoeverre de schoolleiding de voorwaarden creëert waaronder de leraren optimaal hun werk kunnen doen en zich kunnen ontwikkelen (professionele ruimte), en in hoeverre de leraren die ruimte ook benutten. Daarbij valt het volgende op: Zoals eerder aangegeven is er sprake van een hecht team dat goed samenwerkt vanuit een gezamenlijk gedragen onderwijsvisie. Het management speelt een sturende rol in de scholing van teamleden. Zo richten teamleiders zich tijdens de functionerings- of beoordelingsgesprekken onder andere op de ontwikkeling van de docenten. Daarbij worden geobserveerde zaken uit lesbezoeken teruggekoppeld, waaruit scholingsvragen voort kunnen vloeien. Daarnaast heeft het management scholingen uitgezet voor het hele team, op basis van de richting die zij wenst op te gaan met de afdeling. De focus ligt de komende tijd bijvoorbeeld op het verder uitwerken van het opbrengstgericht werken en de expertise die daarvoor nodig is. Wij vragen wel aandacht voor het blijven betrekken van het team bij de ontwikkelingen, maar bovenal voor het expliciet vastleggen van doelen die gezamenlijk worden nagestreefd en het lerarengedrag dat daarbij nodig is. Door het ontbreken hiervan nemen docenten kennelijk beperkt zelf initiatief tot het aanvragen van scholing, alhoewel het Wellant-brede HRM beleid hier voldoende mogelijkheden voor biedt. De inspectie heeft tenslotte gekeken naar de aansturing en borging van de kwaliteit van het onderwijs op bestuursniveau. Hierover hebben wij op 14 maart 2013 op Wellantcollege Naarden een gesprek gevoerd met één van de drie leden van het bevoegd gezag. Op dezelfde middag hebben wij onze bevindingen mondeling teruggekoppeld. Deze bevindingen gebruikt de inspectie om op stelselniveau uitspraken te doen over de bijdrage van de besturen van de instellingen aan de kwaliteitsverbetering en-borging. Pagina 10 van 13

11 Daaruit komt het volgende beeld naar voren: Het bevoegd gezag geeft er blijk van over voldoende zicht te beschikken op de kwaliteit van de onderzochte afdelingen van het Wellantcollege Naarden en Wellantcollege Rijnsburg. Zij hanteert hiervoor een management control systematiek die in 2011 is ingevoerd. Met elke regiodirecteur is een managementcontract met prestatieafspraken afgesloten. Voor de monitoring maakt het college gebruik van o.a. interne audits, metingen die instellingsbreed worden ingezet, zelfevaluaties van het team en eigen observaties tijdens gesprekken met leraren, leerlingen enzovoorts bij een bezoek aan de school. Het streven is ook in de toekomst gebruik te maken van zogenoemde peer-reviews. Het lid van het college dat als leidinggevende van de regiodirecteur is aangewezen heeft elk kwartaal voortgangsgesprekken met de regiodirecteur over behaalde en/of gewenste resultaten in de ontwikkeling van de school. Dit gebeurt aan de hand van o.a. stoplichtrapportages en de kwartaalrapportage die de regiodirecteur vooraf heeft ingestuurd. Daarbij hanteert het college het uitgangspunt van geen verrassingen. Daarna worden afspraken gemaakt voor verbetering. Het college legt zelf ook regelmatig verantwoording af aan de raad van toezicht. Wet- en regelgeving Bij het onderzoek van de naleving door de school op de wet- en regelgeving rondom de schoolgids, het schoolplan en het Examenreglement en het PTA is gebleken dat hieraan wordt voldaan. Pagina 11 van 13

12 Pagina 12 van 13

13 TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op het Wellantcollege, afdeling vmbo-b op de onderzochte onderdelen grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de school op die gebieden nauwelijks tekortkomingen kent. Om die reden wordt het reeds aan de school toegekende basisarrangement gehandhaafd. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 13 van 13