LelyStadsGeluiden. De mening van de jongeren gepeild. Leefbaarheid, Veiligheid en welzijn 2007

Transcriptie

1 LelyStadsGeluiden De mening van de jongeren gepeild Leefbaarheid, Veiligheid en welzijn 2007 In 2007 hebben jongeren meegewerkt aan de jongerenenquête. Het onderzoek had als doel om in kaart te brengen wat jongeren doen, waar ze behoefte aan hebben en wat ze in Lelystad bezighoudt. Met de resultaten kunnen de plannen van de gemeente beter afgestemd worden op de wensen van de jongeren. In deze rapportage worden de ontwikkelingen in de beleving in buurt en stad, veiligheid en welzijn geschetst. De binding van jongeren aan buurt en stad is ten opzichte van 2004 niet veranderd. Ongeveer 60% is gehecht aan de buurt en een iets groter percentage gehecht aan de stad. Slechts een kwart van de jongeren is van mening dat de gemeente de jongeren voldoende betrekt bij veranderingen in de buurt. Ondanks het afgenomen verantwoordelijkheidsgevoel zijn jongeren niet minder actief geweest om hun buurt te verbeteren. Lelystadse jongeren voelen zich vaker onveilig dan jongeren elders. Wat betreft het welzijn van jongeren zijn er nauwelijks verschillen ten opzichte van drie jaar geleden. Jongeren zijn niet vrolijker of minder vrolijk geworden en niet meer of minder sociaal geïsoleerd geraakt. Tweevijfde van de jongeren heeft te maken gehad met een probleem dat hem of haar dag en nacht bezig heeft gehouden. Van hen geeft 10% aan nergens terecht te kunnen met de hulpvraag. Februari 2008

2 Colofon Deze rapportage is gemaakt door: Onderzoek en Statistiek Verkrijgbaar, zolang de voorraad strekt bij: Gemeente Lelystad Onderzoek en Statistiek Postbus AB Lelystad T F onderzoek@lelystad.nl Voor feiten en cijfers en overige onderzoeksrapportages kunt u terecht op onze website: Lelystad, februari 2008

3 Inleiding In oktober 2007 hebben jongeren van 12 tot en met 23 jaar uit Lelystad meegewerkt aan de jongerenenquête. Het onderzoek betreft voor een belangrijk deel een herhaling van de jongerenenquête uit Het onderzoek is gedaan om in kaart te brengen wat de jongeren van Lelystad bezighoudt, wat ze doen en waar ze behoefte aan hebben. Met de resultaten kan het jongerenbeleid worden afgestemd op de wensen en behoeften van de Lelystadse jongeren. Deze deelrapportage beperkt zich tot de onderwerpen beleving in buurt en stad, welzijn en veiligheid. Binding aan buurt en Lelystad De binding aan buurt en stad is ten opzichte van 2004 niet in belangrijke mate veranderd. Ongeveer 60% is gehecht aan de buurt en een iets groter percentage gehecht aan de stad. Van de jongeren van jaar voelt in % zich gehecht aan Lelystad, in 2004 was dit 63%. Onder de volwassenen is de groep die zich verbonden voelt met Lelystad gestegen naar 67% in Tabel 1: Binding aan de buurt en de stad jaar Gehecht aan buurt en Lelystad Gehecht aan Lelystad Gehecht aan de buurt Niet gehecht aan buurt en Lelystad jaar Gehecht aan buurt en Lelystad Gehecht aan Lelystad Gehecht aan de buurt Niet gehecht aan buurt en Lelystad alle jongeren Gehecht aan Lelystad Gehecht aan de buurt volwassenen Gehecht aan Lelystad Gehecht aan buurt Zoals tabel 1 laat zien zijn jongeren van jaar iets minder gehecht aan de buurt en/ of de stad dan jarigen. Van de jarigen is 70% gehecht aan Lelystad. Van de jarigen is dit 60%. Gehechtheid aan de buurt is bij beide leeftijdscategorieën lager dan de gehechtheid aan de stad. Van de jongeren van jaar is 66% gehecht aan de buurt, bij jongeren van jaar is dit 51%. Gekeken naar herkomst zijn er twee groepen die een afwijkend bindingspatroon laten zien. Van de autochtone jongeren is 26% niet gehecht aan de buurt en niet aan de stad tegen 11% van de Marokkanen en 12% van de Turken. Marokkanen zijn het vaakst gehecht aan zowel de buurt als de stad. Jongeren die een lagere opleiding volgen of lager opgeleid zijn voelen zich vaker verbonden met zowel de stad als de buurt dan middelbaar of hoger opgeleiden. Waardering voor het wonen in Lelystad Jongeren boven de 15 jaar hebben vaker dan jongeren van 12 tot 14 geen binding met de stad of de buurt. Dit komt echter maar beperkt tot uitdrukking in het rapportcijfer dat ze geven voor het wonen in Lelystad. Jongeren van geven hiervoor een 7,5. De jongeren van geven gemiddeld een 7,0. Veiligheid Landelijk (2004) voelt 30% van de jongeren van zich wel eens onveilig. 1 In Lelystad is dit in 2007 een aanzienlijk groter deel, namelijk 49%. Niet iedereen voelt zich even vaak onveilig. Van alle jongeren in Lelystad geeft 17% aan zich zelden onveilig te voelen, 29% soms en 3% vaak. Meisjes voelen zich eerder onveilig dan jongens: 62% van de meisjes voelt zich wel eens onveilig, tegen 36% van de jongens. In tabel 2 is het een en ander met cijfers geïllustreerd. Tabel 2: Onveiligheidsgevoelens Lelystad Jongens Meisjes Voelt zich onveilig Zelden Soms Vaak De meeste jongeren voelen zich in hun eigen buurt veilig. Ongeveer 16% geeft aan zich in eigen buurt niet veilig te voelen. In de onderzoeksrapportage van LelyStadsGeluiden over veiligheid 2007, waar de (on)veiligheidsgevoelens van de volwassen bevolking beschreven worden, komt hetzelfde percentage naar voren. Vergelijking met die uitkomsten laat zien, dat de jongeren in de Zuiderzeewijk, Schepenwijk-Midden en de Kustwijk zich minder veilig voelen in de eigen buurt dan de volwassenen. De jongeren uit Havendiep en Boswijk voelen zich juist veiliger in de eigen buurt (dan de volwassenen). 1 CBS POLS,

4 Grafiek 1: Percentage jongeren en volwassenen dat zich wel eens onveilig voelt in de buurt Lelystad Lelystad-Haven Havendiep Kustwijk KeKoGoSc Waterwijk Boswijk Atolwijk Zuiderzeewijk In de Zuiderzeewijk is het aandeel jongeren dat zich wel eens onveilig voelt (25%) het grootst. Ook in de Schepenwijk-Midden (21%) en Waterwijk (19%) ligt dit percentage boven het Lelystads gemiddelde. Havendiep is de wijk waarin jongeren zich het veiligst voelen. Slechts 8% van hen geeft aan zich wel eens onveilig te voelen in de eigen buurt. Verantwoordelijkheidsgevoel en actief in de buurt Ten opzichte van 2004 is het verantwoordelijkheidsgevoel voor de leefbaarheid in de buurt licht afgenomen (zie tabel 3). Jongeren in de leeftijd van 12 tot 17 jaar voelden zich in 2004 in 65% van de gevallen medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in de buurt. In 2007 is dat gedaald naar 60%. Bij jongeren van 18 tot 23 jaar is dit ook gedaald van 68% naar 63%. Ondanks het afgenomen verantwoordelijkheidsgevoel zijn jongeren niet minder actief geweest om hun buurt te verbeteren. Ruim een kwart van de jongeren is van mening dat de gemeente de jongeren voldoende betrekt bij veranderingen in de buurt. Iets meer jarigen vinden dat de gemeente de jongeren voldoende betrekt dan in De percentages blijven wel ver achter bij die van de Lelystedelingen van 24 jaar en ouder 2. In 2005 vond 66% van deze groep dat de gemeente voldoende deed om hen te betrekken. Jongeren die zich verantwoordelijk voelen voor de leefbaarheid in hun buurt geven drie keer zo vaak aan iets gedaan te hebben om de buurt te verbeteren als jongeren die zich hier niet verantwoordelijk voor voelen. 2 Effectmonitor jeugdbeleid volwassenen jongeren Tabel 3: Betrokkenheid in de buurt Is afgelopen jaar actief geweest in de buurt Vindt dat de gemeente de jongeren voldoende betrekt Voelt zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid jaar jaar Opvallend is dat de jongeren van 21 tot en met 23 jaar en de hoger opgeleiden zich vaker verantwoordelijk voelen voor de leefbaarheid in de buurt dan jongere leeftijdsgroepen en lager opgeleiden, maar tegelijkertijd minder vaak actief zijn om de buurt te verbeteren. Nietwesterse allochtonen geven vaker aan dan westerse allochtonen en autochtonen dat zij actief zijn geweest om hun buurt te verbeteren. Jongerenlokalen Lelystad kent momenteel vijf jongerenlokalen: De Escape, The Pitt, De Camper van Meetingpoint, De Bever, De Kamp. Ongeveer 7% van de jongeren heeft het afgelopen jaar één of meer jongerenlokalen bezocht. Het gemiddeld aantal bezoeken ligt op 21. Het grootste deel (59%) van de bezoekers komt er 1 tot 5 keer per jaar. Nog eens 29% komt er meer dan tien keer per jaar. Dit houdt in dat de jongerenlokalen vrij vaak bezocht worden door 2% van de jongeren. Jongens bezoeken de lokalen vaker dan meisjes. Twee op de drie bezoekers zijn jongens en bijna drie kwart van de bezoekers is jonger dan 18 jaar. Het aandeel niet-westerse allochtonen onder de bezoekers is relatief groot. Een en ander is verwerkt in tabel 4. Jongens en niet westerse allochtonen bezoeken een jongerenlokaal niet alleen eerder, zij bezoeken deze ook frequenter. Jongeren van het Vmbo, de havo en speciaal onderwijs bezoeken relatief vaak een jongerenlokaal en jongeren van het vwo, de hbo/wo juist minder vaak. Tabel 4: Bezoekers van jongerenlokalen naar achtergrondkenmerken Jongens 64% Meisjes 36% jarigen 72% jarigen 28% Autochtonen 42% Westerse allochtonen 4% Niet-westerse allochtonen 54% 3 Dit verschil kan gebaseerd zijn op statistisch toeval en mag daarom niet als een verschil worden geïnterpreteerd. 2

5 Van alle jongeren in Lelystad wordt door 4% wat gemist bij de jongerenlokalen. Van de jongeren die iets missen bij een jongerenlokaal is eenderde bezoeker en tweederde nietbezoeker. Het meest worden activiteiten gemist, zowel door jongeren die wel, als door jongeren die niet naar een jongerenlokaal gaan. Er zou volgens hen te weinig te doen zijn in de lokalen. Regelmatig worden activiteiten voor meisjes genoemd. Een citaat van een jongere: Ze mogen ook wel voor meiden wat doen daar want ik zie alleen play-station of tafelvoetbal en poolen en THATS IT! Onvoldoende of gebrekkige faciliteiten is een klacht die veel wordt uitgesproken door de bezoekers van de jongerenlokalen. Het ontbreken van sport- en spelmogelijkheden is iets wat voornamelijk door jongeren die niet naar een jongerenlokaal gaan wordt genoemd. Het gaat hierbij om zowel georganiseerde toernooitjes (voetbal, tafeltennis) als ongeorganiseerde mogelijkheden tot sporten spelbeoefening (voetbal, pool). Ook de mogelijkheid tot muziek maken en het bewegen hierop tijdens feesten wordt als gemis ervaren door jongeren die nu niet in de lokalen komen. Jongeren die niet naar een jongerenlokaal gaan (93%), geven in één op de zes van de gevallen aan dat ze niet op de hoogte waren van het bestaan van jongerenlokalen. Tabel 5: Wat mis je bij een jongerenlokaal? Wel Geen bezoeker bezoeker Mist iets bij een jongerenlokaal Sport en spel 7 11 Feesten/ muziek en dans 14 5 Presentatie/ bekendheid Faciliteiten 6 8 Activiteiten Veiligheid 4 1 keer 5. Het percentage jongeren dat wekelijks contact heeft met vrienden is niet anders dan in Er zijn wel meer jongeren die wekelijks contact hebben met familieleden. Waar nu 72% wekelijks wel contact heeft met een familielid, was dit in %. De contactfrequentie verschilt maar weinig met de landelijke cijfers (zie tabel 6). Landelijk heeft 96% van de jongeren van wekelijks contact met vrienden 6 en 78% wekelijks contact met familie. Van de Lelystadse jongeren is dit respectievelijk 92% en 72%. Tabel 6: Familie- en vriendenbezoek Landelijk Lelystad familie vrienden familie vrienden Zelden/ nooit minstens 1x per week 2x per maand x per maand minder dan 1x per maand Naarmate jongeren ouder worden hebben zij meer contact met familie en minder met vrienden. De meeste jongeren hebben wekelijks contact met vrienden, familie of beide. Ongeveer 3% van de jongeren heeft geen wekelijks contact met vrienden en ook niet met familie. Er is tevens gevraagd naar de beleving van de contactfrequentie. Over het algemeen zijn de Lelystadse jongeren tevreden over de contacten die zij hebben. Jongeren die vaak contact hebben met vrienden en familie zijn meer tevreden over de hoeveelheid contact dat er is dan jongeren die minder vaak contact hebben. Contacten De meeste jongeren (93%) hebben minstens één keer in de week contact met vrienden. Een iets kleiner deel (72%) heeft minimaal één keer per week contact met familie. Niet alleen hebben jongeren meer contact met vrienden dan met familie, ook worden vrienden vaker bezocht. Met familie is er gemiddeld 4 keer per week contact, met vrienden 5 Sociale isolatie Eenzaamheid, of sociale isolatie, is een subjectief begrip. Om een beeld te krijgen van de mate waarin eenzaamheid voorkomt onder jongeren is hen een zestal stellingen voorgelegd: (1) Er zijn mensen met wie ik goed kan praten (2) Ik voel me van andere mensen geïsoleerd (3) Er zijn mensen bij wie ik terecht kan (4) er zijn mensen die me 4 Dit is het percentage dat iets mist. Dus 3% van de niet-bezoekers mist iets bij een jongerenlokaal 5 Alleen de jongeren die hebben aangegeven minstens 1 keer per week contact te hebben zijn meegenomen in de berekening van het gemiddelde. 6 CBS CBS

6 echt begrijpen (5) ik maak deel uit van een groep vrienden (6) Mijn sociale contacten zijn oppervlakkig. De uitkomsten van deze vragen zijn te zien in grafiek 2 8. Duidelijk wordt dat op bijna alle vragen de overgrote meerderheid van de jongeren positief reageert. Alleen de stelling mijn sociale contacten zijn oppervlakkig wordt door slechts 57% met een nee beantwoord. Er is geen belangrijk verschil met de antwoorden uit 2004, behalve op de stelling ik voel me van andere mensen geïsoleerd. Het antwoord op deze vraag laat zien dat jongeren zich iets minder vaker geïsoleerd voelen. In 2004 gaf 28% aan zich geïsoleerd te voelen, in 2007 is dit gedaald naar 22%. Grafiek 2: Antwoordfrequenties van jongeren op stellingen over sociale isolatie (in %) Mensen om mee te praten Niet geïsoleerd Kan bij mensen terecht Wordt echt begrepen Deel van vriendengroep Contacten niet oppervlakkig ja soms nee % 20% 40% 60% 80% 100% Tabel 7: Scores op de isolatieschaal 10 Score t/m 11 (laag) en (hoog) Laagopgeleide en allochtone jongeren bevinden zich relatief vaak in een sociaal isolement. Dit geldt vooral voor jongeren die zelf aangeven weinig contact met anderen te hebben. Tabel 8 laat dit zien. Tabel 8: Gemiddelde scores op isolatieschaal in 2007 gemiddelde score op isolatieschaal Laag opgeleid 15,8 Middelbaar opgeleid 16,2 Hoog opgeleid 16,5 Autochtoon 16,1 Westerse allochtoon 16,0 Niet westerse allochtoon 15,7 Geen wekelijks contact vrienden en familie 14,8 Alleen wekelijks familie 14,4 Alleen wekelijks vrienden 16,1 Wekelijks vrienden en familie 16,2 Van deze stellingen is een schaal geconstrueerd die loopt van 6 (geïsoleerd) tot 18 (niet geïsoleerd). In tabel 7 zijn de scores over 2004 en 2007 verwerkt. Er zijn nauwelijks verschillen. In 2004 was 10% geïsoleerd (=een score tussen de 6-13). In 2007 was dit 9%. Over de Lelystadse jongeren kan worden gezegd dat zij, evenals in 2004, over het algemeen niet of weinig geïsoleerd is. Zij zijn echter wel meer geïsoleerd dan de landelijke jeugd. Lelystadse jongeren scoren gemiddeld een 16,1 op de isolatieschaal. Het landelijk gemiddelde voor jongeren van jaar ligt op 17,0 9. Er zijn geen noemenswaardige verschillen in de gemiddelde isolatiescores geconstateerd tussen de verschillende leeftijdsgroepen. Wel zijn er verschillen te zien in opleidingsniveau, herkomst, contact met vrienden en familie en de gehechtheid aan buurt of stad. 8 Voor de leesbaarheid van de grafiek zijn de stellingen ik voel me van anderen geïsoleerd en mijn sociale contacten zijn oppervlakkig op zo n manier weergegeven dat ja altijd het positieve antwoord is. 9 CBS, 2004 Gelukbeleving Jongeren in Lelystad zijn niet in belangrijke mate vrolijker of minder vrolijk geworden. In 2007 gaf 84% van de jongeren aan zich gelukkig te voelen tegenover 86% drie jaar eerder. De jongeren in Lelystad voelen zich dus over het algemeen vrolijk. Toch blijft de geluksbeleving achter bij het landelijk gemiddelde van 90%. 11 Onder de jongste leeftijdsgroep (12 14 jarigen) zijn er meer vrolijke jongeren te vinden dan onder de oudere leeftijdsgroepen. Ook zijn jongens gelukkiger dan meisjes en autochtonen gelukkiger dan allochtonen. 10 Doordat de percentages in de tabel zijn afgerond, kan het totaal optellen tot boven de 100% 11 CBS,

7 Het somberst zijn de jongeren die niet op school zitten en geen werk hebben. Van hen is 21% somber. Andere groepen die niet overlopen van vrolijkheid zijn jongeren zonder startkwalificatie en jongeren die een probleem hebben dat ze dag en nacht bezig houdt. Van de jongeren zonder problemen is 94% vrolijk. Van de jongeren met problemen is dat slechts 71%. Ook jongeren die zich gediscrimineerd voelen zijn minder vrolijk dan jongeren die niet gediscrimineerd worden. In grafiek 3 is een en ander geïllustreerd. Problemen Grafiek 3: Percentage jongeren dat zich Totaal Meisjes Jongens Autochtonen Westerse allocht. Niet westerse allocht. vrolijk neutraal Somber gelukkig voelt Bijna iedereen heeft wel eens problemen. Ook jongeren zijn daar niet van gevrijwaard. In het afgelopen jaar heeft 41% van de jongeren te maken gehad met een probleem dat hem of haar dag en nacht bezig heeft gehouden. In 2004 was dit 39%. Niet alle groepen jongeren hebben even veel met problemen te maken. Allochtone jongeren (zowel westerse als niet-westerse) en meisjes ervaren vaker problemen dan autochtone jongeren en jongens. Meisjes ervaren aanzienlijk vaker problemen dan jongens. Van de meisjes heeft 50% in het afgelopen jaar te maken gehad met een probleem dat haar dag en nacht dwars heeft gezeten. Onder jongens is dit 31%. Jongeren van jaar hebben het meest problemen. Van hen geeft 50% aan in het afgelopen jaar een probleem te hebben gehad dat hem of % 20% 40% 60% 80% 100% haar dag en nacht bezig heeft gehouden. Wanneer jongeren problemen hebben, gaat het in de meeste gevallen om één of meer problemen die in tabel 9 staan vermeld 12. Tabel 9: Soorten problemen waar jongeren mee kampen (in %) Relaties Thuissituatie School Eigen geldproblemen Vriendschap De problemen waarmee jongeren te maken hebben gehad zijn niet wezenlijk anders dan in De meeste problemen komen bij iedereen, ongeacht leeftijd, geslacht of herkomst, ongeveer even vaak voor. Er zijn hierop een paar uitzonderingen. Niet-westerse allochtonen hebben vaker dan allochtonen en westerse allochtonen last van geldproblemen, zowel van zichzelf als van ouders, en hebben vaker te maken met mishandeling. Niet-westerse allochtonen hebben minder vaak last van problemen met vriendschappen dan westerse allochtonen en autochtonen. Problemen met vriendschappen komt relatief vaak voor bij jongeren van jaar. Jongens en meisjes die problemen hebben worden, zoals gezegd, met de meeste problemen even vaak geconfronteerd. Er zijn een aantal problemen die meisjes vaker ondervinden dan jongens. Thuissituatie, eetproblemen, depressiviteit en overlijden van een bekende worden door meisjes vaker als probleem genoemd dan door jongens. Jongens geven vaker dan meisjes aan leerproblemen te hebben. Hulp bij problemen Aan de jongeren met problemen is gevraagd of ze ook hulp hebben gezocht bij het oplossen van problemen. De meeste jongeren met een probleem vinden hiervoor hulp in hun directe omgeving. Van alle jongeren met een probleem geeft 2% aan dat ze hiermee nergens terecht kunnen. Nog eens 8% weet niet waar ze moeten zijn met hun hulpvraag. Dit wijkt niet in belangrijke mate af van de situatie in Niet-westerse allochtonen vinden het minst vaak hulp in hun eigen omgeving en kennen het slechtst de weg naar de hulpverlening: 14% van de nietwesterse allochtonen en 6% van de autochtonen met een 12 Omdat jongeren met meerdere problemen kunnen kampen, telt het totaal hier op tot boven de 100%. 5

8 probleem geeft aan niet te weten waar hulp gezocht moet worden. Tabel 10: Gevonden of gewenste hulp bij probleem Ja, ik heb hulp gevonden in mijn directe omgeving Ja, ik wil(de) wel hulp maar ik kan nergens terecht Ja, ik sta op een wachtlijst voor hulp Ja, ik heb professionele hulp gevonden Nee, ik vind dat ik geen hulp nodig heb/had Nee, ik weet/wist niet waar ik hulp moe(s)t zoeken Meisjes hebben meer behoefte aan hulp dan jongens. 46% van de jongens met een probleem heeft aangegeven geen hulp nodig te hebben, tegen 36% van de meisjes met een probleem. De behoefte aan hulp bij problemen is ook groter bij jongeren in de hogere leeftijdscategorieën. Onderzoeksverantwoording In oktober 2007 heeft Onderzoek en Statistiek deze jongerenenquête gehouden. Hiervoor zijn alle jongeren van 12 t/m 23 benaderd. In totaal heeft 28% van de jongeren een vragenlijst ingevuld. Dit waren in totaal jongeren. Er is gebruik gemaakt van een digitale vragenlijst. Iedere jongere heeft een brief thuis gekregen met daarin een unieke inlogcode zodat hij of zij de vragenlijst slechts een keer in kon vullen. Om de onderzoeksresultaten representatief te maken voor de jongeren van de gehele stad is gewogen op de kenmerken geslacht, leeftijd, en wijk. 6