Talenbeleid in de Vlaamse scholen Jaarlijks rapport van de onderwijsinspectie ONDERWIJSSPIEGEL

Transcriptie

1 Talebeleid i de Vlaamse schole [ Jaarlijks rapport va de oderwijsispectie ONDERWIJSSPIEGEL 2012

2 [ 2 ] [ Oderwijsspiegel 2012 ] Talebeleid i de Vlaamse schole INHOUDSTAFEL 1. Ileidig 3 2. Steekproef e leeswijzer 4 3. Resultate basisoderwijs Aadacht voor doelgerichtheid Aadacht voor odersteuig Structurele odersteuig Nederlads als istructietaal Nederlads voor de commuicatie Aadacht voor doeltreffedheid Aadacht voor otwikkelig 9 4. Resultate secudair oderwijs Aadacht voor doelgerichtheid Aadacht voor odersteuig Structurele odersteuig Nederlads als istructietaal Nederlads voor de commuicatie Aadacht voor doeltreffedheid Aadacht voor otwikkelig Coclusie e aabevelige Coclusie Aabevelige Voor het beleid Voor de school Voor de leerkrachte 18

3 [ 3 ] 1. Ileidig Taal is het draagvlak va alle leerprocesse op klas- e schooliveau. De taalvaardigheid va ee leerlig bepaalt i sterke mate het verloop va zij schoolloopbaa. Ee va de belagrijkste fucties va ee talebeleid is de odersteuig va de talige aspecte va het leerproces om zo bij te drage tot de realisatie va de curriculumdoelstellige voor alle leerlige. Het talebeleid is da ook ee belagrijk aspect va leerbegeleidig. Ee bewuste e structurele aapak va het talebeleid, aagestuurd door het schoolbeleid e uitgevoerd door leerkrachte, draagt hiertoe bij. Het oderzoek waarover we hier rapportere, is ee vervolg op os grootschaliger oderzoek talebeleid va het schooljaar Het istrumet e de resultate va dat oderzoek vid je terug op oze website ( Voor het huidige oderzoek maakte we het istrumet bekopter. Net zoals bij het vorige oderzoek bregt os istrumet het talebeleid voldoede breed i kaart. Op basis va ee literatuurstudie selecteerde we ee aatal overkoepelede ihoudelijke aspecte (Nederlads als istructietaal, Nederlads voor de commuicatie, Nederlads e modere vreemde tale als leergebiede of vakke) e orgaisatorische aspecte (aadacht voor doelgerichtheid, odersteuig, doeltreffedheid, otwikkelig) va ee degelijk talebeleid. Ee belagrijk verschil met het grootschaligere oderzoek is dat de operatioaliserig va elk aspect mider diepgaad wordt uitgewerkt via ee beperkter aatal items. Zo kue we verschillede jare het talebeleid agaa i de schole die we doorlichte. Ee ader belagrijke doel is om op termij de lacues va het eerste oderzoek aa te vulle, met ame gegeves verzamele over de cetrumschole i het secudair oderwijs e over de schole basisoderwijs e secudair oderwijs i het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Let wel: aagezie de items i dit istrumet aders werde geoperatioaliseerd da bij het grootschaliger oderzoek, is er gee directe vergelijkig mogelijk. Uiteraard kue we wel algemee tedese vaststelle. E door dit bekopte istrumet talebeleid ee aatal jare op dezelfde wijze te gebruike zal het op lagere termij mogelijk worde evoluties vast te stelle. Op dit momet kue we al ekele belagrijke verschille met het vorige oderzoek aageve. Verder vormde elk afzoderlijk oderzoek ee audit voor de school. De school kreeg tijdes het oderzoek feedback over haar talebeleid. Deze oderzoekede e stimulerede aapak beatwoordt zowel aa de opzet va de talebeleidsota (Vadebroucke, 2007), aa de beleidsota va miister Pascal Smet (2009), als aa de ieuwe taleota Same taalgreze verlegge (2011), waari de schole worde opgeroepe om met behulp va ee talebeleid te werke aa de verbeterig va de taalvaardigheid va het Nederlads (met bijzodere aadacht voor iet-nederladstalige leerlige) e va de vreemdetalekeis va hu leerlige.

4 [ 4 ] 2. Steekproef e leeswijzer Bij dit oderzoek brachte we het talebeleid i kaart va: 171 va de 1696 schole i het basisoderwijs die iet gelege zij i cetrumstede, och i het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (aageduid met: iet-cetrumschole) 75 va de 528 schole i het basisoderwijs die gelege zij i cetrumstede, waartoe ook Atwerpe e Get worde gereked (aageduid met: cetrumschole) 32 va de 603 schole i het secudair oderwijs die iet gelege zij i cetrumstede, och i het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 25 va de 360 schole i het secudair oderwijs die gelege zij i cetrumstede. Deze twee laatste steekproeve zij og klei e zulle aagevuld worde met gegeves va het oderzoek talebeleid Het oderzoek vod plaats tijdes de doorlichtig. De ispecteurs beoordeelde elk item op ee vijfputeschaal: 0 : er werd iets aagetroffe op dit vlak 1 : dit aspect is zwak uitgewerkt 2 : dit aspect is goed uitgewerkt, maar heeft ee beperkt bereik 3 : dit aspect is goed uitgewerkt e heeft ee ruim bereik 4 : de uitwerkig e het bereik va dit aspect zij voorbeelde va goede praktijk. Bij de beoordelig gebruikte ze volgede twee criteria: de kwaliteit va wat ze aatroffe het bereik va de aagetroffe visie, afsprake, iitiatieve (afhakelijk va het te beoordele aspect i kwestie: bij alle leerkrachte of leerlige of ouders). Bij de rapporterig va de resultate ame we de scores 0 e 1 e de scores 3 e 4 same. De scores 0 e 1 same implicere gee tot beperkt talebeleid, 3 e 4 same implicere goed tot vergaad talebeleid voor het aspect i kwestie. Zo legge we op ee overzichtelijke wijze de grote lije voor aa de lezer. De opbouw va de resultate va het oderzoek volgt de theoretische oderbouwig e de idelig va de kijkwijzer talebeleid. We rapportere apart over de resultate i het basisoderwijs e i het secudair oderwijs. Per oderdeel uit de kijkwijzer talebeleid geve we i tabelvorm eerst ee overzicht va de kwatitatieve data. We aalysere deze data e formulere ekele coclusies. Hierbij verwijze we ook, waar relevat, kort aar de verzamelde kwalitatieve data. Voor ee verdere veratwoordig va de methodologie verwijze we aar het uitgebreide oderzoek talebeleid i de Oderwijsspiegel

5 [ 5 ] 3. Resultate basisoderwijs Aadacht voor doelgerichtheid Cetrumschole Nietcetrumschole Visie e doelstellige De school heeft ee visie op talebeleid De school heeft doelstellige vooropgesteld met betrekkig tot talebeleid Tabel 1: Schaalscores op het vlak va doelgerichtheid (uitgedrukt i % va totaal aatal schole). 49 % va de 75 oderzochte schole i de steekproef bie de cetrumschole (2: 21 %, 3+4: 28 %) heeft ee visie op talebeleid uitgewerkt. I de iet-cetrumschole ( = 171) gaat het om 43 %. De verschillede istroom va leerlige met aderstalige achtergrod vormt ee belagrijke verklarig. De kwalitatieve gegeves toe aa dat heel wat schole deze visie ook al vergaad uitwerkte, met ee vertalig i verschillede iitiatieve e met ee doelgerichte impact op de meeste leerkrachte e leerlige. De vertalig va deze visie i duidelijke doelstellige is vaak mider uitgewerkt (cetrumschole: C: 2+3+4: 35 %, iet-cetrumschole: NC: 33 %). Het blijft veeleer beperkt tot de doele die bie Nederlads e Fras als leergebiede worde vooropgesteld. Ee ader doel is het streve aar ee thematische beaderig i het kleuteroderwijs. Ook het zoeke aar ee brede samehag i het lager oderwijs krijgt aadacht. Hiermee werke de schole impliciet aa Nederlads als istructietaal e voor de commuicatie. Basisschole beadere het talebeleid vauit de zorg voor het realisere va de leerpladoele voor Nederlads e Fras e vauit ee GOK-werkig die kiest voor taalvaardigheidsoderwijs. Uit de kwalitatieve gegeves blijkt verder dat toch og heel wat leerkrachte weiig verwachtige hebbe wat betreft het gericht werke aa Nederlads als istructietaal e voor de commuicatie. Al bij al kue we i het basisoderwijs dus og iet spreke over ee globale visieotwikkelig, zeker iet op het iveau va de uitvoerig. 3.2 Aadacht voor odersteuig Structurele odersteuig Cetrumschole Nietcetrumschole Structurele odersteuig De school zorgt voor structure m.b.t. het werke aa talebeleid. 4. De school otplooit iitiatieve om de behoefte izake taalvaardigheid Nederlads i kaart te brege. 5. De school zorgt voor specifieke remediërig va leerlige met grote taalachterstad (i e/of uit de klas) Tabel 2: Schaalscores op het vlak va structurele odersteuig (uitgedrukt i % va totaal aatal schole). 1 C: cetrumschole e NC: iet-cetrumschole.

6 [ 6 ] Heel wat cetrumschole eme ee aatal globale iitiatieve om het werke aa het talebeleid structureel te odersteue. 61 % va de cetrumschole (item 3: 2+3+4) zorgt voor overkoepelede structure waarmee het werke aa het talebeleid orgaisatorisch wordt verakerd. Het gaat da bijvoorbeeld om het aastelle va ee coördiator talebeleid, de oprichtig va ee werkgroep talebeleid, maar ook om het uitwerke va structurele afsprake met alle leerkrachte om gericht te werke aa het talebeleid. Vaak wordt dit vergaad uitgewerkt (item 3: C: 3+4: 40 %). De iet-cetrumschole werke deze odersteuig via orgaisatorische structure vaak wat mider diep uit (item 3: NC: 3+4: 29 %). Verder brege heel wat schole de behoefte izake schoolse taalvaardigheid voor Nederlads i kaart (item 4: 2+3+4: C: 67 %, NC: 67 %). 33 % va de schole eemt dus og weiig tot gee iitiatieve op dit vlak. Opvalled is dat de verschille tusse cetrum- e iet-cetrumschole hier beperkt zij, odaks de verschillede istroom va leerlige met aderstalige achtergrod. Bij de kwalitatieve gegeves vide we de belagrijkste verklarig: de meeste schole beschikke over ee zorgwerkig die de leerotwikkelig va de leerlige moitort. Schole beschikke over diverse systeme om de talige behoefte va de leerlige i kaart te brege. Zo otere leerkrachte bevidige i ee leerligvolgsysteem over gerichte observaties, make fouteaalyses bij methodegebode of eige toetse, krijge ifo over geormeerde tests bij aspecte va de taalotwikkelig. De verzamelde gegeves worde door alle betrokkee op geregelde tijdstippe besproke (multidiscipliair overleg, klasseraad, zorgoverleg, overgagsgesprekke). Die gesprekke leide tot ee globale beeldvormig va oder adere de talige zorgvraag e tot gerichte maatregele voor zowel de eerstelijszorg door de titularis als voor de tweedelijszorg (specifieke zorgtrajecte al da iet hadeligsplamatig). Uiteidelijk merke we dat de meeste schole (item 5: 2+3+4: C: 88 %, NC: 83 %) iitiatieve eme om i ee passede remediërig te voorzie voor leerlige met ee grote taalachterstad. Dat gebeurt zelfs i heel wat schole die gee cocrete e brede visie op het vlak va talebeleid hebbe otwikkeld of gee specifieke iitiatieve hebbe geome om de behoefte izake schoolse taalvaardigheid voor Nederlads meer diepgaad i kaart te brege. Remediërig gebeurt zowel door de titularis als door zorgleerkrachte of extere zorgverstrekkers (bijvoorbeeld i het kader va GON, GOK, ). We kue dus stelle dat i de meeste schole curatieve iitiatieve de uitwerkig va ee meer overkoepeled talebeleid structureel odersteue. Prevetieve iitiatieve door meer gerichte aadacht voor het werke aa bijvoorbeeld Nederlads als istructietaal e voor de commuicatie kome i verhoudig echter mider voor. Dit bespreke we i de volgede paragrafe.

7 [ 7 ] Nederlads als istructietaal Cetrumschole Nietcetrumschole Nederlads als istructietaal De school maakt afsprake m.b.t. adaptief oderwijs via aagepaste talige odersteuig. 7. De school maakt afsprake met leerkrachte m.b.t commuicatief taalgebruik i elk leergebied/vak. 8. De school maakt afsprake met leerkrachte m.b.t correct e toegakelijk taalgebruik i cursusse. 9. De school maakt afsprake met leerkrachte m.b.t. de kwaliteit va talige aspecte va de evaluatie Tabel 3: Schaalscores op het vlak va odersteuig va het werke aa Nederlads als istructietaal (uitgedrukt i % va totaal aatal schole). Iets meer da de helft va alle basisschole maakt afsprake met het persoeel voor het werke aa Nederlads als istructietaal, ook vaak met ee duidelijke impact qua bereik e diepgag. Zo make ze afsprake over adaptief oderwijs met aadacht voor talige odersteuig (item 6: 2+3+4: C: 56 %, NC: 53 %) e het gebruik va werkvorme die ee commuicatief taalgebruik stimulere (item 7: 2+3+4: C: 55 %, NC: 54 %). We merke dat deze afsprake vaak goed uitgewerkt zij e ee ruim bereik hebbe, iets meer i de cetrumschole. Vaak gaat het wel om veeleer impliciete afsprake, bijvoorbeeld via differetiatiemodelle bie de gevolgde methodes, via wiskudebegrippe i basis- e uitbreidigsopdrachte, via dekstrategieë op posters of via de zorgwerkig. De aawezige zorgstructuur maakt dat leerlige met specifieke talige zorgvrage ee eerste - hoofdzakelijk remediëred - atwoord krijge op de school zelf. Schole werke same met het CLB, ouders of adere extere parters om tot ee heldere diagose te kome. Zo odig spreke zij STICORDImaatregele 2 (via odermeer hadeligsplae) op maat va het kid af. Deze aadacht voor remediërig e idividualiserig door de titularisse e de omkaderede zorgmedewerkers vormt de ker va het didactisch hadele va het basisoderwijs. Deze impliciete verwachtige worde explicieter dakzij formele e vaak ook iformele uitwisselig va ervarige tusse collega s, klasbezoeke door de directeur, afsprake i het schoolwerkpla of materiële odersteuig (zoals klas- e schoolbibliotheke, allerlei vorme va taalkoffers, digitale media). Ee volged belagrijk aspect i het kader va Nederlads als istructietaal is het gebruik va ee eevoudig e eeduidig te begrijpe Nederlads i alle geschreve tekste. We merke hier dat vooral de cetrumschole iitiatieve eme om cursusse i correct e voor de leerlige toegakelijk taalgebruik op te stelle (item 8: 2+3+4: C: 55 %, NC: 41 %). Zowel i de cetrum- als iet-cetrumschole gaat er i mider da de helft va de schole aadacht aar het bewake va de kwaliteit va de talige aspecte va de evaluatie (item 9: 2+3+4: C: 44 %, NC: 43 %). Het gaat bij deze twee aadachtspute veeleer om impliciete afsprake. Het is iet zo dat de directie dit specifiek oplegt, via bijvoorbeeld ee schoolwerkpla, ee vademecum voor de leerkracht of ee directe opvolgig. Het is veeleer zo dat de leerkracht, door de typische adaptieve wijze va werke, sel opmerkt waeer ee leerlig de les iet begrijpt omdat bijvoorbeeld de taal i het werkmateriaal of i zelf opgestelde teste te moeilijk is. Samevatted: ogeveer de helft va de oderzochte schole eemt weliswaar zivolle iitiatieve voor Nederlads als istructietaal, maar het impliciete karakter va de afsprake, de structure e de opvolgig make dat de prevetieve aadacht voor Nederlads als istructietaal og sterk leerkrachtafhakelijk is. 2 Stimulerede, compeserede, remediërede of dispeserede maatregele.

8 [ 8 ] Nederlads voor de commuicatie Cetrumschole Nietcetrumschole Nederlads voor de commuicatie De school maakt afsprake m.b.t. gebruik va Stadaardederlads bij de commuicatie met leerlige. 11. De school verzorgt de talige aspecte va de commuicatie met ouders (briefwisselig, oudercotacte, ). 12. De school otplooit iitiatieve om ee positieve omgag met taaldiversiteit e -cultuur te bevordere Tabel 4: Schaalscores op het vlak va odersteuig va het werke aa Nederlads voor de commuicatie (uitgedrukt i % va totaal aatal schole). 69 % va de basisschole maakt afsprake over het gebruik va Stadaardederlads bij de commuicatie met de leerlige (item 10: 2+3+4). Deze afsprake zij duidelijk bestemd voor alle leerkrachte e leerlige e het is vaak voldoede duidelijk waar e waeer de school het gebruik va Stadaardederlads va de leerlige verwacht. Aderzijds blijkt uit de kwalitatieve gegeves dat ee effectieve uitwerkig va afgesproke maatregele og te vaak ee ituïtief gebeure is e dat de afsprake weiig worde opgevolgd. Verder besteedt 93 % va de cetrumschole e 91 % va de iet-cetrumschole aadacht aa de kwaliteit va de commuicatie met de ouders i de briefwisselig, op de website, tijdes de oudercotacte,... (item 11: 2+3+4). Vauit de eigeheid va het basisoderwijs worde ouders vaak betrokke bij het schoolgebeure. Wat betreft de aadacht voor het omgaa met taaldiversiteit e taalcultuur als belagrijk aspect va het werke aa Nederlads voor de commuicatie, met daarbij ook aadacht voor taaliitiatie e talesesibiliserig, eme de schole i verhoudig mider iitiatieve (item 12: 2+3+4: C: 67 %, NC: 63 %). 3.3 Aadacht voor doeltreffedheid Cetrumschole Nietcetrumschole Aadacht voor doeltreffedheid De school evalueert de kwaliteit va de uitvoerig va het talebeleid. 16. De school evalueert de kwaliteit va de orgaisatie va het talebeleid Tabel 5: Schaalscores op het vlak va aadacht voor doeltreffedheid (uitgedrukt i % va totaal aatal schole). De scores zij duidelijk: de meeste schole hebbe weiig tot gee aadacht voor ee gerichte e structurele evaluatie va het gevoerde talebeleid, och op het iveau va de uitvoerig (item 15: 0+1: C: 68 %, NC: 61 %), och op het iveau va de orgaisatie (item 16: 0+1: C: 65 %, NC: 67 %). Nochtas blijkt uit adere gegeves (zie item 4) dat heel wat schole iitiatieve eme om testgegeves op schooliveau te verzamele. Schole beschikke daardoor over cocrete resultate va methodegebode taaltoetse die ook i het schoolrapport zij opgeome of ook over de resultate va taaltests va koepelorgaisaties voor verschillede domeie va Nederlads. Die resultate kue schole zelf verge-

9 [ 9 ] lijke met de resultate va ee gelijkaardige Vlaamse school. De meeste schole gebruike deze gegeves echter vooral i het kader va het werke aa Nederlads als leergebied e gebruike ze bija iet voor het cocreter evaluere va (de effecte va) ee breder talebeleid. Uit de kwalitatieve gegeves blijkt dat meer aadacht voor de evaluatie va het talebeleid meestal samegaat met de keuze voor het thema taalvaardigheidsoderwijs i het kader va GOK. Die evaluatie valt da ook same met de formele zelfevaluatie va de voorbije GOK-cyclus (of het Rad e Taal-actiepla). Samevatted stelle we vast dat de evaluatie va het talebeleid mometeel og beperkt is. De veratwoordig va leerkrachte te aazie va het beleid blijft da ook beperkt. 3.4 Aadacht voor otwikkelig Cetrumschole Nietcetrumschole Aadacht voor otwikkelig De school stuurt de aapak va het talebeleid bij Er is aadacht voor ee participatieve otwikkelig va het talebeleid. 19. De school eemt iitiatieve izake professioaliserig m.b.t. talebeleid. 20. De school heeft aadacht voor professioaliserig m.b.t. de herziee eidterme Nederlads. 21. De school heeft aadacht voor professioaliserig m.b.t. de herziee eidterme Fras Tabel 6: Schaalscores op het vlak va aadacht voor otwikkelig (uitgedrukt i % va totaal aatal schole). De kwatitatieve gegeves toe aa dat, vergeleke met het oderzoek talebeleid i , ee sigificat groter aatal schole - vooral cetrumschole - hu visie, orgaisatie e aapak va het talebeleid bijstuurt (item 17: 2+3+4: C: 50 %, NC: 40 %). Dit geeft ee eerste idicatie va ee positieve evolutie. De aalyse va de kwalitatieve gegeves geeft ee mogelijke verklarig. Hieruit blijkt dat heel wat schole de uitwerkig va hu talebeleid het laatste jaar of de laatste twee jare aa het opstarte ware, waardoor pas u mogelijke bijsturige op gag kue kome. I heel wat gevalle staa de schole e leerkrachte echter og aa het begi va ee otwikkeligstraject. De otwikkeligsdyamiek is sterk afhakelijk va de kase die leerkrachte krijge om actief te participere aa het talebeleid. Ook hier merke we, vergeleke met het oderzoek talebeleid i , ee sigificate eerste idicatie va ee positieve evolutie, vooral i de cetrumschole (item 18: 2+3+4: C: 52 %, NC: 43 %). Uit de kwalitatieve gegeves blijkt dat dit bijvoorbeeld gebeurt door, aasluited bij het professioaliserigsbeleid, te zorge voor structure om de keis va het talebeleid te multiplicere bie het team va leerkrachte. Het ka bijvoorbeeld ook door structure te voorzie die het meedeke over ee beleidsvisie e aapak mogelijk make. Meer da de helft va de schole zorgt ervoor dat de leerkrachte scholig over talebeleid volge (item 19: 2+3+4: C: 55 %, NC: 51 %). Uit de kwalitatieve gegeves blijkt echter dat deze scholige og dikwijls beperkt blijve tot directeurs, ee beperkt aatal leerkrachte of bepaalde teams. Toch merke we aderzijds ook dat de professioaliserig izake talebeleid i Vlaadere i 26 % va de cetrumschole e 22

10 [ 10 ] % va de iet-cetrumschole ook structureel, diepgaad e met ee ruim bereik werd uitgewerkt (item 19: 3+4). Al bij al blijft het volge va scholig, zeker i de schole va het gewoo basisoderwijs, echter vaak og leerkrachtafhakelijk. Dit heeft als gevolg dat sommige leerkrachte, door hu vooropleidig of de extra gevolgde ascholig, al ee sterke basis hebbe, terwijl dit voor adere leerkrachte mider het geval is. De vaststellige bij dit oderzoek geve wel ee idicatie dat wat betreft de professioaliserig voor de herziee eidterme Nederlads (item 20: 2+3+4: C: 65 %, NC: 63 %) e Fras (item 21: 2+3+4: C: 67 %, NC: 60 %) ee ihaalbewegig op gag is gekome, vergeleke met het oderzoek talebeleid i Resultate secudair oderwijs 4.1 Aadacht voor doelgerichtheid Cetrumschole Nietcetrumschole Visie e doelstellige De school heeft ee visie op talebeleid De school heeft doelstellige vooropgesteld met betrekkig tot talebeleid Tabel 7: Schaalscores op het vlak va doelgerichtheid (uitgedrukt i % va totaal aatal schole). 68 % va de 25 oderzochte schole i de steekproef bie de cetrumschole (item 1: 2: 28 %, 3+4: 40%) heeft ee visie op talebeleid uitgewerkt e heeft daarbij ook doelstellige vooropgesteld (item 2: 2+3+4: 68 %). I de iet-cetrumschole (= 32) gaat het zelfs om 84 % (2: 44%, 3+4: 40 %). Uit de kwalitatieve gegeves blijkt dat og i ee aatal cetrumschole de breedte e diepgag va de visieotwikkelig beperkt blijve (0+1: 32 %, 2: 28 %). De visie is vaak og ovoldoede aagepast aa de verschille i de istroom va leerlige met ee aderstalige achtergrod, wat vaak ee grotere uitdagig vormt da de situatie i de iet-cetrumschole. I de iet-cetrumschole is de visie, i verhoudig tot de uitdagige waar ze ee atwoord op moete biede, vaak meer uitgewerkt. 4.2 Aadacht voor odersteuig Structurele odersteuig Cetrumschole Nietcetrumschole Structurele odersteuig De school zorgt voor structure m.b.t. het werke aa talebeleid. 4. De school otplooit iitiatieve om de behoefte izake taalvaardigheid Nederlads i kaart te brege. 5. De school zorgt voor specifieke remediërig va leerlige met grote taalachterstad (i e/of uit de klas) Tabel 8: Schaalscores op het vlak va structurele odersteuig (uitgedrukt i % va totaal aatal schole).

11 [ 11 ] Heel wat cetrumschole eme ee aatal globale iitiatieve om het werke aa het talebeleid structureel te odersteue. 60 % va de cetrumschole (item 3: 2+3+4) zorgt voor overkoepelede structure om het werke aa het talebeleid orgaisatorisch te verakere. Uit de kwalitatieve gegeves blijkt het iet allee te gaa om bijvoorbeeld de aastellig va ee coördiator talebeleid, de oprichtig va ee werkgroep talebeleid, maar ook om de uitwerkig va structurele e doelgerichte afsprake met alle leerkrachte. I de iet-cetrumschole is de situatie og iets beter (item 3: 2+3+4: NC: 69 %). Verder brege heel wat schole de behoefte izake schoolse taalvaardigheid voor Nederlads i kaart (item 4: 2+3+4: C: 76 %, NC: 78 %). Opvalled is dat de verschille tusse cetrum- e iet-cetrumschole hier beperkt zij, odaks de verschillede istroom va leerlige met aderstalige achtergrod. Bij de kwalitatieve gegeves vide we de belagrijkste verklarig: de meeste schole beschikke over diverse systeme om de talige behoefte va de leerlige i kaart te brege. Zo otere leerkrachte bevidige i ee leerligvolgsysteem op basis va observaties, toetse e exames. De verzamelde gegeves worde door alle betrokkee op geregelde tijdstippe besproke (iter overleg, klasserade). Uiteidelijk merke we dat schole iitiatieve eme om i ee passede remediërig te voorzie voor leerlige met ee grote taalachterstad (item 5: 2+3+4: C: 76 %, NC: 81 %). Dat gebeurt zelfs i heel wat schole die gee cocrete e brede visie op talebeleid hebbe otwikkeld. We kue dus stelle dat i de meeste schole curatieve iitiatieve de uitwerkig va ee meer overkoepeled talebeleid structureel odersteue. Prevetieve iitiatieve door meer gerichte aadacht voor het werke aa bijvoorbeeld Nederlads als istructietaal e voor de commuicatie kome i verhoudig mider voor. Dit bespreke we i de volgede paragrafe Nederlads als istructietaal Cetrumschole Nietcetrumschole Nederlads als istructietaal De school maakt afsprake m.b.t. adaptief oderwijs via aagepaste talige odersteuig. 7. De school maakt afsprake met leerkrachte m.b.t commuicatief taalgebruik i elk leergebied/vak. 8. De school maakt afsprake met leerkrachte m.b.t. correct e toegakelijk taalgebruik i cursusse. 9. De school maakt afsprake met leerkrachte m.b.t. de kwaliteit va talige aspecte va de evaluatie Tabel 9: Schaalscores op het vlak va odersteuig va het werke aa Nederlads als istructietaal (uitgedrukt i % va totaal aatal schole). Ogeveer 60 % va de iet-cetrumschole maakt afsprake met het persoeel, die expliciet gaa over het werke aa Nederlads als istructietaal. De situatie is voor ee aatal aspecte wat egatiever i de cetrumschole. Zo make zowel cetrum- als iet-cetrumschole ee aatal afsprake rod adaptief oderwijs met aadacht voor talige odersteuig (item 6: 2+3+4: C: 60 %, NC: 62 %), maar is er ee verschil wat betreft het stimulere va werkvorme die ee commuicatief taalgebruik odersteue (item 7: 2+3+4: C: 52 %, NC: 63 %) e het make va afsprake met leerkrachte met betrekkig tot ee correct e toegakelijk taalgebruik i cursusse (item 8: 2+3+4: C: 44 %, NC: 59 %). Uit de kwalitatieve gegeves blijkt dat de afsprake ovoldoede zij aagepast aa het leerligepubliek. Het is duidelijk dat bijvoor-

12 [ 12 ] beeld de afsprake met leerkrachte over het taalgebruik i cursusse verder moete gaa i schole met zeer veel aderstalige leerlige da i adere schole. Ook stelle we zowel i de cetrum- als ietcetrumschole vast dat de afsprake ee beperkte diepgag e bereik hebbe. Vaak gaat het om veeleer impliciete verwachtige die da wel explicieter worde via formele e vaak ook iformele uitwisselig va ervarige tusse collega s, via afsprake i het schoolwerkpla of via materiële odersteuig (zoals klas- e schoolbibliotheke, het verwachte gebruik va digitale media). Positief is dat i ca. 60 % va de cetrum- e iet-cetrumschole aadacht gaat aar het bewake va de kwaliteit va de talige aspecte va de evaluatie (item 9: 2+3+4: C: 60 %, NC: 56 %). Uit de kwalitatieve gegeves blijkt dat heel wat schole met veel aderstalige leerlige aadacht scheke aa de trasparatie e eeduidigheid va de evaluatie. Samevatted: ogeveer de helft va de oderzochte schole eemt weliswaar zivolle iitiatieve voor Nederlads als istructietaal, maar het impliciete e vaak weiig diepgaade karakter va de afsprake e de opvolgig hierva make dat de prevetieve aadacht voor Nederlads als istructietaal og sterk leerkrachtafhakelijk is. Vooral de cetrumschole staa voor de uitdagig om hu visie, afsprake e structure op het vlak va het werke aa Nederlads als istructietaal aa te passe aa hu leerligepubliek Nederlads voor de commuicatie Cetrumschole Nietcetrumschole Nederlads voor de commuicatie De school maakt afsprake m.b.t. gebruik va Stadaardederlads bij de commuicatie met leerlige. 11. De school verzorgt de talige aspecte va de commuicatie met ouders (briefwisselig, oudercotacte, ). 12. De school otplooit iitiatieve om ee positieve omgag met taaldiversiteit e -cultuur te bevordere Tabel 10: Schaalscores op het vlak va odersteuig va het werke aa Nederlads voor de commuicatie (uitgedrukt i % va totaal aatal schole). Het grootste deel va de cetrumschole e iet-cetrumschole maakt afsprake over het gebruik va Stadaardederlads bij de commuicatie met de leerlige (item 10: 2+3+4: C: 80 %, NC: 90 %). Uit de kwalitatieve data blijkt dat deze afsprake duidelijk bestemd zij voor alle leerkrachte e leerlige e het is vaak voldoede duidelijk waar e waeer me Stadaardederlads va de leerlige verwacht. Aderzijds blijkt uit de kwalitatieve gegeves dat ee effectieve uitwerkig va afgesproke maatregele og vaak ee ituïtief gebeure is e dat de afsprake voor het gebruik va het Stadaardederlads weiig worde opgevolgd. Verder bestede 68 % va de cetrumschole e 91 % va de iet-cetrumschole aadacht aa de kwaliteit va de commuicatie met de ouders i de briefwisselig, op de website, tijdes de oudercotacte,... (item 11: 2+3+4). Uit de kwalitatieve gegeves blijkt dat ee aatal cetrumschole og te weiig maatregele eemt om de complexiteit va de commuicatie aa te passe aa leerlige e ouders. Wat betreft de aadacht voor het omgaa met taaldiversiteit e taalcultuur als belagrijk aspect va het werke aa Nederlads voor de commuicatie, eme heel wat schole iitiatieve (item 12: 2+3+4: C: 64 %, NC: 53 %), met i verhoudig mider aadacht hiervoor i de iet-cetrumschole. Dit ka ochtas ook deel uitmake va het astreve va de vakoverschrijdede eidterme.

13 [ 13 ] 4.3 Aadacht voor doeltreffedheid Cetrumschole Nietcetrumschole Aadacht voor doeltreffedheid De school evalueert de kwaliteit va de uitvoerig va het talebeleid. 16. De school evalueert de kwaliteit va de orgaisatie va het talebeleid Tabel 11: Schaalscores op vlak va aadacht voor doeltreffedheid (uitgedrukt i % va totaal aatal schole). De scores zij duidelijk: heel wat schole hebbe weiig tot gee aadacht voor ee gerichte e structurele evaluatie va het gevoerde talebeleid, och op het iveau va de uitvoerig va het talebeleid (item 15: 0+1: C: 52 %, NC: 41 %) och op het iveau va de orgaisatie va het talebeleid (item 16: 0+1: C: 64 %, NC: 38 %). Nochtas blijkt uit adere gegeves (zie item 4) dat heel wat schole iitiatieve eme om testgegeves op schooliveau te verzamele. De meeste schole gebruike deze gegeves echter vooral i het kader va het werke aa Nederlads als vak, evetueel Nederlads als istructietaal. Ze gebruike de gegeves mider vaak voor het cocreter evaluere va (de effecte va) ee breder talebeleid. Op basis va de kwalitatieve gegeves blijkt dat meer aadacht voor de evaluatie va het talebeleid vaak samegaat met de keuze voor het thema taalvaardigheidsoderwijs i het kader va GOK e dat die evaluatie da ook samevalt met de formele zelfevaluatie va de voorbije GOK-cyclus. Het valt ook op dat vooral i de cetrumschole de evaluatie i gebreke blijft. Uit de kwalitatieve gegeves blijkt immers dat ee aatal cetrumschole het talebeleid weiig diepgaad i vraag stelt, hoewel het oderzoek aatoot dat de afsprake die de school maakt met haar leerkrachte, de opvolgig hierva (iveau uitvoerig) e de iitiatieve die ze eemt (iveau orgaisatie) og ovoldoede atwoord biede op de gestelde uitdagige. Juist i deze schole drigt ee diepgaade evaluatie zich op va wat al da iet werkt bie het talebeleid (als oderdeel va ee brede leer- e leerligebegeleidig). 4.4 Aadacht voor otwikkelig Cetrumschole Nietcetrumschole Aadacht voor otwikkelig De school stuurt de aapak va het talebeleid bij Er is aadacht voor ee participatieve otwikkelig va het talebeleid. 19. De school eemt iitiatieve izake professioaliserig m.b.t. talebeleid. 20. De school heeft aadacht voor professioaliserig m.b.t. de herziee eidterme Nederlads. 21. De school heeft aadacht voor professioaliserig m.b.t. de herziee eidterme Fras Tabel 12: Schaalscores op het vlak va aadacht voor otwikkelig (uitgedrukt i % va totaal aatal schole).

14 [ 14 ] De kwatitatieve gegeves toe aa dat, vergeleke met het oderzoek talebeleid i , ee sigificat groter aatal schole hu visie, orgaisatie e aapak va het talebeleid bijsture (item 17: 2+3+4: C: 44 %, NC: 63 %), echter met hetzelfde verschil tusse cetrum- e iet-cetrumschole als bij het aspect evaluatie va het talebeleid. Dit geeft ee eerste idicatie va ee positieve evolutie. Dat heel wat schole de uitwerkig va hu talebeleid og maar sids ee of twee jare aa het opstarte zij, verklaart dit. Daardoor moete i heel wat schole de bijsturige og op gag kome. I ee aatal gevalle blijve de schole é leerkrachte echter aa het begi va ee otwikkeligstraject staa. De otwikkeligsdyamiek is sterk afhakelijk va de kase die leerkrachte krijge om actief te participere aa het talebeleid. Ook hier merke we vergeleke met het oderzoek talebeleid i , ee positieve evolutie (item 18: 2+3+4: C: 48 %, NC: 63 %). Uit de kwalitatieve gegeves blijkt dat dit bijvoorbeeld gebeurt door, aasluited bij het professioaliserigsbeleid, te zorge voor structure om de keis va het talebeleid te multiplicere. Het ka bijvoorbeeld ook door structure te voorzie die het meedeke over ee beleidsvisie e aapak mogelijk make. Meer da de helft va de schole zorgt ervoor dat de leerkrachte scholig rod talebeleid volge (item 19: 2+3+4: C: 56 %, NC: 69 %). Uit de kwalitatieve gegeves blijkt dat deze scholige soms og beperkt blijve tot directeurs, ee aatal leerkrachte of bepaalde werkgroepe. Toch merke we aderzijds ook dat de professioaliserig izake talebeleid i Vlaadere i 32 % va de cetrumschole e 41 % va de iet-cetrumschole ook structureel e diepgaad werd uitgewerkt, waarbij alle leerkrachte betrokke worde (item 19: 3+4). Al bij al blijft het volge va scholig og leerkrachtafhakelijk. Dit heeft als gevolg dat sommige leerkrachte, door hu vooropleidig of de extra gevolgde ascholig, al ee sterke basis hebbe, terwijl dit voor adere leerkrachte mider het geval is. De vaststellige bij dit oderzoek geve wel ee idicatie dat wat betreft de professioaliserig voor de herziee eidterme Nederlads (item 20: 2+3+4: C: 48 %, NC: 56 %) e Fras (item 21: 2+3+4: C: 48 %, NC: 56 %) ee ihaalbewegig op gag is gekome, vergeleke met het oderzoek talebeleid i Coclusie e aabevelige 5.1 Coclusie Op basis va het verkorte oderzoek talebeleid kome we tot coclusies die vergelijkbaar zij met het meer uitgebreide oderzoek talebeleid Tot 60 % va de Vlaamse schole werkt aa de uitwerkig va ee talebeleid. Vaak gaat dit gepaard met ee relevate visieotwikkelig, gekoppeld aa ee aatal odersteuede iitiatieve om deze visie ook i de praktijk te kue omzette. Het gaat er da vooral om dat schole: kome tot afsprake op het vlak va het werke aa Nederlads als istructietaal i alle leergebiede/ vakke ervoor zorge dat ze voldoede zicht krijge op de talige ode va de leerlige (e dus op de ood aa bijkomede odersteuig e remediërig) zorge voor ee meer structurele remediërig bij talige ode zorge voor ekele structure die het talebeleid odersteue (zorgcoördiatore, leerligvolgsysteem, ee coördiator talebeleid of ee werkgroep talebeleid die cocrete iitiatieve uitwerkt)

15 [ 15 ] cocrete iitiatieve eme op het vlak va Nederlads voor de commuicatie e op het vlak va Nederlads e modere vreemde tale als vak de professioaliserig izake talebeleid stimulere. Bie deze groep va ogeveer 60 % va de schole zij er echter og grote verschille. Slechts ogeveer 20 % va alle schole heeft ee talebeleid uitgewerkt met diepgag e ee groot bereik. Het gaat hier da om de voorbeelde va goede praktijk. Dit beteket echter ook dat bij de 40 % schole die op ee relevate wijze bezig zij met de uitwerkig va ee talebeleid er og grote verschille bestaa wat betreft diepgag e bereik va de iitiatieve e er dus og belagrijke stappe kue worde gezet. Opvalled hierbij is dat wat betreft ee va de keraspecte va het talebeleid, amelijk het werke aa Nederlads als istructietaal, de afsprake vaak beperkt e impliciet zij e de opvolgig achterwege blijft. Dit maakt dat de essetiële prevetieve aadacht voor Nederlads als istructietaal og i te grote mate leerkrachtafhakelijk is. Het is echter wel al zo dat, vergeleke met het oderzoek talebeleid i , dit vervolgoderzoek de eerste idicaties geeft voor ekele mogelijke positieve evoluties. Zo brege odertusse meer schole de talige begisituatie va de leerlige i kaart (ca. 90 %) e sture ee groter aatal schole i het basis- e secudair oderwijs hu visie, orgaisatie e aapak va het talebeleid bij (ca. 50 %), i ee groter aatal gevalle ook gebaseerd op ee meer uitgebreide evaluatie va het talebeleid. Verder creëert me ook i ee groter aatal schole (rod de 50 %) kase om te kue participere aa de otwikkelig va het talebeleid (weliswaar met verschille tusse cetrum- e iet-cetrumschole). Ook hier merke we dus ee mogelijk positieve evolutie, hoewel we hierbij omiddellijk opmerke dat het gaat om ee eerste vervolgoderzoek, waardoor het og iet mogelijk is om hier al ee tred uit af te leide. Ee volgede coclusie echter is dat er heel wat schole zij (ogeveer 40 %) die gee of zeer weiig stappe hebbe oderome voor het uitwerke va ee talebeleid. Aagezie talebeleid ee belagrijk deelaspect vormt va leerbegeleidig - talige tekorte of taalstoorisse make het moeilijker voor leerlige om leerdoele te bereike - moete deze schole hu veratwoordelijkheid eme. De uitwerkig va ee goede leerbegeleidig is immers iheret voor elke school die kwaliteit wil levere. Uiteraard speelt de cotext va de school hierbij ee belagrijke rol. Het is duidelijk dat schole waar de istroom va taalzwakke leerlige (bijvoorbeeld va allochtoe afkomst, maar ook uit cultureel of educatief zwakkere milieus) beperkter is, het talebeleid mider vergaad uitwerke. Toch moete ook deze schole alert zij voor mogelijke taalgerelateerde leerprobleme e ee breed talebeleid uitwerke, iet allee om te voorkome dat bepaalde leerlige hier ogemerkt e oterecht te weiig leerkase zoude krijge, maar ook om ervoor te zorge dat taalsterke leerlige op ee gepaste wijze worde uitgedaagd. Aderzijds wordt duidelijk dat bepaalde schole juist voor ee grotere uitdagig staa. Deze schole vide we meer terug i de categorie va de cetrumschole. Nieuw te aazie va het oderzoek talebeleid is dat u ook ee aatal cetrumschole va het secudair oderwijs werde oderzocht 3. Uit de beschikbare gegeves blijkt dat het talebeleid i deze schole, rekeig houded met de uitdagige waarop ze ee atwoord moete biede, mider diepgaad e met ee mider breed bereik werd uitgewerkt da i de iet-cetrumschole. Uit de kwalitatieve gegeves blijkt dat de afsprake e structure vaak og ovoldoede zij aagepast aa het leerligepubliek. Deze vaststellige stemme trouwes overee met het oderzoek talebeleid , dat aagaf dat og i heel wat schole met ee duidelijke istroom va taalzwakke leerlige er tege de verwachtige i toch og weiig werd geïvesteerd 3 Hierbij moete we echter vermelde dat het gaat om ee og te beperkt aatal schole om te kue spreke va ee represetatieve steekproef. Dit moet dus worde aagevuld met schole uit het oderzoek

16 [ 16 ] i talebeleid. Het is duidelijk dat zeker i deze schole de uitwerkig va ee voldoede doelgericht talebeleid zich opdrigt. 5.2 Aabevelige Aagezie de vaststellige op basis va dit vervolgoderzoek talebeleid i grote mate gelijkaardig zij als deze bij het oderzoek talebeleid , eme we de toemalige aabevelige hieroder over. Zo otstaat ee overzicht va ee aatal mogelijke iitiatieve om te werke aa het talebeleid op het iveau va beleid (overheid, oderwijsverstrekkers, pedagogische begeleidigsdieste, scholegemeeschappe,...), op het iveau va de school e op het iveau va de leerkrachte. I de samevattig va het oderzoek, gepubliceerd i de Oderwijsspiegel 2012, werde ekel de meest drigede aabevelige opgeome, gebaseerd op de meest pregate vaststellige uit het oderzoek (amelijk de highlights die i de coclusie hiervoor i het vet werde aageduid). Deze aabevelige duide we hieroder ook i het vet aa Voor het beleid Visie De overheid verwacht de uitwerkig va ee talebeleid. Ze verwacht ook ee uitstekede beheersig va het Nederlads e, afhakelijk va het oderwijsiveau, ee degelijke beheersig va éé, twee of meer vreemde tale. Blijf over deze verwachtige commuicere e volg de implemetatie va deze doelstellige i de schole verder op. Stimuleer scholegemeeschappe tot itere samewerkig op het vlak va talebeleid, om mese e middele efficiëter e effectiever i te zette. Maak middele voor talebeleid vrij, waarvoor de school zich moet veratwoorde. De huidige GOKmiddele die igezet worde voor talebeleid zij ee belagrijke facilitator, maar zij iet steeds voldoede om op ee kwaliteitsvolle wijze aadacht te bestede aa het talebeleid. Talige behoefte i kaart brege Odersteu de verdere uitwerkig e het gebruik va kwaliteitsvolle e betaalbare istrumete om de talige behoefte, zowel voor Nederlads als voor modere vreemde tale, i kaart te brege. Aadacht voor otwikkelig Odersteu de uitwerkig va voldoede (diepgaade) ascholigsprogramma s op het vlak va talebeleid, met aadacht voor zowel beleidsmatige aspecte als de wijze waarop leerkrachte (Nederlads, modere vreemde tale, de adere leergebiede/vakke) cocreet werk kue make va het talebeleid i hu klasse Voor de school Visie Otwikkel ee brede visie op het talebeleid, die rekeig houdt met de schooleige cotext e iput. Ga a of het talebeleid i verhoudig staat tot de uitdagige waarvoor je als school gesteld wordt. Zorg er hierbij voor dat je met je iitiatieve alle leerlige bereikt.

17 [ 17 ] Normstellig Vertaal deze visie op talebeleid i duidelijke, meetbare, activerede doelstellige. Resposabiliseer alle leerkrachte. Talige behoefte i kaart brege Zet specifieke e valide istrumete i om de talige behoefte (zowel voor Nederlads als modere vreemde tale) i kaart te brege e betrek de leerkrachte hierbij. Nederlads als istructietaal Maak cocrete afsprake met de leerkrachte over het werke aa Nederlads als istructietaal, zowel over de diepgag als over het bereik bij alle leerlige e volg deze afsprake op. Nederlads voor de commuicatie Durf verder gaa da het make va afsprake over Stadaardederlads. Ivesteer ook i iitiatieve om begrip te krijge voor taaldiversiteit e breg leerlige i cotact met aderstalige culture. Tracht ouders te betrekke bij het schoolgebeure. Tale als leergebied/vak Maak voldoede cocrete afsprake met ee duidelijk bereik aar alle taalleerkrachte om het werke aa tale als leergebiede of vakke gericht aa te sture e te odersteue. Blijf hierbij de hoge verwachtige (uitstekede beheersig va het Nederlads e, afhakelijk va het oderwijsiveau, ee degelijke beheersig va éé, twee of meer vreemde tale) beadrukke e de bijdrage va taalvakke aa het talebeleid. Orgaisatorische odersteuig Werk ee cocrete, structurele aapak uit om evetuele achterstade op het vlak va Nederlads (als schooltaal) of modere vreemde tale te remediëre (via differetiëre i de klas of specifiek remediëre buite de klas). Voorzie i de odige materiële e structurele odersteuig, met oder meer aadacht voor actieve werkvorme, aagepaste didactische middele i (taal)klasse, leerligvolgsysteem, aagepaste grootte va de lesgroepe. Voorzie i - afhakelijk va de grootte e eigeheid va de school - voldoede structure e mese om de uitvoerig va de take bij het talebeleid zivol te orgaisere e te verdele. Aadacht voor doeltreffedheid Evalueer het talebeleid. Baseer deze evaluatie op cocrete resultate va het talebeleid e op het agaa va wat er cocreet va de afsprake op beleidsiveau werd uitgevoerd i de klaspraktijk. Aadacht voor otwikkelig Zorg ervoor dat alle leerkrachte voldoede geschoold zij op het vlak va talebeleid. Zorg ervoor dat deze professioaliserig voldoede relevat (e actueel) is i het kader va hu lesopdracht. Zorg voor ee breed draagvlak bij het otwikkele e uitwerke va ee talebeleid. Verhoog de medewerkig door het zorge voor structure waarbij leerkrachte kue meedeke over ee beleidsvisie e aapak e die de keis over het talebeleid multiplicere.

18 [ 18 ] Durf de eige visie, orgaisatie e aapak va het gevoerde talebeleid grodig bijsture op basis va evaluaties, scholige e ervarige. Laat het volledige schoolteam (directie, leerkrachte,...) waar odig odersteue (via professioaliserig, begeleidig,...) Voor de leerkrachte Visie Zorg dat je de schoolvisie op het talebeleid ket e dat je voldoede betrokke bet bij de otwikkelig erva. Zorg ervoor dat je acties uitwerkt bie het geheel va je lesse e voor alle leerlige. Normstellig e talige behoefte i kaart brege Verzamel mee gegeves over de resultate va het taallere va elke leerlig. Oderzoek mee welke de evetuele ode zij, zowel va de taalsterke als de taalzwakke leerlige. Probeer a te gaa of jouw aapak i de klas ee positieve impact heeft. Nederlads als istructietaal Stel je ope voor de implemetatie va de iitiatieve izake Nederlads als istructietaal die het talebeleid op school aar voor schuive. Pas je keis over didactische werkvorme op het vlak va adaptief oderwijs, differetiatie e activered oderwijs toe. Besteed i alle leergebiede of vakke voldoede aadacht aa Nederlads als istructietaal. Foute e gebrek aa izicht zij immers vaak te wijte aa tekorte bij de leerlige op het vlak va de beheersig va het Nederlads e iet aa ovoldoede capaciteite of izet. De leerkracht ka dus het verschil make. Maak afsprake i de klas of op school met de leerlige over de maier waarop zij kue toe dat ze iets iet begrijpe. Zorg ervoor dat je ee atwoord kut geve op de talige zorgvraag va de leerlige. Tale als leergebied/vak Draag vauit het leergebied/vak Nederlads bij aa ee uitstekede beheersig va het Nederlads. Spa je verder i om de leerpladoelstellige/eidterme voor Fras e Egels te bereike. Geef aa welke acties odig zij zodat het gevoerde talebeleid ook de vreemdetalekeis va de leerlige bevordert. Nederlads voor de commuicatie Let op je taalgebruik: spreek Stadaardederlads, stimuleer je leerlige om dat ook te doe e leer he aagepaste taalregisters te gebruike. Stimuleer de commuicatie i het Nederlads met ouders e leerlige. Neem iitiatieve om leerlige i cotact te brege met aderstalige culture. Aadacht voor doeltreffedheid Wees bereid om je eige rol i het talebeleid te veratwoorde. Baseer je hiervoor op cocrete resultate va je realisaties bie het talebeleid e op de uitvoerig va de schoolafsprake i je klaspraktijk.

19 [ 19 ] Aadacht voor otwikkelig Maak je idividuele ode voor ascholig kebaar. Neem zelf iitiatief om scholig te volge die aasluit bij je idividuele behoefte e bij belagrijke aspecte va het talebeleid va de school. Multipliceer je keis over talebeleid i werkgroepe op school of i de scholegemeeschap. Gebruik je ervarig e izichte ook om mee te werke aa het bijsture va de visie, orgaisatie e aapak va het talebeleid op school. Draag zo bij aa ee breed draagvlak voor het otwikkele e uitwerke va ee talebeleid op school.