Doe er iets aan! Internet ontdekken in de klas met OnderStroom

Transcriptie

1 DIDACTIEK & INTERNET 1 & 1 Doe er iets aa! Iteret otdekke i de klas met OderStroom Ie Callebaut Weteschappelijk medewerker verbode aa het Cetrum voor Taal e Migratie / Steuput NT2 (K.U.Leuve) 1. Het iteretproject OderStroom 1.1. Situerig 1.2. Opzet 1.3. Websites e lespakket 1.4. Cocrete uitwerkig 1.5. Doelstellige 1.6. Didactische uitgagspute 1.7. Odersteuig 2. Iteret als didactisch medium 2.1. Motivatie 2.2. Iformatieverwervig 2.3. Iformatieverwerkig 2.4. Iteractie 3. Algemee coclusie Literatuur Note ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING & AFL. 6, JUNI 2004, 45

2 DIDACTIEK & INTERNET 1 & 2 Krachtlije Het iteret is haast iet meer weg te deke als iformatie- e commuicatiekaaal. Ook i de klaspraktijk gaa de computer e het iteret meer e meer ee rol spele. Het is da ook belagrijk dat leerlige e leerkrachte hier op ee zivolle maier mee lere werke. OderStroom, ee iteretproject rod de thema s eergie e milieu voor de derde graad lager oderwijs, wil het iteret op ee aageame e zivolle maier itroducere i de oderwijsleersituatie. OderStroom wil tegemoetkome aa de behoefte va leerkrachte aa goed istapmateriaal e tegelijkertijd de mogelijkhede va ICT beutte om bij te drage tot efficiëter oderwijs. Door het aabiede va kat-eklaar lesmateriaal e ee optimale odersteuig, wil OderStroom leerkrachte de mogelijkhede va ICT-gebruik i de klas toe : hoe ka je ICT izette om vakdoelstellige te realisere bie ee actuele visie op oderwijs als ee actief e iteractief keiscostructieproces? ICT op zich biedt immers gee garatie op effectief lere. Ee motiverede opdracht, igebed i ee bredere, krachtige oderwijscotext, is eve belagrijk. AFL. 6, JUNI 2004, 46 & ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING

3 DIDACTIEK & INTERNET 1 & 3 & 1. Het iteretproject OderStroom 1.1. Situerig zorgverbredigsoderwijs Tijdes het schooljaar liep i Vlaadere het oderzoeksproject Educatieve software als odersteuig i de zorgverbredig 1, i opdracht va het Miisterie va Oderwijs. I dit project werd agegaa welke meerwaarde educatieve software ka hebbe bie de verschillede actieterreie va zorgverbredig (taalvaardigheid, itercultureel oderwijs, prevetie e remediërig e differetiatie). Dit gebeurde door het screee va educatieve software. Daaruit volgde de afbakeig va criteria waaraa software moet voldoe om ee meerwaarde te levere aa zorgverbredigsoderwijs. Daaraast had ook ee veldoderzoek plaatst aar het cocrete gebruik va educatieve software i de klaspraktijk. Uit dit project groeide de opvattig dat ee succesvolle itegratie va ICT i het oderwijs moet worde gegagmaakt door cocrete, kat-e-klare projecte die leerkrachte i de mogelijkheid stelle om op ee veilige e selle maier de mogelijkhede va computerodersteud oderwijs te lere kee. grotere focus op het iteret De izichte die i dit oderzoeksproject werde verzameld, werde via het project Terra Nova, ee zoektocht aar Gee Savoy verspreid. 2 Dit is ee lespakket (voor de derde graad lager oderwijs e de eerste graad secudair oderwijs), opgebouwd rod tie educatieve computerprogramma s (cdroms). Het succes va Terra Nova illustreerde dat er bij leerkrachte heel wat vraag was aar materiaal om de ivoerig va ICT i hu klaspraktijk te odersteue. Alsmaar vaker werd ook de vraag gesteld aar materiaal om i de klas met iteret te werke. Ee volged project, OderStroom, wil op deze ieuwe ICT-tred, ee grotere focus op het iteret, ispele. ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING & AFL. 6, JUNI 2004, 47

4 DIDACTIEK & INTERNET 1 & Opzet stramie va ee webspeditie I OderStroom, ee iteretproject rod eergie e milieu, roept Reggie (ee fictief persoage) de leerlige op om same met haar eergie te bespare e zo het milieu te redde. OderStroom is opgebouwd volges het stramie va ee webspeditie. Dit is ee lesvorm waarbij leerlige met het oog op ee cetrale probleemstellig doelgericht gebruikmake va het iformatieaabod e de commuicatiemogelijkhede va het iteret. OderStroom is bestemd voor de derde graad lager oderwijs e wordt aagebode als lespakket (hadleidig e kopieerblade) met bijbehorede websites. Het wil de computer, e meer bepaald het iteret, op ee aageame e zivolle maier i de dagelijkse klaspraktijk itegrere. Figuur 1: startmail voor het iteretproject Reggie Deze e de website va Reggie cofrotere de leerlige met de uitdagig va Reggie om eergie te bespare. Ze moete zelf uitzoeke hoe ze dat kue doe e dit ook i de praktijk brege. Ze aalysere het probleem dat Reggie schetst e deke a over mogelijke oplossige : wat wille ze doe? Wat moete ze daarvoor wete? Hoe kue ze dat te wete kome? De leerlige worde bij hu zoektocht begeleid door oderdele va de website va Reggie e door (zoek)opdrachte die he door de leerkracht worde aagereikt, afhakelijk va de oderwerpe die ze wille oderzoeke. AFL. 6, JUNI 2004, 48 & ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING

5 Black plate (49,1) DIDACTIEK & INTERNET 1 & 5 Alle activiteite die de leerlige odereme, staa i het teke va het eiddoel : zoveel mogelijk milieuvervuilede eergie bespare. De leerlige zoeke i verschillede modules uit of er milieuvriedelijke eergie bestaat, of ze zelf voor hu eergie kue zorge, hoe ze elektriciteit kue bespare,... Tussedoor houde ze hu eergiegebruik bij via eergiemetige. Als ze de opdrachte goed uitvoere, behale ze ee beter eidresultaat Websites e lespakket De OderStroom-website vormt de uitvalsbasis va het project. Er zij twee luike te oderscheide : eerzijds is er het leerkrachte- (e bezoekers)gedeelte, aderzijds het leerligegedeelte. luik voor Het luik http :// verschaft algemee i- leerkrachte formatie over de opzet va het project. Daaraast ka je de leerkrachtehadleidig er o lie raadplege e dowloade. De leerkracht vidt hier ook ekele toepassige die bij de uitwerkig va het project va belag zij, bv. het e aar de leerlige i aam va Reggie, het igeve va eergiemetige,... Ook odersteuig bij het gebruik va het materiaal wordt via dit luik va de website gekaaliseerd. Figuur 2: startpagia voor leerkrachte ( ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING & AFL. 6, JUNI 2004, 49

6 DIDACTIEK & INTERNET 1 & 6 luik voor leerlige Het luik bestemd voor de leerlige (http :// vormt voor de leerlige het vertrek- e eidput va de acties die ze odereme. De verschillede lesactiviteite zij aa oderdele va de website gekoppeld : hu eergiegebruik kue ze mete door de eergiemetige i te vulle, iformatie zoeke ka via de liksverzamelig, hu meig geve ka op het forum e i de opiiepeilig,... Figuur 3: startpagia voor de leerlige ( lespakket Het lespakket bij het project bestaat uit ee leerkrachtehadleidig e kopieerblade voor de leerlige. De leerkracht vidt i de hadleidig achtergrode, uitgeschreve lesactiviteite e uitleg bij het gebruik va de computer e het iteret. De kopieerblade odersteue de leerlige bij de lesactiviteite Cocrete uitwerkig startmodule I de startmodule otvage de leerlige de va Reggie, die he oproept om zoveel mogelijk eergie te bespare (zie hierbove). De leerlige verkee haar website e vide er meer iformatie over het eergieprobleem. Ze aalysere het probleem, bedeke ee oplossigsstrategie e brege hu eige eergieverbruik i kaart. AFL. 6, JUNI 2004, 50 & ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING

7 DIDACTIEK & INTERNET 1 & 7 uitwerkigsmodules slotmodule Afhakelijk va de vrage, probleme e iteresses va de leerlige, biedt de leerkracht ee passede uitwerkigsmodule aa die he odersteut bij het zoeke aar ee atwoord of oplossig. Elke module gaat i op ee ader aspect va eergie i relatie tot milieu. I de module Milieuprobleme oderzoeke de leerlige het probleem dat Reggie schetst : wat zij de gevolge va eergiegebruik voor het milieu? De module Alteratieve eergiebroe zoekt uit wat mogelijke alteratieve zij voor vervuilede eergiebroe. Hoe je het probleem va de vervuilig ook ka aapakke door mider eergie te verbruike, otdekke de leerlige i de module Eergie bespare. De leerlige gaa a of je zelf elektriciteit ka make die mider vervuiled is i de module Zelf elektriciteit make. Bij hu zoektocht aar ee oplossig voor het eergieprobleem, kue ook heel wat vrage over elektriciteit opduike. Die kome aa bod i de module Wat is elektriciteit? I de slotmodule budele de leerlige de keis e de ervarige die ze tijdes het project hebbe opgedaa e evaluere ze het project. Naast de kopieerblade, odersteue de verschillede websiteoderdele de leerlige bij de uitwerkig va de modules. De leerlige kue : iformatie opzoeke op de websites uit de liksverzamelig; met hu vrage terecht op het forum, waar ze ook hu meig kue toetse aa die va adere; hu eige eergiegebruik e de besparige bijhoude via de eergiemetige; hu meig geve over ee aatal eergiekwesties; hu keis over eergie e milieu teste Doelstellige zivol omgaa met computers e iteret OderStroom wil i de eerste plaats het zivol omgaa met computers e het iteret i de klas bevordere. Leerlige surfe iet lukraak rod op het iteret, maar lere gericht gebruik te make va de mogelijkhede va het iteret om ee motiverede uitdagig tot ee goed eide te brege. Daarbij is werke met het iteret gee doel op zich, maar ee istrumet om te werke aa adere oderwijsdoelstellige. Zo lere de leerlige vazelf om ee juiste fuctioele houdig tegeover dit medium aa te eme. Cocreet beteket dit dat i het project wordt gewerkt aa de eidterme uit de leergebiede wereldoriëtatie e taal e aa de vakoverschrijdede vaardighede lere lere e sociale vaardighede. Al ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING & AFL. 6, JUNI 2004, 51

8 DIDACTIEK & INTERNET 1 & 8 doede verwerve de leerlige uiteraard ook ee groot aatal ICT-vaardighede : avigere op ee website, s sture e otvage, ee forum gebruike, liks raadplege,... eidterme I de verschillede opdrachte die de leerlige tijdes de webspeditie doorlope, kome heel wat doelstellige uit verschillede domeie va wereldoriëtatie aa bod : vooral atuur, techologie e brogebruik. Tegelijkertijd werke de leerlige op ee fuctioele e geïtegreerde maier aa taalvaardigheid. Zo leze ze iformatie, overlegge ze met elkaar (spreke e luistere), schrijve ze ee verslag, formulere ze hu meig op het forum,... De leerlige werke itusse ook aa vaardighede met betrekkig tot lere lere : (zelfstadig) iformatiebroe raadplege, iformatie verwerve e verwerke, probleemoplossed deke, kritische zi otwikkele,... Door de aard va het project worde ook voortdured de sociale vaardighede va de leerlige aagesproke e geoefed : samewerked lere, kritische zi otwikkele, ee eige meig formulere, luistere aar adere, Didactische uitgagspute taakgerichte didactiek OderStroom steut op ekele didactische uitgagspute die i ee taakgerichte didactiek kadere. 3 I OderStroom werke de leerlige aar ee duidelijk e motivered doel. Ze probere de uitdagig va Reggie tot ee goed eide te brege e breide daarvoor hu keis e vaardighede i verbad met milieu e eergie uit. De activiteite zij igebed i ee thematische, werkelijkheidsabije cotext die ihoudelijk iteressat is voor leerlige, die ee grote betrokkeheid teweegbregt e waari mogelijkhede tot iteractie e overleg e ee odersteuede leerkracht aawezig zij. Het accet ligt op het al doede e zelfotdekked lere. De uitdagig va Reggie zorgt ervoor dat er zich op ee atuurlijke maier heel wat vrage e probleme aadiee, die de leerlige uitgebreide kase biede om allerlei vaardighede e vakihoude te verwerve. De complexe realiteit roept cocrete vrage op, waarop het iteret iet altijd ee pasklaar atwoord biedt. De leerlige moete zelf de iformatie verwerke om tot ee atwoord te kome. De leerlige krijge ee grote mate va zelfstadigheid toegeweze. Ze bepale mee de leerweg die ze zulle volge e geregeld gaa ze i groepjes op zoek aar het atwoord op ee vraag of aar de oplossig va ee probleem. Op iedere leerlig rust de veratwoordelijkheid om bij te drage tot het welslage va de uitdagig. AFL. 6, JUNI 2004, 52 & ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING

9 DIDACTIEK & INTERNET 1 & 9 De rol va de leerkracht krijgt hierdoor ee adere ivullig. Hij of zij is iet meer uitsluited de verstrekker va keis. De leerkracht heeft veeleer ee begeleidede fuctie i het leerproces va de leerlige e biedt, idie odig, odersteuig e feedback. De rol va de leerkracht als motivator e odersteuer, wordt deels overgeome door de motiverede projectcotext, de uitdagig va Reggie e haar website, e de lesactiviteite Odersteuig stap-voor-stapbegeleidig Om met OderStroom te starte, hebbe leerlige e leerkrachte gee specifieke computerkeis odig. Ee basiskeis va Widows e iteret is voldoede. Toch wordt va leerkrachte wel wat gevraagd waeer ze met OderStroom aa de slag wille gaa. Zo kue de leerkrachte de hadleidig ekel verkrijge door ze zelf te dowloade va de leerkrachtewebsite. Verder kue ze, et zoals de leerlige, gebruikmake va ee forum om vrage te stelle of ervarige uit te wissele met collega s. De leerkrachte worde bij al deze hadelige stap voor stap begeleid. Ook voor leerkrachte geldt immers dat je de mogelijkhede va ee computer pas echt leert kee e er pas goed mee leert omgaa als je er itesief mee aa de slag gaat. Deze maier va werke vereist dat de leerkrachte iet aa hu lot worde overgelate. De hadleidig e de website probere de leerkrachte zoveel mogelijk odersteuig te biede, zowel bij de techische aspecte va het computergebruik, als bij meer orgaisatorische of didactische kwesties. Voor extra odersteuig kue leerkrachte terugvalle op het forum e ee helpdesk (die ook telefoisch bereikbaar is). & 2. Iteret als didactisch medium Iteretgebruik i de klas biedt heel wat mogelijkhede om aa te sluite bij hededaagse aadachtspute e verieuwige i het oderwijs, zoals het verhoge va de betrokkeheid va de leerlige door ee motiverede leeromgevig e motiverede take, het belag va iformatieverwervig e -verwerkig i plaats va keisoverdracht e lere als ee iteractief proces. Hoe deze mogelijkhede zij igebouwd i OderStroom, wordt hier uiteegezet. ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING & AFL. 6, JUNI 2004, 53

10 DIDACTIEK & INTERNET 1 & Motivatie motivered kader Vaak gebruike leerkrachte de computer i de les, omdat leerlige da meer geboeid zij. De motiverede kracht va computers e iteret is echter iet obeperkt. Ee uitdagede fuctioele taak is mistes eve belagrijk. Ook commuicatie tusse deelemers draagt bij tot ee hogere motivatie e dus meer betrokkeheid e iteser lere. Toch is het duidelijk dat computers ee sterk motivered karakter hebbe. Verder ka de computer ee meerwaarde oplevere bij het uitbouwe va ee krachtige leeromgevig omdat ee computer meerdere zituige ka aaspreke (tekst, beeld, geluid,...) e i staat is om ee authetieke cotext de klas bie te hale. Bijvoorbeeld : leerlige kue op het iteret voorbeelde va alteratief eergiegebruik bekijke, terwijl die i hu directe omgevig misschie iet voorkome. Daaraast maakt de computer oderwijs op maat va de idividuele leerder mogelijk. Leerlige kue, afhakelijk va hu voorkeis, de odige iformatie opzoeke. Dit ka voor alle leerlige verschilled zij, ze kue als het ware de voor he otbrekede iformatie opzoeke. authetieke cotext Ee motiverede e doeltreffede taak is hierbij va belag. Het iteretgebruik moet i ee bredere cotext worde igepast. I OderStroom is het motiverede kader de uitdagig va Reggie. Alle activiteite passe i dit kader e zij gericht op het eiddoel, zoveel mogelijk eergie bespare op school. Dit eiddoel wil de leerlige motivere om ee aatal ihoude rod eergie e milieu op ee fuctioele e ihoudelijk samehagede maier te explorere e te verwerke. De website va Reggie (http :// biedt de leerlige deze cocrete cotext. Dat de leerlige geboeid worde door deze virtuele omgevig, ka worde geïllustreerd door ekele ethousiaste reacties va leerlige op het forum : Dit is ee keitoffe eergiewebsite, alle daarhee! of Hoi Reggie, wij gebruike deze website voor de les : voor zoekwerk e forum. Je vidt hier alles over eergie. Ik vid het ee zeer goede website. Op de website worde de leerlige ook uitgeodigd om actief ee bijdrage te levere : deeleme aa ee eergietest, je meig geve over stellige, je eergieverbruik agaa door ee eergiemetig i te vulle,... iteractieve cotext Ee ader motivered aspect is de commuicatie met Reggie e met adere deelemers via het forum. Hier vidt spotaa authetieke iteractie, va belag voor het opbouwe va fuctioele taalvaardigheid, plaats. Leerlige stelle hier vrage waarop ze het atwoord iet vide. Ze wissele ervarige e meige uit, ze beatwoorde vrage va adere leerlige,... Op de berichte die ze op het forum wille plaatse, krijge ze feed- AFL. 6, JUNI 2004, 54 & ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING

11 DIDACTIEK & INTERNET 1 & 11 back va de leerkracht. Hij kruipt i de rol va webmaster Reggie die erop toeziet dat de berichte op het forum duidelijk geformuleerd zij e relevat zij voor de OderStroom-deelemers. De commuicatie op het forum hadelt over ee cocrete ihoud (geët op leerdoele) e is gee doel op zich voor de leerlige (maar ka dat wel zij voor de leerkracht) Iformatieverwervig Het iformatieaabod op het iteret is eorm. Deze uitgebreidheid ka soms het zoekproces bemoeilijke. Het vraagt vaak heel wat zoekwerk om het atwoord op ee vraag of de oplossig voor ee probleem te vide. Aders da i klassieke leersituaties gaa de leerlige immers iet op zoek i op maat gesede tekste, die aa hu iveau (gepaste moeilijkheidsgraad) e voorkeis aagepast zij. Het iteret biedt iet altijd ee pasklaar atwoord; de ihoud va websites zij vaak aderstalig, te moeilijk voor de leerlige, iet afgestemd op de leerdoele,... keuze va het oderwerp Toch is op het iteret ee atwoord op elke vraag e ee oplossig voor elk probleem te vide. Het is belagrijk de leerlige ee authetieke probleemstellig voor te legge die cocrete vrage oproept. Dit oderstreept ook het belag va de oderwerpskeuze. Is het oderwerp relevat voor de leerdoele? Sluit het aa bij de iteresses va de leerlige? Zij over het oderwerp voldoede websites op leerligeiveau aawezig? Vauit deze criteria werd i OderStroom voor het thema eergie e milieu gekoze. Dit zorgt voor ee hoge betrokkeheid bij leerlige, er zij ee aatal relevate websites op kidiveau e het thema is relevat voor leerdoele wereldoriëtatie (o.a. techiek e milieueducatie). probleemgerichte didactiek Daaraast speelt de gehateerde werkvorm ee belagrijke rol : bie het webspeditiestramie wordt ee sterk beroep gedaa op zelfstured lere e op de probleemoplossede e iformatieverwervede e -verwerkede vaardighede va de leerlige. Groepjes leerlige gaa i OderStroom zelfstadig aa de slag e probere iformatie te vide die ee atwoord biedt op hu vrage. Ze kue hierbij terugvalle op elkaar e op de begeleidede leerkracht. Er zij momete igebouwd waarop de leerlige expliciet op hu iformatieverwervig, hu zoekproces e de resultate erva reflectere. Waar heb je iformatie gezocht? Welke trefwoorde heb je gebruikt? Leverde dit het geweste resultaat? Hoe zou je het aders kue aapakke? Zo krijge leerlige kase e odersteuig om zich deze vaardighede eige te make e om ze i te oefee. ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING & AFL. 6, JUNI 2004, 55

12 DIDACTIEK & INTERNET 1 & 12 De complexiteit va het thema (bv. de lik tusse eergie e milieu) e de maier waarop de opdracht wordt aagepakt, met ame heel veel ruimte voor leerligeiitiatief, vorme ee dubbele garatie dat er probleme opduike (bv. i welke mate vervuilt elektriciteit?). Bijgevolg zulle ook overleg- e iteractiemomete voorkome. Dit is essetieel om goed te lere Iformatieverwerkig specifiek iformatie-aabod Het iteret biedt heel veel iformatie, maar iet alle iformatie is betrouwbaar. Dat is ook het belagrijkste miput dat leerkrachte lager oderwijs bij ee bevragig aahale : dat de iformatie op iteret ozorgvuldig gestructureerd is e iet altijd eve betrouwbaar is (uit : Klasse). 4 Hieruit afleide dat iteret ogeschikt is voor gebruik i het oderwijs, zou oterecht zij. Ee dekfout die vaak gemaakt wordt, is dat mese het iformatieaabod op het iteret als ee eorm grote bibliotheek vol ecyclopediee e adere aslagwerke beschouwe. Toch verschilt de ifo op het et eorm va de ifo i ee ecyclopedie. Te eerste is het iteret eorm uitgebreid. Te tweede veradert de iformatie voortdured, zowel wat ihoud, stijl als orgaisatie betreft. Terwijl i ee ecyclopedie de ifo geragschikt e geklasseerd is volges vaststaade objectieve criteria, kiest elke publicist op het iteret (e dat ka zowat iederee zij) zelf ordeigscriteria. Va de ifo i ee ecyclopedie ka je er ook va uitgaa dat deze objectief e weteschappelijk correct is. Op het iteret vid je aast objectieve (maar daarom iet altijd volledige of correcte) iformatie, ook ee veelheid aa meige, opiies,... (Schroote, 2002). kritisch leze e lere Toch hoeft dit gee probleem te zij. Dit sluit immers beter aa bij de maier waarop iformatieverwerkig i de dagdagelijkse realiteit gebeurt. Bijgevolg is het uitsteked geschikt om iformatieverwervede e -verwerkede vaardighede te traie. Leerlige moete zelf de waarde va de gevode iformatie beoordele. Ee diversiteit i meige e eige mate va tegestrijdigheid zij da ee plusput voor goed lere. Leerlige otwikkele zich tot kritische lezers e leerders (Va Gorp, 2002). I OderStroom worde de leerlige expliciet aagespoord om de iformatie op websites te beoordele : is de iformatie waardevol, is de bro betrouwbaar, is de iformatie volledig e correct, gaat het hier om feite of meige,...? Natuurlijk biedt het iteretgebruik op zich gee garatie voor ee doeltreffede verwerkig va de gevode iformatie. Hier duikt opieuw het belag va de taak op. De take die de leerlige krijge i OderStroom, zij zo opgebouwd dat iformatie moet worde verwerkt e iet éé woord AFL. 6, JUNI 2004, 56 & ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING

13 DIDACTIEK & INTERNET 1 & 13 gevode moet worde. Met adere woorde : de opdracht garadeert complexe dekprocesse e iteractie. Het gaat iet om het lokalisere e reproducere va dé oplossig, maar om het uitprobere va zoekstrategieë, het afwege va iformatie tegeover elkaar, het met elkaar combiere va iformatie e het omzette va de verwerkte iformatie i iets aders. Waeer de leerlige bijvoorbeeld agaa i welke mate kereergie vervuiled is, zulle ze op het iteret zowel met voor- als tegestaders gecofroteerd worde. Ze zulle de, soms tegestrijdige, iformatie die aagebode wordt e de uiteelopede argumete die aagehaald worde, tegeover elkaar moete afwege e zich op basis daarva zelf ee oordeel vorme Iteractie groepswerk Bij het actief verwerve va keis e vaardighede, speelt de iteractie e samewerkig met medeleerlige ee belagrijke rol. Lere komt tot stad i iteractie met adere actore i de leeromgevig (leerkracht, medeleerlige e leermiddele). Werke aa de computer wordt vaak aagezie als asociaal, idividueel, passief. Dat dit iet altijd zo hoeft te zij, bewijst de opzet va OderStroom. Leerlige werke altijd i groepjes aa de computer. Er otspit zich ee iteractie die hadelt over de orgaisatie e over de opdracht. Leerlige sture elkaars zoekproces bij. I groepswerk doe de leerlige eerzijds ieuwe keis op i cofrotatie met de aagebode stof e de izichte va adere e kome ze aderzijds i cotact met de strategieë e dekwijze va adere, die misschie efficiëter zij e/of meer slaagkase creëre. De ivoerig va ee ieuw medium zet leerkrachte ertoe aa a te deke over de klassieke frotale lesopzet, waarbij leerstof lieair e vaak idividueel verwerkt wordt, zoder veel commuicatie. De itegratie va ICT e commuicatieve vaardighede vergt ee ieuwe didactiek : actief e zelfstadig lere, afgestemd op de voorkeis va de leerlige staat cetraal. Bie OderStroom wordt het werke aa de computer altijd i groepjes georgaiseerd : door de aard va de taak (zelfstured e probleemoplossed) heeft heel wat iteractie plaats zowel op het vlak va orgaisatie, als op het vlak va taal e ihoud. Ee motiverede taak e de computeromgevig zorge voor ee hoge betrokkeheid. De groepslede kue elkaar aavulle of bijsture. I kleiere groepe kome leerlige ook beter aa bod e lere ze gemakkelijker va elkaar. De leerlige krijge uitgebreid kase om te lere same te werke, afsprake te make, leidig te geve, ee plaig op te make,... De take zij ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING & AFL. 6, JUNI 2004, 57

14 DIDACTIEK & INTERNET 1 & 14 ook igebed i ee ruimere thematische cotext, waardoor de behoefte aa iformatie-uitwisselig e overleg tusse de verschillede groepjes odig blijkt. Verschillede groepe kue hu izichte met elkaar cofrotere. Elke groep heeft ee eige ibreg e veratwoordelijkheid. Er zij ook uitgebreide mogelijkhede tot iteractie met de leerkracht, vauit zij rol als odersteuer/ feedbacker, zowel i de klassituatie als i de rol va Reggie. Ee voorbeeld uit OderStroom : de leerlige gaa uitzoeke hoe ze op ee milieuvriedelijke maier de school kue verwarme e va stroom voorzie. Hiervoor gaa verschillede groepjes leerlige verschillede opties a : Is zoe-eergie mogelijk? Wat zij de voor- e adele va wideergie? Welke mogelijkhede biedt eergie uit waterkracht?,... Uiteidelijk wissele de groepjes hu iformatie uit e overlegt de klas om tot ee gezamelijk stadput te kome. Naast deze klasitere commuicatie biedt de OderStroom-website via het forum de mogelijkheid tot schriftelijke iteractie met leerlige uit adere deelemede klasse. Leerlige kue er vrage stelle, iformatie e ervarige uitwissele, hu meig geve,... (zie ook het deel 2.1. Motivatie). & 3. Algemee coclusie De vraag of ICT ee meerwaarde ka biede voor het oderwijs, is iet zo eevoudig te beatwoorde. Het hagt af va de aard va de activiteit waarmee de lerede gecofroteerd wordt e de iteractieve cotext waarbie ee ICT-activiteit wordt opgezet. Het gebruik va ee ieuw medium, computer e iteret, vraagt dat leerkrachte over hu oderwijs e over goed oderwijs adeke. Allee zo ka de implemetatie succesvol verlope e ka de computer ee rol spele als motor voor oderwijsverieuwig. Dit vraagt om ee aagepaste didactiek. OderStroom gaat uit va al doede e probleemoplossed lere i authetieke situaties, met adere woorde va ee probleemgerichte didactiek. Dit ka door iteret te gebruike op ee atuurlijke maier, vauit ee motiverede uitdagig die behoefte creëert, die leerlige voor probleme stelt. Daarbij is er ruimte voor authetieke iteractie e worde computervaardighede, taalvaardighede e vakihoude verworve via AFL. 6, JUNI 2004, 58 & ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING

15 DIDACTIEK & INTERNET 1 & 15 betrokke bezig zij met motiverede take i ee krachtige leeromgevig. Bij het creëre va deze krachtige leeromgevig ka ICT zeker ee rol spele. Meer iformatie over het OderStroom-project : http :// oderstroom@arts.kuleuve.ac.be & 4. Literatuur Callebaut, I. e Devlieghere, J., Oderstroom : ee iteretproject rod het thema eergie, 2002 (lespakket gratis te dowloade va de site http :// Callebaut, I., Iteret e commuicatieve vaardighede : elk adeel heeft zij voordeel, i Mottart, A. (red.), Retoriek e praktijk va het schoolvak Nederlads 2002, Get, Academia Press, 2003, p De helft va de leerlige ziet géé computer i de les,iklasse, 2003, r Devlieghere, J., ICT otdekke i de derde graad va het basisoderwijs, i Vok, 2002, 31 (5), p Schroote, W., Ee computer is gee boek... ICT e taakgericht leesoderwijs, i Colpi e.a. (red.), Leesrijk school- e klasklimaat, Atwerpe, Garat, 2002, p Va Gorp, K., Gedreve door ieuwsgierigheid. Het gebruik va iformatieve broe i wereldoriëtatie, i Colpi e.a. (red.), Leesrijk school- e klasklimaat, Atwerpe, Garat, 2002, p Note 1. Het zorgverbredigscocept (ZVB) was same met het oderwijsvoorragsbeleid (OVB) de voorloper va het huidige gelijke-oderwijskasebeleid (GOK). 2. Meer iformatie op http :// 3. Voor meer iformatie over taakgerichte didactiek : Colpi e.a. (red.), Ee taak voor iederee. Perspectieve voor taakgericht oderwijs, Leuve, Garat, Het artikel Iteret i de klas i Klasse (134) verwijst aar het oderzoek Iteret i de lagere school : ee stad va zake i West-Vlaadere va Katie Goema e Are Va Belle (VUB). ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING & AFL. 6, JUNI 2004, 59

16 DIDACTIEK & INTERNET 1 & 16 AFL. 6, JUNI 2004, 60 & ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING