Profiel Monster, versie 1.0 INHOUDSOPGAVE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Profiel Monster, versie 1.0 INHOUDSOPGAVE"

Transcriptie

1 PROFIEL MONSTER Datum: 1 september 2014 Versie: 1.0 Beheerder: Harm Haverman t Evaluatiedatum: Documentnaam: ProfielMonster Definitief

2 INHOUDSOPGAVE 1 Gebiedsgerichte aanpak in Monster Aanleiding gebiedsgerichte aanpak Gebiedsteam Monster/ Poeldijk/ Ter Heijde Aanpak Monster Samenvatting uitkomsten gebiedsprofiel 5 2 Algemene informatie Monster in het kort Wijken en buurten Aantal inwoners Leeftijdsopbouw Etniciteit Gezinssamenstelling Burgerlijke stand Opleidingsniveau Jeugdindicatoren Samenvatting 16 3 Wonen Verdeling huur- en koopwoningen Woningen Ontwikkelingen woningmarkt Verhuisbewegingen Samenvatting 19 4 Werk en inkomen Inkomensgroepen Arbeid Bedrijven MOE-landers Samenvatting 24 5 Vrije tijd Vrijetijdsbesteding Culturele centra en maatschappelijke accommodaties Cultuur Sportcomplexen en sportverenigingen en aantal leden Religie Samenvatting 29 6 Gezondheid en zorg Eenzaamheid Lichamelijke gezondheid Overgewicht Alcoholgebruik Drugsgebruik Beperkingen Kwetsbare senioren Psychosociale problemen Aanspraak AWBZ Ondersteuning voor zorgjeugd Samenvatting 35 7 Leefbaarheid en veiligheid 36 Pagina - 2

3 7.1 Betrokkenheid van bewoners Wijkschouwen en wijkregisseurs Leefbaarometer Politiegegevens Buurtpreventie Hotspots Samenvatting 40 8 Voorzieningen wonen, zorg, welzijn en onderwijs Voorzieningen en bereikbaarheid Voorzieningen zorg, welzijn en onderwijs Stiploket Monster Welzijnsadviseurs Vitis Welzijn Voedselbank Samenvatting 43 9 Vrijwillige inzet & Mantelzorg Vrijwillige inzet Steunpunt Mantelzorg Samenvatting Samenwerking met partners Samenwerkingspartners Monster Overleggen Monster 47 Bijlage 1 Begrippenlijst Definities 48 Pagina - 3

4 1 GEBIEDSGERICHTE AANPAK IN MONSTER 1.1 Aanleiding gebiedsgerichte aanpak Met ingang van 1 januari 2015 komt er een aantal nieuwe taken naar de gemeente toe in het sociale domein. Dit betreft taken vanuit de AWBZ, jeugdzorg en de participatiewet. De decentralisatie van deze taken biedt kansen om op lokaal niveau de ondersteuning dichterbij de burger te organiseren. Hierbij staan begrippen als het vergroten van de eigen kracht van inwoners en de samenleving, de inzet van het eigen sociale netwerk en participatie centraal. Opgebouwde sociale kracht in wijken en buurten blijft behouden en wordt, waar nodig, versterkt met een buurtgerichte aanpak. Sterke sociale netwerken zijn randvoorwaarden om individuen en de samenleving als geheel in hun kracht te zetten. Onderwijs, sport, zorg, welzijn, cultuur, geloofsgemeenschappen en het bedrijfsleven zijn de motor van onze samenleving en spelen een belangrijke rol. Zij vormen een platform voor ontmoeting, ontplooiing en ontspanning. Enerzijds bieden zij de mogelijkheid om actief mee te doen aan de samenleving. Anderzijds hebben zij een signaalfunctie en kunnen zij mensen helpen of doorgeleiden naar andere verenigingen of instanties. Belangrijk is dat de basisfuncties onderling met elkaar verbonden worden zodat zij elkaar versterken. Vitis heeft een centrale rol in het leggen van deze verbindingen. Zij zijn de oren en ogen in de kernen, zij brengen vraag en aanbod in beeld en brengen dit bij elkaar. Vitis signaleert vroegtijdig, zet in op een cultuuromslag in de samenleving, stimuleert de informele hulp aan elkaar en versterkt de sociale netwerken in de kernen. Om de gebiedsgerichte aanpak vorm te geven, zijn er gebiedsprofielen van de kernen van Westland gemaakt. Deze profielen vormen de basis voor de plannen en activiteiten voor de kernen en buurten in Westland. 1.2 Gebiedsteam Monster/ Poeldijk/ Ter Heijde Binnen Vitis Welzijn zijn functionele gebiedsteams geformeerd. Deze gebiedsteams vormen een overleg- en ontwikkelingsplatform. Gebiedsteam kern Monster/Poeldijk/Ter Heijde bestaat uit; Monster/Poeldijk/Ter Heijde Ingrid van der Heijde Ineke Kruijswijk Joke Faasse Lidy de Boer Dianne van Wissen Sofie De Backer Harm Haverman Arlette Neervoort Manager informatie en advies Coördinator De Backerhof Coördinator De Noviteit Welzijnsadviseur Medewerker Stiploket Consulent Vrijwillige inzet Jeugdcoördinator Monster/Ter Heijde Jeugdcoördinator Poeldijk Gezamenlijke doelstelling gebiedsteams; Kennis opbouwen en delen over de kernen, wijken en buurten in het gebied; Het opstellen van gebiedsprogramma s, zowel vanuit bestaand aanbod als voor nieuw aanbod; Opzetten en uitbouwen van benodigde netwerken. Pagina - 4

5 1.3 Aanpak Monster Het gebiedsprofiel is een dynamisch document dat periodiek aangepast moet worden omdat de gegevens steeds veranderen. Dit profiel is een schets van Monster gebaseerd op kwalitatieve en kwantitatieve informatie afkomstig van verschillende bronnen, welke bij de betreffende gegevens vermeld staan. Op basis van het gebiedsprofiel wordt een analyse van de gegevens gemaakt en worden risico s en kansen bekeken. Aan de hand van deze analyse wordt bepaald waar in Monster inzet gepleegd gaat worden, op welke domeinen en welke methodieken toegepast worden. 1.4 Samenvatting uitkomsten gebiedsprofiel Op 1 januari 2013 telde Monster inwoners. De groene druk ligt in Monster lager (38%) dan in Westland (41%). De grijze druk bedraagt 29% ten opzichte van 28 % in Westland. Monster heeft iets meer alleenstaande huishoudens (32%) dan Westland (30%). Het aandeel niet-westerse allochtonen ligt met 4% onder het Westlands gemiddelde van 5%. Het gemiddelde opleidingsniveau in het Westland ligt lager dan het landelijke gemiddelde. Minder mensen volgen een VWO en/of HBO opleiding. Slechts een klein deel (2,2%) valt uit. Het aandeel achterstandsleerlingen op de basisscholen in Monster is 0,5% hoger dan het Westlands gemiddelde, maar ligt ook 3,5% onder het provinciaal gemiddelde. Wat betreft jeugdindicatoren scoort het Westland op alle fronten lager dan het provinciaal gemiddelde. Een opvallend positieve uitschieter is de indicator: Kinderen in achterstandswijken. De gemiddelde WOZ-waarde ligt in het Westland hoger dan het gemiddelde van Nederland. Van de woningen in Monster is 30% huur en 70% koop. Dit is gelijk aan het gehele Westland. 60% van de woningen in Monster is gebouwd in de periode Daarvan is een derde gebouwd in de periode en 30% in de periode Arcade Wonen is de enige woningcorporatie in Monster. Het aantal huurwoningen van Arcade Wonen in Monster bedraagt 1333, hiervan zijn er 694 eengezinswoningen en 136 seniorwoningen. In Duingeest worden de komende jaren bijna 300 woningen gebouwd. In het algemeen zijn er in het Westland onvoldoende kansen op de woningmarkt voor jongeren om een wooncarrière binnen de eigen kern of het Westland te beginnen. Hierdoor vertrekken jongeren (tijdelijk) uit het Westland. Voor ouderen zijn binnen de kernen te weinig mogelijkheden om door te stromen naar een seniorenwoning. Van de inwoners van Monster woont 69% minimaal 5 jaar op hetzelfde adres (Westlands gemiddelde is 67%). In Westland hebben eenpersoonshuishoudens en eenouderhuishoudens gemiddeld het laagste inkomen. Sinds 2009 is het inkomen van deze groepen licht gedaald. Paren en meerpersoonshuishoudens hebben gemiddeld het hoogste inkomen. Dat inkomen is ten opzichte van 2009 iets toegenomen. Gemiddeld heeft 31% van de Westlandse huishoudens in 2011 een laag inkomen, dit is onder het landelijk gemiddelde van 40%. Gemiddeld heeft 27% van de Westlandse huishoudens in 2011 een hoog inkomen, dit is boven het landelijk gemiddelde van 20%. Pagina - 5

6 Het aantal WW-uitkeringen per inwoners in Monster (15) is gelijk aan het aantal WWuitkeringen per inwoners in Westland (15). Het aantal WWB-uitkeringen ligt in Monster iets lager (17) ten opzichte van Westland (20) per huishoudens. Het aantal AO-uitkeringen bedraagt in Monster 86 ten opzichte van 50 in Westland per inwoners. 25% van de inwoners van Monster ervaart moeite met rondkomen, dit is ruim boven het Westlands gemiddelde van 14%. Het percentage inwoners dat een financiële drempel ervaart bij een bezoek aan een arts ligt in Monster met 2% lager dan in de rest van Westland (4%). Het ervaren van een drempel bij ondersteuning hulp aanvragen in Monster is met 10 % hoger dan in Westland. 13 % van de inwoners in Monster ervaart een financiële drempel bij het lid worden of blijven van een sportvereniging. Dit is gelijk aan het percentage in Westland. Het aandeel werkzame personen in Monster is 76%. Werkloosheidsgegevens specifiek voor Monster zijn niet bekend. Het aandeel personen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering of WaJong ligt in het Westland aanzienlijk lager dan in Zuid Holland en Nederland. Ook de jeugdwerkloosheid in Westland ligt laag. De meeste werkgelegenheid zit in Monster in de sectoren Agrarisch, Bouwnijverheid, Groot- en detailhandel en Advies en onderzoek. Er is ook in Monster sprake van arbeiders uit de MOElanden. Exacte getallen zijn niet bekend, maar deze doelgroep neemt ook deel aan de Monsterse samenleving. Monster heeft diverse evenementen. Er zijn verschillende culturele centra en maatschappelijke accommodaties. De hokken hebben een belangrijke functie als ontmoetingsplek voor jongeren in Westland. De hoeveelheid en spreiding van de hokken is niet in kaart gebracht. 59% van de inwoners van Monster is betrokken bij een club of vereniging, ofwel door lidmaatschap of door vrijwilligerswerk. 31,5% is lid van een sportvereniging. Het ledenaantal van sportverenigingen loopt terug vanaf de leeftijdsgroep 15+. Monster heeft een gevarieerd sportaanbod, echter geen sportaanbod voor gehandicapten. 74% van de inwoners uit Monster is tevreden over het sportaanbod, tegenover 86% van het totale aantal Westlanders. In Monster zijn de inwoners relatief tevreden over het culturele aanbod (71%). Dit cijfer is vrijwel gelijk aan het Westlandse gemiddelde van 73%. 33% van de inwoners van Monster geeft aan dat er voor hun een rol is weggelegd voor de kerk. Bij de groep 65-plussers in Westland is sinds 2004 de eenzaamheid toegenomen van 36% naar 42%. Eenzaamheid bij ouderen scoort hoog, maar relatief ook bij de doelgroep jaar (34%). Van de inwoners van het Westland ervaart 19% de eigen gezondheid als gaat wel tot zeer slecht. Pagina - 6

7 Overgewicht is een hardnekkig probleem in Westland. Het percentage jarigen met overgewicht is van 43% in 2011 naar 48% in 2012 gestegen. Bij 13% is sprake van ernstig overgewicht. Het alcoholgebruik in het Westland is onder zowel volwassenen als de jeugd hoger dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West. Het percentage respondenten met beperkingen neemt sterk toe met de leeftijd. Mobiliteitsproblemen komen het meeste voor. 11% van de 65-plussers in Westland ondervindt beperkingen bij de algemene dagelijkse levensverrichtingen. 46 % ondervindt beperkingen bij het huishouden. Van de zelfstandig wonende senioren in Westland is 1 op de 6 kwetsbaar. Het percentage kwetsbaren neemt toe met de leeftijd en vrouwen zijn kwetsbaarder dan mannen. In Westland heeft 20% van de 5 - tot en met 11- jarigen en 10% van de 12 tot en met 18 jarigen een indicatie voor psychosociale problematiek. Het percentage jarigen met een risico op een angststoornis/depressie is sinds 2009 afgenomen van 41% naar 34%. Bij 65-plussers is dit percentage nauwelijks veranderd. Per 1 juli 2013 hebben 865 inwoners van Monster een indicatie voor AWBZ-zorg. Het aandeel dat aanspraak maakt op AWBZ blijft stabiel door de jaren heen. Het aantal geaccepteerde aanmeldingen bij Bureau Jeugdzorg ligt in Westland in 2012 nipt hoger in vergelijking met een matig stedelijk gebied. In de bewonersenquête van 2013 geven de inwoners van Monster hun kern een 7,4 als rapportcijfer, gelijk aan het Westlands gemiddelde. De waardering voor de sociale samenhang en voorzieningen in Monster heeft een dalende lijn ingezet, die voor veiligheid en publieke ruimte een stijgende. De kentering hierin kwam in 2008, onduidelijk is waardoor. 81% geeft aan dat ze het eens zijn met de stelling dat er prettig met elkaar wordt omgegaan in de buurt, dit is gelijk aan het Westlands percentage. 74% voelt zicht thuis in de buurt. Op de stellingen mensen in de buurt vertrouwen, gezellige buurt waar men elkaar helpt, elkaar goed kennen in de buurt en betrokken en verantwoordelijk voor de buurt, scoort Monster onder het Westlands gemiddelde. 22% van de inwoners van Monster geeft aan deel te nemen aan activiteiten in de buurt, dit is ruim onder het Westlands gemiddelde van 34%. In de bewonersenquête van 2013 geven de inwoners van Monster hun kern een 7,4 als rapportcijfer, gelijk aan het Westlands gemiddelde. De waardering voor de sociale samenhang en voorzieningen in Monster heeft een dalende lijn ingezet, die voor veiligheid en publieke ruimte een stijgende. De kentering hierin kwam in 2008, onduidelijk is waardoor. 81% geeft aan dat ze het eens zijn met de stelling dat er prettig met elkaar wordt omgegaan in de buurt, dit is gelijk aan het Westlands percentage. 74% voelt zicht thuis in de buurt. Op de stellingen mensen in de buurt vertrouwen, gezellige buurt waar men elkaar helpt, elkaar goed kennen in de buurt en betrokken en verantwoordelijk voor de buurt, scoort Monster onder het Westlands gemiddelde. 22% van de inwoners van Monster geeft aan deel te nemen aan activiteiten in de buurt, dit is ruim onder het Westlands gemiddelde van 34%. Pagina - 7

8 In Monster vinden de meeste delicten in het centrum plaats. Door de komst van de buurtpreventie in 2007 liep de overlast met ongeveer 75% terug in Monster. De hotspots voor jongeren zijn het Kerkplein en de Choorstraat. In Monster zijn momenteel (2014) 2 hinderlijke groepen actief met een omvang van 31 jongeren. Monster heeft een divers aanbod van voorzieningen op het gebied van zorg, welzijn en onderwijs. Er zijn 5 basisscholen, 1 middelbare school en diverse zorginstellingen, waarvan Westerhonk de grootste is. In 2013 heeft het stiploket in Monster 1157 bezoekers gehad. De meeste vragen gingen over Welzijn, gevolgd door inkomensondersteuning en mobiliteit. In Monster hebben de welzijnsadviseurs 660 cliëntcontacten met 150 cliënten gehad. De voedselbank heeft 190 gebruikers, waarvan 10 afkomstig uit Monster. In Monster is 42% van de volwassenen actief als vrijwilliger. 39% is nog geen vrijwilliger maar geeft aan wel interesse te hebben. In 2013 heeft Vrijwillige Inzet 123 cliënten bemiddeld naar vrijwilligerswerk, waarvan het overgrote deel naar vrijwilligerswerk in de kern waar de cliënt afkomstig uit is. In 2013 zijn 6 matches gemaakt op hulpinjebuurt.nl. Deze site is halverwege 2013 online gegaan. In het Westland zijn mantelzorgers, daarvan zijn er 732 geregistreerd waarvan er 106 in Monster en Ter Heijde wonen. De bereidheid om familie, vrienden of kennissen te helpen met 89% hoger is dan het Westlands gemiddelde. 76% van de inwoners van Monster geeft aan iemand te hebben voor hulp bij dagelijkse probleempjes. 93% geeft aan op iemand te kunnen terugvallen wanneer hulp nodig is. Pagina - 8

9 2 ALGEMENE INFORMATIE 2.1 Monster in het kort Monster heeft een ons-kent-ons sfeer en de sociale betrokkenheid is groot. De kern grenst aan het strand, een belangrijk recreatie- en natuurgebied. Er is een rijk verenigingsleven. De kerken met hun nevenzaaltjes vervullen een belangrijke rol in het huisvesten van clubs en verenigingen. Kinderen kunnen in Monster veilig en onbezorgd opgroeien. Monster kent weinig groen, mist uitstraling en heeft geen bruisend centrum. Het kerkplein is nu te klein en wordt niet benut voor de weekmarkt of terrassen. De winkels en voorzieningen volstaan, maar hebben geen ruimtelijke samenhang en uitgebreid winkelen is niet mogelijk. De kleine middenstander kan niet opboksen tegen de grote landelijk opererende winkelketens die ook oprukken in Monster. De verpaupering van het centrum heeft ertoe geleid dat de autochtone bevolking uit het centrum is weggetrokken. Ook jongeren kiezen er steeds vaker voor om Monster te verlaten. In een aantal woningen in het centrum wonen nu tijdelijke arbeidskrachten uit Polen. Daarbij zorgt de Westlandse Zoom voor instroom van buitenaf. Dit zet de dorpse cultuur onder druk, maar aan de andere kant zorgt de komst van koopkrachtige inwoners voor meer draagkracht voor het winkelaanbod en andere voorzieningen. Parkeren en doorstroming van verkeer geeft problemen. De Emmastraat is een gevaarlijke doorgaande weg. De ontsluiting met het openbaar vervoer kan beter. 1 1 Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen, december 2011 Pagina - 9

10 2.2 Wijken en buurten Het postcodegebied van Monster is Monster kan op wijk- of op buurtniveau worden ingedeeld. Indeling gemeente Westland 2 Centraal Bureau voor de Statistiek verdeelt Monster in 10 buurten; 1. Monster Centrumgebied 2. Kleine Geest en Molenwijk 3. Zwartenhoek 4. Grote Geest en Molenwijk 5. Polanen 6. Westlandse Zoom De Duinen 7. Buitengebied Monster 8. Westerhonk 9. Bedrijventerrein Vlotlaan 10. Kust Monster Woningbouwcorporatie Arcade 3 Arcade verdeelt Monster in 7 wijken en heeft in totaal 1500 woningen in bezit: 1. Centrum 2. Grote Geest 3. Molenwijk 4. Monster Noord 5. Monster West 2 Bron: CBS Statline 3 Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen, december 2011 Pagina - 10

11 6. Polanen 7. Zwartenhoek 2.3 Aantal inwoners De gemeente Westland telt in inwoners, waarvan inwoners in Monster (13,5%) Leeftijdsopbouw Tabel: Bevolking Monster in vergelijking met Westland en Nederland Monster % Westland % Nederland % 0 t/m , , t/m , , ,1 65 jaar en ouder , , Tabel: Bevolking Monster naar 10-jaars leeftijdsklassen Leeftijd 6 Mannen aantal Vrouwen aantal Mannen in % Vrouwen in % 0 t/m ,9 5, ,1 6, ,6 4, ,7 5, ,2 8, ,9 7, ,2 6, ,7 3, ,1 2,1 90+ jaar ,1 0,3 Totaal ,7 50,3 Tabel: Demografische druk Monster in percentages, in vergelijking met het Westland en Nederland Monster Westland Nederland Groene druk (-19 t.o.v jaar) [percentage] 37,9 40,8 38,4 Grijze druk (65+ t.o.v jaar) [percentage] 29,4 28,3 28,0 4 Bron: Westland in cijfers Bron: Westland in cijfers Bron: Westland in cijfers Bron: Westland in cijfers 2013 Pagina - 11

12 Grafiek: Ontwikkelingen percentage 0-17 jarigen in Westland. 8 Er is geen prognose op kernniveau beschikbaar. Grafiek: Ontwikkelingen percentage 75-plussers in Westland. 9 Er is geen prognose op kernniveau beschikbaar. 8 Bron: Tympaan.nl Bron: Tympaan.nl 2013 Pagina - 12

13 2.5 Etniciteit Etniciteit in % van allochtone afkomst % allochtonen westers % allochtonen niet-westers Monster Monster Centrumgebied Kleine Geest en Molenwijk Zwartenhoek Grote Geest en Molenwijk Polanen Westlandse Zoom De Duinen Buitengebied Monster Westerhonk Bedrijventerrein Vlotlaan Kust Monster x x x Westland Nederland Gezinssamenstelling Monster % Westland % Nederland % Alleenstaande huishoudens , Huishoudens samenwonend , , ,1 zonder kinderen Samenwonend met kinderen + eenoudergezinnen , , De cijfers van Monster en het Westland in 2013 wijken nauwelijks af van elkaar maar t.o.v. Nederland valt op dat er procentueel meer huishoudens samenwonend met kinderen en eenoudergezinnen zijn en minder alleenstaande huishoudens dan gemiddeld in Nederland. 2.7 Burgerlijke stand Monster in % Westland in % Nederland in % ongehuwd gehuwd gescheiden verweduwd Bron: CBS Statline 11 Bron: Westland in cijfers Bron: CBS Statline Pagina - 13

14 2.8 Opleidingsniveau Het gemiddelde opleidingsniveau in het Westland ligt lager dan het landelijke gemiddelde. Uit de gegevens valt af te lezen dat er gemiddeld minder mensen een VWO en/of HBO opleiding volgen. 13 Over het opleidingsniveau zijn geen gegevens op kernniveau beschikbaar. Tabel: Aandeel achterstandsleerlingen in het basisonderwijs op het totaal aantal leerlingen in het basisonderwijs in Monster heeft 1212 basisschoolleerlingen Achterstandsleerlingen 14 Monster Westland Provincie Absolute aantallen Percentages 10,6% 10,1% 14,1% 13 Bron: CBS Statline 14 Bron: DUO, bewerking door Tympaan Instituut Pagina - 14

15 Grafiek: Percentage voortijdig schoolverlaters uit het voortgezet onderwijs en het MBO op het totaal aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs en het MBO in Van dit onderwerp zijn geen cijfers op kernniveau beschikbaar. 2.9 Jeugdindicatoren Monster % Westland % Nederland % 0 t/m , , ,3 Hierboven is te zien hoeveel jongeren van 0-19 jaar in respectievelijk Monster, Westland en Nederland wonen en welk percentage dat van de totale bevolking is. Dit is belangrijk om de volgende tabel over jeugdindicatoren in het juiste perspectief te plaatsen. Jeugdindicatoren geven aan hoeveel jongeren er lijden aan een bepaald jeugdprobleem. De cijfers zijn voor het Westland en worden direct vergeleken met heel Nederland. Van dit onderwerp zijn cijfers op kernniveau niet beschikbaar. Indicator Westland Zuid-Holland Nederland Kindersterfte (1-14 jaar; per 7,97 16,33 13, ) Zuigelingsterfte (0 jaar, per 1.000) 2,06 2,99 3,29 Jongeren met een delict voor de 2,14% 2,83% 2,57% rechter (12-21) Werkloze jongeren (16-22 jaar) 0,62% 1,31% 1,21% Kinderen in jeugdzorg 1,73% 1,95% 1,52% Kinderen in achterstandswijken 0,25% 20,31% 17,57% Kinderen in uitkeringsgezin 2,83% 7,63% 5,66% Gemelde mishandelde kinderen 0,67% 1,59% 0,91% 15 Bron: 16 Bron: Westland in cijfers Bron: Kinderen in Tel Databoek 2014 Pagina - 15

16 Achterstandsleerlingen (4-12 jaar) 10,56% 15,14% 11,61 Voortijdig schoolverlaters (12-22) 2,06% 3,67% 3,23 Tienermoeders (15-19 jaar) 0,36% 0,80% 0,60 Kinderen met handicap 1,24% 1,58% 1,96% 2.10 Samenvatting Op 1 januari 2013 telde Monster inwoners. De groene druk ligt in Monster lager (38%) dan in Westland (41%). De grijze druk bedraagt 29% ten opzichte van 28 % in Westland. Monster heeft iets meer alleenstaande huishoudens (32%) dan Westland (30%). Het aandeel niet-westerse allochtonen ligt met 4% onder het Westlands gemiddelde van 5%. Het gemiddelde opleidingsniveau in het Westland ligt lager dan het landelijke gemiddelde. Minder mensen volgen een VWO en/of HBO opleiding. Het aandeel achterstandsleerlingen op de basisscholen in Monster is 0,5% hoger dan het Westlands gemiddelde, maar ligt ook 3,5% onder het provinciaal gemiddelde. Wat betreft jeugdindicatoren scoort het Westland op alle fronten lager dan het provinciaal gemiddelde. Een opvallend positieve uitschieter is de indicator: Kinderen in achterstandswijken. Pagina - 16

17 3 WONEN 3.1 Verdeling huur- en koopwoningen Tabel: Aantal woningen naar eigendom in 2012, de kolom Nederland is gemiddeld per gemeente Monster % Westland % Nederland % Koop , , Huur , , Totaal Woningen De gemiddelde WOZ-waarde bedraagt in Nederland in 2013: euro. De gemiddelde WOZ-waarde van woningen in het Westland bedraagt in 2013: De gemiddelde koopsom van een woning lag in 2012 in het Westland op en in Nederland op Tabel: Gemiddelde woningwaarde in Monster (x1.000 euro). Kern/buurt Monster Centrumgebied 236 Kleine Geest en Molenwijk 238 Zwartenhoek 245 Grote Geest en Molenwijk 318 Polanen 196 Westlandse Zoom De Duinen 416 Buitengebied Monster 409 Westerhonk 399 Bedrijventerrein Vlotlaan 371 Monster % van de woningen in Monster is gebouwd in de periode Daarvan is een derde gebouwd in de periode en 30% in de periode Woningstichting Arcade Arcade Wonen is de enige woningcorporatie in Monster, zij bezit en beheert bijna woningen verdeeld over De Lier, Den Haag, Monster, Naaldwijk, Poeldijk, s-gravenzande, Heenweg en Ter Heijde. Het aantal huurwoningen van Arcade Wonen in Monster bedraagt 1333, hiervan zijn er 694 eengezinswoningen en 136 seniorwoningen. 18 Bron: Westland in cijfers Bron: Westland in cijfers Bron: Westland in cijfers Bron: CBS Statline 22 Bron: Westland in cijfers 2012 Pagina - 17

18 Woningtype 23 Aantal Benedenwoning 102 Bovenwoning 23 Eengezinswoning 694 Eenkamerwoning 45 Flat met lift 253 Flat zonder lift 20 Maisonette 60 Seniorenwoning Ontwikkelingen woningmarkt In het algemeen zijn er in het Westland onvoldoende kansen op de woningmarkt voor jongeren om een wooncarrière binnen de eigen kern of het Westland te beginnen. Hierdoor vertrekken jongeren (tijdelijk) uit het Westland. Voor ouderen zijn binnen de kernen te weinig mogelijkheden om door te stromen naar een seniorenwoning. De bestaande seniorenwoningen en accommodaties van zorginstellingen voldoen in veel gevallen niet aan de moderne eisen. 24 Nieuwbouwwijk Duingeest In Duingeest worden in de komende jaren bijna 300 woningen gebouwd in allerlei soorten en maten. De nieuwbouwwijk wordt per fase van ongeveer 25 tot 30 woningen gerealiseerd. 25 Van Ostade In voorgaande jaren is onderzocht of dit complex geschikt zou zijn voor beschermd wonen of voor huisvesting van EU medewerkers. Dit is niet haalbaar gebleken. Er is onderzocht om twee eenkamerwoningen samen te voegen naar driekamerwoningen, dit bleek financieel niet haalbaar. In het tweede halfjaar is een nieuwbouwvariant onderzocht. Op basis hiervan is besloten op deze locatie negen sociale eengezinshuurwoningen te realiseren. 26 Ter Flats Monster Noord Dit project van totaal 176 woningen omvat de renovatie van de schil en een inpandige upgrade, zowel in technische als esthetische zin. In de zomer van 2013 is de uitvoering van start gegaan en de oplevering vindt naar verwachting plaats in het tweede halfjaar van Eind 2013 waren de woningen van het eerste blok gereed en werd de hand gelegd aan de afronding van de schil, trappenhuizen en galerijen Verhuisbewegingen In de periode vertrok jaarlijks gemiddeld 2,7% van de inwoners uit Monster naar een plek buiten Westland (Westlands gemiddelde is 2,8%). Omgekeerd betrof het aandeel nieuwkomers van buiten Westland jaarlijks 2,7% van het inwonertal van Monster. Van die niet- Westlandse nieuwkomers was jaarlijks 48% afkomstig uit Den Haag (gemiddeld was dat 38% in Westland). Van de inwoners van Monster woont 69% minimaal 5 jaar op hetzelfde adres (Westlands gemiddelde is 67%) Bron: 24 Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen Bron: Bron: Jaarverslag Woningstichting Arcade Jaarverslag Woningstichting Arcade Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen 2011 Pagina - 18

19 3.5 Samenvatting De gemiddelde WOZ-waarde ligt in het Westland hoger dan het gemiddelde van Nederland. Van de woningen in Monster is 30% huur en 70% koop. Dit is gelijk aan het gehele Westland. 60% van de woningen in Monster is gebouwd in de periode Daarvan is een derde gebouwd in de periode en 30% in de periode Arcade Wonen is de enige woningcorporatie in Monster. Het aantal huurwoningen van Arcade Wonen in Monster bedraagt 1333, hiervan zijn er 694 eengezinswoningen en 136 seniorwoningen. In Duingeest worden de komende jaren bijna 300 woningen gebouwd. In het algemeen zijn er in het Westland onvoldoende kansen op de woningmarkt voor jongeren om een wooncarrière binnen de eigen kern of het Westland te beginnen. Hierdoor vertrekken jongeren (tijdelijk) uit het Westland. Voor ouderen zijn binnen de kernen te weinig mogelijkheden om door te stromen naar een seniorenwoning. Van de inwoners van Monster woont 69% minimaal 5 jaar op hetzelfde adres (Westlands gemiddelde is 67%). Pagina - 19

20 4 WERK EN INKOMEN 4.1 Inkomensgroepen Het gemiddelde gestandaardiseerd inkomen in het Westland is Het inkomen varieert, afhankelijk van de samenstelling van het huishouden. Eenpersoonshuishoudens en eenouderhuishoudens hebben gemiddeld het laagste inkomen. Sinds 2009 is het inkomen van deze groepen licht gedaald. Paren en meerpersoonshuishoudens hebben gemiddeld het hoogste inkomen. Dat inkomen is ten opzichte van 2009 iets toegenomen. 1 Het gestandaardiseerde inkomen is het besteedbare inkomen van particuliere huishoudens (exclusief studenten), waarbij er is gecorrigeerd voor verschillen in grootte en samenstelling van het huishouden. Dat is gedaan om inkomens van huishoudens van verschillende grootte en samenstelling vergelijkbaar te maken. Het besteedbare inkomen is het bruto-inkomen minus betaalde inkomensoverdrachten, premies inkomensverzekeringen, premies ziektekostenverzekeringen en belastingen op inkomen en vermogen. 2 Alle CBS-gegevens in deze factsheet zijn van peildatum 31 december van het betreffende jaar. bron: CBS Statline; bewerkt door Tympaan Instituut (Nienhuis en Doelman-van Geest, 2014) Deze cijfers zijn niet voor de kern Monster beschikbaar. Gemiddeld heeft 31% van de Westlandse huishoudens in 2011 een laag inkomen. Landelijk is dit 40%. Gemiddeld heeft 27% van de Westlandse huishoudens in 2011 een hoog inkomen. Landelijk is dit 20% Bron: CBS Statline 30 Bron: CBS Statline Pagina - 20

21 Tabel: Overzicht soorten uitkeringen in Uitkeringen 31 Monster Westland Nederland Aantal WWB-uitkeringen Aantal WWB-uitkeringen per huishoudens Aantal AO-uitkeringen Aantal AO-uitkeringen per inwoners van jaar Aantal WW-uitkeringen Aantal WW-uitkeringen per inwoners van jaar Grafiek: Aantal bijstandsuitkeringen per 100 jeugdigen van jaar in Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 31 Bron: CBS Statline 32 Bron: Pagina - 21

22 Grafiek: Aantal Wajong uitkeringen per 100 jeugdigen van jaar in Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. In de sociale monitor is onderzocht hoe mensen kijken naar hun eigen financiële situatie. Tabel: Het ervaren van moeite hebben met rondkomen Monster Westland Ja 25% 14% Nee nog niet, maar de grens is wel bereikt 40% 42% Nee 35% 43% Tabel: Het ervaren van een financiële drempel (% ervaart zeker drempel) Monster Westland Naar een arts 2% 4% Ondersteuning hulp aanvragen 10% 8% Lid worden/ blijven sportvereniging 13% 13% 4.2 Arbeid Monster Westland Nederland Aandeel werkzame personen 36 76% 79% 74% 37 Aandeel personen werkzaam in land- en tuinbouw 14,4% 18% Werkloosheid (als % van bevolking 15-65) 38 2,9% 5,4% 33 Bron: 34 Bron: Sociale Monitor Westland Bron: Sociale Monitor Westland Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen, december Bron: CBSinuwbuurt, Bron: Westlandincijfers, 2009 Pagina - 22

23 Het aandeel werkzame personen in Monster is 6.006, dat is met 76% iets lager dan in het Westland (79%). Het aandeel zelfstandigen bedraagt 11%. Er zijn bedrijven gevestigd. Het aandeel personen dat in de land- en tuinbouw en visserij werkt is 14,4% in (Westland 18%). Het aandeel dat buiten het Westland werkt is met 37% relatief hoog. Werkloosheid (als % van bevolking 15-64) is in ,9% in de gemeente Westland t.o.v. Nederland 5,4% Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 39 Grafiek: Percentage jeugdigen (15-26) niet-werkende werkzoekenden in Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. Grafiek: Percentage jeugdigen met kans op armoede in Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 39 Bron: Westland in cijfers Bron: 41 Bron: Pagina - 23

24 4.3 Bedrijven Monster heeft bedrijven waarvan 214 in de agrarische sector, 206 in de bouwnijverheid en 164 in de groot- en detailhandel. Deze bedrijven zijn samen goed voor banen, waarvan 957 in de agrarische sector, 768 in de bouwnijverheid en 838 in de groot- en detailhandel. Opvallend is dat de industriële sector met maar 41 vestigingen 598 arbeidsplaatsen creëert. Een groot deel is gevestigd op bedrijventerrein Vlotlaan Vestigingen Vestigingen Banen Banen Sectoren Aantal Percentages Aantal Percentages Totaal [aantal] A Agrarische sector , ,7 B Delfstoffenwinning x(x) x(x) x(x) x(x) C Industrie 36 3, ,2 D Energiesector x(x) x(x) x(x) x(x) E Watermanagement x(x) x(x) x(x) x(x) F Bouwnijverheid , ,7 G Groot- en detailhandel , ,6 H Vervoer en opslag 23 2, ,2 I Horeca 20 1,9 70 1,2 J Informatie en communicatie 27 2, ,1 K Financiële instellingen 19 1, L Onroerend goed sector 12 1,2 28 0,5 M Advies en onderzoek sector N Overige zak. Dienstverlening 59 5, ,1 O Openbaar bestuur 3 0, ,6 P Onderwijs 27 2, ,3 Q Zorgsector 41 3, ,5 R Vrije tijd sector 25 2, ,9 S Overige dienstverlening 51 4,9 86 1,4 4.4 MOE-landers Moe-landers zijn allochtonen van wie het land van herkomst in Midden- of Oost Europa ligt. De gemeente Westland is een belangrijke vindplaats van werk voor deze arbeidsmigranten. Er zijn geen cijfers te vinden over Midden- en Oost-Europeanen die werkzaam zijn in Monster en de voorzieningen die er zijn voor deze groep. Wel weten we dat er een Poolse supermarkt is in het dorpscentrum. 4.5 Samenvatting In Westland hebben eenpersoonshuishoudens en eenouderhuishoudens gemiddeld het laagste inkomen. Sinds 2009 is het inkomen van deze groepen licht gedaald. Paren en meerpersoonshuishoudens hebben gemiddeld het hoogste inkomen. Dat inkomen is ten opzichte van 2009 iets toegenomen. Gemiddeld heeft 31% van de Westlandse huishoudens in 2011 een laag inkomen, dit is onder het landelijk gemiddelde van 40% Gemiddeld heeft 27% van de Westlandse huishoudens in 2011 een hoog inkomen, dit is boven het landelijk gemiddelde van 20%. 42 Bron: Westland in cijfers 2012 Pagina - 24

25 Het aantal WW-uitkeringen per inwoners in Monster (15) is gelijk aan het aantal WWuitkeringen per inwoners in Westland (15). Het aantal WWB-uitkeringen ligt in Monster iets lager (17) ten opzichte van Westland (20) per huishoudens. Het aantal AO-uitkeringen bedraagt in Monster 86 ten opzichte van 50 in Westland per inwoners. 25% van de inwoners van Monster ervaart moeite met rondkomen, dit is ruim boven het Westlands gemiddelde van 14%. Het percentage inwoners dat een financiële drempel ervaart bij een bezoek aan een arts ligt in Monster met 2% lager dan in de rest van Westland (4%). Het ervaren van een drempel bij ondersteuning hulp aanvragen in Monster is met 10 % hoger dan in Westland. 13 % van de inwoners in Monster ervaart een financiële drempel bij het lid worden of blijven van een sportvereniging. Dit is gelijk aan het percentage in Westland. Het aandeel werkzame personen in Monster is 76%. Werkloosheidsgegevens specifiek voor Monster zijn niet bekend. Het aandeel personen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering of WaJong ligt in het Westland aanzienlijk lager dan in Zuid Holland en Nederland. Ook de jeugdwerkloosheid in Westland ligt laag. De meeste werkgelegenheid zit in Monster in de sectoren Agrarisch, Bouwnijverheid, Groot- en detailhandel en Advies en onderzoek. Er is ook in Monster sprake van arbeiders uit de MOElanden. Exacte getallen zijn niet bekend, maar deze doelgroep neemt ook deel aan de Monsterse samenleving. Pagina - 25

26 5 VRIJE TIJD 5.1 Vrijetijdsbesteding Er worden in Monster diverse evenementen georganiseerd zoals de Nieuwjaarsduik, Blues aan Zee, Monster Pop en diverse buurtfeesten en evenementen zoals: een braderie, een wielerronde, de kermis, een familiefietstocht en evenementen in Sporthal de Wielepet en het jaarlijks Sinterklaasfeest in gebouw Ojos. Er zijn verschillende culturele centra en maatschappelijke accommodaties, muziekgezelschappen, sportcomplexen en sportverenigingen en kerken. Daarnaast heeft Monster ook een bibliotheek met een beperkte collectie. 59% van de inwoners van Monster is betrokken bij een vereniging of club. 43 Monster kent geen overkoepelende sportraad. Sportverenigingen zijn gesloten bolwerken met een hoog ons kent ons -gehalte. Er bestaat geen aanbod voor gehandicapte sporters. 44 Westland kent een bijzonder fenomeen waar jongeren al een vorm van zelforganisatie ten toon spreiden; het bijeenkomen in zogenaamde hokken; veelal rondom kassen gelegen. De hokken hebben een belangrijke functie als ontmoetingsplek voor jongeren. Het vermoeden van overmatig alcoholgebruik in deze hokken bestaat. De hoeveelheid en spreiding van de hokken is niet in kaart gebracht. 45 Monster heeft een vijftal verschillende kerken, er zijn geen cijfers over het aantal leden. Tabel: Betrokkenheid vereniging of club Monster Westland Ja, door lid te zijn van een vereniging of club 39% 43% Ja, door bestuurslid te zijn van een vereniging of club 8% 7% Ja, door vrijwilligerswerk te doen voor een vereniging of club 19% 24% Ja, een vereniging of club financieel te steunen 9% 10% Ja, op een andere manier 7% 6% Nee, niet betrokken een vereniging of club 41% 39% 5.2 Culturele centra en maatschappelijke accommodaties Er zijn diverse culturele centra en maatschappelijke accommodaties in Monster zoals: Verenigingsgebouw Fata Morgana Verenigingsgebouw OJOS Verenigingsgebouw De Haven Kerkcentrum De Hoeksteen De Noviteit De Cultuurschuur Themapark de Westlandse Druif Bibliotheek Monster 43 Bron: Sociale Monitor Westland Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen, 3 januari Bron: Kadernota integraal jeugdbeleid 46 Bron: Sociale Monitor 2013 Pagina - 26

27 5.3 Cultuur Er zijn diverse culturele organisaties in Monster zoals: Koor Musica R.K. zangkoor Medea Gemengde zangvereniging Excelsior Dameskoor Vivace rouw en trouw Dames a cappellakoor Flower Sound Kinderkoor Mojeko R.k. gem. zangkoor Laus Deo Culturele Raad Monster Balletschool Papillion Tabel: Tevredenheid culturele aanbod Monster Westland Tevreden 71% 73% Niet tevreden/ niet ontevreden 21% 20% Ontevreden 8% 7% 5.4 Sportcomplexen en sportverenigingen en aantal leden Sportclub Monster Zwembad De Boetzelaer Monsterse Schietvereniging Smash Tafeltennisvereniging Tennispaviljoen MLTV90 DOS Gym- en turnvereniging Volleybalvereniging Monza Zaalvoetbalvereniging Doeltreffend Badmintonvereniging Verburgh Tabel: Aandeel van het totaal aantal inwoners dat lid is van een sportvereniging in Lidmaatschapspercentage 48 Lidmaatschappen Totaal Inwoners Totaal 31,5% Bron: Sociale Monitor Bron: Gemeente Westland, Kiss gegevens, 2011 Pagina - 27

28 Grafiek: Aandeel van het totaal aantal inwoners dat lid is van een sportvereniging in 2011 verdeeld naar leeftijd: 49 Bovenstaande grafiek laat zien dat het aantal inwoners dat lid is van een sportvereniging hard daalt na het vijftiende levensjaar. Tabel: Tevredenheid sportaanbod Monster Westland Tevreden 74% 86% Niet tevreden/ niet ontevreden 22% 12% Ontevreden 5% 2% Tabel: Inventarisatie sportverenigingen Club/ vereniging 51 Aantal leden Aantal vrijwilligers Eigen accommodatie Badminton Verburg Nee DOS Gym- en turnvereniging 30 Nee Sportclub Monster Ja TTVM Smash Ja 5.5 Religie Hervormde Kerk Protestantse gemeente Maranatakerk Hersteld hervormde kerk R.k. Machutuskerk Tabel: mate waarin rol is weggelegd voor kerk/ moskee. 49 Bron: Gemeente Westland, Kiss gegevens, Bron: Sociale Monitor Bron: Verkennende gesprekken jeugdcoördinatoren Pagina - 28

29 Mate waarin rol is weggelegd voor kerk/ moskee Monster 33% Westland 32% 5.6 Samenvatting Monster heeft diverse evenementen. Er zijn verschillende culturele centra en maatschappelijke accommodaties. De hokken hebben een belangrijke functie als ontmoetingsplek voor jongeren in Westland. De hoeveelheid en spreiding van de hokken is niet in kaart gebracht. 59% van de inwoners van Monster is betrokken bij een club of vereniging, ofwel door lidmaatschap of door vrijwilligerswerk. 31,5% is lid van een sportvereniging. Het ledenaantal van sportverenigingen loopt terug vanaf de leeftijdsgroep 15+. Monster heeft een gevarieerd sportaanbod, echter geen sportaanbod voor gehandicapten. 74% van de inwoners uit Monster is tevreden over het sportaanbod, tegenover 86% van het totale aantal Westlanders. In Monster zijn de inwoners relatief tevreden over het culturele aanbod (71%). Dit cijfer is vrijwel gelijk aan het Westlandse gemiddelde van 73%. 33% van de inwoners van Monster geeft aan dat er voor hun een rol is weggelegd voor de kerk. 52 Bron: Sociale Monitor 2013 Pagina - 29

30 6 GEZONDHEID EN ZORG 6.1 Eenzaamheid Eenzaamheid tast het welzijn ofwel het psychisch of sociaal welbevinden van mensen aan en is daarmee op zichzelf een gezondheidsprobleem. Eenzaamheid kan in allerlei opzichten ook ziekmakend zijn, zowel geestelijk als lichamelijk. De volgende cijfers zijn bekend en hebben betrekking op het Westland in Eenzaamheid Percentage 19 t/m 65 jaar 34% % 6% van de respondenten in 2012 is ernstig tot zeer ernstig eenzaam en 28% is matig eenzaam. Dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West. Bij de groep 65-plussers is eenzaamheid sinds 2004 toegenomen van 36% naar 42%. Eenzaamheid bij ouderen scoort hoog, maar relatief ook bij de doelgroep jaar. Van de doelgroep 0-18 zijn geen gegevens voorhanden. 53 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 6.2 Lichamelijke gezondheid De volgende cijfers zijn bekend en hebben betrekking op het Westland in Lichamelijke gezondheid Goed tot uitstekend Jongeren jaar 98% Volwassenen 90% Ouderen 73% De ervaren gezondheid van inwoners van Westland is vergelijkbaar met de andere gemeenten in de regio. Uit het onderzoek Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) blijkt dat 81% van de respondenten (19+) de eigen gezondheid als goed tot zeer goed ervaart. 19% ervaart de eigen gezondheid als gaat wel tot zeer slecht. 54 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 6.3 Overgewicht Overgewicht is een hardnekkig probleem in het Westland. De volgende cijfers zijn bekend en hebben betrekking op het Westland in Overgewicht jaar 10% jaar 14% jaar 14% jaar (% BMI* 25 kg/m2) 43% 65+ jaar (% BMI* 25 kg/m2) 60% * BMI zie begrippenlijst 53 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 54 Bron: Gezondheid op Peil in Westland, kernboodschappen voor lokaal beleid (maart 2011) Pagina - 30

31 Ernstig overgewicht (obesitas) komt voor bij 11% van de volwassenen en 14% van de senioren. 55 Uit de cijfers van 2012 blijkt een stijging van het percentage jarigen met overgewicht, van 43% in 2011 naar 48% in 2012, waarvan er bij 13% sprake is van ernstig overgewicht. Bij 4% van de 65-plussers is er sprake van ondervoeding. Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 6.4 Alcoholgebruik Het alcoholgebruik in Westland is hoog. Ten opzichte van de regio Zuid-Holland West, wordt in het Westland door jarigen vaker zwaar alcohol gedronken. Maar ook onder jongeren is het alcoholgebruik hoger dan het gemiddelde van de regio. 56 Alcoholgebruik 2011 (jong en oud) WL Regio ZHW Overmatig alcoholgebruik volwassenen * 16% 13% Overmatig alcoholgebruik ouderen * 16% 17% Alcoholgebruik jarigen 21% 18% Alcoholgebruik jarigen 84% 75% Binge-drinken jarigen ** 62% 51% *overmatig alcoholgebruik mannen: meer dan 21 glazen alcoholische drank per week *overmatig alcoholgebruik vrouwen: meer dan 14 glazen alcoholische drank per week **Binge drinken: het drinken van 5 glazen alcohol of meer bij een gelegenheid in de afgelopen vier weken. Alcoholgebruik 2012 (19+) 57 WL ZHW NL Overmatig alcoholgebruik (19+) * 7% 7% 8% Zwaar alcoholgebruik (19+) ** 11% 9% 10% *overmatig alcoholgebruik mannen: meer dan 21 glazen alcoholische drank per week *overmatig alcoholgebruik vrouwen: meer dan 14 glazen alcoholische drank per week ** Zwaar alcoholgebruik: Mannen 6 of meer glazen per dag; vrouwen 4 of meer glazen per dag Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 6.5 Drugsgebruik Van de jarigen in Westland heeft 3% in de 12 maanden voorafgaand aan het onderzoek cannabis gebruikt (landelijk is dit 7%). 1% heeft in die periode harddrugs (amfetamine, XTC, LSD, cocaïne, heroïne of GHB) gebruikt. 58 Dit komt overeen met het landelijk gebruik van harddrugs. 59 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 55 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 56 Bron: Gezondheid op Peil in Westland, kernboodschappen voor lokaal beleid (maart 2011) 57 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 58 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 59 Bron: Nationaal Kompas Volksgezondheid, cijfers van 2009 Pagina - 31

32 6.6 Beperkingen Een op de acht respondenten heeft een functionele beperking. Mobiliteitsproblemen komen het meest voor. Het percentage respondenten met beperkingen neemt sterk toe met de leeftijd, deze trend is het sterkst voor de beperkingen in mobiliteit. 60 Functionele beperkingen (19+) 2012 WL ZHW NL Mobiliteit 8% 9% 10% Zien 6% 5% 6% Horen 4% 4% 6% Onder de groep 65-plussers is gevraagd naar de beperkingen in dagelijkse levensverrichtingen en het huishouden. 11% ondervindt beperkingen bij de algemene dagelijkse levensverrichtingen (traplopen, aankleden, zich wassen etc.), dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West en minder dan in 2008 (16%). 46% ondervindt beperkingen bij het huishouden, dit percentage is vergelijkbaar met het gemiddelde in de regio. Beperkingen dagelijks levensverrichten (65+) 2012 WL ZHW Algemene dagelijkse levensverrichtingen 11% 14% Huishouden 46% 45% 6.7 Kwetsbare senioren Een op de zes zelfstandig wonende senioren is kwetsbaar. Het percentage kwetsbaren neemt toe met de leeftijd en vrouwen zijn kwetsbaarder dan mannen. Er zijn drie domeinen van kwetsbaarheid te onderscheiden: lichamelijke kwetsbaarheid (o.a. bewegen en beperkingen, komt voor bij 12%), psychische kwetsbaarheid (geheugenproblemen, somberheid, omgaan met problemen, komt voor bij 8%) en sociale kwetsbaarheid (alleenwonend, eenzaamheid en steun, komt voor bij 6%). Bij alle drie de domeinen neemt de kwetsbaarheid toe met de leeftijd, bij lichamelijke kwetsbaarheid het sterkst Psychosociale problemen Psychische problematiek belemmert het functioneren in het dagelijks leven en kan ernstige zelfdestructieve vormen aannemen. Bij een deel van de Westlandse jeugd komen psychosociale problemen voor. In Westland heeft 20% van de 5- tot en met 11-jarigen en 10% van de 12- tot en met 18-jarigen een indicatie voor psychosociale problematiek. Van de 12- tot en met 18-jarigen heeft 11% in 2011 gedacht aan suïcide. Aan deze gedachten gaan vaak: faalangst, gebrek aan sociale contacten/sociale vaardigheden, depressie, angststoornissen en echtscheiding vooraf. 62 Daarnaast blijkt dat sinds 2009 bij de groep jarigen het percentage met een risico op een angststoornis/depressie is afgenomen van 41% naar 34%. Bij 65-plussers is dit percentage nauwelijks veranderd. 63 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. Wel is bekend dat in Monster 5% van het totale aantal indicaties bestaat uit een AWBZ indicatie met psychische grondslag. 60 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 61 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 62 Bron: Gezondheid op Peil in Westland, kernboodschappen voor lokaal beleid (maart 2011) 63 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) Pagina - 32

33 6.9 Aanspraak AWBZ In onderstaande tabel is te zien dat het totale aantal mensen dat aanspraak maakt op AWBZ zorg stabiel is gebleven. 64 Datum Monster Westland Nederland 1 juli januari juli In onderstaande tabel staat een overzicht van de cliënten met uitstaand recht op AWBZ-zorg op 1 juli 2012, 1 januari 2013 en 1 juli 2013, verdeeld over zeven leeftijdscategorieën. In de tabel is te zien dat op 1 juli 2013 de grootste groep AWBZ-cliënten in Monster in de leeftijdscategorie jaar viel. 65 Leeftijd 1 juli januari juli jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder Leeftijd onbekend x x x Totaal Onderstaande tabel geeft de verdeling weer van AWBZ-cliënten ingedeeld naar dominante grondslag. Uit de tabel blijkt dat in Monster de groep cliënten met de dominante grondslag VG op 1 juli 2013 het grootste was. 66 Dominante grondslag 1 juli januari juli 2013 SOM PG PSY LG VG ZG X X X Grondslag onbekend X X X Totaal De inhoud van de rapportage is privacygevoelig. Om de privacy van cliënten te waarborgen, zijn de volgende maatregelen genomen: 1) In een tabel worden per cel aantallen vanaf de waarde vijf getoond. Bij de waardes nul tot en met vier staan kruisjes in de cellen. Als in een tabel over zorgomvang het aantal geldige cliënten is weggekruist, wordt het gemiddelde aantal uren of dagdelen zorg voor die categorie ook niet getoond; 2) Alle aantallen in deze rapportage worden afgerond op vijftallen. 64 Bron: CIZ basisrapportage Bron: CIZ basisrapportage Bron: CIZ basisrapportage 2013 Pagina - 33

Profiel Ter Heijde, versie 1.1 INHOUDSOPGAVE

Profiel Ter Heijde, versie 1.1 INHOUDSOPGAVE PROFIEL TER HEIJDE Datum: 7 mei 2015 Versie: 1.1 Beheerder: Dick Klinkspoor t. 0630407520 Evaluatiedatum: Documentnaam: Profiel Ter Heijde Definitief 07052015 INHOUDSOPGAVE 1 Gebiedsgerichte aanpak in

Nadere informatie

PROFIEL HONSELERSDIJK

PROFIEL HONSELERSDIJK PROFIEL HONSELERSDIJK Datum: 7 mei 2015 Versie: 1.1 Beheerder: Anja Hitsert t. 0174-630358 Evaluatiedatum: Documentnaam: Profiel Honselersdijk 07052015 Definitief INHOUDSOPGAVE 1 Gebiedsgerichte aanpak

Nadere informatie

Profiel Wateringen, versie 1.1 INHOUDSOPGAVE

Profiel Wateringen, versie 1.1 INHOUDSOPGAVE PROFIEL WATERINGEN Datum: 12 mei 2015 Versie: 1.1 Beheerder: Pepijn van Duijvenboode t. 0174-630358 Evaluatiedatum: Documentnaam: Profiel Wateringen 12052015 DEFINITIEF INHOUDSOPGAVE 1 Gebiedsgerichte

Nadere informatie

Profiel Kwintsheul, versie 1.1 INHOUDSOPGAVE

Profiel Kwintsheul, versie 1.1 INHOUDSOPGAVE PROFIEL KWINTSHEUL Datum: 12 mei 2015 Versie: 1.1 Beheerder: Juul Veenker t. 0174 630358 Evaluatiedatum: Documentnaam: Profiel Kwintsheul 12052015 Definitief INHOUDSOPGAVE 1 Gebiedsgerichte aanpak in Kwintsheul

Nadere informatie

Profiel Naaldwijk, versie 1.0 INHOUDSOPGAVE

Profiel Naaldwijk, versie 1.0 INHOUDSOPGAVE PROFIEL NAALDWIJK Datum: 1 september 2014 Versie: 1.0 Beheerder: Jeroen Huisman t. 0174 630358 Evaluatiedatum: Documentnaam: Gebiedsprofiel Naaldwijk Definitief 01092014 INHOUDSOPGAVE 1 Gebiedsgerichte

Nadere informatie

Profiel Heenweg, versie 1.0 INHOUDSOPGAVE

Profiel Heenweg, versie 1.0 INHOUDSOPGAVE PROFIEL HEENWEG Datum: 1 september 2014 Versie: 1.0 Beheerder: Monique Koppert t. 0174 630358 Evaluatiedatum: Vastgesteld MT ja/nee datum toevoegen Documentnaam: Gebiedsprofiel Heenweg DEFINITIEF 01092014

Nadere informatie

Profiel De Lier, versie 1.0 INHOUDSOPGAVE

Profiel De Lier, versie 1.0 INHOUDSOPGAVE PROFIEL DE LIER Datum: 1 september 2014 Versie: 1.0 Beheerder: Karin Happée / Dimitri Hiy t. 0174 630358 Evaluatiedatum: Documentnaam: Profiel De Lier 01092014 Definitief INHOUDSOPGAVE 1 Gebiedsgerichte

Nadere informatie

Profiel Poeldijk, versie 1.1 INHOUDSOPGAVE

Profiel Poeldijk, versie 1.1 INHOUDSOPGAVE PROFIEL POELDIJK Datum: 7 mei 2015 Versie: 1.1 Beheerder: Arlette Neervoort t. 0174 630358 Evaluatiedatum: Documentnaam: profiel Poeldijk 07052015 Definitief INHOUDSOPGAVE 1 Gebiedsgerichte aanpak in Poeldijk

Nadere informatie

Profiel Maasdijk, versie 1.0 INHOUDSOPGAVE

Profiel Maasdijk, versie 1.0 INHOUDSOPGAVE PROFIEL MAASDIJK Datum: 1 september 2014 Versie: 1.0 Beheerder:Jaco Lemckert t. 0174 630358 Evaluatiedatum: Documentnaam: Profiel Maasdijk 01092014 Definitief INHOUDSOPGAVE 1 Gebiedsgerichte aanpak in

Nadere informatie

Rosmalen noord. Wijk- en buurtmonitor 2016

Rosmalen noord. Wijk- en buurtmonitor 2016 Wijk- en buurtmonitor 2016 Rosmalen noord Het stadsdeel Rosmalen ligt ten oosten van de rijksweg A2 en bestaat uit Rosmalen zuid en Rosmalen noord. Het oorspronkelijke zanddorp Rosmalen is vanaf eind jaren

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten

Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten Gemeente s-hertogenbosch, afdeling Onderzoek & Statistiek, februari 2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Vrijwilligerswerk... 4 3. Mantelzorg... 8

Nadere informatie

IJsselland. Wijkgezondheidsprofiel Borgele en Platvoet Deventer

IJsselland. Wijkgezondheidsprofiel Borgele en Platvoet Deventer IJsselland Wijkgezondheidsprofiel Deventer Januari 2015 Wijkgezondheidsprofiel Dit wijkgezondheidsprofiel bestaat uit gegevens afkomstig van diverse bronnen, registraties en (bewoners)onderzoeken. Voor

Nadere informatie

PROFIEL S-GRAVENZANDE

PROFIEL S-GRAVENZANDE PROFIEL S-GRAVENZANDE Datum:12 mei 2015 Versie: 1.1 Beheerder: Karin Scholtes t. 0174 630358 Evaluatiedatum: Documentnaam: Profiel 's Gravenzande 12052015 Definitief INHOUDSOPGAVE 1 Gebiedsgerichte aanpak

Nadere informatie

Empel. Wijk- en buurtmonitor 2018

Empel. Wijk- en buurtmonitor 2018 Wijk- en buurtmonitor 2018 Empel Empel ligt ten noordoosten van s-hertogenbosch. De wijk bestaat uit een ouder en een nieuwer gedeelte. De eerste woningen zijn in 1946 gebouwd. Deze oorspronkelijke kern

Nadere informatie

Rosmalen zuid. Wijk- en buurtmonitor 2016

Rosmalen zuid. Wijk- en buurtmonitor 2016 Wijk- en buurtmonitor 2016 Rosmalen zuid Het stadsdeel Rosmalen ligt ten oosten van de rijksweg A2 en bestaat uit Rosmalen zuid en Rosmalen noord. Het oorspronkelijke zanddorp Rosmalen is vanaf eind jaren

Nadere informatie

Empel. Wijk- en buurtmonitor 2016

Empel. Wijk- en buurtmonitor 2016 Wijk- en buurtmonitor 2016 Empel Empel ligt ten noordoosten van s-hertogenbosch. De wijk bestaat uit een ouder en een nieuwer gedeelte. De eerste woningen zijn in 1946 gebouwd. Deze oorspronkelijke kern

Nadere informatie

Vinkel. Wijk- en buurtmonitor 2016

Vinkel. Wijk- en buurtmonitor 2016 Wijk- en buurtmonitor 2016 Vinkel Vinkel grenst in het noorden aan de rijksweg A59 tussen s-hertogenbosch en Oss. Na een herindeling in 1993 viel het grootste gedeelte onder de gemeente Maasdonk. Begin

Nadere informatie

Wijk- en buurtmonitor 2018 Vinkel

Wijk- en buurtmonitor 2018 Vinkel Wijk- en buurtmonitor 2018 Vinkel Vinkel grenst in het noorden aan de rijksweg A59 tussen s-hertogenbosch en Oss. Na een herindeling in 1993 viel het grootste gedeelte onder de gemeente Maasdonk. Begin

Nadere informatie

IJsselland. Wijkgezondheidsprofiel Voorstad Deventer

IJsselland. Wijkgezondheidsprofiel Voorstad Deventer IJsselland Wijkgezondheidsprofiel Deventer Januari 2015 Wijkgezondheidsprofiel Dit wijkgezondheidsprofiel bestaat uit gegevens afkomstig van diverse bronnen, registraties en (bewoners)onderzoeken. Voor

Nadere informatie

Engelen. Wijk- en buurtmonitor 2016

Engelen. Wijk- en buurtmonitor 2016 Wijk- en buurtmonitor 2016 Engelen De wijk Engelen ligt ten noordwesten van s-hertogenbosch. De wijk bestaat uit de dorpen Engelen en Bokhoven. Ook staat de wijk bekend om de kastelen. Engelen heeft zich

Nadere informatie

Inwoners van Leiden Opleiding en inkomen

Inwoners van Leiden Opleiding en inkomen Inwoners van Leiden Het aantal inwoners blijft vrijwel stabiel. Relatief jonge en hoogopgeleide bevolking. Tweeverdieners met kleine kinderen en een gemiddeld inkomen verlaten de stad. Meer Leidenaren

Nadere informatie

Wijk- en buurtmonitor 2018 De Groote Wielen

Wijk- en buurtmonitor 2018 De Groote Wielen Wijk- en buurtmonitor 2018 De Groote Wielen In het oostelijk deel van s-hertogenbosch ligt de Groote Wielen. Een nieuwe woonwijk, midden in de polder. In totaal komen er ongeveer 4.400 woningen, daarvan

Nadere informatie

Veilig opgroeien in Leeuwarden Factsheet Haulerwijk. bijlage

Veilig opgroeien in Leeuwarden Factsheet Haulerwijk. bijlage Veilig opgroeien in Leeuwarden 2015 bijlage Factsheet Haulerwijk Deze bijlage bevat cijfers op zowel buurtniveau als gemeentelijk- en provinciaal niveau. De cijfers geven inzicht in trends op het gebied

Nadere informatie

Engelen. Wijk- en buurtmonitor 2018

Engelen. Wijk- en buurtmonitor 2018 Wijk- en buurtmonitor 2018 Engelen Engelen ligt ten noordwesten van s-hertogenbosch. De wijk bestaat uit de dorpen Engelen en Bokhoven. Ook staat de wijk bekend om de kastelen. Engelen heeft zich in de

Nadere informatie

Wijk- en buurtmonitor 2016 De Groote Wielen

Wijk- en buurtmonitor 2016 De Groote Wielen Wijk- en buurtmonitor 2016 De Groote Wielen In het oostelijk deel van s-hertogenbosch ligt, midden in de polder, een nieuwe woonwijk: de Groote Wielen. In totaal komen er ongeveer 4.350 woningen, daarvan

Nadere informatie

Binnenstad. Wijk- en buurtmonitor 2016

Binnenstad. Wijk- en buurtmonitor 2016 Wijk- en buurtmonitor 2016 Binnenstad De Binnenstad van s-hertogenbosch is het oudste deel van de stad. Karakteristiek zijn het middeleeuwse stratenpatroon en de historische panden, de vele bijzondere

Nadere informatie

Rosmalen noord. Wijk- en buurtmonitor 2018

Rosmalen noord. Wijk- en buurtmonitor 2018 Wijk- en buurtmonitor 2018 Rosmalen noord Het stadsdeel Rosmalen ligt ten oosten van de rijksweg A2 en bestaat uit Rosmalen zuid en Rosmalen noord. Het oorspronkelijke zanddorp Rosmalen is vanaf eind jaren

Nadere informatie

Wijk- en buurtmonitor 2018 Muntel/Vliert

Wijk- en buurtmonitor 2018 Muntel/Vliert Wijk- en buurtmonitor 2018 Muntel/Vliert Ten noorden van de Binnenstad ligt de wijk Muntel/Vliert. Deze wijk bestaat uit drie verschillende buurten: de Muntel, de Vliert en Orthenpoort. De wijk telt bijna

Nadere informatie

Analyse deelgebied Maaspoort 2016

Analyse deelgebied Maaspoort 2016 Analyse deelgebied Maaspoort 2016 Afdeling O&S December 2016 2 1. Aanleiding en doel In Maaspoort signaleren professionals meervoudige problematiek in een gedeelte van de wijk. Het gaat om het zuidelijk

Nadere informatie

de Makassarbuurt De Staat van

de Makassarbuurt De Staat van De Staat van de Makassarbuurt De Makassarbuurt ligt in de Indische Buurt tussen de de Zeeburgerdijk, Molukkenstraat, Insulindeweg en het Flevopark. De buurt beslaat 115 hectare, waarvan meer dan de helft

Nadere informatie

Sociaal Rapport en de Jeugdmonitor Provincie Groningen

Sociaal Rapport en de Jeugdmonitor Provincie Groningen Groningen, 1 maart 2011 Persbericht nr. 34 Sociaal Rapport en de Jeugdmonitor Provincie Groningen SPECIALE AANDACHT VOOR KRIMPGEBIEDEN EN VOOR JEUGD De Groninger bevolking groeit nog door tot 2020, en

Nadere informatie

Allochtonen op de arbeidsmarkt 2009-2010

Allochtonen op de arbeidsmarkt 2009-2010 FORUM Maart Monitor Allochtonen op de arbeidsmarkt 9-8e monitor: effecten van de economische crisis In steeg de totale werkloosheid in Nederland met % naar 26 duizend personen. Het werkloosheidspercentage

Nadere informatie

Nuland. Wijk- en buurtmonitor 2016

Nuland. Wijk- en buurtmonitor 2016 Wijk- en buurtmonitor 2016 Nuland Het oorspronkelijke landbouwdorp Nuland ligt ten zuiden aan de rijksweg A59 tussen s-hertogenbosch en Oss. Tot 1993 was Nuland een zelfstandige gemeente. Hierna werd het

Nadere informatie

Stefan Teeling Leeuwarden, november 2015 FACTSHEET METSLAWIER

Stefan Teeling Leeuwarden, november 2015 FACTSHEET METSLAWIER Stefan Teeling Leeuwarden, november 2015 FACTSHEET METSLAWIER Inhoud Inleiding... 3 Demografie... 4 Wonen... 7 Bronvermelding... 8 Inleiding In 2011 ging het experiment Duurzame beschermde dorpsgezichten

Nadere informatie

Rosmalen zuid. Wijk- en buurtmonitor 2018

Rosmalen zuid. Wijk- en buurtmonitor 2018 Wijk- en buurtmonitor 2018 Rosmalen zuid Het stadsdeel Rosmalen ligt ten oosten van de rijksweg A2 en bestaat uit Rosmalen zuid en Rosmalen noord. Het oorspronkelijke zanddorp Rosmalen is vanaf eind jaren

Nadere informatie

Factsheet gemeente Tytsjerksteradiel

Factsheet gemeente Tytsjerksteradiel Factsheet gemeente Tytsjerksteradiel De gemeente Tytsjerksteradiel telde op 1 januari 31.963 inwoners, van wie 49,9 procent man en 50,1 procent vrouw. De gemiddelde leeftijd in de gemeente is 43,4 jaar.

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Staphorst? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Staphorst? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van Staphorst? Gezondheidsmonitor volwassenen en en gemeente Staphorst GGD IJsselland verzamelt jaarlijks gegevens over de gezondheid van inwoners, zo ook in 2016. Met deze

Nadere informatie

Fact sheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2013

Fact sheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2013 Fact sheet nummer 9 juli 2013 Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2013 Er zijn in Amsterdam bijna 135.000 jongeren in de leeftijd van 15 tot 27 jaar (januari 2013). Veel jongeren volgen een opleiding of

Nadere informatie

Ontwikkeling van het gemiddeld gestandaardiseerd besteedbaar inkomen in 1,000,00 in de periode in Zuid-Holland en Nederland

Ontwikkeling van het gemiddeld gestandaardiseerd besteedbaar inkomen in 1,000,00 in de periode in Zuid-Holland en Nederland Inleiding Het zorgen voor een eigen inkomen, het hebben van werk, geeft trots en voldoening. Werken schept de mogelijkheid in contact met anderen iets te doen wat als waardevol wordt gezien. Er wordt immers

Nadere informatie

Fact sheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam. nummer 5 maart 2013

Fact sheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam. nummer 5 maart 2013 Fact sheet nummer 5 maart 2013 Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam Er zijn ruim 133.000 jongeren van 15 tot en met 26 jaar in Amsterdam (januari 2012). Met de meeste jongeren gaat het goed in het onderwijs

Nadere informatie

Participatie en gezondheid. Resultaten uit de Gezondheidsenquête 2016

Participatie en gezondheid. Resultaten uit de Gezondheidsenquête 2016 Participatie en gezondheid Resultaten uit de Gezondheidsenquête 2016 Gezondheidsenquête Haaglanden 2016 Participatie en gezondheid 1 December 2017 Inhoudsopgave Kernpunten... 3 Inleiding... 4 Eenzaamheid...

Nadere informatie

Sociale kracht in Houten Burgerpeiling 2014

Sociale kracht in Houten Burgerpeiling 2014 in Houten Burgerpeiling 2014 Onderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Houten Projectnummer 598 / 2015 Samenvatting Goede score voor Sociale Kracht in Houten Houten scoort over het algemeen goed als

Nadere informatie

LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT

LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD

Nadere informatie

Jeugd in Schildersbuurt-West. De buurt Schildersbuurt-West ligt in stadsdeel 5 Centrum en heeft inwoners (1 januari 2015).

Jeugd in Schildersbuurt-West. De buurt Schildersbuurt-West ligt in stadsdeel 5 Centrum en heeft inwoners (1 januari 2015). Jeugd in Schildersbuurt-West De buurt Schildersbuurt-West ligt in stadsdeel 5 Centrum en heeft 14.291 inwoners (1 januari 2015). 1 Demografie Demografie Deze paragraaf geeft een beeld van de samenstelling

Nadere informatie

Wijk- en buurtmonitor 2018 Nuland

Wijk- en buurtmonitor 2018 Nuland Wijk- en buurtmonitor 2018 Nuland Het oorspronkelijke landbouwdorp Nuland ligt ten zuiden aan de rijksweg A59 tussen s-hertogenbosch en Oss. Tot 1993 was Nuland een zelfstandige gemeente. Hierna werd het

Nadere informatie

Noord. Wijk- en buurtmonitor 2016

Noord. Wijk- en buurtmonitor 2016 Wijk- en buurtmonitor 2016 Noord De wijk Noord ligt ten noorden van het stadscentrum. Het is een typische jaren 70 woonwijk. De wijk bestaat uit een aaneenschakeling van buurten, die uiteenlopend vormgegeven

Nadere informatie

Spijkerkwartier. Kerncijfers Wijk Stad, 2013 Spijkerkwartier Gemeente Arnhem

Spijkerkwartier. Kerncijfers Wijk Stad, 2013 Spijkerkwartier Gemeente Arnhem Kerncijfers Wijk Stad, 2013 Gemeente Inhoud : Oppervlakte en Bodemgebruik Bevolking naar geslacht Bevolking naar leeftijd Bevolking naar etnische groepen Huishoudens Bevolkingsontwikkeling Woningvoorraad

Nadere informatie

Sociale index: Gebiedsteam Sneek Noord 1 oktober 2014

Sociale index: Gebiedsteam Sneek Noord 1 oktober 2014 Sociale index: Gebiedsteam Sneek Noord 1 oktober 2014 Inleiding De sociale index is ontwikkeld voor de inzet van gebiedsteams in het kader van de decentralisatie van taken betreffende Participatie, AWBZ(en

Nadere informatie

Samenvatting WijkWijzer 2017

Samenvatting WijkWijzer 2017 Samenvatting WijkWijzer 2017 Bevolking & wonen Inwoners Op 1 januari 2017 telt Utrecht 343.134 inwoners. Met 47.801 inwoners is Vleuten-De Meern de grootste wijk van Utrecht, gevolgd door de wijk Noordwest.

Nadere informatie

Bijlage 1, bij 3i Wijkeconomie

Bijlage 1, bij 3i Wijkeconomie Bijlage 1, bij 3i Wijkeconomie INHOUD 1 Samenvatting... 3 2 De Statistische gegevens... 5 2.1. De Bevolkingsontwikkeling en -opbouw... 5 2.1.1. De bevolkingsontwikkeling... 5 2.1.2. De migratie... 5 2.1.3.

Nadere informatie

Welkom! Fred Sieval. Workshop Ruimtelijke Ordening 21-11-2014 12:24. Informatie of wensen: willwestbroek@wsaudiovisueel.nl 1

Welkom! Fred Sieval. Workshop Ruimtelijke Ordening 21-11-2014 12:24. Informatie of wensen: willwestbroek@wsaudiovisueel.nl 1 Welkom! Workshop Ruimtelijke Ordening - Ouderenhuisvesting in Westland Fred Sieval Coördinator onderzoek en statistiek van de gemeente Westland Facts and Figures Problemen rond de zorg Westland in verandering

Nadere informatie

Vooronderzoek: Foto van Haaksbergen

Vooronderzoek: Foto van Haaksbergen Vooronderzoek: Foto van Haaksbergen Versie 15-11-2016 Opgesteld door Futureconsult in opdracht van de gemeente Haaksbergen in het kader van de Strategische Visie Haaksbergen 2030 1 Inhoudsopgave 1. Bevolkingssamenstelling...

Nadere informatie

LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG

LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS

Nadere informatie

Hoofdstuk 24 Financiële situatie

Hoofdstuk 24 Financiële situatie Hoofdstuk 24 Financiële situatie Samenvatting De gemeente voert diverse inkomensondersteunende maatregelen uit die bedoeld zijn voor huishoudens met een lager inkomen. Zes op de tien Leidenaren zijn bekend

Nadere informatie

LAAGGELETTERDHEID IN LAAK

LAAGGELETTERDHEID IN LAAK LAAGGELETTERDHEID IN LAAK Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD IN OPDRACHT

Nadere informatie

Muntel/Vliert. Wijk- en buurtmonitor 2016

Muntel/Vliert. Wijk- en buurtmonitor 2016 Wijk- en buurtmonitor 2016 Muntel/Vliert Ten noorden van de Binnenstad ligt de wijk Muntel/Vliert. De wijk bestaat uit drie verschillende buurten: de Muntel, de Vliert en Orthenpoort. In de wijk wonen

Nadere informatie

Factsheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014. Werkloosheid stijgt naar 24% Definities. Nummer 6 juni 2014

Factsheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014. Werkloosheid stijgt naar 24% Definities. Nummer 6 juni 2014 Nummer 6 juni 2014 Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014 Factsheet Ondanks eerste tekenen dat de economie weer aantrekt blijft de werkloosheid. Negen procent van de Amsterdamse beroepsbevolking is werkloos

Nadere informatie

Sociaal-economisch wijkprofiel: De Wierden en gebied 1354

Sociaal-economisch wijkprofiel: De Wierden en gebied 1354 In het gebied groeit meer dan de helft van de kinderen op in een minimasituatie. Daarnaast groeit in De Wierden bijna de helft op in een eenoudergezin. De combinatie van relatief lage doorstroming en relatief

Nadere informatie

Leidenincijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming

Leidenincijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming incijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming Uitkomsten GGD-gezondheidspeiling 2016 Gezondheid van aren BELEIDSONDERZOEK 071-516 5123 I info@leidenincijfers.nl I

Nadere informatie

Sociale index Gebiedsteam Sneek Zuid 1 oktober 2014

Sociale index Gebiedsteam Sneek Zuid 1 oktober 2014 Sociale index Gebiedsteam Sneek Zuid 1 oktober 2014 Inleiding De sociale index is ontwikkeld voor de inzet van gebiedsteams in het kader van de decentralisatie van taken betreffende Participatie, AWBZ(en

Nadere informatie

Weinig mensen sociaal aan de kant

Weinig mensen sociaal aan de kant Weinig mensen sociaal aan de kant Tevredenheid over de kwaliteit van relaties Hoge frequentie van contact met familie en vrienden Jongeren spreken of schrijven hun vrienden elke week 15 Drie op de tien

Nadere informatie

Jaarlijks onderzoek onder gasten 2015

Jaarlijks onderzoek onder gasten 2015 Jaarlijks onderzoek onder gasten 2015 Elk jaar voert Resto VanHarte een impact- en tevredenheidsmeting uit onder haar gasten. Deze is in 2015 verspreid in 32 vestigingen van Resto VanHarte, in 20 steden/gemeenten.

Nadere informatie

Thema s Omdat de resultaten en cijfers op wijkniveau erg uiteenlopen in onderwerp, is ervoor gekozen om deze onder te verdelen in 9 thema s:

Thema s Omdat de resultaten en cijfers op wijkniveau erg uiteenlopen in onderwerp, is ervoor gekozen om deze onder te verdelen in 9 thema s: Hoe is de wijkanalyse tot stand gekomen? Monitor Hilversum Begin december 2017 is de vragenlijst Monitor Hilversum naar 10.400 Hilversummers verstuurd. In totaal werden er 109 vragen voorgelegd over uiteenlopende

Nadere informatie

1. Inwoners en ondernemers zijn tevreden over de (publieks)dienstverlening van de gemeente Roosendaal.

1. Inwoners en ondernemers zijn tevreden over de (publieks)dienstverlening van de gemeente Roosendaal. MAATSCHAPPELIJKE EFFECTEN Maatschappelijke effecten kunnen worden gedefinieerd als de beoogde gevolgen van het gemeentelijk beleid voor de samenleving en geven daarmee antwoord op de vraag: Wat willen

Nadere informatie

Zuidoost. Wijk- en buurtmonitor 2018

Zuidoost. Wijk- en buurtmonitor 2018 Wijk- en buurtmonitor 2018 Zuidoost De wijk Zuidoost ligt ten zuiden van de Binnenstad. Het uitbreidingsplan Zuid is in 1947 vastgesteld; de woonwijk is globaal in twintig jaar tijd tot stand gekomen.

Nadere informatie

Graafsepoort. Wijk- en buurtmonitor 2016

Graafsepoort. Wijk- en buurtmonitor 2016 Wijk- en buurtmonitor 2016 Graafsepoort Graafsepoort ligt ten noordoosten van de Binnenstad. De wijk bestaat uit diverse stadsuitbreidingen die in een tijdsbestek van zo n negentig jaar tot stand zijn

Nadere informatie

Sociaal-economische schets van Leiden Zuidwest 2011

Sociaal-economische schets van Leiden Zuidwest 2011 Sociaal-economische schets van Zuidwest 2011 Zuidwest is onderdeel van het en bestaat uit de buurten Haagwegnoord en -zuid, Boshuizen, Fortuinwijk-noord en -zuid en de Gasthuiswijk. Zuidwest heeft een

Nadere informatie

april H.A. Doelman-van Geest, L.M. Sluys Tympaan Instituut Gebiedsscan Ridderkerk - Tympaan Instituut -

april H.A. Doelman-van Geest, L.M. Sluys Tympaan Instituut Gebiedsscan Ridderkerk - Tympaan Instituut - april 2015 - H.A. Doelman-van Geest, L.M. Sluys Tympaan Instituut I Inhoud blz 1 Inleiding 1.1 Aanleiding 1 1.2 Doelstelling 1 1.3 Leeswijzer 1 2 Demografie 2.1 Inwoners 3 2.2 Huishoudens 4 2.3 Inkomen

Nadere informatie

IJsselland. Wijkgezondheidsprofiel Rivierenwijk en Bergweide Deventer

IJsselland. Wijkgezondheidsprofiel Rivierenwijk en Bergweide Deventer IJsselland Wijkgezondheidsprofiel Deventer Januari 2015 Wijkgezondheidsprofiel Dit wijkgezondheidsprofiel bestaat uit gegevens afkomstig van diverse bronnen, registraties en (bewoners)onderzoeken. Voor

Nadere informatie

Economische monitor. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 4 e editie. Opzet en inhoud

Economische monitor. Voorne PutteN 5 GEMEENTEN. 4 e editie. Opzet en inhoud 4 e editie Economische monitor Voorne PutteN Opzet en inhoud In 2010 verscheen de eerste editie van de Economische Monitor Voorne-Putten, een gezamenlijk initiatief van de vijf gemeenten Bernisse, Brielle,

Nadere informatie

Thema s Omdat de resultaten en cijfers op wijkniveau erg uiteenlopen in onderwerp, is ervoor gekozen om deze onder te verdelen in 9 thema s:

Thema s Omdat de resultaten en cijfers op wijkniveau erg uiteenlopen in onderwerp, is ervoor gekozen om deze onder te verdelen in 9 thema s: Hoe is de wijkanalyse tot stand gekomen? Monitor Hilversum Begin december 2017 is de vragenlijst Monitor Hilversum naar 10.400 Hilversummers verstuurd. In totaal werden er 109 vragen voorgelegd over uiteenlopende

Nadere informatie

december M.G.A. Ligtvoet-Janssen Tympaan Instituut Wijkscan inclusieve wijken Teylingen - Tympaan Instituut -

december M.G.A. Ligtvoet-Janssen Tympaan Instituut Wijkscan inclusieve wijken Teylingen - Tympaan Instituut - december 2015 - M.G.A. Ligtvoet-Janssen Tympaan Instituut I 1 Inhoud Inleiding blz 2 Demografie 2.1 Inwoners 3 2.2 Huishoudens 4 3 4 L Kwetsbare groepen 3.1 Mensen met beperkingen en geïndiceerde zorg

Nadere informatie

Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Delft. Sociale activiteiten Mantelzorg. Gezondheidsonderzoek. Eenzaamheid Steunpunten

Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Delft. Sociale activiteiten Mantelzorg. Gezondheidsonderzoek. Eenzaamheid Steunpunten Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Delft Resultaten van het Gezondheidsonderzoek 2012 Ondersteuning Beperkingen Sociale activiteiten Mantelzorg Gezondheidsonderzoek Eenzaamheid

Nadere informatie

Monitor Economie 2018

Monitor Economie 2018 Monitor Economie 2018 Economische kerncijfers van de MVSgemeenten Augustus 2018 Inhoudsopgave Economische ontwikkeling 3 Werkgelegenheid 5 Arbeidsparticipatie 10 Inkomen en uitkeringen 13 Armoede en schuldhulpverlening

Nadere informatie

(Demografische) ontwikkelingen op deelgebieden binnen de gemeente Voerendaal

(Demografische) ontwikkelingen op deelgebieden binnen de gemeente Voerendaal (Demografische) ontwikkelingen op deelgebieden binnen de gemeente Voerendaal 1 (Demografische) ontwikkelingen op deelgebieden binnen de gemeente Voerendaal Demografische gegevens Pagina 3 Onderwijs Pagina

Nadere informatie

KRALINGEN-CROOSWIJK IN BEELD 2007

KRALINGEN-CROOSWIJK IN BEELD 2007 KRALINGEN-CROOSWIJK IN BEELD 2007 Martijn Epskamp Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) April 2008 Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) Auteur: Martijn Epskamp Project: 07-2746 Prijs: 20,- Adres:

Nadere informatie

Waardering van leefbaarheid en woonomgeving

Waardering van leefbaarheid en woonomgeving Waardering van leefbaarheid en woonomgeving Burgerpeiling Woon- en Leefbaarheidsmonitor Eemsdelta 2015 In de Eemsdelta zijn verschillende ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de leefbaarheid.

Nadere informatie

Monitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2015

Monitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2015 1 Monitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2015 Fact sheet juni 20 De werkloosheid onder Amsterdamse jongeren is het afgelopen jaar sterk gedaald. Van de 3.00 Amsterdamse jongeren in de leeftijd van 15

Nadere informatie

LAAGGELETTERDHEID IN DEN HAAG

LAAGGELETTERDHEID IN DEN HAAG LAAGGELETTERDHEID IN DEN HAAG Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD IN

Nadere informatie

Quick Scan buurten Hoogezand-Sappemeer April 2013. Subtitel

Quick Scan buurten Hoogezand-Sappemeer April 2013. Subtitel Quick Scan buurten Hoogezand-Sappemeer April 2013 Subtitel Colofon Titel: Quick Scan Buurten in Hoogezand-Sappemeer Datum: 9 april 2013 Opdrachtgever: Woningcorporatie Lefier Auteur: drs Fransje Grisnich

Nadere informatie

Sociale index Gebiedsteam Bolsward, Platteland Bolsward en Witmarsum-Arum 1 oktober 2014

Sociale index Gebiedsteam Bolsward, Platteland Bolsward en Witmarsum-Arum 1 oktober 2014 Sociale index, en 1 oktober 2014 Inleiding De sociale index is ontwikkeld voor de inzet van gebiedsteams in het kader van de decentralisatie van taken betreffende Participatie, AWBZ (en Wmo) en Jeugdzorg.

Nadere informatie

Sportparticipatie Volwassenen

Sportparticipatie Volwassenen Sportparticipatie 2014 Volwassenen Onderzoek & Statistiek Februari 2015 2 Samenvatting In het najaar van 2014 is de sportparticipatie van de volwassen inwoners van de gemeente s- Hertogenbosch onderzocht.

Nadere informatie

Jeugd in Schildersbuurt. De wijk Schildersbuurt ligt in stadsdeel 5 Centrum en heeft inwoners (1 januari 2015).

Jeugd in Schildersbuurt. De wijk Schildersbuurt ligt in stadsdeel 5 Centrum en heeft inwoners (1 januari 2015). Jeugd in Schildersbuurt De wijk Schildersbuurt ligt in stadsdeel 5 Centrum en heeft 31.639 inwoners (1 januari 2015). 1 Demografie Demografie Deze paragraaf geeft een beeld van de samenstelling van de

Nadere informatie

Empel in Cijfers Januari 2007

Empel in Cijfers Januari 2007 Empel in Cijfers Januari 2007 bron gem. Den Bosch Minder/kleiner/lager Bekladding Vernieling Tevreden winkels Tevreden openbaar vervoer Rapportcijfer voorzieningen buurt Meldingen parkeerproblemen Tevreden

Nadere informatie

Onderzochte factoren in MAU toets 2013

Onderzochte factoren in MAU toets 2013 Onderzochte factoren in MAU toets 2013 Tabel 1 toont de door APE onderzochte factoren in de MAU toets van 2013. Het betreffen hier zowel factoren waarvan is aangetoond dat deze samenhangen met de bijstandsuitgaven

Nadere informatie

Gemeente rapportage Nederweert Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016

Gemeente rapportage Nederweert Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016 Gemeente rapportage Nederweert Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016 Leeswijzer De onderstaande lokale rapportage is een korte samenvatting van de belangrijkste resultaten uit de Gezondheidsmonitor

Nadere informatie

Monitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2014

Monitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2014 1 Monitor Jeugdwerkloosheid Amsterdam over 2014 Fact sheet juni 2015 De werkloosheid onder Amsterdamse jongeren is voor het eerst sinds enkele jaren weer gedaald. Van de bijna 140.000 Amsterdamse jongeren

Nadere informatie

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude Gezondheidsmonitor ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmerliede Inhoud Deze samenvatting bevat de belangrijkste resultaten van de Gezondheidsmonitor en 2016 voor gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude.

Nadere informatie

Betrokkenheid van buurtbewoners. Uitgevoerd door Dimensus in opdracht van gemeenten Leiden, Leiderdorp en Oegstgeest Vergelijking gemeenten 2015

Betrokkenheid van buurtbewoners. Uitgevoerd door Dimensus in opdracht van gemeenten Leiden, Leiderdorp en Oegstgeest Vergelijking gemeenten 2015 Leefbaarheid Jeugdhulp Sociaal Team Vrijwilligerswerk Mantelzorg Actief in de buurt Betrokkenheid van buurtbewoners Burenhulp Zelfredzaamheid Sociale contacten Financiële situatie Uitgevoerd door Dimensus

Nadere informatie

Huishoudensprognose : belangrijkste uitkomsten

Huishoudensprognose : belangrijkste uitkomsten Huishoudensprognose 26 2: belangrijkste uitkomsten Elma van Agtmaal-Wobma en Coen van Duin Het aantal huishoudens blijft de komende decennia toenemen, van 7,2 miljoen in 26 tot 8,1 miljoen in 23. Daarna

Nadere informatie

West. Wijk- en buurtmonitor 2016

West. Wijk- en buurtmonitor 2016 Wijk- en buurtmonitor 2016 West De wijk West ligt ten westen van het centrum van s-hertogenbosch. De wijk is ontstaan in de wederopbouwperiode (1945-1960) met het bedrijventerrein de Wolfsdonken. Van daaruit

Nadere informatie

Dorps- en wijkanalyse

Dorps- en wijkanalyse Werkorganisatie van de gemeenten Cuijk, Grave, Mill en Sint Hubert Dorps- en wijkanalyse Cuijk, Grave en Mill en Sint Hubert in beeld November 215 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Cuijk, Grave en Mill en Sint

Nadere informatie

afdeling Beleidsonderzoek en Geo Informatie inkomen

afdeling Beleidsonderzoek en Geo Informatie inkomen 101 inkomen 9 102 Inkomen 1) Inkomens van huishoudens Huishoudens in Hengelo hadden in 2007 een gemiddeld besteedbaar inkomen van 30.700 per jaar. Het gemiddeld besteedbaar inkomen van huishoudens in Hengelo

Nadere informatie

De Staat van de Stad Amsterdam V. Ontwikkelingen in participatie en leefsituatie

De Staat van de Stad Amsterdam V. Ontwikkelingen in participatie en leefsituatie De Staat van de Stad Amsterdam V Ontwikkelingen in participatie en leefsituatie Kernpunten 10 jaar Staat van de Stad Gemiddelde leefsituatiescore naar herkomstgroepen, 2000, 2002, 2004, 2006 en 2008 108

Nadere informatie

Jeugdwerkloosheid Amsterdam

Jeugdwerkloosheid Amsterdam Jeugdwerkloosheid Amsterdam 201-201 Factsheet maart 201 De afgelopen jaren heeft de gemeente Amsterdam fors ingezet op het terugdringen van de jeugdwerkloosheid. Nu de aanpak jeugdwerkloosheid is afgelopen

Nadere informatie

Binnenstad. Wijk- en buurtmonitor 2018

Binnenstad. Wijk- en buurtmonitor 2018 Wijk- en buurtmonitor 2018 Binnenstad De Binnenstad van s-hertogenbosch is het oudste deel van de stad. Karakteristiek zijn het middeleeuwse stratenpatroon en de historische panden, de vele bijzondere

Nadere informatie

Werkloosheid in Helmond 2012 Samenvatting en conclusies

Werkloosheid in Helmond 2012 Samenvatting en conclusies Werkloosheid in Helmond 2012 Samenvatting en conclusies Aanleiding Sinds 2006 publiceert de Gemeente Helmond jaarlijks gedetailleerde gegevens over de werkloosheid in Helmond. De werkloosheid in Helmond

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Losser

Kernboodschappen Gezondheid Losser Kernboodschappen Gezondheid Losser De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Losser epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Losser en de factoren die hierop van invloed

Nadere informatie

Stadsmonitor. -Samenvatting- Modules. Datum: februari Stadsmonitor -Samenvatting- 0

Stadsmonitor. -Samenvatting- Modules. Datum: februari Stadsmonitor -Samenvatting- 0 Stadsmonitor -Samenvatting- Modules Samenvatting 1 Wonen en woonaantrekkelijkheid 2 Gezondheid en zorg 3 Werk 4 Duurzame stad 5 Binnenstad 6 Datum: februari 2016 Gemeente Nijmegen Onderzoek en Statistiek

Nadere informatie

Bouwstenen nota volksgezondheid Renate Martens en Ivanka van der Veeken. Gemeente Drimmelen GGD West-Brabant:

Bouwstenen nota volksgezondheid Renate Martens en Ivanka van der Veeken. Gemeente Drimmelen GGD West-Brabant: Bouwstenen nota volksgezondheid 2013-2016 Gemeente Drimmelen GGD West-Brabant: Renate Martens en Ivanka van der Veeken Bouwstenen Evaluatieverslag nota volksgezondheid 2008-2011 Landelijke nota gezondheidsbeleid

Nadere informatie