Profiel Wateringen, versie 1.1 INHOUDSOPGAVE

Transcriptie

1 PROFIEL WATERINGEN Datum: 12 mei 2015 Versie: 1.1 Beheerder: Pepijn van Duijvenboode t Evaluatiedatum: Documentnaam: Profiel Wateringen DEFINITIEF

2 INHOUDSOPGAVE 1 Gebiedsgerichte aanpak in Wateringen Aanleiding gebiedsgerichte aanpak Gebiedsteam Wateringen Aanpak Wateringen Samenvatting uitkomsten gebiedsprofiel 5 2 Algemene informatie Wateringen in het kort Wijken en buurten Aantal inwoners Leeftijdsopbouw Etniciteit Gezinssamenstelling Burgerlijke stand Opleidingsniveau Jeugdindicatoren Samenvatting 16 3 Wonen Verdeling huur- en koopwoningen Woningen Ontwikkelingen woningmarkt Verhuisbewegingen Samenvatting 18 4 Werk en inkomen Inkomensgroepen Arbeid Bedrijven MOE-landers Samenvatting 25 5 Vrije tijd Vrijetijdsbesteding Culturele centra en maatschappelijke accommodaties Muziek- en toneelgezelschappen Sportcomplexen en sportverenigingen en aantal leden Religie Samenvatting 29 6 Gezondheid en zorg Eenzaamheid Lichamelijke gezondheid Overgewicht Alcoholgebruik Drugsgebruik Beperkingen Kwetsbare senioren Psychosociale problemen Aanspraak AWBZ Ondersteuning voor zorgjeugd Samenvatting 35 7 Leefbaarheid en veiligheid 36 Pagina - 2

3 7.1 Betrokkenheid van bewoners Wijkschouwen en wijkregisseurs Leefbaarometer & leefbaarheid Politiegegevens Buurtpreventie Hotspots Samenvatting 42 8 Voorzieningen wonen, zorg, welzijn en onderwijs Voorzieningen en bereikbaarheid Voorzieningen zorg, welzijn en onderwijs Stiploket Wateringen Welzijnsadviseurs Vitis Welzijn Voedselbank Samenvatting 45 9 Vrijwillige inzet & Mantelzorg Vrijwillige inzet Steunpunt Mantelzorg Samenvatting 47 Bijlage 1 Begrippenlijst Definities 48 Pagina - 3

4 1 GEBIEDSGERICHTE AANPAK IN WATERINGEN 1.1 Aanleiding gebiedsgerichte aanpak Met ingang van 1 januari 2015 komt er een aantal nieuwe taken naar de gemeente toe in het sociale domein. Dit betreft taken vanuit de AWBZ, jeugdzorg en de participatiewet. De decentralisatie van deze taken biedt kansen om op lokaal niveau de ondersteuning dichterbij de burger te organiseren. Hierbij staan begrippen als het vergroten van de eigen kracht van inwoners en de samenleving, de inzet van het eigen sociale netwerk en participatie centraal. Opgebouwde sociale kracht in wijken en buurten blijft behouden en wordt, waar nodig, versterkt met een buurtgerichte aanpak. Sterke sociale netwerken zijn randvoorwaarden om individuen en de samenleving als geheel in hun kracht te zetten. Onderwijs, sport, zorg, welzijn, cultuur, geloofsgemeenschappen en het bedrijfsleven zijn de motor van onze samenleving en spelen een belangrijke rol. Zij vormen een platform voor ontmoeting, ontplooiing en ontspanning. Enerzijds bieden zij de mogelijkheid om actief mee te doen aan de samenleving. Anderzijds hebben zij een signaalfunctie en kunnen zij mensen helpen of doorgeleiden naar andere verenigingen of instanties. Belangrijk is dat de basisfuncties onderling met elkaar verbonden worden zodat zij elkaar versterken. Vitis heeft een centrale rol in het leggen van deze verbindingen. Zij zijn de oren en ogen in de kernen, zij brengen vraag en aanbod in beeld en brengen dit bij elkaar. Vitis signaleert vroegtijdig, zet in op een cultuuromslag in de samenleving, stimuleert de informele hulp aan elkaar en versterkt de sociale netwerken in de kernen. Om de gebiedsgerichte aanpak vorm te geven, zijn er gebiedsprofielen van de kernen van Westland gemaakt. Deze profielen vormen de basis voor de plannen en activiteiten voor de kernen en buurten in Westland. 1.2 Gebiedsteam Wateringen Binnen Vitis Welzijn zijn functionele gebiedsteams geformeerd. Deze gebiedsteams vormen een overleg- en ontwikkelingsplatform. Gebiedsteam kern Wateringen/ Kwintsheul bestaat uit; Pepijn van Duijvenboode, jeugdcoördinator Wateringen Annemieke Jansen, manager jeugdcoördinatoren en vrijwillige inzet Juul Veenker, coördinator wijkcentrum Terra Nova (Wateringen) en de Lessenaar (Kwintsheul) Hanneke Beijersbergen, welzijnsadviseur Ilse van der Knaap, consulent stiploket Mariëlle Brok, consulent vrijwillige inzet Gezamenlijke doelstelling gebiedsteams; Kennis opbouwen en delen over de kernen, wijken en buurten in het gebied; Het opstellen van gebiedsprogramma s, zowel vanuit bestaand aanbod als voor nieuw aanbod; Opzetten en uitbreiden van benodigde netwerken; De jeugdcoördinatoren leggen en onderhouden op wijk- en buurtniveau contacten en brengen de sociale structuren en de netwerken van professionele organisaties in kaart. Pagina - 4

5 1.3 Aanpak Wateringen Het gebiedsprofiel is een dynamisch document dat periodiek aangepast moet worden omdat de gegevens steeds veranderen. Dit profiel is een schets van Wateringen gebaseerd op kwalitatieve en kwantitatieve informatie afkomstig van verschillende bronnen, welke bij de betreffende gegevens vermeld staan. Op basis van het gebiedsprofiel wordt een analyse van de gegevens gemaakt en worden risico s en kansen bekeken. Aan de hand van deze analyse wordt bepaald waar in Wateringen inzet gepleegd gaat worden, op welke domeinen en welke methodieken toegepast worden. 1.4 Samenvatting uitkomsten gebiedsprofiel Op 1 januari 2013 telde Wateringen inwoners. De grootste groep inwoners van Wateringen is de groep 20 t/m 64 jaar (59,4%), daarna de groep 0 t/m 19 jaar (25,5%), gevolgd door de inwoners van 65 jaar en ouder (15,1%). 50,3 % is van het vrouwelijke geslacht en 49,7 % van het mannelijke geslacht. Wateringen heeft 30,5 % alleenstaande huishoudens, iets hoger dan Westland (29,9Het aantal inwoners van allochtone afkomst bedraagt 22%. Hiervan is 7% niet-westers allochtoon, en 15% westers-allochtoon. Het gemiddelde opleidingsniveau in het Westland ligt lager dan het landelijke gemiddelde. Minder mensen volgen een VWO en/of HBO opleiding. Het aandeel achterstandsleerlingen op de basisscholen in Wateringen ligt 1,7% lager dan het Westlands gemiddelde en 5,8 % onder het provinciaal gemiddelde. Wat betreft jeugdindicatoren scoort het Westland op alle fronten lager dan het provinciaal gemiddelde. De gemiddelde WOZ-waarde ligt in het Westland euro hoger dan het gemiddelde van Nederland. De gemiddelde woningwaarde in Wateringen is euro. Van de woningen in Wateringen is 30 % huur en 70 % koop. Dit is gelijk aan het gehele Westland. 9 % Van de woningen in Wateringen is gebouwd voor ,5% van de woningen in Wateringen is gebouwd in de periode Daarvan is 21,3% gebouwd in de periode en 37,3% in de periode ,5 % is gebouwd na Wonen Wateringen is de enige woningcorporatie in Wateringen/ Kwintsheul. December 2013 hebben zij 2010 woningen en woongebouwen in exploitatie. Daarnaast bezitten zij 141 onroerende zaken niet zijnde woningen. De gemiddelde netto huurprijs in 2013 bedroeg 533 euro, dit was in euro. Tot op heden zijn 86 van de 144 woningen in de Oranjewijk gesloopt en de verwachting is dat de resterende 58 woningen in de loop van 2014 zullen worden gesloopt. Er is in Wateringen een tekort aan starterwoningen waardoor jongeren (tijdelijk) vertrekken uit het Westland. Dit wordt in de huidige situatie al als een zwak punt ervaren maar in een vergrijzende 1 Bron: Westland in cijfers 2012 Pagina - 5

6 samenleving wordt dit zeker als een bedreiging gezien. Verder zijn er voor de ouderen in Wateringen te weinig seniorenwoningen. 55% Van de nieuwkomers in Wateringen komen uit Den Haag. Het gemiddelde gestandaardiseerd inkomen in het Westland is In Westland hebben eenpersoonshuishoudens en eenouderhuishoudens gemiddeld het laagste inkomen. Sinds 2009 is het inkomen van deze groepen licht gedaald. Paren en meerpersoonshuishoudens hebben gemiddeld het hoogste inkomen. Dat inkomen is ten opzichte van 2009 iets toegenomen. Gemiddeld heeft 31% van de Westlandse huishoudens in 2011 een laag inkomen, dit is onder het landelijk gemiddelde van 40% Gemiddeld heeft 27% van de Westlandse huishoudens in 2011 een hoog inkomen, dit is boven het landelijk gemiddelde van 20%. 8% Van de inwoners van Wateringen ervaart moeite met rondkomen, dit is lager dan het Westlands gemiddelde van 14%. Het percentage inwoners dat een financiële drempel ervaart bij een bezoek aan een arts, bij hulp of ondersteuning of lid worden van een club of vereniging is gelijk aan dat van het Westland. Het aantal werkzame personen in Wateringen is 79%. Het aantal personen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering of Wajong ligt in het Westland aanzienlijk lager dan in Zuid- Holland en Nederland. De jeugdwerkloosheid in het Westland is lager dan in Zuid Holland en Nederland. Verder is het aandeel personen dat in de agrarische sector werkt met 11% het laagst van alle kernen. Het aandeel van personen dat buiten de gemeente Westland werkt is met 51% het hoogst van alle kernen (Westland 34%). Werkloosheid (als % van bevolking 15-64) is in juni ,9 % in de gemeente Westland t.o.v. Nederland 5,4%. Van dit onderwerp zijn geen cijfers op kernniveau beschikbaar. 3 In Wateringen worden een groot aantal evenementen en feesten georganiseerd. Er is een gevarieerd aanbod van verschillende culturele centra en maatschappelijke accommodaties, muziek- en toneelgezelschappen, sportcomplexen en sportverenigingen en kerken. 42% Van de inwoners van Wateringen is betrokken bij een club of vereniging, ofwel door lidmaatschap of door vrijwilligerswerk. 31,3% is lid van een sportvereniging. Het ledenaantal van sportverenigingen loopt terug vanaf de leeftijdsgroep 15+. Daarnaast heeft Wateringen ook een bibliotheek met een uitgebreide collectie. Voor de meeste leeftijdsgroepen zijn er diverse mogelijkheden om de vrije tijd door te brengen. Wel is aangegeven dat in de nieuwbouwwijken de speel- en hangplekken onvoldoende zijn en niet geschikt voor oudere kinderen. Er is te weinig te doen voor de ongeorganiseerde jeugd. Bij de groep 65-plussers in Westland is sinds 2004 de eenzaamheid toegenomen van 36% naar 42%. Eenzaamheid bij ouderen scoort hoog, maar relatief ook bij de doelgroep jaar (34%). Van de inwoners van het Westland ervaart 19% de eigen gezondheid als gaat wel tot zeer slecht. 2 Bron: CBS Statline 3 Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen, december 2011 Pagina - 6

7 Overgewicht is een hardnekkig probleem in Westland. Het percentage jarigen met overgewicht is van 43% in 2011 naar 48% in 2012 gestegen. Bij 13% is sprake van ernstig overgewicht. Het alcoholgebruik in het Westland is onder zowel volwassenen als de jeugd hoger dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West. Het percentage respondenten met beperkingen neemt sterk toe met de leeftijd. Mobiliteitsproblemen komen het meeste voor. 11% van de 65-plussers in Westland ondervindt beperkingen bij de algemene dagelijkse levensverrichtingen. 46 % ondervindt beperkingen bij het huishouden. Van de zelfstandig wonende senioren in Westland is 1 op de 6 kwetsbaar. Het percentage kwetsbaren neemt toe met de leeftijd en vrouwen zijn kwetsbaarder dan mannen. In Westland heeft 20% van de 5 - tot en met 11- jarigen en 10% van de 12 tot en met 18 jarigen een indicatie voor psychosociale problematiek. Het percentage jarigen met een risico op een angststoornis/depressie is sinds 2009 afgenomen van 41% naar 34%. Bij 65-plussers is dit percentage nauwelijks veranderd. Per 1 juli 2013 hebben 475 inwoners van Wateringen een indicatie voor AWBZ-zorg. Het aandeel dat aanspraak maakt op AWBZ blijft stabiel door de jaren heen. Het aantal geaccepteerde aanmeldingen bij Bureau Jeugdzorg ligt in Westland in 2012 nipt hoger in vergelijking met een matig stedelijk gebied. Aandachtspunten uit de wijkschouw hebben vooral betrekking op de bestrating, het verwijderen van borden en groenvoorzieningen. In het onderzoek van Wonen Wateringen uit 2011 scoort de Oranjewijk het laagst met betrekking tot de leefbaarheid en de sociale aspecten/samenhang met uitzondering van het onderdeel kennen van de buurt waarbij de wijken Essellanden en Suyderveld de laagste score hadden. Uit de leefbaarometer 2012 blijkt dat in postcode gebied 2292 de waardering voor sociale samenhang, publieke ruimte en het niveau van de voorzieningen laag tot zeer laag is. De woningvoorraad in heel Wateringen is beneden gemiddeld. Er is een actief team van buurtpreventen die overdag maar ook s- avonds en in het weekend surveilleert en onraad doorgeeft aan de politie. Wateringen heeft een redelijk voorzieningenniveau. Uit het onderzoek van Wonen Wateringen scoren de voorzieningen voor jongeren met een 6 het laagst. In 2013 heeft het stiploket in Wateringen 977 bezoekers gehad. De gemiddelde leeftijd van de bezoeker van het stiploket Westland is zestig jaar. Het meest werd ondersteuning gevraagd op financieel vlak, gevolgd door welzijn. De welzijnsadviseurs hebben in 2013 in Wateringen 375 cliëntcontacten gehad met 122 cliënten. Vier inwoners van Wateringen hebben in 2013 gebruik gemaakt van de voedselbank. Uit de cijfers blijkt dat het vrijwilligerspotentieel met 33% hoog is. De bereidheid om familie, vrienden of kennissen te helpen met 88% hoger dan het Westlands gemiddelde. 85% van de Pagina - 7

8 inwoners van Wateringen geeft aan iemand te hebben voor hulp bij dagelijkse probleempjes. 97% geeft aan op iemand te kunnen terugvallen wanneer hulp nodig is. Pagina - 8

9 2 ALGEMENE INFORMATIE 2.1 Wateringen in het kort Wateringen is een dorp en heeft een oude kern, waarin in de loop van de tijd veel is vernieuwd. Enkele oude gebouwen met bijvoorbeeld nieuwe woningen en winkels ernaast is het resultaat. Voorbeelden hiervan zijn het plein en omgeving Vliethof. De Oranjewijk is een voorbeeld van oudere bebouwing. Deels is deze oude wijk afgebroken en gerenoveerd en zijn er veel nieuwe woningen gebouwd. Het project Oranjewijk bevindt zich in de afrondende fase. Er wordt nog volop gebouwd in en rondom Wateringen. Wateringen is de laatste jaren verstedelijkt. Pluspunten daarvan zijn het levendige winkelcentrum, de nabijheid van regionale voorzieningen en ook de aansluiting op het Haagse openbaar vervoer. Nadeel is dat Wateringen geen echt dorp meer is. In de toekomst kan Wateringen niet meer uitbreiden en stilstaan, mag geen achteruitgang gaan betekenen. In het centrum is het aantal cafés en terrassen beperkt en het supermarktaanbod krap. Parkeren is niet altijd even makkelijk maar betaald parkeren is voorlopig nog geen optie. Het aanbod van starterwoningen, woningen voor kapitaalkrachtige senioren en kwetsbare burgers (aangepaste woningen) is beperkt. Wateringen heeft een rijk verenigingsleven waarin een grote groep vrijwilligers actief is. Het dorp heeft een goed voorzieningenniveau. Toch is het aanbod van de eerstelijns voorzieningen in de zorg en welzijn aan de krappe kant, zoals huisarts, wijkverpleging en maatschappelijk werk. Het aanbod van speel- en hangplekken wordt als onvoldoende ervaren in de nieuwe wijken en zij worden bovendien niet als uitdagend gezien. Voor de wat oudere kinderen en de jeugd is er ongeorganiseerd weinig te doen. Daarnaast is er ook een tekort aan betaalbare vergaderruimte en sociale en culturele activiteiten. Tot slot is het goed om te noemen dat de bewaakte speeltuin de Engel als parel van de Oranjewijk wordt gezien. 4 4 Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen, januari 2011 Pagina - 9

10 2.2 Wijken en buurten Het postcodegebied van Wateringen is: 2291 en Wateringen kan op wijk- of op buurtniveau worden ingedeeld. Indeling gemeente Westland 5 De gemeente Westland verdeelt Wateringen in 5 buurten; 1. Kwintsheul-Oost 2. Plan Zuid 3. Hofwijk en Oranjehof 4. Wateringen Noord en Ambachtshof 5. Suydervelt 6. Buitengebied Wateringen 7. Vliettuinen 8. Essellanden 9. Bedrijventerrein Wateringen Eind 2012 heeft Wonen Wateringen 2021 woningen en woongebouwen in bezit. Wonen Wateringen verdeelt Wateringen in 5 wijken 6 : 1. Oranjewijk 2. Centrum 3. Plan Zuid 4. Suyderveld 5. Essellanden 5 Bron: CBS Statline 6 Bron: Pagina - 10

11 2.3 Aantal inwoners De gemeente Westland telde in inwoners, waarvan inwoners in Wateringen (14,7 %) Leeftijdsopbouw Tabel: Bevolking Wateringen in vergelijking met Westland en Nederland Wateringen % Westland % Nederland % 0 t/m , t/m , , ,1 65 jaar en ouder , , ,8 Er is geen prognose op wijkniveau beschikbaar. Tabel: Bevolking Wateringen naar 10-jaars leeftijdsklassen Leeftijd 9 Mannen Aantal Vrouwen Aantal Mannen in % Vrouwen in % 0 t/m ,5 6, ,8 5, ,0 5, ,0 6, ,8 8, ,5 6, ,1 5, ,0 3, ,4 2,2 90+ jaar ,2 0,5 Totaal ,7 50,3 Tabel: Demografische druk Wateringen 2012 in percentages, in vergelijking met het Westland en Nederland Wateringen Westland Nederland Groene druk (-19 t.o.v jaar) [percentage] ,8 38,4 Grijze druk (65+ t.o.v jaar) [percentage] ,3 28,0 7 Bron: Westland in cijfers Bron: Westland in cijfers Bron: Westland in cijfers Bron: Westland in cijfers 2013 Pagina - 11

12 Grafiek: Ontwikkelingen percentage 0-17 jarigen in Westland. 11. Er is geen prognose op kernniveau beschikbaar. Grafiek: Ontwikkelingen percentage 75-plussers in Westland. 12 Er is geen prognose op kernniveau beschikbaar. 11 Bron: 12 Bron: Pagina - 12

13 2.5 Etniciteit Etniciteit in % Van allochtone afkomst % Allochtonen westers % Allochtonen niet-westers Wateringen Kwintsheul Oost Plan Zuid Hofwijk en Oranjehof Wateringen Noord en Ambachtshof Suydervelt Buitengebied Wateringen Vliettuinen Essellanden Bedrijventerrein Wateringen Westland Nederland Gezinssamenstelling Wateringen % Westland % Nederland % Alleenstaande huishoudens , , ,0 Huishoudens samenwonend , , ,1 zonder kinderen Samenwonend met kinderen + eenoudergezinnen , ,9 De cijfers van Wateringen en het Westland in 2013 wijken nauwelijks af van elkaar maar t.o.v. Nederland valt op dat er procentueel meer huishoudens samenwonend met kinderen en eenoudergezinnen zijn en minder alleenstaande huishoudens dan gemiddeld in Nederland. 2.7 Burgerlijke stand Wateringen Westland Nederland ongehuwd 46% 45% 47% Gehuwd 43% 45% 41% gescheiden 5% 5% 7% verweduwd 6% 5% 5% 13 Bron: CBS Statline 14 Bron: Westland in cijfers Bron: CBS Statline Pagina - 13

14 2.8 Opleidingsniveau Het gemiddelde opleidingsniveau in het Westland ligt lager dan het landelijke gemiddelde. Uit de gegevens valt af te lezen dat er gemiddeld minder mensen een VWO en/of HBO opleiding volgen. 16 Er zijn geen gegevens over het kernniveau beschikbaar. Tabel: Aandeel achterstandsleerlingen in het basisonderwijs op het totaal aantal leerlingen in het basisonderwijs in Wateringen heeft 1513 basisschoolleerlingen. Achterstandsleerlingen 17 Wateringen Westland Provincie Absolute aantallen Percentages 8,3% 10,1% 14,1% 16 Bron: CBS Statline 17 Bron: CBS Statline Pagina - 14

15 Grafiek: Percentage voortijdig schoolverlaters uit het voortgezet onderwijs en het MBO op het totaal aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs en het MBO in Van dit onderwerp zijn geen cijfers op kernniveau beschikbaar. 2.9 Jeugdindicatoren Wateringen % Westland % Nederland % 0 t/m , , ,3 Hierboven is te zien hoeveel jongeren van 0-19 jaar in respectievelijk Wateringen, Westland en Nederland wonen en welk percentage dat van de totale bevolking is. Dit is belangrijk om de volgende tabel over jeugdindicatoren in het juiste perspectief te plaatsen. Indicator Westland Zuid- Nederland Holland Kindersterfte (1-14 jaar; per 7,97 16,33 13, ) Zuigelingsterfte (0 jaar, per 1.000) 2,06 2,99 3,29 Jongeren met een delict voor de 2,14% 2,83% 2,57% rechter (12-21) Werkloze jongeren (16-22 jaar) 0,62% 1,31% 1,21% Kinderen in jeugdzorg 1,73% 1,95% 1,52% Kinderen in achterstandswijken 0,25% 20,31% 17,57% Kinderen in uitkeringsgezin 2,83% 7,63% 5,66% Gemelde mishandelde kinderen 0,67% 1,59% 0,91% Achterstandsleerlingen (4-12 jaar) 10,56% 15,14% 11,61% 18 Bron: 19 Bron: Westland in cijfers Bron: Kinderen in Tel Databoek 2014 Pagina - 15

16 Voortijdige schoolverlaters (12-22) 2,06% 3,67% 3,23% Tienermoeders (15-19 jaar) 0,36% 0,80% 0,60% Kinderen met handicap 1,24% 1,58% 1,96% Jeugdindicatoren geven aan hoeveel jongeren er lijden aan een bepaald jeugdprobleem. De cijfers zijn voor het Westland en worden direct vergeleken met heel Nederland. Van dit onderwerp zijn cijfers op kernniveau niet beschikbaar Samenvatting Op 1 januari 2013 telde Wateringen inwoners. De grootste groep inwoners van Wateringen is de groep 20 t/m 64 jaar (59,4%), daarna de groep 0 t/m 19 jaar (25,5%), gevolgd door de inwoners van 65 jaar en ouder (15,1%). 50,3 % is van het vrouwelijke geslacht en 49,7 % van het mannelijke geslacht. Wateringen heeft 30,5 % alleenstaande huishoudens, iets hoger dan Westland (29,9Het aantal inwoners van allochtone afkomst bedraagt 22%. Hiervan is 7% niet-westers allochtoon, en 15% westers-allochtoon. Het gemiddelde opleidingsniveau in het Westland ligt lager dan het landelijke gemiddelde. Minder mensen volgen een VWO en/of HBO opleiding. Het aandeel achterstandsleerlingen op de basisscholen in Wateringen ligt 1,7% lager dan het Westlands gemiddelde en 5,8 % onder het provinciaal gemiddelde. Wat betreft jeugdindicatoren scoort het Westland op alle fronten lager dan het provinciaal gemiddelde. Pagina - 16

17 3 WONEN 3.1 Verdeling huur- en koopwoningen Tabel: Aantal woningen naar eigendom in 2012, de kolom Nederland is het gemiddeld per gemeente Wateringen % Westland % Nederland % Koop , , Huur , , Totaal Woningen De gemiddelde WOZ-waarde bedraagt in Nederland in 2013: euro. De gemiddelde WOZ-waarde van woningen in het Westland bedraagt in 2013: De gemiddelde koopsom van een woning lag in 2012 in het Westland op en in Nederland op Tabel: Gemiddelde woningwaarde in Wateringen (x1.000 euro). Kern/buurt Kwintsheul Oost 228 Plan Zuid 244 Hofwijk en Oranjehof 223 Wateringen Noord en Ambachtshof 282 Suydervelt 246 Buitengebied Wateringen 410 Vliettuinen 268 Essellanden 323 Bedrijventerrein Wateringen x Wateringen % Van de woningen in Wateringen is gebouwd voor ,5% van de woningen in Wateringen is gebouwd in de periode Daarvan is 21,3% gebouwd in de periode en 37,3% in de periode ,5 % is gebouwd na Wonen Wateringen Wonen Wateringen is de enige woningcorporatie in Wateringen/ Kwintsheul. In 2007 is het ontwikkelingsmodel Oranjewijk vastgesteld. In het plan is voorzien dat voor 144 (overwegend vooroorlogse) woningen sloop-/ nieuwbouwplannen worden voorbereid. Er zijn voor alle woningen concrete sloopbesluiten. Tot op heden zijn 86 van de 144 woningen in de Oranjewijk gesloopt en de verwachting is dat de resterende 58 woningen in de loop van 2014 zullen worden gesloopt. 31 December 2013 hebben zij 2010 woningen en woongebouwen in exploitatie. Daarnaast bezitten zij 141 onroerende zaken (verhuureenheden) niet zijnde woningen. Er zijn tien woningen 21 Bron: Westland in cijfers Bron: Westland in cijfers Bron: CBS Statline 24 Bron: Westland in cijfers 2012 Pagina - 17

18 opgeleverd en een woning is verkocht. Het afgelopen jaar zijn 8 woningen gesloopt. De gemiddelde netto huurprijs in 2013 bedroeg 533 euro, dit was in euro Ontwikkelingen woningmarkt In het algemeen zijn er in het Westland onvoldoende kansen op de woningmarkt voor jongeren om een wooncarrière binnen de eigen kern of het Westland te beginnen. Hierdoor vertrekken jongeren (tijdelijk) uit het Westland. Voor ouderen zijn binnen de kernen te weinig mogelijkheden om door te stromen naar een seniorenwoning. De bestaande seniorenwoningen en accommodaties van zorginstellingen voldoen in veel gevallen niet aan de moderne eisen. De woningen zijn klein en niet geschikt om met moderne hulpmiddelen zorg te verlenen. Het bovenstaande geldt ook voor Wateringen en wordt bevestigd in het Wijkonderzoek: Sterkten, Zwaktes en Verbeterprioriteiten t.b.v. Wonen Wateringen en in de Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen. 26 Wonen Wateringen heeft in het jaarplan 2014 expliciet aandacht voor deze problemen. Zij noemen als kerntaak: goede woningen bieden aan mensen die op de vrije woningmarkt niet of niet gemakkelijk een woning kunnen vinden. Ten aanzien van deze kerntaak heeft Wonen Wateringen in het jaarplan 2014 doelen omschreven en gesteld. 27 In de Oranjewijk worden door sloop 74 woningen uit exploitatie genomen. Er worden 36 huurwoningen en 24 CPO-woningen (projecten) gerealiseerd. 3.4 Verhuisbewegingen In de vijf jaar voorafgaand aan 2011 vertrok jaarlijks gemiddeld 3,5% van de inwoners uit Wateringen naar een plek buiten Westland (Westlands gemiddelde is 2,8%). Omgekeerd betrof het aandeel nieuwkomers van buiten Westland jaarlijks 4,3% van het inwonertal van Wateringen. Van die niet-westlandse nieuwkomers was jaarlijks 55% afkomstig uit Den Haag (gemiddeld was die 38% in Westland). Van de inwoners van Wateringen woont 64% minimaal 5 jaar op hetzelfde adres (Westlands gemiddelde is 67%) Samenvatting De gemiddelde WOZ-waarde ligt in het Westland euro hoger dan het gemiddelde van Nederland. De gemiddelde woningwaarde in Wateringen is euro. Van de woningen in Wateringen is 30 % huur en 70 % koop. Dit is gelijk aan het gehele Westland. 9 % Van de woningen in Wateringen is gebouwd voor ,5% van de woningen in Wateringen is gebouwd in de periode Daarvan is 21,3% gebouwd in de periode en 37,3% in de periode ,5 % is gebouwd na Wonen Wateringen is de enige woningcorporatie in Wateringen/ Kwintsheul. December 2013 hebben zij 2010 woningen en woongebouwen in exploitatie. Daarnaast bezitten zij 141 onroerende zaken niet zijnde woningen. De gemiddelde netto huurprijs in 2013 bedroeg 533 euro, dit was in euro. Tot op heden zijn 86 van de 144 woningen in de Oranjewijk gesloopt en de verwachting is dat de resterende 58 woningen in de loop van 2014 zullen worden gesloopt. 25 Bron: jaarverslag Wonen Wateringen Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen Bron: Wijkonderzoek Wonen Wateringen en Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen 2011 Wonen Wateringen jaarplan Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen Bron: Westland in cijfers 2012 Pagina - 18

19 Er is in Wateringen een tekort aan starterwoningen waardoor jongeren (tijdelijk) vertrekken uit het Westland. Dit wordt in de huidige situatie al als een zwak punt ervaren maar in een vergrijzende samenleving wordt dit zeker als een bedreiging gezien. Verder zijn er voor de ouderen in Wateringen te weinig seniorenwoningen. 55% Van de nieuwkomers in Wateringen komen uit Den Haag. Pagina - 19

20 4 WERK EN INKOMEN 4.1 Inkomensgroepen Het gemiddelde gestandaardiseerd inkomen in het Westland is Het inkomen varieert, afhankelijk van de samenstelling van het huishouden. Eenpersoonshuishoudens en eenouderhuishoudens hebben gemiddeld het laagste inkomen. Sinds 2009 is het inkomen van deze groepen licht gedaald. Paren en meerpersoonshuishoudens hebben gemiddeld het hoogste inkomen. Dat inkomen is ten opzichte van 2009 iets toegenomen. 1 Het gestandaardiseerde inkomen is het besteedbare inkomen van particuliere huishoudens (exclusief studenten), waarbij er is gecorrigeerd voor verschillen in grootte en samenstelling van het huishouden. Dat is gedaan om inkomens van huishoudens van verschillende grootte en samenstelling vergelijkbaar te maken. Het besteedbare inkomen is het bruto-inkomen minus betaalde inkomensoverdrachten, premies inkomensverzekeringen, premies ziektekostenverzekeringen en belastingen op inkomen en vermogen. 2 Alle CBS-gegevens in deze factsheet zijn van peildatum 31 december van het betreffende jaar. bron: CBS Statline; bewerkt door Tympaan Instituut (Nienhuis en Doelman-van Geest, 2014) Deze cijfers zijn niet op kernniveau beschikbaar. Gemiddeld heeft 31% van de Westlandse huishoudens in 2011 een laag inkomen. Landelijk is dit 40%. Gemiddeld heeft 27% van de Westlandse huishoudens in 2011 een hoog inkomen. Landelijk is dit 20% Bron: CBS Statline 31 Bron: CBS Statline Pagina - 20

21 Tabel: Overzicht soorten uitkeringen in 2012 Uitkeringen 32 Wateringen Westland Nederland Aantal WWB-uitkeringen Aantal WWB-uitkeringen per huishoudens Aantal AO-uitkeringen Aantal AO-uitkeringen per inwoners van jaar Aantal WW-uitkeringen Aantal WW-uitkeringen per inwoners van jaar Grafiek: Aantal bijstandsuitkeringen per 100 jeugdigen van jaar in Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 32 Bron: CBS Statline 33 Bron: Pagina - 21

22 Grafiek: Aantal Wajong uitkeringen per 100 jeugdigen van jaar in Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. In de sociale monitor is onderzocht hoe mensen kijken naar hun eigen financiële situatie. Tabel: Het ervaren van moeite hebben met rondkomen Wateringen Westland Ja 8% 14% Nee, nog niet, maar de grens is wel bereikt 43% 42% Nee 49% 43% Tabel: Het ervaren van een financiële drempel (% ervaart zeker drempel) Wateringen Westland Naar een arts 6% 4% Ondersteuning hulp aanvragen 8% 8% Lid worden/ blijven sportvereniging 11% 13% 4.2 Arbeid Wateringen Westland Nederland Aandeel werkzame personen 37 79% 79% 74% 38 Aandeel personen werkzaam in land- en tuinbouw 11% 18% Werkloosheid (als % van bevolking 15-65) 39 2,9% 5,4% 34 Bron: 35 Bron: Sociale Monitor Westland Sociale Monitor Westland 37 Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen, december Bron: CBSinuwbuurt, Bron: Westland in cijfers, 2009 Pagina - 22

23 Het aandeel werkzame personen is in Wateringen met 79% gelijk aan dat in heel Westland. Het aandeel zelfstandigen bedraagt 8%, behoorlijk lager dan in heel Westland (11%). Het aandeel personen dat in de agrarische sector werkt is met 11% het laagst van alle kernen (Westland 18%). Het aandeel van personen dat buiten de gemeente Westland werkt is met 51% het hoogst van alle kernen (Westland 34%); dit zal ongetwijfeld met de ligging te maken hebben en met de vestiging van Hagenaars in de nieuwe wijken van Wateringen. Werkloosheid (als % van bevolking 15-64) is in juni ,9 % in de gemeente Westland t.o.v. Nederland 5,4%. Van dit onderwerp zijn geen cijfers op kernniveau beschikbaar. 40 Grafiek: Percentage jeugdigen (15-26) niet-werkende werkzoekenden in Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. Grafiek: Percentage jeugdigen met kans op armoede in Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen, december Bron: 42 Bron: Pagina - 23

24 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 4.3 Bedrijven Er zijn twee bedrijventerreinen in Wateringen, Zwethove en Wateringse veld. In totaal zijn er 1092 bedrijven gevestigd in Wateringen met geregistreerde arbeidsplaatsen. De meeste bedrijven en arbeidsplaatsen zijn te vinden in de groot- en detailhandel, bouwnijverheid en onderzoek en adviesbranche Vestigingen Vestigingen Banen Banen Sectoren Aantal Percentages Aantal Percentages Totaal [aantal] A Agrarische sector 119 4,7% 304 4,0% B Delfstoffenwinning X X X X C Industrie 60 5,5% 596 7,9% D Energiesector X X X X E Watermanagement 3 0,3 28 0,4 F Bouwnijverheid ,6% ,7% G Groot- en detailhandel ,1% ,6% H Vervoer en opslag 23 2,1% 404 5,4% I Horeca 25 2,3% 158 2,1% J Informatie en communicatie 51 4,7% 98 1,3% K Financiële instellingen 13 1,2% 124 1,6% L Onroerend goed sector 20 1,8% 62 0,8% M Advies en onderzoek sector ,4% 471 6,3% N Overige zak. Dienstverlening 72 6,6% ,1% O Openbaar bestuur X X X X P Onderwijs 27 2,5% 203 2,7% Q Zorgsector 42 3,8% 682 9,1% R Vrije tijd sector 38 3,5% 192 2,5% S Overige dienstverlening 64 5,9% 132 1,8% 43 Bron: Westland in cijfers 2012 Pagina - 24

25 4.4 MOE-landers Moe-landers zijn allochtonen van wie het land van herkomst in Midden- of Oost Europa ligt. In Wateringen is één van de eerste Polenhotels gehuisvest; er kunnen 320 buitenlandse werknemers wonen en slapen. Steeds meer Polen zullen zich ook permanent in Nederland vestigen en dus ook in Wateringen. De gemeente Westland is een belangrijke vindplaats van werk voor deze arbeidsmigranten. Er zijn geen cijfers te vinden over Midden- en Oost-Europeanen die werkzaam zijn in Wateringen en de voorzieningen die er zijn voor deze groep Samenvatting Het gemiddelde gestandaardiseerd inkomen in het Westland is In Westland hebben eenpersoonshuishoudens en eenouderhuishoudens gemiddeld het laagste inkomen. Sinds 2009 is het inkomen van deze groepen licht gedaald. Paren en meerpersoonshuishoudens hebben gemiddeld het hoogste inkomen. Dat inkomen is ten opzichte van 2009 iets toegenomen. Gemiddeld heeft 31% van de Westlandse huishoudens in 2011 een laag inkomen, dit is onder het landelijk gemiddelde van 40% Gemiddeld heeft 27% van de Westlandse huishoudens in 2011 een hoog inkomen, dit is boven het landelijk gemiddelde van 20%. 8% Van de inwoners van Wateringen ervaart moeite met rondkomen, dit is lager dan het Westlands gemiddelde van 14%. Het percentage inwoners dat een financiële drempel ervaart bij een bezoek aan een arts, bij hulp of ondersteuning of lid worden van een club of vereniging is gelijk aan dat van het Westland. Het aantal werkzame personen in Wateringen is 79%. Het aantal personen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering of Wajong ligt in het Westland aanzienlijk lager dan in Zuid- Holland en Nederland. De jeugdwerkloosheid in het Westland is lager dan in Zuid Holland en Nederland. Verder is het aandeel personen dat in de agrarische sector werkt met 11% het laagst van alle kernen. Het aandeel van personen dat buiten de gemeente Westland werkt is met 51% het hoogst van alle kernen (Westland 34%). Werkloosheid (als % van bevolking 15-64) is in juni ,9 % in de gemeente Westland t.o.v. Nederland 5,4%. Van dit onderwerp zijn geen cijfers op kernniveau beschikbaar Bron: Gebiedsbeschrijving Wateringen Bron: CBS Statline 46 Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen, december 2011 Pagina - 25

26 5 VRIJE TIJD 5.1 Vrijetijdsbesteding Er worden in Wateringen door de vrijwilligers van de winkeliersvereniging, kerken, Oranje comité, carnavalsvereniging, sportverenigingen, de kinderspeeltuin, de Hofboerderij en de kinderboerderij in het Hofpark, Nederland 3, JS Oikos, scouting t Kruispunt, de buurtverenigingen diverse buurtfeesten en evenementen georganiseerd. Zoals barbecues, een braderie, Oranjefeest Wateringen, een straatspeeldag, de Sinterklaasoptocht en de carnavalsoptocht, de wielerronde, kortebaan draverijen, de kermis, Waterpop, het varend corso en evenementen in de VELO-hal. Voor de meeste leeftijdsgroepen zijn er diverse mogelijkheden om de vrije tijd door te brengen. Wel is aangegeven dat in de nieuwbouwwijken de speel- en hangplekken onvoldoende zijn en niet geschikt zijn voor oudere kinderen. Er is te weinig te doen voor de ongeorganiseerde jeugd. Westland kent een bijzonder fenomeen waar jongeren al een vorm van zelforganisatie ten toon spreiden; het bijeenkomen in zogenaamde hokken; veelal rondom kassen gelegen. De hokken hebben een belangrijke functie als ontmoetingsplek voor jongeren. Het vermoeden van overmatig alcoholgebruik in deze hokken bestaat. De hoeveelheid en spreiding van de hokken is niet in kaart gebracht. 47 Tabel: Betrokkenheid vereniging of club Wateringen Westland Ja, door lid te zijn van een vereniging of club 42% 43% Ja, door bestuurslid te zijn van een vereniging of club 9% 7% Ja, door vrijwilligerswerk te doen voor een vereniging of club 25% 24% Ja, een vereniging of club financieel te steunen 9% 10% Ja, op een andere manier 7% 6% Nee, niet betrokken een vereniging of club 43% 39% 5.2 Culturele centra en maatschappelijke accommodaties Er zijn diverse culturele centra en maatschappelijke accommodaties in Wateringen zoals: De Smidse; hervormd kerkelijk centrum De Hofboerderij; diverse activiteiten en tentoonstellingen openluchtzwembad de Waterman Islamitisch cultureel centrum Multifunctioneel centrum de Eendenburcht/ JS Oikos Westlands Kunstenaarscollectief Atelier Gomple School voor schilderen en tekenen Ontmoetingscentrum JOOP, Philadelphia De Vang, sociaal cultureel centrum Terra Nova, wijkcentrum Kinderboerderij De Waterster Speeltuin de Engel 47 Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen, december Bron: Sociale Monitor 2013 Pagina - 26

27 Scouting t Knooppunt Buurtpreventie Wateringen Carnavalsvereniging de Jolige Druif Oranje comité Wateringen Rotary Wateringen Bibliotheek Wateringen. Dit is een A-bibliotheek en heeft een uitgebreide collectie en dienstverlening. Tevens is in deze bibliotheek een loket van Stip Westland gevestigd, dat tijdens de openingsuren van de bibliotheek geopend is. 5.3 Muziek- en toneelgezelschappen Er zijn diverse muziek- en toneelgezelschappen in Wateringen zoals: Westlands popcentrum Nederland 3 Stichting Waterpop Ben Canto, gemengde koorvereniging Wateringen Muziekvereniging De Phoenix en Sint Gregorius Jongerenkoor Corbulo Popkoor Bes Tof Popkoor Timeless Theaterkoor 40forever Jeugdtheater Wateringen Toneelgroep Zevensprong Toneelgroep Sint Jan Baptist 93 Dansschool Expression Dans Creatie Watertheater Wateringen s-heeren Loo; theaterwerkplaats wat een creatieve dagbesteding biedt aan mensen met een verstandelijke beperking Tabel: Tevredenheid culturele aanbod Wateringen Westland Tevreden 61% 73% Niet tevreden/ niet ontevreden 34% 20% Ontevreden 6% 7% 5.4 Sportcomplexen en sportverenigingen en aantal leden Wateringen kent twee grote sportcomplexen, Omnisportvereniging VELO en Sportvereniging KMD. Daarnaast is er een tafeltennisvereniging, een biljartvereniging, een schietvereniging, een Kung Fu vereniging, een turnvereniging en een aantal fitnesscentra. Tabel: Aandeel van het totaal aantal inwoners dat lid is van een sportvereniging in Postcode 2291: Lidmaatschapspercentage 50 Lidmaatschappen Totaal Inwoners Totaal 23,8% Postcode 2292: 49 Bron: Sociale Monitor Bron: Gemeente Westland, Kiss gegevens, 2011 Pagina - 27

28 Lidmaatschapspercentage 51 Lidmaatschappen Totaal Inwoners Totaal 7,5% Grafiek: Aandeel van het totaal aantal inwoners dat lid is van een sportvereniging in 2011 verdeeld naar leeftijd. Postcode Postcode Bron: Gemeente Westland, Kiss gegevens, Bron: Gemeente Westland, Kiss gegevens, Bron: Gemeente Westland, Kiss gegevens, 2011 Pagina - 28

29 Tabel: Tevredenheid sportaanbod Wateringen Westland Tevreden 79% 86% Niet tevreden/ niet ontevreden 15% 12% Ontevreden 6% 2% 5.5 Religie Wateringen kent 5 verschillende kerken (De Parochie Sint Joseph, Protestante kerk Lichtbron, Hervormde gemeente Wateringen, Parochie Sint Jan de Doper) en een Islamitisch Centrum. Tabel: mate waarin rol is weggelegd voor kerk/ moskee Mate waarin rol is weggelegd voor kerk/ moskee Wateringen 33% Westland 32% 5.6 Samenvatting In Wateringen worden een groot aantal evenementen en feesten georganiseerd. Er is een gevarieerd aanbod van verschillende culturele centra en maatschappelijke accommodaties, muziek- en toneelgezelschappen, sportcomplexen en sportverenigingen en kerken. 42% Van de inwoners van Wateringen is betrokken bij een club of vereniging, ofwel door lidmaatschap of door vrijwilligerswerk. 31,3% is lid van een sportvereniging. Het ledenaantal van sportverenigingen loopt terug vanaf de leeftijdsgroep 15+. Daarnaast heeft Wateringen ook een bibliotheek met een uitgebreide collectie. Voor de meeste leeftijdsgroepen zijn er diverse mogelijkheden om de vrije tijd door te brengen. Wel is aangegeven dat in de nieuwbouwwijken de speel- en hangplekken onvoldoende zijn en niet geschikt voor oudere kinderen. Er is te weinig te doen voor de ongeorganiseerde jeugd. 54 Bron: Sociale Monitor Bron: Sociale Monitor Westland Pagina - 29

30 6 GEZONDHEID EN ZORG 6.1 Eenzaamheid Eenzaamheid tast het welzijn ofwel het psychisch of sociaal welbevinden van mensen aan en is daarmee op zichzelf een gezondheidsprobleem. Eenzaamheid kan in allerlei opzichten ook ziekmakend zijn, zowel geestelijk als lichamelijk. De volgende cijfers zijn bekend en hebben betrekking op het Westland in Eenzaamheid Percentage 19 t/m 65 jaar 34% % 6% van de respondenten in 2012 is ernstig tot zeer ernstig eenzaam en 28% is matig eenzaam. Dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West. Bij de groep 65-plussers is eenzaamheid sinds 2004 toegenomen van 36% naar 42%. Eenzaamheid bij ouderen scoort hoog, maar relatief ook bij de doelgroep jaar. Van de doelgroep 0-18 zijn geen gegevens voorhanden. 56 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 6.2 Lichamelijke gezondheid De volgende cijfers zijn bekend en hebben betrekking op het Westland in Lichamelijke gezondheid Goed tot uitstekend Jongeren jaar 98% Volwassenen 90% Ouderen 73% De ervaren gezondheid van inwoners van Westland is vergelijkbaar met de andere gemeenten in de regio. Uit het onderzoek Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) blijkt dat 81% van de respondenten (19+) de eigen gezondheid als goed tot zeer goed ervaart. 19% ervaart de eigen gezondheid als gaat wel tot zeer slecht. 57 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 6.3 Overgewicht Overgewicht is een hardnekkig probleem in het Westland. De volgende cijfers zijn bekend en hebben betrekking op het Westland in Overgewicht jaar 10% jaar 14% jaar 14% jaar (% BMI* 25 kg/m2) 43% 65+ jaar (% BMI* 25 kg/m2) 60% * BMI zie begrippenlijst 56 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 57 Bron: Gezondheid op Peil in Westland, kernboodschappen voor lokaal beleid (maart 2011) Pagina - 30

31 Ernstig overgewicht (obesitas) komt voor bij 11% van de volwassenen en 14% van de senioren. 58 Uit de cijfers van 2012 blijkt een stijging van het percentage jarigen met overgewicht, van 43% in 2011 naar 48% in 2012, waarvan er bij 13% sprake is van ernstig overgewicht. Bij 4% van de 65-plussers is er sprake van ondervoeding. Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 6.4 Alcoholgebruik Het alcoholgebruik in Westland is hoog. Ten opzichte van de regio Zuid-Holland West, wordt in het Westland door jarigen vaker zwaar alcohol gedronken. Maar ook onder jongeren is het alcoholgebruik hoger dan het gemiddelde van de regio. 59 Alcoholgebruik 2011 (jong en oud) WL Regio ZHW Overmatig alcoholgebruik volwassenen * 16% 13% Overmatig alcoholgebruik ouderen * 16% 17% Alcoholgebruik jarigen 21% 18% Alcoholgebruik jarigen 84% 75% Binge-drinken jarigen ** 62% 51% *overmatig alcoholgebruik mannen: meer dan 21 glazen alcoholische drank per week *overmatig alcoholgebruik vrouwen: meer dan 14 glazen alcoholische drank per week **Binge drinken: het drinken van 5 glazen alcohol of meer bij een gelegenheid in de afgelopen vier weken. Alcoholgebruik 2012 (19+) 60 WL ZHW NL Overmatig alcoholgebruik (19+) * 7% 7% 8% Zwaar alcoholgebruik (19+) ** 11% 9% 10% *overmatig alcoholgebruik mannen: meer dan 21 glazen alcoholische drank per week *overmatig alcoholgebruik vrouwen: meer dan 14 glazen alcoholische drank per week ** Zwaar alcoholgebruik: Mannen 6 of meer glazen per dag; vrouwen 4 of meer glazen per dag Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 6.5 Drugsgebruik Van de jarigen in Westland heeft 3% in de 12 maanden voorafgaand aan het onderzoek cannabis gebruikt (landelijk is dit 7%). 1% heeft in die periode harddrugs (amfetamine, XTC, LSD, cocaïne, heroïne of GHB) gebruikt. 61 Dit komt overeen met het landelijk gebruik van harddrugs. 62 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 58 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 59 Bron: Gezondheid op Peil in Westland, kernboodschappen voor lokaal beleid (maart 2011) 60 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 61 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 62 Bron: Nationaal Kompas Volksgezondheid, cijfers van 2009 Pagina - 31

32 6.6 Beperkingen Een op de acht respondenten heeft een functionele beperking. Mobiliteitsproblemen komen het meest voor. Het percentage respondenten met beperkingen neemt sterk toe met de leeftijd, deze trend is het sterkst voor de beperkingen in mobiliteit. 63 Functionele beperkingen (19+) 2012 WL ZHW NL Mobiliteit 8% 9% 10% Zien 6% 5% 6% Horen 4% 4% 6% Onder de groep 65-plussers is gevraagd naar de beperkingen in dagelijkse levensverrichtingen en het huishouden. 11% ondervindt beperkingen bij de algemene dagelijkse levensverrichtingen (traplopen, aankleden, zich wassen etc.), dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West en minder dan in 2008 (16%). 46% ondervindt beperkingen bij het huishouden, dit percentage is vergelijkbaar met het gemiddelde in de regio. Beperkingen dagelijks levensverrichten (65+) 2012 WL ZHW Algemene dagelijkse levensverrichtingen 11% 14% Huishouden 46% 45% 6.7 Kwetsbare senioren Een op de zes zelfstandig wonende senioren is kwetsbaar. Het percentage kwetsbaren neemt toe met de leeftijd en vrouwen zijn kwetsbaarder dan mannen. Er zijn drie domeinen van kwetsbaarheid te onderscheiden: lichamelijke kwetsbaarheid (o.a. bewegen en beperkingen, komt voor bij 12%), psychische kwetsbaarheid (geheugenproblemen, somberheid, omgaan met problemen, komt voor bij 8%) en sociale kwetsbaarheid (alleenwonend, eenzaamheid en steun, komt voor bij 6%). Bij alle drie de domeinen neemt de kwetsbaarheid toe met de leeftijd, bij lichamelijke kwetsbaarheid het sterkst Psychosociale problemen Psychische problematiek belemmert het functioneren in het dagelijks leven en kan ernstige zelfdestructieve vormen aannemen. Bij een deel van de Westlandse jeugd komen psychosociale problemen voor. In Westland heeft 20% van de 5- tot en met 11-jarigen en 10% van de 12- tot en met 18-jarigen een indicatie voor psychosociale problematiek. Van de 12- tot en met 18-jarigen heeft 11% in 2011 gedacht aan suïcide. Aan deze gedachten gaan vaak: faalangst, gebrek aan sociale contacten/sociale vaardigheden, depressie, angststoornissen en echtscheiding vooraf. 65 Daarnaast blijkt dat sinds 2009 bij de groep jarigen het percentage met een risico op een angststoornis/depressie is afgenomen van 41% naar 34%. Bij 65-plussers is dit percentage nauwelijks veranderd. 66 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. Wel is bekend dat in Monster 5% van het totale aantal indicaties bestaat uit een AWBZ indicatie met psychische grondslag. 63 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 64 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 65 Bron: Gezondheid op Peil in Westland, kernboodschappen voor lokaal beleid (maart 2011) 66 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) Pagina - 32

33 6.9 Aanspraak AWBZ In onderstaande tabel is te zien dat het totale aantal mensen dat aanspraak maakt op AWBZ zorg stabiel is gebleven. Datum 67 Wateringen Westland Nederland 1 juli januari juli In onderstaande staat een overzicht van de cliënten met uitstaand recht op AWBZ-zorg op 1 juli 2012, 1 januari 2013 en 1 juli 2013, verdeeld over zeven leeftijdscategorieën. In de tabel is te zien dat op 1 januari 2013 de grootste groep AWBZ-cliënten in Wateringen in de leeftijdscategorie 85 jaar en ouder viel. Leeftijd 68 1 juli januari juli jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar en ouder Leeftijd onbekend X X X Totaal Onderstaande tabel geeft de verdeling weer van AWBZ-cliënten ingedeeld naar dominante grondslag. Uit de tabel blijkt dat in Wateringen de groep cliënten met de dominante grondslag SOM op 1 juli 2012 het grootste was. Dominante grondslag 69 1 juli januari juli 2013 SOM PG PSY LG VG ZG X X X Grondslag onbekend X X X Totaal De inhoud van de rapportage is privacygevoelig. Om de privacy van cliënten te waarborgen, zijn de volgende maatregelen genomen: 1) In een tabel worden per cel aantallen vanaf de waarde vijf getoond. Bij de waardes nul tot en met vier staan kruisjes in de cellen. Als in een tabel over zorgomvang het aantal geldige cliënten is weggekruist, wordt het gemiddelde aantal uren of dagdelen zorg voor die categorie ook niet getoond; 2) Alle aantallen in deze rapportage worden afgerond op vijftallen. 67 Bron: CIZ basisrapportage Bron: CIZ basisrapportage Bron: CIZ basisrapportage 2013 Pagina - 33

34 Deze twee maatregelen kunnen ertoe leiden dat de optelling van het aantal cliënten in een tabel, niet overeenkomt met de randtotalen van deze tabel Ondersteuning voor zorgjeugd Het aantal aanmeldingen bij Bureau Jeugdzorg is gemiddeld en het aantal dat instroomt in jeugdbescherming ligt onder het provinciaal gemiddelde. Grafiek: Percentage geaccepteerde aanmeldingen bij Bureau Jeugdzorg op het totaal aantal jeugdigen van 0-17 jaar in Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. Grafiek: Aantal jeugdigen (0-17) dat instroomt in jeugdbescherming per 1000 jeugdigen in Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 70 Bron: 71 Bron: Pagina - 34

35 6.11 Samenvatting Bij de groep 65-plussers in Westland is sinds 2004 de eenzaamheid toegenomen van 36% naar 42%. Eenzaamheid bij ouderen scoort hoog, maar relatief ook bij de doelgroep jaar (34%). Van de inwoners van het Westland ervaart 19% de eigen gezondheid als gaat wel tot zeer slecht. Overgewicht is een hardnekkig probleem in Westland. Het percentage jarigen met overgewicht is van 43% in 2011 naar 48% in 2012 gestegen. Bij 13% is sprake van ernstig overgewicht. Het alcoholgebruik in het Westland is onder zowel volwassenen als de jeugd hoger dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West. Het percentage respondenten met beperkingen neemt sterk toe met de leeftijd. Mobiliteitsproblemen komen het meeste voor. 11% van de 65-plussers in Westland ondervindt beperkingen bij de algemene dagelijkse levensverrichtingen. 46 % ondervindt beperkingen bij het huishouden. Van de zelfstandig wonende senioren in Westland is 1 op de 6 kwetsbaar. Het percentage kwetsbaren neemt toe met de leeftijd en vrouwen zijn kwetsbaarder dan mannen. In Westland heeft 20% van de 5 - tot en met 11- jarigen en 10% van de 12 tot en met 18 jarigen een indicatie voor psychosociale problematiek. Het percentage jarigen met een risico op een angststoornis/depressie is sinds 2009 afgenomen van 41% naar 34%. Bij 65-plussers is dit percentage nauwelijks veranderd. Per 1 juli 2013 hebben 475 inwoners van Kwintsheul een indicatie voor AWBZ-zorg. Het aandeel dat aanspraak maakt op AWBZ blijft stabiel door de jaren heen. Het aantal geaccepteerde aanmeldingen bij Bureau Jeugdzorg ligt in Westland in 2012 nipt hoger in vergelijking met een matig stedelijk gebied. Pagina - 35

36 7 LEEFBAARHEID EN VEILIGHEID 7.1 Betrokkenheid van bewoners Wateringen kent een aantal initiatieven om het welzijn van de bewoners te bevorderen. Voorbeelden hiervan zijn de Buurtverenigingen en Buurtpreventie Wateringen. Vitis Welzijn is in juni 2013 gestart met het project hulp in je buurt in de Oranjewijk. Doel is vraag en aanbod van buurtbewoners met elkaar te verbinden zodat de sociale cohesie en leefbaarheid in de wijk wordt vergroot. Vanuit de gemeente is het project Buurt in Uitvoering opgezet, een project waarbij buurtbewoners in samenwerking met de gemeente hun leefomgeving mooier/prettiger maken. Via Buurt in Uitvoering kan een initiatief ingediend worden om samen de handen ineen te slaan en een initiatief voor de buurt uit te voeren. Op dit moment is er nog geen aanvraag voor Wateringen bij de gemeente ingediend. Tabel: Stellingen over sociale cohesie (% (zeer) eens) Wateringen Westland Prettig met elkaar omgaan in de buurt 77% 81% Thuis voelen in de buurt 70% 75% Mensen in de buurt vertrouwen 68% 74% Gezellige buurt waar men elkaar helpt 66% 66% Elkaar goed kennen in de buurt 52% 58% Betrokken en verantwoordelijk voor de buurt 60% 56% Tabel: Onderstaande tabel geeft inzicht in het oordeel van de bewoners van de eigen woonomgeving in Wateringen Westland Actief leefbaarheid/ veiligheid verbeteren 51% 45% Deelname activiteiten in de buurt 39% 34% Actief om sfeer/ onderling contact te vergroten 18% 19% Voldoende ontmoetingsplaatsen in de buurt 45% 40% Gemiddeld rapportcijfer over de woonomgeving 7,4 7,4 7.2 Wijkschouwen en wijkregisseurs De gemeente Westland organiseert twee keer per jaar wijkschouwen in de kernen van het Westland. De wijkschouw is een instrument om te onderzoeken hoe de leefbaarheid in een buurt wordt ervaren en waarbij burgers kunnen aangeven op welke punten verbetering nodig is. In Wateringen hebben wijkschouwen plaatsgevonden op 27 november 2012 en 29 oktober Punten die uit deze wijkschouwen naar voren zijn gekomen hadden betrekking op de bestrating, het verwijderen van borden en groenvoorzieningen. Wateringen kent twee wijkregisseurs vanuit de Gemeente Westland. Zij onderhouden contacten tussen inwoners en de gemeente. Zij zorgen ervoor dat diverse zaken op de juiste plaats binnen de gemeente terechtkomen en houden de inwoners op de hoogte van de ontwikkelingen in een wijk en schakelen met team handhaving. Daarnaast organiseert de gemeente veelvuldig themaen informatieavonden over actuele onderwerpen van uiteenlopende aard. 72 Bron: Sociale Monitor Westland Bron: Sociale Monitor Westland 2013 Pagina - 36

37 7.3 Leefbaarometer & leefbaarheid De woningcorporatie Wonen Wateringen heeft in 2011 een onderzoek uitgevoerd waaruit de onderstaande gegevens naar voren zijn gekomen. Leefbaarheid De leefbaarheid in Wateringen/Kwintheul wordt beoordeeld met een 7,4 op een schaal van 10. Leefbaarheid is opgedeeld uit de onderdelen; sociale samenhang, veiligheid & overlast, voorzieningen & bereikbaarheid en de onderhoudsstaat van de woning. De verschillende wijken komen tot een score van; Oranjewijk 7, Centrum 7,9, Plan Zuid 7,2 Suyderveld 7,3 en Essellanden 7,5. Sociale aspecten/samenhang Sociale aspecten/samenhang is opgebouwd uit de volgende onderdelen; Thuis voelen in je buurt, omgang buren met elkaar, kennen van de buren, betrokkenheid buren bij buurt en aanwezigheid ontmoetingsplekken. Het totaal scoort een 6,8 dit ligt net onder de norm van 7*. De betrokkenheid van buren bij de buurt en het kennen van buren heeft de meeste prioriteit om te verbeteren volgens het onderzoek omdat de huurders hier aan hechten en deze relatief laag beoordelen. Bewoners geven hierbij als verbeterpunt aan; Houden van buurtbarbecues, buurtbijeenkomsten, opruimacties, het oprichten van een buurthuis of buurtvereniging. Betrokkenheid buren scoort in de Oranjewijk met 6,3 het laagst en kennen van de buurt scoort in de wijk Essellanden en Suyderveld met 6,3 het laagst. *Het cijfer zeven wordt als norm voor de tevredenheid gehanteerd. Een score boven de 7 betekent dat men tevreden is over dat element, is de score lager dan vereist dat element meestal aandacht en vormt het aanleiding tot verbetering. Veiligheid en overlast in Wateringen/Kwintsheul schematisch weergeven Pagina - 37

38 Het onderdeel verkeersveiligheid loopt met 6,5 achter op de norm van 7. Daarintegen scoort veiligheid overdag met 7,8 weer een stuk hoger dan de norm. Veiligheid en overlast naar wijk In de bovenstaande tabel scoort de Oranjewijk met 6,2 omtrent de veiligheid s nachts het laagst en de wijk Suyderveld met 6,3 het laagst omtrent schoonheid en netheid. 74 Tabel: De Leefbaarometer uit Samenstelling Wateringen Sociale Publieke Veiligheid Niveau Woning Bevolking Samenhang Ruimte Voorzieningen Voorraad Bron: wijkonderzoek USP: sterkten, zwaktes en verbeterprioriteiten tbv. Wonen Wateringen Bron: Westland in cijfers Bron: Westland in cijfers 2012 Pagina - 38

39 Samenstelling Wateringen Sociale Publieke Veiligheid Niveau Woning Bevolking Samenhang Ruimte Voorzieningen Voorraad Toelichting: De score kan een waarde tussen -50 (een grote negatieve afwijking) en +50 (een grote positieve afwijking) aannemen, waarbij 0 het landelijk gemiddelde is. In de leefbaarometer is leefbaarheid gedefinieerd als de mate waarin de leefomgeving aansluit bij de voorwaarden en behoeften die er door de mens aan worden gesteld. In postcode gebied 2292 is de waardering voor sociale samenhang, publieke ruimte en het niveau van de voorzieningen laag tot zeer laag. De woningvoorraad in heel Wateringen is beneden gemiddeld. 7.4 Politiegegevens Hieronder volgt een weergave van de politiegegevens van Wateringen uit Op de diverse plattegronden worden cijfers van de delicten in Wateringen weergegeven en gesorteerd naar wijken en/of buurten. 78 Diefstal uit woning totaal Overlast personen 77 Bron: Westland in cijfers Bron: Pagina - 39

40 Diefstal bromfiets Diefstal fiets Overlast jeugd Bedreiging Pagina - 40

41 Mishandeling Vernieling Geluidsoverlast Overlast drugs 7.5 Buurtpreventie Wateringen beschikt over een actief buurtpreventieteam. Dit team surveilleert regelmatig in de wijken overdag en s- avonds tot 23 uur. Ze ondersteunen bij de vele activiteiten die jaarlijks in Wateringen worden georganiseerd. Het buurtpreventieteam staat in contact met de politie en is aanwezig bij het zes wekelijks veiligheidsoverleg. Hierin worden overlastmeldingen, hotspots, trends en andere belangrijke informatie gedeeld zodat de samenwerking optimaal verloopt. 79 Maandelijks is er een bestuursvergadering waarbij de jeugdcoördinator aanwezig is. 7.6 Hotspots Wateringen kent een aantal hotspots, dit zijn plekken waar jongeren of groepen jongeren voor overlast kunnen zorgen of criminaliteit. Jongeren zijn op deze plekken wisselend actief. Wateringen kent een aantal hotspots maar hier is momenteel (2014) minder activiteit. De hotspots zijn het Hofpark, Lange Spruit, Veenland, Vliethof en Frankenthaler. Het jongerenwerk heeft in jongeren bereikt op straat en tijdens activiteiten, waarvan 155 in Wateringen. 79 Bron: buurtpreventie Wateringen 2013 Pagina - 41

42 In Wateringen zijn momenteel (2014) 2 hinderlijke groepen actief met een omvang van 34 jongeren Samenvatting Aandachtspunten uit de wijkschouw hebben vooral betrekking op de bestrating, het verwijderen van borden en groenvoorzieningen. In het onderzoek van Wonen Wateringen uit 2011 scoort de Oranjewijk het laagst met betrekking tot de leefbaarheid en de sociale aspecten/samenhang met uitzondering van het onderdeel kennen van de buurt waarbij de wijken Essellanden en Suyderveld de laagste score hadden. Uit de leefbaarometer 2012 blijkt dat in postcode gebied 2292 de waardering voor sociale samenhang, publieke ruimte en het niveau van de voorzieningen laag tot zeer laag is. De woningvoorraad in heel Wateringen is beneden gemiddeld. Er is een actief team van buurtpreventen die overdag maar ook s- avonds en in het weekend surveilleert en onraad doorgeeft aan de politie. 80 Bron:Jongerenwerk Vitis Welzijn Pagina - 42

43 8 VOORZIENINGEN WONEN, ZORG, WELZIJN EN ONDERWIJS 8.1 Voorzieningen en bereikbaarheid Uit het onderzoek van Wonen Wateringen blijkt dat de voorzieningen voor jongeren achter blijven in vrijwel alle wijken. Dit geldt in iets mindere mate voor de voorzieningen voor ouderen. In alle wijken wordt als prioriteit aangegeven dat de fietsroutes naar de basisscholen veiliger gemaakt moet worden. 81 Tabel: Tevredenheid over aanwezigheid voorzieningen in de buurt (% (zeer) eens) Wateringen Westland Winkels dagelijkse boodschappen 92% 75% Sportaanbod 79% 73% Pinautomaten 88% 67% Speelplaatsen kinderen 69% 61% Medische- en zorgvoorzieningen 65% 61% Kinderopvang 61% 55% Openbaar groen 58% 53% Openbaar vervoer 46% 41% Uitgaansaanbod 36% 35% 81 Bron: wijkonderzoek USP: sterkten, zwaktes en verbeterprioriteiten tbv. Wonen Wateringen Bron: Sociale Monitor Westland 2013 Pagina - 43