inhoud Voorwoord Introductie Waarom veranderen zo gecompliceerd is Over losjes gekoppelde systemen... 22

Transcriptie

1 Voorwoord Introductie Waarom veranderen zo gecompliceerd is Over losjes gekoppelde systemen Ambiguïteiten in organisaties Losse koppeling tussen opvattingen en gedrag Vuilnisvatbesluitvorming Implicaties voor veranderaars en verandertrajecten Over managen en gemanaged worden Autonome medewerkers en hiërarchische managers Oerconflict Pocket veto Implicaties voor veranderaars en verandertrajecten Over chaosdenken Dynamisch evenwicht Autonome ontwikkeling Structurele spanning en structurele conflicten Implicaties voor veranderaars en verandertrajecten Sociopolitieke mechanismen Actietheorie en macht Informele organisatie Economische uitwisseling in groepen Implicaties voor veranderaars en verandertrajecten Over fixaties Gemene problemen Ontwikkelingspatronen in groepen Vergiftigende emoties en verwaarlozing Implicaties voor veranderaars en verandertrajecten Vijf groepen mechanismen vol irrationaliteit handboek voor de veranderkundige 5

2 3 Denken over veranderen in vijf kleuren Veranderingsstrategieën en benaderingen Vijf gekleurde betekenissen van het woord veranderen Vijf kleurendrukken uitgewerkt Geeldrukdenken Blauwdrukdenken Rooddrukdenken Groendrukdenken Witdrukdenken Een paar voorbeelden Idealen en valkuilen Wat is effectief, waar en werkzaam? Andere kleuren en superparadigma Werken met kleuren: Joseph en Johanna Hoofdbestanddelen van geplande verandering Bestanddelen van de methode Uitkomsten, effecten en bestemming Context en historie: invloedsfactoren op het veranderidee Rollen en actoren Fasen en processen Communicatie en betekenisgeving Sturing en reflectie Spelen met de bestanddelen: een uitgebreid voorbeeld Begrijpen wat er aan de hand is Aanloop naar de diagnose Diagnose Meervoudig kijken Gebruiken van modellen Diagnose is ook een interventie Diagnose als onderzoeksproces Kern van het vraagstuk Betekenis geven: wat is de angel of kiem? Inzetten van intuïtie of causale diagrammen Participatie: wel of niet? Casus Organisatie X (deel 1) leren veranderen

3 6 Verandering tot realiteit maken Veranderstrategie De eerste vier vragen als indicatoren voor strategiekeuze Vraag vijf: Kan het met meer van hetzelfde? Vraag zes: Wat beweegt mensen hier? Wikken en wegen bij de strategievorming Vaststellen van de veranderstrategie Interventieplan Versterken van de aanpak: focussen Samenhang en consistentie zoeken: balanceren Communiceerbaar maken: managen van verwachtingen De moeite waard: relevant houden Interventies Hoe ging het verder met casus Organisatie X (deel 2) Voorbeelden van diagnosemodellen Eisenhower-principe, curriculum vitae, tijdschrijven Profijtformule voor professionele organisaties, visgraatdiagram, taakgeledingsschema Balanced scorecard, portfolioanalyse, activity based costing Concurrentiestructuur, omgevingsanalyse, experience curves Kernkwaliteiten, I/R-professionals, competenties Rollen in teams, succesfactoren voor teams, rollen van stafeenheden Cultuurtypen, organisatieconfiguraties, organizational iceberg Netwerkorganisatie, publiekprivate samenwerking, industriële ecologie Biografische fit, bronnen van macht, niveaus van persoonlijk leren Optimaal conflictniveau, leercurve, proces-/ resultaatgerichtheid De klok, verloop van weerstand, twee veranderkrachten Krachtenveldanalyse, megatrends, nationale culturen Diagnosemodellen naar kleur Tot slot van dit hoofdstuk handboek voor de veranderkundige 7

4 8 Voorbeelden van interventies Personal commitment statement, outplacement, protégéconstructies Management by Objectives (MBO), hygiënisch werken, werken met agenda Loopbaanontwikkeling, werving/selectie, taakverrijking/taakverbreding Coaching, intensieve clinic, feedbackgesprekken/ spiegelen T-group, persoonlijke groei/opstellingen, networking Confrontatievergaderingen, derdepartijstrategie, topstructuur Werken in projecten, archiveren, besluitvorming Sociale activiteiten, teamrollen, management by speech Teambuilding, gaming, intervisie Zelfsturende teams, open-spacebijeenkomsten, appreciative inquiry Verbeteren kwaliteit van de arbeid, strategische alliantievorming, CAO-onderhandelingen Strategische analyse, business process redesign (BPR), doorlichting/auditing Belonen in organisaties, mobiliteit en diversiteit, triple ladder Open systems planning, parallelle leerstructuren, kwaliteitscirkels Zoekconferenties, rituelen en mystiek, heilige huisjes afbreken Tot slot van dit hoofdstuk Veranderaars veranderen Rollen en stijlen Competenties De professionele loopbaan Werken, reflecteren en leren Van observeren tot waarnemen Van conceptualiseren tot betekenis geven Van experimenteren tot committeren Van ervaren tot (niet) handelen Trends leren veranderen

5 10 Kleurendenken voor gevorderden Het kleurendenken als metatheorie Incommensurabiliteit: kleuren in competitie Tussen situationeel denken en continue dialoog Vier toepassingen van de kleurentheorie Kijken naar organisaties Aanpakken van verandering Opereren als veranderaar Veranderen is communiceren Blikverruiming en misverstanden Verbindingen met andere disciplines Misverstanden over de kleuren Epiloog Toegift 1. Vijf woordenboekjes voor vijf veranderkleuren Toegift 2. De Kleurentest voor veranderaars Toegift 3. Enkele kernachtige verschillen tussen steeds twee kleuren Toegift 4. Reacties op dit boek Literatuur Lijst met figuren Lijst met tabellen Auteursregister Trefwoordenregister Over de auteurs handboek voor de veranderkundige 9