De amateurkunsten in beeld gebracht: DE LEDENBEVRAGING VAN KUNSTWERK[T]

2 Inhoud Inleidend Hoe actief zijn de leden in hun discipline? Profielen Eigenschappen van beoefening Hoe komt men in contact met beeldende kunst? Op eigen houtje? Via welke personen komt men in contact met beeldende kunst? Activiteitsgraad van de introducerende personen Organisaties of andere kanalen waardoor men in contact kwam met beeldende kunst Opleidingen Frequenties Evaluatie van de opleidingen De presentatie van KUNSTWERK[t] Wanneer beoefent men? Dagen waarop men beoefent Momenten waarop men beoefent Internetgebruik Internetgebruik: algemeen Functionaliteiten: waarvoor gebruikt men het internet? Professionaliteit Economische aspecten Uitgaven aan amateurkunst Inkomsten De verwachtingen ten aanzien van KUNSTWERK[t] Specifieke vragen Informeren KUNSTLETTER[s] Receptieve deelname aan de beeldende kunsten Activiteiten van KUNSTWERK[t]

3 4.4.1 Evaluatie van KUNSTWERK[t] activiteiten Verplaatsingen voor KUNSTWERK[t] activiteiten Internationale activiteiten Diensten en instanties voor hulp en ondersteuning De website van KUNSTWERK[t]

4 Inleidend Dit onderzoeksrapport bespreekt de resultaten van een websurvey naar de activiteiten van de leden van KUNSTWERK[t]. Het rapport maakt deel uit van een groter onderzoeksproject naar amateurkunstbeoefening in Vlaanderen uitgevoerd door de UGent en de VUB in opdracht van het Forum voor Amateurkunsten in de periode van augustus 2008 tot september Het onderzoeksproject is het eerste kwantitatieve survey-onderzoek in Vlaanderen dat zich volledig op amateurkunstbeoefening richt. Drie doelstellingen onderbouwen het onderzoek. Ten eerste is het de bedoeling om de lacune aan systematisch verzamelde data omtrent amateurkunstbeoefening op te vullen. Ten tweede -en in het verlengde daarvan- is het daarbij de bedoeling om amateurkunstbeoefening op een zeer gedetailleerde manier te meten. Hierdoor willen we -ten derde- cruciale input kunnen leveren voor het beleid en de sector van de amateurkunsten door het aanleveren van betrouwbare participatiecijfers, profielen van deelnemers te schetsen, behoeften van beoefenaars in kaart te brengen, drempels tot participatie weer te geven, de percepties rond amateurkunsten in kaart te brengen en een zeer uitgebreide vergelijking te maken tussen beoefenaars en niet beoefenaars. In overleg met het Forum voor Amateurkunsten werd geopteerd voor een combinatie van een bevolkingsonderzoek en een ledenonderzoek. Het bevolkingsonderzoek betreft een schriftelijke bevraging van een aselecte steekproef uit het Rijksregister bij een representatief staal van de Vlaamse bevolking. Daarnaast werden een aantal onderzoeksvragen beantwoord door middel van secundaire analyses op basis van de survey Cultuurparticipatie in Vlaanderen (Lievens, Waege en De Meulemeester, 2006). Deze survey betreft face-to-face enquêtes bij 2848 Vlamingen tussen 14 en 85 jaar oud op basis van een representatieve aselecte steekproef uit het Rijksregister. De survey Cultuurparticipatie in Vlaanderen bevat tevens informatie over de aanwezige gezinsleden. Aan iedere respondent die mondeling ondervraagd werd, werd namelijk gevraagd of alle andere aanwezige gezinsleden een korte schriftelijke vragenlijst invulden. De resultaten van het bevolkingsonderzoek en de secundaire analyses worden apart gerapporteerd in een algemeen eindrapport. Om meer gedetailleerde uitspraken te kunnen doen over actieve beoefenaars van de verschillende amateurkunsten werkten we na intensief overleg met elke Vlaamse landelijke amateurkunstorganisatie een webenquête uit. Deze online bevraging bij de leden of geregistreerde geïnteresseerden van de amateurkunstenorganisaties is tweeledig. Naast een generiek deel dat voor iedere organisatie gelijk loopt, kreeg iedere organisatie de ruimte een aantal zeer specifieke vragen te stellen aan hun leden. Iedere organisatie stelde het adressenbestand van zijn leden ter beschikking. Van iedere organisatie werd een aselecte toevalssteekproef van 10% getrokken. De geselecteerde leden 1 werden via mail gecontacteerd met de uitnodiging om deel te nemen aan de online bevraging (totaal: verzonden mails). Er werd een strikt opvolgingsdesign gehanteerd: in 1 Hoewel niet alle amateurkunstorganisaties met hetzelfde systeem van lidmaatschap werken, definiëren we een lid van een organisatie hier zeer pragmatisch als een persoon die zich in het aangeleverde adressenbestand van de organisatie bevindt. 4

5 totaal werden 2 herinneringsmails gestuurd ter verhoging van de responsgraad. Tabel 0.1 geeft een overzicht van de gerealiseerde respons per organisatie. De brutoresponsgraad betreft het aantal ingevulde enquêtes (volledig of deels ingevuld) gedeeld door het aantal verzonden enquêtes. De nettoresponsgraad is correcter en houdt rekening met het aantal ongeldige adressen. Het gaat hier dus met andere woorden over het aantal ingevulde enquêtes (volledig of deels ingevuld) gedeeld door het aantal verzonden s (exclusief de ongeldige adressen). In het totaal merken we dat 35,92% van de leden de online bevraging invulde. De leden van OPENDOEK, Centrum voor Beeldexpressie, Vlamo, Muziekmozaïek en Koor&Stem volgen dit algemeen patroon min of meer. Bij Creatief Schrijven en Danspunt ligt de responsgraad wat lager: respectievelijk 31,20% en 26,46% van hun leden vulde de webenquête in. Een opvallend hogere respons vinden we terug bij de leden van KUNSTWERK[t]: daar vulde 57,06% van de leden de webenquête in. Tabel 0.1 : Overzicht van responsgraad per organisatie Verzonden (N) Respons (N) Bruto- respons (%) Netto-respons (%) Poppunt Danspunt Creatief Schrijven OPENDOEK Centrum voor Beeldexpressie Vlamo Muziekmozaïek Koor&Stem KUNSTWERK[t] TOTAAL In de rest van dit rapport gaan we enkel in op de resultaten van de leden van KUNSTWERK[t]. Dit ledenrapport dient dan ook als complementair gezien te worden aan het algemeen rapport. Dit ledenrapport is in eerste instantie een synthese van de cijfers die zich in het algemeen rapport bevinden. In tweede instantie wordt een aantal punten verder uitgediept en bevat het rapport uiteraard de resultaten van de organisatiespecifieke vragen (die niet in het algemeen rapport opgenomen worden). Voor uitgebreide vergelijkingen met andere sectoren en andere thema s verwijzen we naar het algemeen eindrapport. 5

6 1 Hoe actief zijn de leden in hun discipline? Hoe actief zijn de leden in hun discipline? Om dit na te gaan werd na overleg met het Forum voor Amateurkunsten en iedere landelijke amateurkunstorganisatie een uitgebreide vraag opgesteld waarin gepeild werd naar zeer verschillende vormen van amateurkunst. Voor elke opgenomen activiteit vroegen we de respondenten aan te geven of en hoe vaak ze die activiteit beoefend hebben. Er werd gewerkt met een referentieperiode van 6 maanden voorafgaand aan de bevraging. De intensiteit van beoefening werd gemeten aan de hand van de volgende zespuntenschaal: 1. Een uitzonderlijke keer 2. Maandelijks 3. Meermaals per maand 4. Wekelijks 5. Meermaals per week 6. Dagelijks We operationaliseren het actief lid zijn van KUNSTWERK[t] als iemand die in de laatste 6 maanden voorafgaand aan de bevraging actief één van de volgende activiteiten beoefende: 1. Schilderen 2. Tekenen 3. Beeldhouwen 4. Boetseren 5. Grafiek 6. Textiele kunsten (weven, borduren, enz.) 7. Keramiek 8. Mixed media 9. Glaskunst 10. Edelsmeedkunst 11. Papierbewerking 12. Kalligrafie 2 Op basis van deze operationalisering concluderen we dat de overgrote meerderheid van de leden (91,3%) van KUNSTWERK[t] in de afgelopen 6 maanden actief was in de één van de bovenstaande sectorspecifieke activiteiten. Een groep van 7,1% van de leden is nooit actief geweest op vlak van beeldende kunst. Een absolute minderheid van 1,6% was vroeger wel actief, maar was dat niet meer tijdens de laatste zes maanden voorafgaand aan de bevraging (zie Tabel 1.1). We gingen niet alleen na hoeveel actieve leden er zijn, door de zespuntenschaal zijn we in staat om een onderscheid te maken tussen occasionele en frequente beoefenaars. We definiëren een frequente beoefenaar als iemand die minstens wekelijks zijn activiteit beoefent. Daarnaast gaat men 2 Ook opgenomen in de operationalisering maar van gering belang zijn degenen die een open antwoord gaven (na hercodering betreft dit slechts 42 leden). De open antwoorden betreffen onder andere installatiekunst, collages, creatief met afval, werken met geplette eierschalen, etc. 6

7 ook als frequente beoefenaar door als men minstens twee activiteiten minstens meermaals per maand uitoefent of minstens vier activiteiten minstens maandelijks beoefent. We stellen duidelijk veel meer frequente dan occasionele beoefenaars vast. Ongeveer 83% van de leden is actief in de sectorale activiteiten op een frequente basis. Een groep van ca. 9% van de leden is slechts op occasionele basis actief (zie Tabel 1.1). Tabel 1.1: Hoe actief zijn de leden in hun discipline (in %)? % leden van KUNSTWERK[t] Nooit beoefend 7,1 Enkel vroeger, nu niet meer 1,6 Momenteel beoefenaar 91,3 Totaal (N) 100 (897) Niet beoefenaar 8,7 Occasionele beoefenaar 8,8 Frequente beoefenaar 82,5 Totaal (N) 100 (897) Een andere manier om na te gaan hoe actief de leden van KUNSTWERK[t] in hun discipline zijn, is om de tijd die ze eraan besteden in kaart te brengen. Figuur 1.1 brengt de tijdsbesteding in kaart door middel van een boxplot. Een boxplot is een visualisering van de heterogeniteit onder de respondenten (zie Figuur 1.1). De onderkant van de box of doos wordt afgemeten op het 25ste percentiel, dit is de waarde waaronder 25% van de respondenten van de groep zich bevindt. De bovenkant van de doos wordt afgemeten op de waarde van het 75ste percentiel. Op die manier bevindt zich dus in iedere doos 50% van de respondenten van de groep en krijgen we een idee van de spreiding van de antwoorden. De dikke zwarte streep in het midden van de doos duidt de mediaan aan of de waarde waaronder 50% van de respondenten van de groep zich bevindt. De zogenaamde whiskers (de korte streepjes in de grafiek) werden ingesteld op telkens het 5de en het 95ste percentiel. Het gemiddelde wordt voorgesteld door de ruitvormige figuur binnen de boxplot. We constateren dat de actieve leden van KUNSTWERK[t] gemiddeld 14,5 uren per week besteden aan hun activiteiten op vlak van beeldende kunst. Uit de voorstelling van de spreiding merken we dat 25% van de leden minder dan 6,5 uur per week besteedt aan hun activiteiten op vlak van beeldende kunst. De helft van de respondenten besteedt er 12 uur of minder aan per week en ¾ van de actieve leden besteden er 20 uur of minder aan. 7

8 Figuur 1.1 Tijdsbesteding: gemiddeld aantal uren per week de afgelopen 6 maanden. 2 Profielen Nu we een eerste beeld hebben van de activiteitsgraad van de leden van KUNSTWERK[t], gaan we in dit deel na wat voor personen dit zijn. We doen dit door de verdeling na te gaan op een aantal profielvariabelen voor de leden die we als actief konden benoemen. Wat geslacht betreft constateren we dat er bijna dubbel zoveel vrouwen als mannen zijn onder de actieve leden van KUNSTWERK[t] (respectievelijk 64,2% vs. 35,8%). Wat leeftijd betreft merken we dat de actieve leden voornamelijk afkomstig zijn uit de leeftijdsgroepen tussen 35 en 54 jaar (44,4%) en tussen 55 en 64 jaar (39,4%). De jongste leeftijdsgroepen maken een duidelijk minder grote groep uit van de actieve leden van KUNSTWERK[t]. Wat opleidingsniveau betreft stellen we bij de actieve leden vast dat de overgrote meerderheid in het hoger onderwijs afstudeerde (58,3%). Slechts 1,9% van de actieve leden studeert momenteel nog. We stellen een duidelijke minderheid laagopgeleiden vast (10,9%). De bevraagde studierichtingen die de respondenten gevolgd hebben of momenteel nog volgen, werden herschikt tot 3 categorieën. Een eerste categorie omvat de studierichtingen waarvan het 8

9 object van de opleiding een sterk culturele dimensie omvat, zoals: talenonderwijs, lerarenopleiding en kunstonderwijs. Daarnaast werden de opleidingen waarvan het studieobject sterk gericht is op de omgang, verzorging en/of het contact met mensen en die aldus sterk dienstverlenend van aard zijn, samengenomen. Het betreft hier onder andere: de medische en paramedische sector, economisch, administratief en commercieel onderwijs, juridisch en bestuurlijk onderwijs, openbare orde en veiligheid. Tenslotte werden de meer technische en materieel georiënteerde opleidingen samengenomen zoals het agrarisch onderwijs, opleidingen gericht op transport en verkeer, kleding en textiel en de exacte wetenschappen. Bijna de helft van de actieve leden van KUNSTWERK[t] (49,0%) studeerde of studeert in een culturele richting. Zo n 26% koos voor een studierichting die uitzicht kan geven op een beroep waarin dienstverlening centraal staat. Ongeveer een vierde studeert of studeerde een eerder technisch-materiële richting. Wat beroepsstatus betreft, constateren we dat ongeveer de helft van de actieve leden van KUNSTWERK[t] momenteel aan het werk 3 is (52,7%). Ongeveer een vijfde is momenteel inactief 4, een vierde is gepensioneerd en ca. 2% is nog student. We gingen ook de verdeling na wat de gezinssituatie van de respondenten betreft. Hiervoor maakten we het onderscheid tussen studenten, alleenwonenden zonder kinderen, samenwonenden zonder kinderen, samenwonenden waarvan het jongste kind jonger is dan 10 jaar, waarvan het jongste kind tussen 10 en 18 jaar is en waarvan het jongste kind ouder dan 18 jaar is. Wat de actieve leden van KUNSTWERK[t] betreft merken we dat slechts 0,3% alleenwonend is als student en ongeveer 10% alleenwonend is en geen student meer is. Overeenkomstig het leeftijdsprofiel, stellen we vervolgens vast dat meer dan de helft van de actieve leden van KUNSTWERK[t] samenwoont met partner waarvan het jongste kind ouder is dan 18 jaar (56,8%). Naast deze vaak gebruikte profielvariabelen gingen we na in welke mate de woonplaats van de leden van KUNSTWERK[t] verstedelijkt is. Voor de opdeling naar graad van verstedelijking werd daarbij Van Hecke (1997) gevolgd die de Vlaamse gemeenten in zes groepen indeelt op basis van hun score op acht verschillende functies (o.a. detailhandel, cultuur, onderwijs, ). De middencategorieën ( centrumgemeenten in de regionaalstedelijke gebieden, centrumgemeenten in de structuurondersteunende kleinstedelijke gebieden, centrumgemeenten in de kleinstedelijke gebieden op provinciaal niveau en gemeenten die grenzen aan Brussel ) werden samengenomen. Op die manier werden drie groepen onderscheiden: 1) centrumgemeenten in grootstedelijke gebieden (Antwerpen, Brussel of Gent), 2) centrumgebieden en 3) niet-centrumgebieden. Uit Tabel 2.1 blijkt dat de grootste groep van de actieve leden van KUNSTWERK[t] (49,2%) in een niet centrumgebied woont. Ongeveer een derde van de actieve leden woont in een ander centrumgebied, terwijl ongeveer 17% van de actieve leden in een grootstedelijk gebied woont. We vroegen de respondenten ook naar hun netto maandelijks inkomen van hun gezin. Met het netto-huishoudensinkomen beodoelen we het totaal van de inkomsten van het gezin (eigen loon en dat van de eventuele partner) en dit na aftrek van de belastingen 5. Uit de inkomensverdeling in Tabel 2.1 blijkt dat en amper of geen actieve leden van KUNSTWERK[t] zijn die geen eigen maandelijks 3 Ook GESCO, RVA-stage, PWA, interim, dienstencheques en meewerkend in gezins- of familiebedrijf. 4 Werklozen, voltijds huisman/huisvrouw, ziekte- of bevallingsverlof, werkonbekwaam/invalide of op zoek naar eerste werk. 5 Inbegrepen: loon, maaltijdcheques, eventueel kindergeld, uitkeringen, pensioen of andere inkomsten uit kapitaal, creatieve hobby s, onroerende goederen, etc. 9

10 inkomen hebben. Een grote groep van 30% heeft een inkomen tussen 1000 en Slechts 5,1% heeft een lager inkomen tussen 600 en 999. Daarnaast stellen we vast dat 30% van de actieve leden van KUNSTWERK[t] een hoger inkomen heeft tussen 2500 en Naast dit objectief inkomen werd ook gepeild naar het subjectieve inkomen. De respondenten werd gevraag op een zevenpuntenschaal aan te geven in welke mate men comfortabel kan leven met het gezinsinkomen. De schaal liep van 1 (het is zeer moeilijk om rond te komen) tot 7 (het is zeer gemakkelijk om rond te komen). Categorieën 1 en 2 werden samengenomen, 3,4 en 5 vormen de middencategorie, en 6 en 7 vormen de rechtse pool. Uit een inspectie van antwoordverdelingen van de actieve leden van KUNSTWERK[t] blijkt dat de grootste groep van de actieve leden (64,5%) niet gemakkelijk maar ook niet moeilijk kan rondkomen met z n gezinsinkomen. Voor ongeveer een vierde van de actieve leden is het (zeer) gemakkelijk om rond te komen terwijl het voor zo n 12% moeilijk of zeer moeilijk is om rond te komen (zie Tabel 2.1). Tabel 2.1: Profiel van de actieve leden van KUNSTWERK[t] (in %). % actieve leden Geslacht man 35,8 vrouw 64,2 (N) (726) Leeftijd , , , , ,6 (N) (714) Opleidingsniveau studenten 1,9 max lager secundair onderwijs 10,9 hoger secundair onderwijs 28,9 hoger onderwijs 58,3 (N) (731) Studierichting cultureel 49,0 dienstverlenend 26,4 technisch materieel 24,6 (N) (671) Beroepsactiviteit studenten 1,6 werkenden 52,7 inactieven 20,2 gepensioneerden 25,5 Gezinssituatie (N) (734) niet samenwonende studenten zonder kinderen niet samenwondenen geen studenten zonder kinderen 0,3 10,2 samenwonend zonder kinderen 12,2 samenwonend jongste kind is jonger dan 10 7,9 10

11 samenwonend, en jongste kind tussen 10 en 18 samenwonend, jongste kind is ouder dan 18 12,6 56,8 (N) (629) Verstedelijking woonplaats grootstedelijk centrum 16,9 ander centrum 33,9 niet-centrum 49,2 (N) (717) Inkomen objectief geen eigen inkomen 0,3 [ 600; 999] 5,1 [ 1000; 1499] 11,9 [ 1500; 1999] 18,3 [ 2000; 2499] 20,0 2500; 3749] 30,5 [ 3750; 4999] 8,7 > ,1 (N) (665) Rondkomen met inkomen (zeer) moeilijk om rond te komen 12,0 Tussen beide 64,5 (zeer) gemakkelijk om rond te komen 23,5 (N) (710) 11

12 3.1 Hoe Op Via Activiteitsgraad 3 Eigenschappen van beoefening komt men in contact met beeldende kunst? Hieronder gaan we in op de vraag hoe de leden van KUNSTWERK[t] met hun activiteiten op vlak van beeldende kunst in contact kwamen. We maken daarbij het onderscheid tussen de invloed van een aantal personen enerzijds en een aantal organisaties of andere kanalen anderzijds. Omdat deze analyse zich ook in het algemene eindrapport bevindt, zullen we de resultaten hier slechts kort bespreken en een uitvoerige vergelijking met andere sectoren achterwege laten. eigen houtje? Door welke personen kwamen de actieve leden van KUNSTWERK[t] in contact met hun hobby? Om deze vraag te kunnen beatwoorden geven we eerst een beeld van de respondenten die aangeven dat ze op eigen houtje in contact kwamen met beeldende kunst. Tabel 3.1 geeft weer dat ongeveer een vierde van de actieve leden van KUNSTWERK[t] op eigen houtje in contact kwam met beeldende kunst. Ongeveer drie vierde van de actieve leden kwam met ander woorden via bepaalde personen of organisaties in contact met beeldende kunst. We bespreken ze in de volgende paragrafen. Tabel 3.1 Percent actieve leden dat alleen in contact kwam met KUNSTWERK[t] (in%) Categorie % N KUNSTWERK[t] 23,7 708 welke personen komt men in contact met beeldende kunst? Aan degenen die niet alleen in contact kwamen met hun hobby vroegen we via welke personen ze in contact kwamen met hu hobby. Tabel 3.2 geeft de procentuele verdeling van de personen waardoor de actieve leden van KUNSTWERK[t] in contact kwamen met hun activiteiten op vlak van beeldende kunst. Vrienden en kennissen vormen voor beeldende kunstenaars de belangrijkste personen waardoor men in contact kwam met hun hobby (48%). Ouders (27%) komen op de tweede plaats. Opvallend is het hoge percentage dat in contact kwam met beeldende kunst via een specifieke leerkracht op school (26,9%). Overige gezinsleden en leden uit de ruimere familie blijken met zo n 16% minder belangrijk. Collega s worden het minst vaak genoemd als personen die in contact brengen met beeldende kunst (9,4%). van de introducerende personen Nu deze eerste blik is geworpen gaan we in wat volgt na in welke mate deze contactpersonen zelf ook actief beeldende kunst beoefenen/beoefenden. Tabel 3.2 geeft een overzicht van de activiteitsgraad voor de verschillende personen die de beoefenaars in contact brachten met beeldende kunst. 12

13 3.1.4 Organisaties Vrienden of kennissen, de belangrijkste contactpersonen voor het aanvatten van activiteiten op vlak van beeldende kunst, blijken zelf ook zeer actief. In ca. 70% van de gevallen beoefenen of beoefenden de introducerende vrienden zelf ook activiteiten op vlak van beeldende kunst. Voor de overige introducerende personen stellen we overal een relatief hoge activiteitsgraad vast. Enkel voor de introducerende gezinsleden stellen we een relatief lage activiteitsgraad van: in een derde van de gevallen beoefent of beoefende het introducerende gezinslid zelf ook activiteiten op vlak van beeldende kunst. Tabel 3.2 Personen waardoor men in contact kwam met zijn/haar hobby (in %) Bracht in contact met KUNSTWERK[t] Waarvan zelf ook actief vrienden of kennissen 48,0 69,5 mijn ouders 27,0 50,0 iemand uit mijn gezin 16,7 34,4 een specifieke leerkracht uit mijn school 26,9 61,4 iemand uit mijn ruimere familie 16,5 71,9 collega's 9,4 64,7 (N) (540) of andere kanalen waardoor men in contact kwam met beeldende kunst We gingen ook na in welke mate men in contact kwam met KUNSTWERK[t] via een aantal organisaties of andere kanalen. Bij de beeldende kunstenaars springt er duidelijk één introducerende instantie uit: iets meer dan ¾ van de beoefenaars van beeldende kunst geeft aan door middel van het bijwonen van tentoonstellingen in contact te zijn gekomen met hun vak. Daarnaast en in het verlengde daarvan- geeft meer dan de helft van de beoefenaars aan door het werk van een bekende kunstenaar in contact te zijn gekomen met hun vak. Het DKO speelt hier ook een sterke rol: meer dan 57% van de beoefenaars geeft aan in contact te zijn gekomen met hun vak via het DKO. Verder zien we dat ook tijdschriftartikels (48,5%) en de kunsteducatie buiten het DKO (47,8%) een belangrijke introducerende rol spelen. Tot slot merken we ook een relatief grote groep die aangeeft in contact te zijn gekomen met beeldende kunsten door middel van opendeurdagen of beurzen (36,4%). 13

14 3.2 Opleidingen Frequenties Figuur 3.1 : Introducerende instanties ter beoefening van beeldende kunst (N=788) In welke mate leiden de actieve leden van KUNSTWERK[t] zich op in hun discipline? Trekken ze daarvoor naar het DKO of naar andere instanties? En op welke manier evalueren de beoefenaars deze opleidingen? Figuur 3.2 toont de resultaten. Meer dan een derde (36,1%) van de actieve leden van KUNSTWERK[t] volgde de laatste 6 maanden voorafgaand aan de bevraging een opleiding aan het DKO, ongeveer 40% heeft dat vroeger gedaan, terwijl ongeveer een vijfde nooit een DKO opleiding volgde. Wat het opleidingsaanbod buiten het DKO betreft, constateren we dat iets meer dan een derde (36,3%) van de actieve beoefenaars momenteel (de laatste 6 maanden voorafgaand aan de bevraging) een alternatieve opleiding volgde, ca. 40% van de actieve leden volgde vroeger al een alternatieve opleiding, terwijl iets meer dan een vijfde van de actieve leden dat nooit volgde. 14

15 3.2.2 Evaluatie Figuur 3.2 : Gevolgde opleidingen door de actieve leden van KUNSTWERK[t] (in %) (N=796) van de opleidingen We gingen na in welke mate de huidige of vroegere studenten die momenteel actief lid zijn van KUNSTWERK[t] tevreden zijn over hun opleiding aan het DKO/buiten het DKO 6. Figuur 3.3 geeft de resultaten. Daaruit blijkt dat men over de meeste aspecten van de gevolgde opleiding (zowel DKO als buiten DKO) zeer tevreden is. Slechts bij twee criteria valt een duidelijk lagere tevredenheid op: de hulp en de motivatie die de opleiding aanreikt om naar een professioneel kunstenaarschap over te stappen enerzijds en de opvolging buiten de lessen anderzijds. Wat de hulp en de motivatie om over te schakelen tot een professioneel kunstenaarschap betreft, stellen we vast dat ongeveer de helft (heel) ontevreden is over dit aspect wat het DKO betreft. Een ander beeld verschijnt bij de opleidingen buiten het DKO. Daar is de groep die het in het midden houdt veel kleiner (32,8% vs. 10,3%) en is de die er (heel) tevreden over is duidelijk groter (18,6% vs. 44,6%). We merken nog op dat de lagere evaluatie van dit item mogelijk te maken heeft met het feit dat niet alle beoefenaars een professioneel kunstenaarschap aspireren. Een tweede punt waar men in het algemeen minder tevreden over is, betreft de opvolging buiten de lessen. Hoewel 32,3% van de (ex) DKO studenten daar (heel) tevreden over is, is de groep die er effectief (heel) ontevreden over is niet zo denderend groot (31,1%). Een grote groep van de (ex)dko studenten houdt het in het midden en is er noch tevreden noch ontevreden over (36,5%). Ook hier verschijnt een ander beeld bij de alternatieve opleidingen. Daar is de groep die het in het midden houdt veel kleiner (11,2%) en blijkt de groep die er (heel) tevreden over is groter (32,3% vs. 52,5%). Deze polarisering heeft er waarschijnlijk mee te maken dat deze geëvalueerde opleidingen in tegenstelling tot het DKO- een amalgaam betreft van verschillende opleidingsmogelijkheden en cursussen die niet allemaal dezelfde doelstellingen hebben. 6 Werd bevraagd als een kunstopleiding buiten het deeltijds kunstonderwijs (workshops, lessenreeksen, vormingen buiten de academie) 15

16 Figuur 3.3 Bovenaan: DKO evaluatie door actieve leden van KUNSTWERK[t]. Onderaan: Evaluatie van opleidingen buiten DKO door actieve leden van KUNSTWERK[t]. 16

17 3.3 De presentatie van KUNSTWERK[t] Hoe actief zijn de leden van KUNSTWERK[t] in het laten zien of horen van hun werk aan anderen? We gingen na of en in welke mate de actieve leden hun activiteiten op vlak van beeldende kunst het afgelopen jaar aan de volgende personen lieten zien/horen: 1. Gezinsleden 2. Leden uit de ruimere familie 3. Vrienden of kennissen 4. Collega s 5. Andere beoefenaars (amateurs) 6. Andere beoefenaars (professionals) 7. Mensen die men nog niet kende (via optredens, tentoonstellingen, publicaties of online) Eerst en vooral blijkt dat zo goed als alle actieve leden (98%) al ooit iets wat ze gemaakt hebben op vlak van KUNSTWERK[t] heeft laten horen of zien aan anderen. Tabel 3.3: Presentatie van activiteiten op vlak van beeldende kunst (in %). Categorie % N KUNSTWERK[t] 98,0 812 Daarnaast gingen we na aan welke personen men deze activiteiten heeft laten zien of horen het afgelopen jaar. Aan de hand van onderstaande schaal werd de intensiteit daarvan gemeten. Om de resultaten overzichtelijk te presenteren brachten we de intensiteit terug tot 4 categorieën: nooit, uitzonderlijk ( een uitzonderlijke keer of meermaals per jaar ), occasioneel ( maandelijks of meermaals per maand ) en frequent ( wekelijks, meermaals per week of dagelijks ). Figuur 3.4 biedt de resultaten. 1. Nooit 2. Een uitzonderlijke keer 3. Meermaals per jaar Uitzonderlijk 4. Maandelijks 5. Meermaals per maand Occasioneel 6. Wekelijks 7. Meermaals per week Frequent 8. Dagelijks Uit Figuur 3.4 maken we op dat de activiteiten op vlak van beeldende kunst het vaakst worden getoond aan gezinsleden en aan vrienden of kennissen. Meer dan 90% doet dat namelijk minstens uitzonderlijk. Opvallend is de grote groep beoefenaars die op frequente basis (dus minimum wekelijks) zijn activiteiten laat horen of zien aan andere gezinsleden (49,2%). Aan leden van de ruimere familie en aan andere beoefenaars (amateurs) toont men zijn activiteiten ook relatief vaak. Ongeveer 88% van de actieve leden doet dat namelijk minstens uitzonderlijk en ca. 30% doet dat 17

18 3.4 Wanneer Dagen Momenten minstens occasioneel (dus minstens maandelijks). Aan collega s en professionele beoefenaars wordt relatief minder vaak getoond, hoewel zo n 7% dat frequent (dus minimum wekelijks) doet. We stellen ook vast dat drie vierde van de actieve leden uitzonderlijk zijn werk toont aan een onbekend publiek, ongeveer 16% doet dat nooit terwijl 8,6% dat minstens occasioneel doet. Figuur 3.4 : Presentatie van activiteiten op vlak van beeldende kunst (in %) (N=785) beoefent men? waarop men beoefent Op welke dagen beoefenen de actieve leden van KUNSTWERK[t] hun activiteiten op vlak van beeldende kunst? Tabel 3.4 geeft een overzicht. Daaruit blijkt dat de meeste actieve leden tijdens weekdagen hun hobby beoefenen (96%). Op zaterdagen en zondagen zijn er wat minder beoefenaars. Tijdens de schoolvakanties ligt de activiteit nog wat lager: minder dan twee derde van de actieve leden van KUNSTWERK[t] beoefent tijdens de schoolvakanties. Tabel 3.4: Dagen waarop de actieve leden van KUNSTWERK[t] beoefenen (in%) Weekdag (niet vakantie) Zaterdag (niet vakantie) Zondag (niet vakantie) Tijdens de schoolvakanties Beeldende kunst 96,5 77,7 69,2 62,2 waarop men beoefent Hieronder geven we een beeld van de tijdstippen waarop men doorgaans beoefent (zie Tabel 3.5). Ongeveer 30% van de leden die op weekdagen beeldende kunst beoefenen, hebben daar geen vast tijdstip voor. Ongeveer een vijfde doet het echter wel in de voormiddag tussen 8 en 12 uur. Tussen 18

19 3.5 Internetgebruik Internetgebruik: 18 en 22 uur wordt er door 44,2% beoefend. Ook in namiddag merken we dat een groep van 32,9% actief is. Tijdens het weekend valt op dat veel meer beoefenaars geen vast tijdstip van beoefening hebben. (Voor zaterdag gaat het om 46,5% en voor zondag om 55,0%). Ook valt op dat er in het weekend minder s tussen 18 en 22 uur beoefend wordt. De beoefenaars die tijdens de schoolvakanties actief zijn, kunnen in het gros van de gevallen (65,3%) geen vast tijdstip aanduiden waarop ze actief zijn. Ongeveer 14% van de beoefenaars beoefent tijdens de schoolvakanties tussen 18 en 22 uur. Zo n 13% doet dat na 22 uur. Tabel 3.5: Tijdstip van beoefening (in % van degenen die actief zijn op de aangegeven dagen) (Multiple respons). Geen vast 8u-12u 12u-14u 14u-18u 18u-22u Na22u tijdstip Weekdag 29,95 20,95 12,08 32,90 44,22 8,61 Zaterdag 46,49 26,04 14,22 33,07 13,42 5,11 Zondag 55,02 16,31 10,04 29,39 13,44 5,91 Schoolvakanties 65,27 16,37 12,57 25,15 16,77 6,39 Hieronder gaan we in op het internetgebruik in het kader van de beoefening van beeldende kunst. We schetsen allereerst een beeld van het aandeel e-amateurs. Met e-amateurs bedoelen we beoefenaars die gebruik maken van het internet in het kader van de beoefening van hun amateurkunst. Vervolgens geven we een beeld van de functionaliteiten van dit internetgebruik: waarvoor gebruikt men het internet in het kader van beeldende kunst? Omdat deze analyse zich ook bevindt in het algemeen rapport, bespreken we enkel de cijfers van de actieve leden van KUNSTWERK[t]. algemeen Ca. 92% van de actieve leden van KUNSTWERK[t] kan geklasseerd worden als e-amateur. In de volgende paragraaf gaan we na waarvoor men het internet gebruikt. Tabel 3.6 Aandeel e-amateurs (in %) Categorie % N KUNSTWERK[t] 92,

20 3.5.2 Functionaliteiten: waarvoor gebruikt men het internet? Beeldend kunstenaars die het internet gebruiken in het kader van hun hobby doen dat omwille van drie heel duidelijke redenen. Ten eerste merken we dat ca. ¾ van de e-amateurs van deze sector het werk van anderen bekijkt of erover leest (74,9%). Een gelijkaardig percentage raadpleegt activiteitenkalenders omtrent beeldende kunsten. Een iets lager aandeel, maar toch nog een ruime meerderheid van 65,2% gebruikt het internet om informatie over technieken op te zoeken. Daarnaast valt het relatief grote aandeel op dat zijn eigen creaties (of die van de groep waarbij men is aangesloten) toont op een eigen website (41,3%), terwijl slechts 17,5% dat doet op open websites. Sociale netwerksites zoals Facebook en Netlog worden door ongeveer een derde van de e-amateurs van deze sector gebruikt om andere beoefenaars van beeldende kunst te leren kennen, terwijl slechts een kleine 10% aanwezig is op online discussiefora en communities. Zoekertjessites worden door ongeveer een derde van de e-amateurs van deze sector gebruikt (32,3%), terwijl slechts een kleine 14% het internet gebruikt als verkoopskanaal voor eigen werk. Tabel 3.7 Functionaliteiten van het internetgebruik in het kader van amateurkunstbeoefening (in %). KUNSTWERK[t] activiteiten vinden op activiteitenkalender 73,2 werk van anderen bekijken of beluisteren, erover lezen, etc. 74,9 informatie over technieken en instrumenten, etc opzoeken 65,2 promo via 36,9 wat ikzelf en/of mijn groep doe(t) tonen op een eigen website 41,3 spullen of materialen vinden en/of aanbieden op zoekertjessites 32,3 andere beoefenaars leren kennen via online sociale netwerken 34,8 wat ikzelf en/of mijn groep doe(t) tonen op open websites 17,5 op online discussiefora en communities informatie vernemen en/of discussiëren 9,8 verkoopskanaal voor eigen werk 14,0 (N) (724) 20

Nog meer weergeven