Aantastingen door insekten en mijten op bomen en struiken in 1982

Transcriptie

1 Insekten 453 Antstingen door insekten en mijten op omen en struiken in 1982 Infesttions of insets nd mites on trees nd shrus in 1982 W. Shuring Rijksinstituut voor onderzoek in de os- en lndshpsouw "De Dorshkmp", Wgeningen An de hnd vn de gegevens, zols deze ieder jr door onze wrnemers in het lnd worden ingestuurd, is het overziht smengesteld vn shdelijke insekten die in 1982 in onze ossen en het stedelijk groen op de voorgrond trden. Hieronder worden de meest opmerkelijke feiten toegeliht. De spnrups Agriopis urntiri H., die vóór 1980 in de osouw weinig ekend ws, ws voor het derde htereenvolgende jr weer shdelijk in de Drentse ossen. Opnieuw werden Jpnse lriks, Ameriknse eik en euk klgevreten. In voorgnde jren werd eerst de lriks ngetst en vervolgens ps eik en euk; in 1982 ehter werden àf lle houtsoorten gelijktijdig klgevreten (Grollo, Shoonlo), àf eerst het loofhout en in tweede instntie ps de lriks (Borger). Vorig jr vrten de rupsen. 100 h os kl, dit jr ws deze oppervlkte groter: in de oswhterijen Grollo en Shoonlo reidde de ntsting zih verder uit en ovendien kwm.deze spnner nu ook voor in de oswhterij Norg. Opvllend is de stndpltsgeondenheid vn dit insekt. Er vindt elk jr weliswr een uitreiding plts nr ndere opstnden, mr in de hrdgeieden komt de spnrups ieder jr in meer of mindere mte terug. Tot nog toe is geen sterfte vn omen gesignleerd, mr het lijkt erop dt met nme de lriks hier en dr vershijnselen vn verzwkking egint te vertonen. Klvreterij mkt de omen vtr voor seundire eshdigers, mr gelukkig heeft men tot op heden geen lriksstkever (Ips emre Heer) e.d. kunnen onstteren. Het is wel merkwrdig dt juist de lriks in Drenthe door insekten wordt ngetst die elders in ons lnd niet tot nuwelijks shdelijk zijn, zols deze Agriopis urntiri H., de lriksspnner (Etropis repusulri Den. et Shif!.) die in 1959/60 sterfte vn lriks veroorzkte en in feite ook de lriksstkever (Ips emre Heer). Een tweede insekt dt de plg sttus ereikte, ws de stijnvlinder (Leuom sliis L.). Voorl in de Hollndse Hout rihtten de rupsen grote shde n. Zo'n 80 h populier werd ngetst, wivn meer dn 70 h totl werd ontlderd. Het etreft hier opstnden vn 11 tot 12 jr oud. Onder ndere werden 'Roust', 'Dorskmp' en 'Flevo' klgevreten. De jonge rupsen ovenwinteren in grote ntllen in met spinsel op- 340 Summry For the third onseutive yer, the geometrid Agriopis urntiri H. defolited over to h of Jpnese lrh, red ok nd eeh in the distrits of Grllo, Shoonlo nd Borger. In this yer the pest lso spred to the distrit of Norg. So fr no trees hve died, ut some, espeilly the lrhes, re showing some signs of wekening. Fortuntely no seondry inset pests, suh s the lrh rk eetle (Ips emre Heer), ourred. The stin moth (Leuom sliis L.) used severe dmge in severl prts of the ountry. In the Hollndse Hout over 70 h of 12-yer-old poplrs were ompletely defolited. In severl stnds, lrge numers of young terpillrs overwinter. Other stnds in the Flevopolders nd ner Luwersoog lso suffered frm this inset. In the southestem prt of Drenthe the stin moth defolited willows s weil s poplrs. The lrge pine swfly (Diprion pini L.) did muh dmge ner Hoge Veluwe nd Bosh en Duin. Ner Meinweg this inset ttked ir 80 h of Sots pine, of whih l h were ompletely defolited. Remrkly, ll dmge ws used y the seond genertion of the lrve in the ltter prt of the summer. No dmge y the tirst genertion ws reorded. The good wether in spring nd summer proly stimulted the development of the swfly popultion. Sine hrdly ny eggs were produed y the gypsy moth (Lymntri dispr L.) in 1981, the popultion of this inset ollpsed in 1982, fter three yers of mss outreks in De Peel. In some distrits in the provines of Drenthe nd Overijssel, lrge numers of eeh trees were ttked y the felted eeh ous (ryptoous fgisug Lind.). SmlI, poorly growing trees s weil s trees in good ondition, either solitry or in pure or mixed stnds, were overed wilh Ihis pest. A mium miner (Phyloi sp.), in omintion with plhogen, used severe dmge 10 young poplrs in Ihe RIJP Iree nursery ner Roggeotssluis. Lrge numers of young trees intended for rodside plnlings hd to e destroyed. Symptoms of the dmge were: rown-oloured tunnels in mium nd wood;

2 neroti rk tissue, rks nd nker like l/us. Other inset inlesttins ol impr/ne were: Agelsti lni L., Slytus slytus F., Solytus multistritus Mrsh., lephr lrieeli H., Operophter rumt L., Tr/rix viridn L., liro nnulipes KI. nd Eullipterus /ilie L. The sprue rk eetle (Ips typgrphus L.) nd the lrh rk eetle (Ips emre Heer) did not use muh dmge in The limti onditions in 1982 were lvrle lor popultion uild-up ol these rk eet/es. A lose w/eh shuld e kept lor possile inlesttion in gevulde shorsspleten. Elk rupsje heeft ls het wre een eigen kmertje gesponnen om zih tegen de ongunstige winterse omstndigheden te eshutten. Tussen de rupsen vn de stijnvlinder treft men geregeld een exemplr vn de donsvlinder (Euprotis similis Fu.) n. Deze soort is verwnt n de stijnvlinder. Ook op ndere pltsen in de Flevopolders en ij Luwersoog veroorzkte de stijnvlinder klvreterij. In Zuidoost-Drenthe eperkte de ntsting zih niet tot populieren, mr deden de rupsen zih ook te goed n wilgen. Een derde plginsekt ws de gewone denneldwesp (Diprion pini L.). Op de Hoge Veluwe, ij Bosh en Duin en in de Meinweg (10 h) vrten deze in kolonies levende lrven grovedennen totl kl. In de omgeving vn de Meinweg werd nog eens 70 h groveden mtig ngevreten. Kenmerkend voor de den neldwespplg vn 1982 is, dt de tweede genertie zo shdelijk ws. Nergens werd melding gemkt vn enige vreterij in het voorjr, mr in de lte zomer leek dit insekt zeer shdelijk te zijn geweest op voornoemde pltsen. Wrshijnlijk heen de gunstige klimtologishe omstndigheden de ontwikkeling vn de ldwesp evoordeeld. Wrm weer, zowel in het voorjr ls in de zomer zorgde voor een snelle ontwikkeling vn eide generties. Of de klgevreten omen zullen sterven is o.. fhnkelijk vn de nwezigheid vn goed ontwikkelde knoppen en de hoeveelheid reservevoedsel vn de omen. Een gunstige omstndigheid is dt de ldwespen hun eitjes niet kunnen fzetten op de klgevreten omen, omdt de nlden ontreken. De sterfte vn grovedennen n Een door de wollige eukestmluls (ryptoous fgisug lind.) zwr ngelste euk. Detil vn dezelfde oom. 341

3 Eilegsel, lrve, pop en vlinder vn de stijnvlinder (Leuom slieis Ll. denneldwespntstingen wordt dn ook meestl veroorzkt door seundire eshdigingen zols de kleine dennesnuitkever (pissodes nottus Fr.) of klimtologishe omstndigheden ls droogte tijdens ntsting door de tweede genertie. Opmerkelijk vn de plg op de Hoge Veluwe ws dt zij uitsluitend op vliegdennen in het rustgeied de Plijmen voorkwm. Uit de fwezigheid vn ei legsels vn de plkker (Lymntri dispr L.) in 1981 ws te verwhten dt er in 1982 voorlopig een einde zou zijn gekomen n de mssvermeerderingen vn dit insekt in De Peel. Er werd dn ook geen vreterij meer geonstteerd. In het omplex Kempkenserg viel nog wel een opstnd groveden (1 à 2 h) ten offer n de gevolgen vn de vreterij in Men hd de opstnd nog een jr lten stn in de hoop dt deze het nog zou redden, mr de shde ws kennelijk vn dien rd dt de omen toh moesten worden gekpt. Met nme in de oswhterijen Norg, Shoonlo, Odoorn en Hrle hdden euken te lijden vn de wollige eukestmluis (ryptoous fgisug Lind.). Op- vllend is dt deze wolluis kennelijk geen uitgesproken voorkeur toont voor eplde omen. Men kn het insekt ntreffen op lleenstnde goed groeiende omen, mr ook in l dn niet gemengde opstnden voelt de luis zih thuis. Het doet er niet toe of de euken in een kwijnende toestnd verkeren of op het oog lthns in goede onditie zijn. Volgens de vklitertuur is de luis op zih niet shdelijk; omen kunnen jren htereen ezet zijn zonder drn dood te gn. Uit de prktijk komt inderdd een evestiging vn deze theorie. Indiret kn de shde ehter groot zijn ls zih op de ngetste pltsen de prsitire shimmel Netri oine Pers. vestigt. Als gevolg vn deze shimmel ntstingen kunnen de omen wél sterven. De miummineervliegen zijn in ons lnd veel voorkomende insekten. Op de kwekerij vn de RIJP veroorzkte een miummineerder (Phytoi sp.) nzienlijke shde n voor lneplntingen estemde jonge populieren. Dit ws l de derde ml innen vier jr tijd. Het elng vn deze miummineerder kn gelegen zijn in het feit dt dit insekt toegngspoorten reëert voor pthogene teriën. Het shdeeeld ziet er ls volgt uit: l dn niet ruin verkleurde gngen in het mium en hout; fgestorven stweefsel; sheuren in de st en knkerhtige weefselwoekeringen (llus). Andere veel voorkomende insekten wren: de elzehn (Agelsti lni L.), de iepespintkevers (Solytus spp.), het lriksmotje (oleophor lrieeli H.), de kleine wintervlinder (Operophter rumt L.), de groene eikeldroller (Tortrix viridn L.), de lindeldwesp (liro nnulipes Kl.) en de lindeldluis (Eullipterus tilie L.). De letterzetter (Ips typogrphus L.) en de lriksstkever (Ips emre Heer) zijn in 1982 niet opvllend shdelijk geweest. Wel is het nnemelijk dt het wrme en in het voorjr nogl droge weer gunstig zijn geweest voor een mogelijke popultieopouw vn deze stkevers. Het is drom n te evelen ttent te zijn op een eventueel voorkomen vn deze insekten in Litertuur Boom, B. K Nederlndse dendrologie. Flor der ultuurgewssen. Veenmn, Wgeningen. rter,. J oniter woolly phids (Adelgide) in Britin. Forestry omm. Bull. London, nr. 42. Doom, D Shdelijke osinsekten. In: Bosesherming. Pudoe, Wgeningen ( ). Lempke, B. J Nmlijst vn de Nederlndse Lepidopter. Wetensh. Med. Kon. Ned. Ntuurhis. Vereniging, Hoogwoud, nr. 21. Shwenke, W., et l Die Forstshädlinge Europs. Prey, Hmurg. 342

4 Soortsgewijze speifitie vn de pltsen met zwre en mtige ntstingen. Kevers (o/eopter) Boktorren (ermyide) Grote populieroktor: Sperd rhris l. zwr: verspreid door de Hrlemmermeer mtig: Boxtel Bldhntjes (hrysomelide) Elzehn: Agelsti lni l. zwr: Tershelling, Hrlem, Heemstede, Epe, Amersfoort, Boxtel; te linge, Hulst en Kieldreht eveneens op hzelr mtig: Amsterdm, Amstelveen, Nieuw Ven nep, Leiden, Utreht, Rotterdm, Arnhem Lohme pre l. zwr: Zwolse Bos Sneeuwlhn: Pyrrhlt viurni Pyk. mtig: Den Hg Snuitkevers (urulionide) Elze-/wilgesnuitkever: ryptorrhynhus lpthi L. zwr: Flevopolders op populier (MZ26B) mtig: Hrlem (Shoteros) op els Grote dennesnuitkever: urulio ietis l. zwr: Norg op groveden mtig: Appelsh op fijnspr, dougls en lriks Bldsnuitkevers: Phylloius spp. zwr: Kootwijk op lijsteres, vogelkers en erk Denneknopsnuitkevers: Strophosomus spp. zwr: Norg op eik Bldsprietkevers (Sreide) Rozekever: Phylloperth hortiol L. mtig: Hoenderlo en omgeving Bstkevers (Seolytide) Zwrte dennestkever: Hylstes ter Pyk. mtig: Appelseh op dougls, Wel n op groveden Zwrte sprrestkever: Hylstes uniulrius Er. mtig: Appelseh Hylurgops pllitus Gyll. mtig: Hoge Veluwe (geveld hout) Letterzetter: Ips typogrphus L. zwr: Smilde, Hrdenerg (eide stnd en liggend hout); Gortel (stnd hout) Essestkever: Leperisinus vrius F. zwr: Den Hg, Sndenurg Tweetndige dennesehorskever: Pityogenes identtus Herst. zwr: Ugehelen Eikespintkever: Seolytus intrietus Rtz. zwr: Almelo, Epe (hrd hout) lepespintkevers: Seolytus solytus F. en Seolytus multistritus Mrsh. zwr: Leiden, Utreht, Mstriht mtig: Zuid-Limurg, Hrlem, Vught, Appelsh Dennesheerder: Tomius piniperd L. zwr: liggend hout te Opsterlnd, Nunspeet, Tongeren, Weln, Speulderos, Ede, Apeldoorn, Wrnsveld, Vorden, Amerongen, Wehl; in stnd hout te Uddel mtig: Hrderwijk, Uddel (stnd hout) Ongelijke houtkever: Xyleorus dispr F. zwr: Dorshkmp (kwekerij) Vlinders (Lepidopter) Kokerrupsen (oleophoride) Lriksmotje: oleophor lrieeli H. zwr: Ughelen, Hoenderlo, Bennekomse Bos, Dorst, Liesos, Appelsh, Gsterlnd, Nunspeet, Epe, Slngenurg mtig: Kuinderos, Emmen, Voorsteros, Zelhem, Heeze, Kempkenserg, Testrik, Borger, Stphorst, Nunspeet, Gortel, Grderen, Oostereng, Koningsheide Houtrupsen (osside) Wilgehoutrups: ossus ossus L. zwr: Epe op populier, Nijkerk op eik mtig: Noordwijk op populier en wilg, Nieuw Vennep op linde Gele houtrups: Zeuzer pyrin l. mtig: Molenhoek op Ameriknse eik Spnrupsen (Geometride) Arxs sp. zwr: Oss, Den Hg Agriopis urntiri H. zwr: Borger, Grollo, Shoonlo mtig: Grollo, Norg Grote wintervlinder: Ernnis defoliri l. zwr: Odoorn mtig: Dwingelo Kleine wintervlinder: Operophter rumt L. zwr: Flevopolders (FZ77), Slngenurg, Roden, Dwingelo, Smilde, Odoom, Luwersoog, Gees, Zwolse Bos, Heerde, Ughelen mtig: Luwersoog, Flevopolders (X23), Dwingelo Spinners (Lymntriide) Bstrdstijnvlinder: zwr: Hompelvoet (Grevelingen) mtig: Noordwijk, Rotterdm, Hoofddorp Stijnvlinder: Leuom slieis l. zwr: Emmen, Emmerompsuüm, Brgeromps- 343

5 uüm, Klzienveen, Hollndse Hout, Flevopolders (W53), Luwensoog mtig: Luwersoog, Hollndse Hout, Flevopolders (X23, FZ77) Plkker: Lymntri dis pr L. mtig: Ede Mineermotten (Lyonetiide) Populiermineermot: Prleuopter sinuell Rtti. mtig: Brummen, Terorg, Gemonde, Weert-Nederweert, Hengelo (Gld.) Wespvlinders (Sesiide) Horzelvlinder: Sesi pilormis l. mtig: Epe, Leiden, Alst Bldrollers (Tortriide) Dennelotrups: Rhyioni uolin Den. et Shiff. mtig: Appelsh, Kootwijk Groene eikeldroller: Tortrix viridn L. zwr: De Lutte, Slngenurg, Mrheeze, Roden, Smilde, Odoorn, Gees, Zwolse Bos, Heerde (Idg. Vitori) mtig: Kuinderos, Voorsteros, Loenen, Terorg (Idg. Hve), Kootwijk, Kempkenserg, IJsselsteyn Spinselmotten (Yponomeutide) Krdinlshoedspinselmot: Yponomeut gngell H. zwr: Hrlem mtig: Driehuis, Eindhoven Pnuimenstippelmot: Yponomeut evonymell L. zwr: Espel, Kootwijk, Deelerwoud, Btenurg mtig: Honst Appelspinselmot: Yponomeut pdeli L. mtig: Rotterdm, Bred, Eindhoven Wilgespinselmot: Yponomeut rorrell H. zwr: Espel, Syekrspel. Vliesvleugeligen (Hymenopter) Denneldwespen (Diprionide) Gewone denneldwesp: Diprion pini L. zwr: Bosh en Duin, Hoge Veluwe, Meinweg mtig: Meinweg (omgeving) Bldwespen (Tenthredinide) Undeldwesp: liro nnulipes KI. zwr: Hrlem, Epe, Epe (omgeving) Rotterdm, Mstriht, Zwgdijk mtig: Heemstede, Den Hg, Epe, Berkel-Enshot Sprreldwesp: Pristiphor ietin hris\. zwr: Vorden (Idg. Brmel) Tweevleugeligen (Dipter) 344 Mineervliegen (Agromyzide) miummineervlieg: Phytoi sp. zwr: Roggeotssluis (kwekerij RIJP) Hulstvlieg: Phytomyz iliis urt. zwr: Den Hg mtig: Alten, Vught Glmuggen (eidomyiide) Wilgestglmug: Rdophg sliiperd Duf. zwr: Gieterveen Bldluizen en verwnten (Homopter) Woltuizen (Adelgide) Sprppelglluis: Adelges ietis L. zwr: Nieuw Ginniken mtig: Honst Douglswolluis: Adelges ooleyi Gili. zwr: Bergheros mtig: Oostelijk Flevolnd (093) Sprrewolluis: Adelges piee Rtz. zwr: Grderen Bldluizen (Aphidide) Groene sprreluis: Eltoium ietinum Wik. zwr: Idg. Gerner, Den Hg mtig: Leenderos, Ruinen Bldluizen (llphidide) Grote esdoornluis: Drepnosiphum pltnoïdis Shrk. mtig: Heemstede Lindeldluis: Eulliptenus tilie L. zwr: Amsterdm, Leiden, Utreht mtig: Heemstede, Epe, Koudekerk, Mstriht Beukeldluis: Phyllphis lgi L. mtig: Heemstede Spuugeestjes (eropide) Wilgeshuimide: Aphrophor sliin Goeze mtig: Someren Shildluizen (Dispidide) Kommshildluis: Mytiloous ulmi L. mtig: Hrle Shildluizen (Eriooide) Wollige eukestmluis: ryptoous lgisug Lind. zwr: Norg, Shoonlo, Odoorn, Emmen, Hrle Esseshorsluis: Pseudohermes Irxini Klt. zwr: Hrlem mtig: Flevopolders (060, Z76, 092/93/94) Stm-/tkluizen (Lhnide) Tkluizen: inr sp. zwr: Doorn op groveden Eikeknkerluis: Lhnus iliiphilus Del Ouerio

6 ,,., zwr: Otterlo Dromedrisluis: Tuerolhnus slignus Gm. zwr: Emmen, Dorshkmp (kwekerij) Bldglvormers (Pemphigide) Pereloedluis: Eriosom lnuginosum Htg. mtig: Den Hg Dwergluizen (Phylloxeride) Eikedwergluis: Phylloxer sp. zwr: Den Hg Mijlen (Ari) Spintmijten (Tetrnyhide) Lindespintmijt: Eotetrnyhus tilirum Herm. zwr: Hrlem, Amsterdm, Leiden, Den Hg Glmijten (Eriophyide) Aeri frxinivor Ni. mtig: Klundert Tel 1 De in 1982 opgetreden insekten en mijlen, gerngshikt nr het eshdigde gews Tle 1 Infesttions of insets nd mites, grouped ording 10 their host plnts loofhout rodleved trees Aer sp. Alnus glutinos ViiI. Betui L. llun vulgris Huil. orylus I. otonester B. Ehrh. rtegus L. Euonymus L. Fgus sylvti L. Frxinus L. Hippophe rhmnoides L. IlexL. Populus spp. Prunus L. Pyrus L. ngetst door ttked y Drepnosiphum pltnoidis Shrk. Xyleorus dispr F. Agelsti lni L. ryptorrhynhus lpthi L. Ernnis defoliri l. Lohme pre l. Phylloius pin L. Phylloperth hortiol L. Operophter rumt L. Lohme suturlis Thoms. Agelsti lni L. Mlosom neustri L. Yponomeut pdeli L. Arxs sp. Yponomeut gngel1 H. Agriopis urntiri H. ryptoous fgisug Und. Phyllphis tgi L. Aeri frxinivor Nl. Leperisinus vrius F. Pseudohermes frxini Klt. Phytomyz iliis u rt. ossus ossus L. ryplorrhynhus lpthi L. Leuom sliis L. Operophter rumt L. Prleuopter sinuell Rtti. Pemphigus spyrothee Pss. Phloeomyzus psserinii Sign. Phytoi sp. Sperd rhris L. Sesi piformis l. Phylloius sp. Yponomeut evonymell L. Eriosom lnuginosum Htg. grote esdoornluis ongelijke houtkever elzehn elze-/wilgesnuitkever grote wintervlinder rozekever kleine wintervlinder heidekever elzehn ringelrups ppelspinselmot krdinlshoedspinselmot wollige eukestmluis eukeldluis essestkever esseshorsluis hulstvlieg wilgehoutrups elze-/wilgesnuitkever stijnvlinder kleine wintervlinder populiermineermot spirlglluis shimmelluis miummineervlieg grote populieroktor horzelvlinder pruimenspinselmot pereloedluis 345

7 Vervolg tell/t/e 1 ontinued loofhout rod/eved Irees Querus spp. Ros L. Slix L. TiliL. Sorüs L. Ulmus L. Viumum opulus L. Nldhout onifers Aies grndis ldl. Lrix kempferi Lm. Plee ies Krst. ngetst door ltkep y Arxs sp. Agriopis urntiri H. ssus ossus L. Ernnis defoliri l. Lhnus ilieiphilus Deluereio Lymntri dispr L. Lymntri monh L. Operophter rumt L. Phler uephl L Phylloxer spp. Seolylus intrietus Rtz. Strophosomus spp. T ortrix viridn l. Zeuzer pyrin L. Aphrophor sliin Goeze ssus ossus L. Leuom sliis L. Phytoi sp. Rdophg sliiperd Duf. Tuerolhnus slignus Gm. Yponomeut rorrell H. lire nnulipes KI. ossus ossus L. Eotetrnyhus tilirum Herm. Eullipterus tilie L. Mytiloous ulmi L. Phylloius sp. Eriosom lnuginosum Htg. Eriosom ulmi L. Seolytus spp. Pyrrhlt viurni Pyk. Adelges piee Rtz. Agriopis urntiri H. oleophor lrieeli H. urulio ietis L. Ips emre Heer Pristiphor wesmeli Tiseh. Adelges ietis L. ureulio ietis L. Dendrotonus mins Kug. Dryoeoetus utogrphus Rtz. Eltoium ietinum Wik. Hylstes uniulrius Er. Hylurgops pllitus Gyll. Ips emre Heer Ips typogrphus L. Pilyogenes hlogrphus L. Pristiphor ietin hrist. Strophosomus SPP. wilgehoutrups grote wintervlinder eikeknkerluis plkker nonvlinder kleine wintervlinder wpendrger eikedwergluizen eikespintkever denneknopsnuitkevers groene eikeldroller gele houtrups wilgesehuimeide wilgehoutrups stijnvlinder miummineervlieg wilgestglmug dromedrisluis wilgespinselmot lindeldwesp wilgehoutrups lindespintmijt lindeldluis kommshildluis pereloedluis esseloedluis iepespintkevers sneeuwlhn sprrewolluis lriksmotje grote dennesnuitkever lriksstkever lrikslnglotldwesp sprppelglluis grote dennesnuitkever grote sprrestkever groene sprreluis zwrte sprrestkever lriks stkever letterzetter koperetser sprreldwesp denneknopsnuitkevers 346

8 Vervolg lell/tle 1 ontinued loofhoul rod/eved trees Plee sitehensis rr. Pinus L. Pseudotsug rr. ngetst door ffked y Adelges ooleyi Gili. Eltoium ietinum Wik. Ips typogrphus L. Pristiphor ielin hris!. inr sp. urulio ietis L. Diprion pini L. Hylstes ter Pyk. Hylurgops pllitus Gyll. Pityogenes identtus Herst. Rhyio:1i uolin Den. el Shift. Strophosomus spp. Theodiplosis rhynter Shwgr. Tomius piniperd L. Adelges ooleyi Gill. urulio ietis L. Hylstes ter Pyk. Lymnlri dispr L. douglswolluis groene sprreluis letterzetter sprreldwesp tkluizen grote dennesnuitkever gewone denneldwesp zwrte dennestkever tweetndige denneshorskever dennelotrups denneknopsnuitkevers nldverkortende denneglmug dennesheerder douglswolluis grote dennesnuitkever zwrte dennestkever plkker Tel 2 Oe grd vn ntsting in de vershillende provinieslthe degree of infesttion in the different provines A B ernstige ntstingen (wronder klvreterij) hevy infesttions (inluding omplete defo/ition) idem, doh pltselijk ditto, ut lol mtige ntstingen moderte infesttions idem, doh pltselijk ditto, ut lol lihte ntstingen light infesttions idem, doh pltselijk dillo, ut loel u. e.e. <ö 13 <= " 00 <0 <= 00 <=,s.;; :.'!! 0 e l" > 00 <= "0 " <= - u:: èj l 0 "0 <= <0 "0 <= "0 <= '5.!!!.!!! I Ö Q; :E -0 I :g (; -0 0 S l 5 z N E <0.0 "0 <= e> <0 "è =>.0 <ö 0 0 E z ::J Insektensoortenlfnset speies oleopter (kevers) ermyide (oklorren) Sperd rhris L. hrysomelide (ldhnljes) Agelsti lni L. Lohme pre L. Lohme suturlis Thoms. Pyrrhlt viurni Pyk. urulionide (snuitkevers) ryplorrhynhus lplhi L. urulio ietis L. Phylloius spp. 8trophosomus spp. Sreide (ldsprielk.v.rs) Phyllop.rth hortiol L. - grole populieroklor - elzehn - heidekever - sneeuwlhn - elze-/wilgesnuitkever - grote dennesnuitkever - ldsnuitkevers - denneknopsnuilkevers - rozekever 347

9 Vervolg tel2ftle 2 ontinued." 1l. e.., ë.e-..,..,.0.".., 0; "0 e! 8 " '5 " 0;.., ;>. l "in 2 ë : "' "" 0 "E '\'.;; :g "E jg 0.0 " e i!! > 0 " " 8 E o ll!l 0 0!l :::> z N Z :::; Solytide (slkvrs) Dendrotonus mins Kug. - grote sprrestkever Dryooetus utogrphus Rtz. e Hylsls lr Pyk. - zwrte denneslkever Hylstes uniulrius Er. - zwrte sprrestkever Hylurgops pllilus Gyll. e e Ips emre Heer - lriksstkever e Ips Iypgrphus L. - letterzetter e e Leperisinus vrius F. - essestkever Pityogenes identtus Herst. - tweetndige den neshorskever Pityogenes hlogrphus L. - koperetser e e Solytus intritus Rtz. - eikespintkever e Seolytus solytus F. + Solytus multistrilus Mrsh. - iepespintkevers e Tomius piniperd L. - dennesheerder e e A e Xyleorus dispr F. - ongelijke houtkever Lepidopter (vlinders) olephoride (kokerrupsn) olephor lrieeli H. - lriksmolje osside (houlrupsen) e e A ossus ossus L. - wilgehoutrups Zeuzer pyrin L. - gele houtrups e e Geometride (spnrupsen) Arxs sp. Agriopis urntiri H. Ernnis defoliri l. - grote wintervlinder e Operophter rumt L. - kleine wintervlinder A A e Lsioempid (spinners) Mlosom neuslri L. Lymnlriide (spinners) - ringelrups e - e e Leuom sliis L. - stijnvlinder A Lymnlri dispr L. - plkker e Lymntri monh L. - nonvlinder Lyonetiide (mineermotten) Prleuopler sinuell Rtti. - populiermineermot Notodontide Phler uephl L. Sesiide (wespvlinders) - wpendrger Sesi piformis l. - horzelvlinder e Tortriide (ldrollers) Rhyioni ulin - dennelotruos e Den. el Shift. Tortrix viridn L. Yponomeulide (spinselmotten) - groene eikeldroller e A Yponomeut gngell H. - krdinlshoed- spinselmot Yponomeut evonymell L. - pruimenspinselmot Yponomeul pdeli L. - ppelspinselmot Yponomeut rorrell H. - wilgespinselmot Hymenopler (vliesvleugeligen) Diprionide (denneldwespen) Diprion pin; L. - gewone denneldwesp 348

10 Vervolg tel2jtfe 2 ontinued "' <>. e "0 "0 E % "0 -. "0 0; "0 - 'ü 0> "' E 0;: "0 "0. "i e> :I: "in 'e E : " "E "0 :Q "E.." 0 0; e ' ti ; 0 0 E 0. "-!J l!j Z N N Z ::J e i" Tenthredinide (ldwespen) liro nnulipes KI. - lindeldwesp Pristiphor ietin hrist. - sprreldwesp Pristiphor wesmeli Tish. - lrikslnglotldwesp Dipter (tweevleugeligen) Agromyzide (mineervliegen) Phytoi sp. - emiummineervlieg Phytomyz iliis urt. - hulstvlieg eidomyiide (glmuggen) Rdophg sliiperd Duf. - wilgestglmug Theodiplosis rehynter - nldverkortende Shwgr. denneglmug Homopter (ldluizen en verwnten) Adelgide (wolluizen) Adelges ietis L. - sprppelglluis Adelges ooleyi Gill. - douglswolluis Adelges plee Rtz. - sprrewolluis Aphidide (ldluizen) Eltoium ietinum Wik. - groene sprreluis llphidide Drepnosiphum pltnoidis - grote esdoornluis Shrk. Eullipterus tilie L. - lindeldluis Phyllphis tgi L. - eukeldluis eropide (spuug eest jes) Aphrophor sliin Goeze - wilgeshuimiede Dispidide (shildluizen) Mytiloous ui mi L. - kommshildluis Eriooeeide (shildluizen) ryptoous fgisug Lind. - wollige eukestmluis A Pseudohermes frxini KU. - esseshorsluis Lhnide (stm-jtkluizen) inr spp. - tkluizen Lhnus iliiphilus - eikeknkerluis DeiOuerio Tuerolhnus slignus Gm. - dromedrisluis Pemphigide (ldglvormers) Eriosom lnuginosum Htg. - pereloedluis Eriosom ulmi L. - esseloedluis Pemphigus spyrothee Pss. - spirlglluis Phylloxeride (dwergluizen) Phylloxer sp. - eikedwergluizen Thelxide Phloeomyzus psserinii Sign. - shimmelluis Ari (mijten) Tetrnyhide (spintmijten) Eotetrnyhus tilirum Herm. - lindespintmijt Eriophyide (glmijten) Aeri frxinivor Nl. 349