Publieksonderzoek Stadsschouwburg

Transcriptie

1 Publieksonderzoek Stadsschouwburg 2002 O&S Nijmegen januari 2003

2

3 Inhoudsopgave 1 Samenvatting en conclusies Aanleiding voor onderzoek Uitvoering van het Stadsschouwburg-publieksonderzoek Kenmerken van de bezoekers Kenmerken van de doorsnee bezoekersgroep Onderscheid tussen verschillende bezoekersgroepen Aantrekkingskracht op Nijmeegse bevolking Werking van keuzegedrag Oordeel over aanbod Oordeel over accommodatie Oordeel over service Imago van de Stadsschouwburg 10 2 Inleiding Aanleiding voor onderzoek De onderzoeksvragen en de opzet De uitvoering van het onderzoek De opzet van de onderzoeksrapportage 14 3 Kenmerken van de bezoekers Herkomst Leeftijd, geslacht en etniciteit Opleiding en hoofdbezigheid overdag Huishoudenssituatie en inkomen Aantrekkingskracht van de Stadsschouwburg op Nijmegenaren Culturele belangstelling Dagbladabonnementen Kenmerken van vaste klanten De publieksgroepen voor verschillende soorten voorstellingen 28 4 Werking van keuzegedrag Redenen van bezoek Bezoekfrequentie Willen bezoekers vaker naar de Stadsschouwburg komen? Problemen bij de komst naar de Stadsschouwburg De toegangsprijzen De informatievoorziening over het programma Huishoudens met jonge kinderen Oordeel over de aanvangstijden van voorstellingen 39

4 Inhoudsopgave (vervolg) 5 Oordeel over aanbod Oordeel over hoeveelheid, kwaliteit en diversiteit van het aanbod Wensen m.b.t. het aanbod Beeld van het aanbod 43 6 Oordeel over accommodatie en service Oordeel over de accommodatie Oordeel over service Gebruik van horecavoorzieningen in de Stadsschouwburg 48 7 Imago van de Stadsschouwburg Beeld van de instelling Beeld van de uitstraling van de Stadsschouwburg 52 8 Bijlages Wat voor voorstellingen mist men en/of wil men vaker zien in de Stadsschouwburg? Tips die ertoe bijdragen dat bezoekers vaker zullen komen dan ze nu doen Tips m.b.t. de informatievoorziening over de programmering De vragenlijst 56 2

5 Samenvatting en conclusies 1 Samenvatting en conclusies 1.1 Aanleiding voor onderzoek Zowel de gesubsidieerde culturele podia in Nijmegen als de gemeente wilden meer zicht op welke groepen wel en niet bediend worden met het Nijmeegse cultuuraanbod. Ook was er behoefte aan informatie over de vraagkant: wat voor wensen hebben de podiabezoekers? Dat gaf aanleiding tot een overleggroep van de 6 gesubsidieerde podia (LUX, Stadsschouwburg, De Vereeniging, Steigertheater, Doornroosje en De Lindenberg) en de afdeling Cultuur Sport en Recreatie van de gemeente Nijmegen. Het overleg heeft onder meer geleid tot de uitvoering van publieksonderzoeken bij de 6 podia in de periode maart-mei Bij deze onderzoeken gaat het om de volgende vragen: Hoe is het publiek van de podia samengesteld? Wat zijn belangrijke bezoekersgroepen? Waarom komt men naar de podia? Hoe werkt het keuzegedrag van het publiek? Hoe waardeert het publiek het programma-aanbod? Wat voor wensen heeft men op dat vlak? Hoe waardeert het publiek de accommodatie en de service? Voor het eerst hebben de podia gebruik gemaakt van dezelfde schriftelijke vragenlijst, waardoor een goede onderlinge vergelijking mogelijk is. Deze standaardvragenlijst is opgesteld door de afdeling Onderzoek en Statistiek van de gemeente Nijmegen (O&S). De uitvoering van de veldwerken voor de publieksonderzoeken - het uitdelen van de vragenlijsten aan een doorsnee van de bezoekers en het invoeren van de antwoorden in de computer - viel onder de verantwoordelijkheid van de betrokken podia. De analyse en rapportage van de onderzoeken is door de afdeling O&S gedaan. Het feit dat de uitkomsten van alle 6 de publieksonderzoeken door één onderzoeksbureau op dezelfde wijze zijn verwerkt, is - naast de gehanteerde standaardvragenlijst - een extra waarborg voor de onderlinge vergelijkbaarheid. Het vorige onderzoek onder bezoekers van de Stadsschouwburg was een onderzoek in 1997 naar de behoeften en wensen van abonnementshouders van de Stadsschouwburg en De Vereeniging. Om diverse redenen is geen goede vergelijking mogelijk met de resultaten van toen Uitvoering van het Stadsschouwburg-publieksonderzoek De Stadsschouwburg Nijmegen behoort tot de grotere theaters in Nederland. Jaarlijks komen er zo n bezoekers op de circa 160 geprogrammeerde voorstellingen af. De meeste voorstellingen vinden plaats in de theaterzaal met 850 zitplaatsen, de rest vindt plaats in de NederRijnzaal met 200 zitplaatsen. 1 Het onderzoek van nu heeft betrekking op alle bezoekers (niet alleen de abonnementshouders). Deze keer zijn er voor de Stadsschouwburg en De Vereeniging aparte steekproeven benaderd. En de standaardvragenlijst voor de publieksonderzoeken bij de 6 gesubsidieerde podia wijkt af van de destijds gehanteerde vragenlijst. 3

6 2002 In de periode 3 maart t/m 13 april hebben 1000 bezoekers van de Stadsschouwburg de schriftelijke vragenlijst gekregen. Het ging om een doorsnee van het publiek; de lijsten zijn namelijk uitgedeeld bij verschillende typen voorstellingen (cabaret, toneel, ballet/dans, musical, enzovoorts), waarbij rekening gehouden is met de verdeling naar type voorstelling gedurende het theaterseizoen. Voor voldoende betrouwbare en nauwkeurige resultaten waren minimaal zo n 270 ingevulde vragenlijsten nodig; het zijn er 515 geworden, waarmee een goede respons van 51% is gehaald. De groep van 515 respondenten moet gezien worden als een groep bezoekers die in een doorsnee maand naar voorstellingen in de Stadsschouwburg komt. Tot zo n groep behoort een relatief groot aandeel frequente bezoekers. De kans dat frequente bezoekers een vragenlijst meegekregen hebben, is immers groter dan bij de nietfrequente bezoekers. Daarmee wegen de meningen van de frequente bezoekers relatief sterk door in de onderzoeksuitkomsten 2. Hieronder volgt een beknopt overzicht van de resultaten, inclusief een aantal conclusies. 1.3 Kenmerken van de bezoekers Kenmerken van de doorsnee bezoekersgroep Op basis van het publieksonderzoek kunnen we concluderen dat de bezoekersgroep van de Stadsschouwburg in een doorsnee maand als volgt is opgebouwd. Iets meer dan de helft van de bezoekers komt uit Nijmegen (51%). De overige bezoekers komen vooral uit buurgemeenten en de rest van Gelderland. Bij de bezoekers zijn de vrouwen in de meerderheid (64%). Bijna 70% van de bezoekers is 40 jaar of ouder. Het aandeel jongere bezoekers (beneden de 25 jaar) is beperkt tot 6%. Bijna zestig procent van de bezoekers heeft een hogere beroeps- of universitaire opleiding afgerond; 14% heeft een havo- of vwo-diploma. Het aandeel lager en middelbaar opgeleiden ligt op 27%. Ruim tweederde van de bezoekers heeft een betaalde baan van meer dan 12 uur. De rest van de bezoekers zijn vooral gepensioneerden en huisvrouwen/-mannen. Een relatief groot deel van de bezoekers behoort tot huishoudens van twee volwassenen zonder (thuiswonende) kinderen (45%); 38% van de bezoekers heeft wel thuiswonende kinderen. Bij 14% van de bezoekers is het jongste of enige kind jonger dan 7 jaar. 2 Voor een aantal uitkomsten is gecorrigeerd voor het relatief grote aandeel frequente bezoekers in de steekproef: de vergelijking tussen het Nijmeegse deel van het Stadsschouwburgpubliek en de Nijmeegse bevolking en de berekening van de gemiddelde bezoekfrequentie. 4

7 Samenvatting en conclusies Zes procent vindt zichzelf tot de lagere inkomensgroep behoren; 44% meent tot de hogere inkomensgroep te behoren en 45% tot de middengroep (5% weet niet/geen antwoord ). Driekwart van de bezoekers heeft interesse voor cabaret. Andere soorten voorstellingen, waar relatief veel bezoekers belangstelling voor hebben, zijn film, musical, ballet/dans, toneel en klassieke muziek. En ook voor popmuziek en opera/operette heeft men de nodige belangstelling. Veel Stadsschouwburgbezoekers zijn het afgelopen jaar tevens in De Vereeniging geweest (71%). Twee andere instellingen zijn het afgelopen jaar door rond de 50% van de schouwburgbezoekers bezocht: LUX en museum Het Valkhof Onderscheid tussen verschillende bezoekersgroepen Van het totaal aantal bezoeken aan de Stadsschouwburg wordt 43% gebracht door vaste klanten 3. Jaarlijks komen deze vaste klanten gemiddeld bijna 6 keer naar de Stadsschouwburg, terwijl de overige bezoekers gemiddeld 2 à 3 keer komen. Als we de kenmerken van de vaste klanten afzetten tegen de overige bezoekers, zien we de volgende verschillen: de vaste klanten komen wat vaker van buiten Nijmegen. Een relatief groot deel van hen is 55 jaar of ouder; jongeren en studenten behoren nauwelijks tot de vaste klanten. Verder zijn de vaste klanten wat vaker hoog opgeleid en hebben ze wat vaker geen thuiswonende kinderen. Er is een behoorlijke overlap in de publieksgroepen voor de verschillende typen voorstellingen (cabaret, toneel, dans/ballet, musical, enzovoorts); 70% van de bezoekers gaan doorgaans namelijk voor 3 of meer verschillende typen voorstellingen naar de Stadsschouwburg. De bredere belangstelling voor culturele voorstellingen blijkt ook op een andere manier: 70% heeft bij de vraag naar de voornaamste interesses op het vlak van culturele voorstellingen minimaal 4 typen voorstellingen aangekruist. Als we de publieksgroepen voor de verschillende typen voorstellingen afzetten tegen het doorsnee Stadsschouwburgpubliek, zien we de volgende verschillen: toneel en opera/operette worden relatief meer door 55-plussers bezocht en muziek en dans/ballet relatief meer door 40- t/m 54-jarigen; musicals en kinder-/jeugdvoorstellingen trekken relatief meer bezoekers van buiten Nijmegen. Meer informatie over de verschillende publiekgroepen staat in paragraaf Aantrekkingskracht op Nijmeegse bevolking Voor enkele kenmerken is het Nijmeegse deel van het Stadsschouwburgpubliek vergeleken met de Nijmeegse bevolking van 16 jaar en ouder 4. Bij deze vergelijking is niet uitgegaan van het doorsnee Stadsschouwburgpubliek, maar van de verschillende Nijmeegse bezoekers, ongeacht hoe vaak men in de Stadsschouwburg komt. 3 De vaste klanten zijn de personen die zichzelf tot de vaste klanten van de Stadsschouwburg rekenen. (Bij vraag 32 is gevraagd hoe vaak men het afgelopen jaar een voorstelling in de Stadsschouwburg heeft bezocht en of men zichzelf als vaste klant van de Stadsschouwburg beschouwt.) 4 Gegevens afkomstig uit bevolkingsstatistieken. 5

8 2002 De Stadsschouwburg blijkt naar verhouding wat meer bewoners uit Stadscentrum, Oud-Oost, Midden-Zuid en Waalsprong te trekken, maar er zijn geen stadsdelen waar de Stadsschouwburg nauwelijks aantrekkingkracht op uitoefent. Verder trekt de Stadsschouwburg relatief veel Nijmegenaren van 40 t/m 54 jaar. Op jongere Nijmegenaren van 16 t/m 24 jaar is de aantrekkingskracht naar verhouding het minst. Tot slot laat het publieksonderzoek zien dat er relatief weinig Nijmegenaren van buitenlandse herkomst de Stadsschouwburg bezoeken: 3% van de Nijmeegse bezoekers behoort tot de allochtonen uit de niet-rijke landen (tegenover 13% van de Nijmegenaren). Het Bevolkingsonderzoek cultuurparticipatie 2002 laat een andere uitkomst zien: 9% van de Nijmeegse bezoekers van de Stadsschouwburg behoort tot de allochtonen uit de niet-rijke landen. Dat duidt erop dat de respons van allochtonen uit niet-rijke landen bij het publieksonderzoek relatief laag is geweest 5. De aantrekkingskracht van de schouwburg op allochtone Nijmegenaren uit de niet-rijke landen is dus geringer dan op autochtone Nijmegenaren, maar het verschil is niet heel groot. Voor enkele andere kenmerken is het Nijmeegse deel van het Stadsschouwburgpubliek van 18 jaar en ouder vergeleken met de Nijmeegse bevolking van 18 jaar en ouder 6. Ook bij deze vergelijking is uitgegaan van de verschillende Nijmeegse bezoekers. De Stadsschouwburg blijkt relatief veel hoger opgeleiden, personen met betaald werk, personen behorend tot huishoudens met twee volwassenen en personen die zich tot de hogere inkomengroep rekenen te trekken. 1.4 Werking van keuzegedrag De belangrijkste reden om voorstellingen in de Stadsschouwburg te bezoeken is dat deze aansluiten bij de persoonlijke voorkeuren van de bezoekers (mijn smaak/genre, vanwege optredende/deelnemende artiesten). De keuze om een voorstelling in de Stadsschouwburg en niet elders te gaan bekijken heeft bij circa driekwart te maken met de nabije ligging van de Stadsschouwburg (dichtbij huis); dat terwijl bijna de helft van de bezoekers van buiten Nijmegen komt. In mindere mate is ook het positieve beeld van de instelling een reden om voor de Nijmeegse Stadsschouwburg te kiezen (ik kom hier graag, goede accommodatie, prettige zaal, goed zitplaatsen). Bijna tweederde van de bezoekers zou vaker naar voorstellingen in de Stadsschouwburg willen gaan dan men het afgelopen jaar is geweest. Bij de niet-vaste klanten ligt dat percentage hoger (69%), maar ook van de vaste klanten zou bijna de helft vaker willen komen dan men nu doet. De belangrijkste redenen, waarom bezoekers toch niet vaker naar de Stadsschouwburg gaan, zijn de kosten ( te duur ; door 33% van alle respondenten genoemd). Ook het aanbod is een vaak genoemde reden; zowel van de vaste klanten als van de overige bezoekers heeft bijna 25% 1 of meer redenen genoemd die met het aanbod te maken 5 Voor een deel van de allochtone bezoekers zal het lastig zijn om een uitgebreide Nederlandstalige vragenlijst over het bezochte podium in te vullen. Bij het bevolkingsonderzoek speelt dit probleem niet, omdat de vragenlijsten door enquêteurs afgenomen zijn. 6 Gegevens afkomstig uit de Stadspeiling De Stadspeiling is een groot onderzoek over o.a. leefbaarheid en veiligheid onder een representatief deel van de Nijmeegse bevolking van 18 jaar en ouder. 6

9 Samenvatting en conclusies hebben (te weinig van mijn smaak, aantrekkelijker/beter aanbod gewenst, breder aanbod gewenst). Nagegaan is welke andere belemmeringen bezoekers weerhouden om vaker naar de Stadsschouwburg te gaan: 59% heeft het afgelopen jaar bij de komst naar de Stadsschouwburg wel eens problemen ondervonden. Het waren vooral parkeerproblemen (onvoldoende of te ver weg gelegen parkeerplaatsen). Ruim driekwart van de bezoekers komt doorgaans met de auto naar de schouwburg toe. De helft daarvan geeft aan ontevreden te zijn over de parkeergelegenheid in de buurt van de Stadsschouwburg. Voor 9% van de bezoekers geldt dat de (parkeer)problemen bij de komst naar de Stadsschouwburg hen het afgelopen jaar wel eens weerhouden hebben van een bezoek aan de schouwburg. Veelal gaat het om mensen die af en toe van een bezoek hebben afgezien. 27% is ontevreden over de toegangsprijzen van de voorstellingen. Het gaat bij de ontevredenen niet alleen om mensen men lagere inkomens: ook van de mensen, die zichzelf tot de hogere inkomensgroep rekenen, is bijna een kwart ontevreden over de toegangsprijzen. Bij 3% komt het regelmatig voor dat men pas achteraf hoort van voorstellingen die men eigenlijk graag had willen zien. Bij een grotere groep van 31% komt dat af en toe voor. De belangrijkste reden daarvoor is dat men zelf het programma niet goed genoeg bijhoudt; circa driekwart van de bezoekers, die achteraf van voorstellingen horen, volgt het programma niet of niet goed. Een ruime meerderheid is tevreden over de informatievoorziening over het programma; 4% is dat niet. Veel bezoekers gebruiken onder meer het seizoensprogrammaboek van de Stadsschouwburg en De Vereeniging om zich op de hoogte te houden van culturele activiteiten (94% van de vaste klanten en 79% van de overige bezoekers). Ook de Gelderlander wordt door veel bezoekers gebruikt om over culturele activiteiten geïnformeerd te blijven (48%). De meest genoemde tip ter verbetering van de informatievoorziening is om belangstellenden via over het programma te informeren. 25% van de bezoekers heeft 1 of meer kinderen van onder de 13 jaar. Bij 40% van die groep (= 10% van alle bezoekers) is het moeten regelen of niet kunnen regelen van een oppas een reden om minder vaak naar de Stadsschouwburg te komen dan men eigenlijk zou willen. voor 3% van de bezoekers zijn de in hun ogen te vroege aanvangstijden van de voorstellingen een belemmering om vaker naar de schouwburg te gaan. Conclusie: Veel bezoekers komen naar de Stadsschouwburg omdat deze dichtbij huis voorstellingen en artiesten biedt waar men liefhebber van is. Tweederde van de bezoekers zou eigenlijk nog vaker willen komen dan men nu doet, maar vooral de kosten (te duur) en het aanbod (aanbod moet anders, beter, aantrekkelijker, breder worden) zijn redenen om dat niet te doen. Ook parkeerproblemen en het moeten regelen van een kinderoppas behoren tot de meer genoemde factoren die bezoekers weerhouden om vaker te gaan. 7

10 Oordeel over aanbod Figuur 1: (on)tevredenheid over 3 aspecten van het aanbod (in %) hoeveelheid 8% 81% kw aliteit 7% 86% diversiteit 15% 75% 0% 20% 40% 60% 80% 100% ontevreden tevreden Zowel over de hoeveelheid als over de kwaliteit van de voorstellingen is meer dan tachtig procent tevreden. Ook over de diversiteit van de voorstellingen is een meerderheid tevreden, maar wel zien we daar een wat grotere groep ontevredenen (15%). Van de bezoekers zou 38% bepaalde voorstellingen graag vaker geprogrammeerd willen zien; 24% - in meerderheid dezelfde groep als deze 38% - mist bepaalde voorstellingen in het aanbod. In totaal 44% wil meer van iets en/of mist iets in de programmering van de Stadsschouwburg (47% van de vaste klanten en 41% van de overige bezoekers). Daarbij noemt men verschillende typen voorstelling (cabaret, toneel, dans/ballet, musical, enzovoorts), maar binnen die typen zijn er geen genres die er duidelijk uitspringen. (Een overzicht van alle aanbodwensen staat in bijlage 8.1.) Figuur 2: wanneer ik een voorstelling in de Stadsschouwburg bezoek, wil ik graag dat het gebodene.. vooral ontspannend is niet te zw aar is enige voorkennis vereist vernieuw end is experimenteel is 0% 20% 40% 60% 80% eens oneens 8

11 Samenvatting en conclusies Figuur 2 laat zien dat bijna zeventig procent van de bezoekers wil dat het gebodene vooral ontspanning biedt. Van de bezoekers heeft 46% behoefte aan voorstellingen die niet te zwaar zijn, maar er is ook een groep belangstellenden voor (wat) zwaardere voorstellingen (32%). Ruim de helft (55%) wil graag vernieuwende voorstellingen zien, terwijl het percentage belangstellenden voor experimentele voostellingen duidelijk lager is (17%). Om in te kunnen schatten wat voor beeld bezoekers van de programmering hebben, zijn 5 tegengestelde standpunten voorgelegd. De bezoekers blijken de programmering duidelijk vaker als afwisselend en boeiend dan als eenzijdig en saai te beschouwen (voor de vaste klanten geldt dat nog wat sterker). Verder zien bezoekers het programma vaker als traditioneel dan als vernieuwend; 16% ziet het aanbod als traditioneel, maar wil graag vernieuwend aanbod (zowel vaste als niet-vaste klanten). Een kleinere groep van 4% ziet het aanbod als traditioneel en wil geen vernieuwend aanbod. Conclusie: De tevredenheid over het aanbod aan voorstellingen is behoorlijk groot. Wel heeft ongeveer 1 op de 6 bezoekers behoefte aan meer vernieuwend aanbod. 1.6 Oordeel over accommodatie Zowel voor de vaste klanten als voor de overige bezoekers geldt dat meer dan tachtig procent in het algemeen tevreden is over de Stadsschouwburgaccommodatie; 7% van alle bezoekers is dat niet. Over een aantal onderdelen van de accommodatie is er de nodige onvrede. De meeste onvrede is er over de zaaltemperatuur (26% van alle bezoekers en 31% van de vaste klanten); er wordt vooral over de warmte in de zaal geklaagd en minder over dat het er tochtig of te koud is. Voor de onvrede bij 24% over het zitcomfort worden verschillende redenen gegeven: krakende stoelen, ongemakkelijke stoelen, te weinig beenruimte en het moeten aankijken tegen het hoofd van de voorbuur. Verder is 15% ontevreden over het geluid in de zaal. Het gaat dan met name over de slechte verstaanbaarheid bij toneelvoorstellingen en de harde geluidsafstelling bij muziekoptredens. Door 12% is opgemerkt dat er te weinig damestoiletten in de schouwburg zijn. Conclusie: De meest genoemde accommodatieklacht is de warmte in de zaal. 1.7 Oordeel over service Eenderde van de bezoekers is ontevreden over de mogelijkheden om vooraf, in de pauze of achteraf iets in de Stadsschouwburg te gebruiken. Het gaat dan vooral om de lange wachttijden bij het bestellen van consumpties (16%); 6% pleit voor meer verkooppunten voor consumpties 7. 7 Tweederde van de bezoekers gebruikt rondom voorstellingen iets in de Stadsschouwburg. Gemiddeld geeft men daarvoor 3,5 euro uit (= gemiddelde voor alle bezoekers, inclusief de bezoekers die niets nuttigen). 9

12 2002 Over de garderobe is 22% ontevreden, deels omdat er apart voor betaald moet worden en men de prijs te hoog vindt en deels vanwege de lange wachttijd. De onvrede bij 13% over de telefonische bereikbaarheid betreft vooral de slechte bereikbaarheid en het lang moeten wachten als men eenmaal contact gekregen heeft. Voor de onvrede bij 14% over het bestellen van kaartjes in de voorverkoop worden uiteenlopende redenen genoemd (o.a. snel uitverkocht, hoge reserveringskosten, drukte bij voorverkoop, ophalen van kaartjes lastig). Conclusie: Op verschillende manieren hebben bezoekers last van lange wachttijden: bij het bestellen van consumpties, bij het brengen en ophalen van jassen bij de garderobe en bij telefonische contacten. 1.8 Imago van de Stadsschouwburg Over het beeld dat men van de Stadsschouwburg heeft, zijn 5 tegengestelde standpunten voorgelegd. Uit de reacties blijkt dat bezoekers de Stadsschouwburg vooral vertrouwd en overzichtelijk vinden. Voor de vaste klanten geldt dat in sterkere mate dan voor de overige bezoekers. Verder vindt 43% dat de Stadsschouwburg er voor iedereen is, terwijl een kleiner aandeel van 22% de schouwburg meer als een instelling voor een bepaalde groep ziet. Bij 2 tegengestelde standpunten heeft een relatief groot aandeel van rond de 50% geen van beide standpunten gekozen: mooi versus lelijk en modern versus traditioneel. Bij die laatste tegenstelling slaat de balans meer door naar traditioneel. Op vergelijkbare wijze is inzicht verkregen in de uitstraling van de Stadsschouwburg. Een meerderheid van de bezoekers heeft toegankelijk aangekruist. Bij de overige tegengestelde standpunten kiest tussen de 49 en 60% van de bezoekers geen van beide standpunten. Wel is duidelijk vaker gekozen voor aansprekend en warm dan voor afstotend en koel. De vaste klanten hebben relatief vaak voor toegankelijk, aansprekend en warm gekozen. Conclusie: Op diverse punten heeft de Stadsschouwburg niet zo n uitgesproken imago. Immers, bij verschillende van de voorgelegde tegengestelde standpunten kiest een behoorlijke groep geen van beide standpunten. Voor zover men wel een mening over het imago heeft, slaat de balans door naar het positieve (overzichtelijk, vertrouwd, aansprekend, toegankelijk, warm). 10

13 Inleiding 2 Inleiding 2.1 Aanleiding voor onderzoek In 2000 is door de gesubsidieerde culturele podia in Nijmegen en de gemeente vastgesteld dat er een gemeenschappelijke onderzoeksbehoefte bestaat. Het gaat niet alleen om inzicht in welke groepen met het huidige cultuuraanbod bediend worden en in de waardering van dat aanbod; er is ook behoefte aan informatie over de vraagkant: wat verwachten bezoekers van culturele instellingen van het cultuuraanbod, wat voor wensen leven er bij de niet-bezoekers, nemen de niet-bezoekers op een andere manier aan cultuur deel 8 en hoe zouden nieuwe doelgroepen bereikt kunnen worden? In de gemeentelijke cultuurvisie Cultuur aan de Waal (2001) is het belang van nader onderzoek uitgesproken, teneinde de problematiek van vraag en aanbod goed te kunnen hanteren. Onder meer wordt in de cultuurvisie gewezen op het belang van vergelijkbare publieksonderzoeken bij culturele podia als basis voor een meer vraaggerichte programmering. Een bijkomende aanleiding voor lokaal cultuuronderzoek is de deelname van Nijmegen aan het door de landelijke overheid geïnitieerde Actieprogramma Cultuurbereik Doel van dit actieprogramma is om een gedifferentieerder, breder en jonger publiek bij cultuur te betrekken. Enkele jaren geleden is een overleggroep opgericht van de 6 gesubsidieerde culturele podia in Nijmegen (LUX, Stadsschouwburg, De Vereeniging, Steigertheater, Doornroosje en De Lindenberg) en de afdeling Cultuur Sport en Recreatie van de gemeente Nijmegen (CRS). Via de afdeling CSR is de gemeentelijke afdeling Onderzoek en Statistiek (O&S) ingeschakeld voor advisering, uitwerking van de onderzoeksvragen en de onderzoeksuitvoering. In de overleggroep zijn in 2000 en 2001 de onderzoeksvragen en de onderzoeksopzet nader uitgewerkt. Dat heeft geleid tot de uitvoering voorjaar 2002 van twee type onderzoeken: 1. Publieksonderzoeken bij de 6 grote podia, waarbij voor het eerst gebruik gemaakt wordt van dezelfde vragenlijst 9. Dat maakt een goede vergelijking tussen de podia mogelijk. Bij de publieksonderzoeken ligt de nadruk op de samenstelling van en waardering door het publiek. 2. Een bevolkingsonderzoek naar cultuurparticipatie, dat inzicht geeft in wie wel en niet bereikt worden met het huidige cultuuraanbod. Dit onderzoek gaat onder meer over de redenen van het niet-bezoek aan de Nijmeegse culturele podia en over het gebruik van ander cultureel aanbod. 8 Zoals het bezoeken van optredens die buiten de cultuurpodia en festivals plaatsvinden, bijvoorbeeld optredens tijdens feesten die plaatsvinden in de eigen kring van familie, kennissen, vrienden, collega s of verenigingen. 9 Bij Nijmeegse culturele podia zijn eerder ook al publiekonderzoeken uitgevoerd, maar de vragenlijsten die daarbij gehanteerd werden, verschilden behoorlijk van elkaar. 11

14 2002 De onderzoeken sluiten nauw aan bij een aantal thema s, die in de Nijmeegse cultuurvisie Cultuur aan de Waal (2001) aan bod komen, zoals: samenwerking tussen cultuurinstellingen, o.a. bij het op zoek gaan naar (nieuw) publiek; het werken aan een meer vraaggerichte programmering; een streven naar een bredere cultuurparticipatie; het bereiken van nieuwe doelgroepen; het werken aan een krachtig cultuurprofiel (bijvoorbeeld Nijmegen filmstad en Nijmegen (pop)muziekstad ); kans geven aan nieuwe initiatieven. De uitvoering van de veldwerken voor de publieksonderzoeken valt onder de verantwoordelijkheid van de betrokken podia (uitzetten van vragenlijsten, verwerken van de ingevulde lijsten, analyseklaar maken van de gegevens). De analyse en rapportage van de publieksonderzoeken en het uitvoeren van het bevolkingsonderzoek zijn in opdracht van de gemeentelijke afdeling Cultuur Sport en Recreatie door de gemeentelijke afdeling O&S gedaan. Zowel de gemeente als de podia zien de informatieverzameling via de cultuuronderzoeken niet als een eenmalige zaak. Het is de bedoeling om de onderzoeken om de zoveel jaar uit te voeren, om daarmee ontwikkelingen in de cultuurdeelname te kunnen volgen en zicht te krijgen op verschuivingen ten gevolge van nieuw beleid. De uitkomsten van de 6 publieksonderzoeken en het bevolkingsonderzoek cultuurparticipatie zullen in samenhang beschreven worden in een beknopte overkoepelende rapportage. 2.2 De onderzoeksvragen en de opzet Bij de publieksonderzoeken gaat het om de volgende vragen: Hoe is het publiek van de podia samengesteld? Wat zijn belangrijke bezoekersgroepen? Waarom komt men naar de podia? Hoe werkt het keuzegedrag van het publiek? Hoe waardeert het publiek het programma-aanbod? Wat voor wensen heeft men op dat vlak? Hoe waardeert het publiek de accommodatie en de service? Om deze onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden, heeft de gemeentelijke afdeling O&S een standaardvragenlijst voor publieksonderzoek opgesteld, die door alle 6 de podia gebruikt kan worden. Het gaat om een door de bezoekers van de podia in te vullen schriftelijke enquête. De lijst gaat over de volgende onderwerpen: bezoekredenen, bezoekfrequentie en bezoekbelemmeringen; kennis over het aanbod; hoe komt men aan die informatie? oordeel over verschillende aspecten van het aanbod; aanbodwensen; wat mist men? oordeel over verschillende aspecten van de accommodatie en de service; imago van het podium; vervoer naar en parkeergelegenheid bij het podium; 12

15 Inleiding gebruik van het podium om er iets te eten of drinken; gebruik van andere podia en andere culturele instellingen; achtergrondkenmerken (herkomst, leeftijd, geslacht, opleiding, hoofdbezigheid overdag, inkomen, huishoudenssituatie, culturele interesses, e.d.). Bij het opstellen van de vragenlijst is gebruik gemaakt van eerdere bij de podia uitgevoerde publieksonderzoeken (toen nog niet gewerkt werd met een gemeenschappelijke vragenlijst) en van de Handleiding publieksonderzoek voor podia en musea (L. Ranshuysen, Amsterdam 1999). Voor een deel ook bestaat de lijst uit nieuwe vragen, die voortkomen uit de huidige lokale informatiebehoefte. Waar mogelijk is er afstemming gezocht met het bevolkingsonderzoek cultuurparticipatie. Het gaat dan met name om vragen over de achtergrondkenmerken. Daardoor is voor de afzonderlijke podia een goede vergelijking mogelijk tussen de welen niet-bezoekers. Deze vergelijking zal worden opgenomen in een overkoepelende rapportage met daarin de kernpunten uit de publieksonderzoeken en het bevolkingsonderzoek. De standaardvragenlijst voor de publieksonderzoeken is in overleg met de podia en na een serie proefenquêtes vastgesteld. 2.3 De uitvoering van het onderzoek De Stadsschouwburg Nijmegen behoort tot de grotere theaters in Nederland. Jaarlijks komen er zo n bezoekers op de circa 160 geprogrammeerde voorstellingen af 10. De meeste voorstellingen vinden plaats in de theaterzaal met 850 zitplaatsen, de rest vindt plaats in de NederRijnzaal met 200 zitplaatsen. In de periode 3 maart t/m 13 april hebben 1000 bezoekers, verdeeld over 11 voorstellingen, de schriftelijke vragenlijst ontvangen; 515 personen hebben de vragenlijst ingevuld. Dat is veelal thuis gedaan. De respons ligt dus iets boven de 50%. Voor een schriftelijke enquête is dat in het algemeen een goed resultaat. Ter vergelijking: bij een onderzoek in 1997 onder abonnementshouders van de Stadsschouwburg en De Vereeniging lag de respons op 60%. Maar toen zijn de relatief wat minder bij de podia betrokken bezoekers (de nietabonnementhouders) niet meegenomen. Bij een onderzoekspopulatie van of groter zijn er zo n 270 enquêtes nodig voor voldoende betrouwbare en nauwkeurige resultaten. Vanaf circa 385 enquêtes is er sprake van een nog hogere betrouwbaarheid. We kunnen dan met 95% zekerheid zeggen dat de gevonden percentages maximaal 5% van de werkelijkheid afwijken. Er zijn circa 1000 enquêtes uitgedeeld in de hoop dat er daarmee rond de 400 ingevulde vragenlijsten zouden binnenkomen. Het aantal van 515 ingevulde vragenlijsten is dus een mooi veldwerkresultaat. Bij het uitdelen van de vragenlijsten is getracht om de lijsten mee te geven aan een doorsnee uit het publiek. De lijsten zijn uitgedeeld bij verschillende soorten voorstellingen, waarbij rekening is gehouden met de verdeling naar type voorstelling gedurende het theaterseizoen. Meer dan de helft van de lijsten is uitgedeeld bij toneel bezoekers bij 156 voorstellingen in seizoen en bezoekers bij 160 voorstellingen in seizoen

16 2002 en cabaretvoorstellingen. De overige lijsten zijn meegegeven aan bezoekers van voorstellingen binnen de genres dans/ballet, musical, muziektheater en kindertheater. Tabel 1 geeft een overzicht van de respons bij de verschillende soorten voorstellingen. Tabel 1: respons naar type voorstelling toneel (4 voorstellingen) cabaret/kleinkunst (2 voorstellingen) dans, ballet (2 voorstellingen) musical (1 voorstelling) muziektheater (1 voorstelling) kindertheater (1 voorstelling) onbekend uitgedeeld ingevuld abs. in % % % 68 54% 48 48% 28 28% 44 44% 2 - totaal % Bij op 1 na alle typen voorstellingen ligt de respons tussen de 44 en 60%; bij de muziektheatervoorstelling van Het Groot Niet Te Vermijden ligt de respons een stuk lager (28%). De groep van 515 respondenten moet gezien worden als een groep bezoekers die in een doorsnee maand naar de Stadsschouwburg komt. Tot die respondentengroep behoort een relatief groot deel frequente bezoekers. De kans dat frequente bezoekers een vragenlijst meegekregen hebben, is namelijk groter dan bij de niet-frequente bezoekers. Daarmee wegen de meningen van de frequente bezoekers relatief sterk door in de onderzoeksuitkomsten. Voor een aantal uitkomsten is wél rekening gehouden met het relatief grote aandeel frequente bezoekers in de steekproef: de vergelijking tussen het Nijmeegse deel van het Stadsschouwburgpubliek en de Nijmeegse bevolking, de berekening van de gemiddelde bezoekfrequentie en het bepalen van het aandeel vaste klanten onder de verschillende Stadsschouwburgbezoekers. Voor deze uitkomsten is het nodig om de doorsnee bezoekers gedurende de steekproefperiode te vertalen in een groep verschillende bezoekers. Dat is gedaan door het respondentenbestand te wegen: hoe groter de kans dat een persoon in de steekproef zit (afhankelijk van de opgegeven bezoekfrequentie), des te minder zwaar wegen de antwoorden van die persoon mee in de uitkomst 11. Anders zou bijvoorbeeld de hoge bezoekfrequentie van regelmatige Stadsschouwburgbezoekers, die relatief veel in de steekproef zitten, zorgen voor een te hoge inschatting van het gemiddelde aantal bezoeken dat alle individuele klanten per jaar aan de Stadsschouwburg brengen. 2.4 De opzet van de onderzoeksrapportage In hoofdstuk 3 worden de kenmerken van de bezoekers beschreven. 11 Daarbij is ervan uitgegaan dat de kans om in de steekproef te zitten bij iemand, die 4 keer per jaar naar de Stadsschouwburg gaat, 2 keer zo groot is als bij iemand, die 2 keer per jaar naar de Stadsschouwburg gaat, enzovoorts. 14

17 Inleiding Hoofdstuk 4 gaat over de bezoekfrequentie, over de redenen waarom men naar de Stadsschouwburg komt en over belemmeringen die ervoor zorgen dat men minder naar de schouwburg gaat dan men eigenlijk zou willen. Hoofdstuk 5 geeft weer hoe bezoekers over het huidige Stadsschouwburgaanbod denken en wat voor wensen ze op dat vlak hebben. In hoofdstuk 6 staan de accommodatie en de service centraal: wat vinden de bezoekers ervan en wat zijn de voornaamste knelpunten? Hoofdstuk 7 tenslotte geeft een beeld van het imago van de Stadsschouwburg. Wanneer er bij de analyse opvallende verschillen gevonden zijn tussen de bezoekers, die zichzelf tot de vaste klanten van de Stadsschouwburg rekenen, en de overige bezoekers, dan wordt daar in de hoofdstukken melding van gemaakt. 15

18

19 Kenmerken van de bezoekers 3 Kenmerken van de bezoekers Trekt de Stadsschouwburg vooral Nijmeegse bezoekers of ook bezoekers van buiten Nijmegen? Hoe ziet het publiek eruit als het gaat om kenmerken als leeftijd, etniciteit, opleiding, hoofdbezigheid overdag, inkomen en huishoudenssituatie? In wat voor cultuuruitingen zijn de Stadsschouwburgbezoekers nog meer geïnteresseerd? In hoeverre bezoeken zij bijvoorbeeld ook andere Nijmeegse cultuurpodia? Dit hoofdstuk geeft een antwoord op deze vragen. Aan het slot van het hoofdstuk wordt kort aandacht besteed aan de bezoekers die zichzelf tot de vaste klanten van de Stadsschouwburg rekenen. Ziet die groep vaste klanten er anders uit dan de overige bezoekers? Ook komt daar het onderscheid tussen de publieksgroepen voor verschillende typen voorstellingen aan bod (cabaret, toneel, ballet/dans, musical, enzovoorts). 3.1 Herkomst Figuur 3: herkomst (in %) Nijmegen 51% buurgemeenten 29% rest Gelderland 13% Noord-Brabant 4% Limburg elders 1% 1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Iets meer dan de helft van de bezoekers komt uit Nijmegen. De overige bezoekers komen vooral uit buurgemeenten en de rest van Gelderland. 17

20 2002 Figuur 4: verdeling naar stadsdeel voor de Nijmeegse bezoekers (in %) Stadscentrum 8% Oud Oost 21% Oud West 6% Nieuw West Midden Zuid 8% 15% Zuidrand Dukenburg 10% 11% Lindenholt Waalsprong onbekend 5% 7% 8% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Van de Nijmeegse bezoekers komt 21% uit Oud-Oost en 15% uit Midden-Zuid. 3.2 Leeftijd, geslacht en etniciteit Tot de respondenten behoren meer vrouwen (64%) dan mannen. Figuur 5: leeftijd (in %) jonger dan 25 jr 6% jr 25% jr 41% 55 jr en ouder 28% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Bijna 70% van de bezoekers is 40 jaar of ouder. Het aandeel jongeren is beperkt tot 6%. 18

21 Kenmerken van de bezoekers Figuur 6: etniciteit naar 3 klassen (in %) Nederland 92% overige 'rijke' landen* niet-rijke landen 4% 4% 0% 20% 40% 60% 80% 100% * West-Europa, VS, Canada, Japan, Australië, Nieuw-Zeeland, Israël. Acht procent van de bezoekers is van buitenlandse herkomst. Voor de helft daarvan geldt dat zij zelf of (één van) beide ouders in een niet-westers land geboren zijn. Als men zelf of de ouders in het buitenland geboren zijn, wil dat nog niet zeggen dat men zich geen Nederlander voelt. Daarom is gevraagd tot welke bevolkingsgroep men zichzelf rekent; 98% heeft Nederlanders aangekruist. 3.3 Opleiding en hoofdbezigheid overdag Figuur 7: opleiding (in %) w etenschappelijk onderw ijs 22% hoger beroepsonderw ijs 36% middelbaar beroepsonderw ijs 11% lager beroepsonderw ijs 4% hoger algemeen VO 14% laag en middelbaar algemeen VO 11% lager onderw ijs 1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Bijna zestig procent (58%) van de bezoekers heeft een hogere beroeps- of universitaire opleiding afgerond. Het aandeel lager en middelbaar opgeleiden ligt op 27%. 19

22 2002 Figuur 8: hoofdbezigheid overdag (in %) betaald werk (> 12 uur per week) 68% gepensioneerd huisvrouw/huisman 13% 12% studerend werkloos/arbeidsongeschikt 2% 4% 0% 20% 40% 60% 80% Ruim tweederde van de bezoekers heeft een betaalde baan van meer dan 12 uur. De rest van de bezoekers zijn vooral gepensioneerden en huisvrouwen/-mannen. 3.4 Huishoudenssituatie en inkomen Figuur 9: huishoudenssituatie (in %) alleenstaand 16% 2 volwassenen zonder (thuiswonende) kinderen 45% 2 volwassenen met thuiswonend(e) kind(eren) 36% eenoudergezin met thuiswonend(e) kind(eren) 2% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Een relatief groot deel van de bezoekers behoort tot huishoudens van twee volwassenen zonder (thuiswonende) kinderen (45%); 38% van de bezoekers heeft wel thuiswonende kinderen. Bij 14% van de bezoekers is het jongste of enige kind jonger dan 7 jaar. En bij 11% is het jongste of enige kind tussen de 7 en 12 jaar. 20

23 Kenmerken van de bezoekers Figuur 10: netto maandinkomen (in %) minder dan 775 euro (775 euro = bijstandsnorm alleenstaanden) 775 tot 1090 euro (1090 euro = bijstandsnorm samenwonenden) 3% 2% 1090 tot 1590 euro (1590 euro = modaal netto maandinkomen) 17% 1590 tot 2770 euro (2770 euro = 2x modaal netto maandinkomen) 34% 2770 euro of hoger 29% onbekend 15% 0% 10% 20% 30% 40% Een meerderheid van de respondenten (63%) heeft een modaal of bovenmodaal inkomen aangekruist (1590 euro= modaal netto maandinkomen) en 22% heeft een benedenmodaal inkomen aangekruist (15% valt in de categorie weet niet/geen antwoord ). Omdat hoge en lage inkomens relatieve begrippen zijn, is tevens gevraagd hoe men het inkomen zelf ervaart: rekent men het huishouden tot de groep met een laag, gemiddeld of hoog inkomen? Zes procent vindt zichzelf tot de lagere inkomensgroep behoren; 44% zegt tot de hogere inkomensgroep te behoren en 45% tot de middengroep (5% weet niet/geen antwoord ). 3.5 Aantrekkingskracht van de Stadsschouwburg op Nijmegenaren Voor enkele bovengenoemde kenmerken kunnen we het Nijmeegse deel van het Stadsschouwburgpubliek vanaf 16 jaar vergelijken met de Nijmeegse bevolking vanaf 16 jaar 12 : leeftijd, etniciteit en het stadsdeel waarin men woonachtig is 13. Voor de vergelijking met de Nijmeegse bevolking hebben we de kenmerken van de verschillende Stadsschouwburgbezoekers berekend, ongeacht het aantal keer dat zij komen Gegevens afkomstig uit bevolkingsstatistieken. 13 De vergelijking is gemaakt voor personen vanaf 16 jaar omdat de schouwburgbezoekers veelal ouder dan 15 jaar zijn. Bij jeugdvoorstellingen is dat niet het geval, maar de vragenlijsten, die bij een jeugdvoorstelling zijn uitgereikt, zijn door de ouders/begeleiders van de kinderen ingevuld. Van de 515 respondenten zijn er 512 ouder dan 15 jaar. 14 In de respondentengroep zitten relatief veel frequente bezoekers, omdat de kans dat zij een vragenlijst meegekregen hebben groter is dan bij de minder frequente bezoekers. Daarom is een weging toegepast, die erop neerkomt dat de kenmerken van frequente bezoekers minder zwaar meetellen dan die van de minder frequente bezoekers. 21

24 2002 Figuur 11: verdeling naar stadsdeel voor het Nijmeegse Stadsschouwburgpubliek vanaf 16 jaar en voor de Nijmeegse bevolking vanaf 16 jaar (in %) Stadscentrum Oud Oost Oud West Nieuw West Midden Zuid Zuidrand Dukenburg Lindenholt Waalsprong 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% Nijmegenaren Nijmeegse bezoekers Figuur 11 moet als volgt gelezen worden. De grijze balken geven aan hoe de verschillende Nijmeegse bezoekers vanaf 16 jaar percentueel verdeeld zijn over de Nijmeegse stadsdelen. Zo woont 23% in Oud-Oost. Optelling van de grijze balken levert 100% op. De witte balken geven aan hoe de Nijmeegse bevolking vanaf 16 jaar over de stadsdelen verdeeld is; 18% woont in Oud-Oost. Ook de optelling van de witte balken levert 100% op Ook de andere tabellen in deze paragraaf dienen zo gelezen te worden. De Stadsschouwburg trekt naar verhouding wat meer bewoners uit Stadscentrum, Oud-Oost, Midden-Zuid en Waalsprong, maar er zijn geen stadsdelen waar de Stadsschouwburg nauwelijks aantrekkingkracht op uitoefent. Figuur 12: verdeling naar leeftijd voor het Nijmeegse Stadsschouwburgpubliek vanaf 16 jaar en voor de Nijmeegse bevolking vanaf 16 jaar (in %) jonger dan 25 jr jr jr 55 jr en ouder 0% 10% 20% 30% 40% 50% Nijmegenaren Nijmeegse bezoekers 22

25 Kenmerken van de bezoekers De Stadsschouwburg trekt relatief veel Nijmegenaren van 40 t/m 54 jaar. Op Nijmegenaren van 16 t/m 24 jaar is de aantrekkingskracht naar verhouding het minst. Figuur 13: verdeling naar etniciteit voor het Nijmeegse Stadsschouwburgpubliek vanaf 16 jaar en voor de Nijmeegse bevolking vanaf 16 jaar (in %) Nederland overige 'rijke' landen* niet-rijke landen 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100 % Nijmegenaren Nijmeegse bezoekers * West-Europa, VS, Canada, Japan, Australië, Nieuw-Zeeland, Israël. De Stadsschouwburg trekt relatief weinig Nijmegenaren van buitenlandse herkomst. Voor enkele andere kenmerken is het Nijmeegse deel van het Stadsschouwburgpubliek van 18 jaar en ouder vergeleken met de Nijmeegse bevolking van 18 jaar en ouder 15. Ook bij deze vergelijking is uitgegaan van de verschillende Nijmeegse bezoekers. Figuur 14: verdeling naar opleiding voor het Nijmeegse Stadsschouwburgpubliek vanaf 18 jaar en voor de Nijmeegse bevolking vanaf 18 jaar (in %) lager/middelbaar opgeleid hoger opgeleid 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Nijmegenaren Nijmeegse bezoekers De Stadsschouwburg trekt relatief veel hoger opgeleide Nijmegenaren. Tot de hoger opgeleiden zijn gerekend de personen met een havo- of vwo-diploma plus de personen die een hogere beroeps of universitaire opleiding hebben afgerond. 15 Gegevens afkomstig uit de Stadspeiling De Stadspeiling is een groot onderzoek over o.a. leefbaarheid en veiligheid onder een representatief deel van de Nijmeegse bevolking van 18 jaar en ouder. 23

26 2002 Figuur 15: verdeling naar hoofdbezigheid overdag voor het Nijmeegse Stadsschouwburgpubliek vanaf 18 jaar en voor de Nijmeegse bevolking vanaf 18 jaar (in %) betaald werk (> 12 uur per week) gepensioneerd huisvrouw/huisman studerend werkloos/arbeidsongeschikt 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Nijmegenaren Nijmeegse bezoekers De Stadsschouwburg trekt relatief veel Nijmegenaren met betaald werk. Figuur 16: verdeling naar huishoudenssituatie voor het Nijmeegse Stadsschouwburgpubliek vanaf 18 jaar en voor de Nijmeegse bevolking vanaf 18 jaar (in %) alleenstaand 2 volwassenen zonder (thuiswonende) kinderen 2 volwassenen met thuiswonend(e) kind(eren) eenoudergezin met thuiswonend(e) kind(eren) 0% 10% 20% 30% 40% 50% Nijmegenaren Nijmeegse bezoekers De Stadsschouwburg trekt relatief personen die behoren tot huishoudens met 2 volwassenen en relatief weinig alleenstaanden. 24

27 Kenmerken van de bezoekers Figuur 17: verdeling naar inkomen voor het Nijmeegse Stadsschouwburgpubliek vanaf 18 jaar en voor de Nijmeegse bevolking vanaf 18 jaar (in %) laag inkomen gemiddeld inkomen hoog inkomen 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Nijmegenaren Nijmeegse bezoekers De Stadsschouwburg trekt relatief veel Nijmegenaren die zich tot de hogere inkomensgroep rekenen. 3.6 Culturele belangstelling Figuur 18: voornaamste interesses als het gaat om cultuurvoorstellingen (in %) (meer antwoorden mogelijk) cabaret film musical ballet/dans toneel klassieke muziek popmuziek opera/operette jazz lezingen over kunst/kunstgeschiedenis literaire bijeenkomsten andere muziek wereldmuziek multimediavoorstellingen debatten dance-/houseparty's 11% 11% 10% 9% 5% 5% 5% 3% 25% 30% 52% 49% 43% 40% 39% 75% 0% 20% 40% 60% 80% Driekwart van de bezoekers heeft interesse voor cabaret. Andere soorten voorstellingen, waar relatief veel bezoekers belangstelling voor hebben, zijn film, musical, ballet/dans, toneel en klassieke muziek. En ook voor popmuziek en opera/operette is er de nodige belangstelling bij de bezoekers. Veel bezoekers hebben een bredere belangstelling als het gaat om culturele voorstellingen. Een meerderheid van 70% heeft minimaal 4 typen voorstellingen als 25

28 2002 voornaamste interesses op het vlak van cultuurvoorstellingen aangekruist (en 2% maar 1 type). Figuur 19: bezoek in afgelopen jaar aan andere Nijmeegse cultuurpodia en bioscopen (in %) De Vereeniging LUX museum Het Valkhof Bioscoop Carolus Bioscoop Calypso Bioscoop Centrum De Lindenberg Steigertheater Doornroosje 0% 20% 40% 60% 80% 1-2 keer 3 keer of meer Veel Stadsschouwburgbezoekers zijn het afgelopen jaar tevens in De Vereeniging geweest (71%). Daarbij speelt een rol dat de voorstellingen van de Stadsschouwburg en De Vereeniging, waaruit onder meer de abonnementhouders hun keuze maken, in 1 programmaoverzicht staan. Twee andere instellingen zijn het afgelopen jaar door rond de 50% van de schouwburgbezoekers bezocht: LUX en museum Het Valkhof. Verder heeft ruim de helft van de bezoekers heeft het afgelopen jaar 1 of meer Nijmeegse bioscopen bezocht (Carolus, Calypso, Centrum). Gemiddeld bezoeken de schouwburgbezoekers in 1 jaar twee films in deze bioscopen (en vijf films in LUX). Figuur 20: volgen van cursus(sen) op het gebied van cultuur in afgelopen jaar (in %) (meer antwoorden mogelijk) geen cursus/w orkshop gevolgd 83% bij De Lindenberg elders 8% 10% 0% 20% 40% 60% 80% 100% In het afgelopen jaar heeft 17% van de bezoekers een workshop of cursus op het gebied van cultuur gevolgd; 8% deed dat bij De Lindenberg. 26

29 Kenmerken van de bezoekers Bij 1 op de 9 bezoekers is de belangstelling voor cultuur terug te zien in hun werk of opleiding; 12% werkt namelijk als betaalde of onbetaalde kracht bij of voor een culturele instelling en/of volgt een opleiding op het vlak van cultuur. 3.7 Dagbladabonnementen Figuur 21: dagbladabonnementen (in %) (meer antwoorden mogelijk) geen dagbladabonnement 17% De Gelderlander 54% De Volkskrant 22% NRC-Handelsblad 12% De Telegraaf ander dagblad 5% 5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Ruim de helft van de bezoekers heeft een abonnement op de Gelderlander. Op de tweede plaats staat De Volkskrant, waar 22% van de bezoekers een abonnement op heeft. 3.8 Kenmerken van vaste klanten Van de respondenten heeft 43% aangekruist zich als vaste klant van de Stadsschouwburg te beschouwen. De onderstaande tabel geeft een beeld van de opvallende verschillen in kenmerken tussen deze vaste klanten en de overige bezoekers. Tabel 2: verschillen in kenmerken tussen vaste klanten en overige bezoekers vaste klanten rest uit Nijmegen 49% 53% jonger dan 25 jaar 1% 9% 25 t/m 54 jaar 64% 66% 55 jaar of ouder 34% 23% HBO- of universitaire opleiding afgerond 63% 56% student 1% 6% huishoudens met thuiswonende kinderen 35% 40% De vaste klanten komen relatief wat minder vaak uit Nijmegen. Een relatief groot deel van hen is 55 jaar of ouder; jongeren en studenten behoren nauwelijks tot de vaste klanten. Verder zijn de vaste klanten wat vaker hoog opgeleid en hebben ze wat vaker geen thuiswonende kinderen. 27

30 De publieksgroepen voor verschillende soorten voorstellingen Gevraagd is waarvoor men doorgaans naar de Stadsschouwburg gaat: cabaret, muziek, toneel, enzovoorts. Op grond daarvan kunnen de publieksgroepen voor verschillende soorten voorstellingen onderscheiden en met elkaar vergeleken worden. Daaruit blijkt dat de bezoekers van cabaret-/kleinkunstvoorstellingen het meeste lijken op het doorsnee publiek. De publieksgroepen voor de overige soorten voorstellingen wijken daar in meer of mindere mate vanaf: musical: relatief meer mensen van buiten Nijmegen (57%); muziek: relatief meer 40- t/m 54-jarigen (48%); toneel: relatief meer 55-plussers (39%); opera/operette: relatief meer 55-plussers (44%) en mensen van buitenlandse herkomst (13%); dans/ballet: relatief meer Nijmegenaren (57%), 40 t/m 54-jarigen (48%) en hoger opgeleiden (70% heeft HBO- of universitaire opleiding afgerond); kinder-/jeugdvoorstellingen: veelal, maar niet alleen maar mensen met kinderen; relatief meer mensen uit buurgemeenten van Nijmegen (39%), 25-t/m 54-jarigen (86%), huisvrouwen/-mannen (24%) en HBO-opgeleiden (47%). Overigens is er een behoorlijke overlap in de publieksgroepen voor de verschillende soorten voorstellingen: 70% van de bezoekers gaat doorgaans voor 3 of meer verschillende soorten voorstellingen naar de Stadsschouwburg. 28

31 Werking van keuzegedrag 4 Werking van keuzegedrag Waarom komt men naar de Stadsschouwburg en voor wat voor soorten voorstellingen? Hoe vaak bezoekt men de Stadsschouwburg? Zou men eigenlijk nog vaker willen gaan en zo ja, wat houdt de bezoekers tegen? Hebben de belemmeringen om vaker naar de Stadsschouwburg te gaan vooral met de bezoekers zelf of meer met de schouwburg te maken? In dit hoofdstuk worden de antwoorden op deze vragen gegeven. 4.1 Redenen van bezoek Aan de respondenten is voor de laatste voorstelling, die men in de Stadsschouwburg bezocht heeft, gevraagd waarom men naar die voorstelling is gegaan. Figuur 22: redenen van bezoek van de laatst bezochte voorstelling (in %) (meer antwoorden mogelijk) houd van genre/mijn smaak 59% vanwege deelnemende artiesten 42% zat in abonnement avondje uit/gezelligheid met de kinderen mee goede recensie met vrienden, bekenden etc. meegegaan met partner meegegaan aanbevolen door anderen 20% 16% 12% 8% 6% 5% 3% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% De belangrijkste redenen zijn dat de voorstelling aansluit bij de smaak van de bezoeker en dat men vanwege de deelnemende/optredende artiesten naar de voorstelling komt. Ook is gevraagd waarom men die laatste voorstelling in de Stadsschouwburg en niet elders is gaan bekijken en of men misschien overwogen heeft om de betreffende voorstelling elders te gaan bekijken. 29