lerarenopleiding Brabant Diest Heverlee Opleidingsfase naam student:

Transcriptie

1 lerarenopleiding Brabant Diest Heverlee Opleidingsfase naam student:

2 2 1 INLEIDING In dit praktijkkompas vind je alle informatie voor studenten, mentoren en lectoren betreffende de organisatie en de inhoud van de praktijk voor de studenten van het tweede opleidingsjaar. Eerst worden de uitgangspunten die de opleiding centraal zet om de praktijk vorm te geven, toegelicht en gespecifieerd voor de praktijk van het tweede opleidingsjaar. Daarna volgt de informatie over de praktijk van semester 3, meer specifiek over de planning, de afspraken, de opdrachten, de groeikansen en de wijze waarop studenten begeleid en geëvalueerd worden in functie van de verkenningsdagen. Dit document zal later aangevuld worden met informatie over de stageperiodes en de praktijk van semester 4. 2 UITGANGSPUNTEN PRAKTIJK 2.1 Uitgangspunten praktijk: algemeen In de opleiding bachelor kleuteronderwijs Diest en Leuven staan 3 uitgangspunten centraal die we hanteren om de praktijk vorm te geven en op te bouwen. Het eerste uitgangspunt is het centraal stellen van het kind. We willen studenten vanaf de start van de opleiding leren om het aanbod en de aanpak af te stemmen op de leefwereld, behoeftes en noden van kleuters. Een tweede uitgangspunt is het eigen leerproces in handen kunnen nemen. We willen studenten ondersteunen en stimuleren tot ondernemingszin en zelfsturing om zo te groeien in hun leraarschap. De complexiteit doorheen de verschillende fasen van de opleiding groeit. Dat betekent dat van studenten verwacht wordt dat ze bepaalde competenties in een opleidingsfase bewust aanpakken. Een derde uitgangspunt is het kunnen voldoen aan externe verwachtingen, zoals input van de opleiding en/of verwachtingen vanuit het werkveld. 2.2 Uitgangspunten praktijk: specifiek Uitgangspunt 1: kind centraal Verkenningsdagen De student krijgt kansen om de kleuters en de klas te leren kennen a.d.h.v. observatie- en participatietaken Stage De student leert een aanbod voorbereiden en begeleiden vanuit kennis, observatie en noden van kleuters en houdt hiermee rekening bij het kiezen / uitwerken van een thema.

3 Uitgangspunt 2: eigen leerproces in handen nemen Verkenningsdagen De student krijgt vanuit de opleiding een beperkt aantal verplichte opdrachten waarin de competenties van deze opleidingsfase centraal staan. Verder wordt de student erg aangespoord om het eigen leerproces in handen te nemen. Hij/zij krijgt de kans om gedeeltelijk zelf een invulling te geven aan een verkenningsdag op basis van geobserveerde interesses van kleuters of volgens eigen noden/ talenten. Inspiratie hiervoor is te vinden in het praktijkkompas in de rubriek groeikansen Stage In de tweede opleidingsfase ligt de focus op thematisch werken. Het blijft echter de bedoeling om het thematisch aanbod vanuit kleuters vorm te geven. We gaan er immers van uit dat de kennis en inzichten uit de eerste opleidingsfase, waar er gefocust wordt op het werken aan relatie en interactie met kinderen, het uitwerken van een aanbod vanuit kinderen, meegenomen worden. De student zal voor de eerste keer een thematisch aanbod voorzien in de novemberstage. Voor die stage bepalen de studenten en de opleiding het thema. Voor de stage in maart kiest de student een thema in overleg met de mentor. Het is duidelijk dat de student doorheen de tweede opleidingsfase nog mag groeien in thematisch werken. De student neemt het klasmanagement zelfstandig op. Dat betekent dat de student de klas zelf in handen neemt en alle activiteiten organiseert en begeleidt. Elke student is zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van het voorbereidingswerk/ aanbod. Samen brainstormen met medestudenten kan. Uiteindelijk wordt elke voorbereiding wel afgestemd op de kleuters, de klas, de context, Uitgangspunt 3: voldoen aan externe verwachtingen Verkenningsdagen Naast de verwachtingen vanuit de opleiding houdt de student bij het vormgeven van het aanbod ook rekening met feedback van de mentor en de specifieke klas- en schoolcontext Stage De student werkt een evenwichtig en volwaardig onderwijsaanbod uit. De kleuters krijgen hierdoor optimale kansen om een stukje wereld te verkennen die hun totale ontwikkeling stimuleert. Er wordt verwacht dat de student opgedane kennis en vaardigheden vanuit de opleiding integreert in de klaspraktijk en eveneens rekening houdt met de feedback van de mentor en de specifieke klas- en schoolcontext.

4 4 3 PRAKTIJK SEMESTER (DEEL 2) 3.1 De praktijk van semester 4 deel 2 omvat verkenningsdagen en stageweken verkenningsdagen datum dag 1 Donderdag 14/03/2019 dag 2 Donderdag 21/03/2019 (mentorenvorming) dag 3 Dinsdag 26/03/2019 Dag 4 Donderdag 25/04/2019 dag 5 Donderdag 09/05/2019 (mogelijk contactmoment) stageweken datum 2 weken 13/05/2019 t/m 24/05/ Verkenningsdagen Voor 14/3 Herinner je mentor aan de verkenningsdag en bezorg het praktijkkompas voor semester 4 (deel 2). Dat mag via mail VK-dag 14/3 De eerste stagedag ga je eerst langs bij de directie om je voor te stellen. Laat de eerste dag ook meteen je VGM-dossier ondertekenen door de directie. Stel je voor aan je mentor en wissel contactgegevens uit. Check alle stagedagen met je mentor. Overleg over je thema voor de stageweken. Bespreek de planning voor de volgende verkenningsdagen. Hou rekening met de afspraak min. 50% actief kleuters begeleiden (BA + ZA s/ KA) en 50% andere taken (observeren, participeren ) Tijdens de volgende VK-dagen Laat elke dag je aanwezigheidsformulier handtekenen. Na elke stagedag vraag je feedback over je functioneren in de klas. Je noteert deze feedback in je feedbackschriftje. Je bespreekt ook telkens welke opdrachten je de volgende stagedag plant. Je reflecteert na elke stagedag beknopt over je aanpak, aanbod, observaties van kleuters, op je planningsdocument.

5 5 De checklist voor de praktijkmap stop je vooraan in je map. Stel de map samen op basis van die checklist. 3.3 Opdrachten tijdens VK-dagen Hieronder vind je de verplichte opdrachten vanuit de opleiding. In de laatste kolom vind je de periode of het moment waarop je die opdracht plant Observatie-, participatie- en reflectietaken BBZ 1: Wiskunde Observatieopdracht rond voorbereidende rekenvaardigheden. Deze observatie-opdracht moet je kunnen toelichten en verantwoorden op het examen. Vanaf 14/3 BBZ 1: Taal Observatie-opdracht ontluikende geletterdheid Vanaf 14/3 BBZ 1: Opvoedkunde Observatie UDL Observatie Looqin: Welbevinden en betrokkenheid voor 2 kleuters (dezelfde kleuters als bij observatie beweging) Vanaf 14/3 BBZ 1: Beweging Opdracht beweging: deel 1: observatie beginsituatiebeweging + Looqin klasscreening (spoor 1) motorische competentie (grote en kleine motoriek) voor 2 kleuters (dezelfde kleuters als bij observatie opvoedkunde) VK-dag 14/3 Leren in diversiteit Zelf-evaluatiedocument + reflectie aanvullen Vanaf 14/3 Gesprekken met ouders durven aanknopen aan de poort, aan de klasdeur, Ouders, uitnodigen in de klas Informeren of er oudercontacten, infomomenten of initiatieven i.v.m. overgang naar het 1 e leerjaar, kijkdagen, zijn en eraan proberen te participeren Vanaf 14/ Activiteiten Outdoor Learning Een outdoorlearning activiteit ontwerpen en doen in de verkenningsdagen waarin bewust verschillende leergebieden samenkomen Vanaf 21/3 BBZ 1: Beweging Opdracht beweging deel 2: bewegingsmoment dat aansluit bij de geobserveerde beginsituatie VK-dag 21/3 BBZ 1: Wiskunde BA meten BA getalbegrip Deze activiteiten moet je kunnen verantwoorden op het examen. Vanaf 21/3

6 6 BBZ 1: Taal Activiteiten rond ontluikende geletterdheid Vanaf 21/3 KR4: Muziek KA Muzisch verhaal (+ lied + klankenpartituur + taal/drama) met als inspiratiebron Eigenwijs Digitaal of cursus Kunstenroute 3. BA/ZA Herhaling muzisch verhaal (in kleine groep) -> Tip: KA Verhaal + KA lied liefst vooraf aanbieden. Vanaf 21/3 Leren in diversiteit: Taal Leren in diversiteit: Opvoedkunde Samen groot worden: Opvoedkunde Activiteiten rond talensensibilisering Vanaf 21/3 Min. één activiteit voorbereiden en uitvoeren waarin je één of meerdere diversiteitscompetenties oefent met de kleuters in een KA of BA Vanaf 21/3 Opdracht rond kleuterparticipatie Vanaf 21/3

7 7 3.4 Stageweek 13/05/2019 t/m 24/05/ Verwachtingen De student stelt een doordacht weekaanbod samen, bereidt klassikale, begeleide en zelfstandige activiteiten voor en realiseert deze op een krachtige manier. Verder werken de studenten tijdens deze stageweek aan zelfstandig klasmanagement. Het is de bedoeling dat de student tijdens deze week de klas zelf in handen neemt en alle activiteiten organiseert en begeleidt. Mits feedback en indien nodig wat ondersteuning aan het begin van de week, probeert de student hierin een duidelijke groei aan te tonen. Ook neemt de student het eigen leerproces in handen. Activiteiten of aspecten van het leerkracht zijn die nog niet naar wens verliepen tijdens de verkenningsdagen, kan de student opnemen tijdens de stagedagen. De student toont aan dat er met de geboden feedback en op basis van zelfreflectie aan de slag wordt gegaan Afspraken De student krijgt in de opleiding inhoudelijke input i.v.m. het kiezen en uitwerken van een thema. Bij de keuze van het thema houdt de student rekening met verschillende invalshoeken: interesse van de kleuters, diversiteit, maatschappelijke relevantie, duurzaamheid, outdoor. Het is belangrijk dat hij kan verantwoorden waarom hij voor een bepaald thema kiest en hoe hij dat wilt uitwerken (zie hiervoor ook 3.7 inspiratielijst p. 12). De student doet een aantal voorstellen voor een thema (1 thema voor de ganse stage) aan de STCer. Hij geeft zijn motivatieformulier af aan de STCer op het GL op vrijdag 22/3. De STCer geeft hierop feedback ten laatste maandagavond 25/3. Op de stagedag op dinsdag 26/3 kan je dan verder in overleg met de mentor het thema vastleggen. Op 27/3 vul je je definitieve keuze voor het stagethema in op een document via one drive. De student neemt het volledige klasmanagement op zich. Hij organiseert en begeleidt alle activiteiten. De student plaatst de weekplanning voor de stageweek uiterlijk 6/5 op het SIS. De student maakt met de mentor concrete afspraken over het vooraf indienen van voorbereidingen (hoe, wanneer). We verwachten dat zeker enkele lesvoorbereidingen voor de start van de stage aan de mentor bezorgd worden. Tijdens het groeilabo op 26/4 is er een coachingsmoment voor de weekplanning voorzien. De student kan dan met vragen over de weekplanning terecht bij de studentencoach. Tijdens de voorbereidingsdagen op 6/5 8/5 worden er coachings in functie van lesvoorbereidingen voorzien. Bij de start van de stageweek is de praktijkmap volledig aanwezig in de klas en ter inzage van de mentor. De voorbereidingen van ZA s en hoeken kunnen mogelijk

8 8 doorheen de week groeien op basis van observaties, interesses en vaststellingen van de kleuters. In de checklist voor de praktijkmap is te vinden wat thuishoort in de map. De student noteert bij activiteiten doelstellingen cfr. het onderwijsnet van de school en de documenten die daarin van toepassing zijn. De studenten formuleren telkens een 3-tal passende doelen per activiteit. De student werkt het onderwijsaanbod individueel uit, maar kan met medestudenten samen ideeën sprokkelen. De student is zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van de voorbereidingen. De student past voorbereidingen altijd aan de eigen kleutergroep aan. Tijdens de stageweek brengt een docent uit de opleiding een beoordelend bezoek. Hierin wordt ook tijd gemaakt om met de mentor af te toetsen hoe het loopt. Daarnaast hopen we dat de mentor dagelijks even tijd kan maken om met de student in gesprek te gaan en positieve en aandachtspunten te geven. De student noteert feedback in het feedbackschriftje. Dat schriftje is ter inzage in de klas aanwezig. De student maakt dagelijks een beknopte reflectie over aanpak, aanbod, observaties van kleuters, op het planningsdocument. De student bezorgt uiterlijk bij de start van de stageweek een praktijkverslag aan de mentor waarin het functioneren van de student wordt samengevat. Dit document wordt aan het einde van de stageweek of kort na de stageweek aan de student bezorgd. De student maakt een kopie en geeft het originele exemplaar aan de STC. De student laat elke dag het aanwezigheidsformulier handtekenen. 3.5 Opdrachten tijdens de stage De student werkt een evenwichtig en volwaardig onderwijsaanbod uit voor 5-jarige kleuters. De student creëert optimale kansen om met de kleuters een stukje wereld te verkennen op een manier die de totale ontwikkeling van kleuters stimuleert. Dit doet hij aan de hand van: o Themaverkenning in 7 acties o o Criteria voor een goede planning Diverse invalshoeken zoals Universal Design for Learning, diversiteit (zie zelfevaluatiedocument weekschema met focus op diversiteit ), outdoor, duurzaamheid, maatschappelijke relevantie, Bij de uitwerking van de weekplanning is het belangrijk om voldoende uitdaging te voorzien voor de 5-jarige kleuters. De student denkt hierbij zeker aan het stimuleren van de ontluikende vaardigheden, zelfsturing, werkhouding, samenwerking, kleuterparticipatie, aanpassen van activiteiten op basis van geobserveerde noden, Er zijn enkele verplicht uit te voeren activiteiten tijdens de stageweek (zie hieronder). Geef je aanbod zéker ook vorm vanuit de rubriek 3.6, groeikansen en vanuit de verworven inzichten uit OF 1 en 2.

9 9 Een goede planning is doelgericht. bevat voldoende rijke impressies bevat voldoende expressiemogelijkheden. bevat voldoende rijke, gevarieerde activiteiten die de brede ontwikkeling van de kleuters stimuleren. heeft een logisch verloop doorheen de verschillende dagen houdt rekening met organisatorische aspecten speelt flexibel in op noden, initiatieven van kleuters en onverwachte omstandigheden Observatie- en participatietaken BBZ 1: Opvoedkunde Leren in diversiteit: Opvoedkunde Weekplanning UDL-proof Zelf-evaluatie + reflectie aanvullen Activiteiten Samen groot worden: Opvoedkunde WO Wiskunde Levensbeschouwing RKG Opdracht rond sociaal-emotionele ontwikkeling van een kleuter met focus op overgang 1 e leerjaar Op jaarbasis plan je in een stageweek een huishoudelijke activiteit en een exploratie. Resultaten observaties (VK-dagen) meenemen in aanbod Aandacht voor ontluikende gecijferdheid Aandacht voor voorbereidende rekenvaardigheden Aanbod UDL-proof Voor studenten in een katholieke school: Dramatische verkenning en verwerking van bijbelverhaal = geïntegreerd werken met andere vakdomeinen (vooral muzische vakdomeinen) + verder uitdiepen van het verhaal in de hoeken Eenmaal terugblikken met aandacht voor individuele waardering van de kleuter of met aandacht voor waardevolle momenten in/met de klas Elke dag een gebeds/stiltemoment met de kleuters organiseren: studenten kennen de rituelen op dat vlak via de stagementor en nemen die in grote lijnen over. Voor verdere aanpassingen en verwachtingen gebedsrituelen: zie lessen/cursus godsdienst. De voorbereiding van dit moment is/kan geïntegreerd worden met de voorbereiding onthaal.

10 10 Voor studenten in het officiële onderwijs of een vrije nietconfessionele school: Dramatische verkenning en verwerking van een waardenverhaal = geïntegreerd werken met andere vakdomeinen (vooral muzische vakdomeinen) + verder uitdiepen van het verhaal in de hoeken Eenmaal terugblikken met aandacht voor individuele waardering van de kleuter of met aandacht voor waardevolle momenten in/met de klas Elke dag een stilte/meditatie-moment met de kleuters organiseren: studenten kennen de rituelen op dat vlak via de stagementor en nemen die in grote lijnen over. De voorbereiding van dit moment is/kan geïntegreerd worden met de voorbereiding onthaal.

11 Groeikansen Hieronder vind je inspiratie om je eigen leerproces vorm te geven. Dat kan vanuit 3 invalshoeken: vanuit je eigen krachten (wat doe ik graag? Waar ben ik sterk in? ), vanuit je aandachtspunten (ik heb moeite met, ik wil groeien in, ik wil eigenlijk ontwijken, maar ik ga toch ) of vanuit de kleuters (geobserveerde interesses, noden, ) Het is de bedoeling om hier doorheen de verschillende verkenningsdagen mee aan de slag te gaan. Op de laatste VK-dag, op 13 december staan er geen verplichte opdrachten geroosterd. Die dag benut je dus zeker in functie van je eigen groei Muzikale en muzische activiteiten Muzikale activiteiten en voldoende tussendoortjes Muziek: BA ontluikende muzikale geletterdheid: componeren met kleuters (zie cursus MO KR3: notenbalkpuzzel, gekleurde kaarten, ) Muzikale tussendoortjes uit liedbundel 5x7 & 7x5 met focus op brede basiszorg Beeldactiviteiten: procesgerichte activiteit vertrekkende vanuit een impressie Dansante activiteiten: kinderdans, dansexpressie, via bewegingstussendoortjes, bewegingslessen, bewegingshoeken, bewegingsmomenten Drama a.d.h.v. één zintuig een activiteit uitwerken en koppelen aan een personage Bewegingsopvoeding Bewegingsspel, spelen met klein materiaal, spelen met groot materiaal, bewegen in open lucht, bewegen in water, bewegen in verkeer, Via bewegingstussendoortjes, bewegingslessen, bewegingshoeken, bewegingsmomenten Talige inspiratie prentenboeken en thema: verhaal met verwerkingsactiviteit(en) alternatief vertellen lees- of boekenhoek (activiteiten met) informatieve boeken versjes als tussendoortjes gespreksvoering / onthaalgesprek Wiskundige inspiratie WI-activiteiten ordenen ruimte getalbegrip meten tijd (wiskundeactiviteiten geïntegreerde activiteiten; tussendoortjes BA ZA hoeken) Spel en spelen gezelschapsspelletjes kringspelletjes zintuiglijke spelletjes spel in de hoeken begeleiden / geïntegreerd spel in de hoeken stimuleren

12 Levensbeschouwing Rooms-Katholieke Godsdienst Waardenverhalen Waardenbelevingen Waarderend terugblikken Doorwerkactiviteiten op het waardenverhaal = integratiemogelijkheden: beeld, beweging, muziek, hoekenwerk, taal, Taken op mesoniveau Oudercontact bijwonen, gesprek met zorgmentor, participeren aan instapdag 2,5 jarigen, gesprek met leerkracht bewegingsopvoeding, 3.7 Inspiratie voor thema s bij de 5-jarigen vanuit diverse invalshoeken Deze lijst geeft je alvast wat inspiratie bij de keuze van een thema voor je stage bij de 5- jarige kleuters. Er staan concrete thema s tussen alsook ruimere ideeën. Het is de bedoeling dat deze je op weg zetten, inspiratie geven en dat je dan verder je thema kan afbakenen. Het is dus niet verplicht om een thema uit onderstaande lijst te kiezen. Deze lijst geeft je inspiratie, het is belangrijk om de thema s die je wilt uitwerken, te verantwoorden vanuit de criteria voor de keuze van een thema, de verschillende invalshoeken en de mogelijkheden die het thema kan bieden bij de 5-jarige kleuters. Vanuit de invalshoek diversiteit, UDL Mijn gezin Mijn familie Mijn thuis Talenten Gevoelens Vriendschap Samen kan je meer dan alleen... Vanuit de invalshoek Outdoor, wereldburgerschap, duurzaamheid,... Een land of een continent als thema: Afrika, China,... Kamperen Op reis... Vanuit de invalshoek Outdoor, natuur, duurzaamheid, omgeving van de school,... Natuurelementen: aarde, water, vuur, lucht of één natuurelement De tuin

13 13 De beek,... een aspect van de omgeving: stenen, takken, kriebeldiertjes,... Een specifiek beroep/ bedrijf/ organisatie (waar je op exploratie kan gaan of iemand uit de buurt kan uitnodigen): de brandweer, het compostbedrijf, de kringwinkel,... Vanuit een muzische invalshoek, UDL, diversiteit,.. Aansluitend bij een theatervoorstelling,... Kunst Muziek... (Bij de uitwerking van de ideeën of thema s is het uiteraard belangrijk om niet in clichés te vervallen.)