> RACISME EN DISCRIMINATIE

Transcriptie

1 > RACISME EN DISCRIMINATIE Verslag discussiesaln Inspraakdag 2015 Vlaams Parlement maandag 2 maart 2015 (10u15 12u00) Aantal deelnemers Luisteraars Mderatr: Verslag: 19 leerlingen 6 leerkrachten Naïma Cherkaui en Hannah Vermaut (spelen een actieve rl in het saln) Spijbelambetenaar en Annemie van Gastel (Begeleider diversiteit in het GO!) Nieke (VSK) Lieselt (VSK) Aanwezige schlen vandaag: Atheneum Brussel, Abdijschl van Zevenkerken Sint-Andries, Sint-Bavhumanira Gent, Sint- Albertuscllege Haasrde, Sint-Martinusschlen - Walfergem, Kninklijk Atheneum Kekelberg, Leieprt - Sint-Hendrik Deinze, Francesc-Paviljen Herentals, Sint-Jzefscllege Aalst, Kninklijk Atheneum Tielt, KTA II Tngeren, Leieprt - Sint-Theresia Deinze, KTA Wllemarkt Mechelen, Hger Instituut vr Verpleegkunde Sint-Elisabeth, Leieprt - Sint-Vincentius Deinze, Kninklijk Atheneum Reselare, Sint-Ursula-instituut Wilrijk, WICO Sint-Maria Neerpelt, KTA Brasschaat, Atheneum Plus Campus van Veldeke Hasselt, Stedelijk Kunstistituut Gent, KOSH Wlstraat, Ursulinen Mechelen, KA Emmanuel Hiel Schaarbeek, Imelda Instituut Brussel, Mater Dei Sint-Pieters-Wluwe, Cllege O.-L.-V.-Ten-Drn Eekl & Atheneum De Tandem Eekl. Dit discussiesaln vnd plaats p de Inspraakdag van de Vlaamse Schlierenkepel. Op deze dag gingen 100 schlieren met elkaar en met beleidsmakers in gesprek ver nderwijs(beleid). 1 Inleiding Bij de Vlaamse Schlierenkepel hren we dat discriminatie en racisme k vrkmen p de schlbanken. We gaan daarm hier dieper p in. De gesprekken die we met leerlingen veren in dit discussiesaln hebben dir delen. De Vlaamse Schlierenkepel neemt deze meningen mee en zrgt ervr dat ze bij de juiste persnen belanden. De luisteraars hier aanwezig hebben allemaal een jb in het nderwijs en kunnen p hun werk meer rekening huden met de meningen van leerlingen. Daarnaast kan je als leerling k zelf heel wat dingen aanpakken. Dit kan via je leerlingenraad, die een directe lijn naar je directie zijn, maar k p andere manieren. Vragen kmen van: Naïma Cherkaui (Kindderrechtencalitie. Behandelt rechten van kinderen en jngeren tt 18 jaar, zals het recht m niet gediscrimineerd te wrden. Jaarthema 2015: diversiteit en migratie) Hannah Vermaut (Interfederaal Gelijke Kansencentrum, het centrum zet preventieve acties p m racisme en discriminatie te vrkmen en ntvangt mensen die dat meegemaakt hebben. Ze willen nderzeken in welke mate er racisme en discriminiatie is in nze maatschappij. Hannah bereidt nu een nderzek vr rnd racisme en discriminatie in nderwijs Luisteraars Annemie Van Gastel (begeleider diversiteit van het GO!, haar taak: leekrachten & directies gevelig maken vr deze thematiek, naar hen luisteren en hen aanmedigen m er rnd te werken) en Najib Chakuh (Onderwijsbeleid stad Antwerpen. Heeft vreger een inspiratiedag gerganiseerd de jngere centraal ).

2 pagina 2 > 6 2 Wat is discriminatie? Wat is discriminatie vr leerlingen? Als iemand benadeeld wrdt m een bepaalde reden, is dat discriminatie. Het afkeuren van anders zijn (bv. huidskleur, land van afkmst) is discriminatie. Een leerlingen uitstluiten, pesten, erver rddelen, hem/haar anders behandelen dan de anderen is discriminatie. Discriminatie gebeurt p basis van medertaal, gdsdienst, religie, accent, kledingsstijl, uiterlijk. Discriminatie en racisme is een gevlg van nze vrrdelen, die we vaak nbewust hebben ver mensen. Dan gaan we mensen nderscheiden mwille van hun afkmst f anders zijn. En p basis daarvan gaan we hen sms fysiek f mentaal pesten, f ntstaan er bepaalde greperingen. Mensen gaan grepen vrmen p basis van gemeenschappelijke kenmerken. Wie dat kenmerk niet heeft, kan maar meilijk bij die grep geraken. Leerlingen blijven vaak teveel in hun eigen kring en zuden meer meten mengen. Vr één jngen vindt discriminatie k al bij inschrijving p schlen plaats: wanneer jngeren met minder kansen wrden vrgetrkken bij de inschrijvingen, wrden anderen gediscrimineerd. Mensen vrmen grepen p basis van gemeenschappelijke kenmerken, maar wanneer is er dan sprake van discriminatie? Er zullen altijd grepen gevrmd wrden, want het is nmgelijk m met z n allen 1 grte grep te vrmen. Het is pas discrimineren als iemand uitgeslten wrdt van een grep mdat hij de fute kenmerken heeft. Is discriminatie en racisme tussen leerlingen pesten? Het begint met een discriminerende pmerking, maar kan al snel tt pesten leiden. Racisme en discriminatie gaat ver verschillen. Pesten kmt vanuit een wede in een persn: hij velt zichzelf niet ged in zijn vel en zekt een gemakkelijk slachtffer. Pesten is een gevlg van discriminatie. We beginnen met mensen van elkaar te nderscheiden, er ntstaan verschillende grepen, smmige grepen f mensen velen zich beter dan andere grepen f mensen en z nstaat er pesten. 3 Racisme en discriminatie p schl Wrdt er p jullie schl gediscrimineerd? Er wrdt vral gediscrimineerd tussen de verschillende richtingen (as, ts, bs, ks ) en k nder klassen binnen die richtingen De perceptie is: bs is lager en de leerlingen zijn dmmer. Leerkrachten spelen k een rl. Als je geen geie punten hebt, dreigen ze met een verstap naar bs. Leerkrachten discrimineren: ze behandelen jngeren met een ander gelf/allchtnen anders dan Belgen Leerkrachten vergelijken leerlingen (te) vaak. Smmige pmerkingen van leerkrachten rnd bv. seksualiteit f racistische uitspraken zijn kwetsend.

3 pagina 3 > 6 Ligt het prbleem meer bij leerkrachten dan leerlingen? Er is een grte generatieklf. Leerkrachten zien bepaalde zaken ng als tabe, die dat vr leerlingen ttaal niet meer zijn. Leerlingen vinden verschillen in bv. seksualiteit en afkmst veel minder een prbleem en staan daar meer pen minded tegenver. Leerkrachten discrimineren niet altijd met wrden. Leerlingen discrimineren k. De media spelen k een rl bv. het verschil tussen mslims en terrristen wrdt niet altijd even subtiel getnd. Er is een grt verschil: als leerlingen discrimineren, wrden ze daarvr bestraft. Leerkrachten niet. Leerkrachten weten niet he ze meten reageren, f he ze het meten aanpakken. Dus negeren ze het. Wat maakt het vr leerkrachten meilijk m te reageren? Leerkrachten schatten het fut in. Ze denken het is maar wat plagen, terwijl de leerling in kwestie zich echt gepest velt. Leerlingen gaan bij een geval van discriminatie niet snel naar een leerkracht stappen. Omdat ze ervan uitgaan dat die tch weinig zullen den. Ze zullen eerst prberen m het zelf p te lssen. De meeste gevallen van discriminatie f pesten den zich vr tijdens de speeltijd. Er is vaak een verschil tussen wat ze zien (en waar ze dus een straf vr kunnen geven) en wat er werkelijk gebeurd is, f wat de cntext is. Dat maakt het meilijk m de situatie in te schatten. Ze zijn bang dat ze het fut zullen aanpakken, f ng erger zullen maken. Als een leerkracht reageert, dan kmt het slachtffer in de belangstelling te staan. Wie naar een leerkracht stapt, wrdt als laf beschuwd. Als er zich een geval van discriminatie vrdet, met de leerkracht dan straffen, f is er een andere plssing? Je kan k naar de leerlingenbegeleider te stappen. Je kiest dan zelf f je de pesters erbij betrekt f niet. In plaats van leerlingen in de klas aan te spreken, wachten leerkrachten beter tt na de les, f gaan ze ermee naar het CLB. Niet iedereen heft te weten wat er is gebeurd. En ze heven k niet te repen, praten werkt k. Leerkrachten kunnen best samen met de leerlingen naar een plssingen zeken i.p.v. te straffen. Leerkrachten zuden beter pgeleid meten wrden m te leren mgaan met cnflicten en welke rl zij daarin kunnen spelen. Ok p schl zuden ze daar beter in begeleid meten wrden. Mede-leerlingen kunnen k een rl spelen bij gevallen van pesten f discriminatie bv. als vertruwensleerling. Het kmt er dan p aan dat leekrachten en vertruwensleerlingen ged gaan samenwerken. He kan een schl ervr zrgen dat racisme en discriminatie niet gebeurt? Pesten en discrimineren gebeurt heel vaak en het zal een heel lang prces zijn m daar verbetering in te krijgen. We meten het prbleem aanpakken ng vr het gebeurt. Vrkmen is beter dan achteraf verwerken f straffen.

4 pagina 4 > 6 Zwat iedereen is het ermee eens: de belangrijkste methde m discriminatie te vrkmen, is in gesprek gaan met leerlingen, p schl en in de klas. In die gesprekken wrdt er gepraat ver de actualiteit, en wrdt de blik verruimd. De link maken met de leefwereld van schlieren wrdt gelegd. Ok de gevlgen van discriminatie kmen aan bd. Het kan in de vrm van klasgesprekken, f een debat p schl. Het zu structureel aangebden meten wrden, vanaf het eerste jaar, elke week. Smmige schlen/klassen den dat al. Op die manier kan je een pen klimaat creëren & investeren in de grep. Als er zich dan mgelijke prblemen vrden, kunnen die sneller en beter besprken wrden. Het mag absluut niet te schls. En graag p een interactieve manier. Een ander idee is m activiteiten te rganiseren die je met de klas det, maar buiten de schlcntext, zals een inleefweek f samen sprten. Je leert elkaar p een andere manier kennen, het is een vrm van teambuilding, dat misschien als gevlg zal hebben dat er minder f niet gediscrimineerd wrdt. Dialg zrgt vr een kmma. Je leert verder kijken dan Dit vind ik. Punt. Of Dit ben ik. Punt. Je vraagt je af waarm iemand iets denkt f vindt. Je leert anderen en hun ideeën beter kennen en er meer vr pen te staan. Onlangs waren er de aanslagen p Charlie Hebd, he ging jullie schl daar mee m? Op smmige schlen wrdt er heel hard ingespeeld p de actualiteit, p andere schlen gebeurt er vaak niets. Hiernder vind je een verzichtje van wat er in de schlen van de deelnemers aan dit discussiesaln werd ndernmen rnd de aanslagen p Charlie Hebd: Er werd niets ndernmen Er werd zelfs niet ver gesprken. Leerlingen hren enkel de mening van hun uders en zuden p schl k andere meningen meten kunnen hren. Mi gebaar, maar We hielen een minuut lang een ptld in de lucht met de hele schl en verder niets. Het is een mi gebaar. Maar het veel is belangrijker m er ver te praten. Er werd ver niets anders gepraat en uiteindelijk werd het een klasgesprek. Er ntstnden 2 grepen in de klas. Maar uiteindelijk luisterden we naar elkaar en beslten we dat mslims geen terrristen zijn. Binnen de lessen PAV en zedenleer In de lessen zedenleer is er veel aandacht vr actualiteit. Charlie Hebd en IS kwam dus zeker aan bd. Het is belangrijk dat leerkrachten aanspreekbaar zijn een pen huding hebben. Bij ns is er in de lessen zedenleer veel aandacht vr andere gdsdiensten. Z gaan wij bijvrbeeld een mskee bezeken, maar dat waren we swies al van plan. In het vak PAV hebben wij een week gepraat ver IS, bekeken we filmpjes en hadden we een interviewpdracht

5 pagina 5 > 6 Op schl Actualiteit is belangrijk p schl. Op een tets van geschiedenis kan er bijvrbeeld altijd een vraag kmen ver de actualiteit. Op den duur wrd je dat gewn, en haal je er je vrdeel uit. Sms ntstaan er zelfs spntaan debatten. Rnd Charlie Hebd hebben we in verschillende lessen gedebatteerd. Het is een rijk debat gewrden met veel respect. Dat kmt mdat we debatteren al gewn zijn. Actua zu een vak meten zijn. Sinds het ver IS en Charlie Hebd ging, is er ver ebla niets meer gezegd, alsf dat nu pgelst is. Een wekelijks vak is misschien te veel. Smmige leerlingen tnen ttaal geen interesse in actualiteit als het aan bd kmt. Als het een vak wrdt, zullen ze er dan vr pen staan en zullen ze erin geïnteresseerd zijn? 4 Advies vr minister Crevits Hierbven kn je al lezen dat het gesprek aangaan vlgens de aanwezige leerlingen de beste manier is m met discriminatie m te gaan. Niet enkel wanneer het zich vrdet, maar vral m het te vrkmen. He kan de minister de schlen hierin ndersteunen? Tijd vr gesprek rnd brede actualiteit Ruimte en tijd creëren vr leerkrachten m ver de actualiteit te praten. Verplicht maken vr alle schlen, zdat het actualiteit niet enkel aan bd kmt als een leerkracht daarte initiatief neemt. Aan bd laten kmen in alle vakken, niet enkel in gdsdienst f zedenleer. Een verkepelende prjectweek is k een mgelijkheid. Laat het ver meer gaan dan enkel de actualiteit. Laat het breder kader zien. Mgelijk maken m externen p schl uit te ndigen, bv. een imam. Opleiding en begeleiding leerkrachten Leerkrachten beter ndersteunen, zdat ze uit zichzelf regelmatiger inpikken p de actualiteit. Leerkrachten beter ndersteunen, zdat ze het debat durven aangaan. Leerkrachten beter ndersteunen, zdat ze hun rl beter kunnen pnemen als bv.gespreksleider van een debat f gesprek rnd racisme f discriminatie Laat leerkrachten regelmatig een extra wrkshp f pleiding vlgen. Het begint p schl Een actieplan schrijven rnd iedereen is gelijk, maar tch verschillend Integratie bevrderen. Nu vrmt bv. een OKAN-klas vrmt vaak een cntrast met de andere leerlingen f staat apart van de rest van de schl.. 5 Samenvatting Discriminatie en racisme zijn aanwezig p schlen. Er wrden grepen gevrmd p basis van gemeenschappelijke kenmerken zals medertaal, gdsdienst, religie, accent en kledingsstijl. Wie die

6 pagina 6 > 6 kenmerken niet heeft, hrt er niet bij. Wanneer iemand daardr uitgeslten, scheef bekeken f benadeeld wrdt, is er sprake van discriminatie. Dat kan snel vergaan in pesten. Discriminatie gebeurt nder leerlingen, maar de rl van leerkrachten mag niet nderschat wrden. Zij discrimineren k. En bvendien weten ze vaak niet he te reageren als ze met discriminatie gecnfrnteerd wrden. Als er zich een geval van discriminatie vrdet, is straffen niet de beste methde. De leerkracht gaat beter rustig in gesprek met de leerlingen. Daarin kunnen mede-leerlingen k een rl spelen bijvrbeeld als vertruwensleerling. Maar ng beter is het m discriminatie en racisme te vrkmen. Ok daarvr is een gesprek de beste methde. Een gesprek in de klas f in de schl wanneer bepaalde belangrijke incidenten (zals de aanlagen p Charlie Hebd) zich vrden, is belangrijk. Maar schlen zuden het daarbij niet meten huden. Gesprekken rnd actualiteit krijgen best een vast plaatsje in de schl. Dan is er k tijd m het bredere plaatje te behandelen rnd bv. discriminatie en racisme. De minister kan helpen dr schlen tijd en ruimte te geven m zulke gesprekken te rganiseren. Ok kan de minister zrgen dat de leerkrachten beter pgeleid en ndersteund wrden.