Wat kan je lezen in deze brochure? Inleiding. Deel 1. Dyslexie. Deel 2. Ik. Deel 3. Ik heb dyslexie. Quiz en stellingen. Nog meer weten?

Transcriptie

1 Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

2 Wat kan je lezen in deze brchure? Inleiding Deel 1. Dyslexie WAT IS DYSLEXIE? WAT IS DE OORZAAK VAN DYSLEXIE? WAAR JE LAST VAN KAN HEBBEN? WAT KAN JE ERAAN DOEN? Deel 2. Ik WIE BEN JIJ? WIE BEN JIJ VOOR ANDEREN? Deel 3. Ik heb dyslexie IK HEB DYSLEXIE JE STAAT ER NIET ALLEEN VOOR! EN NOG BEROEMDE MENSEN MET DYSLEXIE TIPS VOOR BIBS! Quiz en stellingen QUIZ STELLINGEN Ng meer weten? VOOR KINDEREN VOOR VOLWASSENEN Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

3 Inleiding Dyslexie. Misschien schrk jij wel heel hard ten je hrde dat je dyslexie had en dacht je: HEB IK DAT?! Maar misschien weet je eigenlijk niet ged wat het juist is. Of ben je heel kwaad mdat jij dyslexie hebt en iemand anders niet. Of misschien ben je wel een beetje bang vr wat er met ju aan de hand is. Wel, wij hebben ged nieuws vr ju! In deze brchure staat wat dyslexie is en he je ermee m kan gaan. Dan hef je niet meer bang te zijn. En dan weet je dat je sms al eens kwaad mag zijn. En vral, je weet wat dyslexie is! Dus, lees deze brchure! De het alleen, samen met je uders f met iemand anders bij wie jij je p je gemak velt. Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

4 Deel 1. Dyslexie WAT IS DYSLEXIE? Kinderen leren lpen, luisteren, spelen, praten, Dit leer je allemaal vanzelf. Lezen en schrijven gaat niet vanzelf. Dit leer je p schl en je met er veel meite vr den. Vr smmige kinderen gaat dit héél meilijk: zij maken veel futen en zijn traag. Deze kinderen kunnen dan dyslexie hebben. Dyslexie? Veel futen en heel traag lezen en/f schrijven. Dyslexie kmt van het Grieks en betekent niet ged (dys-) met geschreven taal kunnen mgaan (-lexie). Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

5 WAT IS DE OORZAAK VAN DYSLEXIE? Dyslexie is erfelijk. Dit wil zeggen dat er ng meer mensen in de familie dyslexie kunnen hebben (bijvrbeeld papa f mama, pa f ma, een nnkel, een brer, ) Je wrdt ermee gebren. Het is niet juw fut dat je dyslexie hebt. Je kan er zelf niets aan den. Geleerde mensen hebben ntdekt dat er iets is met de hersenen. Bij mensen met dyslexie werken de hersenen een beetje anders dan bij mensen znder dyslexie. Het is niet z dat de hersenen van al deze mensen niet ged werken. Alleen het stukje vr taal werkt een beetje anders. De rest (bijvrbeeld de stukjes vr sprt, wereldriëntatie, ) werkt heel ged! Je wrdt met dyslexie gebren. Het is erfelijk. Het is maar een klein stukje van je hersenen dat anders werkt! Wist je dat bij 1 p 20 mensen dyslexie vrkmt? Dit betekent dat in een gewne klas gemiddeld 1 kind zit met dyslexie. Wist je dat dyslexie meer vrkmt bij jngens dan bij meisjes? Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

6 WAAR JE LAST VAN KAN HEBBEN Niet alleen lezen en schrijven lukt niet ged. Ok andere dingen kunnen meilijk gaan. Je maakt veel schrijffuten. Je leest trager dan andere kinderen. Het is sms meilijk m een tekst juist te begrijpen. Je kan meilijk namen nthuden. Je met steeds meer inspanningen den dan anderen en dat vind je niet leuk. Je hebt meite met het nthuden van meerdere pdrachten. Je huiswerk maken duurt lang. Rijmen is lastig vr ju. Je kan niet p het juiste wrd kmen als je iets wil vertellen. Je bent snel afgeleid als er veel geluid m je heen is. Je bent bang dat je iets niet (ged) kan. Het is meilijk m een vreemde taal te leren: weer andere letters en klanken! Gelukkig heeft niet iedereen even veel prblemen! Kruis hierbven aan waar jij sms last van hebt. Dyslexie is vaak meer dan het alleen meilijk hebben met lezen en schrijven. Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

7 WAT KAN JE ERAAN DOEN? Er bestaat geen pilletje vr dyslexie. Je kan het niet genezen. Als je niets det, geraak je steeds meer achter. Je kan dan niet meer vlgen in de klas. Lezen en schrijven wrdt z ng minder leuk. Daarm met je er iets aan den! Veel efenen Kies leuke bekjes Lees samen met iemand anders f laat iemand vrlezen Er bestaat geen medicatie vr dyslexie. Je met er zelf, samen met anderen, aan werken. Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

8 Deel 2. Ik WIE BEN JIJ? Mijn naam is Ik ben jaar Mijn buitenkant Ik ben een jngen meisje Kleur haar Kleur gen Huidskleur Ik meet Ik weeg Ik heb schenmaat Ik draag graag Teken hier jezelf (f kleef een ft van ju in)! Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

9 Mijn binnenkant Mijn lievelingsdier is Mijn lievelingskleur is Mijn beste vriend(in) is Ik eet graag Ik eet NIET graag Mijn favriete tv-prgramma is Ik luister graag naar muziek van In mijn vrije tijd de ik graag In mijn vrije tijd de ik NIET graag Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

10 Op schl de ik graag Op schl de ik NIET graag Ik ben ged in Ik ben NIET z ged in Ik ben trts p Wat anderen ver mij zeker meten weten is Teken hier iets dat je graag det f zek er prenten van en kleef ze p. Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

11 Mijn drmwereld Als ik een dier zu zijn, dan zu ik zijn Als ik een dier zu zijn, dan zu ik NIET graag zijn Als ik een instrument zu zijn, dan zu ik zijn Als ik een instrument zu zijn, dan zu ik NIET graag zijn Als ik een kleur zu zijn, dan zu ik zijn Als ik een kleur zu zijn, dan zu ik NIET graag zijn Als ik kn tveren dan zu ik Dit wil ik later wrden Teken hier het vrwerp f een ttempaal die het meest bij ju past (f zek een prent en kleef het p). Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

12 WIE BEN JIJ VOOR ANDEREN? Laat dit dr anderen invullen (brer f zus, papa f mama, vriend(in), ) 1) Jij kan ged 2) Je bent een kei in 3) Wat ik z tf aan ju vind is 4) Je bent een krak in 5) Waar ik ju in bewnder is 6) Je bent super in Kies een vriend, brer f zus (znder dyslexie!) en maak samen de vlgende efening. Zek eerst samen een aantal zaken die jullie allebei graag den, die vr jullie allebei gelijk zijn, Zek daarna een aantal zaken die verschillend zijn vr jullie beiden. Ik en mijn vriend/brer/zus/ zijn gelijk! Ik en mijn vriend/brer/zus/ zijn verschillend! Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

13 Deel 3 Ik heb dyslexie IK HEB DYSLEXIE Dyslexie ntdekken is niet z gemakkelijk. Er bestaat geen echte test vr. Er zijn wel pgeleide mensen (bijvrbeeld iemand van het CLB 1, een lgpedist, een psychlg f een rthpedagg, ) waarbij je pdrachten met maken. Zij zullen k met je leerkracht praten, met je uders, met ju, Pas als het al lange tijd meilijk gaat en je heel hard hebt geefend, kunnen zij zeggen f je dyslexie hebt f niet. Dit is geen gemakkelijke pgave. Er bestaat geen specifieke dyslexietest. Dyslexie is meilijk vast te stellen Wanneer hebben ze bij ju ntdekt dat je dyslexie hebt? Wie heeft ju verteld dat je dyslexie hebt? Mijn uders Een leerkracht De psychlg, rthpedagg f lgpedist Er is geen gesprek geweest waarin het aan mij is verteld. Ik heb een gesprek pgevangen f een verslag gelezen. 1 CLB staat vr Centrum vr LeerlingenBegeleiding Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

14 Weten dat je dyslexie hebt, is niet z leuk. Welke gevelens had jij ten je het nieuws ntdekte? Bs, kwaad Verdrietig, ngelukkig Bang, angstig Verward Opgelucht Al deze gevelens zijn nrmaal. Het is k niet z gemakkelijk m dyslexie te hebben! Maar als je er samen met anderen ver kan praten en je best det met efenen, zal het minder meilijk wrden. Dyslexie hebben is niet altijd fijn. Het is nrmaal dat je er sms kwaad f verdrietig m bent. Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

15 JE STAAT ER NIET ALLEEN VOOR! De schl Je krijgt geneg tijd vr tetsen. Je mag hulp vragen aan je klasgentjes. Je mag je dictee thuis inefenen. Als je vastzit, kan je uitleg vragen aan de juf. De lgpediste en taakjuf Je kan meer efenen. Je krijgt extra uitleg. Je kan extra hulp krijgen met je huiswerk van taal. Thuis: je mama en papa, brers f zussen, Ze helpen je bij het maken van (stukken van) je huiswerk. Je kan hen uitleg vragen als je iets niet ged begrijpt. En bvendien: ze zien je graag! Wie kan ju ng helpen? Jijzelf Ok jij kan iets den! Hiervr kan jij zrgen: Ik leg enkel de spullen p mijn bank die ik ndig heb. Ik vraag hulp als ik iets niet begrijp. Als ik iets vergeten ben, zeg ik dit tegen de leerkracht. Ik de mijn best m p te letten in de klas. Als iedereen een beetje helpt en zijn best det, staan we samen sterk! Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

16 EN NOG Ga je niet meer graag naar schl mdat je steeds met lezen? Denk dan eens aan alle andere dingen die je ng p schl det: knutselen, turnen, muziek, zwemmen, rekenen, samen spelen, Ok dit is belangrijk! Oefen je niet graag alleen? Lees dan samen met iemand anders: m de beurt lees je een pagina vr. Vergeet je te efenen? Zrg vr een vast efenmment! Bijvrbeeld 10 minuutjes vr het eten, vr het slapengaan, Heb je echt je best gedaan? Misschien heb je wel een belning verdiend?! Bijvrbeeld een tv-prgramma bekijken, samen een spelletje spelen, samen naar de winkel gaan, Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

17 Ben je het beu m beken te lezen? Lees dan k eens iets anders! Bijvrbeeld een sprtreprtage uit de krant, een stripverhaal, een stukje uit een tijdschrift, lees je mama een kkrecept vr, een stukje uit een mppenbek, Waarm met je kunnen lezen? Lezen is sms k belangrijk in het dagelijkse leven. Bijvrbeeld wegwijzers in het verkeer, namen p de bel en de brievenbus, etiketten van vedingswaren, peningsuren van winkels, Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

18 BEROEMDE MENSEN MET DYSLEXIE Wereldleiders: Amerikaanse president Bush Engelse Prins William Mensen uit de filmwereld: Acteur Will Smith Walt Disney Regisseur Steven Spielberg Bekenden uit de muziekwereld: Cmpnist J.S. Bach Zanger Nel Gallagher (Oasis) En k ng: Uitvinder van de telefn G. Bell Wetenschapper A. Einstein Schaatser Bart Veldkamp Bekende kk Jamie Oliver Multimiljnair R. Bransn Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

19 TIPS VOOR BIBS! 1. Maak er een leuke activiteit van! Neem je brer f zus, een vriend(in), mee 2. Neem je tijd m rnd te kijken en leer de bib kennen. 3. Kies beken die je leuk vindt. Ken je al een auteur? Zie je een bek met een leuke titel en een leuke vrkaft? Spreekt het thema je aan? Heeft een vriendje het al eens gelezen? 4. Lees altijd het eerste hfdstuk van je bek en beslis dan pas f je verder wil lezen! 5. Weet je een leuk bek maar denk je dat het te meilijk is? Lees het samen met iemand anders (bijvrbeeld ieder een pagina), laat het vrlezen (dr je uders, een vriend, je buur, ) f laat het p een cassette inspreken en lees het terwijl je de cassette pzet, 6. Wissel eens af met krte verhalen, een Vlaams Filmpje, een stripverhaal, 7. Wil je niet graag zeken in de biblitheek? Vraag dan aan een medewerker f die een ged bek weet ver een thema dat je interesseert. Of vraag welke beken veel uitgeleend wrden. (en denk eraan: geen angst m te vragen! Zij zijn er k vr ju!) Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

20 QUIZ EN STELLINGEN QUIZ 2 1. Wie heeft er geen dyslexie? a) acteur Tm Cruise b) schrijver Rald Dahl c) cmpnist A.W. Mzart d) vetballer Emile Mpenza 2. Waardr krijg je dyslexie? a) Dr te weinig te lezen b) dr een kleine afwijking in je hersenen c) dr slecht nderwijs d) mdat je de letters niet ged ziet 3. Gaat dyslexie ver? a) Ja, meestal wel. b) Nee, het is een hpelze handicap c) Nee, maar veel mensen met dyslexie leren wel ged lezen en schrijven. d) Sms wel en sms niet. 2 Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

21 STELLINGEN 1. Al wie futen leest, is dm. Waar niet waar 2. Ik kan vrienden hebben met dyslexie. Waar niet waar 3. Dyslexie hebben is je eigen schuld! Waar niet waar 4. Ok als je dyslexie hebt, kan je gelukkig wrden Waar niet waar 5. Als je dyslexie hebt, kan je later niet gaan werken. Waar niet waar 6. Als je dyslexie hebt, met je een jaar verden. Waar niet waar 7. Kinderen met dyslexie meten naar een andere schl. Waar niet waar Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010

22 Ng meer weten? VOOR KINDEREN: Van den Bssche, I. (2005). Een zen vr Zen. Waasmunster: Abim. VOOR VOLWASSENEN: Lnstra, J.H., & Schalkwijk, F.(red.) (1999). Omgaan met dyslexie. Sciale en emtinele aspecten. Leuven: Garant. Creman, A., & Bringmans, M. (2004). Ik heet niet dm. Leren leven met leerstrnissen. Leuven: Acc. Wlters, I. (2004). Als je dr de letters het wrd niet meer ziet. Amersfrt: CPS Vademecum CLB vr basisschlen 17/11/2010