MILIEUHANDHAVINGSCOLLEGE ARREST

Transcriptie

1 MILIEUHANDHAVINGSCOLLEGE ARREST van 26 september 2017 met nummer MHHC/M/1718/0013 in de zaak met rolnummer 1617-MHHC-0012-M Verzoekende partij de heer Andre VERHULST, met woonplaatskeuze te 8531 Hulste, Muizelstraat 103 Verwerende partij het VLAAMSE GEWEST vertegenwoordigd door de Vlaamse regering, ten verzoeke van de Vlaamse minister van Omgeving, Natuur en Landbouw voor wie optreedt, bij delegatie: de gewestelijke entiteit (de afdeling Milieuhandhaving, Milieuschade en Crisisbeheer, AMMC) met kantoren te 1000 Brussel, Koning Albert II-laan 20 bus 8 vertegenwoordigd door: mevrouw Sigrid RAEDSCHELDERS, afdelingshoofd I. BESTREDEN BESLISSING De verzoekende partij vordert met een aangetekende brief van 29 september 2016 de vernietiging van de beslissing van de gewestelijke entiteit van 1 september 2016, gekend onder nummer 14- AMMC-90-M. De bestreden beslissing legt aan de verzoekende partij een alternatieve bestuurlijke geldboete op van euro (1.106 euro verhoogd met de opdeciemen) wegens schending van het besluit van de Vlaamse regering van 15 mei 2009 met betrekking tot soortenbescherming en soortenbeheer (hierna: Soortenbesluit) en van het besluit van de Vlaamse regering van 25 april 2014 houdende vaststelling van de voorwaarden waaronder de jacht kan worden uitgeoefend (hierna: Jachtvoorwaardenbesluit. Aan de verzoekende partij wordt verweten dat hij beschermde vogelsoorten heeft gevangen, dat hij niet geringde en niet-reglementair geringde vogels onder zich had, dat hij materiaal bij zich had om ringen te frauderen alsook vogelvangst- en mistnetten en veerklemmen. II. VERLOOP VAN DE RECHTSPLEGING De verwerende partij dient een antwoordnota en het administratief dossier in. De verzoekende partij dient een wederantwoordnota in. De verwerende partij dient geen laatste nota in. De kamervoorzitter behandelt de vordering tot vernietiging op de openbare zitting van 14 september

2 De heer André VERHULST voert het woord voor de verzoekende partij. De heer Pieter CALLEBAUT voert het woord voor de verwerende partij. Het decreet van 4 april 2014 betreffende de organisatie en de rechtspleging van sommige Vlaamse bestuursrechtscolleges (DBRC-decreet) en het besluit van de Vlaamse regering van 16 mei 2014 houdende de rechtspleging voor sommige Vlaamse bestuursrechtscolleges (Procedurebesluit) zijn toegepast. III. FEITEN Op donderdag 10 oktober 2013 melden vier toezichthouders voor het agentschap Natuur en Bos (hierna: de verbalisanten) zich met een visitatiemachtiging verleend door de politierechter aan bij de verzoekende partij. De verbalisanten treffen in de tuin twee vangklare mistnetten en het kadaver van een merel aan. In een eerste bijgebouw worden vijf lokkooien met vier ongeringde vinken en één Barmsijs met gemanipuleerde pootring gevonden. In een tweede bijgebouw staan elf lokkooien met zeven ongeringde vinken, één ongeringde Europese kanarie, twee ongeringde distelvinken, één Barmsijs met gemanipuleerde pootring. In een aanpalend bijgebouw worden nog twee ongeringde vinken en één Barmsijs gevonden, in de volière aan de noordzijde van de tuin drie vinken met gemanipuleerde pootring en in de volière aan de westzijde eveneens diverse ongeringde of met gemanipuleerde pootring beschermde vogels. De verbalisanten controleren de bijgebouwen nadien op vangst- en fraudemateriaal en treffen een gebruikte klapval aan om roofvogels te vangen, zakken met vogelvangstnetten, klapnetten, veerklemmen, diverse vallen, inloopkooien en vangkooien. De verbalisanten vinden in het atelier opschriften in krijt met diverse bedragen naast vogelsoorten. Na interpellatie stelt de verzoekende partij geen papieren meer te bezitten van de vinken, ook al is hij voorzitter van een erkende vogelvereniging. Hij stelt dat het vangmateriaal niet meer gebruikt wordt en oud is. In een oude koekendoos worden ringen van voorbije jaren aangetroffen, alsook materiaal om ringen te manipuleren. De verbalisanten laten 26 ongeringde vogels vrij als bestuurlijke maatregel en nemen 8 vogels met gemanipuleerde pootring mee die na verwijdering van de pootring worden vrijgelaten. De meegenomen 8 vogelvangstnetten, 36 mistnetten, 185 vogelvangkooien en de klemmen worden bestuurlijk meegenomen en vernietigd. De verzoekende partij doet afstand van de vrijgelaten vogels, de meegenomen vogels en het meegenomen materiaal. De verbalisanten schatten de waarde van de beschermde vogels op euro. Tijdens het verhoor afgenomen op 31 oktober 2013 verklaart de verzoekende partij dat hij al decennia lang een gespecialiseerd kweker is. Wegens de vele regenbuien had hij de lokvogels nog niet bij de mistnetten gezet. De verzoekende partij betwist dat hij niet gekweekte vogels verkoopt. Veel materiaal zou afkomstig zijn van zijn overleden schoonbroer en niet meer gebruikt worden. Er worden nog 36 mistnetten aangetroffen, die worden meegenomen. Deze vaststellingen worden opgenomen in het proces-verbaal nr. KO.64J.H /13, afgesloten op 6 november 2013 en verzonden op 13 november

3 Op 20 januari 2014 meldt de procureur des Konings dat hij niet zal overgaan tot strafrechtelijke vervolging. Met een brief van 17 februari 2014 brengt de gewestelijke entiteit de verzoekende partij op de hoogte van haar voornemen om een alternatieve bestuurlijke geldboete, al dan niet vergezeld van een voordeelontneming, op te leggen en nodigt zij de verzoekende partij uit om schriftelijk haar verweer mee te delen. De verzoekende partij bezorgt geen schriftelijk verweer aan de gewestelijke entiteit noch een verzoek tot het houden van een hoorzitting. De gewestelijke entiteit legt op 1 september 2016 de vermelde bestuurlijke geldboete op. Deze beslissing wordt aan de verzoekende partij betekend met een aangetekende brief van 6 september De verwerende partij motiveert haar beslissing als volgt: 4.1. De toerekenbaarheid aan de overtreder De soorten (vink, rietgors, sijs, Europese kanarie, putter, goudvink) die bij vermoedelijke overtreder werden aangetroffen, zijn soorten die aangeduid zijn in bijlage 1 van het Soortenbesluit als categorie 2. De soorten die aangeduid zijn in bijlage 1 van het Soortenbesluit als categorie 1, 2 of 3 zijn, conform artikel 9 van het Soortenbesluit, beschermde soorten waarop de beschermingsbepalingen van toepassing zijn ongeacht de levensfase waarin die specimens zich bevinden. Artikel 10, 1, 1 en 2 van het Soortenbesluit verbiedt respectievelijk het doden en het vangen van beschermde vogelsoorten. Er werd 1 dode merel aangetroffen en op basis van de vaststellingen (o.a. 2 vangklaar opgestelde mistnetten) en het verhoor bleek duidelijk dat vermoedelijke overtreder aan het vangen was. Artikel 12 van het Soortenbesluit stelt het onder zich hebben van deze beschermde vogels verboden. Artikel 41 van het Soortenbesluit stelt dat van dit verbod kan afgeweken worden indien het gaat om specimens die in het Vlaams Gewest in gevangenschap zijn geboren en gekweekt. Dit dient aangetoond te worden met een gesloten pootring die voldoet aan de bepalingen van artikel 42, 43 en 44 van het Soortenbesluit. 26 vogels waren niet geringd en 8 vogels droegen een niet-reglementaire pootring. Artikel 42 van het Soortenbesluit beschrijft de voorwaarden waaraan een gesloten pootring moet voldoen. Door het frauderen van pootringen tracht de overtreder om de vogels te legaliseren. Het vervalsen van ringen is een bewuste daad die erop gericht is om illegale beschermde vogels in het handels- en/of eigendomscircuit te brengen. Er werden 8 vogels niet reglementair geringd. Daarnaast werd ook materiaal gevonden dat dient om ringen te frauderen, zodat besloten kan worden - en bevestigd in het verhoor - dat vermoedelijke overtreder de ringen zelf fraudeerde. Volgens bijlage 2C van het Soortenbesluit zijn vogelvangstnetten, mistnetten, en vogelvangstkooien en -klemmen een middel waarvan het bezit en gebruik verboden wordt gesteld in artikel 16, 3 van het Soortenbesluit. Er werden 8 vogelvangstnetten, 36 mistnetten en 85 vogelvangkooien en -klemmen gevonden bij vermoedelijke overtreder. 2 mistnetten stonden vangklaar opgesteld. 3

4 De lokkooien die teruggevonden werden stonden niet vangklaar opgesteld, zodat deze niet worden meegenomen als tuigen waarvan het gebruik verboden is conform bijlage 2A van het Soortenbesluit. Artikel 3, 6 van het Jachtvoorwaardenbesluit stelt het gebruik en bezit van veerklemmen verboden. Vermoedelijke overtreder bezat 2 veerklemmen. Bovenvermelde feiten maken een schending uit van: Soortenbesluit: artikel 16; artikel 10; artikel 42; artikel 12. Jachtvoorwaardenbesluit: artikel 3, 6 en vallen daarmee onder de definitie van milleumi5drijf als bedoeld in artikel waarvoor een bestuurlijke geldboete kan worden opgelegd. Het milieumisdrijf staat vast in hoofde van overtreder De hoogte van de geldboete Bij de bepaling van de hoogte van de geldboete wordt rekening gehouden met de ernst van de gepleegde feiten, de 'frequentie en de omstandigheden waarin de feiten gepleegd of beëindigd zijn De ernst van de feiten Het Soortenbesluit is tot stand gekomen om kwetsbare soorten te beschermen. Deze regelgeving streeft een goede biodiversiteit na. Een doordacht soortenbeleid draagt hiertoe bij en brengt een gedeelde verantwoordelijkheid mee voor zowel de overheid als de vogelliefhebber om zowel het vogelbestand als de vogelliefhebberij voor de komende generaties te vrijwaren. Deze doelstelling wordt miskend door het door gepleegde milieumisdrijf. Het Soortenbesluit kadert in nationale en internationale overeenkomsten én is een omzetting van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijnen die streven naar de instandhouding en herstel van alle. vogelsoorten in Europa en de natuurlijke habitats en de wilde fauna en flora in de verschillende lidstaten. Deze Vogel- en Habitatrichtlijnen hebben, naast het gebiedsgerichte uitgangspunt door het afbakenen van speciale beschermingszones, als tweede pijler de rechtstreekse soortenbescherming. Centraal hierin staan een reeks verbodsbepalingen die de lidstaten moeten opleggen ten aanzien van een aantal handelingen met betrekking tot bepaalde soorten, zowel specimens van die soorten, als hun nest-, rust-'en voortplantingsplaatsen. Het opzet van artikel 10 van het Soortenbesluit bestaat erin om specimens van beschermde soorten door verbodsbepalingen te vrijwaren van vernietigende of verstorende handelingen. Het staat zonder twijfel vast dat de overtreder beschermde soorten opzettelijk ving. Het verbod om beschermde soorten in bezit te hebben (artikel 12 van het Soortenbesluit) heeft het doel om de in het wild levende specimens van beschermde soorten uit het eigendoms- en handelscircuit te houden. De overtreder had 34 beschermde vogels wederrechtelijk in zijn bezit, waarvan 8 vogels frauduleus geringd waren. 4

5 Het ringen van vogels geboren en gekweekt in gevangenschap is noodzakelijk om deze te onderscheiden van vogels geboren in het wild. Door het niet naleven van deze bepaling door de overtreder wordt dit onderscheid bemoeilijkt. Bovendien werd materiaal gevonden -dienstig voor het zelf manipuleren van de ringen. De goudvink en rietgors is opgenomen in de 'Rode Lijst van de Broedvogels in Vlaanderen' als bedreigde vogel. Dergelijke kwalificatie houdt een sterk signaal in dat voornoemde vogel een regel risico loopt om definitief uit het Vlaamse vogelbestand te verdwijnen indien geen gepaste maatregelen worden getroffen. De strengere sanctionering van het verboden bezit van deze vogel kadert hierin. De overtreder was in het bezit van 3 goudvinken en 1 rietgors. De overtreder was in het bezit van 8 vogelvangstnetten, 36 mistnetten en 85 vogelvangstkooien en -klemmen. Het louter bezit van dit tuig is verboden (artikel 16, 3 van het Soortenbesluit). Er wordt evenwel rekening gehouden met het feit dat het overgrote deel van dit materiaal wel aanwezig was, maar niet op heterdaad werd vastgesteld dat het door de overtreder gebruikt werd. Enkel de 2 mistnetten stonden vangklaar opgesteld. Veerklemmen worden beschouwd als niet-selectieve tuigen om te vangen, waardoor verscheidene dieren door deze veerklemmen gevangen, verwond of gedood kunnen worden. Het staat echter niet vast dat deze gebruikt werden, zodat louter het bezit gesanctioneerd wordt. Deze feiten zijn derhalve voldoende ernstig om gesanctioneerd te worden De frequentie Het betreft geen eenmalige schending. Uit onderzoek van het dossier blijkt dat door overtreder reeds eerder vergelijkbare feiten (vangen van vogels om vers bloed te krijgen) werden gepleegd. Dit gegeven verantwoordt de verhoging van het boetebedrag in voorliggende beslissing die de feiten vastgesteld in het proces-verbaal (K0.641.H /13) sanctioneert. Hiermee wordt louter het niet-eenmalige karakter van de gepleegde feiten beboet en niet de eerder gepleegde feiten zelf. Het criterium frequentie geeft derhalve aanleiding tot een hogere geldboete De omstandigheden AMMC ging per schrijven van 17 februari 2014 over tot kennisgeving van het voornemen om een alternatieve bestuurlijke geldboete op te leggen, al dan niet vergezeld van een voordeelontneming. Artikel DABM voorziet dat AMMC een boetebeslissing moet nemen binnen een termijn van honderdtachtig dagen na deze kennisgeving. Deze termijn van 180 dagen is een termijn van orde, waarvan de overschrijding niet gesanctioneerd wordt. Deze beslissingstermijn is inmiddels verstreken. AMMC is in casu van oordeel dat de feiten voldoende ernstig zijn om alsnog een bestuurlijke geldboete op te leggen. Wegens het overschrijden van de beslissingstermijn wordt het boetebedrag evenwel verlaagd met één vijfde rekening houdend met de termijn die verstreken is sedert de start van de bestuurlijke boeteprocedure. Ten slotte zijn er, wat dit milieumisdrijf betreft, geen verdere bijzondere omstandigheden die in rekening worden genomen bij het bepalen van de hoogte van de boete. 5

6 Dit is de bestreden beslissing. IV. ONTVANKELIJKHEID VAN DE VORDERING TOT VERNIETIGING Uit het dossier blijkt dat de vordering tijdig en regelmatig is ingesteld. Er worden geen excepties opgeworpen. V. ONDERZOEK VAN DE MIDDELEN TOT VERNIETIGING A. Enig middel Standpunt van de partijen 1. De verzoekende partij erkent dat het fout was enkele vinkjes te willen vangen. Voor het overige waren de niet geringde vogels volgens hem niet tijdig geringd in het nest. Volgens hem was het meegenomen materiaal enkel onbruikbare rommel. Hij stelt voorts dat hij als gepensioneerde arbeider met een invalide echtgenote en inwonende zorgkleinzoon de opgelegde boete niet kan betalen. 2. De verwerende partij antwoordt dat de verzoekende partij de feiten ten onrechte minimaliseert en eigenlijk niet of niet ernstig betwist. Het gegeven dat veel van het aangetroffen materiaal oud was, werd in de bestreden beslissing als verzachtende omstandigheid meegenomen. De verwerende partij wijst nog op de discretionaire bevoegdheid van de gewestelijke entiteit om het boetebedrag vast te stellen en stelt dat niet aangetoond wordt dat de boete kennelijk onredelijk is. 3. De verzoekende partij laat in de wederantwoordnota nog gelden dat de meeste aangetroffen vogels gekweekte vogels waren. Voorst stelt hij dat hij is opgegroeid in een periode dat vogels vangen een prachtige legale hobby was. De verzoekende partij stelt dat hij de procedure aanvoelt als een zeer ongelijke strijd, en dat hij een laaggeschoold gepensioneerde is met een groot hart voor de natuur. Volgens hem bevat het administratief dossier onterechte insinuaties. Ten slotte drukt de verzoekende partij zijn spijt uit voor de gemaakte fouten. Beoordeling door het College 1. De verzoekende partij is administratief gesanctioneerd wegens het doden en vangen van beschermde vogelsoorten, het bezit van beschermde vogels en het vervalsen van pootringen. Deze tenlastelegggingen vormen een milieumisdrijf in de zin van artikel 10, 1, 1 en 2, 1 artikel 12 en 42 Soortenbesluit. Aan de verzoekende partij wordt tevens een inbreuk op artikel 16, 3 Soortenbesluit verweten uit hoofde van het verboden bezit van vogelvangstmateriaal. Ten slotte worden veerklemmen aangetroffen waarvan het bezit verboden is conform artikel 3, 6 Jachtvoorwaardenbesluit. 6

7 De vermelde tenlasteleggingen vallen onder de definitie van milieumisdrijf als bedoeld in artikel ,2 DABM waarvoor een bestuurlijke geldboete kan opgelegd worden. De verzoekende partij geeft toe dat hij een aantal beschermde vogels gevangen heeft en in het bezit was van verboden vogelvangstmateriaal. Hij betwist wel de omvang van de hem ten laste gelegde feiten en de context van de inhoud van het proces-verbaal, waarvan gesteld wordt dat het onterechte insinuaties bevat. Het proces-verbaal is opgesteld door gemachtigde toezichthouders waarvan de visuele vaststellingen opgenomen in het proces-verbaal bewijswaarde hebben tot het tegendeel overeenkomstig artikel van het decreet van 5 april 1995 houdende de algemene bepalingen inzake milieubeleid. Het College is gehouden de wettelijke bewijswaarde van dit proces-verbaal te eerbiedigen. De verzoekende partij kan de bijzondere bewijskracht van dit proces-verbaal bijgevolg enkel ongedaan maken wanneer zij van de gedane vaststellingen het tegenbewijs levert, met andere woorden wanneer zij een beslissend bewijs van de onjuistheid van de materiële vaststellingen voorlegt. De aanwezigheid van verboden vogelvangstmateriaal, niet-geringde beschermde vogels of met gemanipuleerde pootring beschermde vogels, alsook de omvang van de vastgestelde feiten blijkt afdoende uit de visuele vaststellingen verricht door de verbalisanten. De verzoekende partij heeft de meeste van deze tenlasteleggingen overigens toegegeven, zoals blijkt uit het verhoor afgenomen in het kader van het proces-verbaal alsook uit het verzoekschrift ingediend voor het College. De verzoekende partij nuanceert weliswaar een aantal feiten, doch zulks blijft beperkt tot eigen assumpties die geen afdoende tegenbewijs vormen. 2. De verzoekende partij toont evenmin aan dat de gewestelijke entiteit in de bestreden beslissing foutieve of kennelijk onredelijke conclusies heeft getrokken uit de gedane vaststellingen. De gewestelijke entiteit houdt rekening met het gegeven dat niet alle aangetroffen materiaal vangklaar opgesteld stond en aldus niet vaststaat dat dit materiaal voor het in de bestreden beslissing vermelde deel effectief door de verzoekende partij werd gebruikt. Anderzijds wordt in de bestreden beslissing rekening gehouden met voorgaande vergelijkbare feiten waardoor de thans administratief beboete milieumisdrijven aanleiding geven tot een hogere boete. De verzoekende partij betwist zulks niet en toont evenmin aan dat de bestreden beslissing de frequentiefactor op foutieve of onredelijke wijze heeft beoordeeld. 3. De verzoekende partij voert nog aan dat hij de opgelegde boete moeilijk kan betalen als laaggeschoolde gepensioneerde met een invalide partner. Bij gebreke van stavingsstukken die een mogelijke precaire financiële situatie in hoofde van de verzoekende partij kunnen aantonen, is het College in de onmogelijkheid de financiële situatie van de verzoekende partij te beoordelen en er aldus geen reden is om de opgelegde boete omwille van het ingeroepen middelonderdeel te herevalueren. De verzoekende partij stelt tenslotte in de wederantwoordnota dat hij is opgegroeid in een periode waarin vogelvangst een prachtige legale hobby was. Los van het gegeven dat de verzoekende partij aldus een nieuwe wending geeft aan het middel zoals ontwikkeld in het inleidend verzoekschrift, is de vermelde omstandigheid geen rechtsgeldig motief of verzachtende omstandigheid die tot een lagere boet aanleiding zou kunnen geven. De verzoekende partij is een 7

8 actief bestuurslid van een erkende vogelvereniging en dient geacht te worden de terzake geldende regelgeving voldoende te kennen Het middel wordt verworpen. BESLISSING VAN HET MILIEUHANDHAVINGSCOLLEGE 1. Het College verwerpt het beroep. 2. De behandeling van het beroep heeft geen kosten met zich gebracht, zodat een beslissing over de kosten van het geding zonder voorwerp is. Dit arrest is uitgesproken te Brussel in openbare zitting van 26 september 2017 door de eerste kamer. De toegevoegd griffier, De voorzitter van de eerste kamer, Chana GIELEN Marc VAN ASCH 8