MILIEUHANDHAVINGSCOLLEGE ARREST

Transcriptie

1 MILIEUHANDHAVINGSCOLLEGE ARREST van 6 februari 2018 met nummer MHHC/M/1718/0060 in de zaak met rolnummer 1617/MHHC/0064/M Verzoekende partij Verwerende partij de bvba GARAGE ZILLEBEEK, met zetel te 9120 Beveren, Zillebeek 10 het VLAAMSE GEWEST, vertegenwoordigd door de Vlaamse regering, ten verzoeke van de Vlaamse minister van Omgeving, Natuur en Landbouw vertegenwoordigd door advocaat Michel van Dievoet met woonplaatskeuze op het kantoor te 1000 Brussel, Wolstraat 56 I. BESTREDEN BESLISSING De verzoekende partij vordert met een aangetekende brief van 9 maart 2017 de vernietiging van de beslissing van de gewestelijke entiteit van 3 februari 2017, gekend onder nummer 14-AMMC M. De bestreden beslissing legt aan de verzoekende partij een alternatieve bestuurlijke geldboete op van 1944 euro (324 euro verhoogd met de opdeciemen) wegens schending van artikel VLAREMA, artikel 5, 1 en 43, 1 VLAREM I, artikelen en , 3 VLAREM II en artikelen 22, eerste lid en 4, 1 van het decreet van 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning (hierna: het Milieuvergunningsdecreet). Aan de verzoekende partij wordt verweten dat zij niet-rijklare voertuigen heeft opgesteld op een niet-verharde en niet-vloeistofdichte vloer, en afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) en andere afvalstoffen, zoals olievaten en rubberbanden, niet weerbestendig heeft opgeslagen, en dat zij voor deze activiteiten niet over de geschikte milieuvergunning beschikte. II. VERLOOP VAN DE RECHTSPLEGING De verwerende partij dient een antwoordnota en het administratief dossier in. De verzoekende partij dient een wederantwoordnota in. De verwerende partij dient een laatste nota in. De kamervoorzitter behandelt de vordering tot vernietiging op de openbare zitting van 25 januari De heer Jozef SCHELFHOUT, zaakvoerder van de bvba GARAGE ZILLEBEEK, voert het woord. Advocaat Filip VAN DIEVOET loco advocaat Michel VAN DIEVOET voert het woord voor de verwerende partij. 1

2 Het decreet van 4 april 2014 betreffende de organisatie en de rechtspleging van sommige Vlaamse bestuursrechtscolleges (DBRC-decreet) en het besluit van de Vlaamse regering van 16 mei 2014 houdende de rechtspleging voor sommige Vlaamse bestuursrechtscolleges (Procedurebesluit) zijn toegepast. III. FEITEN 1. De verzoekende partij exploiteert een autogaragewerkplaats en heeft hiervoor melding klasse 3 gedaan. Het college van burgemeester en schepenen neemt op 3 april 2006 akte van deze melding. 2. Op 10 juni 2014 vindt een ambtshalve controle plaats door de heer Steven OVERMEIRE, toezichthouder bij de afdeling Milieu-inspectie (hierna: verbalisant) nadat deze via de Federale Leefmilieu-inspectie (FLI) vernomen had dat tijdens een controleactie in de haven van Antwerpen een vrachtwagen met een lading AEEA, bestemd voor uitvoer naar Afrika, ontdekt werd. Volgens de FLI zou de vrachtwagen geladen zijn op het terrein van de bvba GARAGE ZILLEBEEK. Naar aanleiding van dit plaatsbezoek gaat verbalisant over tot de opmaak van een aanvankelijk proces-verbaal met nummer DE64.H Dat proces-verbaal bevat onder meer volgende vaststellingen: Vaststellingen Op het adres Zillebeek 10 te 9120 Beveren treffen we een garagewerkplaats aan. Via een pad langs de garagewerkplaats begeven we ons naar het achterliggende terrein, dat vanop de straat niet zichtbaar is. Op het achterliggende terrein treffen we het volgende aan (zie fotobijlage I): minstens 50 niet-rijklare voertuigen; afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) andere afvalstoffen: olievaten, rubberbanden, matrassen Deze activiteiten zijn vergunningsplichtig volgens de geldende rubrieken van bijlage I van VLAREM I. Garage Zillebeek bvba beschikt voor deze activiteiten echter niet over de geschikte milieuvergunning. Verder stellen we vast - dat de niet-rijklare voertuigen worden opgeslagen op een niet-verharde en nietvloeistofdichte bodem; - dat de AEEA wordt opgeslagen in open lucht, d.w.z. niet-weersbestendig Bijgevolg is Garage Zillebeek bvba niet in regel met specifieke sectorale voorwaarden uit VLAREM II (artikelen en ) en artikel uit Vlarema (zie verder in de rubriek Milieumisdrijven). De huidige toestand kan aanleiding geven tot het ontstaan van verontreiniging in de bodem en het grondwater. 2

3 Het aanvankelijk proces-verbaal wordt afgesloten op 10 juni 2014 en verzonden op 11 juni Op 12 november 2014 meldt de procureur des Konings dat hij niet zal overgaan tot strafrechtelijke vervolging. Met een brief van 25 november 2014 brengt de gewestelijke entiteit de verzoekende partij op de hoogte van haar voornemen om een alternatieve bestuurlijke geldboete, al dan niet vergezeld van een voordeelontneming, op te leggen en nodigt zij de verzoekende partij uit om schriftelijk haar verweer mee te delen. De verzoekende partij bezorgt haar schriftelijk verweer met een aangetekende brief van 17 december 2014 aan de gewestelijke entiteit, maar verzoekt niet om een hoorzitting. De gewestelijke entiteit legt op 3 februari 2017 de vermelde bestuurlijke geldboete op. Deze beslissing wordt aan de verzoekende partij betekend met een aangetekende brief van 17 februari De verwerende partij motiveert haar beslissing als volgt: 4. Beoordeling De vastgestelde feiten worden beoordeeld in toepassing van de artikelen zoals vervat in afdeling IV van hoofdstuk IV van titel XVI van het DABM: "De bestuurlijke geldboeten" De toerekenbaarheid aan de overtreder Overeenkomstig artikel 4, 1 van het Milieuvergunningendecreet mag niemand, zonder voorafgaande en schriftelijke vergunning van de bevoegde overheid een als hinderlijk ingedeelde inrichting die behoort tot de eerste of de tweede klasse exploiteren of veranderen. Overeenkomstig artikel 5, 1 van het Besluit van de Vlaamse regering van 6 februari 1991 houdende vaststelling van het Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning (hierna "VLAREM I") mag niemand zonder voorafgaande schriftelijke vergunning van de bevoegde overheid een als hinderlijk ingedeelde inrichting die behoort tot de eerste of de tweede klasse exploiteren De lijst van als hinderlijk ingedeelde inrichtingen (hierna 'indelingslijst') is vastgesteld als bijlage I van het VLAREM I. Werkplaatsen voor het nazicht, het herstellen en het onderhouden van motorvoertuigen (met inbegrip van carrosseriewerkzaamheden), andere dan deze bedoeld in rubriek 15.3 en 15.5 conform rubriek 15.2 worden als inrichtingen van de derde klasse ingedeeld; de verbalisant stelde vast dat er een werkplaats voor het nazicht, het herstellen en het onderhouden van motorvoertuigen met 1 hefbrug werd geëxploiteerd; deze inrichting was niet ingedeeld onder rubriek 15.3, aangezien ze niet meer dan 4 schouwputten of hefbruggen omvatte; ze kon evenmin ingedeeld worden onder rubriek (standaardgarage), aangezien er meer dan 5 niet-gedepollueerde voertuigen werden opgeslagen; de exploitatie werkplaats voor het nazicht, het herstellen en het onderhouden van motorvoertuigen wordt derhalve ingedeeld onder rubriek 15.2 van de indelingslijst. De opslag en mechanische behandeling van voertuigwrakken of afgedankte voertuigen met een capaciteit van meer dan 25 ton of 25 voertuigwrakken of afgedankte voertuigen 3

4 tot maximaal 100 ton of 100 voertuigwrakken of afgedankte voertuigen die noch vloeistoffen, noch andere gevaarlijke onderdelen bevatten (deze afgedankte voertuigen zijn enkel afkomstig van erkende centra voor depollutie, demontage en vernietiging van afgedankte voertuigen) en/of meer dan 5 ton of 5 voertuigwrakken of afgedankte voertuigen tot maximaal 100 ton of 100 voertuigwrakken of afgedankte voertuigen die wel nog vloeistoffen en/of andere gevaarlijke onderdelen bevatten, wordt conform rubriek d.2 van de indelingslijst ingedeeld als een activiteit van de tweede klasse; uit de vaststellingen en het fotodossier van de verbalisant blijkt dat er op 28 mei 2014 meer dan 5 voertuigwrakken aanwezig waren op het terrein; er geen bewijs voorligt dat het gaat om afgedankte voertuigen die afkomstig zijn van een erkend centrum voor depollutie, demontage en vernietiging van afgedankte voertuigen; dat derhalve wordt aangenomen dat het gaat om voertuigwrakken die wel nog vloeistoffen en/of andere gevaarlijke onderdelen bevatten; de opslag en mechanische behandeling van deze afvalstoffen valt onder rubriek d.2 van de indelingslijst; De vergunningsplicht voor rubriek d.2 van de indelingslijst vindt geen toepassing indien het gaat om een voorlopige opslag op de plaats van productie in functie van een regelmatige afvoer of indien het gaat om de opslag van voertuigwrakken die ontstaan zijn uit de aanvaardingsplicht, de terugnameplicht of een vrijwillige terugname bij de eindverkoper, tussenhandelaar, producent of invoerder in functie van een regelmatige afvoer; dat de vergunningsplicht voor rubriek d.2 evenmin toepassing vindt indien de opslag ingedeeld is onder rubriek standaardgarages en - carroseriebedrijven; uit de vaststellingen en het fotodossier blijkt dat er geen sprake kan zijn van een opslag in functie van regelmatige afvoer van de aanwezige voertuigwrakken, immers deelde vermoedelijke overtreder tijdens zijn verhoor mede dat "het voornamelijk auto's betroffen die vermoedelijke overtreder gekocht had met het oog op doorverkoop, doch gezien de huidige markt en de trage verkoop ervan, zijn de voertuigen langer blijven staan dan gepland'; dat hoger werd aangetoond dat de opslag evenmin valt onder rubriek 15.5 van de indelingslijst; de vergunningsplicht voor rubriek d.2 vindt bijgevolg onverkort toepassing; Voor de exploitatie van voormelde activiteiten was minstens een voorafgaande milieuvergunning klasse 2 vereist. De exploitant van een ingedeelde inrichting is de adressaat van de rechten en verplichtingen vervat in het Milieuvergunningendecreet, waaronder de verplichting om te beschikken over een voorafgaande schriftelijke vergunning voor het exploiteren van een in de eerste of de tweede klasse ingedeelde inrichting; artikel 2.3 van hetzelfde decreet definieert het begrip exploitant als elke natuurlijke of rechtspersoon die een inrichting exploiteert of voor wiens rekening een inrichting exploiteert; artikel 2.2 van het Milieuvergunningendecreet definieert het begrip exploiteren als het in werking stellen of houden, gebruiken, installeren of in stand houden van een inrichting, daaronder begrepen het lozen van afvalwater; de exploitatie van voormelde ingedeelde inrichtingen kaderde in de uitoefening van de bedrijfsactiviteiten van de vermoedelijke overtreder; de vermoedelijke overtreder kwalificeert derhalve als exploitant. De vermoedelijke overtreder had op het ogenblik van vaststelling enkel een melding klasse 3 gedaan voor rubriek 15.2 van de indelingslijst. De exploitant van een ingedeelde inrichting is overeenkomstig artikel 22, eerste lid van het Milieuvergunningendecreet en artikel van het VLAREM I verplicht de algemene, sectorale en bijzondere milieuvoorwaarden alsmede alle andere op de exploitatie van de 4

5 inrichting van toepassing zijnde wettelijke, decretale of reglementaire bepalingen, met betrekking tot de bescherming van het leefmilieu, van de oppervlaktewateren en van de externe veiligheid na te leven. De plaatsen op het terrein waarvoor het milieu schadelijke vloeistoffen op de bodem kunnen lekken, waaronder plaatsen waar voertuigwrakken worden gestald, dienen overeenkomstig de artikelen , 3 en van het VLAREM II uitgerust moeten zijn met een vloeistofdichte vloer die, tenzij anders vermeld in de milieuvergunning, uitgerust is met een lekdicht afwateringssysteem dat voorzien, is van een koolwaterstofafscheider en slibvangput; uit de vaststellingen en het fotodossier van de verbalisant bleek dat de voertuigwrakken waren gestald op een onverhard deel van het terrein. De AEEA dienen op een milieuverantwoorde wijze opgeslagen te worden op onder andere een ondoorlaatbare grond, voorzien van een weerbestendige afdekking conform artikel van het VLAREMA; uit de vaststellingen en het fotodossier van de verbalisant bleek dat de AEEA werden gestald in open lucht, op een onverhard deel van het terrein. Bovenvermelde feiten maken een schending uit van: VLAREMA: artikel ; VLAREM I: artikel 5 1; artikel 43 1; VLAREM II: artikel ; artikel , 3 ; Milieuvergunningendecreet: artikel 22 eerste lid; artikel 4 1 en vallen daarmee onder de definitie van een milieumisdrijf als bedoeld in artikel , 2 DABM, waarvoor een bestuurlijke geldboete kan worden opgelegd. Het milieumisdrijf staat vast in hoofde van overtreder De hoogte van de geldboete Bij de bepaling van de hoogte van de geldboete wordt rekening gehouden met de ernst van de gepleegde feiten, de frequentie en de omstandigheden waarin de feiten gepleegd of beëindigd zijn De ernst van de feiten De doelstelling van bovenvermelde regelgeving is het voorkomen of beperken van de negatieve milieu- en veiligheidsinvloeden van menselijke bedrijvigheden en handelingen die milieubelastend kunnen zijn, of die gevaarrisico's in zich kunnen dragen. Milieuvergunningen hebben tot doel om het leefmilieu, de gezondheid en de veiligheid van de bevolking te beschermen; dit gebeurt mede door het al dan niet toekennen van een milieuvergunning en het opleggen van strikte voorwaarden waaraan bij de exploitatie van deze inrichtingen moet voldaan worden; de controle over ingedeelde activiteiten is noodzakelijk om alle milieurisico's en hinder voor de omgeving tot een minimum te beperken; door het niet aanvragen en bekomen van een milieuvergunning is deze controle onmogelijk, minstens ernstig wordt bemoeilijkt. De overtreder exploiteerde een in de tweede klasse ingedeelde inrichting (rubriek d.29 zonder daartoe vergund te zijn; de klasse waarin een inrichting ingedeeld wordt, wordt bepaald door de graad waarin deze inrichting geacht wordt belastend te zijn voor de mens en het leefmilieu; inrichtingen die ingedeeld zijn in de eerste klasse worden geacht het meest belastend te zijn voor de mens en het leefmilieu en inrichtingen die ingedeeld 5

6 zijn in de derde klasse geacht worden het minst belastend te zijn; inrichtingen die ingedeeld zijn in de tweede klasse meer belastend worden geacht voor de mens en het leefmilieu dan in de derde klasse ingedeelde inrichtingen, doch minder dan in de eerste klasse ingedeelde inrichtingen. De algemene, sectorale en bijzondere milieuvoorwaarden hebben tot doel om de hinder en risico's voor de mens en het leefmilieu te beperken tot een aanvaardbaar niveau; de naleving van opgelegde milieuvoorwaarden is bijgevolg een essentieel onderdeel van de hinder- en risicobeheersing van een ingedeelde inrichting. De vereiste om plaatsen op het terrein waar voor het milieu schadelijke vloeistoffen op de bodem kunnen lekken, waaronder plaatsen waar voertuigwrakken worden gestald, te voorzien van een vloeistofdichte vloer uitgerust met een lekdicht afwateringssysteem dat voorzien is van een koolwaterstofafscheider en slibvangput strekt ertoe, om te vermijden dat het lekken van voor het milieu schadelijke vloeistoffen de bodem en/of het grond- of oppervlaktewater kan verontreinigen; het stallen van niet-gedepollueerde voertuigen op onverharde bodem houdt een verhoogd risico op bodem- en/of grond- of oppervlaktewaterverontreiniging in. AEEA's zijn gevaarlijk afval, ze bevatten onder meer TL buizen, zware metalen, PCB's etc. Bepaalde componenten kunnen ernstige milieuschade veroorzaken. Er dient te allen tijde vermeden worden dat deze met regen wegvloeien of dat regen verroesting veroorzaakt aan de aanwezige metalen. De naleving van de verplichting tot milieuverantwoorde opslag is dan ook van uiterst belang opdat optimaal hergebruik en recyclage mogelijk wordt. Het milieumisdrijf werd gepleegd in professioneel verband. Deze feiten zijn derhalve voldoende ernstig om gesanctioneerd te worden De frequentie Het betreft een eenmalige schending. Er zijn minstens geen indicaties die erop wijzen dat bij overtreder reeds eerder vergelijkbare feiten werden vastgesteld. Het criterium frequentie geeft derhalve geen aanleiding tot een hogere geldboete De omstandigheden Na de vaststelling door verbalisant ondernam overtreder met bekwame spoed onmiddellijk maatregelen om zich in regel te stellen, zoals bleek uit de nacontrole van verbalisant dd. 20/08/2014 en 22/10/2014 en het schriftelijk verweer van overtreder dd. 17/12/2014. Zo werden de op het terrein aanwezige afvalstoffen afgevoerd naar vergunde afvalstoffenverwerkers en het aantal aanwezige niet rijklare voertuigen werden teruggebracht naar 6 stuks conform de milieuvergunning en in overleg met de bevoegde instanties. De van het terrein afgevoerde niet rijklare voertuigen werden verwerkt door een erkend centrum voor het depollueren, ontmantelen en vernietigen van afgedankte voertuigen. De door overtreder geleverde inspanningen worden meegenomen als verzachtende omstandigheden bij het bepalen van de hoogte van de geldboete wat aanleiding geeft tot een lager boetebedrag. AMMC ging per schrijven van 25/11/2014 over tot kennisgeving van het voornemen om een alternatieve bestuurlijke geldboete op te leggen, al dan niet vergezeld van een voordeelontneming. Artikel DABM voorziet dat AMMC een boetebeslissing moet nemen binnen een termijn van honderdtachtig dagen na deze kennisgeving. Deze termijn 6

7 van 180 dagen is een termijn van orde, waarvan de overschrijding niet gesanctioneerd wordt. Deze beslissingstermijn is inmiddels verstreken. AMMC is in casu evenwel van oordeel dat de feiten voldoende ernstig zijn om alsnog een bestuurlijke geldboete op te leggen. Zonder overschrijding van de beslissingstermijn zou de bestuurlijke geldboete, na toepassing van de decretaal bepaalde waarderingscriteria, aanleiding hebben gegeven tot een boete van 2496 euro, zijnde 416 euro vermeerderd met de opdeciemen. AMMC acht het, wegens de voorliggende overschrijding van de beslissingstermijn en rekening houdende met de concrete elementen in het dossier, passend en redelijk om voormeld boetebedrag met 22 procent te verlagen tot 1944 euro, zijnde 324 euro vermeerderd met de opdeciemen. Ten slotte zijn er, wat dit milieumisdrijf betreft, geen verdere bijzondere omstandigheden die in rekening worden genomen bij het bepalen van de hoogte van de boete. Dit is de bestreden beslissing. IV. ONTVANKELIJKHEID VAN DE VORDERING TOT VERNIETIGING Standpunt van de partijen 1. De verwerende partij stelt in haar antwoordnota dat uit artikel van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (DABM) en artikel 16, 2 Procedurebesluit volgt dat het bevoegde orgaan van een rechtspersoon tijdig een beslissing moet nemen om in rechte te treden, en dit binnen een termijn van dertig dagen na de kennisgeving van de bestreden beslissing. De verwerende partij duidt aan dat de kennisgeving van de bestreden beslissing is verstuurd per schrijven van 17 februari 2017 zodat de laatst nuttige dag om een beslissing te nemen om in rechte te treden donderdag 23 maart 2017 is. Zij zet uiteen dat er zich in het dossier een volmacht bevindt maar dat deze volmacht niet beschouwd kan worden als een beslissing om in rechte te treden overeenkomstig het Procedurebesluit. Voor zover deze volmacht wel beschouwd zou worden als een beslissing om in rechte te treden, stelt de verwerende partij dat deze beslissing laattijdig is genomen nu de volmacht dateert van 6 april De verzoekende partij voert geen verweer in haar wederantwoordnota. Beoordeling door het College 1. Overeenkomstig artikel 16, 2 van het Procedurebesluit dient de verzoekende partij die een rechtspersoon is en geen raadsman heeft die advocaat is, bij haar verzoekschrift een afschrift te voegen van de geldende en gecoördineerde statuten en van de akte van aanstelling van haar organen, alsook het bewijs dat het daarvoor bevoegde orgaan beslist heeft in rechte te treden. 7

8 Het oorspronkelijke verzoekschrift dateert van 9 maart Het College heeft met een brief van 30 maart 2017 de verzoekende partij uitgenodigd om haar verzoekschrift te regulariseren. In het schrijven werd gemeld dat een afschrift van de akte van aanstelling van de organen van de rechtspersoon, het bewijs van de beslissing om in rechte te treden, de schriftelijke volmacht aan de raadsman en de inventaris van de overtuigingsstukken ontbreken bij het verzoekschrift. Uit het dossier blijkt dat de verzoekende partij met een brief van 6 april 2017 haar statuten, een akte van de aanstelling van de organen van de rechtspersoon en een volmacht tot aantekenen van een beroep bij het Milieuhandhavingscollege heeft ingediend. Voor zover de volmacht in het dossier tevens beschouwd kan worden als een beslissing om in rechte te treden, stelt het College vast dat dit document laattijdig werd opgesteld. Niet alleen is de volmacht van 6 april 2017 opgesteld nadat het oorspronkelijke verzoekschrift van 9 maart 2017 werd ingediend, zij dateert ook van na het verstrijken van de decretale vervaltermijn om rechtsgeldig beroep in te stellen bij het College. De verzoekende partij beschikte op het moment van het voorliggende verzoekschrift niet over de vereiste procesbevoegdheid. De exceptie is gegrond. BESLISSING VAN HET MILIEUHANDHAVINGSCOLLEGE 1. Het College verwerpt het beroep. 2. De behandeling van het beroep heeft geen kosten met zich gebracht, zodat een beslissing over de kosten van het geding zonder voorwerp is. Dit arrest is uitgesproken te Brussel in openbare zitting van 6 februari 2018 door de eerste kamer. De toegevoegd griffier, De voorzitter van de eerste kamer, Chana GIELEN Marc VAN ASCH 8